BINKE 069 Martxoa 2022

69. zenbakia • 2022ko martxoa

MIKEL CRESPO DEPORTIVO ALAVESEKO ENTRENATZAILEA

«Goizero itzartzen naiz zein zorionekoa naizen pentsatzen»

MIKEL CRESPO DEPORTIVO ALAVESEKO ENTRENATZAILEA

«Klubak emakumeen futbolagatik egiten duen apustua irmoa eta serioa da» TESTUA: JON GOMEZ GARAI ARGAZKIAK: GOTZON ALMARAZ

G

aldakaoko Lanbide Futbol Eskolatik eta Lemoako Harrobi taldetik igaro ostean Deportivo Alaves klubean dabil buru-belarri Mikel Crespo entrenatzailea. Ez edozelango lanetan gainera, emakumezkoen lehenengo taldea entrenatzeko ardura baitu Crespok lehenengoz.

Bada, estreinako aldi horretan taldea lehenengo mailara igotzea lortu du galdakoztarrak! Gasteizera gerturatu da Binke, bere lan-esparru berria ezagutzera.

Emakumezkoen futbolean esperientziarik izan gabe ere, Deportivo Alavesek 2020an fitxatu zintuen euren lehenengo taldea gidatzeko. Zelan gogoratzen duzu proposamena? Guztia dator 17/18 denboralditik, Deportivo Alavesek antolatzen duen DACI kanpus internazionalean parte hartzeko deitu nindutenetik. Handik emakumeen «scouting» arloan aritzeko proposamena egin zidaten eta lehenengo taldearen analista aritu nintzen 18/19 denboraldian. Hurrengo denboraldian euren bigarren entrenatzaile izatera igaro nintzen eta orduantxe ezagutu nuen taldearen egunerokotasuna.

Beste pauso bat baino ez zitzaizun geratzen, beraz. Hori da, denboraldi horretako otsailean lehenengo entrenatzaile izatea proposatu zidaten. Eta beraz, zure aurreko galderari erantzunez, proposamena erraz gogoratzen dut, ez nuen bi aldiz pentsatzeko beharrik izan-eta. Horrek klub profesional bat bertatik bertara ezagutzeko aukera eman zidan. Eta esan barik doa, aukera hori ez dut inoiz ahaztuko klub honi esker.

2 martxoa 2022 Binke!

Eta ez duzu lehenengo taldea bakarrik entrenatzen, taldea estreinakoz lehenengo mailara igotzea ere lortu zenuelako! Zelan lortu zenuten? Denboraldi luze bezain zaila izan zen. Pandemiak, gainera, guztiak zailtasun puntu bat gehiago izatea ekarri zuen: atzeratutako norgehiagokak, klubeko bapateko bajak positiboengatik... zaila izan zen guzti hori kudeatzea, baina klubeko zuzendaritzatik lan bikaina egin zen eta azkenik lortu genuen talde honek hainbestean amestu duena: Primera Iberdrolara igotzea.

Zer ekarri zuen zuretzat igoera horrek? Ba imajinatu...

Lehenengo mailara igotzea eta futbol talderik onenen aurka jokatzea, batetik bestera bidaiatuz... horrek ilusio eta motibazio handia pizten du. Beti amestu duzun hori errealitate bihurtzea suposatu zuen.

Eta pertsonalki? Poztasun eta betetasun ezin handiagoa ekarri zidan horrek. Eta denbora pasa ostean konturatzen zara benetan lortu genuenaz, ez baita erraza kategorian gora egitea, izan lehenengo mailara zein beste edozeinetara.

Gasteizera iritsi arte mutilen talde xumeagoak gidatzen ibili zara Bizkaian. Alavesek beraz, kirol honetan profesional izateko aukera eman dizu? Hala da, eta ezin diot gehiago eskertu klub honi. Beti izan dut amets nire aisia eta pasioa ogibide bilakatzea, eta dagoeneko horretan aritzea ikaragarri baloratzen dut: goizero bertara etorri ahal izatea, entrenamenduak prestatzera, gurea eta beste talde batzuk ikertzera, norgehiagokak lantzera...

Kontziente zara bizi duzun pribilegioaz? Hori esatera nindoan orain! Goizero itzartzen naiz zein zorionekoa naizen

Mikel Crespo Aguilar 1991, Galdakao Zuzenbidean ikasketak egin arren, futbola izan du beti pasio, eta gaztetatik ibili da Mikel Crespo kirol honen bueltan, baita ikasketei dagokionez ere: UEFA Pro futboleko goi-mailako kirol-teknikari ikasketak egin zituen eta entrenamendumetodologiako zuzendaritza ere, Espainiako Futbol Federazioaren bitartez. Deportivo Alaves Gloriosas taldeko entrenatzailea da gaur.

pentsatzen. Eta horrek motibatu egiten nau egun bakoitza hobetzen jarduteko, ikasten eta gozatzen! Gainera nire lehenengo aldia da klub profesional batean eta beraz, lan egiteko moduetara egokitu behar zara.

Zelakoa izan da prozesu hori? Horretan ere zorionekoa izan naiz, Deportivo Alaves oso klub familiarra delako eta egokitzapen bai ikasketa prozesu guztiak arinak izan direlako.

Senideak harmailetan eserita ikusteak segurtasuna ematen dit

Gazte zinela, Galdakaon bertan, imajinatuko zenuke antzekorik? Imajinatu behintzat, ziur ezetz! (barreka) Egia da beti amestu dezakezula eliteko talde bat entrenatzearekin, Binke! martxoa 2022 3

ezta? Horretan sinistu nuen nik, eta saiakera behintzat egingo nuela gaztetxotik izan dut argi, sikieran aukera sortzen zitzaidanerako —eta sortuko balitz— nire burua ahalik eta prestatuen izateko.

Prestakuntza hori zure aurreko taldeei ere zor diezu? Ez izan horren dudarik. Beti pentsatu dut orain bizitzen ari naizena Lanbide eta Lemoako Harrobi taldeetan egindako lan, ahalegin, esfortzu eta ikasketari esker izan dena.

Maila-igoera lortu osteko prentsaurrean, garaipen hori zure ilobei eskaini zenien.

Zergatik?

Akabatu egin behar ninduten bestela! (barreka) Egia esan, gaztetxoak dira eta euren lehenengo futbol-partidak gu ikusten izan dira, baina beti telebista edo internet bidez, orduan partiduak publiko barik jokatu behar genituelako.

Azkena izan zen publikoarekin jokatu genuena, eta horretara ezin ilobak etorri! Zelan ez nien ba maila-igoera eurei eskainiko! (irribarretsu) Baina ziur Galdakaotik beste norbaitek ere jarraituko zaituena!

Familia beti hor egon da. Partiduren bat ona izan ez denean ere lehenak dira zuri animoak ematen, zure ondoan egoteko behar den lekura bidaiatzen. Familia izan dut amestu dudan horretara bidean bultzatu nautenak. Beraz, guzti hau eurei esker ere bada.

Zelaira irteten zarenean begiratzen dituzu? Futbol-zelaira irten, aulkian eseri eta egiten dudan lehenengo gauza horixe da, hain justu, familia non dagoen begiratzea.

Senideak harmailetan eserita ikusteak segurtasuna ematen dit. Eskolartean nenbilenean egiten nuen eta ohitura hori profesionaletan ere mantentzen dut.

Galdakao aipatu dugu lehen.

Badakizu berreskuratu egin dutena emakumezkoen futbol taldea, ezta? Bai! Eta berri zoragarria iruditu zitzaidan!

Taldea nahikotxo jarraitzen dut, nahiz eta oraindik ezin izan dudan — 4 martxoa 2022 Binke!

Orain bizitzen ari naizena Lanbide eta Lemoako Harrobi taldeetan egindako lanari esker da

Galdakaoko emakumezkoen futbol taldea nahikotxo jarraitzen dut

gure egutegiagatik— eurek ikustera joan. Berri zoragarria da, bereziki, herriko neskatila gaztetxoek herrian bertan jokatzeko aukera izan dezaten. Aurrerapauso ezin hobea da kirolarentzako.

Zein aholku emango zenieke Alavesetik? Lehenik, egiten dutena baloratzea. Ulertzen dut sakrifizio handia izan daitekela lanean edo ikasten ordu asko eman ostean entrenatzera joan behar izatea. Baina ahaleginak merezi duela esan gura diet.

Eta ahalegin horretan ari direla badakit. Ahalegin horrekin, atzetik etorri daitezkeen neskatilentzako eredu izaten ari dira.

Baina noski, gozatzeko gomendioa ere emango nieke, azken finean, futbola gozatzeko baitago.

Orain gutxi Amorebieta taldean Iñigo Velez de Mendizabalekin egin dutena ikusi dugu. Talde osoaren hutsak ordaintzen al ditu entrenatzaileak? Normalean, bai. Emaitzak espero direnak ez direnean, soka beti alde beretik hausten da. Baina ogibide hau aukeratzen dugunean badakigu zer ari garen arriskatzen: errazagoa da errua bati leporatzea hogeita bosti baino. Hala ere, errua ez da beti entrenatzailearena, kanpoko faktore asko daudelako egoera batzuk kontrolaezinak egiten dituztenak. Horrekin bizitzen ikasi behar dugu entrenatzaileok.

Zuk kontratua ekainera arte duzu. Zure etorkizunaz hitz egin duzue honezkero? Orain taldearen helburuetan jarri gura ditut nire indar guztiak. Horixe da orain garrantzitsuena.

Behin horiek lortuta eta denboraldia amaituta, gertatu beharrekoa gertatuko da.

Eta zeintzuk dira helburu horiek? Lehenengo mailan jarraitzea beste urte batez. Eta horretan nabil, ahalik eta

ELKARRIZKETA MIKEL CRESPO

Arin-Arin!

Asteko egun gogokoa?

Herrian zer kenduko zenuke?

Partida eguna.

Ezer ere ez.

Herriko txoko gustukoa?

Eta zer berria jarri?

Kuadrilarekin poteoan, edonon.

Liburua ala tablet-a?

Txakurren aisirako espazioak.

Euskarazko berbarik politena?

Liburua.

Ilusioa.

Pelikula bat?

Zure ametsetako bidaia?

100 metros.

Islandia.

Ez duzu onartzen…

Berba egin ala entzun?

Gogo falta.

Berba egin.

Zoriontsu egiten zaitu…

Nire familiak.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Plater bat?

Arroza, edozein eratara.

Irratia.

Deskribatzen zaituen berba?

Abesti bat?

Baretasuna.

The Spectre, Alan Walker-ena.

posturik altuenetara igo ahal izatea partiduz partidu.

Momentuz behintzat jaitsiera postuetatik urrun gabiltza, baina matematikoki ziurtatu behar dugu oraindik.

Bide zaila egiten ari zaizue? Denboraldi oso ona egiten ari gara. Bereziki lehenengo buelta oso ona egin genuen, emaitza oso erregularrak lortu genituen, gol gutxi sartu zizkiguten... eta horrek lehenengo mailako debuta modu onean hasteko aukera eman zigun.

Portzierto, entrenatzailea da jokalarietara egokitu behar dena, ala alderantziz? Bien arteko nahasketa da. Futbolagatik sentitzen duen horri fideltasuna gorde behar dio entrenatzaile batek. Eta uste dut ez duela inongo zentzurik zure jokalariei eskatzea zuk sentitzen edo konpartitzen ez duzun zerbait. Baina era berean, ez luke zentzurik izango ere zure jokalariei eskatzea euren gaitasunen gainetik dagoen zerbait.

Orduan, zein da oreka? Jokalari bakoitzetik bere onena ateratzen jakitea eta talde osoaren ezagutza izatea, euren arteko sinergiak edo konexioak bilatzeko. Garrantzitsua da etekin indibidual bakoitzak bere onena ematea taldeari, talde-lanaren emaitza bere osotasunean hobea izan dadin.

Ondo zaintzen al zaituzte Gasteizen? Oso ondo! Lanerako giro oso ona aurkitu dut hemen gainera, oso sanoa, pertsona bikainekin... Bikain hartu naute lau urte hauetan Gasteizen eta Araban, oro har.

Errazagoa da errua bati leporatzea, entrenatzaileari, hogeita bosti baino

Klubak emakumeen futbolagatik apustu egiten duela sentitzen duzu? Bertara iritsi naizenetik klubak emakumeen futbolagatik egiten duen apustua irmoa eta serioa dela igarri dut. Beti saiatzen da gainera hobetzen eta hazten, eta hori da inportantea.

Zer eman dizute Gloriosek, orain arte jaso ez duzunik?

Hitz egin dugun profesionaltasuna, bereziki. Gozamen hutsa da ekipo honekin lan egitea, gizatasun ikaragarria dago hemen, staff teknikoa, kirol-zuzendaritza, jokalariak... denok zentzu berean ari gara arraunean.

Non ikusten du Mikel Crespok bere lekua urte batzuen buruan? Buff! (irribarretsu) Inork ez badaki bizitzan zer gertatuko den, futbolean are gutxiago! Baina zerbait argi badut topera jarraituko dudana da, nire zaletasuna ogibide eta bizimodu bilakatzen jarraitzeko. • Binke! martxoa 2022 5

Aginke!

Errealitatetik hurbilegi dauden albiste faltsuak

«Espero dut Usansolo ez bilakatzea Galdakaoren la Krimea, besteute» hor izango na -PUTIN VLADIMIR DYTYNY ikatzaile matxitoa arr ald na ro ste sto Te

Sarean arrantzatua

Ba al zenekien...

Galdakaoko autoeskolek ikasleen klase praktikoak Fast&Furius-en simulatzaileetan egin go dituztela, gasolinan aurreztu ahal izateko?

28

Inuzenteen Egun a abenduaren 28an den arren, ga ldakoztar askok egutegia ondo be giratu zuten otsailaren 21ean, Metroa Galdakaor a iritsiko dela entzu n zutenean. Asko k oraindik ez du be rria sinisten, nahiz eta Inuzent e Eguna ez izan...

Txiste txarra — Zergatik zoaz hain dotore unibertsitatera?

— Klasea daukadalako.

Terrazak ez dira aparkatzeko zailtasunen errudun izan

Covid-a dela eta Galdakaoko Udalak hainbat hilabetez ostalaritzako terrazen handitzea amaitu ondoren, berriz bueltatu da dena normaltasunera, hau da, autoa aparkatzeko mila buelta ematen jarraitu beha r dute erabiltzaileek baina orain jada ez dago errua terrazei lepo ratzeko aukerarik.

Bizikletak kargatzeko puntuak jarriko dira herrian

Arantziletik gora doazen bizik leta gehienak azkenaldian elektrikoak direla eta, Udalak bizikleta horien bateria kargatzeko puntuak jarriko ditu lehe ndik zeuden konponketa puntuen ondoan. Kargagailuez gain, aztertzen ari dira desodorante edo lurringailuak ere eskura uztea, basurde usaina etxeraino ez dadin iritsi.

Ogia eta bizkotxoak egiteko txapelketa izango da jaietan

Bi urteren ostean, eta aurten Sant akurtzak ospatuko direla jakinda, egitarauan berrikuntzak izango direla jakinarazi du Jai Batzordeak. Covidak erag indako konfinamenduek formakuntza handia eman dute. Horr egatik, bizkotxo eta ogia egiteko txapelketak izango dira aurt en egitarauan.

6 martxoa 2022 Binke!

IREKIAK

Hilabete honetako sarituak

Otsaileko irabazleak

Saioa Arnaiz Lopez Jaime Zubero Linaza

Ane Perez Agirre (eskuin) eta Daniel Arroyo Bakaikoa (ezkerretik bigarrena) Binkekideak Lurberrigane jatetxeko bina menu jasotzeeko unean! On egin!

Roquechar dendak oparitutako produktu-sorta bana irabazi dute.

Erraza da Binkekide izatea!

Eman zure babesa urteko

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: info@binke.eus

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-ABIZENAK:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-POSTA: IBAN

KONTU KORRONTEA:

8 martxoa 2022 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Elkarlaguntzan

Erroldarik gabeko galdakoztar ikusezinak Galdakaoko Etxebizitza Sindikatua TESTUA ETA ARGAZKIA: GALDAKAOKO ETXEBIZITZA SINDIKATUA

Galdakaoko ostendutako errealitatea aztertuz gero, herrikide migratu askoren errealitate gordina ikusiko genuke, eta horixe kontatu gura dugu Etxebizitza Sindikatutik.

G

aldakaoko erdiguneko kaleetatik pasiatzen bagara, herri oparo eta arazorik gabeko bat ikusiko dugu.

Baina bista zolituz gero, bazterretan ostendutako errealitatea ikusiko genuke. Bazter hauetan topatu genezakena gure herri honetan, jende migratu eta arrazializatu askok jasaten duten errealitatea da.

Orain: zein da aipatutako errealitate hori? Herritartasunaren ukapena. Herritartasunak norbanakoei dagozkien berezko oinarrizko eskubideak —osasungintza, hezkuntza, etab...— bermatzeko ezinbesteko baldintza da; hau da, gure jendartean gizatasuna bermatzeko ezinbesteko kondizioa. Beraz, esan genezake, herritartasuna ukatzeak gizatasuna ukatzera garamatzala. Ondorio honen larritasunaz jabetzea gutxieneko konklusio politikoa izan beharko litzateke edonorentzat.

Herritartasun honen ziurtagiri ofiziala Udal Errolda da; herritar guztiak barne biltzen dituen zerrendapen

galdakaokoelkarlaguntzasarea@gmail.com

635 43 90 01 administratiboa, alegia. Erroldarik gabe, ezinezko egingo litzaiguke eskolan matrikulatzea, osasun zerbitzuak eskura eduki ahal izatea, herriko hainbat azpiegitura erabili ahal izatea; edota baliabide eta laguntza ekonomikoak jasotzea.

Azken finean, Errolda gabe, ikusezinak izatera kondenaturik agertzen dira hainbat migratutako herrikide.

Etxebizitza Sindikatuan sarritan ikusitako kasuetan Errolda ordaindu beharreko merkantzia bat bihurturik ikusi dugu, askorentzako ordaindu ezina. Herrikide migratuen gehiengoarentzat, errolda edota alokatze-kontraturik gabeko gela ziztrin eta garesti baten aukera «habitazionala» besterik ez dago. Arazo honi aurre egiteko, Udalak Errolda Sozialaren figura ipini zuen martxan pandemia garaian; Udalaren eraikin batean erroldatzeko eskubidea ematen duena, prekarizazioak ezartzen duen eta lehenago aipatu dugun arazo estruktural horri aurre egiteko.

Baina berriz ere, Errolda Soziala Gizarte Zerbitzuen irizpide subjektiboen esku gelditzen da; figura hau ezarri zenetik, esku bakarrarekin kontatu baikenitzake figura honen bitartez erroldatutako herrikideak.

Honegatik guztiagatik, Galdakaoko Etxebizitza Sindikatutik kanpaina bat abiatuz, Udalari eta Gizarte Zerbitzuei Errolda Soziala martxan jartzea exijituko diegu, protokolo munizipal baten bitartez; zeinek migratutako herrikide guztien erroldatzea, eta beraz, herritartasuna bermatuko lukeen.

Binke! martxoa 2022 9

Harremana iruditan ARGAZKIAK: EVA NARANJO @CLICKETACLICK

10 martxoa 2022 Binke!

Binke! martxoa 2022 11

Gure berbaz MANU ETXEBARRIA AYESTA

Ekinokzioaz

Gure kaleen izenak, letra larriz ala xehez?

E

uskal lexikoaren arabera, badirudi euskal urte zaharrak, urtaro bi bakarrik eukazala: uda eta negu. Baina Kristo aurreko 46ko kalendario Julianoak lau urtaro: solstizio bi, ekinokzio bi eta hamabi hilabetetan banatu ebanez urtea, euskaldunok, uda, hirukoiztu egin genduan: udabarri, uda eta udagoien edo udazken jarriaz eta hilabeteak geurera egokituz. Solstizioak, bagil eta abenduaren 21ean dira, eta ekinokzioak, marti eta iralaren 21ean ordu batzuk arean gora behera. Ekinokziotariko bat marti edo martxokoa da. Nondik datorren eta zer esan gura dauan ekinokzio berbeak? Ba, aiko.

Ekinokzio, berba konposatua da eta latinetik hartu dogu. Latinean: aequus = bardin, eta nox-noctis = gaua, eta berba biak lotzetik: aequinoctium = equinoccio, gazteleraz eta ekinokzio, euskeraz, hau da, hamabina ordu egunak eta gauak. Erroma zaharrean, martian hasten zan urtea —Martius, Aprilis, Maius, Junius, Quinctilis, Sextilis, September, October, November, December—. Azkenengo hau, etimologiaz, decem = hamar + imber = euria, hau da hamargarren hilabetea, gaurko egutegian, hamabigarrena, euskeraz, abendua, kristau aroko «adventus» berbatik hartua. Martiko ekinokzioak udabarria dakarsku.

12 martxoa 2022 Binke!

E

guneroko zereginak albo batera utzi eta inguruko nahiz asagoko kulturak eta ohiturak ezagutzea erabakitzen dugunean konturatzen gara gure begiek aurrera ezeze gainerako norantza guztietara ere begiratzeko ahala daukatela eta, zorionez, harrigarria bada ere, uste baino ikusmen-eremu zabalagoa daukagula.

Horrelakoetan edozein huskeria, txikiena izanda ere, zoragarria iruditzen zaigu, eta nekez itxiko dugu txokotxo hori erretratu batzuk atera barik.

Denari erreparatu nahi eta ezin ibiltzen gara. Sarritan tokian tokiko eskuko mapara edo kaleetako izenen xafletara ihes egiten digute begiek, beharrizanak sakatuta. Eta burua goratuta ikusten ditugu kolore, estilo, material eta tamaina ezberdineko xaflak, gehienak, baina, letra larriz idatzita, nahiz eta badiren letra larria eta xehea uztartzen dituztenak.

Galdakaon, esaterako, ondo ala txarto, letra larria darabilgu kaleizendegiko izenak errotulatzeko: ALTAMIRA AUZOA, BILBO KALEA, GOROSTIKO PLAZA, JUAN BAUTISTA ELKANO ZEHARKALEA… eta testu barruan zelan idazten ditugu? Zelan idatzi behar ditugu? Kaleizendegietako izenek elementu bi izaten dituzte normalean, leku-izen askok legetxe: espezifikoa eta generikoa. Espezifikoaren lehen hizkia letra larriz idatzi behar dugu eta generikoarena, ostera, xehez.

Altamira auzoa, Arteta auzoa, Bernart Etxepare kalea, Bilbo kalea, Gorostiko plaza, Juan Sebastian Elkano kalea, Kurtzeko plaza, Oletxe kalea, Santi Brouard plaza, Sixta Barrenetxea kalea, Txistulanda auzoa…

Beste kontu bat da Oinkina, Unkina edo Unkiña plaza behar duen; Gurutzeko edo Kurtzeko plaza; Uxargoiti edo Urizargoiti auzoa; Bizkai edo Bizkaia kalea; Erletxes, Erletxeta edo Erletxe auzoa; Zuazo, Zuhatzu edo Zugatzu… Hori beste baterako utziko dugu!

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Ikusmena eta entzumena Bizitza gehiago ematen diegu zure zentzumenei

RPS 258/15 M.Miguel Herrero D.O.O Y Audioprotesista

opticagaldakao.com

Juan Bautista Uriarte, 19. GALDAKAO Telefonoa: 94 456 59 54 WhatsApp: 688 856 690

Astelehenetik barikura: 9:30 - 13:30 eta 16:30 - 20:00 Zapatuetan: 10:00 - 14:30

Hauetan ere bagaude!

ikusmen eta entzumen zentroa

Bizkaiko Jolas Parkea Galdakaon

Izan genuen jolas-parke hura

gogoratzen?

TESTUA: EDU MADINA ETXEBARRIA ARGAZKIAK: EDU MADINAREN ARTXIBOTIK

Gazte askok ez du gogoratuko ezta jakingo ere, akaso, Galdakaok Europako jolas-parkerik onena eta modernoena izan zuenik.

Milaka metro karratuko azalera zuen eta milaka lagun joaten ziren bertara.

Aldiz, 15 urteko ibilbidea baino ez zuen izan amets utopiko hark. Zergatik? Edu Madina galdakoztarrak zehatz azaldu digu erreportaje honetan.

14 martxoa 2022 Binke!

D

agoeneko 47 urte pasa dira Bizkaiko Jolas Parkea Galdakaon inauguratu zenetik, Ganguren mendiaren magalean, Bengoetxetik Elorritxuetara igotzen den bidearen parean.

Jende gazte askok akaso ez du jakingo...

Baina 70eko hamarkadaren hasieran, Bizkaiko Foru Aldundiak deialdi publikoa egin zuen, Galdakaon Bizkaiko Jolas Parkea eraikitzeko. Garai hartan Bizkaian oso urriak ziren aisi- eta jolas-eremuak hobetzeko asmoz egin zen. Espazio ireki, garbiago eta naturalago batean, adin guztietako jendearentzako aisialdirako leku bat sortzea izan zen helburua, eta guztiek ondo hartu zuten ekimena.

Hura gauzatzeko baldintzak 1972ko maiatzean argitaratu ziren. Bankunion, Bilboko Aurrezki Kutxa eta Bizkaiko Aurrezki Kutxa interesatu ziren. Uztailaren 28an, Foru Aldundiak obra horiek Parque de Atracciones de Vizcaya S.A. sozietateari eman zizkion. Sozietate hau aipatutako hiru finantzaentitateek eta Parque de Atracciones de Madrid enpresak osatu zuten, berariaz, proiektu hori egiteko helburuz.

Proiektua Bilboko bi arkitektura-estudiori eskatu zitzaien, alde batetik, José Luis eta Mariano Ortega anaiei —Bankunionek proposatutakoei— eta, bestetik, Ricardo del Campo, José Luis Burgos eta Juan Manuel Pazosek osatutakoari. 1973ko uztailaren 9an hasi ziren eraikuntza-lanak. Esleipena Edificio y Obras S.A.-k izan zuen, eta 270 langile inguru erabili zituen eraikitze lanetarako. Obrak 14 hilabeteko epe ezin arinagoan amaitu ziren.

Parkeak 10 hektarea inguru hartu zituen, eta 13 tona dinamita behar izan ziren 300.000 metro kubiko lur egokitzeko. Nabarmendu beharreko beste datu batzuk hauek

izan ziren: 250 metroko luzera eta 20 metroko zabalera izan zuen parkearen etorbide nagusiak, errusiar mendiaren 75 tonako pisua, sarreraren 2.000 metro karratuak, instalazio elektrikorako lurpeko kablearen 22 kilometroak edo ur hornidurarako eta saneamendurako hodiaren 11 kilometroak.

Lanen kostua 450 milioi pezetakoa izan zen.

Beste batzuen arabera aldiz 515 milioikoa, hasierako aurreikuspenaren bikoitza baino gehiago. Egun berean 15.000 pertsona inguru dibertitzeko prestatu zuten, 130 langileri eman zien lana eta garai hartako atrakzio aurreratuenak izan zituen. Orduan, Europako jolas-parkerik onena eta modernoena zela esaten zuten.

Lehenengo pausoak. Egin ziren lehen eraikuntzak tutuformako zortzi piramideak izan ziren, kolore gorrikoak, erpinean linterna zabal bat zutenak. Tubularra zirenez, beharren arabera handitzeko edo murrizteko aukerak ematen zituzten. Bertan atrakzio batzuk jarri ziren, euria ari zuenean pertsonak babesteko balio zutenak. Garai hartan eraiki zen beste eraikin bat hormigoizko dorre bat izan zen, aireportuetako kontrol-dorreen itxurakoa, eta handik instalazio guztiak ikusten ziren; bertan, langileen, administrarien eta abarren bulegoak jarri ziren, eta handik kudeatzen zen jolas-parkerako behar zen guztia.

Instalazioen inaugurazioa, ekitaldi zoragarririk gabe, 1974ko irailaren 14an, zapatuz, arratsaldeko seietan egin

zen, Santakurtz jaietako egun nagusian. Anfiteatroko lehen emanaldia berriz Juan Pardok egin zuen hilaren 15ean.

Lehen urteetan, martxoaren hasieratik irailaren bukaera arte irekitzen zen, asteko egun guztietan. Urteko gainerako egunetan, leku bakartuan egoteak eta bertako meteorologiak neguan itxita edukitzea gomendatzen zuten, zapatu, domeka eta jaiegunetan izan ezik. Urteak joan ahala, ordutegiak aldatuz joan ziren.

Parkera nahitaez iritsi behar zen ibilgailuetan, eta garraio ohikoena autobus publikoa zen, hasieran 13 pezetako tiketa zuena helduentzat eta 10 pezeta umeentzat. Conde Aresti kaletik irteten zen, Bilbon, Begoñako basilikan geldialdia eginez Artxandaraino, eta, ondoren, errepide estu eta bihurri batetik parkera iristen zen, nahiz eta gazte batzuek oinez egiten zuten ibilbidea Galdakaotik Elorritxuetara arte.

Punta-puntako azpiegiturak. Atrakzioak erabiltzeko prezioak asko aldatu ziren urteetan zehar. Inaugurazioan, haurrentzako sarrerak 10 pezeta kobratzen zituzten eta helduenak 20 pezeta. Baina parkera sartzeko bakarrik ordaindu behar zen hori, atrakzioak aparte ordainduta.

Geroago, sarrera bakarra sortu zen, 500 pezetako prezioan.

Doako hiru aparkaleku zituen eremuak, 1.000 ibilgailu inguru hartzen zituztenak, eta beste bat autobusentzat.

Beraz, parkea bera eta haren ingurua asko nabarmentzen ziren. Lorategi eta txalupa ugari zituen urmaelean, jolasak eta Binke! martxoa 2022 15

megafonia bidezko girotze-musikal etengabea ere bazegoen 80ko hamarkadako Michael Jackson, Dire Straits, La Union, Boney M, Supertramp eta Miguel Boséren azken arrakastekin...

Alaitasunez eta ilusioz betetako lekua zen jolas-parke bizkaitarra. Denboraren poderioz, esparrua handituz joan zen gainera, berdeguneak, iturri zibernetiko oso modernoak, ura, musika eta argiarekin... benetako artelanak gehitu ziren.

Auditorioa 1975aren hasieran inauguratu zen, 5.000 lagunentzako lekua zuela, eserleku eta guzti; Bizkaiko handiena zen. Agertokiari probaleku bat ere gehitu zitzaion herri kiroleko lehiaketetarako. Eszenatokian, Bizkaiko taldeen kontzertu garrantzitsuenetako batzuk izan ziren, baina baita estatuko eta nazioarteko hainbat musikari ere: Orquesta Mondragón, Hombres G, Mocedades, Alaska y Dinarama, Víctor Manuel eta Ana Belén, Chiquetete, Radio Futura eta Gwendal, esaterako.

Urte berean, zoo txiki bat ere inauguratu zen, akuario eta guzti, hegaztiekin eta animalia bizi zein disekatuentzako beste gela batzuekin. Hiru urte geroago, 1978an, igerilekua jarri zuten, Bizkaiko igerilekurik onena izan zena luzaroan.

Publizitate-kanpaina izugarria izan zuen jolas-parke honek: iragarkiak jarri ziren prentsan ia egunero, irratietan, publizitatea hesietan, propaganda eskuan... Parkeak txoritxo bat hartu zuen hasieran maskotatzat, Txinbo izenekoa, eta 1981etik aurrera Basajaun, parketik oinez bueltaka ibiltzen zena inguruko haurrak agurtuz eta tarteka opariak eginez.

Sarrerako panfletoaren arabera, parkeak honako zerbitzu hauek zituen: bi jatetxe —luxuzko bat erakusketaaretoarekin—, jokoen aretoa, diskoteka bat, autozerbitzuko buffeta, kafetegia, askaldegia, txurro-denda, zine-kabina, bi anfiteatro, herri-kiroletarako gunea, ur-jauziak, igerilekua, haur-parkea, zooa... Eta atrakzio ikusgarriak zituen: ispiluen

Europako jolasparkerik onena eta modernoena zela esaten zuten labirintoa, ispilu groteskoak, talka-autoak, etxe magnetikoa, tonbola, tiro-etxolak, etxe sorgindua, amerikar gotorlekua, kanpaleku indiarra, labirintoa, ohe elastikoak, tren fantasma, 8 Formulako pista, Ford T, fantasiaren etxetxoa, baby urtarra, baby mistoa, gusano zoroa, karts-ak, errusiar mendia...

Zergatik itxi zuten? Jolas-parke zoragarria zen Galdakaon genuena, leku idilikoa, ikuspegi ikusgarriak zituena. Natura garbia arnasten zen, askaldegi handiak zituena zure janaria eramateko, egungo musikari onenen emanaldiez gozatzeko...

Hain ona eta bitxia bazen... Orduan, itxiera ofiziala 1990eko otsailaren 9an jakinarazi bazen ere, zer gertatu zen edo zerk eragin zuen Jolas Parkea 1989ko udaldia bukatzean ixtea, eta atrakzio gehienak ezin saldu geratu behar izatea?

Eragozpen asko izan ziren. Espero zen amaiera bat zen, urtean milioi bat bisitari izatea aurreikusten zen, baina kopuru horiek ez ziren bete, eta inoiz ez ziren 500.000 pertsona baino gehiago izan: 1975ean, 447.000 pertsona izan ziren, 1988an 120.000 lagun baino ez ziren izan, aurreko urtean baino 46.000 gutxiago...

Parkearen itxiera ulertzeko arrazoi bi hartu behar ditugu kontuan: batetik, bertara gerturatzeko edozein lekutatik zegoen distantzia handia, eta, bestetik, inguruaren meteorologia —inoiz, gainera, Hombres G eta Mocedades artisten emanaldiei eragin zien, euria egin baitzuen kontzertuetan—. Horri gehitu behar zaizkio sarbidearen baldintza txarrak, batzuetan ibilgailuen ilarak sortzen zirela — bereziki parkearen itxiera orduetan— eta atrakzioetako prezio garesti samarrak.

Krisi horren aurrean, Aldundiak erabaki zuen jolasparkea «gizarte-zerbitzu bat» izan zitekela bizkaitarrentzat, eta horregatik 1981ean parkearen %78 erosi zuen erakunde publikoak —oso ondo etorri zitzaiena bankuei, portzierto—.

Parkeari estilo berria ematea proposatu zuen orduan Aldundiak: 150 milioi pezetako aurrekontuarekin, instalazioak birmoldatu zituen, jolas berriak sartu zituen eta guztientzako moduko prezio-politika gehitu zuen. Sarrera bakarreko sistema sartzen Europako lehen jolas-parkea izan zen. Sarbide txarrak konpontzen saiatu ziren, autobus zerbitzua handituz eta doan jarrita. Bisitarien beharrak asetzeko asmoz, janaria kanpotik eramaten ere utzi zuten.

Amaiera polemikoa. 1981etik Foru Aldundiak egiten zituen etengabeko injekzio ekonomikoak zalantzan jartzen hasi ziren herritarren artean, ez baitzuten justifikatzen esparruaren errentagarritasun soziala. Porrot horien aurrean, Jolas Parkearen bideragarritasunari buruzko hainbat azterketa egin ziren. Txostenetako batean, parkea modernizatzeko 1.178 milioi pezetako inbertsioa egin beharra zegoela ikusi zen. Kopuru

16 martxoa 2022 Binke!

Bizkaiko Jolas Parkea Galdakaon

handi hori amortizatzeko urtean milioi bat bisitari izatea eskatzen zen. Bigarren txostenak, apalagoak, 347 milioi pezetako inbertsioak aurreikusten zituen, eta 640.000 bisitari urtean, parkea errentagarri bihurtzeko. Ikusitakoa ikusita, pentsaezina zen jende hori bertara joatea.

Hori gutxi ez eta azken errematea —itxaropenak ezabatu eta Jolas Parkearekin amaitu zuena— parkeko langileek Lan Magistraturan Bizkaiko Foru Aldundia auzitara eraman izana izan zen. Parkearen irekiera bi hilabete atzeratu izana leporatu zioten langileek Aldundiari. Gauzak horrela, lan-gatazka luze baten aurrean eta 15 urteko jardueraren ondoren, Jolas Parkeak behin betiko itxi zituen bere ateak 1989ko udako denboraldia amaitzean, nahiz eta itxiera ofiziala ez zen izan 1990eko otsailaren 9ra arte, garai hartan Iñigo Urkulluk — orduan Gazteriako Foru Zuzendariak— instalazioen behin betiko itxieraren berri eman zuenean.

Ordura arte, 586 milioi pezeta gastatu ziren 1981az geroztik, eta atrakzio gehienak ezin izan ziren saldu: Portugalgo enpresa bati 50 milioi pezeta pasatxoren truke atrakzio nagusiak saldu zitzaizkion. Besterik ezin izan zen berreskuratu. Botere ekonomikoaren erakustaldi tristea izan zen, eta jolas-parkeen arlo honetan esperientzia falta handia erakutsi zen.

Itxi zenetik, Jolas Parkearen mantentze- eta zaintze-kostuak 200.000 eurokoak izan dira urtean. Odol-jario hori onartezina zen. Eta, beraz, 2002. urtean Aldundia eremu guzti hori 2,4 milioi euroren truke saltzen eta zentzurik gabeko gastu horri amaiera ematen saiatu zen. Baina ez zuen eroslerik aurkitu.

Instalazio zahar horien hondarrek sortzen zuten arrisku handiagatik eta haiek mantentzeak sortzen zituen gastu handiengatik, azpiegitura guztiak eraistea erabaki zuen Bizkaiko Foru Aldundiak. Obra horiek egiteko lehiaketara bederatzi enpresa aurkeztu ziren. Construcciones IntxaustiLezama izan zen esleipen-hartzailea, eta 800.000 euroko kostua izan zuten Bizkaiko Jolas Parkea eraisteko lanek. Lanak 2018ko otsailaren 7an hasi ziren eta urte bereko uztailaren 7an bukatu. Bilbao Arquitectos S.L. Profesional enpresa arduratu zen obren zuzendaritzaz, beste 56.000 euroren truke.

Hauxe da Galdakaon izan genuen jolas-parke handiaren historia laburra, amets utopiko bat leku pribilegiatu batean eta 15 urtez bakarrik gozatu genuena; baina, horrela ikusi zenez eta askok esaten dutenez, guztion patriketan inperio bateko gastua ekarri zuena. • Binke! martxoa 2022 17

Nazioarteko arazoa

BINKE

Ukrainarrak gurera ere iristen, gerratik ihesi Beraien herrialdetik ihesi, 50 ukrainar iritsi ziren martxoaren 16an Bilbondo merkataritza-gunera. Denek dute harrera-etxea hemen, baina ez dira iritsiko diren bakarrak. Horren aurrean, zenbait erakundek etxe hutsak dituztenei dei egin diete, ukrainar errefuxiatuak hartu ditzaten.

E

rakundeek jakinarazi dutenari kasu eginez gero, martxoaren 10ean iritsi zen Galdakaora gerratik ihesi zetorren lehenengo familia ukrainarra. Hala adierazi zuen Udalak eta horrela kontatu zuen Binkek bere sareetan. Martxoaren 16an aldiz, berrogeita hamar ukrainar iritsi ziren Bilbondo merkataritza-gunera.

Goizeko zortziretan ziren etortzekoak eta minutu gutxi beranduago iritsi zen Polonia eta Ukraina arteko mugatik Galdakaoko Boluntarioen Gizarte Elkarteak (GBGE) kudeatutako ukrainar errefuxiatuen lehenengo autobusa — baina ez azkena, GBGEtik komunikabideei baieztatutakoaren arabera—. Autobusaren kontratazioa boluntario talde pribatu batek egin zuen. Hango eta hemengo familiak aurkitzeko lana aldiz, GBGE elkarteak boluntario talde honekin elkarlanean burutu zuen. Horregatik, «iritsi diren 50 pertsonek lekua daukie hemen, hartuko dabezan familiak daukiez», azpimarratu zuen Ainhoa Crespo GBGEko koordinatzaileak egunean bertan Bilbondoko aparkalekuan.

Hilaren 16an iritsitako gehienak, Errusia Ukraina bonbardatzen hasi denetik ikusten ari garen bezala, emakumeak —emakume gazteak gainera— eta adinez txikikoak izan ziren. Izan zen tartean adineko gizonik ere, baina gehienak beraien senarrak Ukrainako frontean utzita etorritako emakume eta haurrak izan ziren.

Lau egun lehenago irten zen 16an iritsi zen autobusa. Iritsi

18 martxoa 2022 Binke!

Ukrainar errefuxiatuak

etxean hartzeko 944 01 05 06 norozko@galdakao.eus

eta atseden hartzeko beharra baino ez zuten ukrainarrek, Binkek egiaztatu ahal izan zuen moduan. Euretariko gehienak Galdakaoko edo inguruetako etxeetan geratu dira, aurretik ezagutzen zituzten etxeetan —gehienak Txernobyletik ihesi udaran etortzen zirenak— batzuk, eta etxe zein familia ezezagunetara beste batzuk.

Beraien harrera-etxeetara joan aurretik, gehienak Bilbondok eskainitako gosaria hartzeko aukera izan zuten.

Galdakaoko Udalak, bere aldetik, dei egin die etxe hutsak dituzten herrikide guztiei, euren etxeak «berme guztiekaz eta sasoi baterako» ukrainarrei uzteko. Udala eta errefuxiatuez arduratzen den CEAR elkartea ari dira horretarako bitartekari lanetan.

Arrakastak feminismoa hil du Zokoratutako berbak

AINARA GARCÍA GOITIANDIA

M

ugimendu feministaren arrakasta eta geroko erasoaldien fruituak pairatzen doguz gaur. Ultraeskuinaren gorakadak eta matxismoaren inguruko negazionismoak ez dau batere lagundu. 78ko Erregimen honetan eroso, gaur egungo gizon aske, tolerante eta aliatuek euren abantailak babesten dabez. 1529 urte bitarteko mutil gazteek indarkeria matxista feminismoaren asmaketa dala pentsatzen dabe. Gurean, pasadan urtean, 62 emakumek bizkartzaina eroan eben eta 4.800 gehiagok beste mota ezbardinetako babes poliziala jaso behar izan eben, indarkeria matxistaren biktimen desfilea. Inauteri hauetan Barakaldon lau gizon gaztek neskato bat erasotu eben etxerako bidean. Datu hauek, emakumeen gai soil hauek gitxi izango ez balira,

feminismo ideologikoak be berea jaso dau. Disidentzia ez da zilegi egun ilun hauetan. Feminismoaren banaketa teoria neoliberalak dirala medio, gureak egin dau, emakume berbea be erbesteratu deuskue. Prostituzioa, pornoa, alokairu-sabelak… besteak beste, emakume gorpuaren salerosketa, lan duin legez agertzen deuskue.

Gure gorputzak saltzeko askatasunaren argudio neoliberala. Bitartean, gure etxeetako batzarretan, gizonek askatasunaren ikurrina astintzen dabe, euren emakumeek janaria prestatu, harrikoa egin, zerbitzatu eta ume eta zaharrak jagoten dabezan bitartean. Aliatuaren hipokrisiaren eredu guda garaian. Emakumeen kontrako guda ixil eta hotza, gizonen abantailak mantentzeko.

Patriarkatua eta kapitalismoaren onurarako guda. Guda guztiak moduan. Kontzientzia feminista eta amorrua besterik ez daukagu gure alde.

Biolentzia linguistikoaz JOSE INAZIO BASTERRETXEA POLO

B

erunezko diru-txanpon faltsua baino guzurrezkoagoa da euskera gatxa dalako epai hori, Laudioko Udalaren kontra magistratu batek plazaratu, eta otsailean jakitera emon izan dana.

Edozeinen esku itxi dau epaileak lehertu ahal izatea administrazio publikoagaz inork daukan lan-hitzarmenaren izpiritua, eta berebat birrindu ahal izatea funtzionario publikoaren lanari dagokion zereginetako bat, zeina dan edozein herritarregaz —baita euskaldunagaz be— hartuemon ahalik eta zuzenena ahalbidetzearen betekizuna.

Epaia entzunda, burura etorri jat pasadizo bat, oso zaharra ez dana: Kataluniako supermerkatu batean bezero bat oldartu jakon behin kutxako langileari katalanaren erabilera zalaeta, esanez produktu baten etiketa katalan hutsean egoala,

Erretratuak ez egoala han idatzitakoa ulertzerik, ez egoala horretarako deretxorik, berak erabateko eskubidea eukala etiketako informazioa jasotzeko gaztelaniaz, gehiegikeria linguistiko bat zala supermerkatu hartan egiten ari zirana... Katalunia osoan zabaldurik zan biolentzia linguistikoaren parekoa.

Langileak etiketari erreparatu, eta esan eutson erosleari: – Emakumea, bezeroak beti dauka arrazoia, baina, portugesez dago etiketa.

– Ah, beste kupel bateko ardaoa da hori —ordaindu eta joan egin zan.

Eta hori da gertatzen dana, baita euskera gatxa dala diñoen epailearen kasuan ere. Euskera ez da-eta portugesa besteko hizkuntza. Katalana bera ez dan modu berean. Ostikopean darabile baten batzuek beste batzuen hizkuntza, begirune haundi barik. Gauzak bestela dirala inori erakustea... erreza ez, baina, egingarri izan beharko leuke arean bere.

Binke! martxoa 2022 19

AITZOL ZAMALLOA

Maxameko langileek borrokan jarraitzen dabe

GALDAKAOKO UDALA

OINARIN DANTZARI TALDEA

Otsailaren 16tik greba mugagabean dago Maxameko langileen gehiengoa, eta Binkeren zenbaki hau rotatibara bidali zan egunean greban jarraitzen eben 30 egunez lehergaien lantegiko kideek. Horren barri emoten dabil Binke bere sare sozialen bidez, identifikazioak, piketeak eta ezustekoren bat edo beste tarteko izan bada be, lasaitasun nagusian.

Oinarinek 25 urte ospatuko dauz

Herriko euskaltzainei gorazarre

Usansoloko Oinarin Dantzari Taldeak 25 urte beteko dauz ikasturte honetan eta ospatzeko ekitaldi berezia antolatzen dabilz maiatzaren 21eko astebururako.

Euskaltzain herrikideak diran Jesus Eguzkitza, Manu Etxebarria, Nagore Etxebarria eta Asier Bidart omendu ebazan Udalak Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Egunean.

20 martxoa 2022 Binke!

Jose Mari Villa galdakoztarrak BAME —MIR gaztelaniaz— azterketako bosgarren postua lortu eban espainiar estatu mailan.

AITZOL ZAMALLOA

Egun osoz aldarrikatu zan M8a Bilboko manifestaziora joan aurretik, askorako emon eban aurtengo Emakumearen Nazioarteko Egunak Galdakaon eta Usansolon be, hainbat izan ziralako, Galdakaon esaterako, Martxoak 8 Asanbladak herrian antolatutako ekintzak. Guzti horietako argazkiak batu ebazan Binkek, Julio Legarretaetxebarria eta Aitzol Zamalloa argazkilarien bitartez: binke.eus.

BINKE

JOSE MARI VILLA

Villa galdakoztarra, MIRean bosgarren

Binke! martxoa 2022 21

Aitor Ibarrondo, Zizpa Gazte Konpartsa

«Gazte askok Gazte Eguna zer den ere ez daki» TESTUA: XABI EALO DIAZ ARGAZKIA: ZIZPA GAZTE KONPARTSA

Galdakaoko Zizpa Gazte Konpartsa bere 25. urtemuga ospatzen ari da, eta talde honen iraganaz, egungo egoeraz eta datorrenaz berba egin gura izan du Binkek bertako kide den Aitor Ibarrondo gazte galdakoztarrarekin.

U

rteurrena ospatzen ari da Zizpa Gazte Konpartsa. 25. urteurrena hain zuzen ere, «mende laurden herria astintzen», euren leloak dioen moduan. Hori dela eta, ekintza ezberdinak antolatu dituzte herritik eta herriarentzat. Inauteriak antolatzetik datoz, sagardotegira txangoa ere iragarri dute hilabete honetarako...

Aitor Ibarrondo Zizpakideak erantzun ditu Zizpakide guztien izenean Binkeren galderak.

Zizpak 25 urte bete ditu aurten, nola zabiltzate ospatzen?

Hasieratik gure ideia 20. urteurrenean egin genuen antzeko zerbait egitea izan da. Horretarako, 25. urteurrena ospatzeko logo berria sortzeko dinamika aurrera eraman genuen eta, ostean, hilabetero herrian zerbait egiten ari gara. Gure helburuetako bat Zizpa Gazte Konpartsa ahalik eta gazte gehiengana heltzea da, hilabeteko dinamika guztiekin erakarri nahian. Horretarako urtarrilean gure dinamika aurkeztu genuen, gure logo berriarekin. Otsailean inauteriak ospatu genituen formatu berri batekin eta martxoan ere sagardotegiaz gain beste zerbait daukagu prestatuta.

22 martxoa 2022 Binke!

Horrela hilabetero, uda hasierara arte herrian eta gazteengan presentzia eduki nahi dugu.

Asko aldatu da Zizpa 25 urte hauetan? Baietz esango nuke.

Hala ere, gaur egun Zizpan aktiboen gaudenak ez dakigu ondo nolakoa izan den Zizparen bilakaera bere hasieratik, hau pendiente daukagun ariketa bat da. Zizpatik jende asko pasatu da eta Zizparen barnean eztabaida asko eman izan dira urteetan zehar, bere norabide eta helburuak ondo zehazteko.

Baina gaur egun ere antzeko baloreetan oinarritzen garela esango genuke. Eta beti izan ditugu presente Zizpa sortu zuten eta oso gazteak zirela espainiar estatuak eraman eta dispertsatu zituzten Zizpakideak. Aipatu beharra dago ere bai, Zizpak gaur egun herriko gazteen agendan markatuta dagoen egunaren sustatzailea izan zela. Izan ere, Galdakaoko lehen Gazte Eguna Zizpak antolatu zuen.

Aipatu duzue jende asko pasatu dela Zizpatik, Zizpakide askok 25 urte baino gutxiago dute. Orotara zenbat belaunaldik, zenbat kidek ezagutu dute Zizpa? Bai, hala da, gaur egungo gehienok 25 urte baino gutxiago ditugu eta espero dugu horrela beti izatea, jende berria batzen joatea, belaunaldi aldaketak oso beharrezkoak baitira, gazte eremua lantzen duen eragile batentzat. Ez dakigu zenbat jende pasa izan den Zizpatik, badaude urteak eman dituztenak, zein jai batzuk iraun dutenak Zizpa barruan, beraz jende asko eta belaunaldi oso desberdinetakoa pasa izan da.

Nolako harrema dauka Zizpak herriko beste elkarteekin?

Harremana daukagun elkarteekin oso ondo moldatzen gara, baina hala ere, elkarte gehiagorengana heltzea gustatuko

litzaiguke, elkarlan gehiago eginez, eta horretarako ere baliatu nahi dugu gure 25. urteurrenaren dinamika.

Galdakaoko gazteriaren aspaldiko aldarria da Gaztetxearena, zergatik behar du Galdakaok Gaztetxea?

Eta Zizpak ze funtzio izango luke balizko Gaztetxe batean? Zizparen helburuetako bat beti izan da eta izaten jarraituko du Galdakaoko gazteria antolatzea, artikulatzea eta saretzea. Eta, guztiz ziur gaude Galdakaok gaztetxe bat edukiko balu, helburu horietan asko lagunduko lukeela. Espazio bat Galdakaoko gazteentzako eskura egoteak laguntza handia ematen baitio gazte mugimenduari eta gazteak elkar harremantzeko beste modu bat sortzeko lagunduko luke. Beraz, Galdakaok horrelako espazio baten beharra daukalakoan gaude. Gainera, Zizpak gehienbat gazteen aisialdia jorratzen duenez, gure funtzioetako bat Gaztetxe batean jai ereduarena izango litzateke. Laburrean esanda, egungo jendartea aldatuz doan heinean, aisialdi eredua ere eraldatzen joan da: kontsumo eredua, harremantzeko moduak, globalizazioaren eragina, indibidualizazioa...

Beraz, jai herrikoiak uler ditzakegu jai eredu hegemonikoari kontrajartzen zaion eredu alternatibo gisa, sen komunitarioari eta herrikoiari garrantzia ematen diotenak.

Gazte Eguna aipatu duzu... Aurten ere iragarri da, zer ideia daukazue buruan? Zizpak Galdakaoko lehen Gazte Eguna antolatu zuen arren, eta nahiz eta Zizparen parte garenon %85ek Gazte Egunaren antolakuntzan parte hartzen dugun, Gazte Eguna bilera irekietara joaten diren gazteak osatzen dute eta edonor dago gonbidatua. Beraz gure partetik, esan dezakegun gauza bakarra da, seguru gaudela egun zoragarria izango dela eta ea inoiz baino gazte eta ez hain-gazte gehiago agertzen diren, pandemia dela eta Galdakaoko gazte askok ez baitakite ezta zer den Gazte Eguna ere...

Beharbada Gaztetxearen gaiarekin lotuta, zer erronka ditu aurretik Zizpak? Zizparen erronka nagusiena gazteria artikulatzea da eta gazte kritikoak sortzea herrian, gazteen arteko elkarlana sortuz, azken urteetan hain kritikatuak izan diren gazteak berpizteko eta gure bizitzengatik eta gure ondokoen bizitzengatik borrokatzea eragiteko. Horretarako Zizpak gehienbat aisialditik egiten du lan. Eta nola ez, gure urteroko erronketako bat, gazteria guregana hurbiltzea da Zizpakide gehiago lortzeko helburuarekin. Beraz, dei egiten diogu edozein gazteri Zizpa ezagutzera animatzeko eta Zizparen parte aktiboa ere izateko.

Zer eman dio Zizpak Galdakori? Eta zer dauka emateko oraindik ere? Gehienbat Zizpak aisialdia ulertzeko beste modu bat ematen dio Galdakaoko gazteriari eta kuadriletatik at, gazteak batzeko eta kuadrilen arteko nahastea eta elkarlanean ere eragin duela esango genuke. Eta hori guztia, gizartean herri honek eta euskal gazteriak jaso izan duen eta jasotzen jarraitzen duen zapalkuntzaren kritikotasunean oinarritua. •

Binke! martxoa 2022 23

Galdakaoko hegoaldetik ibilbide berriak

G

anguren Mendi Taldeak, Galdakaoko Udalaren laguntzarekin, Ganguren mendiko magalak markatu eta seinalizatu zituen 2020an. Iaz, herriaren hegoaldean jarraitu zuten lan hori, Upomendin. Eta horregatik aurten beste bi bide markatuko dituzte. Hemen horren adibidea: ibilbideak egiteko bi gune garrantzitsu proposatu dira, sarbide-sare batekin osatuta. Upo iparraldea, Plazakoetxetik (1) eta Arkotxatik doana, Upo mendiraino iristen da (2), Arteta eta Bekeatik edo Guturribaitik itzuliz. Eta Upo hegoaldea Lekubason, Lekubasoko urtegiaren eskuinaldeko eremu osoa zeharkatzen duena Upo mendiraino, errepidez Usansoloraino iritsiz. Lehenengo ibilbidea dinamitaren hesiaren ondotik doa, eta Eitzagako haizeola (3) eta Arteta (8) eta Bekea inguruak (4) bisitatzen dira. Bigarren ibilbidea Upo mendiaren tontorretik Mandoiarantz doazen mendietatik doa.

Inguru honetan, Adan de Yartzaren ehun urtetik gorako pinuak (7), ur sulfurosoaren iturria edo Azaolako haizeola (5) ikus daitezke. Era berean, Lekubasoko presako atsedenlekua (6) eta Isasigoikoa eta Lekue dorreak ere interesgarriak dira.

LUZERA A) 15 km. B) 12,4 km.

DENBORA A) 4 ordu 30' B) 4 ordu DESNIBELA A) 485 m. B) 663 m.

ZAILTASUNA A) Ertaina - baxua B) Ertaina

GALDAKAO 1

4

3

1

8

8 A 2

Plazakoetxeko panela.

5

B

Arteta - Ordaña.

6 2

7 7

Upomendi.

3

Haizeola Eitzaga.

24 martxoa 2022 Binke!

Adan Yarza pinuak.

4

Bekeako panela.

5

Haizeola Arazola.

6

Lekubasoko panela.

METROA , K I N E K AZ

GA

IRITSIKO A R O A K A LD

DA.

Eskerrik asko ilusio eta ahalegin partekatuko urte hauengatik

Bengoetxe Geltokia

Aperribai Geltokia

Ospitalean Geltokia

Binke.eus

Paperetik harago, hauek dira Binkeren webgunean irakurrienak!

Jon Kresporen senideek bere egoeraren inguruan idatzitako iritzia izan da Binke.eus-eko irakurriena hilabete honetan.

Ane Legarreta orkestra-zuzendari galdakoztarrak ESAS sortu zuenetik urtebetera balorazioa idatzi zuen Binkeren webgunearen bidez.

Kepa Urrutikoetxeak Adiskide Pilota Elkarteko kide izan zen Iñaki Ibargarairi idatzitako omenezko iritzia izan da irakurrienetarikoa.

Metroa Galdakaora 2027an eta ospitalera 2029an iritsiko dela iragarri zuten Jaurlaritzak eta Aldundiak, bisitatua izan zen oso.

Ukrainan bizi diren egoera aktualaren inguruko Andrii Kovalchuken hausnarketa dago hileko irakurrienen artean.

Benito Lertxundi kantari historikoari egindako elkarrizketa izan da Binkeren sareetan ikusienetariko bat.

Bideoz ikus daiteke.

Usansolo udalerri independente izango bada, zer gertatuko da? Zalantza hauek argitzen dituen albistea da irakurrienetakoa.

Gure herrietako

aktualitatea:

Binke TV

Martxoaren 16an iritsi zen Ukrainatik Galdakaora lehenengo autobusa.

26 martxoa 2022 Binke!

Hauek dira grabatu eta argitaratutako azken hiru bideoak Binke telebistan!

Greban dauden Maxameko langileen aldeko manifestazioa egin zen martxoaren 12an.

M8an, Emakumeen plazari Benita Aboitiz izena jartzeko proposamena egin zuten.

Sare guztiak klik bakarrean!

Zuengandik ahalik eta hurbilen egoteko, webguneaz gain Binkek WhatsApp, Telegram, Instagram, Twitter, Facebook eta YouTube sareak ditu eskura. Eta gainera, bere zenbaki guztiak formatu digitalean argitaratzen ditu ISSUU kanalean. Esteka horiek, eta askoz gehiago, ondoko QR kodean dituzu!

Proiektu honetarako lanean: Argitaratzailea: Aitu elkartea.

Koordinatzailea: Jon Gomez Garai.

Irudia eta maketazioa: Naia Bergaretxe.

Erredakzioa: Leire Regadas, Unai Sarriugarte eta Xabi Ealo.

Batzorde Orokorra: Gaizka Uriarte, Ixone Muñiz, Leire Zamalloa, Ainara Goitiandia, Beñat Armentia eta Iñigo Larrea.

Ilustratzaileak: Irrimarra.

Inprenta: BEPSA. Banaketa: Lantegi Batuak Fundazioa eta Correos.

Hilero banatutako ale kopurua: 14.000.

Lege Gordailua: BI-41-2016 ISSN: 2444-9385

Proiektu hau posible egiten dute:

linktr.ee/binke

Ohiko kolaboratzaileak: Manu Etxebarria, Edu Madina, Aitzol Altuna, Estibaliz Apellaniz, Joanes Urkixo, Yayone Altuna, Irati Bediaga, Julen Gabiria, Gotzon Barandiaran, Antton Irusta, Nerea Urgoiti, Josi Basterretxea, Xabier Valencia, Nagore Ferreira Zamalloa, Edu Olea eta Bego Martinez.

Elkarte laguntzaileak: Ganguren Mendi Taldea, Burtotza Mendi Taldea, Andra Mari Dantza Taldea, Galdakao Gogora, Etxerat, Usansolon Euskaraz, Euskaraldia eta Bagabiz euskara elkartea.

Argazkilariak: Jabi Rojo, Gotzon Almaraz, Aitzol Zamalloa eta Julio Legarretaetxebarria.

Webguneko laguntza: Aitor Espinosa eta Naiara Perez de Villarreal.

Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Harremana: 680 74 32 11 info@binke.eus

www.binke.eus

Babesle ofizialak:

Binke! martxoa 2022 27

Erakusketa

22. Korrika

Martxoak 14tik 25era

Emakumeak Kontalari Erabide elkartea Ordutegia: 11:30 - 13:30 17:30 - 20:30 Torrezabal Kultur Etxeko erakusketa gelan

Galdakao Martxoak 31, eguaztena 20:00 Triki-poteoa Someran (Zizpa Gazte Konpartsa) 22:30 Mendi ibilbidea frontalekin (Ganguren MT)

Ondoren, txorizoa sagardotan (Peña Santa Cruz)

Apirilak 1, barikua 02:20 KORRIKA BADATOR Aperribai - Bengoetxe - Urreta - Erdigunea Olabarri - Azkarri - Erletxe - Kortederra

Usansoloko galdeketa Martxoak 27, domeka Unkina ikastetxea Ordua: 09:00 - 20:00

Antzerkia Martxoak 25, barikua

Agua bendita Aztiak Antzerki taldea Ordua: 18:30 Eperlandako Eskoletan

17:00 Urtxintxaren tailerra Gandasegiko arkupetan (Gurasolagun) 18:30 Pilota partidak Kurtzean (Adiskide) 20:30 Euskal kantak frontoitik hasita (Galdakao Kantari)

Apirilak 2, zapatua Korrika eguna 11:00 Korrikaren aldeko kuestazioa hainbat gunetan 11:30 Puzgarriak eta umeentzako tailerra Ardanza

parkean (Argizai Eskaut Taldea) 13:00 Batukada herritik zehar (Soka Batukada) 15:00 Herri-bazkaria (Patakon) 16:30 Plaza dantza Kurtzeko plazan (Andra Mari DT) 17:30 Elektrotxaranga 20:00 Kontzertuak Santi Brouard enparantzan:

Etorkizun Beltza eta Koiu

Martxoak 26-27

Antzerkia agerian, umorezko bisita Ganso&Cía

Apirilak 8, barikua Korrika txikia 10:00 Bengoetxetik hasita 10:45 Ekitaldia Iturrondo plazan

Elexaldeko ikasleen mezua 11:00 Musika ikuskizuna: Kantu Kolore

Apirilak 10, domeka 26an 11:00 eta 12:30 euskaraz 17:00 eta 19:00 gaztelaniaz 27an 11:00 eta 12:30 gaztelaniaz 17:00 eta 19:00 euskaraz Torrezabal Kultur Etxean 28 martxoa 2022 Binke!

Korrika amaiera Donostiara joateko autobusa Hego-Uribe AEK-k jarrita.

Usansolo

Musika

Apirilak 2, zapatua

Apirilak 2, zapatua

Korrika eguna

Go!azen 8.0 kontzertua

10:00 Mendi irteera (Burtotza Mendi Taldea) 11:00 - 15:00 Korrikaren aldeko kuestazioa hainbat

gunetan

11:30 - 14:30 Umeentzako puzgarriak Unkina plazan

Pausoka Ordua: 17:00 eta 19:00 Sarrera: 6-8€

12:30 Esku pilota partidak Unkina plazan (Usansolo Esku Pilota taldea) 13:30 Usansoloko gaiteroekin poteoa 15:00 Herri-bazkaria Unkina plazan. Etxahun Lekue eta

beste bertsolari batekin. Sarrera egunean bertan Arratsaldean, bertso-poteoa

Apirilak 6, eguaztena 11:30 Musika ikuskizuna Unkina ikastetxean:

Kantu Kolore

Apirilak 10, domeka

Jazz Km.0

Bedia - Erdigunea - Labea -

Da Capo Galdakaoko Musika banda eta Leyre Sanz

Uraska - Erletxe - Larrabetzu

Ordua: 13:00 Sarrera doan

16:15 KORRIKA BADATOR

Binke! martxoa 2022 29

30 martxoa 2022 Binke!

Binke! martxoa 2022 31

eta Galdakaoko korrika batzordea

Ikusi Galdakao eta Usansoloko egitaraua 28 eta 29. orrialdeetan