BINKE 042 Urria 2019

42. zenbakia • 2019ko urria

Musika Bizian

urriak 25 eta 26

!

IGOR ANTON TXIRRINDULARI PROFESIONAL OHIA

«Harro sentiaraziko gaituen bidegorri bat sortzen saiatuko gara»

Igor Anton Txirrindularia

«Orain dudan ilusiorik handiena sortu berri dugun txirrindularitza eskola da» TESTUA: JON GOMEZ GARAI Argazkiak: GOTZON ALMARAZ

B

izikleta» berbaren hasierako «bizi» horren pertsonifikazioa da Igor Anton txirrindulari profesional ohia. Biziak bizi du. «Bizi-kleta» bizi du, eta gaur dena bi gurpildun garraiobideagatik da. Maitasuna isurtzen du honen inguruan berba egiten duen bakoitzean. Ordea, edonor harritu dezake buruan zenbat ideia eta ekarpen dituen deskubritzean.

Horietako batzuk ezagutzen saiatu da Binke, baita profesional zen garaiko uneak gogora ekartzen ere, hain justu urtebete egin duenean profesionaletik erretiroa hartu zuenetik. Ona izan da profesionaletan Anton, baina are hobea da Galdakaori eskaini gura dion guztia, besteak beste, Galdakao Txirrindulari Elkartearen eskola edo gela berriarekin.

Urtebete da erretiroa hartu zenuenetik. Zein balorazio egiten duzu urteaz? Oso arin pasatu zait urtea, inoiz baino arinago! Egindako omenaldi eta aitorpenak oso politak eta ahaztezinak izan dira gainera... Eta debora honetan igarri dudan gauzarik kuriosoena nik pentsatzen nuena baino denbora libre gutxiago izan dudala izan da! (barreka) Urtebete honetan, gainera, aitarekin Nepalera joateko ilusioa bete dut.

Kirolari profesionalek gazte hartzen duzue erretiroa, horrek ez du beldurrik sortzen? Alde batetik ez. Aldaketa izugarria da eta, zorionez, nire kirola hain gogorra denez — profesional munduaz hitz egiterakoan behintzat— erretiroa

2 urria 2019 Binke!

hartzean askatasuna eta lasaitasuna lortu nuen, estresa eta presioa alde batera utzita. Baina egia da berriz zure bizitza «berrasmatzen» jakitea inportantea dela, eta hori ez da erraza izaten. Hori bai, pribilegiatu bat naizela ere badakit.

Zure ibilbide profesionaletik zein oroitzapen gordetzen duzu goxoen? Momentu asko, adibidez Euskaltelekin profesionaletan debutatu nuenekoa, nire lehenengo garaipena, nire garaipen ospetsuena Zonkola mendian —Giroan—, nire garaipen sentikorrena ere Bilboko etapa egin nuenean… Baina, benetan, garaipenetatik kanpo Afrikako nire azken taldean bizitako esperientziak izan dira, hain desberdinak diren kulturekin nahastea... Baita Qhubeka fundazioa ezagutzea, non umeei bizikletak eskaintzen zaizkien etxetik eskolara mugitzeko, hain egoera txarrean bizi diren afrikarren bizitzak hobetzeko. Pirinioko saioak, prestakuntza, beste taldekide lagunekin egotea... Hainbeste momentu daude, non ezin izango nituzke Binke aldizkari guztian sartu...

Eta zein gurako zenuke ahaztu? Gauzak nahi bezala irteten ez ziren uneak, bizitako estres psikologikoa, galdutako lagunak istripuetan, geneuzkan «antidopping» programak...

Hara! Azken horren beldur ala?! Ez, interesgarriak ziren gure kirola garbitzeko geneuzkan kontrol zorrotzak. Baina egunero komunikatu behar genuen non egongo ginen, gaua non pasako genuen edo entrenamenduak zeintzuk eta zelakoak izango ziren, ordu bat ezarri behar genuen derrigor non adi egon behar zenuen kontrola pasatzera etortzen baziren,

Igor Anton Hernandez 1983, Galdakao Ikasketak Goi Mailako produkzio mekanikoan egin bazituen ere, Galdakaoko txirrindulari profesional bakarra izateagatik da ezagun, Ramontxu historikoarekin batera. Hamalau urte egin ditu Antonek bizikleta ogibide izaten —2004tik 2018ra arte—. Euskaltel-Euskadi, Movistar Team eta Dimension Data taldeetan aritu da; eta ibilbide horretan irabazi zituen lau etapa Espainiako Vueltan eta bat Giroan. Guztira, 21 itzuli handi daramatza gainean Igorrek eta egindako ibilbide luzean 14 garaipen eskuratu ditu galdakoztarrak.

Binke! urria 2019 3

ordurako dena ondo beteta izan eta eskatzen zizkiguten datu guztiak ez ahazteko... Horrek nolabaiteko estutasuna ere sortzen zuen. Baina horregatik bakarrik.

Pentsatzen al zenuen txikitan bizikletan ibiltzetik bizitzea lortuko zenuenik? Ez, oso zail edo ezinezko ikusten nuen, nahiz eta ondo ibili txikitan banekien gutxik lortzen zutela profesionaletara iristea.

Askok telebistako txirrindularitza saioak siesta egiteko aprobetxatzen dituzte. Ez da baina zure egoera izango...

Baita ere! (barreka) Hiru asteko probetan badaude hiruzpalau etapa horretarako bikainak! Baina gero ÂŤsaltsaÂť agertzen denean... Berriro gora eta telebistari begira jartzen naiz azken kilometroak ikusteko!

Kirol hau nahi beste ulertzen dela uste duzu? Euskal Herrian jendeak asko daki txirrindularitzaz, baita Europako leku askotan ere. Tradizioak asko laguntzen du, baina batzuetan hainbeste kirol, ekitaldi eta kultur arlo ugari dagoenez txirrindularitzak zeukan jarraipena pixka bat galdu da. Eta beraz, gaur egun jendeak agian ez du hainbeste ulertzen...

Eta ulertzen al du auto gidariak errepide ertzetik doan txirrindulariaren egoera? Hau kulturalki ulertu behar da, kontzientziatu bizikleta beste garraiobide bat dela eta eskubidea daukala errepidean ibiltzeko. Hau txikitatik ikasten da.

Adibidez, Holandan dagoen txirrindularekin ibiltzeko kultura beste maila batean dago, eta erabat errespetatzen du auto gidariak bizikletan doana.

Hala ere, asko pelotoi ederrak osatuta edo batetik bestera joan ohi dira. Hori ere ez al da arriskutsua? Txirrindulariak, kotxeekin, kamioiekin, eta abar‌ errepidean batera uztartu behar dira, eta denek errespetatu beharko lukete errepideko kodea. Hori bai, gehien galtzen duena, ahulena, beti txirrindularia dela jakin behar da.

Arriskuez ari garela, hitzaldi eta formakuntza saioak antolatzen hasiko zara laster... Orain dudan ilusiorik handiena da hori, Galdakaon proiektu berri bat ateratzea. Txikiekin txirrindularitza eskola bat estreinatu berri dugu: Galdakao Txirrindu-

lari Gela deituko da eta 7-14 urte bitarteko gazteei eskainiko diegu! Baina gure ideia aipatu duzun horretatik hasi da, bizikletaz ibiltzeaz aparte umeei pertsona eta txirrindulari bezala haztea delako. Horregatik Galdakao Txirrindulari Gelan segurtasun saioak oso garrantzitsuak izango dira.

Hara! Eskola bat sortu duzula? Bai! (irribarretsu) Taldearen erditze-prozesuan gaude orain, eta ez ni bakarrik, atzetik zazpi monitore daudelako. Jon Amianok ere, elkarteko presidenteak, bultzada zoragarria eman dio proiektuari, bestela ezinezkoa izango litzateke hau martxan jartzea.

Euskal Herrian jendeak asko daki txirrindularitzaz... baina jarraipena galdu da Aurretik ez da Galdakaon txirrindularitza eskolarik egon? Ni Galdakao Txirrindulari Elkartetik joan nintzenetik 17 urte pasa dira, eta orduantxe desagertu zen. Horregatik, orain erretiratu berri naizela, eta ahal dudan neurrian, elkarte eta herri honek niri eman zidan guztia bueltan ekarri nahi dut.

Horretan aitortu behar dut Udalaren izenean IĂąigo alkateak eta Ibon kiroleko zinegotziak eskaini diguten laguntza handia izan dela. Eta orain zein aurreko galderan aipatutako denei esker itzuliko da Galdakaora txirrindulari eskola berria, non bizikletan ibiltzeaz gain, nutrizioari, segurtasunari edota mekanikari ere, besteak beste, lekua egingo diogun hitzaldi eta saio dibertigarri batzuen bitartez.

Galdakao aipatuta, zelan hobetuko zenuke herriaren bideragarritasuna? Puntu honetan oso interesatuta nago, neurri handi batean; herrian bizikleta garraiobide inportante bilakatzeko, bizikleta normaltasunez erabili ahal izateko eguneroko errekaduak egiteko... Horri ere denbora eskaini gura diot orain, nire esperientzia eta ekarpenak eskaini nahi dizkiot herriari gure bideragarritasuna hobetzeko.

Galdakao Txirrindulari Elkarteko Eskolaren aurkezpena: Azaroak 15, ostirala 19:00etan Torrezabal Kultur Etxean

4 urria 2019 Binke!

ELKARRIZKETA IGOR ANTON Txirrindulari profesional bati ezin galdera hau egitea saihestu: zein iritzi duzu herriko bidegorriaren inguruan? Ez da behar dugun bidegorria. Horrekin ikastea izan da inportantea. Egindakoak eginda, orain badugu nondik hasi bidegorri sare interesgarri bat sortzeko, eta hori ere bada nire asmoa. Denbora beharko dugu, baina harro sentiaraziko gaituen bidegorri bat sortzen saiatuko gara, erabiliko dugun bidegorri bat!

Arin-Arin!

Ikusten da baduzula herriarentzako hainbat ideia... Bai, Galdakao Txirrindulari Elkarteko Gelatik ere badugu «Bike-

Errepidean beti txirrindulariak, ahulenak, galtzen duela jakin behar da gune» izeneko proiektua buruan, non bizikletarekin ibiltzeko parke bat proposatzen dugun, 70.000 euroko inbertsioarekin.

Umeak bizikletekin ibiltzeko leku segurua ekarriko luke gune horrek. Eta etorkizunean, gure bidegorriaren bitartez, parke horrek Basauriko bidegorriarekin bat egitea izango litzateke politena.

Aipatzen duzun eremu hori non egingo zenuke? Zuhatzun egingo genuke, erreka eta trenbidearen artean dagoen lurraldetik. Bertatik, alde batera Basauri lotuko genuke eta bestera Galdakaoren erdigunea. Gainera, aipatutako inguru horretan Torrezabal zubi historiko eta ederra dago, herriko zaharrenetakoa... horri ere bere protagonismoa emango lioke proiektu honek.

Bizikleta haur eta gaztetxoentzat bideratuta baino ez duzu planteatzen? Harrobia oso inportantea da, bitala, eta lehenengo pausua haurrekin egitea erabaki dugu, haiek baitira gure etorkizuna.

Zuk bizikleta, kirol eta aisirako baino ez duzu erabiltzen ala baita garraiobide bezala ere? Bizikleta tolesgarria daukat, alabatxoa eramateko eta erosketa txikiak egiteko erabiltzen dudana. Beraz, bai, nik bizikleta lanbide izan dut, baina baita aisirako zein garraiobide bezala erabiltzeko ere!

Orain aitatxo zara, zer transmitituko diozu alabari? Alabatxoa besazpian informazio-liburu barik etorri zitzaigun (barreka) eta asko daukat oraindik aita bezala ikasteko. Ez naiz aiterik onena, baina saiatzen naiz eta saiatuko naiz ahalik eta gehien transmititzen: naturaz eta mendiaz ikas dezan, gauzak hutsetik ez direla etortzen argi izan dezan... Eta aholku bat emango diot: bizikletaren gainean motel joan daitekela beti, baina pedalak emateari inoiz utzi barik. •

Asteko egun gogokoa?

Denak!

Herriko txoko gustukoa?

Elorritxueta («Vivero» mendia) Liburua ala tablet-a?

Tablet-a.

Pelikula bat?

«Intocable».

Ez duzu onartzen…

Inpuntualtasuna.

Zoriontsu egiten zaitu…

Bidaiatzeak.

Plater bat?

Onddoak.

Deskribatzen zaituen berba?

Burugogorra.

Herrian zer kenduko zenuke?

N634 errepidean dagoen arriskua.

Eta zer berria jarri?

Bidegorria.

Euskarazko berbarik politena?

Udane.

Zure ametsetako bidaia?

Bizikletaz ipar muturrera iristea.

Berba egin ala entzun?

Berba egin.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Txirrindularien botilatxoa.

Abesti bat?

«Sultans of swings», Dire Straits.

Binke! urria 2019 5

Azken Gudaria!

2019ko irailaren 29an / Argazkiak: AITZOL ZAMALLOA

6 urria 2019 Binke!

Binke! urria 2019 7

Kataluniako tsunamiaren arrakasta, App bat Katalunian «procés» kasuko sententzia kaleratu eta berehala milaka pertsonak «tsunami» zinez handia sortu zuten aireportura bidean, besteak beste. Ondo antolaturik egotearen arrazoia: aplikazio bat.

Zelan lortu dute hain mugimendu handia?

Urriaren 14an «procés» kasuaren sententzia irten bezain pronto hasi ziren Kataluniako mobilizazioak, Espainiako Auzitegi Gorenaren erabakiaren kontra egiteko. Minutu gutxitan milaka eta milaka pertsona irten ziren kalera, eta ez edozelan.

Ondo antolaturik. Orduan, «Tsunami Democràtic» olatuaren arrakastaz harrituta, mugimendu horretan ez zeuden kanpoko herritar asko hasi ziren galdetzen zein ote zen hain ondo eta azkar antolatzearen arrakasta. Bada, guztiaren «errua» mugimenduaren izena daraman aplikazio mugikorra izan da.

Baina, edonork galdetu dezake: zelan demonio egin diote ihes poliziaren kontrolari edota aplikazioaren debekuari? Segi irakurtzen: App honek Android mugikorrekin funtzionatzen du, eta ez da Googleren Play Storetik pasa behar jaisteko; hala,

ezin dute debekatu. Erabiltzaileek artxibo bat deskargatu behar dute mugikorran (APK bat) eta irekitzean, QR kode bat eskaneatu behar da aurrera jarraitzeko. Hau da app ezkutuan mantentzea ahalbidetu duen gakoetako bat; hain zuzen, QR kode horiei esker mugikorraren bestaldean nor dagoen jakin daiteke, eta aurrera egiteko baimena eman ala ez. Ematen duten QR kode bakoitza ezberdina da, eta bidaltzen duen pertsona bakoitzaren GPG-aren gako publikoari dagokio. Behin konexioa eginda, pertsona hori beste batzuen konexioa ahalbidetuko duen zubi bihurtzen da. Bi azaleko sare baten modukoa da; lehen azalean konfidantzazko hainbat lagun daude kode horiek bidaltzen, eta bigarren azalean berriz, konektatzen den gainontzeko jendea.

Galdakaon zure begirada eta entzumena 30 urtez baino gehiago zaintzen.

Kalitate, berme eta zerbitzuarekin Juan Bautista Uriarte, 19. Galdakao Telefonoa: 94 456 59 54 WhatsApp: 688 856 690 Hauetan ere bagaude!

8 urria 2019 Binke!

Aldatzen ari dira etengabe gure herriak. Batzuek begi onez ikusiko dituzte aldaketok, beste batzuek ez hain ondo, eta esperantzaz gogoratuko dituzte gure inguruko txokoak...

Juan Bautista Uriarte kalea

1973

2019

Galdakaok kale garrantzitsurik badauka, hori Juan Bautista Uriarte da, bai behintzat kale nagusitzat berau hartzen delako. Baina, nor zen Juan Bautista Uriarte? Binkeren 21. zenbakian xehetasun gehiagorekin azaldu genuen bezala —2017ko azaroan— Galdakaon 1876. urtean jaio eta herri berean 1918an zendu zen ingeniari ezaguna izan zen Juan Bautista Uriarte.

Han-hemenka ibili zen lan garrantzitsuak egiten, baina ez zuen inoiz Galdakao ahazten, eta berari zor diogu herriak argindarra izatea. Berak argiztatu zuen lehenengoz kale nagusia, ostean bere izena jasoko zuen Juan Bautista Uriarte kalea.

Argazkiak: Goikoa, Udalaren artxiboa. Behekoa, Julio Legarretaetxebarriarena.

Binke! urria 2019 9

Ane Perez Agirre Gaizka Uriarte Zearra

Iraileko irabazleak

Udalak oparitutako Kontukantari ikusteko bina sarrera irabazi dituzte!

Nagore Ferreira eta Ibon Askargorta Binkekideak (erdian) Ostalaritza Eskolako Idoia arduradunagaz eta hainbat ikaslegaz. Zorionak eta on egin!

Zer egin Binkekide izateko?

Eman zure babesa urteko

36 â‚Ź

ordainduta

Oraindik binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: infobinke@gmail.com

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-abizenAk:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-posta: IBAN

KONTU KORRONTEA:

10 urria 2019 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Pedro Olabarrieta «barberua»

Galdakoztar bat Elkanoren lehen mundu-biran izan zan Gutxik jakingo dabe, Elkanoren lehen mundu-biraren urteurrenean gagozala, espedizio ospetsu hartan galdakoztar bat egon zanik. Pedro Olabarrieta zan, ezizenez «barberua», orduantxe horrela deitzen jakielako zirujauei.

Testua: Telmo Samikola - Ganguren Mendi Taldea (gangurenmt@gmail.com)

O

rain bostehun urte, Galdakaoko Pedro Olabarrieta Magallanesen Armadan ontziratu zan Espezien Uharteak aurkitzeko ametsez.

Olabarrietako Pedroren eta Maria Ibanezen semea zan. Ogibidez barberua.

Zerk eraginda sartu ete zan amesbide arriskutsu horretan? Zorionak kuku egingo eutsalakoan, beharbada? Izen ona irabazteko? Ogibide duinagoa lortzeko? Orduko soldatak urriak ziran, 1200 marai inguru; baina, soldataz gain, handik ekarritako zamaren hainbatekoa be gehitu behar zan, hango espeziak jatorrian baino 300 gehiago balio eben hemen eta.

Hogetako urteko gaztea zalarik, abentura-egarriak be bultzatuko eban, akaso, mundu barriak ezagutzeko gogo biziz. Bere ogibidea hobetzeko be aukera ona eban ontzian. Barberuak behe mailako zirujauak ziran Erregeren Armadan eta munduko itsaso danak ibili ondoren lehorreratzean bere gaitasunak erakusteko aukera ederra eban. Holan ba, San Antonio ontzian itsasoratu zan. Hori ontzioi Diego Asuari, Erandioko ontzigileari, erosi izan jakon. Armadako Kapitain eta Ikuskaria Kartagenako Juan zan. Kontugilea Antonio Coca eta Buruzagia Juan Elorriaga. Guztira, 58 ontzigizon eta eurotatik 14 euskaldunak —11 bizkaitar eta 3 gipuzkoar—.

San Antonio ontzia gatazkatsua izan zan hasiera-hasieratik. Kartagenako Juanek gorrotoa eta ikusiezina erein ebazan, eta mendean harturik, Antonio Coca jarri eben haren arduralekuan, baina horrek be ez eban irabazi Magallanesen konfiantzarik, eta honek, Albaro Mezkita bere lehengusua izendatu eban ontziko Kapitain.

Gertuagotik ezagutzeko: Ganguren Mendi Taldeak hitzaldia eskainiko dau bere lokaletan Pedro Olabarrietaren bizitza herritarrei kontatzeko.

Magallanesen agintekeria zala eta, atsekabea eta haserrea biztu eta zabaldu ziran ontzidian. Eta horrela, 1520ko apirilaren 1ean, Patagoniako San Julian Badian negua igaroten egozala, Gaztelako kapitain talde bat matxinatu egin zan. Gaspar Kesada, Concepcion ontziko Kapitaina, Kartagenako Juanekin batera eta beste 40 bat matxino lagun hartuta, Elkano be tartean zala, San Antonio ontzian indarrez sartu eta Juan Elorriaga, hango Buruzagia zauritu eben, eta gainera, Mezkida atxilo hartu.

Egoera larrian egoan Magallanes.

Trinidad ontzi nagusia eta Santiago baino ez zituen aldeko. Beste hiru ontzien gaineko agintea galduta eukan. Baina Magallanesek ezusteko zartada gogor batez Victoria ontzia beregandu eban, Luis Mendoza Kapitaina hilik. Horren aurrean, beste ontzi matxinoak azkenean, men egin behar izan eben. Matxino guztiak epaituak izan ziran. Gasper Kesadari burua moztu eutsoen eta gosez hil-

Urriak 25, 19:30ean tzera zigortuak izan ziran Kartagenako Juan eta Pedro Sánchez Reina abadea.

Beste berrogeiri, Elkano tartean zala, heriotz-zigorra ezarri eutsien, baina azkenean, parkatu eta ez ebezan hil.

San Juliango negualdia igaro ostean, itsasketan jarraitu eben. Santiagoko zeharbidea bilatu guran ebilzala galdu eta hondoa jo eben; baina azkenik, 1520ko azaroaren 1ean, Santu Guztien Itsasartea aurkitu eben, hau da, Magallanesen Mehargunea. Ontziak Itxasarte hori arakatzen ebilzala, Esteban Gomezek, San Antonioko Pilotuak, Albaro Mezkida Kapitaina atxilo hartu eban eta ondoren Sevillara itzuli zan Gineako itzulbidetik. San Antonio ontzia Bárramedako San Lucarren porturatu zan 1521eko maiatzaren 6an, 54 ontzigizonekin, eta tartean, Galdakaoko «gure barberua».

Binke! urria 2019 11

JOANA LASHERAS PEREZ

Bizitza tunel barruan

E

ntzun, ikusi eta bizitakoaren ostean hunkituta eta malkoei ezin eutsi atera nintzen bere etxetik.

Tristuraz eta inpotentziaz betetako malkoak ziren, zirraraz eta mirespenez beteak ere.

Uxoak 27 urte ditu, 9 hilabeteko ume baten ama da, 5 hizkuntza hitz egiteko gai da, eta biolontxeloa eta bateria jotzen badaki. Bidaiatzea gustuko du eta baita postreak egitea ere. Polonian boluntario lanetan ibilitakoa da eta nota bikainekin irakasle titulua atera zuen. Duela gutxi heldu da 300 biztanle besterik ez dituen herri batera bizitzera.

Bere bizilagunek ez dute oraindik Uxoa ezagutzen baina laster telebista saio batean ikusiko dute, eta, orduan bai, ulertuko dute Uxoak zergatik ez dituen askotan kaletik agurtzen, zergatik ibiltzen den hormari helduta, zergatik bere tokiz kanpo dauden gauzekin estropezu egin eta lurrera erortzen den. Uxoak sendaezina den endekapenezko gaixotasun arraro bat dauka: erretinosi pigmentarioa. Ikusmen ia guztia galduta dauka eta litekeena da noizbait guztiz itsu gelditzea.

Bizitzarekiko duen jarrera baikorra ezingo dut sekula ahaztu eta egoera latzei aurre egiteko irribarreak duen botereaz inoiz baino ziurrago atera nintzen bere etxetik. Milesker, Uxoa, gizartearentzat bizi irakaspena zara.

12 urria 2019 Binke!

Abizenak euskalduntzeko modua

A

rteche, Aguirre, Goicoechea, Echenique, Echeverria… Zure abizena horietako bat al da? Zenbat aldiz pentsatu duzu zure abizena euskalduntzea?

Izen asko ipini izan zaie abizenak euskalduntzeko kanpainei: Apelliduak abizendu, Guk abizena, eta zuk?, Euskaraz naiz!, Gu euskaraz gara, ni euskaraz naiz, eta zu?, Abizenak euskalduntzeko kanpaina…

Oro har, kanpainokin abizenak euskaldundu eta herritarrek euren burua euskaraz sentitu, bizi eta munduaren aurrean euskaraz aurkeztu dezaten lortu nahi da.

Baina, zelan idatzi dezakegu gure abizena euskaraz? Horretarako lau puntu hauek jarraitzea baino ez duzu.

Abizenak euskal grafiaz jartzeko jarraibideak: • 1. Bizi zaren tokiko bake-epaitegira edo erregistro zibilera joan behar duzu. Seme-alabarik baduzu eta adin txikikoak badira, bi gurasoek joan beharko duzue, biek sinatu behar duzuelako.

• 2. Agiri hauek aurkeztu behar dituzu: nortasun-agiria, hitzez hitzeko jaiotza-ziurtagiria eta errolda-ziurtagiria.

• 3. Bake-epaitegian edo erregistro zibilean agiriak aurkeztu eta eskaera sinatu behar duzu.

• 4. Dagokion erregistro zibilak eskaera jasoko du, eta etxera bidaliko dizute hitzez hitzeko jaiotza-ziurtagiria eguneratuta —abizena euskal grafiaz jarrita—.

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Eskulan original batzuk

T

xikitatik hasten gara eskulanak egiten, baina nagusitu ahala, batzuek eskulanetarako abilezia hori garatzen jarraitzen duten bitartean, beste hainbestek euren eskuak kola, kartoi, papera eta margoetatik urruntzen dituzte, horretarako balio ez dutela aitortuz. Oraingoan, ordea, horiek egiteko abilezia berezirik behar ez duten eskulan original batzuk aurkeztera gatoz. Milaka daude, baina hona hemen horietako batzuk!

«Serigrafia» tailerra Guk aukeratutako argazki batekin benetako apaingarri artistikoak egiteko oinarri bat –harrizkoa, egurrezkoa, azulejozkoa…–, argazkia bera, kola zuria eta ura baino ez ditugu behar. Lehenengo pausua oinarria kola zuriz alde guztietatik bustitzea da. Jarraian, irudia buruz behera itsatsiko dugu oinarrian, eta ondo sikatu ondoren, esponja baten laguntzaz urez bustiko dugu itsatsi dugun irudiaren atzeko partea, gezurretako tatuajeekin egiten den bezala. Apur bat itxaron eta gure atzamarrekin zirkuluak eginez, argazkia igurtziko dugu.

Apurka-apurka irudia agertzen hasiko da, guztiz agerikoa izan arte.

Lanpara distiratsuak Aparteko lanpara original bat egin nahi baduzu, erraz-erraz duzu! Kristalezko botila batekin eta Gabonetan zuhaitza apaintzeko erabiltzen ditugun argitxoekin nahikoa da gure etxeari ukitu eta giro atsegina emateko. Imajinatzen duzu zein erraza den, ezta? Kristalezko edozein botila edo edukiontzik balio du, beti ere argitxoak sartzeko nahi beste zabalera badu honen «ahoak», argitxoak barruan sartu —hobe argiak aldizka piztu eta amatatzen direnak badira—, argitxoak piztu eta gelako argiak amatatu. Ikusiko duzu zelako lanpara bitxia izango duzun!

Liburu-euskarri harritsua Lehenengo lana harriak biltzea izango da. Behin harriak eskura dituzula, kartoi zati batean laukizuzen bat ebaki beharko duzu, eta hori euskarriak izatea nahi duzun tamaina eta zabaleraren araberakoa izango da. Kartoia erditik tolestu eta oinarrian harriak jartzen hasi. Kola erabiliz, harriak elkarri itsatsi, eta horma bertikalean ere gauza bera egiten hasi. Oinarrian harri gehien jarri, eta gorantz zoazen heinean, geroz eta gutxiago, puntan bakar bat geratu arte. «Eskailera» moduko bat osatzea da helburua. Azkenik, kendu kartoi zatia, eta listo!

UNAI SERTUTXA IRAZOLA

Bizitza bako munduan

I

ngurumenaren egoera eta arazo sozialak kezka handiak dira gure gizartean. Gaur egun dugun kontsumo bizitzari «esker» egoera larri eta hein handian bueltaezinean aurkitzen gara: plastikoak nonahi, gurekin bizi diren espezieak desagertzen, baliabide naturalak agortzen, pobrezia areagotzen... Bizitza desagertzen ari da orokorrean.

Bizimodu berekoiak ditugu iparraldeko gehienok. Gainontzeko espezieek eta gure artean pobreek jasaten dituzte guk sorturiko kalteak, batez ere, hegoaldeko herrialdeetakoek eta maiz ahaztu egiten ditugu edo errua botatzen diegu. Dena ekonomiaren eta gure bizitzen «mesedetan»!

Arrazoi horiengatik eta gehiagorengatik esaten da gure bizimodua ez dela jasangarria, are gehiago, ez dela desiragarria.

Nola biziko gara gu eta gure ondorengo belaunaldiak bizitza gabeko munduan?

Egoera aldatu nahi badugu natura imitatu beharko genuke eta aldaketak esparru txikietatik handietara eraman, kolektiboan eta errespetuan. Kontsumo murritzagoa eta arduratsuagoa izatea ezinbestekoa da. Bizitza xume eta lasaiagoa eraman dezakegu denok eta, zergatik ez?

Ederragoa! Harreman osasuntsu eta egokietan oinarritutako bizitza ez al da desiragarria?

Binke! urria 2019 13

Gurera etorriak

Etorkizuna eraikitzeko

etorkin TESTUA: IRATI BEDIAGA REMENTERIA ARGAZKIAK: GOTZON ALMARAZ

Aniztasuna eta dibertsitatea nabariak diren gizarte batean bizi garela ebidentzia bat da. Gure kaleetan kultur aniztasuna gero eta zabalagoa da, gero eta gehiago dira arrazoi ezberdinak direla medio beraien aberria atzean utzi eta Euskal Herriko txoko ezberdinetan oraina eta etorkizuna eraikitzen hasten direnak.

Guk sarriegi gurera etorri diren horien eskaparatea ikusten dugu: etorkin bat.

Baina zer du «etorkin» eskaparateak bere ganbaran? Zein beldur?

Zein ilusio? Zein istorio? Eta zer kontatzeko?

G

aldakaon eta Usansolon ere baditugu munduko hainbat txokotatik etorri diren herritarrak.

Beraien «etorkin» eskaparatea gainditu eta bakoitzaren ganbara ezagutzen ahaleginduko gara: Hamidek —Maroko—, Mihaelak —Errumania—, Pierok —Senegal— eta Marciak —Nikaragua— beraien aberriko sustraiekin bidea egin zuten Galdakaoraino, bizitzaren bidea, dagozkion zulo, errebuelta eta tontorrekin. Ezagutu ditzagun, bada.

Bertako bizitza. Gure lau protagonistek oso gogoan daukate beraien jaioterrian izan zuten bizitza. Kasu batzuetan oparoa, beste batzuetan grisa, eta baten batena benetan krudela.

Pierok Senegalen emandako urteak irribarrez gogoratzen ditu: «Nerabezaroraino ikasi nuen eta ondoren, turistentzako gidari lez lan egiten hasi nintzen, artisautza denda bat ere banuen. Diru dezente irabazten nuen». Marciaren Nikaraguako bizitzak ordea, ez zuen horrenbeste dirdira egiten: «Bizitza xumea eta arrunta nuen, lanean ordu asko eta gainerakoan etxetik irteteko diru eta indar larregirik ez. Supermerkatu bateko kutxan lanean nengoen, hemengo 100 euro irabazten nituen hilean. Oinarri-oinarrizkoarekin bizi nintzen: janaria 14 urria 2019 Binke!

eta lotarako logela». Mihaelaren kasuan, Errumanian zeukan bizitza hein batean nahiko erosoa zen bere hitzetan «nire senarrak eta biok lan egiten genuen eta bere gurasoen etxean bizi ginen», baina bazuen «handicap» handi bat: «Nire lekua ez nuela topatzen sentitzen nuen, ezin nuela nire nortasuna guztiz garatu. Emakumea Errumanian oso baldintzatuta dago, herrialde oso matxista da». Hamid haurtzaroan zoriontsu bizi izan zen Marokon, eskolan eta jolasean pasatzen zuen eguna, ez zen asko bere herriaren egoera eta pobreziaz ohartzen.

Nerabezaroan zabaldu zituen begiak eta gustura ez sentitzen hasi zen, orduan esnatu zen amets-gaiztoa: «Hamabost urterekin bi urte pasa nituen mugaldean bizitzen, Europa helburu nuelarik. Bi urte horiek benetan gogorrak izan ziren: kalean lo, poliziaren jipoiak jasan…».

Beraz, batzuen iragana gozoagoa, besteena gaziagoa, baina denek botatzen dute zerbait faltan hegaldia baino lehen habia izan zuten horretatik. Hamidek eta Marciak familia soilik sentitzen dute faltan, Piero haratago doa: «Familia, bertako kultura, elkarbizitza estua, hango janariak…». Mihaelak hango Aste Santuko eta Gabonetako ospakizunak botatzen ditu faltan: «Errumanian jai hauek sakonago bizi dira, ilusioa handiagoa da». Eta euskal lurretan gero eta urriagoa den elurra ere faltan du.

Erabakia eta bidaia. Erabaki mardula da ordurainoko bizitza atzean utzi, zure aberriari agur esan eta beste nazio berri batean haziak botatzea, zer erneko den argi jakin gabe. Ausardia erakutsi zuten gure lau elkarrizketatuek, kasu batzuetan oztopo handiegiei aurre eginez, baina ortzi-mugan beti ilusioa.

Mihaelaren kasua da ekimen eta ilusio horren adibide: «Zerbait berria bizi nahi nuen, zerotik hasi. Ezkondu berria nintzen, baina prest eta gogoz nengoen dena atzean utzi eta ate berriak zabaltzeko». Bakarrik etorri zen autobusean, baina hemen zeukan ama zain. Termibusera heldu baino arinagoko orduak soa leihoaren bestaldean iltzatuta, liluratuta, pasa zituela dio: «Arreta deitu zidaten hemengo paisaia berde eta errepide aurreratuek». Bidaian pasa zituen hiru egun luzeegien sentsazioa autobusetik jaitsi eta jarraian hartu zuen kafeak gozotu zuela oroitzen da: «Bizitzako kaferik onena, egun hartan, Euskal Herrira iristean, hartu nuen».

Hamiden bidaia ez zen batere erraza izan, oraindik ere gogorra egiten zaio gogoratzea: «Autobus baten behekaldean ezkutatuta pasatu nuen aduana eta ondoren, autobusa itsasontzian sartu zen. Estu eta larri ibili nintzen. Hasiera batean ez nuen buruan Euskal Herrira etortzea, Europa orokorrean nuen helburu. Baina Espainiara iristean bizi kalitate

Etorkin kopurua Hego Euskal Herrian Espainiatik etorritakoak kontuan hartu barik ere zaila da esatea, baina espainiar estatutik kanpo jaiotako biztanleria 200.000 pertsonatik gorakoa da, garenon %8 gutxi gorabehera. Gehiengoa Marokon, Senegalen, Errumanian edota Hego Amerikan jaiotakoa da.

Inklusioa vs.

Integrazioa Integrazioak badu konnotazio negatiboa: kanpoan dagoen zerbait, edo norbait, barrura sarraraztea. Bi multzo ageri dira: kanpoa eta barrua. Inklusioan aldiz ez, ez dago ez barru, ez kanpo, dena da bat, guztiona, guztiontzat. Hartuko al dugu kontuan?

Binke! urria 2019 15

Piero Sowanne

Marcia Jarquin

Piero 2012an etorri zen Senegaletik zuzenean Galdakaora, eta hasieratik izan du harreman handia bertako jendearekin, kultura eta hizkuntzarekin.

Euskaraz ere ahalegin polita egiten du.

Marcia Jarquinek 25 urte ditu eta 2017an iritsi zen Euskal Herrira. Iritsi eta bi astera lana aurkitu zuen Topa tabernan. Horren ostean etorri zitzaion maitasuna, eta maitasunaren ondorio alabatxoa: Izar.

Senegal, 31 urte

ona edukitzeko hona etortzea gomendatu zidaten».

Marciari ere, Nikaraguan bertan, Euskal Herrira etortzea aholkatu zioten, zehazki Bilbora, soldatak nahiko oparoak eta lana nahi beste zegoela arrazoituz. Hegazkinean egin zuen bidaia, baina berak ere ez zuen bide laua izan: «Turista bezala etortzera derrigortuta nengoen eta zer bisitatzeko asmoa nuen ere galdetu zidaten. Hori gutxi balitz, Europara bidaiatzeko baldintzatako bat karteran 1.000 euro zenituela erakustea zen».

Sasien artean ordea, bada arrosarik ere, eta hori da Pieroren kasua. Maitasuna izan zen mutila Euskal Herrira etortzearen arrazoia: «Senegalen galdakoztar batekin maitemindu nintzen, 2009. urtean ezagutu nuen. Hainbat aldiz etorri zitzaidan bisitan eta azkenean 2012an berarekin Galdakaon etorkizun bat hastea erabaki nuen». Hegazkinean etorri zen, baina berak ere diru dezente zuela demostratu behar izan zuen.

Egokitzapena. Beti da zaila egokitze-prozesua herrialde ezberdin batera zatozenean. Berau ez baitago hutsik, bere mamia du jada, gizarte ezberdin batera zatoz, eta gauza asko, neurri batean edo bestean, ezberdinak dira hartaz: eguneroko ohiturak, lan-orduak, harremanak, sozializazio-esparruak, araudi sozialak, hizkuntza…

Hamidentzako zailak izan ziren hasierak: «Adin txikikoen zentro batean egon nintzen eta bertako arauak, ordutegia… oso zorrotzak ziren. Gaztelania ere ikasi behar izan nuen, eta guzti hori gutxi balitz sukaldaritza klaseetara joaten nintzen».

Baina esfortzuak ekarri zizkion bere fruituak bereber gazteari 16 urria 2019 Binke!

Nikaragua, 25 urte

eta Galdakaoko Topa tabernan praktikak egin ostean, bertan hasi zen lanean. Orain beste bi lagunekin herriko pisutxo batean bizi da.

Hamidek Topa tabernan bertan ezagutu zuen gerora Marcia, bere lankidea. Emakumeak bidaia egin zuenean «onerako bezala txarrerako prestatuta zegoela» aitortzen du eta zortea izan zuela, izan ere, Nikaraguatik etorri eta bi aste ez ziren pasa Topan kontratatu zutenetik. Behin lana edukita, jarraian etorri ziren maitasuna eta maitasun honen ondorio, bizitza berri bat: Izar alaba.

Piero senegaldarra maitea jada hemen zeukala etorri zen, eta horrek bideak zabaldu zizkion: «Ez dut inolako zailtasunik eduki hona egokitzerako orduan, zabala izan naiz eta jendeak zabal hartu nau. Nire bikotearen familiak asko lagundu dit eta lagunak ere egin ditut». Arazo bakarra hizkuntzarekin izan zuela dio, baina orain gaztelania ederto daki eta apurka-apurka euskara ere ikasten badabil.

Mihaelak ere bazuen norbait hemen Euskal Herrira etorri zenean, ama. Eta ondoren, behin hemen hilabete batzuk pasata senarra ere etorri zitzaion Errumaniatik. Bi makulu hauek egoera erraztu bazioten ere, egokitze-prozesuan ez zuela oztopo handirik sentitu gogoratzen du: «Nahiz eta aldaketa oso handia izan, arin bertokotu nintzen. Argi neukan hasieratik elkarbizitza on baterako lekuan lekuko kultura errespetatzea funtsezkoa dela». Filosofia horrek asko lagundu zion, baita hemengo herritarren jarrerak ere: «Hasiera batean itxiak ematen baduzue ere, behin ezagututa euskaldunak oso adeitsuak eta konfiantzazkoak zare-

Gurera etorriak

Hamid Sabrani

Mihaela Miron

Marokotik etorri zen 25 urteko Hamid Sabrani orain bi urte, 2017an. Erreportajeko lau protagonisten artean adierazpen gogorrenak egin dituena da gaztea, jendartean asko nabari duelako arrazakeria.

Mihaela Miron, edo «Mika» lagunentzat, 2009an etorri zen Euskal Herrira Errumaniatik. Gaur egun euskara ere ikasten ari da eta semea bertan jaioa du, euskal izena jarri zioten gainera etxeko txikiari.

Maroko, 25 urte

te». Lana ere, ez beti baldintzarik onenetan, baina uneoro izan du: «Momenturen baten hiru lan ezberdin burutzen ere ibili naiz. Gogoan dut nire lehenengo soldata alzheimerra zuen emakume nagusi bat zaintzen irabazi nuela. Esperientzia gogorra izan zen, baina era berean aberasgarria». Eta Pieroren antzera erronkarik zailena hizkuntzarekin izan zuen: «Frustrazioa eragiten zidan jendearekin ezin komunikatzeak. Baina urte erdi inguru pasa ostean nahiko ondo defenditzen nintzen gaztelaniaz. Orain erronka berria dut: euskara ikasi nahian nabil».

Beraz, laurek jakin dute beraien lekutxoa bilatzen Galdakaoko jendartean, are gehiago, Euskal Herriari alderdi onak bakarrik ikusten dizkiote Piero, Marcia eta Mihaelak. Azken honek adibidez, ospitale publikoetan eskaintzen diguten arreta ikaragarri ona azpimarratzen du eta hemen daukagun pertsonon arteko harreman estuak gustatzen zaizkio, baita janariari ematen diogun garrantzia ere: «Hemengo gastronomia asko gustatzen zait, eta mirestu egiten dut janariaren inguruan zer nolako pasioarekin hitz egiten duzuen».

Hamid da bakarra herriak ere bere alde iluna duela aipatu duena: «Gutxien gustatzen zaidana pertsona batzuengan nabari dudan arrazakeria da, magrebia izateagatik denok saku berean sartzeko ohitura txatxu eta mingarri hori».

Aurreiritzi eta aurre-ezagutzak. Geuk hona datozen pertsonen aurreiritzi eta aurre-ezagutza —ez beti zuzenak— ugari ditugu. Eta beraiek hona etorri aurretiko geure ingurukoak? Bada ere bai. Badago ere Euskal Herria existitzen ez

Errumania, 33 urte

zela jakin gabe etorri direnak ere, hau bera Hamiden kasua: «Marokon bizi nintzenean ez nuen inoiz Euskal Herriaren inguruko berririk izan, existitzen zela ere ez nekien. Europa eta Espainiaren inguruko aipamenak bakarrik entzuten nituen».

Antzerako egoeran zegoen Mihaela hona heldu baino lehen ere, Espainiara zetorrela uste baitzuen: «Amak noizbait hitz egin zidan Euskal Herriaz, baina hona heldu arte ez neukan batere argi Euskal Herria zer demontre zen, Espainiaren kontzeptua bakarrik nuen buruan».

Beste bi protagonistek, egia edo gezur, zer edo zer entzunda zuten. Marcia Nikaraguan zegoela Euskal Herri osoari «Bilbao» deitzen ziotela dio, eta luxuarekin eta turismoarekin lotzen zutela: «Guggenheim museoaz, Kontxako hondartzaz… hitz egiten ziguten». Euskal Herria beraz pare bat perlatara mugatuta, ohartu ezinik bere osotasunean dela altxorra, bere tontor eta gabeziekin, jakina.

Pierori Senegalen Euskal Herriari buruz kontatu ziotenak ordea, perletatik asko aldentzen zen. Gure lurren inguruan heldu zitzaion ikuspegia ez zen batere errealista: «Leku arriskutsua zela eta kaleetan armekin ibiltzen zinetenaren ustea zegoen, uneoro gudan». Horrez gain, Senegalen bizi zen arren bazuen Euskal Herriarekin betidanik halako lotura bat: «Txikitatik izan naiz Athletic zale amorratua».

Aurreiritzi eta aurreikuspenetatik haratago baina, hirurak izan dira trebe hemengo errealitatean oinak jartzen, hemengo lurretara zabaltzen eta hangoa ahaztu barik bertokoa bizitzen. Sortu duten zubietan izan gaitezen geu ere elkarbizitzaren zutabe. • Binke! urria 2019 17

koztarra

Janire Martinez Ruiz Peruko galda

ingurukoa.

Sortzez: Galdakaokoa, Muguru tengo ipar-mendebaldeko hirian, aur Gaur egun: Chiclayon, Peruko abuztutik bizi da bertan.

Jaiotza urtea: 1998. amaitzen dabil.

Ikasketak: Erizaintza Gradua Graduaren amaierako praktika Zertan dabil: Erizaintzako klinikoak egiten ari da.

Zerk eraman zintuen herritik alde egitera? Osasun arloko gradu bat ikasten ari naizenez, beste herrialde bateko osasun sistema eta ematen den zaintza ezagutzea oso aberasgarria izango litzatekeela iruditu zitzaidan. Gainera, beste herrialde bat ezagutzeko eta bere kulturan murgiltzeko hilabeteak izango nituela soilik pentsatzeak, asko emozionatzen ninduen.

Herrialdea hautatzea ere, ez zen lan zaila izan. Hego Amerika ezagutzeko desiatzen nengoen eta EHUk eskaintzen duen mugikortasun programaz baliatuz, hara non eta Perun bukatu dudana!... Gustura, oso!

Zeintzuk dira bizi izan dituzun aldaketarik nabarmenenak? Aldaketarik nabariena nire oraingo hirira ohitzea izan da. Kontraste handia dago, besteak beste, trafikoa, kutsadura, distantziak askoz ere handiagoak direla, «fenomeno del niño» deituriko gertakizun klimatikoaren ondoriozko kale askoren altxaketa eman dela... Bestalde, asteburuak bidaiatzeko aprobetxatzen ditut. Hiritik irten eta Peruko mila txoko ezagutzeko aukera ez dut galtzen. Hortaz, ez dut errutinaren sentsaziorik, Galdakaon ez bezala...

Zer du zure oraingo herriak, Galdakaok ez duena? Eta alderantziz? Hondartza! Hori bai plazerra... denbora libre gutxi izaten dut, baina, aukera dudan bakoitzean bertara hurbiltzen naiz. Paseo bat eman, kirola praktikatu, edota soilik bertan eseri eta uneaz gozatzen dut, nire pentsatzeko txoko kuttuna bihurtu da jada! Galdakaon, berriz, lasaitasuna eta isiltasuna aurkitu dezaket, herri batek eskaintzen duen altxorra... Chiclayon ezinezkoa da —seguruenik, orain ulertuko dituzuela nire ihesaldiak hondartzara! (barreka)—.

Zeren falta sumatzen duzu han? Euskal Herrian indarrean dagoen borroka feminista.

18 urria 2019 Binke!

Zer gomendatuko zenioke zure herritar bati, han bisitatzeko? Peru ezagutzera datorren jende askok hegoaldeko hiri eta paisaia turistikoak soilik bisitatzen ditu. Nire gomendioa hurrengoa da: denbora izanez gero, Perun ematen den benetako errealitatea ezagutzea. Leku turistikoetatik irten eta kostaldeko zein mendialdeko hainbat hiritan egun batzuk pasatzera animatu, asko hausnartu eta ikasten baita. Zer esanik ez Amazoniako basoa bisitatuz gero... herrialde honek denetarik du eta!

Gure herriaz hitz egiten badiezu hangoei, zeren inguruan aritzen zara bereziki? Batez ere, gure hizkuntzaz eta kulturaz aritzen naiz. Euskararenak asko harritzen ditu peruarrak, espainolez soilik komunikatzen garena uste baitute, eta zelan ez euskaraz aritzeko eskatzen didate. Nork esango ote zidan ba niri Perun ere euskaraz arituko nintzenik!

Zer dakite gure herriaz? Orokorrean, ez dute Euskal Herria ezagutzen, nahiz eta haietariko askok abizen euskaldunak dituzten. Haien abizenen jatorria azaltzen diet, eta liluratuta gelditzen dira. Inoiz, gure herriaren izena paper zati batean apuntatzeko ere eskatu izan didate, informazio gehiago bilatu nahi zutelakoan!

Zer zenekien zuk hangoaz? Oso gutxi nekien, egia esan. Saldu ohi digutena, besterik ez: Machupicchu, Inka kultura, Amazonia... Baina Peru askoz gehiago da!

Zeintzuk dira zure etorkizunerako erronkak? Denbora neraman erizaintza komunitarioaren inguruan interesa izaten.

Perun, erizaintzaren adar honek duen garrantziaz ohartu naiz, eta nire interesa are gehiago piztu du. Agian, etorkizun batean Hego Ameriketako beste herrialde batean... Batek daki!

«Slow sex»-a ezagutzen duzu?

E

der edo itsusi, zein begik ikusi» dio esaera zaharrak. Eta hala da, denok ez baititugu, inolaz ere, gustu berak. Bizitzako beste hainbat esparrutan gertatzen den bezala, sexu harremanetan ere, gustuek paper garrantzitsua jokatzen dute, hainbat eta hainbat modu baitaude sexuaz gozatzeko. Horietako bat da «Slow sex»a, zenbaiten ustez, teknika baino, bizitzeko jarrera bat dena. Izen horrekin zer izan daitekeen bururatzen zaizula? Ia ba, asmatu duzun!

Zertan datza «Slow sex»a?

Terminoa ezagutzen ez dutenek azkar sor ditzakete haren esanahiaren inguruko hipotesiak: energia eta intentsitate bako sexu harremanak izatea dela, lokartzeko egiten den sexu-praktika dela edota sexua ia-ia kamera geldoan praktikatzean datzala. Baina «Slow sex»a beste zerbait da. Adituen ustez, egunerokotasuna beste jarrera batekin bizi eta sexuaz gozatzeko modu «sakonagoa» da.

Egun dena egiten dugu azkar eta presaka, pausarik gabe, betebeharrek eragindako estresaren kiribiletik ezin irten. Horrek norberarentzat ia denborarik ez izatea dakar, gustuko gauza asko alboratu eta horietaz gozatzeko aukerarik ez izatea, alegia. «Slow sex»ak baina, bizi-estilo horren kontra egiten du zuzenean, helburua harreman sexualak izateko beharrezko denbora hartu edo erreserbatu eta hari lehentasuna ematea baita. Bestela esanda, sexuaz lasaitasunez eta presarik gabe gozatzeko modua da «Slow sex»a, harremanak eraiki eta sendotzeko era, gure burua hobeto ezagutu eta gauza berriak deskubritzeko aukera. Betiere, pazientzia eta denbora gure alde ditugula.

Zelan praktikatu?

«Slow sex»aren helburua sexu harremanetarako beharrezko denbora hartu eta zentzu guztiak horretan jartzea izanik, harreman sexualak izateko ohiko eskema –beroketak, eszitazioa, orgasmoa eta lasaitzeko unea– noizean behin baztertzea komeni da. Izan ere, praktika honetan helmugak baino, bideak edo prozesuak du garrantzia. Horrek esan nahi duena da ez dela derrigorrezkoa orgasmora heltzea, edo ez duela horrek izan behar, behintzat, helburu nagusia.

Adituen hitzetan, presaka ibiltzea eta beti «amaierara» heldu nahi izatea baztertzeaz gain, komeni da, gainera, aldi batez bada ere, genitalak albo batean utzi eta laztan zein ferekei ematea lehentasuna. Zona erogenoenak ez direnez ere gozatzea, ikertzea, norberaren zein bestearen gorputza deskubritzea, begiradei garrantzia ematea, irudimena lantzea… hori guztia plazer-iturri amaigabe bihur baitaiteke.

Horrez gain, arnasketa egokia mantentzeak ere eragin onuragarriak izan ditzake «Slow sex»a praktikatzen denean. Astiro eta sakon arnastea gakoa da lasaitasun sentsazioaz gozatzeko eta, aldi berean, oxigenatzeko, gure nerbio-sisteman bizitasuna sortu eta gorputzak gehiago senti dezan.

Hala ere, «Slow sex»a praktikatzeak ez du esan nahi sexu arina alboratu egin behar denik; egoera bakoitzarentzat momentu aproposa aukeratzea da gakoa, eta momentu hori aurkitu ezean, guk geuk sortzea.

MANU ETXEBARRIA AYESTA

Orbel

U

dagoienean, orri-erorkorreko zuhaitzen orriak edo hostoak korolez aldatzen doaz eta zimeldu ahala jausten, orbel mantuz jantziz gure basoak.

Orbel hitza, konposatua da: orri+bel. Jatorrira bagoaz, (h)orri hitza da zaharra, gaurko araudian, h-a galduta. Hosto, hitzaren jatorria hauxe: horsto —horri+sto atzizki diminutiboa— eta hortik, hosto. Bigarren hitza, bel, erro zaharrak ilun kolorea adierazten deusku, gazteleraz «negro» itzuli arren.

Jatorrizko bel horretatik bilakatzen da, belz > beltz / balz > baltz mendebaldean. Berba biak alkartuz: orri+bel > orbel bilakatu da eta zentzuari begira, gure udagoieneko orri-erorkorreko zuhaitzen orriak edo hostoak orbel bihurtzen dira euren kolore ilun edo marroi-gorrixka bitarteko.

Beraz, koloreetan ez datoz bat euskera eta gaztelera. Antzera gertatzen da urdin koloreagaz, urdin ez da «azul» bakarrik, tonalitate gehiago ditu euskeraz.

Basoetako orbelak, lurzoruak janzteaz gain, baserrietan erabili izan dira ganaduei azpiak egin eta satsetarako, gero abonu gisa erabiltzeko.

Orbelak, herri-kantuan be ezagun doguz: aikor, «Orbelak airez aire…».

Binke! urria 2019 19

GALDAKAO BOLEIBOL TALDEA

Boleiboleko neska-mutilak, txapeldun nagusi!

GBGE

BINKE

Kirol gehienetan bezala, boleiboleko neska-mutilek be banatuta jokatzen dabez euren partidak, eta talderen bat txapeldun izan danean, baten barri emon ohi da. Oraingoan barriz, bai neska zein mutilen Galdakao Boleibol Taldekoen barri emon behar da, mutilak Euskadiko txapeldun eta neskak Euskadiko txapeldunorde eta Bizkaiko txapeldun izan barri diralako.

Aldaketa klimatikoagatik planto

GBGE-k Aita Mari be hornitu dau

Amalurraren egoera larriak arduratuta, irailaren 27an Udaleko langileek ordu erdiko lanuztea egin eben hainbat herritarregaz batera, kontzientziak pizteko asmoz.

Greziako errefuxiatuak laguntzera joan zan Aita Mari salbamentuko itsasontzira 8.000 kilo arropa inguru bideratu ebazan Galdakaoko Boluntarioen Giza Elkarteak.

20 urria 2019 Binke!

BINKE

Eraso matxistak barriro albiste Beste behin, eraso matxistek hartu behar dabe lehenengo lerroburua, zoritxarrez. Oraingoan, Bilbon gertatutako azken eraso matxistetako biktima bi galdakoztarrak izan ziralako egin zan urriaren 11ko kontzentrazioa.

BINKE

Euskal MUSEOA

Urriaren 4tik 6ra bitarteko asteburuan Mugaburu kalean jarritako karpak hartu eban Galdakaoko Aukeren XXVI. Azoka, herriko hainbat komertziok euren aukerak eskainiz.

BINKE

Aukera asko ÂŤAukeren azokanÂť

Musika Bizian 25 eta 26an dator

Gizarte Ekintzan indar egiten

Estatu propiorik ez daukien nazioetako musika taldeak batzen dauzen jaialdi bakarra da Musika Bizian jaialdia, eta seigarren edizioa hilaren 25 eta 26an ospatuko da.

La Caixak, Agintzarik, Deustuko Unibertsitateak eta Udalak alkarlanean egingo dabez aurton be beharrizana daukien familiei laguntzeko gizarte ekintza bi.

Binke! urria 2019 21

BINKE

BINKE

...Eta erakusketaren arrakasta

Jon Bienzobasek egindako artelanen erakusketa ÂŤterrorismoari gorazarreÂť egitea zalakoan, PPko Alfonso Alonso Galdakaora etorri zan erakusketa bera salatzera.

Jon Bienzobas presoaren erakusketak hautsak harrotu baebazan be, Galdakaok babesa emon eta arrakastaz joan dira erakusketaren hamar egunak Torrezabalen.

Aurrekontu parte hartzaileek 673 proposamen jaso dabez lehen fasean

Elexaldeko igerilekua estali eta taberna irekitzeko prozesua hasiko dau Udalak

WALALE

GALDAKAO TRIATLOI TALDEA

Alfonso Alonsoren kanpaina...

Walalegaz jarraitu beharrean

Duatloi txikia, euripean aurten

Galdakaoko hiru emakume sendagile eta euren gainontzeko ekipokoak Angolara bueltatu dira barriz, bertan ur-araztegiak eraikitzen jarraitzeko asmoz.

Aurtengo Duatloi Txikia euritik pasata ospatu bazan be, lau kategoriako dozenaka eta dozenaka korrikalari aritu ziran Bizkai kalearen luzeran, triatloi taldeak antolatuta.

B!

Egin zaitez bazkide infobinke@gmail.com 618 823 326 22 urria 2019 Binke!

Graffesta

«Oso zaila da graffitien zaletasuna legalki garatzea» Graffitiak egiteko modu ilegalean «nahitaez» aritu behar baduzu ere, Udalak eta Susterra elkarteak Galdakaoko hainbat gazteren ideia jaso eta eurekin batera Graffesta ekimena antolatu zuten beste urte batez.

H

BINKE

erriko gazteak euren gustuko ekintzen inguruan batzeko asmoz, urriko lehenengo asteburuan antolatu zen «txami» galdakoztarren eguna. Egitarauan, olinpiadak, bazkaria eta Graffesta antolatu zuten. Azken honen antolatzaileekin batu da Binke.

Zer da Graffesta? Galdakaoko gazteek sortutako graffitien inguruko festa bat da. Egun batez, graffitiaren artea modu baikorrean ikustaraztea eta herriko gazte graffiteroei margozteko aukera ematean datza. Gazte multzo baten gogoak eta Susterra elkartearen laguntzarekin egindako graffiti jaialdi bat da Graffesta.

Zein da helburua? Helburu desberdinak betetzen direla uste dugu: graffitiaren artea komunitatearekin partekatzea, herriko gazteei graffitiak modu legalean egiteko aukera ematea, autogestioa lantzea eta ekintzak antolatzen ikastea, gazteentzako elkargune eta jai egun bat sortzea, gauza gutxirekin eta esfortsua eginez kriston giroa sortu daitekeela erakustea, herriko horma tristeei kolorea ematea...

Nahiz eta graffitia gaizki ikusita egon daiteken? Gaur egun agian pixka bat txarto ikusita egon daiteke, bai, baina gure helburua ere bada ekintza honekin jendearen iritzia aldatzea.

Zelan sortu zitzaizuen ideia? Graffiti zaleak gara betidanik. Ez gara herriko elkarte ofizial bat, baizik eta «txami» eta koadrila desberdinetako gazteak. Oso zaila da modu legalean zaletasun hau garatzea. Gainera estigma handia dago graffitiaren munduaren inguruan eta

Galdakaoko Txamiak horrekin apurtzeko gogoak genituen.

Gainera, askotan entzuten ohi dugu gazteok egiten dugun gauza bakarra «apalankatuta» egotea dela. Baina hori ez da horrela. Urteak daramatzagu honen inguruko ekintzak egiteko nahiarekin, baina ez genekien zelan eman pausua.

Udalaren bitartez, Susterra elkarteko hezitzaileek lagundu ziguten honetan.

Posiblea zela ikustarazi ziguten.

Galdakaoko Txamiak ekimenaren barruan Gazte Olinpiadak eta Graffesta ekimena antolatu ziren urriaren 4 eta 5ean.

Zuen eguneroko bizitzan graffitia dago? Bai; graffitia bizitzeko modu bat da, zoazen lekura zoazela beti egingo duzu topo graffitiekin...

Zer egin duzue zehazki aurtengo Graffestan? Aurtengo Graffesta desberdina izan da, Txamilari Eguna egon delako eta jende gehiago batu delako hori dela eta. Egin ditugun ekintzak ere desberdinak izan dira: DJ erakustaldia, takeo txapelketa, serigrafia tailerra, mural margoketa, dantza tailerra...

Ez diguzue ukatuko graffiti batzuek hormak «zikindu» baino ez dituztela egiten... Mota desberdineko graffitiak daude. Badaude landuagoak daudenak eta horma grisei bizia ematen diotenak, eta beste batzuek kontrako efektua lortzen dutenak. Baina ilegala izatearen ondorio ere izan daiteke hori, presaka ibiltzea... Nahiz eta graffitiak, berez, beti izan beharko lukeen ilegala.

Baditu Galdakaok margozteko leku asko? Bai, baditu, nahiz eta ilegalak izan gehienak! (barreka) Modu legalean aritzeko Zuhatzu bakarrik dago. Horregatik ekimen hau berezia da guretzat.

Hara! Eta hori? Bai, berez graffitia arauetatik kanpo egiten den artelan bat da. Modu legalean egiten dena, graffitiaren teknika erabiliz egindako horma-irudi bat baino ez da izango.

Binke! urria 2019 23

Musika Bizian

Herri txikiak handi egiteko jaio den jaialdia TESTUA: JON GOMEZ GARAI ARGAZKIAK: AITZOL ZAMALLOA ETA JORGE MORALES

Seigarren urtez badator estatu propiorik gabeko herrialdeen musika jaialdia, Musika Bizian. Andra Mari Dantza Taldeak sortutako jaialdi honek, kontzertuak ez ezik, kale animazioa eta zapatu eguerdiko egitarau oparoa ere badakar herrira.

B

ere kultura, hizkuntza eta herritarren berri mundu zabalean ematea zail izango du herrialde batek, berau babestu eta sustatuko duen Estatu propiorik ez badu behintzat. Ondo daki hori Euskal Herriak, eta herrialde honetan kulturgintzan dabilen herritar orok. Errealitate hori ere ezagutzen dute Galdakaoko Andra Mari Dantza Taldeko kideek, urtero atzerrira egiten dituzten nazioarteko musika eta dantza jaialdietan parte hartzera joaten direnean. «Zenbat musika, dantza eta hizkuntza ezagutu doguzan mundu zabalean!» diote Andra Maritik, eta gaineratu: «Hedabideetan agertzen ez diran herrialde txiki asko ezagutu doguz bidaietan».

Eta ezagutza horretatik sortu dute, Galdakaoko Udalaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzaz, Musika Bizian jaialdia: estatu propiorik gabeko herrialdeen musika jaialdia, ezaugarri hauek dituen festibal bakarra.

Laster 65 urte beteko dituen Galdakaoko dantza taldeak euskaldunon kultura berreskuratu, erakutsi eta transmititzea helburu badu ere, seigarren edizioa beteko duen Musika Bizian jaialdiaren bitartez kontrakoa zabaldu gura du. Kontrakoa baino, alderantzizkoa. Beste kultura batzuk ekarri gura dizkie urriko azken asteburuan Galdakaora gerturatzen diren guztiei.

Aurtengo edizioa beraz, hilaren 25 eta 26an ospatuko da.

Bretainia, Ipar Irlanda, Galiza, Quebec, Flandes, Sahara, Palestina, Gales, Katalunia, Sardinia edota Eskoziatik etorritako musika taldeek bisitatu dute dagoeneko Musika Bizian jaialdia, besteak beste, eta errepikatu gabeko herrialderen bateko talde ordezkariren bat ekartzen saiatzen dira urtero jaialdi hau antolatzeko sortu zuten batzordeko kideak. Asmo horrekin datoz aurten, estreinakoz, Man irla eta Frisiako ordezkariak.

24 urria 2019 Binke!

Agertokiko protagonistak. Kontzertuek dute indar handiena Musika Bizian jaialdian. Esparru honetan, barikuan —urriak 25— talde bi igoko dira taula gainera eta zapatuan — urriak 26— hiru. Bai egun batean zein bestean, azken taldeak beti izan dira eta izango dira euskaldunak.

Lehenengo egunean, Man irlatik datorren Mec Lir talde ospetsuak irekiko du agertokiko txanda. Man irla Irlandako itsasoan kokatzen da, Erresuma Batua eta Ipar Irlandaren artean dagoen uhartea da eta Britainiar Koroaren dependentzia daukana. Hizkuntza propioa dute, manxera, nahiz eta UNESCOk desagertzeko «arrisku kritikoan» dagoen hizkuntza bezala duen katalogatuta. Bada, irla berezi honen ordezkari dator Mec Lir taldea, herrialdeko musika talde ezagunena.

Mec Lir taldearen ostean Alboka talde euskalduna izango dute gozagai barikuan Iturrondoko karpara hurbiltzen direnek.

Hogeitabost urte daramatza Albokak munduko bazter guztiak euskal doinu tradizionalez zipriztintzen.

Zapatuko kontzertuen txanda aldiz, Baldrs Draumar taldeak irekiko du. Frisiatik datorren eta influentzia bikingoak dituen folk-metal talde honek bere alderdirik «goxoena» ekarriko du Galdakaora, metala etxean utzi eta folk bizia ekarrita.

Frisia izena probintzia batek ere hartzen du, baina herrialde bezala ezaguna den Frisia eskualde bat da egun, hiru estatutan banatuta dagoena: Herbehereak, Alemania eta Danimarka. Frisiera da hizkuntza —biztanleen %20 inguru mintzo da frisieraz— eta Frisiarrek kultura eskubide batzuk badituzte Holandako estatuan eta Danimarkan, baina ez Alemanian.

Baldrs Draumar taldearen ostean, jaialdi honetan lehenengoz errepikatuko duen herrialde gonbidatuko talde ordezkariaren txanda izango da: lehenengo edizioan izan zen Eskozia eta herrialde honen izenean dator Skipinnish talde handia. Handia, musikari kopuru aldetik eta eskaintzen duten kalitate musikal aldetik, noski. Ziur publikoa kantuan jartzen dutena!

Ohitura bihurtu den neurrian, zapatuan ere, agertokiko hirugarren eta azken taldea euskalduna izango da. Aurten Modus Operandi talde berriak izango du Musika Bizian jaialdi berezia ixteko ohorea.

Modus Operandi Betagarriko abeslari zen Iñaki Ortiz de Villalba gasteiztarrak sortu zuen Vendetta, Lauroba, Izaro edota The Hot Wok taldeko kide ohiekin.

Egitaraua Musika Bizian Iturrondo plazan URRIAK 25, BARIKUA 19:00 Kale animazioa, Taberna Ibiltaria taldearekin.

21:00 Kontzertuak:

Mec Lir (Man irla)

Alboka (Euskal Herria)

URRIAK 26, ZAPATUA 12:00 Luthier azoka, nazioarteko musika erakustaldiak, umeentzako tailerra eta kale animazioa Xistra de Coruxo talde galiziarrarekin.

19:00 Kale animazioa, Xistra de Coruxo taldearekin (Galiza).

21:00 Kontzertuak:

Baldrs Draumar (Frisia)

Skipinnish (Eskozia)

Modus Operandi (EH)

Agertokitik kanpokoa indartuz. Oholtzako kontzertuak dira Musika Bizian jaialdiko plater nagusi, bai behintzat jendearen arreta gehien bereganatzen dutenak. Baina jaialdi berezi honek agertokitik kanpo ere badu zer gozatu: kale animazioa eta zapatu eguerdiko egitarau berezia. Azken hauetako edukiak indartu egingo ditu aurten Andra Mari Dantza Taldeak.

Bai bariku zein zapatuan, kontzertuak hasi aurreko bi ordu luzeetan kale animazioko taldeak izango dira Iturrondo eta in-

guruko kaleak alaitzen. Barikuan urteroko gonbidatu fidel bilakatu den Taberna Ibiltaria eta zapatuan Galiziatik etorritako Xistra de Coruxo musika taldeak izango dira. Azken hauek, gainera, zapatu eguerdian ere izango dira luthier erakusketa, azoka, umeen tailerra eta bertako zein Sardiniako eta Okzitaniako musikariek eskainiko dituzten zuzeneko erakustaldiak girotzen.

Dena ez da ikustea eta entzutea izango. Horregatik, Musika Bizianeko karpak txosna eta talo postua ere eskainiko ditu. • Binke! urria 2019 25

Galdakao Boleibol Taldeko gizonak, Euskadiko txapeldun

ÂŤBoleibolaren osasuna goraka doanaren seinale izan gaitezkeÂť Galdakaoko Boleibol Taldea Lehenengo Maila Nazionalera igotzea lortu zuten; eta hori gutxi balitz, oraintsu Euskadiko txapeldunak izatea ere. Sakrifizioaren eta talde-lanaren adierazgarri garbiena dira, mutilen boleibola ikusezin izatetik goi-mailara eramatea lortu dutelarik. Zorionak!

Ezer baino lehen: zorionak! Gustura egindakoarekin? Eskerrik asko! Lehen kontaktua izan da lehiaketekin, oraindik aurredenboraldian baigaude. Hala ere, horrelako garaipen batek satisfazio handia ematen du, bai emaitzagatik baita denboraldirako bide onean gaudenaren seinale delako ere.

egunean goizeko seiretan altxatu behar izateak, eta hainbeste norgehiagoka jokatu osten, gorputzak leher eginda amaitzen du! Baina pozik!

Zer egin behar da Euskadiko onena izateko? Garrantzitsuena klubarekiko sakrifizioa da, konpromezua eta gogor entrenatzea. Baina ez da txarra onartzea aurten jokalari oso onak ditugula.

Mutilen boleibola ez omen dago osasun onean, baina Galdakaon osasuntsu al dago? Argi dago ez dela jende asko mugitzen duen kirol bat, baina Euskal Herrian egoera hobera doa, jende berriari eta agertzen doazen talde berriei esker.

Galdakao gauzak goraka doazenaren eta boleibolaren osasuna, emakume zein gizonezkoena, hobetzen dagoenaren adibide izan daiteke.

Pasa den denboraldian, zein izan duzue egoerarik gogorrena? Oso ondo hasi genuen denboraldia eta gauzak nahi bezala irtetzen zitzaizkigun hasieran. Baina partidak jokatu ahala lesioak eta bajak izan genituen; horrek emaitzetan eragin txarra izan zuen. Seguruenik hori izan zen gogorrena...

Zeintzuk dira zuen hurrengo erronkak? Taldeari begira, liga da erronka. Hilabete bat baino arinago hasiko da eta gogotsu bagaude ere, zuhur ibili behar gara gogorra izango baita lortu nahi dugun maila gorenetan egotea. Klubari erreparatuz, esku artean ditugun berritasun eta proiektu ugariko urtea izango da eta gogotsu gaude erronka guzti horiei ekiteko!

Euskadiko txapeldunak, zer suposatzen du zuentzat?

Hasteko Euskadiko onenak garelaren ohorea dakar horrek, eta bestaldetik denboraldirako itxaropena. Kiroldegian zein autobusean giro ederra izanez ospatu genuen, baina gehienok ohera goizetik joaten ospatu genuen (barreka). Hurrengo

Erronka horiek betetzeko zer beharko duzue? Dudarik gabe, lagutza ekonomikoa ezinbestekoa da eta horretan diardugu. Edozein laguntza ongi etorria da eta uste dugu inbertitzeko aukera ona garela. Publikoaren laguntza izatea ere gustatuko litzaiguke... Lortuko dugula uste dugu. Eskerrik asko!

26 urria 2019 Binke!

Esteban Ibarreche edo Zamakoa

U

rrian gaude eta batzuk jada Halloween-eko mozorroa prestatzen ari dira. Beste batzuk, ordea, etxeko sofan eseri, manta jarri eta pelikulak ikusten dituzte. Gaurkoan, bigarren taldekoentzat, beldurrezko filmak ekarri ditut. Agian hauek ikustean ohera joateko orduan argia piztuta utzi beharko duzue... Film hauek ezagutzen zenituzten?

Beldurrezko filmak, Halloween gauerako: The Nightmare before Christmas (1993)

Z

amakoa auzoa —ez kalea— Plazakoetxen hasi eta Kurtzean amaitzen zan auzoa zan. Baserriz eta landaz betetako auzoa zan Zamakoa, 70. hamarkadaren hasieran dana bota eta urbanizatzen hasi ziran arte. Orduantxe, orduko kale nagusi biei Esteban Ibarreche eta Santa Lucia izenak jarri eutsiezan, «udal demokratikoak» sortu eta izenak aldatu eutsiezan arte. Holan ba, Esteban Ibarreche kaleari Zamakoa izena jarri eutsien —hasierako auzoaren omenez— eta Santa Lucia kaleari, Ganekogorta.

Baina, nor zan Esteban Ibarreche? Bada, Ibarreche Arriaga (1913-1963) Galdakaoko alkate izan zan Braulio Ibarrecheren anaia zan, Espainiako ejerzitoko hegazkinetako piloto militarra. Gainera, División Azul-eko boluntarioa be bazan eta Hitlerren alde Errusiara borrokan joan zan komandantea. Bertan hegazkin errusiar bat bonbardatu eta bota eban Ibarrechek, eta horregatik domina militarra jaso eta brigadako jeneral izendatu eben.

Tim Burtonen produkzio hau fantasiazko animazio filma da, fotogramaz-fotograma egindakoa, «stop motion» izenarekin ere ezagutzen dena. Hortaz gain, musikala da ere, non, «This is Halloween» abesti mitikoa interpretatzen duten.

Halloween (1978) Michael Myers pertsonaiak eta John Carpenter-ek egindako film honek hileak puntan jartzen ditu.

Filma egiteko aurrekontu baxua izan zuten arren, arrakasta itzela izatea lortu zuten eta hortik aurrera beste hainbat jarraipen eta bertsio egin ziren.

Déjame salir (2017) Hasieran, film estatubatuar arrunta dela dirudi: bikote batek neskaren familiaren landetxea bisitatzen du. Baina filma aurrera doan heinean, protagonistak espero ez duen egia batekin egingo du topo, gehiago jakin nahi?

It (1990) Pailazoaren mozorroa Halloweenerako oso egokia izateaz gain, Stephen King-en liburuaren adaptazio honek zineman inpaktu handia izan zuen. Orain gutxi filmaren adaptazioa egin eta zineman adaptazio horren bigarren atala ikusgai dago.

Expediente Warren: The conjuring (2013) James Wan-en pelikularik onena dela diote.

«Saw» eta «Insidious» sagen sortzailea da, beraz, justifikatuta dago atal honetan jartzea. Lainoz inguratutako baserria eta beren etxean min egin nahi dien zerbait dagoela esaten duen familia bat...

Binke! urria 2019 27

Irakurle taldea

Antzerkia

Urriak 28, astelehena

Denak Torrezabal Kultur Etxeko areto nagusian

«Hezurren erretura»

Urriak 19, zapatua

18:30 Tartalo tabernan

Kontu kantari

*Idazlea bera solasaldian egongo da

Ordua: 18:00 Sarrerak: 4-6€

Aurkezpenak

Urriak 25, barikua

Miren Agur Meabe*

Urriak 18, barikua Momoak Talde Feministaren ikasturte berria 19:00 Torrezabaleko 2. gelan

Urriak 29, martitzena

Euskaraldia 2020 18:30 Gandasegin Udala eta Bagabiz elkartea

Urriak 29, martitzena

Salda Badago 20:00 Torrezabalen

Urriak 31, eguena Salda Badago ekimenaren «ezagutza-poteoa» 20:00 Santi Brouardetik

Bizkaia Isilik Urriak 30, eguaztena

Elkarretaratzea 19:30 Iturrondo plazan

Erakusketak Denak Torrezabal Kultur Etxeko erakusketa gelan

La enana naranja

Pabellón 6

Ocaña Ordua: 21:00 Sarrerak: 7,5-10€

Azaroak 8, barikua 2theatre

Boris & Ingrid Ordua: 21:00 Sarrerak: 6-8€

Azaroak 16, zapatua Engruna Teatre

Loops Ordua: 18:00 Sarrerak: 4-6€

Azaroak 29, barikua Cancamisa Teatro

Rámper Ordua: 21:00 Sarrerak: 4,5-6€

Azaroak 30, zapatua Gorakada Teatro

Pinocchio Ordua: 18:00 Sarrerak: 4-6€

Mendia

Urriak 21-31

Urriak 20, domeka

Margo alai eskola

Collados del Asón-Mortillano (1.411 m.)Peña Rocías (1.338 m.)-Riva

Azaroak 4-15

Galdakao, irudia eta hitza Click eta Click elkartea

Azaroak 8-29

«Marcos existenciales» Francisco J. Pardo 28 urria 2019 Binke!

Ganguren MT

Urriak 27, domeka Palomares (1.446 m.)

Burtotza MT

Azaroak 7-14

Mendi Astea Galdakaon Ganguren MT

Azaroak 9, zapatua Martintxu Eguna Ganguren MT

Azaroak 10, domeka Atxorrotz (736 m.)

Burtotza MT

Azaroak 17, domeka

Karanka-PeĂąa Grajera (832 m.)-Olvedo (932 m.)-Pelistormes (942 m.)-Villamaderne Ganguren MT

Azaroak 18-24 Mendi Astea Usansolon Burtotza MT

Tailerrak Urriak 21, astelehena

Argitaratzailea: AITU elkartea Koordinazioa: Jon Gomez Garai Erredakzioa: Ixone MuĂąiz Arana eta Jon Gomez Garai Diseinua eta maketazioa: Artefakto Argazkilariak: Gotzon Almaraz, Ander Arrieta, Inocencio Goikuria, Julio Legarretaetxebarria, Jabi Rojo Ilustrazioak: Irrimarra Inprenta: BEPSA Banaketa: Egunon Lantegi Batuak eta Correos Hileko ale kopurua: 14.000 Lege Gordailua: BI-41-2016 ISNN: 2444-9385 Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Helbide orokorra: infobinke@gmail.com Publizitatea: publibinke@gmail.com

Ibilaldi osasungarriak 15:30 Ardanza parketik

Urriaren 24 arte Biodantzan izen-ematea Asteazkenetan 10:00etan izango da

Urriaren 24tik aurrera Tekno musika barneratzen 18:00 ostegunero Indarran

Jaiak Urriak 18, barikua

Triki-poteoa 21:30 Someran Bagabiz Euskara Elkartea

Urriak 25-26

Musika Bizian Andra Mari Dantza Taldea

Azaroak 29-abenduak 1

Usansoloko San Andresak Binke! urria 2019 29

Aurten lehen aldiz noa bakarrik oinez etxera.

Mesedez, lagundu bidea topatzen.

Ezkur hauetako bi berdinak dira.

Zeintzuk?

30 urria 2019 Binke!

«A» gurpilak 4 buelta ematen baditu, zenbat emango ditu «C» gurbilak?

Uda bukatu da eta bagabiltza negurako mantak egiten.

Jarraitu patroiak eta lagundu bukatzen.

«1» eta «2» muturretatik tiratuz gero zein sokatan egingo da korapiloa?

Ordenatu txikitik handira

Binke! urria 2019 31