BINKE 070 Apirila 2022

70. zenbakia • 2022ko apirila

JOANA LASHERAS KAZETARIA

«Platoan baino, nahiago dut kalean jendea elkarrizketatzen aritu»

JOANA LASHERAS KAZETARIA

«Paisaiekin batera jendea izan da aurtengo Korrikaren altxorrik handiena» TESTUA: JON GOMEZ GARAI ARGAZKIAK: JABI ROJO

E

TBko albistegietako aurpegi ezagun bihurtu da Joana Lasheras kazetaria, Galdakaon 15 urte daramatzan iruindarra. Korrikaren jarraipen berezia egiten ibili da gainera Euskal Herri osotik, Egunon Euskadi saiorako eta Gaur Egun zein Teleberrirako. Korrikarekin bizitakoen inguruan eta kamera aurreko bere lanaz aritu zaigu, baina baita ETAren atentatuekin edo Hodei Egiluzen desagerpenarekin bizitakoez.

«Elkarrizketa, niri? Baina ni ez naiz galdakoztarra!» esan zenigun lehenengo deian. Zenbat urte pasa behar dira zu galdakoztartzat hartzeko? Oso gustura bizi naiz Galdakaon baina aukera dudan guztietan garbi uzten dut ni, izatez, nafarra naizela. Iruñean bizi izan naiz 24 urtez, eta nire bizitzako azken 15 urteak Galdakaon, 2004ko San Ferminetan galdakoztar jator bat nire bidean gurutzatu zen arte! Eta orain hemen, bere herrian!

Erabaki hura hartu izanaz damututa? Ez, inondik inora ere! Familia ederra osatu dugu hemen. Hori bai, nire hiru seme-alabetariko bi Nafarroan jaio dira, hara joan bainintzen erditzera. Baina hirugarrenarekin astirik ez! (barreka) Ondo hartu al zaitu herri honek? Itzel hartu nau lehen unetik. Galdakaora etorri aurretik Bilbon bizi izan nintzen pare bat urtez, eta sarritan etortzen nintzen herrira arratsaldeetan, orduan oraindik nire mutil laguna zenaren lagunekin egotera, kuadrilan integratu nahian. Hasieran zuen euskarak, bizkaierak, apur bat kezkatzen ninduen, ez bainuen dena ondo

2 apirila 2022 Binke!

ulertzen… baina Gatibu entzuten belarria ohitu egin zitzaidan eta, gaur egun, hitz bakan bat ere konturatu «barik» irteten zait bizkaieraz! (barreka) Zuk zeuk ere eman diozu zuretik herri honi, aurkezle lanetan ikusi zaitugulako inoiz herrian... Lotsatuta hasieran, oso pozik eta eskertuta gero, baietza eman diet herriko hainbat ekimenetan parte hartzeko egin didaten eskaerei. Iaz, adibidez, Galdakaoko bonbardaketaren 84. urteurrenaren harira antolatu zen ekitaldi xume eta ederra aurkezteko aukera eman zidaten. Asko eskertzen diet horrelako ekimen berezietan ondo egin dezakedala pentsatuz, nire alde apustua egiten dutenei. Zurekin, Jon, amama Kontxiri hil ostean egin zitzaion omenaldia aurkezteko aukera ere eman zidaten, polita izan zen, gogoratzen? Bi urtez izan dut gainera Sormene aurkezteko ohorea. Bai, herrian nirekin kontatzen dute sarritan eta ilusio handia egiten dit.

Gaur egun ordea, ETBko albistegietan aritzen zara.

Zelan iritsi zara bertara? ETBko praktika kontratua egin nuen 2002-2004. urteen artean, eta amaitu bezain laster Bilbon lana eskaini zidaten TVEn emititzen zen «Muchoviaje» saioan. Urtebete eman nuen alde batetik bestera bidaiatzen.

Ia jarraian ETBn sartu nintzen, Galdakaoko Errekalde auzoan dagoen K2000 ekoizpen etxearen bitartez. Han eman nituen nire bizitzako urterik politenetakoak Bertatik Bertara, Udanbeblai, «Pásalo», Anitzele eta «Sin ir más lejos» bezalako saioetan erredaktore, aurkezle eta erreportari lanetan. Handik Baleuko ekoizpen etxean sartu nintzen Ur Handitan saioan aritzeko, eta hiru urteren ostean albistegietara egin nuen jauzi. Hor daramatzat azken urteak. Tarte horretan La Sextako albistegietan ere lanean ibili nintzen.

Joana Lasheras Perez 1980, Iruñea Iruñerriko San Fermin ikastolan eta Nafarroako Unibertsitatean Ikus-entzunezko komunikazioa ikasitakoa da apirileko protagonista. ETBtik kanpo lanean aritu bada ere, bere ibilbiderik emankorrena Euskal Telebistan egin du eta egiten ari da Lasheras.

Besteak beste, sei urtez ETB-2ko «Pásalo» saioan erreportari aritu da, ETB-1eko Ur Handitan saioan erredaktore, Xabier Euzkitzerekin batera Anitzele saioaren aurkezle eta, gaur gaurkoz, albistegietarako erreportari.

Informazioa modu ulergarrian helaraztea da nire albistegietako helburua

Zerk bultzatu zaitu «saltsa» honetara: mikro eta kamerarekiko zaletasunak ala informatzeko grinak?

Mikroa eta kamera gustatzen zaizkit, asko gozatzen dut jendea elkarrizketatzen edota herriz herri kalean jendearekin hitz egiten. Kalea platoa baino gehiago dut gustuko eta nire burua hobeto ikusten dut ere horretan, erosoago. Kalean jaso dudan informazioa era egokienean erabili eta bideo txukuna egiten ere asko disfrutatzen dut. Informazioa helarazi bai, baina modu ulergarrian; hori izaten da nire helburuetako bat albistegietan.

Eta, orokorrean, zer nahiago: kameraren aurrean zuzenekoan aritu ala milaka pertsonen aurrean aurkezle? Zalantza izpirik gabe, kamera aurrean zuzenekoak egiten. Inoiz aurkeztu izan dudanean oso arraro egin zait makillaje, pelukeria eta jantzitegitik pasatu behar izatea, gidoi batean idatzi didaten horretara mugatzea, nik esango ez nituzkeen esaldiak edo hitzak esan behar izatea... Ez naiz ni sentitu. Askoz erosoago nago kalean, nire betiko bakero eta txaketa batekin, etxean eman dudan kolorete apurrarekin...

Eta, ojo! Kalean zuzenekoak egiteak badu ere bere alde txarra.

Euria, hotza, elurra, denetatik jasan behar izaten dugu! Baita iraintzen gaituzten gutxi batzuen komentarioak entzun behar izatea ere, edo esaten dugunari begira gelditzen zaizkigunak...

Baina, orokorrean, nire tokia kalean dago.

Baina ETBko albistegietan, aurrez-aurreko edozein ekitalditan baino jende askoz gehiago izango duzu begira! Zuzenean sartu baino lehen ez dut sekula halakorik pentsatu nahi izaten. Kamerara begiratu eta oso zaila da objektiboaren atzean 100.000 lagun daudela sinistea.

Binke! apirila 2022 3

Aurkezleak nire izena esatean sekulako urduritasuna sentitzen dut Askotan mendi punta batean egiten dut konexio bat, bertan kameralaria eta ni, kriston hotza pasatzen. Nola pentsatuko dugu milaka lagun guri begira dituguna, ezinezkoa da!

Pentsatuko banu, gainera, urduritu egingo nintzateke.

Zein da zure eguneroko jarduna gaur egun?

Astelehenetik ostiralera eguerdiko Gaur Egun eta Teleberrin egiten dut lan. Duela gutxi arte arratsaldeko txandan nengoen, eta iaz asteburukoan. Gaiak banatzen direnean euskaraz zein erdaraz «pieza» bana egin behar izaten dut, edo zuzenekoa bada bi hizkuntzetan gaia prestatu kamera aurrean azaltzeko. Erredakzio-gaia ematen badidate — Ukraina, covid-a, atzerrian gertatu den zerbait…— agentzien bidez informazioa eta irudiak aurkitu behar izaten ditut eta horrekin bideoa egin. Egun bakoitza desberdina da. Hori da lan honek duen gauzarik politena!

Erredakziora iritsi arte, ez dakizu zein albiste kubritu beharko duzun eta non? Ez dut jakiten, ez. Horrek esan nahi du, adibidez neguan, gehienetan, poltsa batekin joan behar izaten dudala lanera, ez baitakit Gorbeiara bidaliko nauten elurraren inguruko zuzeneko bat egitera, Urkulluren prentsaurreko batera edo Gurutzetako ospitalera ZIUetako zuzendaria elkarrizketatzera. Poltsa horretan txanoa eta galtzerdi lodiak daramatzat neguan mendira bidaltzen banaute; bufanda dotoreago bat prentsaurreko batera banoa; eta FFP2 musuko berezia erietxe batean sartu behar badut. Agian hori dena eraman ostean erredakzioan gelditu behar izaten dut Amaia Uribek New Yorketik bidaltzen didan materialarekin bideo bat egiten... Ba, egun horretan nire poltsa erabili gabe geratzen da, noski! (barreka) Behin zuzenean zaudela, zer sentitzen da platoko aurkezlea zuri hitz egiten entzuten duzunean?

Platotik Afrika Baetak, Jonan Apaolazak, Xabier Usabiagak edo beste aurkezleren batek nire izena esaten duenean sekulako urduritasuna sentitzen dut. Tripetan tximeletak nabaritzen ditut, bihotzaren taupadak azkartu egiten zaizkit eta zuzenekoa egiteko 4 apirila 2022 Binke!

gai izango ez naizela ere pentsatu izan dut batzuetan.

Urduritasun hori duela 20 urte sentitzen nuenaren antzekoa da. Hitz egiten hasten naizenean soilik lasaitzen naiz.

Esan beharrekoa inprobisatu egiten duzu ala gidoiren bat jarraitzen duzu? Goizean gaia ematen didatenean nire ardura da gai horren inguruko informazioa bildu eta 40 segundoan nola esan pentsatzea. Koaderno batean hitz klabeak idazten ditut, askotan borobildu ere egiten ditut koadernoa begiratu behar badut hobeto ikusteko. Beti saiatzen naiz esan nahi dudan hori erdi idatzita eramaten.

Gehienetan ez dut koadernoa begiratu behar izaten ere, baina eskuan dudala jakiteak konfiantza ematen dit.

Eta azken orduko informazioa eman behar baduzu?

Horrelakoetan momentuan ikusten ari naizena kontatu behar dut, koadernoan gidoirik idazteko denborarik gabe.

Duela hilabete batzuk, adibidez, Abandoko tren geltokian gazte bat labankadaz hil zuten. Bertara bidali ninduten inongo informaziorik gabe: «Joan eta jarri zaitez kamera aurrean zuzenekorako».

Zerbait egingo zenuen aurretik baina! Bai, baina ez asko. Pare bat minutu izan nituen tokira gerturatu, polizia zientifikoa lanean ikusi, inguruan zegoen jendearekin hitz egin eta kamera aurrean lehen sentsazio horiek transmititzeko.

Horrelako zuzenekoak, aldez aurretik prestatu ezin direnak, oso bereziak izaten dira, eta asko ikasten da bertatik.

Zer egiten duzu euskarazko albistegietako konexiotik gaztelaniako ediziora bitartean? Euskarazkoa amaitu ostean erdarazkoan zentratzen naiz. Kamera aurrean esan nahi dudana birpasatzen dut. Taberna batetik gertu bagaude kafe bat hartzera sartzen gara, batez ere neguan, hotz asko pasatzen baitugu kalean. Beste batzuetan, inguruan deus ez dagoenean, kotxean egoten gara. Normalean bi pertsona izaten gara, kameralaria eta ni. Konbertsaziorik ez zaigu falta!

Zein izan da eman behar izan duzun albisterik okerrena? ETAren atentatuen ingurukoak, esaterako. Inazio Uria, Isaias Carrasco, Zangotzan hil zituzten Espainiako bi polizia… Atentatuaren tokira heldu nintzen haien gorpuak oraindik izara azpian zeudela. Hori ez da sekula ahazten. Oso gogorra izan zen baita ere Hodei Egiluzen desarpenaren inguruko albisteak eman behar izatea. Ia astero egoten ginen bere gurasoen lagunekin kontaktuan.

Oso ondo tratatu gintuzten kazetariok ziurgabetasun handiko une horietan.

Zein ematea gustatuko litzaizuken albistea?

Gobernu abertzale bat Nafarroan eta, ahal bada, Joseba Asiron presidente.

ELKARRIZKETA JOANA LASHERAS Albiste onez ari garela... Korrikaren jarraipena egin duzu egunotan. Zelan joan da? Korrikaren jarraipena egiteko proposamena egin zidaten ekimena hasi baino egun gutxi batzuk lehenago, eta, askorik pentsatu gabe baiezkoa eman nien. Amurrion hasi zenetik Donostian amaitu zen arte, Korrikaren atzetik ibili gara Euskal Herriko dozenaka herritan, Euskal Herriko zazpi lurraldeetan barrena. Esperientzia ahaztezina zalantzarik gabe. Aspaldiko partez eman dudan albisterik eder eta hunkigarriena izan da!

Ausartzen naiz esatera ia egunero egin dudala negar Korrika ikustean

Polita bai, baina gogorra ere izango zen, ezta? Gogorra esatea ez litzateke justua izango. Egia da ordu asko eman ditugula eta kilometro piloa egin ditugula alde batetik bestera. Egia da ere hotz handia pasatu dugula Nafarroan edo Araban, adibidez. Baina gure begien aurretik Korrika igarotzen zenean hotz eta «madrugoi» guztiak ahazten genituen. Ausartzen naiz esatera, ia egunero egin dudala negar Korrika ikustean.

Zelan antolatzen zineten Korrikari jarraipena egiteko?

Goizeko zortzietan batzen nintzen ekipoarekin eta hor hasten zen gure abentura. Egunon Euskadi saioan egunero zuzenean sartu gara goizeko hamarrak aldera. Beraz, egun bakoitzean Korrikak egingo zuen ibilbidea ondo ikasi eta zein herritara joango ginen erabakitzen genuen. Hamarretarako kamera aurrean egon behar nintzen, Korrika igarotzeko minutu gutxi falta zirela, Korrika nola pasatzen zen zuzenean eman, eta jarraian, denborarik galdu gabe, hurrengo herri batera joaten ginen 10:45 aldera bigarren konexio bat egiteko. Egunon Euskadi amaitzean, hirugarren herri bat grabatzen genuen, Gaur Egun eta Teleberrin Xabi Casadok edo Leire Elustondok egiten zituzten bideoetarako irudiak izan zitzaten, eta, amaitzeko, laugarren herri batean kokatzen ginen Gaur Egun eta Teleberrirako zuzenekoetarako prest.

Aurtengo Korrikan bizi izandakotik, zer ez duzu sekula ahaztuko? Paisaiak. Aurtengo Korrikaren edizioak denetik izan du: euria, elurra, hotza, kazkabarra, eguzkia… Baina, bereziki, Jaurrieta, Abaurrea-gaina, Garralda, Aurizberri edo Orreaga bezalako herri elurtuetatik Korrika igarotzen ikusteak asko hunkitu nau. Eta paisaiekin batera jendea izan da aurtengo Korrikaren altxorrik handiena. Adin guztietako korrikalariak euskaraz bizitzeko eskubidea lau haizetara aldarrikatzen. Izugarria izan da! •

Arin-Arin!

Asteko egun gogokoa?

Zapatua.

Herriko txoko gustukoa?

Elexalde.

Liburua ala tablet-a?

Ebook-a.

Pelikula bat?

Braveheart.

Ez duzu onartzen…

Edozein eratako abusua.

Zoriontsu egiten zaitu…

Ingurukoen zoriontasunak.

Plater bat?

Arroz zuria.

Deskribatzen zaituen berba?

Irribarretsua.

Herrian zer kenduko zenuke?

Kalean dauden txakurren kakak.

Eta zer berria jarri?

Kiroldegi moderno berri bat.

Euskarazko berbarik politena?

Pinpilinpauxa.

Zure ametsetako bidaia?

Orain, bidaiarik txikienak iruditzen zaizkit oparia.

Berba egin ala entzun?

Berba.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Eskuko krema.

Abesti bat?

«Ostatuko neskatxaren koplak», Oskorrirena.

Binke! apirila 2022 5

Korrika gurean

6 apirila 2022 Binke!

ARGAZKIAK: AEK

Binke! apirila 2022 7

Hilabete honetako sarituak

Martxoko irabazleak

Aitor Zelaia Goienola Christian Arean Saratxaga

Jaime Zubero Linaza (ezker) eta Saioa Arnaiz Lopez (eskuin) Binkekideak Roquechar dendako produktu sorta bana jasotzeko unean. Zorionak eta on egin!

Altsasu antzezlanerako Binkek oparitutako bina sarrera irabazi dituzte.

Erraza da Binkekide izatea!

Eman zure babesa urteko

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: info@binke.eus

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-ABIZENAK:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-POSTA: IBAN

KONTU KORRONTEA:

8 apirila 2022 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Lotura iruditan ARGAZKIAK: PILI MONREAL @CLICKETACLICK

10 apirila 2022 Binke!

Binke! apirila 2022 11

Gure berbaz MANU ETXEBARRIA AYESTA

Apiril edo jorrail

Parte-hartze plataforma berria hobetzeko deia egin du Udalak

A

piril berbaren jatorriak, bertsio bi daukaz.

Bata, grekozko mitologiako Afrodita eta bere pareko latineko Venus, maitasun, edertasun eta ernalkortasunaren jainkosagaz, horrexegaitik lotzen da jainkosa hori udabarriko hilabete honegaz. Bestea, Ovidio, idazle latino ospetsuak, aprilis, latineko, aperire = abrir, aditzagaz lotzen dau, hilabete honetan, zuhaitz eta landarak orrira zein lorara datozelako.

Hilabete hau, frantsesez: avril; italieraz, aprile; ingelesez eta alemanez: april; gazteleraz: abril eta euskeraz: apiril edo april. Baina, euskeraz, jorrail izenez be ezagutzen dogu hilabate hau, lurra lantzeko «jorratu» aditzagaz loturik.

Apiril hilabete hau idazle askok aipatzen deusku, esaterako, Lauaxeta olerkariak hauxe inoan: «Hamasei jorraildun neskatxa», hau da, urteak adierazteko. Bilintx, olerkari eta bertsolariak: «Eta hainbeste apirilen erdian, zu bakarrik izango zera maiatza». Apiril hilabetea esaeraz beterik dago.

Aikomenzan batzuk: «Apirila bero, negua gero», «Apirileko egunak hiru aro» etab. Labur esanda, apirilean eguraldia eta natura dantzan jabilkuz, eta guk be, tertzioz tertzio «zelango musika halango dantza egin behar». Ze erremedio!

12 apirila 2022 Binke!

M

artxoaren 23an aurkeztu da Galdakaoko Udaleko parte-hartze plataforma berria: erabaki.galdakao.eus. Plataforma digitala herriko parte-hartze prozesuen kudeaketa egiteko tresna lagungarria izango da hemendik aurrera, besteak beste, prozesuak hobetzeko eta osatzeko. Gaur egun hiru prozesu daude modu aktiboan plataforman: lehenengo biak aurrekontu parte-hartzaileei buruzkoak eta, hirugarrena, 2022ko Santakurtzei buruzkoa.

Plataforma kode irekian sortu da, hau da, software librean.

Horregatik etengabeko eraikuntza eta hobekuntza prozesuan dago, komunitate aktibo baten debaldeko lanari eskerrak. Komunitatea, beraz, plataforma inplementatzen ari da une oro eta plataformakideok etengabe ezartzen diren hobekuntzei etekina ateratzen diogu.

Hainbat erakunde ari dira plataforma bera erabiltzen: Bartzelonako Udala, Helsinkiko Udala edo, gure inguru hurbilean, Iruñeko Udala.

Galdakaokoa ere berori eraikitzen eta hobetzen laguntzen duen komunitateko kidea da. Iruñeko Udalak plataforma instalatu eta euskarara ekarri zuen neurri handi batean, baina plataforma ez dago guztiz euskaratuta, eta euskaraturik dauden hainbat ataletan zenbait huts daude. Beraz, plataforma ez da «produktu bukatua» eta, gainera, edonork lagun dezake berau hobetzen.

Galdakaoko Udalak plataforma osoa euskarara ekartzeko erronka ipini dio bere buruari, eta zeregin horretarako herritarrak ere ezinbestekoak zarete, software librean zedarritutako egitasmoa izanik.

Hala bada, Udaleko Parte-hartze Arloak herritarrak dei egiten ditu akatsak edo zuzendu beharrekoak antzematera eta komunikatzera, horretarako beren-beregi sortu duen prozesuaren bitartez.

Parte-hartzea erraza da, nahikoa da plataforman bertan aktibatuta dagoen «erabaki.galdakao.eus hobetzeko prozesua» klikatzea eta bertan egitea zuzenketarako proposamena.

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

PUBLIERREPORTAJEA

Andra Mari Lanbide Heziketa

«Tutoreak niretzako enpresa onena aukeratu zuen» Aimar Rivasek Lanbide Heziketa egin zuen Andra Marin eta orain enpresa batean dabil. Bere esperientzia gertutik ezagutu gura izan dugu.

akademikoki nire garairik onena, duda gabe. Pertsona naizen aldetik, zerbait oso positiboa irabazi dut: konfiantza.

Huts egiteari, galdetzeari eta egiteari beldurrik ez izatea lortu dut. Asko ikasi eta onena izaten saiatu nahiean nabil!

Zergatik aukeratu zenuen telekomunikazio eta informatika sistemak zikloa Galdakaoko Andra Mari ikastetxean? Batxilergoaren ondoren, unibertsitatea eta LHren artean erabaki behar nuen. Prestakuntza ona nahi nuen eta ahalik eta azkarren lan mundura atera. Beraz «Teleco» egitea erabaki nuen ikasgaiak asko gustatzen zitzaizkidalako.

Nolakoa izan da zure esperientzia? Ikusgarria. Jende, leku eta kultura ezberdinak ezagutu ditut. Gertatu zaidan onena.

Irakasleei buruz ez dut hitz txarrik eta ez da «pelota» egiteagatik, notak jarrita daude-eta! Irakasleek asko zekiten edukien arloan eta baita hauek nola azaldu ere. Inoiz izan ez ditudan ikasleirakasle harremanak sortu ditugu. Harro esan dezaket inoiz izan ditudan irakaslerik onenak direla. Lagun dei diezaieket guztiei!

Zerk bultzatu zintuen ikastetxe gisa gu aukeratzera?

Ate irekien jardunaldiaren ondoren, asko gustatu zitzaidan arduradunaren tratua eta zentro hau aukeratu nuen. Gainera iristeko erraztasunak ditu: trena, herriko eta ikastetxeko autobusa.

Zein proiektu dituzu orain? Ahalik eta lasterren lanean hastea eta ezinezkoa baldin bada, prestatzen jarraitzea.

Non ikusi nahiko zenuke zure burua bost urte barru? Lan munduan, independentzia ekonomikoa izan nahi dut eta baita etxean lagundu. Orain lantokiko prestakuntza egiten ari naizen enpresan lan egitea gustatuko litzaidake.

Nolakoa izan da zure bilakaera ikasle gisa? Oso positiboa,

AndraMarik aberastu zaituela uste duzu? Bai, esan dudan bezala, huts egiteko edo akats bat izateko beldurra galdu, galdetzeko konfiantza irabazi eta etorkizuneko lanetarako autonomia lortu dut.

Egun, zure prestakuntza enpresa batean egiten ari zara.

Nolakoa da zure esperientzia? Nire tutoreak nire profilerako enpresarik onena aurkitu zuen eta oso pozik nago. Bertan geratu nahiko nuke, baina oraingoz titulua jasotzea daukat helburu.

Berriro errepikatuko zenuke gurekin izandako esperientzia? Bai, nire asmoa lan-munduan sartzea da eta zibersegurtasunean espezializatuko nintzateke AndraMari LHn.

Binke! apirila 2022 13

Hezkuntza sexuala

Sexuaz hitz egin dezagun TESTUA: LEIRE REGADAS CALLEJO

Naturala bezain tabua jarraitzen du izaten sexuak. Haur eta nerabeek klik batean dute interneteko mundu amaiezina, beraien galdera sorten erantzuna jasotzeko bide bakarra, askotan. Pornografia izaten da maiz eduki sexualarekin duten lehen kontaktua; bataz besteko adina zortzi urtekoa izanik.

Gai hau sakonean landu gura izan du Binkek, azken asteotan Galdakaoko Topaguneek eta Mairi Emakume Feminista Batzak antolatutako tailer eta hitzaldiak aitzakia hartuta.

T

xiki-txikitatik dute haurrek bizitzaren esparru askori buruzko jakin-mina, baita familiek tabu gisa hartzen dituztenei buruzkoa ere. Semealabekin sexualitateaz hitz egitea pentsaezina da oraindik guraso batzuentzat. Gai horiei buruz familiek duten okultismoa dela eta, beste nonbaitera jotzen dute informazio bila eta pornoa aurkitzen dute azkenean. Pornografia bilakatzen da, beraz, beraien informazio iturri nagusia.

Datuak esanguratsuak dira. Espainiar estatu mailan 6 eta 12 urte bitarteko haurren %63k kontsumitu du pornoa, Save The Childrenek kaleratutako txosten baten arabera.

Erakundeak nabarmentzen duenez, horrek eragina izan dezake haurren sexualitatearen pertzepzioan, ez baitute pentsamendu kritikoa garatu oraindik eta beraz, ez dakite bereizten zer den erreala eta zer den fikzioa.

«Sexua koitora murrizten jarraitzen dugu eta hori da arazoa», dio Mikel Oribe Bizigay elkarteko presidenteak.

«Gurasoek uste dute haurrak ez daudenez koitoa egiteko adinean, ez zaiela gaia interesatzen eta hori guztiz okerra da», nabarmendu du. Sexualitatea koitoa baino askoz ere gauza gehiago dela azpimarratu du adituak, eta argi eta garbi dio: «Jaiotzetik hil arteko prozesuan horri buruz hitz egin behar da».

Tabuak hautsi. Idoia Esteban Galdakaoko Topaguneko arduradunak azaldu duenez, hiru tailer izan dituzte martxan azken hilabeteotan gazteekin sexualitatearen, plazerraren eta harremanen inguruko lanketa egiteko. Sexuaz hitz egiterako orduan, eta batez ere nesken aldetik, «oraindik tabu

14 apirila 2022 Binke!

Thomas Parken argazkia, gazte bat pornografia kontsumitzen.

Pornografiak biolentzia normalizatzen du

egiten, kendu eskua hortik, hankak zarratu…». Oribek beste elementu bat aipatu du; umeentzat haien gurasoak ez direla «bikote». Gurasoak ere izaki sexutuak direla eta elkar maite dutela, musukatzen dutela… erakustea gomendatzen du sexologoak gaia normaltasunez hartzen ikas dezaten.

asko dagoela» antzeman dute. Gazteek tailer horietan esan dutenez, etxean ez da gaia lantzen eta ikastetxeetan puntualki eta era ez erakargarrian. «Gazteen erara moldatu beharra» azpimarratu dio Estebanek Binkeri.

Ikastetxeetan ematen ditu sexu heziketa eta aniztasun tailerrak Oribek. Dioenez, «parakaidista hutsak» dira. Bere aburuz, «benetako hezkuntza, egunerokoa, gurasoek egin behar dute». Formakuntza hankaz gora jarri beharra aldarrikatu du; gurasoekin egin beharko litzateke lehen esku-hartzea, gero irakasleekin eta azkenik, «behar izatekotan», ikasleekin. Naturaltasuna da haur eta nerabeekin sexuaz hitz egiteko gakoa. «Guk ez dugu taburik transmititzen, ez dugu ezagutza mugatzen, hizkuntza eta azalpenak moldatzen ditugu», adierazi du, eta galdera bat bota du: «Nola hitz egin haurrekin masturbazioaz edota sexu berekoen arteko harremanez, gurasoak urduri jartzen baldin badira gai horiekin?».

Helduek tabuak proiektatzen dituztela dio Oribek; adin egokia ez dutela edo horretaz hitz egitea desegokia dela pentsatuz. Gainera, umeei txikitatik behin eta berriro errepikatzen zaizkien esaldiek uste baino indar handiagoa izan dezakete gerora sexuaren pertzepzioan: «Hori ez da

Pornoa irakasle. Egun, ordea, errealitate horretatik urrun gaude oraindik. «Pornografia eredu bezala erabiltzen ari dira haurrak eta hori da arazo nagusia», dio Ane Ortiz sexologoak. Mairi Galdakaoko Emakume Feminista Batzak gonbidatuta, «Pornoa deseraikitzen» tailerra eskaini zuen herrian. Dioenez, pornografia hegemonikoan agertzen diren gorputzak eredu edo normatibitate gisa ulertzen dituzte haur eta nerabeek. Ez hori bakarrik, praktikak ere hartzen dituzte eredu; «Estatu mailan gehien bilatu diren hitzak eta ikasleen galderek kointziditzen dute», baieztatzen du Ortizek esperientziak eman dion ikuspegitik.

«Fikzioa dela adieraztea da gakoa», dio Oribek, «aktoreak direla, gidoi bat dutela, trikimailuak daudela…». Bestela, disoziazio bat eman daitekeela ohartarazi du, fikzioa errealitatetzat hartuta, bakoitzaren gorputza ez baita ezagutzen.

Dioenez, porno ia guztia, salbuespenak kenduta, gizonek egiten dute gizonek kontsumitzeko. «Emakumeen exitazio prozesua azkarra izatea nahi dute, gizonezkoena bezala; baina emakumeen sexualitatea motelagoa da, konplexuagoa», azaldu du sexologoak. Hori, baina, ez da pornoan islatzen.

Zer suposatzen du honek? Alde batetik, emakumeon plazerra alde batera geratzen dela. Bestetik, «harremanetan oinarrizkoak diren elementuak» ez direla agertzen. Besteak Binke! apirila 2022 15

beste, komunikazioa, afektua eta aniztasuna ez dira islatzen.

Gainera, sexu praktika ez-seguruak bultzatu ditzake — babesik gabeko sexua, ziberjazarpena…— errealistak ez diren espektatibak sortu eta oro har, emakumeak objektu sexual gisa irudikatzea. Jone Galindez Hego Uribeko Itaiako kideak, gainera, pornografiaren eta indarkeriaren arteko lotura salatu du; «biolentzia normalizatzen» dutela uste du, jazarpena edota sexu abusuak kasu.

Oskar Gonzálezek Deiarako Mikel Oriberi ateratako argazkia, 3Dko klitoriak eskuan.

Klitoria, ezezagun hori. Hezkuntza alorrean, HHn eta DBHko testu liburuetan ez da klitoria agertzen, desagertu da.

Ugalketa prozesua irakasteko aitzakiarekin, gozamenaz ez da hitz egiten ikastetxeetan. Txanela da Euskal Herrian klitoria aipatzen duen testu-liburu bakarra. «Aluaren inguruan ez da hitz egiten; gurasoei ere ez zaie okurritzen alabei ispilutxo bat hartu eta alua ikus dezaten esatea», kexu da Oribe.

Pornoa ardatz duen eta emakumearen gozamena alde batera uzten duen heziketa sexualaren testuinguruan, mutilek euren sexualitate guztia zakilera murriztea eta neskek euren existazio prozesua ez identifikatzea ekarri duela nabarmendu du Oribek.

Desirak azaltzeko gaitasuna landu behar da Orgasmo arrakala. «Patriarkatuak eragin oso handia du sexu harremanetan, emakumeen plazerera iristeko modua baldintzatzeraino», salatzen du Paola Damonti ikertzaile eta aktibistak La brecha orgásmica —Orgasmo arrakala— liburuan. Datuen arabera, sexua duten hamar emakumetik bik ia inoiz ez dute orgasmorik. Eta beste datu bat: lau emakumetik hiruk, %75ak, ez dute beti orgasmoa izaten haien sexu harremanetan. Damontik azaltzen duenez, «arrakala ikaragarria da heterosexualen artean, baina ia desagertu da bereziki lesbianen artean».

Honen atzean «emakumeak beste batzuentzako izaki gisa eraikitzen» direla nabarmentzen du Damontik. Hau da, emakumeek bestearen plazerari norberaren plazerari baino garrantzi handiagoa ematen diotela harreman heterosexualetan. Emakume gehienek koitoaren bitartez orgasmorik ez duten bitartean, «praktika erregina gisa saltzen» jarraitzen dela seinalatzen du Damontik liburuan.

Koitozentrsimoa. «Sexua genitaletara murrizten jarraitzen dugu», laburbiltzen du Oribek. Are gehiago, lehenengo koitoa «oso garrantzitsua» dela eta gainera emakumeentzat «mingarria» izan daitekeenaren mezua zabaltzen dela salatu du sexologoak: «Dena aldrebes egiten ari gara». Guraso askok ere pentsatzen jarraitzen dute sexualitatea zakilera murrizten dela, horregatik seme-alabak nerabetasunera heltzen direnean «urduritzen hasten» direla dio Oribek, «koitoa 16 apirila 2022 Binke!

dutelako eredu bezala buruan». Urduritasun horren atzean sexualitatea «arrisku» bezala ikusten dela aipatu du adituak, besteak beste, haurdunaldiak eta gaixotasun posibleen ideiak gailentzen direlako. Ordez, landu beharreko «balio» bezala aldarrikatzen du sexualitatea berak; eta aniztasunaren garrantzia aipatu du; heterosexualitatetik haratago mundu bat ere badagoela, alegia, LGTBIQ+ kolektiboa.

Sexualitatea eta pertsonalitatearen arteko konparaketa egiten du Oribek; bakoitzak berea du eta bakoitzak deskubritu behar ditu bere erritmoak, gustuak eta desioak. «Gurasoek hori ulertuko balute, txiki-txikitatik irakatsiko zieten haurrei», uste du. Baina egoera honakoa da: gelan gazteek diote gurasoei ez dizkietela galderak egiten «inoiz ez dutelako honetaz hitz egiten»; ordea, gurasoek ez dira mintzatzen «seme-alabek ez dutelako galdetzen». Gurpil zoroa.

Gauza batengatik ala bestearengandik etxean sexualitateaz hitz egiten ez denean, pornoa bilakatzen da batzuetan sexu heziketaren ardatza. Gurasoak konturatzerako hasten dira komeriak; «Eta orain zer egin beharko nuke?», «Pornoa ikustea debekatzea da bidea?», bezalako galderak suertatu daitezke. «Momentu horri itxaroten baldin badugu, berandu goaz», dio Ortizek. Kalitatezko sexu hezkuntza txikitatik hasi behar dela goraipatu du: «Gorputza, izaera eta emozioak ezagutzen joan behar gara hazi bitartean; gure gorputzarekiko onarpena izateko eta gure desirak —nahi duguna eta ez duguna nahi— azaltzeko gaitasuna landu behar da kontzientzia kritikoarekin batera».

Hezkuntza sexuala

Netflix plataformako Sex Education telesaila.

Hipersexualizazioa. Pornografiak soilik ez, zinemak, serieek, bideoklipek, komunikabideek eta sare sozialek «emakumea objektu sexual bezala» erreproduzitzen duen «kultura hipersexualizatua» dugula salatu du Jone Galindez Hego Uribeko Itaiako kideak. Horrez gain, plataforma digitalen nagusitasunak «emakumeen aurkako indarkeria forma berrien garatzea» ekarri duela nabarmendu du. Adibide gisa jarri du gorputzaren gaineko obsesioaren areagotzea, Instagram eta TikTok bezalako sare sozialek indartuta.

Azken hiru urteetan, konfinamendua tarteko, medikuntza estetikoko tratamenduen eta kirurgia plastikoko ebakuntzen eskaera nabarmen handitu da. Sare sozialetako filtrodun selfien antza hartu nahi dute emakume askok eta askok. Estereotipoak betetzeko desioak «emakume langileon osasun mentala zapaltzen» duela nabarmendu du Galindezek; hala nola depresioa edota elikadura nahasmenduak sortuz.

OnlyFans bezalako plataformen bitartez «gorputza

errentabilizatzea» ahalduntzearen eta feminismoaren izenean egitearekin ez dago ados Itaiako kidea. Galidezek azaldu duenez, «bakoitzak bere exitoa gorputzaren bitartez errentabilizatzearen atzean ikuspegi indibidualista dago»; emakumearen «objektu sexualaren irudikeria indartzen» den hein berean.

Film eta serieak. Ikus-entzunezkoetan, dena den, badira salbuespenak ere. Netflix plataformak 2019. urtean kaleratu zuen Sex Education seriea, kasu. Otis izeneko mutikoa da protagonista, ama terapeuta sexuala duen nerabea. Maeve bere lagunarekin sexu-kontsultak egiten hasten dira eskolako komunetan eta arrakasta handia lortzen du ekimenak. Ikasleek beraien identitate sexuala deskubritzen ari direnean duten informazio falta nabarmena uzten du agerian, eta ikuslea erraz identifikatu daiteke protagonisten arazoekin. Abortua, sexu-jazarpena, sexu-orientazioa, genero identitatea, sexu indarkeria eta familia anitzen errealitateak ekartzen ditu lehen lerrora Netflixen ekoizpenak. •

Binke! apirila 2022 17

Jon Blanco Garcia Galdakao, 1998 Diseinu grafikoko ikaslea izaki, graduak berak eskaintzen dion ezagutzaren gehiagarri gisa ulertzen du argazkigintza. Batak zein besteak dira beretzat beharrezko, baina egun kamerek eta erretratuek itsutzen dute bereziki. Automobilgintzaren munduak erakartzen du, eta laster da hastekoa hauei ere argazkiak ateratzen.

Duela urte askotakoa da hala ere argazkiekiko zaletasuna, txikia zenetik aritu baita amaren kamerarekin. Orokorrean eskura duen edozer erabiltzen badu ere —mobila kasu—, bi kamera analogiko eta digital bat ditu lanabes nagusi. Neil Krug du inspirazio iturri, eragiten baitio barrenean «halako mugimendu bat azaldu ezin dena».

18 apirila 2022 Binke!

Haurren ahotsa YAYONE ALTUNA CHARTERINA

E

ta haurrei galdetuko bagenie zer nolako jolas parkea nahi duten? Galdetuko bagenie zer nolako jaiak nahi dituzten? zer nolako herria nahi duten? Zer duten intereseko?

Azken finean, entzungo bagenie?

Erreza ematen duen arren, helduok ohituago gaude haurren hobe beharrez jardutera — noski haien iritzirik eskatu gabe—, kontrakora baino; hala ere, gero eta gehiago dira, aldaketa sozial eta politikoa planteatzen dutenak, haurrak eragile aktibo gisara onartzen dituztenak; Eurentzat beharrean, eurekin lan egitearen garrantziaz jabetu direnak; zergatik haurrekin? 1 - Eskubidea delako: Ahaztu egiten zaigu, haurrak, pertsona diren heinean eskubide eta betebeharrak dituztela, eta besteak beste

Meraki haiengan eragina duten gaietan parte hartzeko eskubidea dutela; ez dira etorkizuneko herritarrak, oraingo herritarrak baizik; eta honek, haurra, pareko gisa tratatzea suposatzen du; 2 - Gaitasuna dutelako: Pertsona oro bezala, gai dira iritzia eman eta ekimenak sustatzeko; 3 - Beharra dugulako: Gizartea helduei begira dago antolatua, umeak alde batera utziz; haurren begiradatik ikusteko momentua heldu da, bizi ikuspegi berri bat behar dugu, «aurreak erakusten du atzea nola dantzatu» leloa zaharkitua geratu da; helduen ohiko ereduek alternatibak behar dituzte.

Azken finean, haurrak ikusgai bihurtu behar ditugu, entzun egin behar ditugu; gizartearen eraldaketarako HITZ-EKIN, baina haiekin!

Izen guztiak JULEN GABIRIA LARA

A

ldizkari hau eskuan duzun unea imajinatzen ari naiz: egun normal samarra, gorabehera handirik gabekoa, errutina bat bestearen atzetik. Duela 85 urte ez zen horrela: gerra zibilean, Galdakao herririk bonbardatuenetakoa izan zen Euskal Herrian. Gutxienez 28 aldiz. Beraz, berdin dio aldizkari hau apiril amaieran duzun eskuetan, edo maiatzeko edozein egunetan.

Adibidez, gaur maiatzaren 19a bada, une honetan baina duela 85 urte, trimotor alemanak 50 bonba baino gehiago jaurtitzen ari dira zure etxe alboan.

Gaur, duela 85 urte, 16 lagun asesinatu dituzte Galdakaon, Euskaltzaindiak aditz hori onartzen ez badu ere. 1937ko apiriletik ekainera bitartean, gutxienez 37 lagun asesinatu zituzten gure herrian izandako bonbardaketetan.

Urandreak lez Hala dator jasota Galdakao Gogora elkarteak idatzitako «Galdakao Gerra Zibilean. Udaberririk gabeko urtea» liburuxka ezinbestekoan. Han datoz hildako guztien izen-abizenak, horrela eraikitzen baita memoria eta orekatzen justizia. Eta akaso iritsiko da uneren bat zeinetan, biktimen izen-abizenez gain, beste aldean egon zirenen izen-abizenak ere agertuko diren: sarraski haietatik probetxua atera zuen jendearen izen-abizenak, sekula ez direnak aipatzen, haien ilobekiko errespetu otzan baten ondorioz edo. Esan beharrik ez dago ilobek ez dutela haiek egindakoaren errurik, baina, kasu askotan, haiek egindakoaren probetxuaz gozatzen jarraitzen dute. Eta memoria ez da amorrutik elikatzen, badakit, baina memoria sekula ez dut osotzat hartuko, soilik biktimen izen-abizenak gogoratzen ditugun bitartean, bonben ordez infartuak izan balira bezala.

Binke! apirila 2022 19

GURE ESKU

Laina mendiaren igoera zelan egin azaldu eben

BINKE

BAIKO PILOTA

Uztailaren 2an katalan eta euskal herritarrek Pirinioetako gailurrak argiztatuko dabez. Galdakaori eta Usansolori Bidarrai herriko Laina mendia argiztatzea egokitu jakie, eta Galdakaoko Gure Esku batzordeak igoera hori zelan egingo dan azaldu eban, argazki eta guzti. Ibilbidea eta puntu bakotxeko argazkiak Binkeren webgunean dagoz ikusgai.

Martxan da udabarriko Sormene

Iñaki Ibargarairi omenaldia

Sormenek udabarriko edizioan eskainiko diran eduki eta emanaldien aurkezpena egin eban, ikasle eta irakasleekaz, Elexalde BHI ikastetxean apirilaren 6an.

Iñaki Ibargarai Adiskide alkarteko kide zanari omenaldia egiteko, pilota partidak antolatu dabez maiatzaren 20an, Oinatz Bengoetxea protagonista nagusi dala.

20 apirila 2022 Binke!

Galdakao Txirrindulari Elkartearen Gelak bere taldekide barriak aurkeztu ebazan Gandasegi ikastetxeko areto nagusian lehenengo, eta Kurtzeko plazan danek alkarregaz atara eben argazkian ostean. Gainera, horren ostean hainbat hitzaldi eta ikastaro be antolatu dauz Gelak, Jon Amiano alkarteko presidentea eta Igor Anton txirrindulari profesional oiha gidari daukiezala.

BINKE

BINKE

Txirrindulari Gela aurkeztu da

ZAFAR AZIMOV

Olazabalagak, Aizian jatetxeko sukaldariak, doako sukaldaritza masterclassak eskainiko dauz Torrezabalen 10 eguaztenetan.

UNAI MORÁN

AIZIAN JATETXEA

Olazabalaga maisua Torrezabalen ariko

Ane Legarreta Egipton zuzendari

Lekubasoko merendero barria

Ane Legarreta orkestra-zuzendari galdakoztarra Cairoko orkestra sinfonikoa zuzentzeko aukeratu dabe beste lau nazioarteko zuzendarigaz batera.

Usansoloko Lekubasoko merenderoa erabat berritu eban Galdakaoko Udalak eta inguruko zenbait argazki publikatu ebazan Binkek bere webgunean.

Binke! apirila 2022 21

Idoia Mendizabal, garbitzailea

«Soldata arrakala %50etik gorakoa da» TESTUA: UNAI SARRIUGARTE LASARTE ARGAZKIA: JON GOMEZ GARAI

Bizkaiko bulego eta eraikinetako garbitzaileak protestan ari dira azken hilabeteetan, eta greba egunak deitu dituzte martxoko, apirileko eta maiatzeko zenbait egunetarako.

Horietariko garbitzaile batzuk galdakoztarrak dira, Idoia Mendizabal tarteko, eta Udalarekin egoera honen inguruan eztabaidan ere badabiltza.

K

ale garbitzaileen nahiz eraikinetako garbitzaileen gaur eguneko lan egoera erabat ezberdina da. Izan ere, batetik bestera soldata arrakala izugarria da. Galdakaon eraikinetako garbitzaileak lanuzteak egiten hasi dira egoera honi buelta emateko asmoz.

Lehendabiziko greba eguna martxoaren 31n egin zuten, eta, beste zenbait lanuzte eramango dituzte aurrera apirilean eta maiatzean. Hala, greba honetan esku hartzen duen gure udalerriko eraikinetako garbitzailea den Idioa Mendizabal Oriberekin hitzartu da Binke, egoera honen inguruan zertxobait gehiago jakiteko helburuarekin.

Soldataren arrakalaz hitz egiten dugunean, zenbateko arrakalaz ari gara? Kale garbikuntzan, %80 inguru gizonezkoak dira. Eraikinetako garbikuntzan, aldiz, %80 emakumeak, hau da, sektore feminizatua da. Kale garbiketan soldatak askoz handiagoak dira, Bizkaiko eraikinetako garbitzaileen soldatekin alderatuz gero. Izan ere, eraikinetakoek 16.000€ gordin kobratzen dituzte urtean, eta, kalekoek 26.000€, plus toxikoa sartu gabe. Hortaz, argi esan

22 apirila 2022 Binke!

dezakegu, soldata arrakala %50etik gorakoa dela.

Zergatik dago hainbesteko desberdintasuna kaleko garbitzaile eta bulegoetako garbitzaileen artean?

Arrazoi ugari egon daitezke. Alde batetik, sektore feminizatuak ez daudelako gizonezkoenak bezala baloratuta.

Bestetik, emakumeon soldata beti egon izan delako ikusita senarraren soldataren laguntza gisa, ez soldata duin bat gisa.

Horrez gain, beste hainbat arrazoi ere badaude.

Bizkaian badago sektore honetan lan-hitzarmenik?

Bizkaiko eraikinetako hitzarmena existitzen da, 16.000€ gordin kobratzea zehazten duena. Baina, Bizkaiko lurralde historikoan ez dago kale garbikuntzako langileen edonolako hitzarmen orokorrik, hauxe udalerriz udalerri aldatzen doalarik. Gipuzkoan, esaterako, badago, eta Bizkaiko hitzarmenaren faltan, Gipuzkoakoa hartzen dugu aintzat.

Martxoaren 31n greba egin zenuten, zelako jarraipena izan zuen? Ikusirik sektore oso atomizatua garela, uste genuena baino jarraipen gehiago izan du. Ez da erraza sektore hau mobilizatzea, beldurra dago langileen artean, baita prekarietatea gure buruetan oso barneratuta egon ere. Hori horrela izanik, jarraipenarekin oso pozik gaude.

Gogoratu nahi dut, Bizkaian nahiz eta gure azken helburua soldata arrakala izan —Gipuzkoako erreferentzia, kale garbiketakoa—, hain urrun izanik, hitzarmen honetan ipini dugun helburua epe laburreko helburua da, Gipuzkoako eraikinetako garbitzaileetara ekiparatzea, hau da, 1.200€ hamabost ordainsaritan banatuta.

Zer jarraipen espero duzue izango dutela apiril nahiz maiatzean egingo dituzten lanuzteek? Ikusirik martxoaren

31n izandako grebaren jarraipena izugarria izan zela, oraingoa are handiagoa izatea espero dugu datozen lanuzteetan.

Greba egiteaz gain, beste zerbait egiten ari zarete? Alde batetik, Bizkaiko hitzarmena duintzeko greban sartuta gaude buru-belarri, eta bestalde, Udalarekin hitz egiten ari gara, hitzarmen propio bat lantzeko helburuarekin, soldata arrakala are gehiago murriztea erronkatzat hartuta. Lehendabizi, Gipuzkoako eraikinetako langileen hitzarmenaren kondizioak izatea da epe laburreko helburua.

Epea luzekoa, berriz, azken kale garbiketarekin ekiparatzea.

Udal batek zer egin dezake ba zuen egoera hobetzeko?

Asko, ekonomikoki, eta, baita, ideologikoki ere. Ideologikoki eta sozialki, soldata arrakala aitortzea da eman beharreko lehendabiziko urratsa. Galdakaoko Udalak egin ditugun batzarretan soldata arrakala badagoela aitortu du, eta horren aurrean neurriak zehazteko borondatea aurkeztu du. Baina, neurriak hartzearekin batera soldata arrakala murriztea da gauzatu behar duen bigarren ildoa. Horren esperoan gaude.

Bizkaia mailan garbitzaileek egindako lana ikaragarria izan da azken hilabeteotan, Elorrioko eta Ermuako langileek lortu zuten soldata ekiparatzea, baita Guggenheim museoko garbitzaileek ere. Bermeon eta Gorlizen borrokan ari dira, eta, Galdakaoko emakumeok hurrengoak izan nahi dugu.

Egoera latz honi buelta ematerik dagoela uste al duzue?

Noski. IMQ-k 90 pertsona kaleratu zituen, eta borroka irabazi zuten. Tubacexen ere berdina gertatu da, baita H&M-n ere.

Gauza oso zailak lortzen ari gara. Soldata arrakalaren kontua ere kontu konplexua da. Duela bost urte existitzen ez zen kontzeptu bat da soldata arrakalaren kontua garbikuntzan, eta, mahaigaineratzea lortu dugu. Asko sufritu dute Guggenheimeko langileek, Elorriokoek, Basaurikoek, Ermukoek. Dena den, bi xede oso esanguratsu lortu ditugu: batetik, soldata arrakala pixkanaka murrizten joatea, eta bigarrenik, gai oso korapilatsu bat gizarteratzea, ez kontrako jarrerarik gabe.

Zeintzuk dira zehazki eskatzen dituzuen aldaketak?

Kale garbiketa eta eraikinen garbiketa berdin ordaintzea, hau da, soldata arrakala desagertzea. «Lan berdina, soldata berdina» lemapean gure soldata prekarioak bai ala bai igotzea, hain zuzen ere.

Lehendabiziko aldia al da esparru honetan grebara zoaztela? Egin izan dira mobilizazioak, baina esan dizudan moduan, oso sektore atomizatua da, prekaritatea barneratuta dagoelarik. Azken urteotan ikusten ari garena, benetako iraultza baten hasiera da. Soldata arrakalarekin amaitzeko borondatea irmoa da, eta, ez dugu inola ere etsiko. • Binke! apirila 2022 23

Gizalegez

Orain presoak

Bihurgune arriskutsuak presoen egoeran TESTUA: ETXERAT ELKARTEA ARGAZKIA: AITZOL ZAMALLOA

U

rte asko dira Euskal Herrian gatazka armaturik ez dagoela. Objektiboa da. Hala ere, Estatuko pertsona askorentzat gauza guztiek berdin jarraitzen dutela eman lezake. Elkarte, alderdi politiko eta pertsona oso ezagunak atzera begira bizi dira, atzerako ispiluaren bidez bakarrik gidatuz, etorkizunari bakerako, elkarbizitzarako eta normaltasunerako aukera ukatuz. Espetxeak berriro betetzearekin tematzen dira, husten jarraitu beharrean, berriz ere dozenaka familiak espetxeetarako bidaia gogorrak zer diren ezagutu dezaten.

Gogora dezagun gure herria, Euskal Herria, ez dela oso desberdina antzeko prozesuak bizi izan dituzten beste herrialde batzuekin alderatuta. Irlandak, Kolonbiak, Korsikak, prozesu horiei buruz hausnartzeko aukera ematen digute, munduaren zilborra garela sentitu gabe.

Eta, egia esan, inork imajinatzen ditu britainiarrak gaur egun militante irlandarren argazkiak bilatzen? Norbaitek Britainia Handian salaketa judizialak imajinatzen ditu duela hamarkada batzuk hildako presoak gogoratzeagatik?

Baina, hain zuzen, «Spain is different». Britainia Handian ezkerretik gidatzen da… baina Espainiako Estatuan atzerako ispiluaren bidez gidatzen jarraitzen da, etorkizuna ukatuz, etorkizuna baldintzatu nahian.

Horrela, puntu honetara iritsita, gure senide presoen egoerak gure herriaren etorkizunarekin duen zuzeneko harremanaz ohartarazi nahiko genuke. Euren egoerari euren eskubide errealak aintzat hartuta heltzeak, ateak irekitzen ditu eta gure egoera politikoa normalizatzen du.

Atzera begira jarraitzeak, Galdakaoko edo gure herriko

24 apirila 2022 Binke!

Britainia Handian ezkerretik gidatzen da... baina Espainiako Estatuan atzerako ispiluaren bidez gidatzen jarraitzen da

beste edozein lekutako bizilagunak kartzelara itzultzeak, beste askoren aurkako salaketak asmatzeak berriro mina eragiteko nahi hutsagatik, herri-ekitaldietan argazkiak jazartzeak, ezerezean izoztu nahi gaitu, etorkizuna ukatu nahi digu.

Lerro hauek idazterako orduan, gure senide Jon Crespori buruzko bibrazio onak iristen zaizkigu. Egia bihurtuko ahal dira! Berriro besarkatu nahi dugu. Eta jarraituko dugu gogoan izaten erretrobisorearen politikak afektatutako pertsona guztiak eta haien familiak. Aurrera begiratzen duten eta gure etorkizuna eraikitzen jarraitzen duten guztientzat, animo!

PUBLIERREPORTAJEA

Politeknika Txorierri Ikastegia

Politeknika Txorierri, hegan egiteko aukerak Etengabeko aldaketan dagoen hezkuntza zentroa, non pertsonak hezten ditugun beraien etorkizun profesionala eraikitzen laguntzeko.

G

aur egungo ikasleen zein enpresen beharrizanak ondo ezagutzen ditu Josu Orbe Politeknika Txorierriko zuzendariak, urteak daramatza ikasleen eta enpresen arteko bitartekari lanak egiten.

Zure ustez, zein da Politeknika Txorierriren balio gehigarria? Politeknika Txorierrin pertsonak hezten ditugula, haien etorkizun hurbila eraikitzeko. Horretarako, formakuntza duala bultzatu, enplegurako formakuntza eman eta ikasleentzako zein familientzako aholkularitza bermatzen ditugu, besteak beste. Ikasleek beharrezko tresna eta errekurtso guztiak izan ditzaten.

Gaur egun, mundua etengabe aldatzen ari da, geroz eta azkarrago. Honen aurrean nola moldatu zarete?

Politeknika Txorierrin etengabeko aldaketa hauei aurrea hartzeko lan egiten dugu egunero, datozen beharrizan berrietara egokitzeko. Horretarako, 500 enpresa baino gehiagorekin lan egiten dugu, bai eskualde mailan eta baita nazioarteko proiektuetan ere. Ditugun enpresa aliantzek eta proiektu berritzaileek laneratzea eta ekimena errazten dute, garapen pertsonala eta profesionala bultzatzen duten metodologia berrien bidez.

Etengabeko aldaketei aurrea hartzeak, zein onura ekarri dizue? Ikasleen etorkizun profesionala eraikitzen laguntzeko esperientzia eta bermea izatea ekarri digu. Gainera, Politeknika

Lanbide Heziketako ate irekiak maiatzaren 3tik 5era izango ditugu Txorierriko eskaintzaren artean Batxilergo Zientifikoa eta Lanbide Heziketako hainbat arlo aurkitu ditzakegu, hala nola, robotika, transformazio digitala, marketina, ingurumena, diseinu eta produkzio mekanikoa… Horrez gain, hainbat berrikuntza-proiektutan parte hartzen dugu.

Politeknika Txorierrin noiz dituzue ate irekiak? Lanbide Heziketako ate irekiak maiatzaren 3an, 4an eta 5ean ospatuko ditugu. Etorri eta ezagutu ezazu zentro aitzindari eta bakarra.

Egin jauzi prestakuntza hurbil eta berritzailera, eta bihurtu zaitez nahi duzun hori. Hegan egiteko aukerak.

Binke! apirila 2022 25

Binke.eus

Paperetik harago, hauek dira Binkeren webgunean irakurrienak!

Korrikaren Galdakaoko ibilbidea, lekukoak eta aldatze tokiak batu zituen albistea izan da hilabeteko irakurrienetariko bat.

Bonbardaketa gogoratzeko «Gernika 85» obra sinfonikoa sortu dute eta bertan Mikel Fernandez galdakoztarra egongo da zuzendari.

Korrikaren Usansoloko ibilbidea, lekukoak eta aldatze tokiak batu zituen albistea ere dago hileko irakurrienen artean.

Martinika irlan zeuden Aitor eta Markel galdakoztarrak ETBko «Vascos por el mundo» saioan agertu ziren.

Santakurtzetako kontzertuak aukeratzeko prozesua martxan dagoela iragartzen duen albistea izan da irakurrienetarikoa bat.

Lamintxu Gazte Asanbladak jende berri eske bideoa argitaratu zuen eta erreleboa lortu zuten, beraz, aurrera jarraituko du.

Futbola eta emakumea mintzagai zituen ETBko Ur Handitan saioan agertu zen Arantza Gallastegi epaile galdakoztarra.

Gure herrietako

aktualitatea:

Binke TV

Korrika Txikia ospatzeko 2.000 ikasle batu ziren Galdakaoko kale nagusietan.

26 apirila 2022 Binke!

Hauek dira grabatu eta argitaratutako azken hiru bideoak Binke telebistan!

Sormeneko ekinaldi berria aurkeztu eta lehenengo tailerra antolatu zuten Elexalden.

Igor Antonen bideoak jaso genituen Euskal Herriko Itzulia Elorritxuetatik igarotzean.

Sare guztiak klik bakarrean!

Zuengandik ahalik eta hurbilen egoteko, webguneaz gain Binkek WhatsApp, Telegram, Instagram, Twitter, Facebook eta YouTube sareak ditu eskura. Eta gainera, bere zenbaki guztiak formatu digitalean argitaratzen ditu ISSUU kanalean. Esteka horiek, eta askoz gehiago, ondoko QR kodean dituzu!

Proiektu honetarako lanean: Argitaratzailea: Aitu elkartea.

Koordinatzailea: Jon Gomez Garai.

Irudia eta maketazioa: Naia Bergaretxe.

Erredakzioa: Leire Regadas, Unai Sarriugarte, Beñat Armentia eta Xabi Ealo.

Batzorde Orokorra: Gaizka Uriarte, Ixone Muñiz, Leire Zamalloa, Ainara Goitiandia, Beñat Armentia eta Iñigo Larrea.

Ilustratzaileak: Irrimarra.

Inprenta: BEPSA. Banaketa: Lantegi Batuak Fundazioa eta Correos.

Hilero banatutako ale kopurua: 14.000.

Lege Gordailua: BI-41-2016 ISSN: 2444-9385

Proiektu hau posible egiten dute:

linktr.ee/binke

Ohiko kolaboratzaileak: Manu Etxebarria, Edu Madina, Aitzol Altuna, Estibaliz Apellaniz, Joanes Urkixo, Yayone Altuna, Irati Bediaga, Julen Gabiria, Gotzon Barandiaran, Antton Irusta, Nerea Urgoiti, Josi Basterretxea, Xabier Valencia, Nagore Ferreira Zamalloa, Edu Olea eta Bego Martinez.

Elkarte laguntzaileak: Ganguren Mendi Taldea, Burtotza Mendi Taldea, Andra Mari Dantza Taldea, Galdakao Gogora, Etxerat, Usansolon Euskaraz, Euskaraldia eta Bagabiz euskara elkartea.

Argazkilariak: Jabi Rojo, Gotzon Almaraz, Aitzol Zamalloa eta Julio Legarretaetxebarria.

Webguneko laguntza: Aitor Espinosa eta Naiara Perez de Villarreal.

Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Harremana: 680 74 32 11 info@binke.eus

www.binke.eus

Babesle ofizialak:

Binke! apirila 2022 27

Antzerkia Antzezlan guztiak Torrezabal Kultur Etxean eskainiko dira.

Apirilak 30, zapatua

Trapu zikinak Lore More

Dantza Maiatzak 20, barikua

LOF —Ladies On Fight— Cía. Eva Guerrero Ordua: 20:00 Sarrera: 6-8€ Torrezabal Kultur Etxea

Ordua: 20:00 Sarrera: 3-4€

Maiatzak 6, barikua

Usansoloko jaiak

La Tarara

Maiatzak 6, barikua

Hika teatroa

17:00 Umeentzako tailerrak ludotekan

Ordua: 20:00 Sarrera: 7,5-10€

18:00 Torneo Kuluxka UFS Street Soccer 3 vs. 3 18:15 Dantza emanaldia

Maiatzak 14, zapatua

Perez Sagutxoa Glu Glu produkzioak Ordua: 18:00 Sarrera: 4-6€

Maiatzak 15, domeka

Altsasu La dramática errante Ordua: 19:00 Sarrera: 7,5-10€

Oinarin Dantzari Taldea Mailu plazan 19:00 Disko Festa Unkina plazan 20:15 Kuadrila jaitsiera Meatzetatik parkinetik 20:45 Pregoia Unkina plazan 20:55 Kuadrila jaitsieraren sari banaketa Unkina plazan 21:00 Disko Festa Unkina plazan 23:00 Zeinke taldearen kontzertua Erruki taldearekin erromeria Unkina plazan

Maiatzak 7, zapatua 09:30 Diana Bizkaiko Gaiteruekin herritik zehar 10:00 Paella, tortilla eta tortilla txiki txapelketen

Musika Maiatzak 5, eguena

Kantu Bat Gara Jon Maia Ordua: 20:00 Sarrera: 6-8€ Torrezabal Kultur Etxea

28 apirila 2022 Binke!

hasiera Unkina plazan 10:00 Usansoloko Racing-eko eskuderia aurkezpena Baratzeko plazan 13:00 Pasabares Bizkaiko Gaiteruekin 14:00 Paella, tortilla eta postre txapelketaren sari banaketa Unkina plazan.

15:00 Bazkari herrikoia Unkina plazan.

17:00 Artetara Kronoeskalada Beluko zubitik 18:30 Usansoloko I.Esku Pilota Txapelketa herrikoiaren finala frontoi txikian 20:30 Orkestra Elektrotxaranga herritik zehar 00:00 Jaikide Diskofesta Unkina plazan

Maiatzak 8, domeka 09:30 Diana 10:00 Artisau azoka Unkina plazan

Jaialdia OINARIN DANTZARI TALDEAK 25 URTE

10:30 Motor klasikoen erakusketa Baratzeko plazan

Maiatzak 21, zapatua

12:00 Erraldoiak

10:30 Gosaria

18:00 Urpekontzi misteriotsua ikuskizuna

12:00 Kalejira herritik

Unkina plazan 19:00 Jaien amaiera txokolatadarekin txurrerian

12:30 Dantza ikuskizuna

Gaurko dantzariak eta dantzari ohiak 13:30 Trikipoteoa Oinarineko musikariekin 15:00 Bazkaria Nat eta Watsonekin 18:30 Oinarineko txaranga 21:30 Erruki erromeria 23:30 DJ Elias

Puzgarriak egongo dira egun osoan zehar ludotekako plazan.

Binke! apirila 2022 29

30 apirila 2022 Binke!

Binke! apirila 2022 31