BINKE 057 Otsaila 2021

57. zenbakia • 2021eko otsaila

JANIRE LANDALUZE ELA-REN AZTERKETA BULEGOKO GIZARTE POLITIKEN KOORDINATZAILEA

«Bidezkoak ez diren erabakiak hartzeko baliatzen ari dira pandemia»

JANIRE LANDALUZE ELA SINDIKATUKO KIDEA

«Aita izan da borrokatzeak merezi duela erakutsi didan lehena» TESTUA: JON GOMEZ GARAI ARGAZKIAK: JULIO LEGARRETAETXEBARRIA

G

elditzeko denborarik ez duen horietarikoa da hilabeteko protagonista nagusia, eta Galdakaon askok jakingo du Adiskide pilota elkarteko presidente dena, baina beste askok agian ez du jakingo ELA sindikatuan ardura handia duen emakumea denik. Eta historia egin duen pertsona ere bada: Eusko Legebiltzarreko atrilean hitza hartu duen lehenengo herritarra izan zelako.

Ez dira garai onak izango langile askorentzat. Ez, langileok orokorrean urteak daramatzagu egoera txarrak pairatzen.

2008ko krisiaz geroztik asko izan dira bidean geratu diren langileak edo pandemia heldu aurretik jada oraindik krisiaren aurretiko egoera berreskuratu ez zituztenak, eta pandemiak langileak are gehiago jipoitu du. Argitaratutako azken datuen arabera langabeziak urtarrilean gora egin du Hego Euskal Herrian, 2.578 pertsona gehiago daude langabezian eta langabetuen %56 emakumeak dira. Ez hori bakarrik, erregistratutako kontratuen %91,8 behin behinekoak dira eta prekarioak. Gaur egun gero eta langile pobre gehiago dago.

Covid-aren garaian beraz, langileen eskubideak indartu ala ahuldu egin dira? Covid garaiak, krisi garaia den heinean, betikoei eragin diela esango nuke. Pandemia hasi zenean lanpostuetan orokorrean ez zen osasun neurririk hartu, asko izan ziren EPIrik gabe lan egin zuten langileak. ERTEak asko izan dira, oraindik ikustear dago ERTE horiek bukatzean zer gertatuko den... Hori, eta zerbitzu publikoan gertatutakoa ikusita, argi dagoena da ahulduta egon diren sistemaren gabeziak agerian utzi dituela pandemiak.

2 otsaila 2021 Binke!

Pandemia bera, kaleratzeak argudiatzeko arrazoi bezala erabili dela uste duzu? Kaleratzeak argudiatzeko ez dakit, baina bidezkoak ez diren erabakiak hartzeko bai baliatu da pandemia.

ELAren Azterketa Bulegoko Gizarte Politiken koordinatzailea zara. Zer esan gura du horrek zehazki?

Sindikatua orokorrean lan baldintzekin eta hauteskunde sindikalekin lotuta dago, baina askoz gehiago dago atzetik.

Langileari —herritarra den heinean— erabakitzen diren politika guztiek eragiten diote, eta asko. Gizarte prestazioak —diru sarrerarik ez izatekotan edo nahikoak ez baditu—, etxebizitza politikak, osasungintza politikak, hezkuntza politikak, pentsio erreformak, aurrekontuak, lan erreformak, negoziazio kolektiboko erreformak... Denak baldintzatzen du gure bizitza.

Eta nire lana Espainiako, EAEko eta Nafarroako gobernuek martxan jartzen dituzten legeak aztertzea eta baloratzea da.

Eta zelan iritsi zara ardura hori izatera? Abokatu hasi nintzen sindikatuan, baina beti gai sozialak eta politikoak interesatu zaizkit. Bestelako gizarte bat posiblea dela uste dut eta nire lanarekin modu batean edo bestean eraldaketan eragin dezakedalakoan nago.

Zelan ba sindikalista? Etxean ikusitakoa eta bizitakoa geratu egiten da. Abokatutza ikasi nuenean argi neukan lan zuzenbidea nuela gustokoen, eta abokatu laboralista izaten ikasteko non sindikatu batean baino hobe. Gainera etxean sindikalista eta militante sutsua nuen aita. Bera izan da borrokatzeak merezi duela erakutsi didan lehena. Eztabaida irabazi edo galdu egin daiteke, baina bidean beti irabazten da zerbait.

Janire Landaluze Perez 1978, Galdakao Zuzenbidean lizentziatua eta Lan Osasun eta Segurtasunean goi mailako teknikaria da Landaluze. ELA sindikatuan 18 urte daramatza, abokatua zein Ingurumen, Lan Osasun eta Segurtasun arduradun konfederala izan da. Gaur egun Azterketa Bulegoko Gizarte Politiken koordinatzaile dabil.

Gainera, abokatu izan gura duten ikasleen irakasle ere bada eta azken bi urteetan Galdakaoko Adiskide pilota elkarteko presidente, besteak beste.

Zergatik ELAn eta ez beste batean? ELAk argi dauka egin beharreko sindikalismoa: klasekoa, indarrean dagoen ereduaren guztiz kontrakoa dena eta eraldaketa sozial, ekologikoa, femininista eta demokratikoan oinarri duena.

Sindikatuak alderdi politikoekin oso lerrokatuta daudela uste duzu? Denetarik dago, baina argi dagoena da lerrokatuta egoteak independentzia galtzera eramaten zaituela, eta sindikatua —eragile sozial eta politiko moduan ulertuta— independentzia politikorik gabe, galduta dago.

Baina joko politikoa behintzat egiten duzue... Noski! Hori ere gure egitekoa delako. Askok ezetz diote, alderdi politiko bat ez garelako, baina erabakitzen diren politikek gizartea baldintzatzen

dutenez guk gurean jarraituko dugu. Jende asko daukagu atzetik eta argi daukaguna da guk jendearekin egon behar dugula, beraien eskubideen defentsan.

Zergatik eman behar du langile batek sindikatuan izena?

Sindikatua guztiz beharrezkoa da. Topikoak alde batera utzita, kriston lana egiten da, enpresaz enpresa langileen lan baldintzen defentsan. Langileak afiliatzea, antolatzea dakar, borrokatzea eta ahalduntzea. Eta hori ezinbestekoa da.

Langile batek arrazoirik ez badu, bere alde borrokatu behar duzue nahitaez? Abokatu bezala esango nuke, defentsa beti bermatu beharra dagoela, baina horrek ez du esan nahi edozein kasutan sindikatuaren artileria guztia martxan jarriko denik.

Binke! otsaila 2021 3

Alderdi politikoak gizartetik oso aldenduta daudela uste dut

Gizarte Politiketan zara aditua, «gizartea» ez al da ba batzen gaituen dena? Bai, baina asko dira desorekak.

Legebiltzarrera noan bakoitzen batez ere horrela sentitzen dut askotan. Alderdi politikoak, batez ere gobernatzen dutenak, gizartetik oso aldenduak daudela uste dut. Eragile sozial eta sindikalok egunero jendeak pairatzen dituen egoerak plazaratu eta salatzen ditugu, eta gizartea ulertzeko dugun modua oso ezberdina da. Bi mundu ezberdinetan bizi garela ematen du. Gizarte eredu oso ezberdinak ditugu, eta horri politikariek egia esateari beldurra galdu behar diotela gehitzen badiozu...

Baina guk aukeratu ditugu ordezkari politikoak. Hori bai, argudio horrekin konpontzen dute dena. Eta argudio horrek nahi dutena egiteko balio diela pentsatzea edo aho handiarekin esatea niretzat onartzeina da.

Zelan ikusten duzu pentsiodunen egoera eta hauen mugimendua? Miresgarria da pentsionisten mugimendua, eta beraiekin lan egiteko ohorea daukat. Igartzen da borrokan ibilitako belaunaldiak direla, badakitela modu batean edo bestean kalean egotearen beharra eta indarra... Eta aldaketa hortik bakarrik etorriko dela. Adibide ezinhobea dira gazteentzat.

Bestetik, emakumea zara eta ama. Sindikalista izanda kontziliazioa

behintzat

bermatuta

izango

duzu,

ezta? Aix militantzia! (barreka) Emakume eta ama langile moduan bermatuta daukat nire mutilak ere kontziliazio lana bere egiten duelako, nire gurasoek eta bereek laguntzen gaituztelako! (barreka) Kontziliazio politikak ez dira nahikoak.

Gainera sindikalismoak eta gai hauetan ibiltzeak militatzea ere eskatzen du. Militatzeak aberasten du, baina gogorra ere bada.

Zaharren egoitzetako arazoa gertutik jarraitzeko aukerarik izan duzu? Hori bai ahalduntze esperientzia ezin hobea! Sektore prekarioa, feminizatua, lanaldi ulertezinekin, soldata baxuekin, asko azpikontratatuak, enpresa pribatu eta Aldundia tarteko... eta irabazi genuen! Urte eta erdi greban egon ondoren konfliktoa irabazi zen baina bidean ikasitako guztia are gehiago izan zen, horregatik merezi du sindikatuak, borrokatzeak, antolatzeak!

Eta pilotarien aferan ere izan duzu esku-hartzerik?

Esku-hartze zuzenik ez. Baina hori ere afera polita izan da, ikuspuntu juridiko zein sindikaletik. Greba guztietan gertatzen den bezala, horretan ere hasieran enpresak pelotariek eta sindikatuek zioten guztia gezurra zela esan zuen... guztia onartzeko azkenik. Pilotariak elkarrekin egotea ezinbestekoa izan zen.

Sindikatu eta eragile desberdinen ahotan, gastu sozialean egiten diren murrizketak aspalditik datoz.

Noiz arte? Aurrekontuetan urtero igoera ematen dela esaten badute ere, hori ez da egia. Pandemiak hori izan du 4 otsaila 2021 Binke!

ELKARRIZKETA JANIRE LANDALUZE «ona»: agerian utzi ditu gabeziak osasungintzan, zaintzan, hezkuntzan... Eredu baten ondorio dira murrizketak.

Murrizketa horrek azaltzerik bai? Adibide bat: 2018an —

Arin-Arin!

azken datu konparatiboak dira— EAEk osasunean egindako gastua BPGaren %4,81ekoa izan zen. Europar Batasuneko 28en bataz bestekoa %7,1ekoa, aldea %2,3koa izanik. Europako ekonomiarik aurreratuenek %7 baino gehiago gastatu zuten osasunean, eta Danimarka izan zen baliabide gehien bideratu zituen herrialdea (%8,3). BPGaren %2,3ko alde horrek, Europako batez bestekoarekin alderatuta, 1.810 milioi gehiago ekarriko lituzke 2021eko aurrekontuan osasunean, eta horrek %43 handituko luke partida hori. Datu horiek erakusten dute osasunera bideratzen diren baliabideak ez direla nahikoak eta zergatik EAE arlo honetan Europako azken muturrean dagoen.

Eusko Jaurlaritzak horretan jarraituko badu, erantzuna kalean eman beharra dago. Hezkuntzan, osasungintzan eta zaintzan mobilizazio eta greba egunak egon dira, eta askoren uztetan ez zen horretarako sasoia, baina noiz orain baino hobe?

Non dago, zure ustez, zor publikoaren eta gastu sozialaren arteko oreka? Arazoa diru-bilketan dago. Zorra gero eta handiagoa da eta ez da zorpetze hori zalantzan

Asteko egun gogokoa?

Barikua.

Herriko txoko gustukoa?

Errekaldetik Pepetora arteko bidea.

Liburua ala tablet-a?

Liburua.

jartzen. Gobernua beti zorpetzen da. Zorra ez da zalantzan jartzen, Espainiatik eta Europatik ezartzen diren neurri guztiei men egiten zaie... eta hori ez da bidea, erreforma fiskala guztiz beharrezkoa da horri heltzeko.

Erakunde

publikoak

zorpetuta

bizi

behar

dira

derrigorrean? Kontu da non dagoen muga, zorpetu norarte?

Eta noren kontura?

Zer

da

errazagoa,

agintaritza

publikoarekin

ala

pribatuarekin negoziatzea? «Enpresaburua» agintaritza

Pelikula bat?

Pretty Woman.

Ez duzu onartzen…

Inbidia.

Zoriontsu egiten zaitu…

Nire jendearekin egoteak.

Plater bat?

Piper beteak.

publikoa denean, lotsagarriagoa da, murrizketak agerian geratzen direlako guztiz. Eta enpresarioarekin egin beharreko negoziazio hori murrizketetan eta gezurretan oinarrituta badago, beti da zaila. Hala ere, Administrazioan ere 40.000 pertsona langile-egonkor egiteko aldarrikapena dago orain

Deskribatzen zaituen berba?

Urduria.

Herrian zer kenduko zenuke?

Guardia Zibilaren kuartela.

eta erakundeak entzun gura ere ez!

Etxean ere ona izango zara familiarekin negoziatzen!

Eta zer berria jarri?

Gazteentzako lokal eta kirol-gune gehiago.

Etxera heldu orduko askotan bakea nahi... baina bai, saiatzen gara! (barreka)

Euskarazko berbarik politena?

Amets.

Emakumea, ama, abokatua, sindikalista... Hori gutxi ez, eta Adiskide pilota elkarteko presidente ere bazara, zelan uztartzen duzu dena? Laguntza eske etortzen zaizkizunean ezetz esatea kostatzen zaion horietakoa naiz, baina hor ere asko ikasten nabil. Hala ere, kirol taldeetan,

Zure ametsetako bidaia?

Gaur egun, edozein!

Berba egin ala entzun?

Egin.

guraso elkarteetan... beti gabiltza berdinak, eta guztiak gara guraso eta langileak; hau da, denbora soberan ez daukagunak.

Gune horiek gizartearen ispilu txiki bat dira: konpromisoa izateko, lan egiteko eta eztabaidak ezeren truke sortzeko pertsona gutxi dago prest, baina hori bai, exijentzia maila

Zure mesanotxean ezin da falta…

Gozoa den zerbait.

Abesti bat?

Hertzainaken, Itoizen edo Gatiburen edozein!

altua da oso ezer egiten ez dutenen aldetik. • Binke! otsaila 2021 5

Aginke!

Errealitatetik hurbilegi dauden albiste faltsuak

«Galdakaon pintxazoa n egunero hartze dutenei ez diegu txertorik jarri beharko» DUI GOTZONE TXERTO ea oiaren» kudeatzail arr «m ko ntu me Mo

Sarean arrantzatua

Ba al zenekien...

Usansolo Herriak aguazil plaza bate n oposaketa egiteko eskatu diola Galdakaoko Uda lari? «Lege bako herri» izateari utziko dio horr ela.

1,75

Inauterietarako oih alen baten bila Legardagana joan direnei, bataz beste, beha r baino 1,75 oihal metro gehiago sa ltzea lortu du Jose Mari Legarda zena ren emazteak, nahiz eta askorik ezin edertu mozorrook aurte n kaletik.

Txiste txarra

emaitza — Galdera bat: PCR probaren ina negatiboa bada sudurretik, ba rditik... positiboa ateratzen bada ipu Orduan, pila bat zara?

PCR probak, sudurretik ez ezik ipurditik ere egin daitezkeela esaten hasi direnetik, anbulatorioetan horrelako kartelek dezente izutzen dituzte proba egitera doazenak.

«Metroa orain» plataforma desagertu egingo da laster

Metroa Galdakaora ekartzea exijitzen zuen plataforma herritarra desagertu egingo da, batetik Rementeria jaunak Metroa Galdakaora iristea Europako funtsen esku geratu dela jakinarazteagatik eta bestetik Metr oaren aldeko plataformako bozeramailea orain Galdakaoko Uda leko goi-kargu izateagatik.

Santa Ageda barik, baldosen aurrekontua aurreztu da

Egoera txar guztietatik zerbait ona atera daiteke. Aurtengo Santa Ageda bezperan kale kant aldirik egon ez izanaren ondorioz, Udalak herriko baldosak konpontzeko bideratuta zeukan diruaren zati handi bat aurreztu ahal izango du, Brigadako buruak Binkeri adierazi dionaren arabera.

arri bilakatu dira azken Musukoak gure eguneroko osag dira gehien erabiltzen urtean, eta erabilera bakarrekoak ei bigarren erabilera bat omen ditugunak. Zergatik ez hori klatzeko modua. eman? Andra honek aurkitu dio birzi 6 otsaila 2021 Binke!

Eskelak ikusteko txandak egin beharko dira orain

Gure herrietako horma-izkinetan ohikoa izaten da eskelak ikusten ari diren herritar taldeak topa tzea. Sarritan distantziak errespetatzen ez direnez, Galarza ehorztetxeak txandakako semaforoak jartzeko erabakia hart u du. Horrela, ez da lau pertsona baino gehiago batuko toki berean.

Hilero atzera begiratu eta aspaldiko erretratuak alderatzen jarri gara atal honetan, baina tarteka memoria historikoa berreskuratu eta zabaltzen ere hasiko gara Galdakao Gogora elkartearen eskutik.

Eskolea kuartel bilakatu zanean Testua: Nagore Ferreira Zamalloa (galdakaogogora@gmail.com) Argazkia: Kurtzeko eskola, inauguratu barri

K

u r t z e k o eskolek, edo Gandasegikoek, historia bitxia daukie, eta tartean ustebako bat.

1912an inaugurau eben eskolea, eta handik urte batzutara, 1927ko abuztuan berrizendatu zan. Remigio Gandasegiren abizena hartu eban, Valladoliden artzapezpiku zan galdakoztarraren omenez, hain zuzen be.

Baina aldaketarik handiena, zalantza barik, hamar urtera etorri zan, eskolak kuartel bihurtu ziranean, eta militarrez bete ziranean ordura arte umeek erabilitako ikasgelak. Gerra sasoian eraikin asko berrerabili ziran, gure eskolakaz egin zan lez.

Izan be, Gandasegi EAE-ANV —Eusko Abertzale EkintzaAcción Nacionalista Vasca— alderdiko ANV 4 «Azkatasuna» —ingeniarien 8.a— izeneko batailoiaren kuartela izan zan hilabete gitxi batzutan, 1937ko apiriletik aurrera. Hasiera baten, 252 gudari batu ziran.

Zulatzaile edo zapadoreen batailoia zan, eta gotortze beharrak egitea zan euren zeregin nagusia. Behar sano garrantzitsua zan, fronteko lubakiak gotortzeaz arduratzen ziran, alanbre-hesiak han eta hemen ipini, zubiak eregi, bideak egin edo garbitu… Batzuetan lehen lerroan egoten ziran, eta

beste batzuetan bigarren lerroan, momentuko beharrizanen arabera, eta sarritan gabaz, abioiek ez ikusteko. Askotan, ganera, burrukan egin behar izaten eben, beste soldaduekaz batera.

Gogoratu daigun Galdakao leku estrategikoan egoala kokatuta; alde batetik Burdin Hesiaren «giltza eta erdigunea» zan, Francoren tropek behin baino gehiagotan nabarmendu eben moduan, eta beste alde batetik, gurean gerrako industria sano garrantzitsua egoan, hemen egozan-eta Dinamita eta Cantabrica lantegiak.

Azkatasuna batailoiko gudariek makinatxu bat behar egin zituzten gerran fronteko lehenengo lerroan: Zugaztietan, Lemoatxan, Urkulun, Gaztelumendin, Santo Domingon, Arraizen…

Bagila hasierarako, nazionalek Galdakao hartu orduko, Etxebarrira eroan eben kuartela. Tropa nazionalak hilaren 19an Bilbora sartu ostean be, beharrean tinko segidu eben Azkatasunako gudariek. Atzera-egite edo erretira babestu eben, atseden barik, Kantabriako Laredo herrira heldu arte.

Kurtzeko plazara zoazienean, eta eskolak aurrez aurrez daukazuezenean, seguru beste modu batera begiratuko dozuela, ezta?

Binke! otsaila 2021 7

Hilabete honetako sarituak

Urtarrileko irabazleak

Miren Alapont Etxaniz Veronica Alfonso Santiso

Iñaki Sarriugarteren ordez Maria (ezker), eta Irune Mayor (eskuin) Binkekideak Udaleko kultur-programatzaile Katrinekin, Hezurbeltzak ikusteko sarrerak jasotzen!

Udalak oparituta, Baserri dantza saioa ikusteko bina sarrera irabazi dituzte!

Erraza da Binkekide izatea!

Eman zure babesa urteko

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: info@binke.eus

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-ABIZENAK:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-POSTA: IBAN

KONTU KORRONTEA:

8 otsaila 2021 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Binke! otsaila 2021 9

Binke TV Hauek dira grabatu eta argitaratu ditugun azken hiru bideoak Binke telebistan!

Ruper Ordorikarekin solasean izan zen Binke Ruper Ordorikak kontzertua eskaini zuen Torrezabal Kultur Etxean, otsailaren 11n, eta Binkek berarekin egoteko aukera izan zuen kontzertuaren aurretik.

Hainbat izan ziren musikari historikoak Binkeren mikrofonoan kontatu zituenak. Elkarrizketa irakurtzeko, joan 24 eta 25. orrialdeetara.

Galdakaoko ertzainetxea ixtearen aurka Eusko Jaurlaritzaren erabakiz eta «EH Bilduren Udal Gobernuarekin adostuta dagoenaren susmoz», otsailaren 5ean elkarretaratzea egin zuten dozenaka ertzainek Kurtzea plazan Galdakaoko ertzain-etxea ixtearen aurka. Basauriko egoitzak hartuko omen du, sindikatuen arabera, Galdakaoko burutza.

PCR proba masiboak egin ziren pilotalekuan Arrigorriagako, Ugaoko, Urduñako eta Galdakaoko adinekoen eta desgaitasuna duten pertsonen zentro soziosanitarioetako profesionalei PCR probak egiten aritu zen urtarrilaren 27an Bizkaiko Foru Aldundia, Kurtzea pilotalekuan eta Udalaren laguntzaz. Ateak ireki orduko izan zen Binke bertan.

Bideo guztiak gure sareetan ikusgai!

10 otsaila 2021 Binke!

Ostike!

POCHETAS kuadrila @pochetasactivas

«Txortan egiteko mendia; harea eta pochetak... bateragarritasun gutxi!»

GALDERAK: VOLANDO BOYS KUADRILA @VOLANDOBOYS99

Nondik dator Pochetas izena? Bereizten gaituen originaltasunaren oinarritik abiatuta, kuadrilaren izena gure izenen inizialen batura da, kasualitate hutsa bai.

Zelan definituko zenukete zuen burua? Intentsitate handikoa, ironiaz beterikoa, alaia, oso jatorra eta noski, parrandazale amorratua da gure kuadrila. Laburbilduz, etxera eramateko neskatxak gara!

Txosnak edo diskotekak? Zein da zuen estiloa?

Orokorrean txosnak nahiago ditugu, baina nor engainatu nahian gabiltza, musika, giro eta konpainia galantarekin parrandan pasatzen dugu bizitza.

Zein plan duzue uda honetarako? Ideia asko ditugu, baina aukera gutxi; Urkulluk onartzen diguna. Mendizaleak izan arren, ondo datorkigu noizean behin hondartzara joatea.

Galdakaoko kuadrila bat aukeratu beharko bazenute parrandan irtetzeko, zein aukeratuko zenukete?

Kuadrilan hainbat eztabaida izan ondoren, Tolmokush-ekoak aukeratu ditugu. Izan ere, txikitatik ezagutzen dugu elkar, eta horrek eragin zuzena du biltzen garenean gure artean sortzen den giroan.

Txortan egiteko, hondartza edo mendia? Honako hau aho batez erabaki da: mendia. Harea eta Pochetak, bateragarritasun gutxi. Gainera, mendiak hondartzak baino hurbilago ditugu.

Galdakaoko jaietan gaiztakeriak egiteko zein leku gomendatzen diguzue? Leku legalak, mesedez. Ez dizuegu gure sekretuen berri emango, baina egunen batean gaiztakerietan ibili eta topo egiten badugu ez ahaztu bostekoa ematen!

Galdakaoko jaietako ze proba uste duzue izan dela zuen indargunea? Tortillen dastatzaile profesionalak garenez, proba horretan ezin genuen huts egin. Hala ere, ez lasaitu, datorren urtean jaietako probak ospatzen badira, ez delako izango irabaziko dugun proba bakarra. Are gehiago, podiumean egoteko irrikan gaude!

Covid-a dela eta kuadrila birekin koarentena egin beharko bazenute, zeintzuk izango lirateke? Gure hurrengo koarentena Jazz-giroan izango balitz, edozein kuadrilarekin konfinatuko ginateke.

Pandemia mundial hau dela eta, ligoteoa faltan bota duzue? Ez gara inoiz ligoteoko erreginak izan eta pandemia honek oztoporen bat jarri digu. Hala ere, garai hobeak etorriko direlakoan gaude, edo hori espero dugu behintzat.

Zein kuadrilarekin ezkonduko zinatekete, zeinekin mantenduko zenituzkete harreman sexualak eta zein desagerraraziko zenukete? Denoi hainbeste gustatzen zaigun «salseo»an ezinbestekoak garela uste dugu, beraz, ez genuke jakingo nortzuk aukeratu; hala ere, denborak argituko ditu gauzak…

Binke! otsaila 2021 11

MANU ETXEBARRIA AYESTA

Santageda makilak

S

anta Ageda, zezeilaren 5ean ospatzen da baina bezperan santeari dagokion kopla-kantuhotsa dogu gure ohituretako bat. Kantu-hotsari laguntzeko, abeslari bakoitzak bere makila eroaten dau kantua eta erritmoa bateratzeko. Kopla zein bertsoetan, hasteko, agurra, eta gero Agate Deuna martiriaren bizitza kantatzen da. Azkenean beste agur bat agilandoa lortzeko, tokian tokiko pertsona estimatuena goraipatuz.

Abeslariak, lehenago, kintoak baziran be, gerora beste talde askotara zabaldu da, hobaria norberarentzat edo behartsuentzat izanik. Makila dala-eta, zer esan? Ba, aitu, latineko «baculum» berbatik, «baculo» daukagu gazteleraz eta «makulu» euskeraz. Latineko «bacillum» diminutibotik dator euskerazko «makil(l)a».

Santageda-makila-kolpeak, lurra negutik iratzartzeko diran? Nok jakin? Lurra jo, lurra lantzea da eta hori ez da makilaz egiten.

Erromatarren garaian, zezeila, «februarius» latinean, purifikazio hilea zan eta jai pagano handiak egiten ziran. Horregaitik, Gelasio I. Aita Santuak, Kandelario, San Blas, Santa Ageda,… jarri ebazan garaia kristautzeko.

Gaur zer? Ba, zaindu jentilaro zein kristauaroko geure euskal ohiturak. Eup!

12 otsaila 2021 Binke!

«Ikastetxeetan solasaldian» ekimena

G

aldakaoko Udalak hogeitaka urte daramatza ikastetxeetan solasaldian egitasmoa babesten; sorreran idazleak ikastetxeetan izenez bataiatu bazen ere. Helbururik behinena euskalgintzan erreferente diren sortzaileak eskolara hurreratzea da, gure udalerriko ume, gazte eta nerabeen hezur-mamizko erreferente eta eredu bihur daitezen. Izan ere, euren gustuko arloetan eredu direnak euskaraz bizi direla ikusi, entzun eta sentitzeak sortarazten duen euskararenganako mira ere bertatik bertara transmititu beharra dago; izan idazle, antzezle, kirolari, musikari, kazetari, etab.

Gazteek euskara erabiltzea nahi badugu, erabilera hori bermatuko edo ziurtatuko duten guneak behar dituzte; ugariak eta erakargarriak.

Euskara egoera minorizatuan dagoen hizkuntza izanik, euskara erabiltzeko guneak ez dira asko, eta erabili ahal duten guneetan ere, euskararen aldeko hautua gero eta ahulagoa da. Saiootan euskararekiko jarrera kontziente bat bilatzeaz gain, gazteei beraiek ere eragin dezaketela ikusarazi nahi zaie. Hau da, euskararen aldeko jarrera hartzen duenak, euskara kontzienteki erabiltzeaz gain, euskararen alde ere egin dezakeela ikusten dute, eta hori egin ahal izateko hainbat ideia proposatzen zaizkie.

Halanda ze, ikastetxeetan solasaldian egitasmoaren bitartez, Udalak hezkuntza-zentroetako proposamenak jaso eta bideratu egiten ditu. 2021 ikasturtean ondorengo solasaldiak lotu dira daborduko: Amets Arzallus, Garbiñe Ubeda, Esti Vivanco, Peru Magdalena, Antton Kazabon, Jon Arretxe, Pako Aristi, Rosa Mª Martínez, Irati Celestino, Amaia Elizagoyen, Benja Barandalla, Ixabel Agirresarobe, Ixabel Millet, Oihane Fernandez, Yolanda Arrieta, Isabel Anta, Roberto Awarin, Oihan Vega, Inproperiak taldea, Antton Irusta…

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Berton inde!

«Hasieratik herriko lehenengo harategia da gurea» Harategi galdakoztar historikoa da Xabier, Xabierrek berak gidatzen duena eta bertako produktuak saltzen dituena.

Pandemiak ez du bere negozioa hainbeste kaltetu, baina igarri ditu, halere, tabernak itxita eta herrietako konfinamendua.

Duela zenbat zabaldu zenuten negozioa? Orain urte asko zabaldu zan lehenengoz negozio hau Galdakon, baina nik euroa etorri baino urtebete arinago hartu neban harategia; hau da, 1998. urteaz geroztik nabil lanean bertan. Baina esandakoa, ni baino arinago beste bi jabe izan dauz negozio honek, eta hori bai, hasiera-hasieratik herriko lehenengo harategia izan da hau.

Prentsan askotan entzuten da okela gorriaren kontrako jarrera.

Aldaketarik nabari duzue? Guk ez dogu askorik igarri. Egia da salmenten asuntoa sasoika doala, eta hilabete askotan beste batzuetan baino gehiago saltzen dala, baina berez, okela gorriaren gaia atera zanetik ez dogu aldaketa handirik igarri. Hori bai, konfinamendua dala eta tabernak itxita egotea bai igarri dogula. Askotan ondoko tabernatan ibiltzen ziran bezeroak gurera hurbiltzen ziran gauza puntualak erosteko, baina tabernak itxita egon diranetan bezero horrein falta igarri dogu. Eta zer esanik ez beste herrietatik etorri ezin diran bezeroena.

Zelako ondorioak izan zituen konfinamenduak zuen negoziorako? Berez konfinamenduak ez eban izan ondorio zuzenik gurean. Egia da gure bezero asko ondoko herrietakoak dirala; Zornotza, Usansolo, Igorre, Basauri, Larrabetzu… eta ezin ziranez herriz aldatu guk hori igarri genduan, baina gure kasuan adibidez, ez dogu sufridu ostalariek sufridu daben beste.

Jende asko kontsumitzen dituzten produktuen kalitateaz arduratzen hasi da. Igarri al duzue? Jendeak betidanik galdetu izan dau produktuen jatorriagaitik, eta guk bertako produktuekaz bakarrik egiten dogu behar.

Txorizoak adibidez nik neuk egiten dodaz, eta txarrie be neuk aukeratutako baserri batetik erosita eta hiltegira eroanda dago. Produkturen bat badaukagu gehienez Espainian erositakoa, baina horreik handik ekarritakoak dira kalitate onekoak diralako, baina bezeroek badakie zeintzuk diran produktu horreik.

Zelan ikusten duzu, gurean, negozio txikien egoera? Nahiko eskas. Negozio txikiak bata bestearen ondoan ibiltzen gara askotan eta batek ez badau ondo funtzionatzen horrek beste guztiengan izaten dauz ondorioak. Tabernak ez badira mugitzen, dendak gitxiago, eta azkenean dana da kate bat. Horregatik pentsetan dot berton konsumitu baleike gutzako, herri moduan, hobeto joango jakule! Ez dozue uste?

DANI LARA FERNANDEZ

Ausardia kulturarentzat

H

emen nire kontuei bueltaka... Bokazioa txarto aukeratu izana da, agian, nire arazoa?

Agian ez nuen nahikorik pentsatu mundu honetan «sartu» aurretik? Erantzunak ez dirudi erraza. Kultura bera, eta honen bideragarritasuna, une horretan agintean dauden politikariek kultura bera ulertzen dutenaren araberakoa denean, sektore honetan lan egiten dugunok babesgabe gaude. Nahiz eta askotan ekonomikoki errentagarria ez izan edo barne-produktu gordinaren gorakada handirik ez ekarri, politikariak ez badu ulertzen kulturak gizarteari aberastasuna ekartzen dionik, jai daukagu. Aurretik datorkigun hondamendia ez da oraindik kalkulagarria. Kultura kontsumitzen genuenok etxean geratu gara. Eta etxean geratu gara, kultur gabezia hori lau multinazionalen mesederako baino ez diren eduki errepikatuak kontsumitzen. Edukiok kultur programazioaren eskasia ordezten dutela dirudi, baina irudipen hutsa da. Zurian igaroko den urtea izango da 2021a guretzat, kulturaren aurrekontuak bideratzen dituztenek sentsibilitate eta ausardiarik erakusten ez badute behintzat.

Binke! otsaila 2021 13

Hipersexualitatea

Onlyfans, zentsura bako sare sozial berria TESTUA: ERREDAKZIOA ARGAZKIAK: COPYLEFT

Azken hilabetetan bereziki gazte askoren ahotan dagoen plataforma digitala da Onlyfans.

Modu laburrean azalduz, inongo zentsurarik gabe norberaren argazki edo bideo erotikoak sarera igo, eta trukean dirua jasotzea da honen funtsa. Gertutik ezagutu dugu fenomeno berria, hiru erabiltzaile galdakoztar elkarrizketatuta eta feministen iritzia jasota.

G

azteen artean batez ere zeresan handia izan duen gaia bilakatu da Onlyfans sare sozial berria. Bakoitzean bere oihartzuna handiagoa egin, eta konfinamendutik hasi eta gaur arte erabiltzaileak biderkatuz izugarri hazi den euskarri digitala bilakatu da. Askori arrotza egingo bazaie ere, inongo zentsurarik gabe norbere gorputzaren irudi erotikoak sarera igo, eta bakoitzak dituen harpidedunen arabera trukean dirua jasotzea xede duen sarea da hau. Bai, inongo zentsurarik gabea.

Gaiarekiko ikuspegi feminista jasotze aldera, herriko talde feministekin kontaktuan jarri eta honen inguruan lanketarik egina bazuten itaundu, herrian bertan halakoak aurki zitekeela ea bazekiten galdegin, eta Onlyfansen inguruko iritzi bat eman zezaten eskatu zien Binkek. Testuak aurrera egin ahala, honen inguruko ekarpen bat egiten bakarra izan zen Momoak Talde Feministak esandakoak ere jaso dira, kritika feminista eraikitzaile baten ikuspuntutik.

Galdakaoko eta Usansoloko gainontzeko talde feministek ez dute erreportaje honetan parte hartu gura izan, gaia oraindik taldean landu ez dutelakoan.

Baina horren aurretik, datozen lerroetan Onlyfans sare erotikoaren erabiltzaile diren hiru galdakoztar ezagutu ditugu. Orain arte izan duten ibilbidea zein izan den jaso, hainbat gairen inguruan hausnarrean aritu, haien iritziak zeintzuk diren azaleratu, eta bestelako zertzelada batzuk ere jaso ditu Binkek. Hurbildu gaitezen ba euren errealitatera.

Erabiltzen hastearen hautua. Solasaldi honetan parte hartu duten hiru kideek —ez ditugu izenak aipatuko, 14 otsaila 2021 Binke!

Sare hau erabiltzen hasi aurretik badakizu zerekin egingo duzun topo

euren intimitatea zaintzeko—, batez ere konfinamenduan zehar ezagutu zuten Onlyfans, garai hartan hartu baitzuen plataforma honek pisurik handiena. Instagram sare sozialaren bitartez haien jarraitzaileetako askok animatzen zituzten, aurreiritziak alde batera utzi eta honetan froga egitera. Eta hala egin ere. Urduritasuna eta lotsa tarteko, prest egon zitezkeen edota plataforma hau jadanik erabiltzen zuten ezagun batzuekin hitz egin, eta batez ere «diru-iturri erraza, aukerakoa eta nabarmena iruditzen zitzaielako» erabaki zuten hirurek mundu berri honetara salto egitea.

Haien hitzek dioten bezala, gainontzeko sareetan eduki erotikoak igotzeko dagoen aukera eza, edo are zehatzago, «zentsura da euskarri honek besteen aldean duen berezitasunik eta nagusiena, ez baitago halakorik».

Horregatik iruditzen zaie erakargarri. Hiruretako batek, esaterako, jada aurretiaz igotzen zituen tankera honetako argazki zein bideoak bere sareetara, eta horregatik ez zuen zalantza izpirik izan honi ekiterako orduan. Orokorrean, honela laburtzen dute bertan eskaintzen duten hori: «Zentsurarik gabeko eduki erotikoa».

Orduak igarotzen dituzte orrialdeari itsatsirik, egunero.

Argazki eta eduki bereziak eta landuak, harpidedunekiko interesa eta haiekiko arreta, hiru zutarri horietatik abiatzen dute hiru emakumeek eguneroko errutina.

Harpidedunak eta prezioak.

Orokorrean egun gutxiren bueltan jarraitzaile asko lortu dituztela nabarmendu dute hirurek. Aste bakar batean 40, beste batek aldiz hiru astetan 100, lau egunetan soilik, 20; orain arte erraza egin zaie harpidedunak lortzearen lehen pausua, gure protagonistek

esandakoaren arabera. Besteak beste, 18 eta 40 urte tartekoak dira harpidetu zaizkien erabiltzaileak, toki guztietakoak, gainera. Galdakaotik bertatik hasi, Bizkaiko, Euskal Herriko zein espainiar estatuko hainbat txokorekin jarraitu, eta horrela mundu osoko edozein puntakoak izan daitezkeen harpidedunekin bukatuz. Publiko zabala dute, oso.

Euren argazki biluziak ikusteko ezarritako prezioak, berriz, norberak erabakitzen ditu. Ezagunen batek edota sarean ikusitako hasi berri baten erreferentziak hartu dituztela diote hiru kideek, baina hala ere ez dute denek gauza bera eskatzen.

Bakoitzak bere prezioak zehazten ditu, modu estrategikoan eta harpidedunak eskuratu nahian, baina orokorrean besteen interesa lortu nahi bada prezio baxuekin hastea beharrezkoa dela nabarmentzen dute hirurek.

Hauetako batek, esaterako, «prezioak modu ekonomiko baten txertatzeaz gain, harpidetzekin jolastu eta aldiro-aldiro eskaintza bereziak jarriko dituela» helarazi dio Binkeri. Eta beste batek gaineratu: «Nik, adibidez, pare bat astez nire hilabeteko kuota erdira pasa eta halako eskaintza berezien bitartez harpidedunak erraz lortzen ditudala frogatu dut».

«Babosoen» aurrean… Oinarrizko kontuen inguruan aritu eta gero, egoera deserosoak oso ohikoak direla diote elkarrizketako hiru kideek. Jendeak, orokorrean, oso gauza arraroak eskatzen dituela azpimarratzen dute xehetasunetan murgildu baino lehen, baina hauetako bik honen berri bazuten orrialdea erabili aurretik, beste hainbat erabiltzaileri irakurrita.

«Sare hau erabiltzen hasi aurretik badakizu zerekin egingo duzun topo» dio haietako batek. «Zure pribatutasuna galduko duzu, zure gorputza biluztu eta lau haizetara hau Binke! otsaila 2021 15

Zer uste duzu, hilean zortzi euro ordaintzen ditudala zu tangan ikusteko?

erakutsiz, eta hala ere zure edukiak ikusteko ordaintzen duten erabiltzaileengatik jasoko duzuna batzuetan kritikak izango dira, edota igotako hori ordaintzen duten horretarako eskasa dela esango dizute», dio beste batek.

«Hau al da igo behar duzun guztia? Zer uste duzu, hilabetean zortzi euro ordaintzen ditudala zu tangan ikusteko, ala?», neurri honetako esaldiak jasotzen dituela gehitu dio hirugarren erabiltzaileak aurreko biek esandakoari.

«Blokeatu eta kito». Aurreko puntuarekin segika, halakoen aurrean zer egiten duten galdetu die Binkek. Ohikoena erabiltzaile hori blokeatzea izaten dela diote hirurek, «ez baita normala behin arauak eta igoko diren edukiak zeintzuk diren argi utzita, halakoak jasan behar izatea».

Badaude kasuak erabiltzaile hori ulertzea beharrezkoa izaten dela, haiek esaten dutenaren arabera «beharrezkoa baita pazientzia Onlyfansen, harpidedunak lortu nahi badira».

Hala ere, orain arte izan duten ibilbide apurrean halako hainbat kasuren aurrean dagoeneko aurkitu dira hauetako bi: «Momentu deseroso asko egotea normala da, perbertitu askok erabiltzen baitute plataforma».

Honi guztiari irtenbide bat eman nahian, haien sareetan —Instagramen, kasu— argi utzi zuten zer zen igoko dutena, eta zer aldiz, ez. Esaldi honekin bukatzen du gaia kideetako batek: «Esaterako, aurreko batean tipo batek bere izena esan bitartean masturbatu nedin eskatu zidan, eta argi utzi nion ezetz, ez nintzela horretara ausartuko ni».

Eta gurasoek, zer? Elkarrizketan parte hartu duten hiru kideen esanez, euren gurasoek badute guzti honen berri, kasu bakoitzean bide desberdin batean jakitera eman badute ere.

Orokorrean, haien hitzen arabera, kosta egiten da euskarri honen funtsa zein den azaltzea, gehienbat gurasoek izan dezaketen erreakzioarengatik, lotsarengatik edota inguruan izan dezakeen eraginagatik.

Adin nagusikoak direnaren arrazoiari sutsu eutsi, eta jada haien gorputzarekin nahi dutena egiteko adina badutela esanez justifikatzen dute hirurek egindako hautua. Hau da, hitzez hitz, haietako batek Binkeri helarazi diona: «Bai, badakite.

Biek dakite, bai amak eta baita anaiak ere, baina 20 urte ditut, eta badut jada nahi dudana egiteko adina. Kontuz ibiltzeko eskatzen didate behin eta berriz».

Erreportaje honetan parte hartu duen beste kide batek dioenez, hau dena hasi aurretik bere aitarekin aurrez-aurre jarri eta sarearen nondik norakoak zeintzuk ziren azaldu, igoko zituen edukiak nolakoak izango ziren argitu, edota honek denak ekar ditzakeen albo-kalteak zein nolakoak izan daitezkeen hitz egin zuen berarekin. Horrela erantzun zion aitak: «Zuk jakingo duzu, baina badakizu: limitearekin beti».

Ez da, hala ere, horren erraza izan kasu guztietan.

Hirugarren elkarrizketatuak, esaterako, gurasoei ez esatea erabaki zuen hasiera-hasieratik, batez ere goiko lerroetan emandako argudioak medio. Soilik oso hurbilekoak ziren lagun zein ezagunei esatea erabaki zuen, bere onerako hau baitzen bere ustez erabakirik eta aproposena. Hala ere, «sekretu» hori bukatu egin zitzaion behin ahizpa txikia institututik etxera 16 otsaila 2021 Binke!

Onlyfans negarrez eta izuturik iritsi, eta eskolan eraso bat jasan zuela salatu zuenean. Hauxe jazarpenaren arrazoia: bere ahizpa nagusiak Onlyfans plataforma erabiltzen zuela leporatu zioten.

Egun hartako erasoagatik eman zuen jakitera etxean guztiaren berri hirugarren kide honek; hala ere, amari soilik, ez aitari.

Amak kontrako iritzia badu ere, bere erabakia dela dio, eta ez beste inorena.

Bizitzeko adina diru. Galdera argia egin zien Binkek hiru emakume galdakoztarrei: honekin bizi daiteke? Aho batez erantzun zuen hirukoteak: bai. Denek uste dute diru iturri sendoa dela egun Onlyfans. Aste gutxitan soilik honetaz bizitzeko beste diru lortu ez badute ere, epe luzera irabaziak geroz eta handiagoak izango direla uste dute denek.

Esaterako, hauetako batek, aste bakarrean 500 euroko irabaziak ditu honezkero. Eta beste batek ere argi ikusten du bide hori bera: «Orain bertan ezinezkoa egiten zait, baina urte gutxiren bueltan agian iritsiko naiz horretara ere». Lanaldi erdiko kontratua duen pertsona askoren hilabete bateko irabaziak baino gehiago eskuratzen dituela nabarmentzen du batek, eta soilik bi astetan.

Diru iturri bat izan nahi duen eta norberaren gorputza inongo zentsurarik gabe erakutsi nahi duen pertsona orori probatzera ausartzeko dei egiten die hirurek. «Norberak norberaren gorputzarekin nahi duena egitea, aurreiritziak alde batera utzi eta barrenak eskatzen digun hori egitera ausartzea behingoz» edota «jende interesgarria ezagutzeko tresna izateaz gain, ingurukoek izan dezaketen iritzietatik harago beldurrik gabe esperientzia berrietara salto egiteko ordua dela» bezalako aldarriekin biribiltzen dute elkarrizketa Onlyfanseko hiru erabiltzaileek.

Horren aurrean dator erretorika: botatako hainbat punturi heldu eta hauei banan-banan egiten diote kritika Momoak Talde Feministak. Goazen, beraz, hauek esandakoari heldu eta gai honen inguruan egindako lanketa zein den ezagutzera.

Emakumearen ahalduntze faltsua.

«Emakumetasunaren eta gaztetasunaren izate huts horretan, bi hauen arteko gurutzaketak zeharkatzen dutela haien gorputza» esanez hasi dute haien gogoeta Momoak Talde Feministako kideek. Hauen arabera, «bi terminoen arteko talkak beraien arrazoia eta jakintza ukatzeaz gain, hainbat zapalkuntza biderkatzen ditu, honela, neska* gazteak problematika espezifikoak bizi dituen subjektu politikoa bihurtuz».

Horien barruan aurki daitezkeen ondorio desberdinen artean, «haien gorputzen hipersexualizazioak pisua hartu» egiten duela diote, eta hori bultzatzen dute, haien iritziz, Onlyfans bezalako plataformek. Horrela argudiatzen dute, esaterako, eduki erotikoa igotzen duten emakumezkoen adin baxua.

Sistema patriarkatuari kritika egin, eta feministen esanetan, «garai berrietan Onlyfans moduko plataformek sexualitatearen eta sexuaren gaiak auzitan jarri dituztela nabarmentzen dute». Areago doaz Momoak taldekoak: «Patriarkatua bera da emakumezkoen sexualitatea, gizonezkoenaren arabera definitzeaz gain, emakumeen papera gizonen desirak asetzearen errudun eta emakumea hipersexualizatua izatera igarotzen duena».

Objektu hipersexualizatua. «Gaur egun sexua gure egunerokotasunean ikusgarri dago edozein une zein lekutan, iragarki eta filmetan, adibidez», diote erreportajean parte hartu duten feministek. Haien ustez, merkatuan produktuak saltzeko estrategia bihurtu da hau, baina, era berean, «sentsualitatea eta sexua bera merkatuko produktu bat gehiago egin dira».

Hala ere, aurrekoari beste hau ere gehitu diote talde feministakoek: «Honek ez du emakumearen askatasuna areagotzen, objektu hipersexualizatua izatera baino ez du igarotzen, modu berean bi generoen arteko arrakala mantenduz». Honela, produktua bera ez ote den emakumea galderarekin ematen diote amaiera hausnarketa honi.

Feministek Onlyfans sarearen harira egindako irakurketa bukatze bidean, gizonek emakume jakin batzuen gorputzatalak ikusteko sarbidea diruaren truke izateak, «boteredinamikak betikotzen» dituela gaineratzen dute. Gainera, delako askatasun forma duen sentimendu hori nagusi bada ere, atseginak izatera irakasten dieten jendarte batean ea argudio hau zenbateraino den egia galdegiten dute.

Askatasunaz ari garela, argi du Momoak taldeak: «Norbere askatasunak, emakumeen ongizate kolektiboaren aurretik jartzeak, menderatze patriarkalean oinarritutako sistema elikatu eta estereotipoak betikotzen ditu, berdintasunaren lorpena are urrutiago kokatuz».

Baina gauza bat argi nabarmenduz amaitu gura du erreportaje honetan parte hartu duen taldeak: «Kontua ez da horrelakoak egiten dituzten emakumeak epaitzea, baizik eta horrelako erabakiak hartzera zerk eraman dituzten aztertzea eta ikusaraztea». Defendatzen duten askatasun eta ahalduntze faltsu horren aurrean, «benetako ahalduntzean urratsak emateko mekanismoa feminismoa» dela uste dute Momoak Talde Feministakoek. •

Binke! otsaila 2021 17

Markel Iragorri Casado Galdakao, 2008 Marrazketarako jaioa bada ere, hamaika zaletasun dituen 13 urteko nerabea da Markel.

Irudietatik harago dantzan, gitarrarekin edota antzerkigintzan aritu ohi da. Duela lau urte hasi zen marrazketako klaseak jasotzen, eta ordutik mota askotako irudiak egiten ditu: karikaturak, arkatzezko erretratuak edota «doodles»-ak, esaterako.

Normalean paperean marrazten badu ere, orain gutxi tablet-ean egitera ausartu da.

Ingurukoengandik jasotzen dituen laudorioei esker, eta zailtasunak zailtasun, hainbat dira jada egindako lanak. Etorkizunari begira, ilustrazioa ogibide izatea baztertu ez arren, aktore izatea da amesten duena. Bide luzea zure sen artistikoari, Markel!

18 otsaila 2021 Binke!

Zabalean

JOANES URKIXO BEITIA

Eta guretzat, zer?

P

asa den mendeko 60ko hamarkadaren amaieran, Euskal Herrian kulturaren pizkunde handia bizi izan genuen. Artean, Francoren erregimena bere gorenean zegoen eta Euskal Herritik sor litekeen edozein adierazpen zigortua zuen, bereziki euskal kulturari eta hizkuntzari lotuta zeudenak.

Giro hartan, 1969 urteko Galdakaoko jaietan bi gauza adierazgarri jazo ziren: lehena, Regio zinema aretoa jendez gainezka eta kantari haiek guztiak, Estitxu eta Ez Dok Amairuko kideak —Mikel Laboa, Benito Lertxundi, Xabier Lete, Lourdes Iriondo…— entzutearen lilura.

Bigarrena, jendetza baten aurrean egindako karrozen desfilea non, euskal gai ezberdinen artean, batek Galdakaoko ikastola irudikatzen baitzuen, etxetxo baten barruan ume batzuk eramanez eta kanpoan nor eta neu, Joserra Sainz zenarekin, «Eta guretzat zer?»

Lerroartean

galdetzen zuen pankarta baten ondoan, adin guztietarako hezkuntzaren legeztapena errebindikatuz.

Halako arrakastak bultzatuta, hurrengo urtean jende gazteak berezko Euskal Jai egun bat antolatzen saiatu ziren eta gu, gazteagook, laguntzera deitu gintuzten. Besteak beste, kartoi banda bat antolatu eta Urrutikoetxearen zerrategiaren ondo orubean entseatzen hasi ginen iluntzero, adoretsu eta abilezia eskasarekin, ospakizunaren eguna gerturatu ahala.

Ez genuen arduren emaitza ikusi, ordea, gobernari frankistek, aurreko urteko eskarmentuarekin, jaia debekatu baitzuten.

Zorionez, frankismoa Josafaten landara joan eta euskal hezkuntza adin guztietara hedatu zen, unibertsitatera ere bai, euskal jaiak nonahi ospatu ziren eta guk, azkenean, turuta jotzeko abagunea izan genuen.

NEREA URGOITI GALARZA

Faltan botatzekoak faltan botatzen ez ditugunak

B

adator laster martxoa berriro. Urtebete dagoeneko, urtebete pandemia batek gure bizitzak hankaz gora jarri zituenetik. Hankaz gora edo buruz behera, ez dakit.Azken egunotan entzuna dugu, etengabe, urtebete pasa ondoren berdin gaudela, ez atzera ez aurrera. Eta kokoteraino gaude, kokoteraino.Asko, Aitziber Garmendia bezala, «kalerako modukoak» gara, etxe zuloan ito egiten garen horietakoak, ito. Faltan botatzen ditugu besarkadak, musukorik gabeko irribarreak eta mugarik gabeko irekialdi perimetralak. Faltan poteoak, herri bazkariak, kontzertuak, jai herrikoiak, bidaiak, asteburu pasak zein kuadrila afariak. Faltan talde kirolak, taldea mugarik gabeko unitate bezala ulertzen zenean, herri lasterketak edo mendi martxak. Faltan botatzen dugu gure lehengo bizimodua, pandemia aurreko gure «askatasuna».

Baina faltan botatzen hasita, faltan botatzekoak dira faltan botatzen ez ditugun beste hainbat gauza ere, eta horiek bai, horiek oraindik gure esku daude.

Aldamenekoaren musukoak dituen tolesdurak geurearenak baino hobeto ezagutzen hasi ginenetik, negatibo izatea gauza positibo bihurtzen hasi zenetik, urtebeteren ostean berdin gaudela esatea ez al da positiboegia? Positibotasuna birus kutsakor bezala ulertuta, noski.

Zaila da jakitea zenbat dosi beharko diren gizarte hau sendatzeko, pandemia mundial baten erdian ere txertoek izen-abizenak izaten jarraitzen duten gizarte honentzako, alegia. Ez gaitezen asintomatiko bihurtu, gure «askatasuna» ez baita asko aldatu. Hankaz behera zein buruz gora, faltan bota daigun gure benetako askatasuna eta ez pandemia aurrekoa.

Binke! otsaila 2021 19

Miren De Regil, Euskadiko pentatloi txapelduna

«Esperientzia txapela baino politagoa izan da» TESTUA: IÑIGO LARREA LABARRIETA ARGAZKIA: MIREN DE REGILEN ARTXIBOTIK

Utzita izan du atletismoa Miren De Regil kirolariak, eta modalitate honetara bueltan irabazi du Euskadiko pentatloi txapelketa. Kategoria absolutuan txapeldun berria da galdakoztarra.

Donostiako finalean ateratako argazkian ageri da Miren, erdian.

T

xikitatik ibili da Miren de Regil Gil (Galdakao, 1997) atletismoaren munduan, baina aurten pentatloian trebatzen hasi ostean Euskadiko pentatloi txapeldun absolutuaren domina irabazi du 3.106 puntu eskuratu ondoren.

Berarekin izan gara, eta gertutik azaldu dizkigu bere hasierak, bere egunerokotasuna, etxeko konfinamendua eta kirola egin beharra, konfinamendu osteko kirola praktikatzearen moda eta beste hainbat kontu. Zorionak, Miren!

Atletismoa utzi eta bueltan txapelketa bat irabazi duzu.

Pozik emaitzarekin? Bai, egia esan pozik nago emaitzarekin nahiz eta jakin oraindik ere hein handi batean emaitzak hobetu ditzakedala; hala ere, esperientzia polita izan da eta honek emaitzak baino garrantzi gehiago du.

Zergatik hasi zinen atletismoaren munduan? Eta pentatloiekin? Atletismoan txikitatik nabil, gurasoen eraginagatik delakoan nago eta gustura hartu dut hau nire bizitzan. Pentatloiarekin aurten hasi naiz; betidanik gustatu izan zaidan proba bat da, bost probaz osatuta dagoena, non

20 otsaila 2021 Binke!

proba bakoitzean zure onena atera behar duzun. Orain arte pertika jauzian zentratua egon naizenez, inoiz ez diot horri behar izan duen denbora eskaini. Pertika aurten bigarren maila baten dagoelarik, pentatloia entrenatzeko momentua izan da eta egia esan lana aurrera eramateko gogotsu nago.

Zertan oinarritzen dira zure entrenamenduak? Astearen arabera nire entrenamenduak egokitu behar ditut, baina normalean bost edo sei egunetan entrenatzen dut astean.

Egun bakoitzean gauza desberdinak lantzen ditut; adibidez, asteko bi egunetan indarra lantzen dut pisuekin eta indarreko ariketa espezifikoak eginez. Beste egun batean abiadura eta lasterketa teknika, eta besteetan landuko ditudan proben teknikak egiten ditut. Entrenamenduak bete-beteak dira eta gauza asko lantzen diren neurrian, oso entretenigarri eta beti dibertigarriak iruditu izan zaizkit.

Atletismoaren barruan praktikatzen dituzun espezialitateak entrenatzeko, oztoporen bat daukazu herrian? Duela hamar urte hasi nintzen Galdakaotik kanpo entrenatzen. Arrazoi nagusiak pertika jauzia entrenatzeko instalazio eza eta entrenatzaile egoki baten falta izan ziren.

Gaur egun eta aurreko denboraldian hasita, Durangon entrenatzen dut Durango Kirol taldearekin batera, eta oso pozik nago egindako aukeraketarekin.

Zelako ondorioak izan ditu konfinamenduak zure entrenamenduetan? Konfinamenduak nire egoera fisiko maximora eta teknikoki momentu gorenera bizkorrago heltzera eragotzi dit. Kirolari askori gertatu zaien fenomenoa izan da hau, hala ere, nahiko forma onean mantendu naiz.

Konfinamenduan egia esan, atletismoarekin erlazionatutako entrenamenduak alde batera utzi eta beste kirol desberdinak

Konfinamendutik irten ginenean jende asko hasi zen kirola egiten, baina azken aldian grina hori gutxitu egin da... Nire ustez konfinamenduan jende asko konturatu zen kirolaren botereaz, horren bitartez lortzen baita osasun fisiko eta mentala. Horregatik kirola norberaren bizitzaren parte izan behar da, ez konplementu bat; askotan erraz ahazten baikara bere garrantziaz. Nik mendiarekiko sortu zen zaletasun polita oraindik ere bultzatzen dut, inguruak aztertzean, leku berriekin topatzean eta aire garbiz birikiak betetzean gorputza garbitzen dugulako. Gainera, gaur egun daukagun bizitzari arnas garbiak emateko aukera ona da.

Euskadi mailako emakume txapelduna izanda, zelan ikusten duzu emakumearen irudia kirolean? Emakumeak gero eta indar handiagoa du atletismoan. Nire ustez beste kiroletan gure lekua bilatzen ari gara, baina aztertu izan dudanez adin batera heltzean emakumeek ikasketengatik edo dena delakoagatik kirol federatua utzi egiten dute.

Hau da, gizonekin gertatzen ez den bezala, emakumeok filtro handi bat jartzen dugu adin batera heltzen garenean eta kirol federatua edo beste zereginetan murgiltzen gara.

Emakume horiek kirola egiten jarraituko dute, baina kirol federatuak indarra galtzen du nagusitzen garen heinean eta pena handia da horren erruz kirolari emakume asko galtzea.

Honen guztiaren aurrean eta nire ustez, kirol federatuan emakume figura ezagunak indartzea ezinbestekoa da, gure ondorengoek emakume erreferenteak izan behar dituztelako eta haien motibaziorako ezinbestekoak baitira.

Kirolari ikuspuntutik, zelan ikusten dituzu zure inguruko gazteak? Nire bizitzak kirola behar du, eta bai nire barruan eta bai guztiengan berdina gertatzea gustatuko litzaidake. Baina aldi berean, nahiko irreala iruditzen zait jende guztia kirolari bihurtzea. Argi daukat bizitza honetan norberak jarri behar dituela bere lehentasunak eta horren arabera bakoitzak jarriko du kirola toki altuago edo baxuagoan.

Zein da zure hurrengo helburua? Nire hurrengo helburua ni neure buruarekin gustura eta pozik sentitzea da, bai atletismoan eta baita atletismotik at ere. Finean, horren arabera agertzen dira benetako emaitzak. Jakina, entrenamendu on eta planifikatu bat izanda eta behar besteko gogoekin, emaitza onak izatea gustatuko litzaidake. Aldi berean, pertika jauziarekin dudan erlazioa landu eta hobetu gura dut. •

probatu, ikasi eta disfrutatzeko momentu ona zela pentsatu nuen, beraz, eguneroko kirol dosia beste iturri batzuetatik hartzea erabaki nuen, eta aipatu beharra daukat oso ondo etorri zitzaidala bururako.

Binke! otsaila 2021 21

Euskararen jaia

Ibilaldia Galdakaon ospatuko da

bigarrenez, 2025eko maiatzean Galdakaon lehenengoz Ibilaldia jaia 2009an antolatu zuen Eguzkibegi Ikastolak. Bigarrena 2025ean antolatuko duela iragarri zuen Ikastolen Elkarteak.

I

kastolen Elkarteak 2023tik 2028ra arteko ibilaldia jaien antolakuntzak esleitu zituen urtarrilaren 25an, Bizkaiko Lurralde Batzarrak egindako bileran. Biharamunean ordea eman zuen jakitera ohar bidez, «egun bizi dugun osasun larrialdi egoerak ikastolen itxaropenak ez dituela zapuztu» esanez.

Aurrekoarekin batera, erakundetik nabarmendu zuten pandemiaren aurreko egoerara aurten «nekez» iritsiko direla, baina, hala ere, «garai hauetan bizi dugun egoerara moldaturik izango diren jaiak prestatzen dihardutela», eta horretaz gain «etorkizunari berebiziko garrantzia ematen ari direla» azpimarratu zuen kaleratutako oharrean.

Gauzak horrela, 2020ko Ibilaldian antolatzen arduraduna izan zen Elorrioko Txintxirri Ikastolaren, eta, 2021ean aurrekoaren zeregin bera izango duten Sopelako Ander Deuna eta Leioako Betiko ikastolen lekukoa jaso eta hurrengo sei jaiak non ospatuko diren esatearekin batera, zein ikastolek antolatuko dituzten erabaki du Ikastolen Elkarteak.

Ondarroako Zubi Zahar Ikastola izango da aurretik aipatutakoei jarraipena ematen lehena, 2023an hain zuzen.

22 otsaila 2021 Binke!

Aldiz, Getxoko San Nikolas Ikastola izango da urte bete beranduago 2024ko Ibilaldia antolatzen arduradun. Bi hauen atzetik iritsiko zaio txanda Galdakaoko Eguzkibegi Ikastolari, 2025ean, eta honen ondotik etorriko dira Bilboko Kirikiño Ikastola, 2026an; Santurtziko Bihotz Gaztea Ikastola, 2027an; eta Bilboko Harrobia Ikastola, 2028an.

Denboran atzera egin eta 2009an Galdakaon antolatu zen Ibilaldiari gainbegiratu bat emanez gero, askotarikoak izan ziren «Gerizpetik eguzki begire» lemapean egun hartan antolatutako ekintzak zein eskainitako emanaldiak. Esne Beltzaren eta Anje Duhalderen kontzertuak, edota Txirri, Mirri eta Txiribitonen zein Txan Magoaren ikuskizunak izan ziren hauetako batzuk.

Erabaki horri kasu eginez beraz, eta osasun egoera berri honek uzten badu, Eguzkibegi Ikastola izango da 2025eko maiatzaren 25ean, igandez, Ibilaldia bigarrenez Galdakaon antolatzeko ardura izango duena. Lehenengoz 2009an antolatu zuen Galdakaok neurri honetako jaia, ikastolako langile, guraso eta ikasle ohiez osatutako batzordeen bitartez.

PUBLIERREPORTAJEA

Zuluaga Barriz

Bitxi zaharrak berziklatzeko aukera dozu, herrian bertan Etxean daukazun urrezko erloju, pultsera, lepoko edo belarritako zaharrari bizi barria emoten deutso Zuluagak.

E

ARGAZKIAK: JABI ROJO

txeko konfinamedu sasoian ordu larregitxo egin genduzan etxean sartuta. Eta holan hasi ginan etxeko bazter guztiak hankaz gora jartzen baina, batez be, garbikuzi ederrak egiten. Holan aurkitu dauz askok aitite eta amamaren belarritako edo pultsera zaharrak, ala norberak jaunartzea egin ebazaneko lepokoak... auskalo.

Batekoak edo bestekoak izan, erabiliko ez doguzan baina bota gura ez doguzan bitxiak izaten doguz tarteka etxean. Eta, zer egin balio sentimental handiko bitxi horreekaz? Zuluaga bitxitegi galdakoztarrak badauka horretarako konponbidea: birziklatzea. Bai horixe, ondo irakurri dozu.

«Zuluaga Barriz» ekimenaren bitartez, herriko familia bitxigileak zure bitxi zahar edo apurtua barriztu leike, bitxi zaharretik barria urre beragaz sortu ahal deutsu ala zure bitxiaren urrearen truke euren dendatik bitxi barri bat eroan zeinke.

Hortik dator «Zuluaga Barriz» ekimenaren izena, bitxia barriztu edo barria eroan zeinkelako etxera.

Dagoaneko hasi dira Zuluagatarrak urrezko bitxiak jasotzen. Alargun geratu ostean, euren bikotearen eta norberaren ezkontza-eraztunekaz bakar bat egiteko eskatuz joan jakiez batzuk; amamaren pultsera lodietako urre beragaz belarritako edo lepoko minimalistagoak egin dabez... Eta urre hori saldu edo trukea egin gura badozu be, aukera emoten deutsu Zuluaga bitxitegiak. Ekimen barri honen inguruan gehiago sakonduko dogu datozen hilabeteetan Binkeren bidez.

Binke! otsaila 2021 23

Ruper Ordorika, musikaria

«Lehen diska Galdakaon grabatu nuen» TESTUA: BEÑAT ARMENTIA ARRIANDIAGA ARGAZKIA: JON GOMEZ GARAI

Ruper Ordorika musikari historikoak kontzertua eskaini zuen otsailaren 11n Galdakaon, eta Binkek berarekin egoteko aukera izan zuen, tartean, bere lehen diskoa gurean grabatu izanaz eta Torrezabal inauguratu berritan kontzertua eskaini zuen garaiaz solasean aritzeko.

U

rtarriletik hasi eta maiatzera bitartean Torrezabal Kultur Etxean 21 ikuskizun eskainiko zituela iragarri zuen Galdakaoko Udalak. Nogen, «Kutsidazu bidea Ixabel» musikala, «Porno vs Afrodita» antzezlan musikatua eta «Lurrun minez» edo «Etxerik txikiena» antzelanen neurriko emanaldiez gain, Ruper Ordorikaren kontzertua iragarri zuen otsailaren 11rako. Kontzertu horren aurretik kamerinoan izandako solasaldia duzu hau.

musikarientzako garai haietan, azken urteetan hori dena asko zentrifugatu badu ere hiri handiak. Galdakao, Zornotza, Basauri, edota Barakaldo bera; nire barrenean gordeak ditut hauetan guztietan izandako bizipen, ikusitako emanaldi zein eskainitako kontzertuak.

Zerbait nabarmenduko zenuke zure ibilbideko lehen urte haietaz? Musikari handiz beteriko garaiak zirela azpimarratuko nuke, hauek denak konpromezu handikoak, gainera. Niri dagokidanez, esaterako, badut gogoan Gasteiztik etortzen nintzela hona egunero garai hartako taldearekin.

Aurretik aipatu dudan «Hautsi da Anphora» diskaren ekoizpena egin zuen Jean Phocas, adibidez, batzuetan Galdakaon lo egiten bazuen ere, bazeuden egunak hemen goizeko ordu bietan grabaketaren zati batekin bukatu eta Senperera itzuli behar izaten zuela, gauez...

Gazte zinela Galdakorekin lotura handia izan zenuela entzun dugu. Bai, hala da, lehen diska hemen grabatu genuen! Xoxoa izeneko estudioan ekoitzi genuen «Hautsi da Anphora, egun gutxitan. Gauza handia izan zen hura, mundu ezezagun bat 24 urte besterik ez zituen gazte batentzat.

Galdakora aspaldi etorri barik? Azkeneko aldiz duela 15 bat urte egon nintzela esango nuke, bertan jotzen.

Akordatzen naiz Torrezabal Kultur Etxea eraiki berria zela, eta «Memoriaren mapan» diska aurkeztu nuen egun hartan, kontrabaxu baten laguntzaz. Gogoan dut oraindik Lekeition bazkaldu nuela hona etorri baino lehen, Mikel Laboarekin.

Ez naiz geroztik hona itzuli, edozer jota ere berria izango da ziurrenik gaur gerturatuko diren entzuleentzat.

Zelan gogoratzen dituzu garai haiek? Egia esan ez dut garai hartako oroitzapen handirik, Galdakori dagokionean behintzat. Hortik eta urte batzuetara Basaurin bi urtez bizi, eta orduan lortu nuen gertutasun bat Galdakaorekiko, ez aurretik. Bilbo inguruko herri handi hauek plaza apartak ziren

Aldatuta ikusiko zenuen herria! Oso aldatuta! Oroitzen nuenaren aldean behintzat. Goitik sartu gara, eta elizaren eta honen inguruko etxe zahar batzuen erreferentzien laguntzaz lortu dut herria hein batean ezagutzea, kostata. Hauek ikusi ezean non nengoen ere ez nuke jakingo!

24 otsaila 2021 Binke!

Torrezabaleko sarrerak agortu dituzu, pozik emaitzarekin? Tira, orain sarrerak leku guztietan agortzen dira (barreka). Tamalez, egoera honetara halabeharrez moldatu nahian, antzokietako ikusle kopuruak erdira jaitsi eta ohikoa bihurtzen hasia da hauek «beteta» ikustea. Sasoi hauetan noizbehinka jotzeak pozten gaitu, baina beste parametro batzuetan mugitzen da dena, eta gu ere ikasten gabiltza. Torrezabal bezalako antzokiak arnasguneak dira musikariontzat garai hauetan.

Ikusi solasaldia bideoz!

Binkeren sareetan duzu solasaldiaren laburpen bideoa, kontzertuko irudiz lagunduta.

Zelan bizi duzu pandemiaren egoera hau, pertsonalki?

Gora-behera handiekin. Esku artean nituen hainbat kontu eten, eta beste bizimodu batean murgildu behar izan nintzen, ez zitzaidan erraza egin. Bertsolariek esaten duten bezala, ganbara betetzen ibili naiz azken hilabete hauetan: liburuak irakurri, aspaldiko kantak berriz ere entzun, eta halaxe.

kulturak, alor guztietan.

Kontua da, ondoko errealitateak erreparatu, eta bestelakoa dela kontestua.

Inguratzen gaituzten lurraldeak begiratzea baino ez dago, bertan ere areto guztiak geldirik daude, baina musikariek beste babes bat dute. Ez da oraingo gauza, orain agerian gelditu dena baizik.

Eta kultur esparrutik ikusita, ze iritzi duzu honen kudeaketaz? Ez nuke gure kontestura soilik mugatuko hau, mundu mailako arazoa dela uste baitut. Pandemia aurretik ere makal zebilen esparrua zen kulturarena, eta honek guztiak agerian utzi du zein den bizi dugun errealitate gordina, are makalagoak bihurtu baitira gure baldintzak. Espainiar erresuman batere arautua ez den mundu bat osatzen du

Lehen diska Galdakaon. Hurrengoa, non? (barreka) Bada, aurten egiteko eta kaleratzeko asmoa dut. Iaz izan nintzen egitekoa, baina erdibidean utzi nuen, egiteko asmoa nuen diska honek bidaiak egitea eskatzen baititu hein handi batean, eta horretarako urriak izan dira orain arteko aukerak. Ezin dut honen inguruko xehetasun handirik eman, baina ez dut gehiago itxaroteko asmorik, aurten kaleratuko dut. • Binke! otsaila 2021 25

Gizalegez

Izan bidea

«Euskal presoen egungo egoera ez da lasai egoteko modukoa» TESTUA: ETXERAT ELKARTEA ARGAZKIA: AITZOL ZAMALLOA

Dispertsioa eta salbuespen espetxepolitika aplikatzen hasi ziranetik 35 urte baino gehiago pasatu diranean, bide luzea falta jaku euskal preso guztiak Euskal Herrira ekarri arte.

Halanda be, pauso handiak emon genduzan urtarrilaren 9an kaleetan.

Galdera asko

G

kondena? Zergatik ez dabez askatzen, are gehiago bizitzen

ure eskerrik beroena adierazi gure deutsogu kalera urten ziren galdakoztar guztiei, danok batera euskal presoen konponbiderako bidea egiten ari garelako.

Erakusten gabiltzan konpromisoaren ondorioz, amaieraraino eroango doguz gatazkaren konponbidearen nahiak. Kalera 240 herritan irten ginen COVID-19ak sortu dauan egoeraren eta eguraldiaren gainetik. Argi geratu zan, berriro be, euskal gizartearen gehiengo zabal batek salbuespenezko espetxe politikaren amaiera gure dauela eta aldaketak atoan emon behar dirala. Bidea gatxa dan arren, batera eginda errazagoa eta sendoagoa da. Egin daigun bidea elkarregaz eta seguru lortuko dogula!

Garai itxaropentsuak daukaguz aurrean. Zozer mugitzen dabil. Preso batzuk hurbildu dabez eta gure senideen egoeratan aldaketak emon dira be: Huelvako kartzelan isolamendutik irten ziren azaroan, gure senide batzuk Euskal Herritik hurbilago dagozan espetxeetara lekualdatu dabez eta gradu progresio batzuk emon dira.

Halere, hau ez da nahikoa. Presioa apur bat jaitsi dan arren egungo egoera ez da lasai egoteko modukoa. 200 familia baino gehiagok, urruntzearen ondorioak jasaten jarraitzen dogu.

Oñarte erregistratutako aldaketak ez deutsie erantzuten euskal gizartearen eskariari, ez ziklo berriari, ezta agertoki barri baten inguruan daukogun itxaropenei be.

26 otsaila 2021 Binke!

Zergatik ez dabez danak Zaballako espetxera mugitzen?

Zergaitik Logroño, Leon edo Cantabriara? Zergatik 100 preso baino gehiago dagoz ondiño lehenengo graduan, murriztaileena

eta

espetxetik

ateratzearen

ikuspegitik

aurrera egiterik ez daukana? Zergaitik presoei, estraditatu ostean, ez jakie konputatu Estatu frantsesean betetako ari garan osasun-krisi honetan, larriki gaixo dagozan presoak, zigorraren hiru laurdenak bete dabezanak edo 65 urtetik gorakoak? Neurri hauek giza eskubideen kontrakoak dira.

Gure senide presoak orain dala denbora asko Euskal Herriko espetxeetan egon beharko ziren, horrela ezartzen baitau espetxe-legeriak. Baldintzarik gabe. Gure senideei ez jakie ezer oparitzen ari, Euskal Herriko espetxeetan egoteko eskubidea daukie eta gure dauenak, ibilbide juridiko arrunta egiteko eskubidea dauka be.

Ezinbestekotzat jotzen dogu gure senideak Euskal Herriratzea, euren errotze soziala ahalbidetzeko eta guri, senide eta lagun moduan, urruntasunagaz ezarri jakun zigor erantsia arintzeko. Argi dago Andaluzia, Levante edo Galizia ez dagozala hurbil, ezta Daroca, Dueñas, Topas edo Madril be.

Garai barri baten hasieran gauzela dirudi, normalizaziorako pausuak emoteko eta salbuespen-legeria indargabetzeko.

Bizikidetza

eta

konponbidean

oinarritutako

estadiora

ailegatzeko ordua da. Euskal preso guztiak Euskal Herrira hurbiltzeko momentua da, gaixotasun larri sendaezinak daukiezan presoak, hiru laurdenak bete dabenak eta adinekoak askatzeko.

Etxean eta bizirik gura doguz!

binke.eus

irakurrienak!

Proiektu honetarako lanean: Argitaratzailea: Aitu elkartea.

Koordinatzailea: Jon Gomez Garai.

Erredakzioa: Beñat Armentia eta Iñigo Larrea.

Batzorde Orokorra: Julen Urrutxurtu, Agurtzane Uribarri, Iñigo de Miguel, Izaskun Rekalde, Gaizka Uriarte, Ixone Muñiz eta Alain Jauregi.

Maketazioa: Sua Estudio.

Ilustratzaileak: Irrimarra.

Inprenta: BEPSA. Banaketa: Egunon eta Correos.

Hilero banatutako ale kopurua: 14.000 Lege Gordailua: BI-41-2016 ISNN: 2444-9385

Victor Legorburu alkate galdakoztar frankista hil zutenetik 45 urte pasa ziren otsailaren 9an.

Proiektu hau posible egiten dute: Ohiko kolaboratzaileak: Manu Etxebarria, Edu Madina, Aitzol Altuna, Estibaliz Apellaniz, Joanes Urkixo, Yayone Altuna, Irati Bediaga, Julen Gabiria, Gotzon Barandiaran, Antton Irusta, Nerea Urgoiti, Josi Basterretxea, Xabier Valencia, Nagore Ferreira Zamalloa, Edu Olea eta Bego Martinez.

Elkarte laguntzaileak: Ganguren Mendi Taldea, Burtotza Mendi Taldea, Andra Mari Dantza Taldea, Galdakao Gogora, Etxerat, Usansolon Euskaraz, Euskaraldia eta Bagabiz euskara elkartea.

Argazkilariak: Jabi Rojo, Gotzon Almaraz, Julio Legarretaetxebarria eta Aitzol Zamalloa.

Webgunea: Aitor Espinosa eta Naiara Perez de V illarreal.

Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik

Galdakaoko Udalak eta Dendari Elkarteak abian jarri dute Gurean plataforma digital berria.

Harremana: info@binke.eus Publizitatea: publi@binke.eus

www.binke.eus

Babesle ofizialak:

Galdakaoko estanko batean lapurreta egiten saiatu zen ustezko gaizkilea atxilotu egin zuen Udaltzaingoak.

Binke! otsaila 2021 27

Antzerkia Otsailak 19, barikua Benetan Be

Porno vs. Afrodita

Martxoak 12, barikua Tanttaka teatroa

Ameriketako bidaia Ordua: 19:00 Sarrerak: 4-8€

Ordua: 19:00 Sarrerak: 6-8€

Martxoak 20, zapatua Yarkleku teatro

Otsailak 26, barikua Proyecto Larrua

Etxerik txikiena Ordua: 18:00 Sarrerak: 4-6€

Baserri

Ordua: 19:00 Sarrerak: 6-8€

Mendia Otsailak 28, domeka

Kukuzburura igoera 08:30 Gangurenen lokaletik Ganguren MT

Martxoak 7, domeka Bea Insa

Martxoak 14, domeka

Contado por ellas: republicanas y antifranquistas

Gangurenera igoera

Ordua: 19:00 Sarrerak: 4,5-6€

Ganguren MT

28 otsaila 2021 Binke!

09:00 Aperribaitik

Bizkaia Isilik Urtarrilak 24, eguaztena

Irakurle taldea Martxoak 15, astelehena

«Analfabetoa idazle» « Koaderno handia»

Elkarretaratzea 19:30 Iturrondo plazan

Agota Kristof 18:30 Egoerak behartuta, liburuen inguruko solasaldia modu telematikoan egingo da.

Eta parte-hartzea modu publikoan egin gura du talde antolatzaileak.

Tailerra Otsailak 26, barikua Sormen-prozesuak argazki-seriean

Hemen duzu solasaldira aipatutako egun eta orduan sartzeko esteka:

RPS 258/15 M.Miguel Herrero D.O.O Y Audioprotesista

Anaïs Boudoten eskutik 17:00 Torrezabal Kultur Etxean Click eta Click elkartera

Ikusmena eta entzumena Bizitza gehiago ematen diegu zure zentzumenei Juan Bautista Uriarte, 19. GALDAKAO Telefonoa: 94 456 59 54 WhatsApp: 688 856 690 Hauetan ere bagaude!

ikusmen eta entzumen zentroa

Binke! otsaila 2021 29

30 otsaila 2021 Binke!

Binke! otsaila 2021 31