BINKE 064 Urria 2021

64. zenbakia • 2021eko urria

BORJA ARTIME FORMULA STUDENT-EKO INGENIARIA

«Gu 1 Formularen harrobia garela esatera ausartuko nintzateke»

BORJA ARTIME FORMULA STUDENT-EKO INGENIARIA

«Gure lana zuzenean inspiratuta dago 1 Formulako ekipo profesionaletan» ARGAZKIAK: JABI ROJO TESTUA: JON GOMEZ GARAI

K

ontraste polita da, ziztu bizian joango diren ibilgailuen atzean nolako pertsona lasai eta isilak dauden ikustea. Baina beharrezko dute izaera hori, eta lasaitasun horren bila gerturatu gara Bilboko Ingeniaritza Eskolako tailerretariko batera.

Bertan fabrikatzen ditu, beste 59 kiderekin batera, Formula Student motako ibilgailuak Borja Artime galdakoztarrak.

hitzetan: «Oraindik bi modu berritzaile daude lehiaketako automobilgintzan: 1 Formula eta Formula Student».

Egiten duzuena, 1 Formularen harrobi bezala hartu daiteke? Ausartuko nintzateke esatera bagarela 1 Formularen harrobia. Berba potoloak dira, baina egia da horrela deitzen gaituztela askotan. Gainera, Formula Student proiektuan parte hartzen duten askok Motorsport edo F1ean amaitzen dute lanean.

Ez da ba ulertzeko erraza! Formula Student-eko ekitaldi bakoitza bi proba motatan banatuta dago, funtsean gure azterketa estatikoak direnak: estatikoak, non F1 eta automobilgintzako adituek epaile-lanak egiten dituzten eta gure negozio-plana baloratzen duten, monoplazaren diseinua eta fabrikazio-prozesuak ezagututa —aurkezpen edo hitzaldi formatuan egiten dugu—; eta proba dinamikoak, non plaza bakarrak, pilotuarekin batera, bere abiadako gaitasuna, bira, erresistentzia... eta abiadura bera frogatu behar dituen.

Orekarik onena lortzen duen taldeak irabazten du. Ez du zentzurik 200 kilometro orduko abiadurara iritsi daitekeen auto bat diseinatzeak, gero pistan ezin baduzu 120 kilometro orduko abiaduran jarri.

Hain azkar joan gabe, kontaiguzu zer den Formula Student! Formula Student nazioarteko lehiaketa bat da, non mundu osoko unibertsitate-ikasleek F1 motako monoplazak diseinatu, fabrikatu eta muntatzen ditugun. Estatu Batuetan du jatorria eta gaur egun 5000 ikasle baino gehiago aritzen gara urtero, mundu osoko 816 taldetan banatuta, F1 eta Motorsport munduko 19 zirkuitutan lehiatzen, Montmeló edo Silverstone bezalako udako zirkuituetan, esaterako.

Formula Student lehiaketa erreala da, beraz? Bai, noski.

Jende askok oso serio hartzen du, eta ekimena gora egiten ari da, gero eta unibertsitate gehiagok ulertzen dute beren zentroetan Formula Student-eko taldeak izatearen garrantzia.

Ross Brawn, Mercedes AMG F1 taldeko zuzendaria izan zenaren 2 urria 2021 Binke!

Eta zuen azterketak dira karrerak? Ez zehazki. Jende askok nahastu ohi du Formula Student lasterketa-lehiaketa bat bezala, non helburu bakarra autoa eta pilotu azkarrena nork dituen ikustea den. Hori ez da horrela, Formula Student ingeniaritzako lehiaketa bat da, eta bertan taldearen diseinueta ezagutza-erabakiak baloratzen dira, alde batetik, eta plaza bakarreko gaitasun dinamikoak, bestetik.

Beste karrera mota batez ari garela, unibertsitatekoaz, noiz erabaki zenuen Formula Student Bizkaian —FSB aurrerantzean— sartzea? Karrerako bigarren mailan nengoela, 2018an. Batxilergoko lehenengo mailatik ezagutzen nuen FSB, nire ikastetxean egin zuten hitzaldi batengatik.

Ordurako, nire ikaskide askok bezala, frustrazio handia sentitzen nuen ikasketekin, ikasketen erdia eginda izan arren, ez

Borja Guillermo Díez Artime 1998, Galdakao Gandasegi ikastetxetik Colegio Vizcayara egin zuen salto Borja Artime izenez deitzen duten galdakoztarrak. Hortik EHUra egin zuen, Bilboko Ingeniaritza Eskolan Industria Elektronikoaren eta Automatikoaren gradua egiteko. Bertan ikasketaespediente onenaren IDOM saria irabazi zuen Artimek, eta behin amaituta hasi zuen Kontrol, Automatizazio eta Robotikako masterra, gaur egun burutzen ari dena Formula Student-eko parte izatearekin batera.

bainekien paperean ikusten nuena errealitatera eramaten, eta zerbait praktikoa behar nuen, alferrikako ingeniaria sentitzen bainintzen. Horrek bultzatu ninduen FSBko atea jotzera.

Beraz, hemen ikasten hasteko, beste ikasketa batzuk egin behar dituzu lehenik? Hori da, bai. Formula Studenten araudiaren baldintzetako bat da taldeetako kide guztiak unibertsitateko ikasleak izatea eta denbora batez ingeniari profesional gisa lan egin ez izana. FSBko kide izateko, zehatzago esanda, Bilboko Ingeniaritza Eskolako graduren bateko ikasle izan behar duzu.

Eta nola uztartzen dira ingeniaritzako ohiko ikasketak FSBrekin? Ba, egia esan, zaila da. Hemen ez dago tailerrera etorri behar izateko ordutegi finko bat. Zuk erabaki behar

duzu zenbat denbora inbertitu nahi duzun, eta hori oso zaila da ingeniaritza bezalako karrera zorrotzarekin uztartzea.

Baina noski, denboraldiaren araberakoa da. Adibidez, plaza bakarreko sistemaren baten arduraduna bazara, edozein ezusteko baduzu ibilgailua martxan egon aurreko egunean, ba gau eta egun geratuko zara ibilgailua puntuan jartzen. Eta ez duzu derrigortuta egingo. Hori bai, hurrengo goizean agian korrika eta gosaltzen duzun bitartean amaituko duzu beste edozein irakasgairako entregatu behar duzun lana! (barreka) Argi dago makina hauek egiten ari zaretenak «makina» hutsak ere izan behar duzuela! Bai zera! Gura bai! (barreka) Hori bai, ezin dut ukatu FSBko kide garen pertsonak oso gai eta konprometituak garela, sakrifiziorako gaitasun eta zentzu handia dugunak. Denetariko jendea dago, baina Binke! urria 2021 3

gehien definitzen gaituena eta batzen gaituena ikasteko eta eskuak zikindu nahi izateko gogoa da. Azken finean, hori da proiektuaren benetako helburua. Lehiaketako autoa egitea gure ikasketak osatzeko aitzakia besterik ez da.

Zelako ekipoa duzue? Mota guztietako jendea dugu, karrerako bigarren mailatik masterreko bigarren mailara arte, eta ia Eskolako maila guztietakoak, hainbat talde edo sailetan banatuta. Egitura hierarkikoa dugu, non ikasle beteranoenek «goitik» kudeatzen dituzten hasiberriak, Eskolako lau irakasleren laguntzarekin. Hasiberriak talde mekanikoetan, elektrikoetan, antolaketakoetan edo kontrolekoetan banatuta daude, euren interesen, trebetasunen eta ezagutzen arabera.

Automobilismoaren mundua, publikoki sikiera, oso lotuta dago gizonarekin. Ba al dago emakumerik zuen taldean? Zoritxarrez, hala da, eta hori aldatzeko ari gara lanean. Gaur egun, guztira 60 pertsonako taldean hamar neska ditugu. Gutxi dirudi, baina oso pozik gaude, batez ere jakinda eskolako ingeniaritza-graduetan dagoen nesken ehunekoa %10etik beherakoa ere izaten dela batzuetan.

Azken denboraldi honetan Team Leader izateko ohorea izan duzu. Zer moduz joan da eta nolako esperientzia izan da zuretzat? Egia esan behar badizut, oso gogorra izan da. Urteko une batzuetan itota nengoela sentitzen nuen, batez ere pandemiaren zailtasun gehigarriarekin. Hala ere, zalantzarik gabe errepikatuko nukeen zerbait da, maila pertsonalean zein profesionalean asko ikasi dudalako. Gauetik egunera, eztainuzko soldagailuarekin egunero erretzetik eta mikrotxipak programatzetik, 80 kideko talde bat kudeatzera igaro nintzen. Erokeria bat izan zen. Erokeria bat, nire adinean beste inola ere sentituko ez nukeena.

Eta zerekin amesten duzue, 1 Formulako ingeniariak izatearekin edo lehiaketa bereko pilotu izatearekin?

Uste dut taldean zauden bitartean ez duzula amets egiteko astirik ere, lo egitea luxua da! (barreka) Serio jarrita, nire esperientziaren arabera, uste dut jendeak nahiago duela F1ean edo Motorsport munduarekin lotutako zerbaitetan edo automobilgintzako enpresa ezagun batean amaitu. Hala ere, FSBn jende gutxik egiten du bere ibilbidea Motorsport adarretik jarraituta, normalean ohiko industriarako joera dugu.

Baina txarto ulertu ez badut, bolidoak ere zuek gidatzen dituzue, ezta? Bai, lehiaketak halaxe eskatzen duelako, ikasleak eta taldeko kideak izatea gidari. Oso erraza izango litzateke pilotu profesional bat kontratatu ahal izango balitz, baina ez da hala, hori lehiaketa «zikintzea» litzatekeelako. Eta, gainera, gure monoplazak guk gidatu ahal izatea sari handia da guretzat!

Ene! Edozeinek gidatu ditzake entrenamendu barik?

Ez, ez! Edozein kidek ere ez ditu gidatzen, gure sponsor-en eta beteranoen laguntzarekin urte osoan gogor entrenatzen duten pilotuen talde bat dugu, eta pilotu bakoitzak proba zehatz baterako edo birako entrenatzen du. Eta gero, jakina, 4 urria 2021 Binke!

Gure monoplazak guk gidatu ahal izatea sari handia da guretzat!

Formula Studenteko ekipo gehienok bolido elektrikoak aukeratzen ditugu

ekitaldiak eta ekitaldiak daude. Ekitaldi garrantzitsu bat badago, ez dugu hasi berri den kidea jarriko, piloturik onena behar dugulako. «Driving Bilbao» ekitaldian, non gure azken monoplaza Bilboko kaleetara ateratzen dugun, gidaririk onena aukeratzen dugu, hiri erdian edozein arazo balego...

Hainbesteko abiaduran, giza akats bat katastrofikoa izan daiteke, imajinatzen dut... Hala da. Horregatik, auto hauek segurtasun-sistema ugari dituzte. Are gehiago, proba dinamikoetan parte hartu ahal izateko, auto guztiek pasa behar dute «Scrutineering» izeneko proba bat. Ibilgailuen Azterketa Tekniko oso gogorra da. Bertan zure ibilgailuak lehiaketaren araudiaren puntu guztiak betetzen dituela erakutsi behar duzu. Lehiaketetan istripu larriak izan dira, bai, baina zorionez 40 urtean ez da inor hil, Formula Student autoen fidagarritasunaren seinale.

Abiaduraz ari garela, zein abiadura har dezakete zuen monoplazek? Ideia bat egin dezazun, munduko azelerazio errekorra 0tik 100 kilometro ordura Formula Student batek du, AMZ-k: 1.513 segundokoa. Jakina, lehiaketetan monoplazen potentzia 80 kW-era mugatzen da —108 zaldi inguru—, baina 200 kilo inguruko ibilgailuei ezarrita... imajina dezakezu, batzuek hegan ere egiten dute. Normalean, 110 kilometro orduko puntako abiadura izaten dugu, eta 0-100 kilometro orduko azelerazioa hiru segundotan.

Konbustiokoak ala elektrikoak dira? Bi motatakoak daude, baita hibridoak ere, edo modu autonomoan gidatzekoak ere —«driverless» izenez ezagunak—! Ekipo gehienok elektrikoak aukeratzen ditugu; mugitzen garen pistetan emaitza hobeak ematen dizkigutelako, eta automobilgintzaren industriaren etorkizuneko joera ere badelako.

ELKARRIZKETA BORJA ARTIME Edonork pentsa dezake ibilgailu hauek asko kutsatzen dutela... Gure kontra esanda bada ere, automobilgintzaren sektorea munduko kutsatzaileenetako bat da, bai. Zorionez, joera hori aldatzen ari da, eta gero eta gehiago dira elektrifikazioaren esparruan trebatutako ingeniariak. Urrutira joan gabe, guk oso serio hartzen dugu gaia: FSB bat dator IKD i3 Estrategiarekin eta EHU Agenda 2030arekin, eta erreferente da EHUren bitartez nazioartean.

Baina trakzio-sistema ez da izango kutsatzen duen bakarra, ezta? Ez, eta horretara joan gura dut.

Automobilgintzaren barruan etorkizunerako erronka garrantzitsuagoak daude, autoek eramango duten trakziosistema baino. Izan ere, oraindik asko dago egiteko bateriekin sortzen diren hondakin elektrikoen kudeaketan edo autoa fabrikatzeko prozesuen eraginkortasuna hobetzean. Gehiago kutsatzen du auto baten fabrikazioak, auto horrek bere bizitza osoan atmosferara isuriko duen CO2 guztiak baino.

Galdera inozo bat: zuen autoek motor bakarra dute? Ez da galdera inozoa. Talde bakoitzak erabakitzen du nola diseinatu bere trakzio-sistema. Gure kasuan, gure azken monoplazak bi motor elektriko eta 140 kW-eko atzeko trakzio-sistema bat ditu. Aurten, gainera, lau motor elektriko txertatuko ditugu ibilgailu berrian, bakoitza gurpilari zuzenean lotuta.

F1eko mila lasterketa «irentsiko» dituzu, ezta? Baliteke! (barreka) Tailerrean geundenean kideek telebistan jartzen zituzten F1eko lasterketak, nire borondatearen kontra.

Taldean sartu nintzenean ez zitzaizkidan autoak batere gustatzen, baina orain, nahi barik bada ere, maitasuna hartu diet! (irribarretsu) Urtero bolido bat eraikitzen baduzue, zer egiten duzue aurreko guztiekin? Talde bakoitzak ibilgailu berria aurkeztu behar du urtero lehiaketara, baina jakina, horrek kostu ekonomiko handia dakar baliabide gutxiko taldeentzat. Beraz, berrerabil daitezkeen atal asko daude, motorrak adibidez.

Guk 2006tik egiten ditugu monoplazak, 2008tik urtero bat egiten dugu, eta 2012an egin genuen elektrikorako aldaketa.

Nahiz eta urtero hutsetik monoplaza berri bat diseinatu, iazkoek uzten diguten ezagutzan eta materialean oinarritzen gara. Gero, denboraldi berezietan izan ezik, atal asko daude gutxieneko aldaketak jasaten dituztenak edo zuzenean berrerabiltzen direnak, dirurik ez dugulako, denborarik ez dugulako, edo gehiago hobetu ezin direlako... Zorionez, azken denboraldi honetako plaza bakarra martxan utzi ahal izango dugu, FSBren etorkizuneko auto autonomoaren oinarria izango delarik, probetarako eta pilotuentzako entrenamendu gisa baliatzeaz gain.

Imajina dezagun: autoetako bat Galdakaora ekarriko duzu, zein zirkuitu proposatuko zenuke herrian zehar?

Ufa! Zaila egiten zait imajinatzea! Autoa lurrera hain itsatsita joanda eta herrian hainbeste oztopo eta sakangune izanda...

Nascar motako pista zirkular bat egin dezakegu Elexaldeko atletismo-pistan, buelta ta buelta! (barreka) •

Arin-Arin!

Asteko egun gogokoa?

Ostirala.

Herriko txoko gustukoa?

Topa.

Liburua ala tablet-a?

Liburua.

Pelikula bat?

The Green Book.

Ez duzu onartzen…

Hipokrisia.

Zoriontsu egiten zaitu…

Lagunek.

Plater bat?

Dilistak.

Deskribatzen zaituen berba?

Lasaia.

Herrian zer kenduko zenuke?

Aldapak.

Eta zer berria jarri?

Metroa.

Euskarazko berbarik politena?

Masail.

Zure ametsetako bidaia?

Islandia.

Berba egin ala entzun?

Entzun.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Mugikorra.

Abesti bat?

Harra, Berri Txarrak-ena.

Binke! urria 2021 5

Aginke!

Errealitatetik hurbilegi dauden albiste faltsuak

«Ez dugu ulertzen zergatik ez gaituzten deitu aparkalekuen zozketa kantatzeko» AKO HAURRAK ILDEFONTSO DEUN eko desiatzen dituztenak atz Bingo batean kant

Sarean arrantzatua

Ba al zenekien...

Karnetak berrizteko azterketa psik oteknikoak egiten dituzten pisuan, bonbila bat aldatzea erabaki dutela 40 urteren ostean?

1000

Udalak Kirol Bono a aterata ere, mila aitzakia jarri dituz te galdakoztar et a usansolotar gehie nek gimnasioan izenda emanda eg on arren, oraindik bertan ez hasteko.

Txiste txarra — Zelan nago, mediku? .

— Plaka bat egingo deutsugu n dot, — Omenaldia soberan ikuste , otoi. zentratu zaitez diagnostikoan

EH Bilduk zinegotzi liberatua izatea lortuko du azkenean

Irailean ospatutako azken osok o bilkuran EH Bilduren zinegotzi bat liberatua izatearen proposamena gaitzetsi ondoren, oposizioak baimena ema n du zinegotzi horrek nahi duenean nahi duena esan ahal izate a, baita komunera ere nahi duenean joatea, horrela guztiz liber atua sentitzen bada.

Guzur Aretxaren pare, laster Egia Arbola izendatuko da

Hainbat txutxumutxuren zelatari den Elexaldeko Guzur Aretxaren ondoren, Santa Mariako eleizaren atean dagoen Ezki zuhaitzari, Egia Arbola izena jartzea erabaki da, eskelak baitira herrian irakur daitezkeen egia borobil bakarren jabe.

NASAk laguntza eskainiko die gure herrietako gurasoei

Galdakaoko Udalak NASAko inge nieriekin akordioa sinatu du, herriko gurasoek eskolaz kanp oko ekintzak —musika, kirola, ingelesa... eta bestelako ordu tegiak— antolatzen izaten dituzten burukominak ekiditeko asm oz.

6 urria 2021 Binke!

Hilero atzera begiratu eta aspaldiko erretratuak alderatzen jarri gara atal honetan, baina tarteka memoria historikoa berreskuratu eta zabaltzen ere hasiko gara Galdakao Gogora elkartearen eskutik.

Artzaintzaren ganadurako Kortak Testua: Edu Madina Etxebarria Argazkia: MCU-PARES-ARCHV-Planos, dibujos desglosados 482

A

beltzaintza funtsezko oinarria izan da Euskal Herrian, esan dezakegu bere jatorria artzaintzaren ekonomiarekin lotuta egon zela Neolitikoaren transhumantziatik, duela 5.000 urte baino gehiagotik. Horri eusten oso zehatzak izan gara, kontserbaziorako espazio eta ordenantzak sortuz.

Artikulu honetan korta edo kortabasoei buruz arituko gara, gurean XII. mendetik dokumentatuta dauden eremuei buruz.

«Korta», «kortabaso», «uesea», «uesa» edo «usa» izenekin ezagutzen zen Bizkaian zirkuluan mugatutako lur-eremua, behiaziendaren bazkarako erabiltzen zena. Denboraren poderioz, gure burdingintzarako beharrezkoa zen ikatza egiteko edota zura aprobetxatzeko ere erabili izan ziren. Gipuzkoan «sarobe» izenez ezagutu izan da, eta Araban, Bizkaian eta Nafarroan orokortuena «korta» izan da. Gaztelaniaz «sel» edo «cubilar».

Bi motatan banatzen ziren: udakoa, «kortaerdia» edo txikiagoa, mendialdean kokatua; eta negukoa, «kortaosoa» edo handiagoa, ibarretan. Horrek egungo transhumantziara garamatza, ganadua mendietan aurkitzen dugunean, udan, eta neguan haranetan biltzen denean.

Kortaren elementu nagusia «austarri» edo «errauts-harria» zen, Austerritza, Artamugarri eta Kortarri izenez ere ezagutzen zena, lekuaren edo probintziaren arabera. Kortaren erdian zegoen harri hau, eta artzaina bere artaldea zaintzeko egokitzen zen tokia zen, non bere otorduak prestatzeko eta hotzetik gordetzeko sutarako erabiltzen zuten. Kasu puntual batzuetan, austarri lana zuhaitz batek egiten zuenean, honi Austarriaretxa deitzen zitzaion, 1700-03-11an hasi zen auzi batean batu zuten bezala: «…Llegaron los susodichos a un roble grande, que era de mojón o que llaman Austarriarecha, de donde se miden los seles, para efecto de cortarle (...) conforme a lo dispuesto por las leyes del fuero de este Señorío los que ejecutan semejantes cortas deben ser desterrados por dos años de el y pagar el daño con el cuatro tanto, y por haber quitado dicho mojón en seiscientos maravedis» (AFB – JCR0719/008).

Kortak herri-lurretan zeuden eta bizilagunen artean banatu

ziren, zuten ganadu kopuruaren araberakoak eskainita auzokide bakoitzari. Durangoko Foruan honela dio: «…Los que hobieren casería que vayan a la junta de Guerediaga e que demanden a los fijosdalgo y labradores y alcaldes que les den seles para mantenimiento de su ganado, e si este que demanda sel hobier fasta veinticuatro bacas suyas a este tal que dende cada jus dos homes buenos, el uno fijodalgo y el otro labrador y estos homes buenos que bayan ante el prestamero e con el merino para los montes de Durango e que le den tres seles, el uno de ellos que sea ybernal y los dos veranales e que le den en lugares convenientes…».

Hauen neurriak 252 estatukoak ziren negukoetan, eta 126 udakoetan. Jabetza zatigarria zen. Askotan erdia, laurdena, zortzikoa eta abar bezala agertzen dira, Kortaerdi, Kortalaurena eta abar ere deituak. Batzuetan Austarriko goiko erdialdea gurutzean edo izarrean banatuta egoten zen, lerro bakoitzetik partzero bakoitzari zegokion zatia neurtzeko.

Gumuzio mendiko kortak 1- Aitaonensemekorta. 2- Alarragorta. 3- Arrigiaga. 4- Artola.

5- Auspolaozaga. 6- Bideastibide. 7- Kortabarri. 8- Kortaederra.

9- Kortatxo. 10- Fistiagorta. 11- Gumuziozar beaskoa. 12Gumuziozar gogeaskoa. 13- Hijosdalgoen korta. 14- Jaurola.

15- Lemoniaga. 16- Mikolaeta barria. 17- Mikolaeta zaharra.

18- Mikolaeta nagusia. 19- Mikolaeta txikia. 20- Mimerueta. 21Pardo. 22- Peru Balzagagorta. 23- Tozubarrokorta. 24- Urtisabel.

Lekuebasoko kortak 1- Atxarola. 2- Aunsesieta. 3- Azaola. 4- Azarola. 5- Elorregi. 6Emendarte. 7- Erriartadui. 8- Ertibai. 9- Eskaien. 10- Gomensola.

11- Gortatxi. 12- Isuskiza. 13- Isuskizaondo. 14- Osagaraiondo (Otzagaraiondo). 15- Uesea. 16- Umagortazaga. 17- Unsurbe. 18Upo. 19- Urdaola.

Gangureneko kortak 1- Uraburu.

Kokatu bako Galdakaoko beste korta batzuk 1- Artuzaurre. 2- Belaostegi. 3- Induspe. 4- Zubisondo.

Binke! urria 2021 7

Hilabete honetako sarituak

Iraileko irabazleak

Itziar Pradera Etxebarria Begoña Abasolo Zalbidegoitia

Nerea Zabala (eskuin) eta Aniceto Ajuriagogeaskoa (ezker) Binkekideak Kerren jatetxeko Nekanerekin, irabazitako bina menuen berri jasotzeko unean! On egin!

Atzerrian lurra garratz ikusteko bina sarrera irabazi dituzte, Udalak opari!

Erraza da Binkekide izatea!

Eman zure babesa urteko

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: info@binke.eus

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-ABIZENAK:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-POSTA: IBAN

KONTU KORRONTEA:

8 urria 2021 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Aitor Zelaia, irakaslea

«Autokonplazentzia handia daukagu hezkuntza sisteman» Hezkuntza sisteman aldaketak omen datoz. Aitor Zelaia galdakoztarra irakaskuntzan dabil 2015etik eta Filosofia eta Historia irakasle dabil.

Berari galdetu dio Binkek hezkuntzan datozen aldaketen inguruan.

P

olemika piztu du Espainiako Gobernuak hezkuntzaren legean egin gura duen aldaketak.

Aldaketetariko bat Filosofia irakasgaian dago, eta horren aitzakian Filosofiako irakasle den Aitor Zelaia (1990, Galdakao) ezagutu dugu.

Zer ari da gertatzen espainiar estatuan hezkuntzarekin? Herrialdea demokrazian sartu zenetik zortzigarren Hezkuntza Legea planteatu zen 2020ko abenduan, Celaá-ren LOMLOE legea.

Lehenago, 2006ko LOE legea moldatu zuen PPk 2013an Wert ministroaren LOMCE legearekin.

LOMLOEk ba al du eraginik EAEn? Noski, espainiar estatuko legeek markatutako oinarrizko irizpideak jarraitzen dira erkidego guztietan. Egia da hizkuntza koofiziala izateak autonomia gehiago ematen digula hainbat alorretan.

Gurean ere Euskal Hezkuntza Lege berria sortzeko asmoa dago 2023rako, indarrean daukaguna 1993koa baita.

Zer eragin izan dezake LOMLOEk gure ikastetxeetan?

Badirudi hainbat aldaketa dakartzala legeak. Bi aipatzearren, batxilergoko modalitate berriak sortuko dira —hirutik bostera pasako gara— eta hautazko eta derrigorrezko irakasgaietan moldaketak datoz. Orokorrean hautazko gehiago eskainiko dira eta, besteak beste, Filosofiaren Historia berriz derrigorrezkoa bihurtuko da ikasle guztientzat bigarren batxilergoan.

Azkenaldian gure ikasleen euskararen maila eta ereduen modeloaren (A-B-D) inguruko kezkak

adierazi dira medioetan. Zergatik?

Arazoa argi dago, D ereduan irakasgai gehienak euskaraz izan arren ez du gure hizkuntzaren kalitatea eta erabilera ziurtatzen, pentsa gainontzeko ereduetan.

D ereduko ikasle gehienen euskara maila negargarria da eta erabilera salbuespena.

Arazoa ez da soilik eskolarena, ikasle gehienen aisialdia ez dago euskararekin lotua, baina eskolak askoz gehiago egin dezake zinez gabeziak aitortu eta anbiziodun planteamenduekin.

Desadostasunak eta ezegonkortasunak egon arren, badirudi orokorrean emaitzak onak direla. Bat al doa ikastetxeko errealitatearekin? Autokonplazentzia handia daukagu hezkuntza sisteman, erraza da ikasle ez konpetenteak gainditzea maila jaitsiz. Sentitzen dut hau esatea baina nire ustez, eta orokorrean, kanpoko ebaluazioen arabera —PISA, Ebaluazio diagnostikoak—, gure ikasleen konpetentzia maila ez doa bat erabilitako

errekurtsoekin.

Ikasleak gainditzen ditugu baina gure burua agian ez genuke gainditu behar.

Ze proposamen egingo zenituzke gure hezkuntza sistema hobetzeko?

Gure hezkuntza sistemak arrakala sakonak ditu. Hauek onartu eta erabaki ausartak eta epe luzera begiratzen dutenak hartu behar dira. Berebizikoa da langileria egonkortzea, irakasleen herena da berria ikasturtero eta ordezko falta lotsagarria da. LH indartu behar da, ikasleen irakurmen, idazmen eta kalkulatzeko gaitasuna ez da oro har egokia DBH 1era heltzean. Gainera, zuzendaritzak babestu eta zentroei autonomia gehiago emango nieke. Era berean, gizarteko balio krisia eta familiek pairatzen dituzten arazoei ere heldu behar diegu. Hezkuntza formala gainezka egiten dago eta hezkuntza eskolatik askoz harago doa. Errepikatzeak, selektibitateak edo irakasle «akomodatuek» ere hausnarketa sakona merezi dute.

Binke! urria 2021 9

Binke TV Hauek dira grabatu eta argitaratu ditugun azken hiru bideoak Binke telebistan!

Erlojupekoa lanaren filmaketan egon ginen Urriaren 3an amaitu zen Erlojupekoa laburmetraiaren filmaketa, Udalbiltzaren eta Galdakaoko Udalaren ekimenez eta Leire Egaña zuzendariaren gidaritzapean.

Tximelarreko aldapan grabatzen harrapatu genituen, eta aktore zein figurante herrikide batzuk ere nortzuk izango diren deskubritu genuen!

Duatloi Txikia bideoan laburtu genuen Euripean bada ere, arrakastatsua izan zen urriaren 3ko Duatloi Txikia ere, Galdakao Triathloi Taldeak bosgarren urtez antolatuta. Bizkai kalea eta Ganguren kalea izan ziren etxeko kirolari txikien korrikaldiak hartu zituzten kaleak. Bideo batean batu zituen Binkek goizak utzi zizkigun irudi polit batzuk!

Usansolok Bizkaiaren ahozko babesa jaso zuen Usansoloren segregazio prozesuak Bizkaiko Batzar Nagusietarako jauzia egin berritan, UH-ko hiru kide erakunde honetako Herritarren Batzordean izan ziren uztailaren 30ean, «prozesuaren barri emon eta euren babesa jasotzeko». «Oso pozik» irten ziren bileratik, alderdi guztien ahozko babesa jaso baitzuten.

Bideo guztiak gure sareetan ikusgai!

10 urria 2021 Binke!

Ostike!

ZERDIÑOZU kuadrila @zerdinozu

«Galdakao edonork bizi nahiko lukeen herria da; herri perfektua» GALDERAK: LUKAINKULERO KUADRILA @LUKAINKULERO

Nortzuk zarete eta nondik dator kuadrilaren izena?

Galdakaoko gazte talde bat gara. Gehienak txikitan Gandasegin ezagutu genuen elkar, baina beste batzuk denborarekin elkartu dira gurekin. Kuadrilako izenari dagokionez, gutariko batek bere amari errepikatu ohi dizkion bi hitz dira, «ama, ezetz» hitzekin batera.

Galdakaoko zein kuadrilarekin ligatu duzue gehien?

Ligatzea betidanik gure ahalmenik gogorrena izan da, eta galdera honi zuen kuadrilaren izenarekin erantzutea gustatuko litzaiguke egia esan. Hala ere, guri isilpeko ligotea gustatzen zaigu, eta hori bai, mago batek ez ditu inoiz bere trikimailuak azaleratzen.

Zein da zuen kuadrilarik gustukoena? Gustukoena aukeratzea zaila da… Galdakaoko kuadrila bakoitzak bere berezitasunak dituelako eta hori da gure iritziz Galdakao ezberdin egiten duena. Hala ere, lasai egon kuadrila, zuek argi eta garbi ranking horretako «top 3»-an zaudete-eta.

Txosnak ala diskoteka? Bizi izan dugun pandemia honen ostean ez gaude eskakizun berezietarako, dantza egin daitekeen edozein gune edo toki beti izango dira ongi etorriak guretzako!

Galdakaoko zein taberna gustatzen zaizue gehien?

Argi dago Oñarte taberna gure bigarren etxea dela, oso gustora sentitzen baikara bertan eta Iñigo gutariko bat dela esan dezakegu.

Zein da zuen Santakurtzetako frogarik gustukoena?

Kukaina edo playback-a dira gure frogarik gustukoenetarikoak baina besteetan ere oso ondo pasatzen dugula ukaezina da. Gainera, gure kuadrilako bi kide txikitan makina batzuk ziren goitibeheretan, ezin dugu ahaztu urte pare bat jarraian podiumean gelditu zirela.

Zerk identifikatzen zaituzte kuadrila bezala? Gure ustez kuadrila bezala juergazale apartak garela eta saltseoak identifikatzen gaituela. Bestalde, gure izaerak oso desberdinak dira eta hala ere puzzle bat bezala bat gatoz denon artean; eta horrek ere moduren batean identifikatzen gaituela uste dugu.

Covid-arekin gehiago ala gutxiago ligatzen da? Argi dago Covid-aren ondorioz gutxiago ligatu dugula guztiok, juergak oso desberdinak izan direlako. Jesarrita, ordu jakin batera arte, musukoarekin… ligatu bakarrik txapeldun peto-petoek egin dute.

Gure herrian zerbait botatzen duzue faltan? Gure ustez Galdakao edonork bizi nahiko lukeen herria da; herri perfektua. Bertan denetarik daukagula uste dugu eta horregatik ez dugu ezer faltan somatzen.

Zein iritzi duzue Galdakaoko gazteriari buruz?

Galdakaoko gazteria oso juergazalea dela uste dugu eta hori herriko gauza onenetarikoa da. Hortaz gain, gazte eta kuadrila desberdinen arteko giro ona aipatzekoa dela uste dugu.

Binke! urria 2021 11

MANU ETXEBARRIA AYESTA

Arlanpeko atsoak

L

emoan, Aramotz mendiaren mendebalderantz dago Arlanpeko kobazulo prehistorikoa. Kobazulo hori sano interesgarria dogu.

Zornotzako GEAC-ek, 1961ean aurkitu ebazan Arlanpen aztarnategi prehistorikoak, On Jose Miguel Barandiaranen ustez. Oraintsuago, 2006tik 2011ra bitartean indusketak egin ziran barriro. Indusketaldi horretako azkenengo urtean, 2011n, 70 bat kiloko harri bat aurkitu eban Joseba Ríos Garaizar arkeologoak. Harritzar horretan emakume itxurako grabadu eskematikoak agertzen dira, Iberiar Penintsulako arte paleolitikoko bakarrak.

Lehen Venus, andrazko honen grabadua Magdaleniense garaikoa da —17.500 urte ingurukoa— eta «La Dama de Arlanpe» izena jarri eutsoen.

Gatozen gaur egunera.

Gorbeialdean darabilgun esaera zahar batek hauxe dino: «Arlanpeko atsoa lebesuginen».

Jakina, labeko kearen itxurara lainabeherea sartzen danean Arlanpetik behera, euria dakar eta hotixik eguraldi-esaera hori.

Baserritarrak, laino, euri, haize, bero, hotz eta holakoetan fijatzen dira labrantza-beharretarako.

Besteak beste, Arlanpeko Damak eta Arlanpeko Atsoak, ez ete garoaz eusko matriarkalismora?

12 urria 2021 Binke!

Ongi Etorri kanpaina, guraso berrientzako!

G

aldakaoko Udalak aspaldidanik antolatu eta bultzatu izan ditu familia bidezko transmisio kanpainak, hasieran ume jaioberrientzako kokospekoak edo meriendarako poltsak baziren ere, gerora transmisioa edukietan oinarritu eta ume-hizkerako zerrendak, ume-jolasak eta antzeko materialez hornitutako produktuak helarazi zaizkie guraso berriei. Apurka-apurka familia transmisioaren bitartez euskara eta euskal kulturaren leihora ekarri gura izan ditugu eta, bidenabar, gure eskualdeko ondarera.

Are gehiago, 2010 urtean Ongi Etorri kanpaina ipini zen martxan, guraso berrien hizkuntza ohiturak, asmoak, nahiak eta parte-hartzea ezagutzeko, eta, zelan ez, Udalak hartu-eman zuzena eduki eta transmisio kanpainak egoki bideratzeko. Bestela esanda Ongi Etorri kanpainaren bitartez zuzeneko komunikazio kanala lortu eta sendotu gura izan da, udalerriko guraso berriekin urtero-urtero antolatzen diren hitzaldiak edota proiektuen zabalkundea egiteko.

Azken urteotan banatutako materiala:

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Bidaiatzea,

gure sendabelarra Iritzia

S

teve Jobs handiak esaten zuenari so eginez «nire bizitzako azken eguna izango balitz, gaur egiten nagoena egitea gustatuko litzaidake? Erantzuna egunetan zehar ezezkoa izaten jarraitzen badu, zerbait aldatu beharra dago». Bizitzen ari garen egoera larria dela eta, orain dela gutxi arte herrietako mugak itxita egon dira, kaleak isiltasunez beteta eta aireportuak huts-hutsik. Bat batean inguratzen gintuen dena eta planifikatuta geneukan guztia bertan behera geratu zen: lana, kirolak, ekintza sozialak eta nola ez, bidaiatzea.

Gauza handietan pentsatu eta positibismoz beteriko pertsonak bagara, seguruenik, helburu berriak finkatzen ibiliko gara. Onena etortzear dagoela pentsatuko dugu eta egoera honetatik asko ikasiko dugula sinistuko dugu. Krisialdirik gabe ez dago erronkarik, eta erronka gabe bizitza errutina soil bat baino ez da.

Gauzak horrela, erabat naturala da bidaiatzeko gogoak sentitzea, batez ere aurten. Bidaiatzean, gainera, ez ditugu soilik leku berriak deskubritzen, jende berria ezagutu eta bestelako bizimoduak deskubritzeko aukera eskaintzen digu, bizipen berri horiek altxorren moduan memorian gordez.

Mugimendu barik ez dago hazterik ezta eboluziorik.

Txiki-txikitatik, hilabete gutxirekin lau hankatan mugitzen hasten gara hurbileko izkinak ezagutzeko, behatzeko eta azken finean mundua ezagutzen hasteko helburuarekin. Leku batetik bestera ibiltzeak, anekdota eta istorio iturri agortezinez loratzen gaitu, eta proposatu gabe, beste pertsona batzuekiko elkarrizketetan azaleratuko dira.

Ez dio axola polita edo itsusia den, pobrea edo aberatsa, nolakoa den jakitea baita garrantzitsuena.

Bidaiari ona bisitatzen duen guztiaz gozatzeko, ezagutzeko eta ikasteko bidaiatzen duena da. Irteera bakoitzak norberaren kontzientzia zabaltzeko aukera

JON VALLE VELÁZQUEZ

Krisialdirik

gabe ez dago erronkarik, eta erronkarik gabe bizitza errutina soil bat da

ematen digu eta norberaren mundua handitu egiten da.

Barne pentsaera pertsonal hauek esaldi oso politak erakutsi dizkit eta urte hauetan zehar buruan grabatuta geratu zaidan politenetako bat hauxe izan da: «Bidaia bat egiten dugunean hirutan bidaiatzen dugu: prestatzen dugunean, bidaian murgilduta gaudenean eta egindakoa berriz gogoratzen dugunean».

Baina ez hori bakarrik, bizitako esperientziek gure nortasuna eratu eta eraldatzen dute. Abentura hauek, konturatu gabe, zoriontsuagoak egiten gaituzte gure buruarekin eta gure ingurukoekin. Eguneroko bizitzan imajina ezinak izan daitezkeen egoerak onartzen ikasiko dugu eta munduarekin eskertuago izango gara.

Azken finean, oso ohituta gaude ura etxeko iturrian edukitzera, argindarra nonahi, ur beroa goizeko dutxa goxoa hartzeko, janaria hozkailuan, dirua karteran… baina ikasiko dugu noizbait, egunero hain eskura ditugun gauzen balioa? Agian horiek gabe urtebetez bizita, ikasiko genuke gaur egungo injustiziaren handitasunaz.

Hala ere, munduaren zilborra Europan kokatzen dugunontzat, ez garenez egoera honetan murgilduko, munduaren beste zilborrak ikustea beharrezkoa zaigula iruditzen zait, umiltasunez beteriko hausnarketa bikaina egiteko aukera. Gure ustezko handitasunari dagokion neurria emateko eta mundua beste begi batzuetatik begiratzeko aukera paregabea baita.

Binke! urria 2021 13

Herriko futbol jokalariak

Gure herrietan

jokatzearen garrantzia TESTUA: BEÑAT ARMENTIA ARRIANDIAGA ARGAZKIAK: JON GOMEZ GARAI

Asko dira euren seme-alabak gure herrietatik kanpoko futbol taldeetara eramaten dituzten gurasoak, Galdakaon zein Usansolon klub garrantzitsuak ditugunaz ohartu gabe. Eta horixe azpimarratu gura du Binkek datozen lau orrialdeetan, Galdakao Futbol Taldeko galdakoztarrekin lehenengo eta Usansoloko Umore Ona taldeko usansolotarrekin bigarrenik.

14 urria 2021 Binke!

T

xikienek jakingo ez badute ere, «Dinamiteros» ezizenarekin ezagutzen da herriaren ordezkaritza lanetan ari den futbol taldea. Izen bakoitzaren atzean egon ohi da istorio, kontakizun edo kondairaren bat, eta Galdakao Futbol Taldea ez da honetan gutxiago. Bada, dinamita enpresarena zen Zuhatzu auzoko lur-sail batean aritzeko eskumena lortu zuen gazte talde batek 1914 urtera aldera, eta bertan erabaki zuten lagatako eremua egokitu eta futbol zelaia eraikitzea. Urte berean eratu zuten taldea, formalki, Elexalde Club izenez, eta ez zen beste izen batez ezagutu Gerra Zibila bukatu arte.

Frankismoaren diktadurapean, berrogeigarren hamarkadaren bueltan erabaki zuten taldea berriz ere osatu eta federatzea, Club Deportivo Galdakao deituta.

Badira zazpi urte klubak bere mendeurrena ospatu zuenetik, eta ez dira gutxi urte hauetan guztietan egindako ibilbidean bizitakoak. Lortutako garaipenen artean aipagarriena da zaletuen ligan lortu zuten espainiar estatu mailako titulua, San Mamesen jokatuta gainera. Ondo gogoratzen dute hala ere 70. hamarkadaren bueltan gazte kategorietan izandako lehiak, Bartzelona, Madril edota antzekoen aurka jokatuz orduan. Iraragorri, Zubieta, Irigoyen... itzal handikoak izan diren jokalari zerrenda luzea aritu zen behinola Galdakaon.

Berriki aldatu dute zuzendaritza-batzordea, eta honek erabaki berriak hartzea ekarri du, tartean, ia hamarkada bat desagerturik egon ostean, nesken taldea berriz ere sortzea, esaterako. Horren inguruan eta norbere herrian jokatzearen garrantziaz batu da Binke Iraitz Gil «Txiri» (Galdakao, 1986),

Futbolari galdakoztarrak, ezkerretik eskuinera: Iraitz Gil «Txiri», Nerea Cuevas, Eneko Lima, Erik Perez, Maider Yuguero eta Lander Etxeita.

Eneko Lima (Galdakao, 1987), Erik Perez (Galdakao, 1987), Maider Yuguero (Galdakao, 1993), Nerea Cuevas (Galdakao, 1993) eta Lander Etxeitarekin (Galdakao, 1995).

«Sentimendu bat da». Galdakaoko taldean jokatzearen zergatiagatik galdetzean, «sentimentu bat dela» erantzunez egiten dute bat «Txirik» eta Eneko Limak. Buruarekin baieztatu aldiz Landerrek, zera gehituz aurreko biei: «Ez da berdina hemen irabaztea edota beste kluben batean, hau politagoa da». Lehen biek ia bizi osoa pasa dute herriko klubean jokatzen, lehenik jokalari eta ostean entrenatzaile. Egun aldiz, emakumeen taldeko entrenatzaileak dira. Kontrara berriz Lander. Etxeita hainbat taldetan aritu da, iaz, klubak egindako proiektuak erakarri eta herrira itzultzea erabaki zuen arte.

Ohikoa bihurtu da, hala ere, herriko jokalariek gaztegaztetatik taldea utzi eta inguruetako beste talde «hobe» batera alde egitea. Denak datoz auzi honen aurrean bat, eta uste dute ez dela bertakoa baloratzen, «gurasoen famarako itsutasuna» tarteko. Horregatik, beharrezkoa uste dute dela oinarri sendo bat izatea klubean, honek ekarriko duen «orekari esker etorriko omen baita arazoaren konponbidea», jokalarien berbetan.

Bestetik, aurretik nabarmendu bezala, orain gutxi egin dute zuzendaritza aldaketa. Mahiaren inguruan dauden zortziak oso eskerturik daude aldaketa berri honekin, ilusioz bizi baitute hartzen ari diren hainbat erabaki, edota epe motz zein luzean hartu dituzten hainbat helburu. Oreka ekonomikoa eta taldekoa, herriko jokalariek bertan jokatzearen apustua, edota eskuartean dituzten hitzaldi ziklo edo parekoak. Hainbat dira, bada, egiten ari diren aurrerapenak. Esanguratsuena, dudarik gabe, emakumezkoen taldea berriz ere martxan jartzea.

Emakumeak, berriz ere. Zortzi urte. Horiek izan dira taldea desagertu eta berriz ere hau eratu arte pasatako denbora. 2013ko denboraldia hastear zela ezustean harrapatu zien orduan jokatzen zuten jokalariei zuzendaritzak hartutako erabakiak, eta, urte hauetan guztietan zehar bakoitzak bere bidea egin behar izan du. Batzuek futbola utzi zuten, baina ez ordea denek. Horien adibide dira Nerea eta Maider.

Urduritasuna tarteko, ilusio handiz bizitzen ari dira dena, hainbeste urteren ostean eta bakoitzak bere bidea egin eta gero. Hala ere, hasiera gogorra izaten ari dela helarazi diote Binkeri: «Berriz ere garai bateko jokalariekin hitz egin, jende falta medio ahoz aho proiektuaren berri herrian zabaldu, ahaztuta zuten dena berriz ere gogoratu, eta beste hainbeste».

Laburrean, mila erabaki, denbora tarte txikian.

Argi dute bai Maiderrek eta bai Nereak, zein haien entrenatzaile diren «Txirik» eta Enekok proiektua oraindik eratzeke dutela, eta urrats handiak eginda ere hobetzeko dagoen tartea handia dela. «Poza handia da ordea, bai taldean, zein herrian». Hala uste dute denek, somatzen dela zerbait, bulkada antzeko bat, urte luzez egon den hutsunea berriz ere bete eta jendeak ilusioz bizi duena. Orain arte jokatutako partidetan, esaterako, lepo bete dira Santa Barbarako harmailak.

Maiderrek, esaterako, hala dio: «Helburu bakar batekin ekin diot erronka berri honi: herri mailan dauden eta futbolean aritu nahi duten neska txikien ikur bilakatu eta hauek ere eman beharreko pausoa egitera laguntzea». Denek uste dute asko direla Galdakaon bertan futbolean aritu nahi duten neskak, eta uzta ederra egon dela azpimarratzen dute —Ainhoa Alvarez, Alazne Gomez, Marta Perea edo Jone Ibañez, kasu—.

Binke! urria 2021 15

Honen guztiaren aurrean, proiektua egonkortu eta aurrera begira hainbat erronka ezarri dizkiete haien buruari zein taldeari.

Zalegoekiko lotura. Ez da berria eztabaida. Askotan leporatu izan dute hainbatek herriaren eta klubaren artean dagoen lotura ez dela nahikoa Galdakao bezalako herri handi batentzat, eta auzi honetan oraindik asko dagoela hobetzeko ere bai. Bada, Eriken ustez, ulertzen du hein batean hau dena.

Are gehiago, ados dago esaten diren hainbat konturekin, baina era berean zera dio: «Kritikak egin ohi dituen horrek ez du beste aldea ikusten». Galdakao bera beste kirol batzuetan, esaterako saskibaloian ilusio handiz bizi izandako urteak izan dituela mahi gaineratzeaz gain, uste du oso bestelakoa dela, hutsala inkluso hau futbolarekin alderatzea.

Hala ere, ez du uste dena horren iluna denik, eta urte hauetan guztietan soilik Galdakaon jokatu duen jokalari honen ustez, hein batean badago halako lotura bat herriarekiko, batez ere bere belaunaldikoak diren horiekin. Maila igoerak, edota honetarako saiakerak —iaz, esaterako—, norgehiagoka garrantzitsuak baino lehen tabernetan egon ohi den giroa.

Zurrumurru eta marmarretatik haratago argi izpiak ere badaudela dio.

Eriken ustez «ohorea da» bere txikitako klubean jokatzea, bere lagunen aurrean, bere onena emanez. Jaso dituen eskaintza guztiak baztertu ditu orain arte, eta hala jarraituko duela, zalantzarik gabe. «Ohorea», hori ere nabarmentzen du Landerrek. Herriko klubean jokatzeak dakarren erosotasunaz gain, bere ustez «harrotzeko modukoa da herriko taldean jokatzen duzula esatea, edota aurkariari elastiko zuriarekin gola sartzea».

16 urria 2021 Binke!

Dena egiteke, dena esateke, garai berriak iritsi dira Galdakao Futbol Taldera. Ilusioa aurpegian eta norbera bere onena emateko prest, urte berezi honen baitan lorpen garrantzitsuak lortu direlakoan daude denak.

Kritikak egin ohi dituen horrek ez du beste aldea ikusten

Harro egoteko modukoa da herriko taldean jokatzen duzula esatea

Herriko futbol jokalariak Usansolon kokatuta dagoen Meatzeta futbol zelaiko bulegoetan izan da bigarren geldialdia. Bertan, egun lehen taldeko kide diren Unai, Gorka eta Jonekin elkartu da Binke, eta aurreko taldekoei eginiko galderen ildo beretik egin dute mahai-ingurua Umore Onako taldekideek aldizkariarekin.

Futbolari usansolotarrak, ezkerretik eskuinera: Unai Zenarruzabeitia, Jon Gago eta Gorka Mardaras.

U

more Ona 1925an jaiotako taldea da.

Garai hartan Laminako zelaietan elkartu ohi ziren lagun talde batek erabaki zuen taldea sortu eta honi izena jartzea, baina ez zen egun ezagutzen dugun bezala izendatu hasiera batean. Moskorrak Beti, hala jarri zioten izena lehenik, handik eta urte batzuetara Kerixetako Gandarias tabernan taldeko kide ziren jokalariak elkartu eta kutsu profesionalago bat ematea erabaki zuten arte.

1931ko udaberrian Umore Ona Kirol Elkartearen izenpean jokatu zuten haien lehen partida, Juan Sagarminaga eta Luis Odiaga bezalakoen zuzendaritzapean. Gerra garaiak tarteko eta frankismoak ekarri zuen giro nahasia medio ia 40 urtez iraun zuen etenaldi luzea izan zen erditik. Isilune handi horrek baina, 1982an izan zuen amaiera, eta taldea berriz ere federatzea erabaki zuten.

Ia mende bat atzean, hasiera-hasierako leku berean dihardu egun taldeak, Meatzeta futbol zelaian, hain justu.

Bizikaiko futbol txapelketako Lurraldeko Lehen Mailan dago egun Umore Onako lehen taldea, eta bertako kide dira Jon Gago (Usansolo, 1996), Unai Zerranuzabeitia (Usansolo, 2000) eta Gorka Mardaras (Usansolo, 1993).

Herri baten ikur. Egun lehen taldean ari badira ere, hiru kideek ez dute ibilibide bera izan urte hauetan guztietan zehar.

Gorka da hiruretatik bakarra txikia zenetik gaur arte taldean aritu dena, beste inora alde egin gabe. Aldiz, Jonen eta Unairen kasuan bestelakoak izan dira emandako urratsak. Jon, esaterako, Usansolon aritzeaz gain Zonotzan, Lemoan edo Bilbon ere aritu da jokatzen, eta lan arrazoiak medio bi urteko geldialdia izan zuen orain gutxi. Unai da, hiruretatik gazteena izanda ere, talde gehiagotan aritu dena —Etxebarri, Indartsu, Uritarra,…—, nahiz eta Umore Ona bera duen futboleko lehen urratsetako talde.

Galdera argia egin die hirurei Binkek: «Zergatik Umore Onaren parte?». Askatasun osoz eta ordena errespetatu behar izan gabe, askotariko iritziak jaso ziren hiru gazteen ahotatik.

Esaterako, Gorkaren ustez «herri gisa jardun eta batez ere Usansolokoak diren gazteei honen garrantzia bistaratzeko jokatzen duela» dio.

Unaik ere antzera, Gorkak esandakoari heldu eta zera gaineratzen dio aurrekoari: «Akaso haiek zelaian ikusiz eta beraien ikur izan daitezkela jakinda herriko txikienak ere animatuko direla inora alde egin gabe Usansolon bertan jokatzen».

Nortasuna eta izaera. Aldiz, galderari bira eman eta beste perspektiba batetik helduz, hots, Umore Onak berak zer dela eta izan beharko lituzke usansolokoak diren jokalariak galdera luzatuz, bestelako hainbat erantzun eman zituen hirukoteak.

Batez ere «nortasuna» edo «izaera» tankerako hitzak izan ziren hauengandik gehien errepikatu zirenak.

Hala helarazi zion, esaterako, Jonek hedabide honi: «Finean uste dut baduela garrantzitik asko bertokoa den jendeak herriko taldean jokatzea, batez ere taldearen senak usansolotar nortasuna izan dezan. Aldiz, nik behintzat ez dut uste hau hala izan ezean «herriko talde» deitu ahalko zenik Umore Ona. Zorionez, egun taldean gauden hainbat gara bertokoak».

Hirurek uste dute klubaren eta zalegoaren artean lotura handia egon badagoela. Horren adibide direla uste dute ligako partidetara hurbiltzen diren zaletuak, ez baitira haien ustez gutxi izaten hauek, eta ohikoa da harmailak jendez lepo ikustea.

Ez hori bakarrik: behin partidak amaitu eta unsansoloko tabernetatik barrena joatean hainbatek esan diete partiduaren inguruko ezer, animoak eta laudorioak tarteko.

Ezarritako zenbait helburu. Lehen taldeak eta, oro har, Umore Onak aurrera begira ezarrita dituzten helburuen inguruan galdetu zien Binkek gazteei. Bada, kosta egiten zaie denei helburu zehatz batzuk finkatzea eta esatea, ez baitute uste erraza denik halakorik egitea «oraindik hazten dagoen klub batean».

Unairen aburuz, esaterako, lehen taldeari dagokionez «hau goreneraino eramatea», eta aldiz, klubari erreparatuz, honen egoeraren «oreka mantendu eta hau indartzea» izan daitekela uste du. «Herri txiki bat izanik garrantzia eman behar diogu bertokoa zaintzeari» dio Unaiek, «orain arte bezala hemengoak lehenetsi eta ondoko herrietako jendeari harrera eginez».

Helburuak lortu edo ez, usansolotarren ikur izaten jarraitu eta herri senaren sentimendua ahal den neurrian zaintzen jarraituko dutela argi dutela diote hiru jokalariek. • Binke! urria 2021 17

Enbaxadoreak

Ainhoa Telleria Villamor Galesko galdakoztarra

Gorri ingurukoa.

Sortzez: Galdakaokoa, Plaza n, 2021eko irailetik.

Gaur egun: Swansean, Galese Jaiotza urtea: 2000. stateko Komunikazioa eta Iku Ikasketak: Deustuko Unibertsi unikazioko Teknologiak. entzunezko eta Multimedia Kom en smusean dabil, ikasketen azk Zertan dabil: gaur egun Era urtean.

«Euskaldunak eta galesak oso antzekoak garela esango nuke» Zerk eraman zintuen herritik alde egitera? Iaz Erasmusa egiteko zorian egon nintzen baina birusa dela eta, azkenean bertan behera geratu zen. Trena pasatu zitzaidala uste nuen, eta horregatik, aurten proposatu zidatenean, ezin izan nuen ezetz esan. Orain edo inoiz ez. Uste dut paregabeko esperientzia dela bizitzan!

Zer gomendatuko zenioke zure herritar bati, han bisitatzeko? Baliteke orain ni izatea erakargarritasun turistiko handiena (barreka) Txantxa da, lagunak gonbidatzen ditut ni bisitatzera, baina uste dut mundu guztiak bisitatu beharko lukeela Gales. Bere paisaia naturalak, hiriak eta herri txikiak ederrak dira.

Zeintzuk dira bizi izan dituzun aldaketarik nabarmenenak? Deigarria egiten zait hemen sozializatzeko modua oso ezberdina dela. Koadrilak ez dira existitzen, mundu guztia mundu guztiarekin elkartzen da eta plan desberdinetara apuntatzen da pertsona desberdinekin. Nahiz eta batzuetan pixka bat galduta sentitzen naizen talde solido bat izan gabe, argi dago honek ate asko irekitzen dituela kultura, gustu eta interes desberdineko jendea ezagutzeko.

Gure herriaz hitz egiten badiezu hangoei, zeren inguruan aritzen zara bereziki? Zalantzarik gabe, gure gastronomiaz, hemen ez dakite zer den janariaz gozatzea...

Zer du zure oraingo herriak, Galdakaok ez duena? Eta alderantziz? Kuadrilena, ordutegiak, festetan tekno musika izugarri entzuten dela eta kontrako aldetik gidatzen dutela kenduta, esango nuke euskaldunak eta galesak nahiko antzekoak garela —orain arte ikusi dudanagatik behintzat—.

Zeren falta sumatzen duzu han? Egia esan, alde batetik bestera ibili naiz eta ez dut faltan sumatzeko astirik izan etxetik kanpo daramadan denbora laburrean. Hala ere, badakit azkenean nire familia —3loks barne—, ostegunetako Eurokañako giroa eta bere kotileoak faltan botako ditudala.

18 urria 2021 Binke!

Zer dakite gure herriaz? Atentzioa ematen die euskarak, hemen ere hizkuntza propioa baitute, galesa.

Zer zenekien zuk hangoaz? Aurreiritzirik gabe etorri nintzen, lekua eta bertako kultura ezagutzeko gogoz.

Banekien eguraldia Euskadikoaren oso antzekoa zela, horregatik ekarri nuen aterkia, ziur nire abenturakide leiala izango dena.

Zeintzuk dira zure etorkizunerako asmoak? Ez dut etorkizunean asko pentsatzen, uneaz gozatzen saiatzen naiz beti: «Carpe diem» topikoa dirudien arren. Kontziente naizen gauza bakarra itzuleran —urtarrilean— pilak jarri beharko ditudala, praktikak, GRAL–a egin eta karrera amaitu behar dudalako. Bien bitartean, gozatzea besterik ez da geratzen.

Ikusi arte, Galdakao!

Egokitzapen prozesua, denontzako beharrezko Neuretik

IRATI BEDIAGA REMENTERIA

O

hi bezala haur hezkuntzan estreinakoz hasten diren ikasleek egokitzapen prozesua egin zuten ikasturtearen hasieran; ezbairik gabe, garrantzi handiko prozesua. Baina kontziente al gara egokitzapen prozesu hau helduaroan ere beharrezko dugula hainbat momentutan?

Arrate duela bi aste izan da lehen aldiz ama eta gizarteak kontatu dio bere bizitzako esperientziarik politenaren aurrean dagoela, gozatu egin behar duela.

Berak ordea ezin du gehiago alabaren negarrekin, lorik gabeko gauekin. Gustura esango nioke denborarekin joango direla ama-alabak elkar ezagutzen, egoerari neurria hartzen. Martin duela hiru hilabete alargun geratu zen eta psikiatrak agindu dio barnean duen zulo hori betetze aldera antidepresiboak hartzen hasteko. Belarrira xuxurlatuko nioke agian zuloak oraingoz egon egin behar

duela hor, denborarekin eta ez pilula magikoekin joango dela zulo berri horren lagun egiten.

Malen nerabetasunean sartu berri da eta eskaparateek oihukatu diote eskote handiko kamisetak janzteko. Baina bera bere gorputz berriarekin gudan dago oraindik. Leunkiro aitortuko nioke bere azaleko bihurgune berri bakoitza ezagutzeko eta hauek maitatzeko behar adina denbora hartzeko.

Asier bere neska lagunak utzi zuenetik bi aste pasa dira eta kuadrilakoek erdi brometan esan diote baduela garaia berriz ligatzen hasteko, untze batek beste untze bat ateratzeko balio duela. Erdi serio argi utziko nioke lehenengo hobe duela denbora hartzea bere burua konkistatzeko. Susmoa dut heltzen goazen heinean, gure buruari ez diogula baimentzen aldaketetara egokitzeko denbora, ez dugula mimoz eta pazientziaz tratatzen egoera berriek dakarten bertigo hori.

Plus & Plus Erretratuak

JOSE INAZIO BASTERRETXEA POLO

I

kusi ditut, ikusi, parkingak autokarabanaz beteta, errepideak kotxez, motoz eta bizikletaz gainezka, aireportuak maletaz gonburu eginda. Mendiak eta hondartzak, leporaino. Labarrak eta belardiak, apartamentuek eta txaletek estalita. Kale-bazterrak, lohi-lohi... botila txiki eta tzarrakaz. Ikusi dot jendea, ezerk eta inork guraria ezin aserik.

Denborari buztartu behar gaiakozala esaten jaku, denboragaz batera bizi. Baina, nago egokitzapen batzuetan ardi latxa baino otzanago garala, otso garan ustean.

Aldian aldikoak dira beharrak eta moldatzeak.

Halere, badago adaptazio bat inoiz falta izan ez dana, klasikoa; eta da ustezko korronte nagusirako joeraren baitakoa sentitu beharrari erantzutekoa, ustezko korronte nagusirako moldakizun-ahaleginaren barrukoa... nork bere era ustez espezifiko, kopia ezin,

eta esklusibora egin ohi dauana.

Estutasunezko aldikada latz batetik gatoz danak. Eta emoten dau eskuratzeko erreza nahiz eskuragaitza gura ditugula: dana eta guztia. Atoan.

Gehiago. Harago. Plus. Honatx, maxima absolutua: Plus&Plus, gozatu gaurkoa.

Egokituko ete da mundua gure gurari horretara, behi-errape agorrezin eta fantastiko izanbehar horretara? Duda barik, zalantzazkoa da beti egin gura izatea begietara eta aditzera heldu jakun guztia. Kalteordain ekologiko, sozial eta kulturalak gogoan hartu barik. Zeren, norberak bere jarduna mugatu beharrik ikusten ez badau... eskasa, geroa.

Jatorra eta modernoa ei da egitea egin ahal dan guztia. Ze nezesidade?

Binke! urria 2021 19

BINKE

Desanexio Eguna, urriaren 23an Usansolon

DAVID HERRANZ

BERTSOZALE ELKARTEA

Bizkaiko Batzar Nagusiek Usansoloren segregazioaz erabakia hartzen daben bitartean, «desanexio sentimendua itzalita ez dagoala» aldarrikatzeko eguna antolatu dau Usansolo Herriak datorren urriaren 23rako, zapaturako. Aldarrikapen egun honek jai kutsua izango dau, «baina pisu politikoa be ez dau faltako», adierazi eutson UHko Monika Menak Binkeri.

Bertsolari Txapelketa Galdakaon

Gaizka Chamizo Maixabel filman

Urriaren 3agaz hasi zan Bizkaiko Bertsolari Txapelketa, eta finalaurrekoetariko bat Galdakon antolatuko da azaroaren 27an, 17:00etatik aurrera Urreta kiroldegian.

Maixabel Lasa ETAren biktima protagonista daukan eta bere izen bereko filma arrakastaz dabil zinema batetik bestera, eta bertan ageri da Gaizka Chamizo galdakoztarra.

20 urria 2021 Binke!

UDALA

«Memoria hezten» ikusgai Ondarea eta hezkuntza ardatz zituan 2020ko Ondareari buruzko Europako Jardunaldien testuinguruan, Galdakaoko Udalak «Galdakao. Memoria hezten» proiektua egitea onartu eban eta ikusgai dago dokumentala sareetan.

EITB

MANUELA ARRIETAREN FAMILIA

Urriaren 20tik Frai Ignazio kalean be zaborrak biltzeko lurrazpiko sisteman batzen dira hondakinak, ohiko edukiontzien ordez. Bide horretan lanean jarraituko dau Udalak.

BINKE

Lurrazpiko sistema hedatzen doa

Manuela Arrietak 100 urte!

«Herri txiki» saioa Usansolon

Manuela Arrieta galdakoztarra 1921eko urriaren 9an jaio zan. Horrek esan gura dau, 100 urte bete dituala aurten!

Udaleko ordezkariak joan jakozan zoriontzera. Zorionak!

Urriaren 11n kaleko grabaketak eta 21ean zuzeneko emisioaren grabaketa publikoagaz grabatu ebazan ETB1eko «Herri txiki, infernu handi» saioak Usansolon.

Binke! urria 2021 21

Memoria

Herritarren testigantzak jaso dira Aranzadiren eskutik Galdakaoko Udalaren eta Aranzadi Zientzia Elkartearen hitzarmenari esker, Oroimenaren Bulegoa ireki eta herritarren testigantzak jaso ziren.

H

erritarrek sufritutako «mota eta alde guztietako Giza Eskubideen urraketen testigantzak» jaso dira urriko lau eguaztenetan Galdakaon, Aranzadiren bitartez. Horretarako, 1936tik edozein biolentzia mota sufritu dutenak animatu dituzte Oroimenaren Bulegora bizitakoa azaleratzera. Horren harira, hitzaldi bi ere eskaini ziren urriaren 7an eta 14an.

Joan den ekainean aurkeztu zuen Galdakoko Udalak, egun Udalean ordezkatuta dauden alderdi guztien adostasunarekin batera proiektuaren lehen zirriborroa.

Aranzadi Zientzia Elkartearekin batera eginiko elkarlana izan da hau, helburu argi batekin: «Memoria osoa berreskuratu eta gure herrikideek sufritutako errealitate guztiei izen-abizenak jartzea». Hala azaldu zuen Iñigo Hernando Arriandiaga alkateak egun hartan.

Joan den urriaren 4an egindako prentsaurrekoan ordea proiektuaren nondik norakoak are gehiago zehaztu eta epe motzean zein luzean dituzten helburuak zeintzuk izango diren azpimarratu zituen Hernandok, Aranzadi elkarteko Javi Buces historialariarekin batera.

Urte biko ibilbidea izango duen ikerketa honek bi bide desberdin izango ditu iturri nagusi. Batetik, artxiboetara —tokikoak, militarrak zein estatukoak— jo eta orain arte

22 urria 2021 Binke!

bildutakoak ere jasoko dituzte. Hala ere, bigarren iturriari eman diote garrantzirik eta handiena. Bada, urriko lau eguaztenetan galdakoztarren testigantzak jaso dituzte.

Konfidentzialtasunaren berme osoz eta nahieran, mota guztietako Giza Eskubideen urraketen testigantzak jasotzeko ireki dute bulegoa Torrezabal Kultur Etxean. Hilabetez egon da irekita, eta modu idatzian zein telefonoz ere jaso ditu Aranzadik lekukotasunak.

Testigantzen bilketarekin batera bi hitzaldi eskaini ziren Gandasegiko eskolan. Batetik, EHUko Zuzenbide Penaleko katedraduna den Jon Miren Landaren eskutik «Biktimen politikak: azterketa kritikoa» izeneko hitzaldia eskaini zen.

Bestetik, «atzoko mugak, gaurko hesiak» berbaldiak ere lekua izan zuen Josu Chuecaren eskutik.

PUBLIERREPORTAJEA

Zuluaga Barriz

Amesten dozun bitxia sortuko dau Zuluagak, zuretzako Etxean daukazun urrezko erloju, lepoko edo belarritako zaharragaz zure ametsetako bitxia sortuko dau Zuluagak.

P

ARGAZKIAK: JABI ROJO

andemiak etxetik daukaguzan bitxi zaharrakaz topo egitera eroan gintuan eta Zuluaga bitxitegiak bigarren erabilera bat aurkitu eutson erabiliko ez dozun baina bota be egin gura ez dozun bitxi horri: berrerabili.

Hori gutxi ez eta, gainera, berrerabili gura ez dozun bitxiaren urreagaz hutsetik bitxi barriak sortzen hasi dira Zuluagatarrak, urrunera joan barik, Galdakon bertan. Bi kontzeptu barri horrein inguruan berba egin genduan Binkeren otsaileko eta apirileko zenbakietan. Erreportaje honetan barriz, bigarren puntu hori sakondu gura dogu, amesten dozun bitxi hori Zuluagak zelan egiten dauan jakiteko eta, holan, irakurleen zalantzak argitzeko.

Ander Zuluaga bitxigile maisua bitxien tasatzailea eta gemologoa da, baita ikasketaz be, eta berak daroa Zuluaga Barriz proiektuan interesatuta dagozanen zuzeneko hartu emona. Holan azaldu deutso bitxigileak Binkeri: «Jendearen ilusiñoa eta sentimendua bitxi bakar batean batzen eta transmititzen saiatzen naz beti». Horretarako, bezeroak ekarritako materialagaz, bezeroak berak amestutako bitxiaren ideia jasotzen dau Zuluagak eta horren irudi zehaztua egingo dau. Irudia erakutsi eta bezeroari gustatu arte lantzen da bitxia, behin bitxia zelakoa izango dan eta zelako materialak eroango dituan argi, aurrekontua egiteko. Beraz, behin bezeroak aurrekontua argi eta onartuta ekingo deutsa Zuluagak zure ametsetako bitxia egiteari, eta zergaitik ez, zure amamaren bitxi baten urrea edo harria aprobetxatuta, adibidez.

Binke! urria 2021 23

Estaturik gabeko nazioen jaialdia

Musika Bizian

bueltan da TESTUA: ERREDAKZIOA ARGAZKIAK: IBEDDI —GOIAN— ETA ADIR JAN — BEHEAN—.

Pandemiaren eraginez bertan behera geratu behar izan zen Musika Bizian jaialdia, baina aurten bueltan da ohiko karpa erraldoira eta nazioarteko ikuspegiarekin. Azaroaren 5 eta 6an ospatuko da Iturrondo plazan, Andra Mari Dantza Taldearen eskutik.

24 urria 2021 Binke!

G

aldakaoko Musika Bizian, beren-beregi estatu propiorik gabeko herrialdeetatik datozen musika taldeen Euskal Herriko jaialdi bakarra da.

Zazpigarren urtez jarraian antolatuko du Andra Mari Dantza Taldeak. Tira, jarraian ez, pandemiak eragindako ohiko geldialdien motiboz ezin izan zelako iaz Musika Bizian bere horretan antolatu.

Horren ordez, jaialdi alternatiboa antolatu zuen Andra Marik Torrezabal Kultur Etxeko areto nagusian, urriko eta azaroko hainbat zapatutan. Gurean izan ziren, besteak beste, Izaro, Joseba Tapia, LauSo, Oreka TX eta neurriko taldeak. Ordea, guztiak euskaldunak, osasun larrialdearen egoerara egokituta.

Baina aurten bai. Aurten aukera izango dute dantza taldeko kideek Musika Bizian ia bere horretan antolatzeko.

«Ia», jatekoak ezin izango dituztelako jarri antolatzaileek.

Aldiz, ohiko urteetan legez, bueltan dira karpa eta agertoki handiak Iturrondo plazara eta bueltan dira nazioarteko taldeak ere azaroaren 5 eta 6an.

Galdakaoko Udalaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza duen jaialdi honek aurten Siziliako, Kurdistango eta Feroe irletako musikariak hartuko ditu. Siziliako Ibeddi taldea izango da agertokia zapaltzen lehen taldea. Bere sustraietan oinarritutako musika ekarriko digu talde sizialarrak Galdakaora, ahotsari garrantzia handia emanez eta doinuak harizko instrumentuetan eta soinu txikian oinarrituz. Hala ere, Ibeddik gitarra elektronikoa ere izango du kide, eta akorde elektrikoek ere izango dute bere tartea Siziliako taldean.

Barikuko bigarren taldea, Musika Bizian jaialdian ohikoa

Azaroak 5-6 Iturrondo plazan, doan

19:00etatik aurrera Barikua 5

· Taberna Ibiltaria · Ibeddi (Sizilia) · Solanotarrak & Kimua Dantza Kolektiboa

Zapatua 6 · Adir Jan (Kurdistan) · Danny Baldursson (Fero irlak) · Skakeitan

den bezala, euskal talde bat izango da. Xabi eta Kristina Solano anai-arrabek Kimua Dantza Kolektiboaren dantzekin jantzitako ikuskizuna eskainiko digute Iturrondo plazan.

Baina azaroaren 5eko kontzertu hauei ekin aurretik, 19:00etatik aurrera, Musika Bizian jaialdiaren lagun bilakatu den talde bateko kantuekin ere gozatu ahal izango dute bertaratutakoek: Taberna Ibiltaria izango baita kontzertuak hasi aurreko tartea berotzen, karpan bertan.

Azaroaren 6arekin berriz, egitaraua zabaldu egingo du Andra Mari Dantza Taldeak Iturrondoren bueltan. Eguerdian luthier azoka izango da, instrumentuak ikusteko, erosteko, probatzeko... Arratsaldean berriz, Beti Jai fanfarriak Iturrondo plazaren inguruko kaleak girotuko ditu eta 20:00etan hiru taldek ekingo diote Musika Bizianeko bigarren jardunaldiari: Kurdistango Adir Janek, Feroe irlako Danny Baldurssonek eta Skakeitan euskal taldeak izango direlako oholtzan nagusi.

Binke! urria 2021 25

Taldeka

Calathea musika taldea

«Torrezabalen lehenengoz jotzea esperientzia itzela izan zen» Iraganeko rock eta hardcore doinuak uztartzen ditu sortu berri den Calathea musika taldeak. Kultur Plazaren baitan izan zuten haien burua aurkezteko aukera, eta horrekin batera beste zenbait gai izan ditugu eurekin hizpide.

Ari da zerbait loratzen Galdakaoko musika eszenan, eta badatoz apurka talde berriak. Noiz eta nola sortu zenuten zuena? Duela nahikotxo izan zen. Galdakaon, Musika Eskolako ikasleak ginela, irakasleak Igorri —bateria— eta Asierri —gitarra— batera jotzeko batu gintuen. Aurrerago, Iñigo —baxua— ikastolako gelakidea proiektura batu zen. Talde bat sortu nahian, hainbat aldaketa izan ditugu, bidean zenbait taldekideen joan-etorriaren ondoren, Alberdiren —abeslaria— etorrerarekin taldea finkatzea lortu dugu, Calathea izenarekin.

Zelan ulertzen duzue zuek herriko musika eszena?

Galdakaon musika talde apartak daudela ikusi daiteke, estilo desberdinetakoak gainera. Baina, egia esan, azken urte hauetan pandemia dela medio, mugimendua ez da handia izan. Hemendik aurrera, egoera hobetzen doan heinean, herriko taldeak berriro ere berpiztea espero dugu.

Nola azalduko zeniokete entzun ez zaituzten bati nolakoa den egiten duzuen musika. Inork azaleratu nahi ez dituen 26 urria 2021 Binke!

sentimenduak gure barneko forma gordinenean oihukatzen duen musika da gurea. Eta ez bakarrik ahotsetik, baita akorde, bateria kolpe eta bihotz taupadetatik kanpoaldera eramanda ere. Gure estiloa deskribatu beharko bagenu, hainbat inspirazio iturri ditugula esango genuke. Post rock-etik hasi, post hardcore-etik pasa, eta melodic hardcore-era arte.

Eta honetarako, aldez aurretik izango zenuten erreferentziarik, ezta? Calatheak erakusten dituen bi aurpegietan influentziak nahiko nabarmenak dira. Alde batetik, gure aurpegi lasaian, post rock influentziak ditugu, Viva Belgrado handiena izanik. Bestetik, melodic harcore/post hardcore aldean, alderik pisutsuenean, Counterparts talde kanadiarra eta Meltdown hernaniarra ditugu erreferentzia.

Kultur Plazaren barruan jotzeko aukera izan zenuten, eta hau izan zen zuen lehen kontzertua. Ondo? Kultur etxean jotzea esperientzia itzela izan zen. Eskertu beharra dugu Galdakaoko Udalak eman zigun aukera, izan ere, ez genuen espero taldea eratu bezain laster, kontzertu bat eskaintzeko aukera izango genukenik, eta are gutxiago gure herrian bertan izango zenik.

Eta aurrera begira, zer? Helburuak ditugu, bai epe laburrean zein epe luzean. Gure nahia orain, kontzertuak ematea da, gure izena apur bat zabaltzea, Euskal Herriko hainbat herritan.

Oraindik ezin dugu ezer esan, musika kaleratzeko gogo handia dugu baina ez dugu inolako epe ez datarik jarri nahi, estimua baizik.

Proiektu honetarako lanean: Argitaratzailea: Aitu elkartea.

Koordinatzailea: Jon Gomez Garai.

Erredakzioa: Beñat Armentia eta Iñigo Larrea.

Batzorde Orokorra: Julen Urrutxurtu, Agurtzane Uribarri, Iñigo de Miguel, Izaskun Rekalde, Gaizka Uriarte, Ixone Muñiz eta Alain Jauregi.

Maketazioa: Sua Estudio.

Ilustratzaileak: Irrimarra.

Inprenta: BEPSA. Banaketa: Egunon eta Correos.

Hilero banatutako ale kopurua: 14.000 Lege Gordailua: BI-41-2016 ISNN: 2444-9385

Galdakaora etorritako Kingsley Chukwudi nigeriarrari egindako elkarrizketa izan da hileko ikusiena.

Proiektu hau posible egiten dute: Ohiko kolaboratzaileak: Manu Etxebarria, Edu Madina, Aitzol Altuna, Estibaliz Apellaniz, Joanes Urkixo, Yayone Altuna, Irati Bediaga, Julen Gabiria, Gotzon Barandiaran, Antton Irusta, Nerea Urgoiti, Josi Basterretxea, Xabier Valencia, Nagore Ferreira Zamalloa, Edu Olea eta Bego Martinez.

Elkarte laguntzaileak: Ganguren Mendi Taldea, Burtotza Mendi Taldea, Andra Mari Dantza Taldea, Galdakao Gogora, Etxerat, Usansolon Euskaraz, Euskaraldia eta Bagabiz euskara elkartea.

Argazkilariak: Jabi Rojo, Gotzon Almaraz, Julio Legarretaetxebarria eta Aitzol Zamalloa.

Webgunea: Aitor Espinosa eta Naiara Perez de V illarreal.

Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik

Galdakaon bizi den Eider Eibar ilustratzaileak 11. aldiz irabazi zuen Juul Kanpainaren saria. Zorionak!

Harremana: info@binke.eus Publizitatea: publi@binke.eus

www.binke.eus

Babesle ofizialak:

Ander Chamizo galdakoztarrak «gizonok pribilegioak suntsitzeko» idatzitako iritziak bisita asko jaso zituen.

Binke! urria 2021 27

Herri Krosa 2021 ARGAZKIAK: JABI ROJO

28 urria 2021 Binke!

Antzerkia

Azaroak 20, zapatua

Antzezlan guztiak Torrezabal Kultur Etxean

Kerobia

Urriak 24, domeka

Hogeigarren urteurrena Ordua: 19:00 Sarrera: 11-15€

Krego-Martin danza

Charadas

Ordua: 19:00 Sarrerak: 4,5-6€

Azaroak 5, barikua Artedrama konpainia

Atzerrian lurra garratz Ordua: 19:00 Sarrerak: 6-8€

Azaroak 6, zapatua

L´Home Dibuixat konpainia

Zapata berriak

Orduak: 12:00 eta 18:00 Sarrerak: 4-6€

Mendia Urriak 31, domeka Cruz Matagrande (1.071 m)

Azaroak 12, barikua

Teatro Indigesto konpainia

Secuestrados

Ordua: 19:00 Sarrerak: 6-8€

Ganguren Mendi Taldea

Ordua: 08:00etatik aurrera

Azaroak 4-25 Mendi Astea

Musika Kontzertu guztiak Torrezabal Kultur Etxean

Urriak 28, eguena

Grises Talismán diskarekin Ordua: 19:00 Sarrerak: 6-8€ ..................................................................................................................................

Urriak 30, zapatua

Ene Kantak Liluragarria ikuskizunarekin Ordua: 18:00 Sarrerak: 4-6€

Ganguren Mendi Taldea Hitzaldiak azaroko eguen guztietan Azarok 4 Xabier Zaita Azarok 11 Ana González Azarok 18 Iñigo Iruretagoiena Azarok 25 Iñaki García Uribe Ordua: 19:30 Tokia: Ganguren tabernako rokodromoan

Jaialdiak Azaroak 5-6 Andra Mari Dantza Taldea

Musika Bizian

Ordua: 18:00etatik aurrera Tokia: Iturrondo

Azaroak 16-21 Galdakaoko Udala

Sormene

Laster informazio gehiago

Binke! urria 2021 29

30 urria 2021 Binke!

Binke! urria 2021 31