BINKE 039 Ekaina 2019

39. zenbakia • 2019ko ekaina

JOSEBA URANGA SUHILTZAILEA

«Suhiltzaileoi ez dagokigu inoren etxea kentzen laguntzea»

Joseba Uranga Suhiltzailea

«Behin gizon bikote bat eto eskuburdinez alkarri lotuta TESTUA: JON GOMEZ GARAI Argazkiak: JABI ROJO

K

ontrolatuta eta arin. Suhiltzaile batek ez badu egoera kontrolatuta eta denbora ondo neurtzen, txarto hasi gara. Horregatik Joseba Uranga suhiltzaile galdakoztarrak oso kontrolatuta hasten ditu bere lanegunak, eta badaki etxetik Basauriko suhiltzaileen parkera, bere lantokira, hiru minutu pasatxo baino ez dituela behar.

Eta horrela izan da orain ere. Berarekin Juan Bautista Uriarten gelditu eta hiru minututan iritsi gara bere bigarren etxera, eta hantxe atera dizkigu bere lanerako erreminta guztiak.

Pelikuletan ikusten den bezala bizi zarete! (barre) Suhiltzaile-etxe gehienek antzekotasunak daukiezalako izango da: kamioien garajea, praktiketarako dorrea, tailerra, sukaldea, jantokia… baita ume eta ez hain umeei hainbeste gustatzen jakien barra famatua be! Eguneko 24 orduak hemen emoten doguzanez, gure beharrak betetzeko guztia daukagu, kamioiak egoera onean mantentzeko tailerra, trebakuntzarako eta ikasteko gela, lanean aurkitu ahal doguzan egoerak praktikatzeko eszenatokiak, kirola egiteko gimnasio eta frontoitxo bana, eta atsedenerako egongela eta oheak be daukaguz.

Egunero irten behar izaten zarete larrialdiren batera?

Inoiz ez dakigu aldez aurretik egunak ekarriko deuskuzanak, simulakro edo arrisku bereziko enpresetara egin behar doguzan ohiko bisitak ez badira, baina oso arraroa izaten da ezertxo be ez daukagunean. Garai honetan, adibidez, erle eta liztorrekaz atzera eta aurrera gabilz!

Larrialdietara beti korrika irten behar izaten duzue? Argiak eta sirenak jarrita istripu, sute edo erreskateak bezalako larrialdietara ahalik eta arinen heltzen saiatzen gara, eta zalaparta apur bat sortzen dogula egia da. Baina beste askotan — errepide garbiketak, inor arriskuan ez dagoan etxera sartzeko laguntza, edo erortzekotan dagozan etxeetako horma zatiak ikuskatzeko, adibidez— beste patxada bategaz hartzen dogu, eta ez gara korrika irteten.

Suhiltzaile hitza aipatzea baino ez dago sua itzaltzea izateko burura datorkizun lehenengo zeregina. Baina izango duzue zeregin gehiagorik! Ogibide honetan kon-

2 ekaina 2019 Binke!

taezinak dira topatzen doguzan kasu ezbardinak! Behin gizon bikote bat etorri jakun, erdi biluzik eta eskuburdinez alkarri lotuta, esposak kendu ezin ibili ziralako! Egin kontu!

Gaztelaniaz esaten den bezala, ziur «suhiltzaile-ideiaren» bat izan zutela! Ziur! (barreka) Egia da gure ohiko zereginak istripuak eta suteak izaten dirala, baina edozein egoerari egin behar deutsagu aurre: izan erreskate bat, zulo batetik ezin urtenda dabilen pertsona edo animalia bat, depositu ba-

orri jakun, erdi biluzik eta a, esposak kendu ezin!»

Joseba Uranga Uriarte 1978, Galdakao Ikasketak Eguzkibegin eta Andra Marin egin ostean Biokimika lizentziatura egin zuen Euskal Herriko Unibertsitatean, baina ikasketa berak zituen eta suhiltzaile lanetan zoriontsu ikusten zuen lagun batek konbentzituta, 2007ko urtarriletik dabil Bizkaiko suhiltzaile Joseba Uranga galdakoztarra.

Hasi zenetik, lantokia etxera hurbiltzen aritu da: Gernikako suhiltzaile-parkean hasi eta Basaurin dabil 2014tik egun, tartean Artaza (2007-2009) eta Uriosteko (20092014) parkeetatik pasata.

teko isuria gelditu behar izatea… Batek daki! Eta dan egoera dala be, kamioian ezin doguz eroan egoera guztiei aurre egin ahal izateko tresnak, horregaitik askotan imajinazioa erabili behar izaten dogu inguruko materialagaz eta daukaguzan tresnekaz egoera konpontzeko. Beraz «ideas de bombero» esaldia entzuten dodan bakotxean, nik ontzat hartzen dot komentarioa! (barreka) Zuk zeuk, Joseba, zein da gustukoen duzun jarduna?

Niretzako lan honek daukan alderdirik politena egun guztiak desbardinak dirala da. Ez daukagu monotonian erortzeko arriskurik eta horrek irteera guztietara gogotsu joatea dakar!

Eta batzutan ez dira irteerak, ikastetxeetako ikasleen bisitak baino, eta horreetan be barre piloa egiten dogu umeakaz, eurekaz kamioietan ibili eta sinerak jartzen deutseguzanean!

Eta gutxien gustatzen zaizuna? Badagoz gustoko ez doguzan irteera asko, bereziki tartean hilda edo oso larri dagozan Binke! ekaina 2019 3

pertsonen istripu eta egoera krudelak, noski. Baina egoera horreik barnean ez gelditzeko eta etxera ez eroateko talde-lana oso garrantzitsua da, eta guk talde aparta dogu hemen! Hori bai, gustoko ez dodan beste kontu bat liztor asiatikoak dira, behin orkatilean gogoz ziztatu eustan batek eta geroztik mania izugarria hartu deutsiet!

Denok jakin beharko duzue denetarik egiten, ezta? Guztiok dogu —eta izan behar dogu— oinarri bera, baina bakotxaren interesen edo esperientziaren arabera, espezialidadeetan aberasten joaten gara. Batzuek erremintak daukiez gustoko, eta abilak dira erabiltzen, beste batzuk sorospen-lanetan hobeto moldatzen dira, edo su hartutako etxeetan… Badagoz be euren txakurrak trebatu dabezanak, jausitako etxe bateko pusketen artean pertsonak bilatzeko.

Kotxe bi dituzue bata bestearen gainean, zertarako? Dorre inguruan beti izaten doguz kotxe zahar batzuk, istripua izan dabela simulatzeko eta eurekaz praktikak egiteko. Holan benetako istripu batera prestatuta joan geintekez. Egoera bakotxaren aurrean, autoak zelan eta nondik apurtu aztertzen dogu, beti be barruan egon leitekeena ahalik eta gitxien mugiarazo eta modurik onenean ataratzeko.

Larrialdirik ez dagoenean, zer egiten duzue? Goizean aurreko eguneko lankideekaz batzen gara, gertatutakoen barri emon eta eurek hasitako lanik amaitu behar dogun ikusteko.

Ondoren suhiltzaile bakotxari kamioi baten ardurea esleitzen jako, kamioi hori puntuan dagoala eta beharrezko materiala zein gasolina daukala baieztatzeko. Ostean hamaiketako txiki bat egiten dogu, goiza maniobrak egiten emon aurretik. Bazkalostean norberak beharrezko daukazan maniobrak egiteko aukera dago, atseden hartu eta 17:00etan kirol saioa hasi arte.

Lehenengo erantzunean esan duzu «eguneko 24 orduak» eman behar dituzuela parkean. Baina zenbatero?

Bai, 24 orduko txandak daukaguzalako. Negu garaian bost egunik behin 24 orduko lanaldia egin behar dogu, eta uda sasoian —besteen oporrak bete ahal izateko— bi egunik behin egiten dogu lan. Baina beti 24 orduko txandatan.

Eta lo egiteko tarterik izaten duzue? Aurreko galdera batean gauetan zer egiten dogun kontatzea falta izan jat. Bada, alkarregaz afaldu eta solasaldian egoten gara, telebista ikusten… eta ahal danetan, lo egiten, larrialdiek eta lankideen zurrungek uzten badeuskue sikieran! (barreka) Hori bai, gabaz gutariko batek beti egon behar dau telefono eta irrati-igorgailuei adi, baina gabaz besteak lo egiten saiatzen gara. Gainera, alabatxoa izan dodanetik, izan dodaz etxean baino hobeto lo egin dodazan guardiak! (irribarretsu) Lo zaudetela megafoniatik deitzen bazaituzte? Lehen, lo gengozala, txirrinak jotzen ebanean adrenalinagaz salto batez jaiki eta korrika jaisten nintzan begiak zabal-zabalik, soinekoa jantzi, kamioira igo eta edozertarako prest! Baina irteeratik parkera bueltan gero ez nintzan barriz lokartzeko gai... Orain ikasi dot zonbi baten gisa barratik jaitsi eta janzten… Nire gor4 ekaina 2019 Binke!

Nik ontzat hartzen dot «ideas de bombero» esaldia entzutean! putzak ez dau hainbesteko aldaketarik sufritzen, eta larrialdia arin bukatzen badogu, gero barriz lokartzeko gai naz!

Ordu asko lan-taldean. Harreman ona izan beharko duzue zuen artean, ezta? Bai, oso harreman ona dogu. Familia bat gara! Bizkaian zortzi parke dagoz —Urioste, Basauri, Artaza, Iurreta, Gernika, Balmaseda, Markina eta Derio—, Bilbokoaz eta aireportukoaz aparte, eta Basaurikoa parke nagusi legez hartzen danez, zortzi suhiltzaile egon beharko geunke egunero lanean, sei txandatan banatuta.

Zein izan da orain arte bizi behar izan duzun egoerarik gogorrena? Bermeoko alde zaharrak su hartu ebaneko tentsio uneak oso gogoan daukadaz, Sollubetik behera gindoazala kamioitik ikusten genduan ia herri osoa sutan, sugarrak teilatutik teilatura mugitzen, ia suzko baso bat balitz legez…

Eta gogorrena ez zan izan, baina inoiz ahaztuko ez dodan pasartea abandonatutako fabrika bateko sutea izan zan.

Zer gertatu zen ba? Fabrika osoak su hartu eban, kea baltzbaltza zan, arnasezina zan leku hura eta ez zan piperrik be ikusten. Baina bat-batean, barruan sua itzaltzen nengoala, sugar batzuen atzekaldean biluzik egoan gizon bat ikusi neban.

Suari begira egoan Jesukristo imitatzen, besoak zabal-zabalik eta ule luzeak aurpegia estaltzen eutsala. Ezin neban ulertu zelan izan zan gauza erre barik egoteko. Bildur apur bat be izan neban… Zer demonio egiten eban gizonak han? Eta beste zororen bat, ezkutatuta egon ezkero, ganera botatzen bajatan? Azkenean gizon bakar hura egon zan, eta on-ona zan…

Lanbide eskertua ere baduzue, ezta? Lanbide eskertua daukagu bai, guk be esker oneko herria dogulako. Askotan laguntza eskatzeko beharrik be ez daukagu, jendea gu laguntzeko prest agertzen dalako beti!

Bizi izan duzu egoera hunkigarririk? Barruak mugitzen deutsuzan egoera asko dagoz, eta badago bat azkenaldian gehiegitan bizi izaten doguna eta hemendik salatu gura dodana: etxean erorita aurkitzen doguzan adineko pertsonak.

Adineko pertsona asko dagoz bakarrik bizi diranak eta egunak egiten dabezanak senideen bisitarik jaso barik, agian, lurrean botata ezin altxatu. Bisitatxo bat maite dozun horri egitea, ez da hainbeste kostatzen, ezta?

Zeregin mingotsak aipatuta, zelan daramatzazu etxegabetzeak? Uf… Gogorra izan behar dau holako egoera baten izatea, eta badakit Galizian suhiltzaileren batek lan hori egiteari planto egin deutsona, bai eta gero arazoak izan dauzana.

ELKARRIZKETA JOSEBA URANGA

Arriskuak kontrolpean izateko formazio handia daukagu

Arin-Arin!

Baina zorionez gure lurraldean, suhiltzaileak larrialdietarako zerbitzu bat bakarrik gara eta gure betebeharrak finkatzen dauan araudiaren arabera, etxegabetzea larrialdi legez ezin geinkenez jo, ez dagokigu guri inoren etxea kentzea.

Duela hile batzuk polemika piztu zen euskal suhiltzaile batek ukatu egin zuenean portura armak eraman behar zituen kamioi bati eskolta ematea. Zergatik babestu behar dituzue kamioiok? Aldundiko lankide eta laguna dot Ignacio. Santurtziko portuan materia arriskutsuz —korrosiboak, pozointsuak, zein eztanda egin leikienak— betetako kontenedoreen zamalanetan, legediaren arabera, suhiltzaileok prebentzio moduan prest eta gertu egon behar dogu. Kasu hartan Ignaciok jakin eban kamioi haien barruan zer egoan, nora eroatekoak ziran eta noren kontra erabiltzeko ziran. Horrek be barrua mugitu eutsan… eta ukatu egin eban beharra.

Zelan ikusten duzu hori egin behar izatea? Normalizatuta daukagun irteera bat da portura kargen prebentziorako joatea, eta momentu horretararte, ez ginan kontziente zer eta nora eroaten daben etengabe kargatzen dabizena. Lan hori egin behar izatea gure betebehar bat da, portuko langile zein inguruetako bizilagunen segurtasuna bermatzeko. Hori bai, armekaz komertzializatzeaz eta giza eskubideak urratzen dituan herri bati saltzeaz galdetzen badeustazu, ba askori bezala sumintzen nauan zeozer dala esango deutsut.

Orain gutxi neskatila batek bere amari esan zion gizona izan nahi zuela, suhiltzaile izan ahal izateko, eta zoragarria izan zen mundu osoko emakume suhiltzaileek izan zuten erantzuna. Bai, jakina! Mundu osoko emakume suhiltzaileek mezuak argitaratu ebezan, suhiltzaile izateko gizona izan behar ez dozula jakinarazteko ume hari. Gure lankideek be grabatu ebezan bideoak. Egia esan, orain gutxi arte ez egoan apenas emakumerik, baina azken laupabost urteotan dozena bat emakume sartu dira Bizkaiko parkeetan.

Zure seme-alabak biharko egunean suhiltzaile izatea gustatuko litzaizuke? Dagoaneko suhiltzailea dala dio Ekhik, lau urtegaz! (barreka) Bardin deust zertan jardungo daben. Egiten dabenarekin zoriontsu izatea gustatuko litzakit.

Egiten dodanagaz oso zoriontsua naz ni. Kopiatu nahi banabe, aurrera, zergatik ez! ...Nahiz eta zure burua arriskuan ikusten duzuen sarri?

Ez esan ba holakorik, ama arduratuko dogu eta! (barreka) Tira, egia da gurea ez dala bulegoko lana, baina arriskuak kontrolpean izateko formazio handia daukagu. •

Asteko egun gogokoa?

Barikua.

Herriko txoko gustukoa?

Dinamitako hesiaren mendi buelta.

Liburua ala tablet-a?

Tarteka. Azken aldian, tableta.

Pelikula bat?

Hot Shots 2.

Ez duzu onartzen…

Gauza bera behin eta barriro entzutea.

Zoriontsu egiten zaitu…

Itsasoak.

Plater bat?

Piper berde prijituak.

Deskribatzen zaituen berba?

Txantxatia.

Herrian zer kenduko zenuke?

Kotxe piloa.

Eta zer berria jarri?

Benetako bidegorri sarea.

Euskarazko berbarik politena?

Amatxu.

Zure ametsetako bidaia?

Asiara, familiagaz.

Berba egin ala entzun?

Entzun, eta gero berba.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Alarmea.

Abesti bat?

Elektrizitatea, Zea Maysena.

Binke! ekaina 2019 5

Langile batek bere buruaz beste, bideo sexual bategatik Veronica 32 urteko emakume bat zen, IVECO kamioien enpresako langilea. Orain bost urte, lankide batekin harreman sexualak izan zituen, baina utzi zuten eta Veronicak beste bikote batekin seme-alaba bi izan zituen. Baina bere aurreko bikoteak —lankideak— berarekin ibili zen garaiko bideo sexual bat gainontzeko lankideei berbidali zien, biralizatu zen arte.

Ondorioz, Veronicak bere buruaz beste egin zuen.

Boikota egin zaio erabilera bakarreko plastikoari

%56

EPAren 2018ko az ken hiruhilekoaren emaitzak kaler atu dituzte ekainean, non argi ad ierazten den Arab a, Bizkaia eta Gipuzk oako langileek egiten dituzten ap arteko orduen —ordu estren— %5 6 ez diren ordaintzen.

Sarean arrantzatua

Espainiako Zero Waste ekimenak erabilera bakarreko plastikoen aurkako boikota jarri zuen martxan hilaren 3tik 9ra, eta gurean ere asko izan dira kanpaina horretara animatu izan diren kontsumitzaileak, enpresa, merkatalgune eta gobernuei presioa sartu eta erabilera bakarrekoarekin amaitu dezaten.

Genero bako izenak onartu ditu Euskaltzaindiak Euskararen Akademiak, Euskaltzaindiak, lehenengoz onartu ditu genero gabeko izenak, esaterako: Aiuri, Amaiur, Amets, Araitz, Argi, Bihotz, Garai, Haize, Iparla, Iraultza, Itzel, Kemen, Larraine, Lizar, Luzaide, Muxika, Pallas edo Udalatx.

«Ikastolatik pasatzen diren haurrak euskaldun sentitzen dira»

Ekaineko lehenengo eguaztenean, Nike kiroleko arropa marka ezagunak Londonen duen NikeTown denda ezagunean aurrerapauso bat eman zuen fisikoaren inklusioan emakumeentzako neurri handiko manikiak jarrita.

LIBE GOÑI SEASKAKO LEHEN ANDEREÑOA

Txiste txarra — Bizkaitar batek juergie egin eban

eta ekainaren 23 gabien «ogera es san juan»...

San Mames «segurtasun sanitarioarekin» ziurtatuta dagoen Europako futbol zelai bakarra dela?

6 ekaina 2019 Binke!

Urtebete ACBtik kanpo egin ostean, RETAbet Bilbao Basket saskibaloi taldea berriro itzuli da ACB ligara, ekainaren 2an Iberostar Palma taldeari 62-55 irabazi ostean. Beltzez jantzitakoek tentsio unez beteriko azken minutuak bizi bazituzten ere, azkenik lortu zuten jarraitzen ibilitako helburua!

Oxabi taldea

GAIZKA PEÑAFIEL

«Kantua positibotasunaren aldarrikapen bat da» Hamahiru urte plazarik plaza inguruko kantu eta dantzarik ezagunenak jotzen ibili ostean, kantu propioarekin ausartu da orain Galdakaon sortutako Oxabi erromeria taldea, eta «Espero dena» abestia kaleratu du. Ekainarekin hasi dute kontzertu denboraldia, udarako 30 kontzertu ingururekin.

Lehenengo kantua, seguru? Bai, berez, egia da 2009an Galdakaoko Gazte Eguneko kantua egin genduala, baina hori herri mailako zerbait izan zan, galdakoztarrentzako sortu genduana. Orain Euskal Herri osorako kantu bat egin gura izan dogu, eta hortik dator «Espero dena».

Eta espero zenutena al zen? Ba egia esan, ez! Beti uste izan dogu besteen kantuak ahalik eta duinen interpretatzen ibiliko ginala, baina ez gure kantu propioa kaleratuko genduanik.

Zergatik sortu duzue kantua, beraz? Jendeak eskatzen euskulako. Gure kontzertuen amaieran, jendea agurtzera hurreratzen jakunean, askok galdetu izan deusku ia gure kantu propiorik zergatik egiten ez dogun, ahalegina egin behar genduala, saiatu behintzat... eta hainbat urtetan hori entzuten ibili ostean, horixe egin dogu, saiakera egin eta lan propioa sortu!

Zer esan gura duzue horrekin? Berba asko egiten dogu gure kontzertuetara datozen neska-mutilekaz, eta asko igarri izan dogu motibazio eta zoriontasun falta handia dagoala euren artean, izan sare sozialetan euren buruei exijitzen deutsien irudiagaitik, medioek «saltzen» deutsien irudi perfektuagaitik, euren lagun edo gurasoek eurengandik espero dabena ez diralako... Eta horregaz apurtu gura dogu, doinu bidez.

Zelako harrera izan du abestiak? Gustura gagoz momentuz abestiak izan dauan harreragaz, bideoklipa oraindik argitaratu ez badogu be. Gaztea irrati-kateak Didan estreinatu eban, estreinatu eta aste berean Asteko Kantua izan zan kate horretan eta dagoaneko dozena batetik gora hedabidek emon dau «Espero dena»-ren barri. Kontzertuetan be jendea letra ikasten badabilela ikusi dogu. Eta gu, pozarren!

Bideoklipik grabatuko duzue? Bai, grabatu dogu dagoaneko! Egun gutxi barru —hilabete honen amaieran— kaleratuko dogu Gernikan Arriguriko lagunekaz grabatu dogun bideoklipa. Ia jendeak gustuko dauan!

Diskoa kaleratzeko asmorik bai? Lan handia da disko bat sortu, ekoitzi eta grabatzea, eta kontzertuetan zuzeneko onak eskaintzeari eskaini gura deutsaguz gure indarrak. Goazen ba ikustera denboraldian zehar kantuak kontzertuetan zelako harrera daukan eta horren arabera ikusiko dogu zer egin...

Zein da abestiaren helburua? Kantuak positibotasunaren aldarrikapen bat izatea dau helburu, argi eta garbi. Oxabiren publikoa nahiko gaztea da, eta horren beharra ikusten dogu.

Kontzertu denboraldia hasi duzue? Bai, martxoa eta maiatzean batzuk eskaini badoguz be, ekainagaz hasi dogu denboraldia, eta urrira bitartean 30 saio inguru eskainiko doguz.

Binke! ekaina 2019 7

+1

Binkekide barria egiten laguntzeak, saria dauka!

Aurreko zenbakian azaldu genduan bezala, Binkeren asmoa zentzu askotan hobetzea da —beti be Galdakao eta Usansoloko euskararen erabileran eraginda— baina horretarako baliabide ekonomikoak indartu behar dauz nahitaez, Binke bere buruaren jabe izan eta etorkizunari bermez eutsi ahal izateko.

Horretarako, +1 kanpaina abiatu eban Binke argitaratzen dauan Aitu elkarteak, eta helburua argia da:

Zuk, Binkekide, beste herritar bat Binkekide egitera animatuko dozu?

Formularioa betetzerako orduan —internetez edo paperean— izena emoten dauan kide barriak Binkekide egitera nork animatu dauan adierazi beharko dau. Hori egiteagatik, Binkekide sustatzailea eta barria hileroko zozketan sartuko dira!

170etik 400era baietz!

Eman zure babesa urteko

Izan Binkekidea

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

8 ekaina 2019 Binke!

Maiatzeko irabazleak:

Saridun berriak!

Asier Arzalluz eta Oihana Aldasoro Binkekide berriak, Aretxondoko Ricardorekin

Pilar Abaunza Jainaga Alize Mintegi GarcĂ­a

Sari berezia:

Aretxondo jatetxeko kategoriako lau menu zozkatuko doguz hilero, Binkekide sustatzaile eta barrien artean bakarrik!

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: infobinke@gmail.com

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

Binkekide BAT GEHIAGO egiten lagunduko?

3. Eskaneatu zure mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

IZEN-abizenAk:

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-posta: IBAN

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

KONTU KORRONTEA:

Binke! ekaina 2019 9

Garrantzitsua izaten da atzera begiratzen jartzea, aurrekoengandik ikasi eta, bereziki, nondik gatozen jakiteko. Orduantxe konturatuko gara zer garen, eta horrela erabakiko dugu nora goazen.

Zerutik sua etorren

Testua: Galdakao Gogora elkartea Argazkia: Gerediaga elkartea

Zuk ere baduzu aspaldiko argazkirik?

Gure historiaren islada den argazkirik baduzu eta Galdakao Gogora taldearekin partekatu gura baduzu, idatziezu helbide honetara: galdakaogogora@gmail.com Eskerrik asko!

B

onbardaketa ugari izan ziran 1937ko udabarrian Bizkaian; Galdakaon, lehenengoa apirilaren 7an izan zan, eta azkenengoa, bagilaren 13an. Maiatzaren 21eko Plazakoetxekoa izan zan odoltsuena, baina beste makina bat auzunetan jaurti ebezan bonbak; Erletxetan, Aperribain, Bekelarren, Olabarrin, Zugutzun, eta Usansolon bere bai. Gitxienez, 34 herritar hil ebezan faxisten bonbek. Eta, danetara, behintzat, hamasei bat bonbardaketa izan ziran gure herrian.

Azkenengo bonbardaketa, bagilaren 13koa, da erretratu honetan ageri dana. Francoren tropak Larrabetzun, Gaztelumendi inguruan, Burdin Hesia apurtu eben egun berekoa da irudia. Faxistak gure herritik hur egozan, eta handik egun bira sartu ziran.

Erretratuaren eskoialdean hiru bonba ikusten dira, jaurti barri; eta ezkerretarantza, apurtxu bat lehenago jaurtikitako

10 ekaina 2019 Binke!

bonbek eragindako kea. Errekeak zeharkatzen dau argazkia alboz albo. El Gallo eta Bekea inguruak bonbardatzen dabilz, Burdin Hesia osatuen egoan zonaldea, hain zuzen be.

Errez apurtu eben bonbek Burdin Hesia; defentsa-sistema zaharkitua zan ordurako, ez eban balio abiazioaren kontra, izan be airetik egindako erasoen kontra ez eukan zereginik.

Condor Legioko Junkers Ju-52 eta Heinkels He-111 hegazkinak eta Savoia Marchetti SM-79 eta SM-81 hegazkin italiarrak jaurti ebezan bonbak Euskal Herrian. Irudi hau Savoia hegazkin batetik egindakoa izango da seguruenik. Kalteen neurriaren barri emoteko ataraten ebezan erretratu honeek, helburua bete ebela erakusteko.

Gerediaga alkarteak, Durangoko bonbardaketen inguruko informazino bila, topau eban argazki hau, Abiazino Italiarraren Erromako museoan.

Zure ikusmena zaintzeko lau aplikazio Sei ordu inguru ematen ditugu eguneko pantailei begira, izan mugikor, telebista, ordenagailu edo tabletak. Eta ikusmenean kalteak eragiten ditu.

Lau App hauekin ikusmen arazoak ekidin ditzakegu: EYE CARE PLUS Oftalmologoek ariketa okularrak egitea gomendatzen dute, eta horretan lagunduko digu Eye Care Plus aplikazioak. Hiru ariketa mota ditu, eta hirurek lagunduko digute begiko neke, lehortasun eta miopia faltsuaren aurka, baita lokartu aurretiko atsedena hartzen ere.

VISIONAPP

TWILIGHT

MAGNIFIER Pantailek igortzen duten erradiazioak gure begietan ahalik eta kalterik txikiena eragin dezan, Twilight aplikazioak gure pantailaren dirdira egokituko digu kanpoko argitasunaren eta orduaren arabera. Gainera, iragazki atsegin bat sortuko du, ikusmen erosoagoa izan dezagun.

Hogeita hamar urte barru, biztanleen erdia miopea izango dela diote aplikazio honen sortzaileek, eta kopuru hori jaisten saiatzeko aplikazioa sortzen ari dira, nahiz eta oraindik ez dagoen martxan. App honek pantailatik distantzia nahikoan jardutera erakutsiko omen digu.

Google Play edo App Store-an «lupa y linterna» edo «magnifier» berbak jarrita hainbat aplikazio azalduko zaizkizu aukeran, betaurrekoak ahaztu egin dituzunean irakurri nahi duzuna handitzeko, dirdira gehiago emateko edo irakurri nahi duzunari argazkiak ateratzeko.

Binke! ekaina 2019 11

XABI EALO DIAZ

Ez gaituzte isilaraziko

D

onostian, ekainaren 9an, 10.000 pertsona batu ginen ospatu beharko ez litzatekeen jaialdi batean. Adierazpen- eta prentsa-askatasuna aldarrikatzeko jaialdia eta Gara laguntzekoa aldi berean. XXI. mendean, aurretik aipatutako oinarrizko eskubideak aldarrikatzen jarraitu behar ditugu? Bada, zoritxarrez bai. Gaur egun aldarrikatu behar ditugu eta ez dirudi epe laburrean egoera aldatuko denik.

Hainbat dira euskal prentsak jasan dituen erasoak, izan zuzenean edo izan zeharka.

Azkena eta Donostiako jaialdia ospatzearen arrazoia, Eginen itxieraren ondorioz eratu ziren zorrak Garari ezartzea. Gogoratu behar da hedabide baten aurka egiten den eraso oro, biztanleria osoari eragiten dion zerbait dela, izan ere, eta Espainiako Konstituzioaren arabera, pertsona orok du eskubidea informazioa jasotzeko, edozein dela hedabidea.

Zenbat hedabidetan eman da Donostiako ekitaldi horren berri?

Zergatik zentsuratu dute batzuek zentsuraren aurkako ekitaldia?

Auto-zentsura legez ez da zentsura kontsideratzen baina zalantzarik ez dago zentsura kasurik okerrena dela. Mconak-en kantak esaten duen bezala, ÂŤmozalek ez gaituzte gu isilarazikoÂť eta izan garelako, ni neu izango Naiz eta gu geu izango Gara.

12 ekaina 2019 Binke!

Marrazki eta Booktuber txapelketa

A

urreko urteotan bezala Galdakaoko hezkuntza-zentroek eta Udaleko Hezkuntza eta Euskara Arloak marrazki eta booktuber lehiaketa antolatu dute. Txapelketan Galdakaon ikasten ari diren 12 eta 16 urte bitarteko gazteek parte hartu dute. Txapeldunen berri maiatzaren 17an Torrezabal KE egindako sari-banaketan jakinarazi da.

Marrazki txapelketako irabazleak: Adrian Criado, Alex Cid, Bruno Vargas, Izaro Santos, Nahia Aldamizetxebarria, Eider Marques, Uxue Albarran, Uxue Vazquez, Ione Ibarretxe eta Mei Torres.

Booktuber lehiaketako irabazleak: Andoni Galarza, Aingeru Rasche, Naira Ceballos, Eider Jorganes, Maialen Burgoa, Irati Herguijuela, Leire Oliden, Irati Sinarro, Malen Gutierrez, June Aldekoa, Naia Bajo, Amaia Eguzkiza eta Eva Fernandez.

Galdakaoko XI. Antzerki Topaketa

A

ntzerkhizkuntza tailerra Galdakaoko hezkuntza-zentroetan eman da. Hainbat dira saioetan landu diren kontzeptu eta edukiak: adierazkortasuna, mugimendua, dantza, erritmoa, sentimendua, berdintasuna, idazkera, ahoskera, euskara e.a. Duda barik pertsonaren garapen integralerako behar-beharrezko diren ezagutza eta edukiak.

Aurten, Antzerkhizkuntza programaren eskutik, Bengoetxe, Gandasegi, Eguzkibegi, Unkina eta Urreta zentroetako ikasleek parte hartu dute, baita sainete taldeak ere. Ekainaren 1an eta 2an 175 ume eta gaztetxo igo ziren Torrezabaleko agertokira, ilusioz gainezka igo ere, eta guztira 12 antzezlan taularatu zituzten.

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Ba al zenekien Europako Parlamentuak 2021tik aurrera erabilera bakarreko plastikozko tresnak debekatzeko legea onartu duela?

Ukaezina da urteek aurrera egin ahala, plastikoaren gehiegizko erabilerak kalte handiak ekarri dituela mundu mailan. Datuek esaten dutenez, 150 milioi plastiko tona inguru daude munduko itsasoetan barrena, eta urte bakar batean beste bost eta hamahiru tona bitartean isurtzen dira. Horrek kalte konponezinak dakartza ozeanoetako fauna eta floran, animalien kasuan, irentsitako plastikoaren ondorioz, 100.000 izaki inguru hiltzen baitira urtero. Gainera, neurri txikiagoan den arren, gizakiok ere jasotzen ditugu kalte horiek, plastikoak irensten dituzten animalia horiek jatean.

Konponbideak, berandutu baino lehen Plastikoaren kontsumo masibo honek horrela jarraituz gero, hiru hamarkada barru itsasoan arrainak baino plastiko gehiago egongo dela diote adituek. Iragarpen larri hau saihesteko, geroz eta gehiago dira neurriak hartzen hasi diren herrialde eta erakundeak. Aurtengo martxo amaieran, esaterako, Europako Parlamentuak 2021. urtetik aurrera erabilera bakarra duten plastikoak debekatzeko legea onetsi du. Izan ere, Europar Batasunak egindako kalkuluen arabera, erabilera bakarra duten plastikozko tresna horiek ozeanoak eta hondartzak kutsatzen dituzten hondakinen %70 inguru dira. Horregatik, helburu nagusia artikulu horietaz desegin eta ingurugiroa kaltetzen ez duten materialez egindako tresnez ordezkatzea da.

Debekuak eta ardurak Zeintzuk dira Europar Batasunean bi urteren bueltan erabili ezingo diren artikuluak? Plastikozko edalontzi, plater eta mahai-tresnak, kotoi-zotzak, lastotxoak eta janari lasterra ontziratzeko erabiltzen diren poliestirenozko edukiontziak izango dira, besteak beste, debekatuko diren tresnak. Horrez gain, legeak dioenez, erabilera bakarreko produktuen ekoizleek –tabako, paper-zapi heze, puxika eta arrantzarako material enpresek, kasu– euren gain hartu beharko dute produktuok birziklatu eta garbitzeak dakarren kostua.

Plastikoa gutxitzeko gomendioak Gaiak ekarri duen polemikaren ostean, hainbat dira plastikoa gutxitzeko honezkero eman diren aholkuak, eta hona hemen horien artean oinarrizkoenak: 1. Eraman beti telazko poltsak eskura, kotxean zein zorro edo motxiletan.

2. Fruta eta bazkariak erostean, saihestu plastikoa erabiltzea. Horren ordez, muselina edo oihal fineko poltsak erabili.

3. Supermerkatuetan plastikoetan bildurik dauden elikagaiak erostea saihestu.

4. Garbitzeko produktuak –detergentea, txanpua, gela…– berriro bete berariaz horretarako dauden dendetan, edota formatu solidoan erosi.

5. Edariak beirazko ontzietan erosten ahalegindu. Tapoia daramaten edukiontzien kasuan, kortxo naturala dutenak aukeratu.

6. Kanpoan jateko, ontziratutako elikagaiak saihestu, eta mahai-tresnak etxetik eraman.

7. Ura edateko kantinplorak edo metalezko botilak erabili.

8. Konposta egin etxean, zakar-poltsen erabilera gutxitzeko.

9. Ehun naturalez –kotoia, artilea…– egindako arropak erosi, eta poliesterrezkoak baztertu.

10. Hilekorako, kopa menstruala erabili, tanpoi eta konpresen ordez.

JUNE OLEAGA EREÑO

Alkarteak, nortasun bila

G

ure gizartea, gizarte bizia dalako sortzen dira alkarteak. Eta alkarte horreik fase desbardinetatik pasatzen dira. Hauen gorakada handia egon zan 8090ko hamarkadetan. Baina gaur, boluntarioen krisialdi batean gagoz, gizartean norbanakoen interesak nagusi diralako, agian.

Holakoetan, zer gertatu leike?

Galdakaon kokatuta, bi dinamika nagusitzen dira. Alde batetik, arlo politiko-instituzionaletik, esku sartze handia. Argi dago herritarren indarra lausotu egiten danean, arlo politikotik sortzen diran helburu zein dinamika interesatuak areagotzen dirala, kale eta instituzioen arteko tentsio naturalean. Aukera barriak ikusten dabez gizartearen dinamikak baldintzatzeko, botere erlazioa aldatzeko. Eta alkarteen arteko dinamiketan gagozanok, argi ikusten dogu interbentzionismoa Galdakaon be. Hortxe, Jai Batzordearen egoeraren inboluzioa azpimarratu geinke, adibidez.

Bestetik, alkarteen inguruan, alkartzearen beharra ikusten da.

Boluntarioen krisialdi honetan, hainbat gauza egin geinkez alkarregaz interes horien alde: euskara, euskal kultura, jai herrikoiak, herri kirola… horien alde batu gaitekez. Eta Mozoilo Eguna dogu adibide bat: alkarteak batu eta danon artean jai herrikoi bat sortu dogulako. Aurrera!

Binke! ekaina 2019 13

Ikasturte amaiera

Ikasleak estutzen dituen etorkizuna TESTUA: IXONE MUÑIZ ARANA ARGAZKIAK: JULIO LEGARRETAETXEBARRIA

Uda usaina darie gure ikastetxeetako korridoreei. Hala ere, ikasturte hau amaitzeak etapa berri baten hasiera ekarriko die ikasle askori, eta horrekin batera, erabakiak hartu beharra,, zalantzak, beldurrak… Baina, zelan egin aurre egoera honi? Prest ikusten al dute euren burua ikasleek?

I

kasketetan murgiltzen garen momentutik hasten gara norbere bidea eraikitzen, inkontzienteki bada ere, artezean pausotxoak emanez. Txikitan konturatu gabe egiten duguna, ordea, ekintza kontziente bilakatzen da urteen poderioz, eta hasierako bide zuzen hori norabide bikoitz, hirukoitz edo auskalo zenbat noranzko posibleko bide bihurtzen da. Horietako zein hartu behar dugu, baina, desio dugun etorkizuna izateko? Zein gure ametsetako lanbidea lortzeko? Orduantxe da, beraz, bidegurutzeren aurrean patxadaz jarri, eta nondik jo nahi dugun erabakitzeko unea.

Sasoi horretan daude —edo egon berri dira—, hain justu, gure hurrengo protagonistak. Aurten amaitu dute Olatz Isasik, Aitor Garridok eta Ihart Gorostiolak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako laugarren maila, eta orain, hurrengo pausoa eman behar izan dute: Batxilergoa edo ziklo bat egitea erabaki. Beste etapa batean aurkitu dituzte euren buruak, aldiz, Naia Campesino, Irati Dentxe eta Aitor Uribarri gazteek, Batxilergoko bigarren maila bukatu eta aurrerantzean zer egin nahi duten aukeratu behar izan baitute. Bestelakoa da Cindy Portoren

14 ekaina 2019 Binke!

kasua, bere ibilbidean emango zuen hurrengo pausua duela bi urte erabaki baitzuen, Andra Marin Lanbide Heziketako ziklo bat egiteko hautua egin zuenean. Gure zazpi protagonistek noranzko ezberdinak hartu dituzten arren, denek egin behar izan dute momenturen batean euren etorkizuna era batera edo bestera baldintzatuko duen aukeraketa bat. Zailagoa batzuentzat, errazagoa besteentzat, baina edonola ere, geroaldi baten bila egin beharreko aukeraketa bat.

Erabakitze fasea. Ikasturtea amaitu berri den momentu honetan, gazte hauek nahiko argi dute zein izango den euren hurrengo pausua, zein hurrengo urratsa. Hala ere, hautua egin duten arte, bide luzea ibili behar izan dute, eta ibilbide honetan zehar, ia kontaezinak iruditu zaizkie jendeak etapa hau amaitzean zer egin behar duten galdegin dizkieten aldiak: «DBHko laugarren mailatik galdetu digute honen inguruan, baina azken urte honetan, bigarren batxilergoan, hilabetean behin gutxienez!», dio Uribarrik. Horri gehitzen diote gehienek, gainera, egoera horren aurrean egotean inoiz presioa ere sentitu dutela erabaki bat hartu behar izanagatik, eta ondorioz, zalantzati ere ibili izan direla: «Nahiz eta hasieran argi izan zer ikasi nahi nuen, hainbat aldiz zalantzak izan ditut», aitortzen du Garridok.

Iharten kasua oraindik muturragokoa da, izan ere, hainbestekoa izan da sentitu duen presioa, ezen bere erabakia egokia ez zela ere pentsatzera heldu den.

Ikasketen aukeraketa horretan nolabaiteko presioa sentitzea, ordea, ez da gauza bitxia, ez baita erabaki samurra hartu behar dena. Hala ere, oraindik aukeraketa konplexuagoa bihurtzen da hautua gugan pentsatu beharrean, beste batzuengan pentsatzen egiten badugu; gurasoengan, kasu. Izan ere, maiz entzuten da gurasoak izaten direla euren seme-alaben ikasketak erabakitzen dituztenak, eta horrek ikasleak berez duen presioa areagotzea dakar zenbait kasutan. Ez da hori

Ikasleak, gure protagonista Goiko ilaran, ezkerretik eskuinera: Ihart Gorostiola — Bengoetxe, DBH 4 amaituta—, Naia Campesino —Elexalde, 2. batxilergoa amaituta—, Olatz Isasi eta Aitor Garrido —Eguzkibegi, DBH 4 amaituta—, Cindy Porto —Andra Mari, Lanbide Heziketako bigarren mailan—. Behean, ezkerretik eskuinera: Aitor Uribarri —Elexalde, 2. batxilergoa amaituta— eta Dentxe Depardieu —Bengoetxe, 2. batxilergoa amaituta—.

Binke! ekaina 2019 15

1.776

Euskal Autonomia Erkidegoan 40.200 bat ikasle dira Lanbide Heziketan dihardutenak, eta horietatik 17.500 inguru ziklo industrialak egiten ari direnak.

Horietatik 1.776 dira emakumezkoak; hots, ikasle guztien %10 bakarrik. Emakumezkoak lanbide hauetan murgiltzeko asmoz, hasi dira dagoeneko horren aldeko kanpainak egiten.

% 6,9

Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Ministerioak urte hasieran emandako datuek erakusten dutenez, Euskal Autonomia Erkidegoa izan zen, 2018an eta %6,9arekin, Estatu osotik eskola porrot zifra baxuena izan zuen autonomia. Deiak bildutako zehaztasunen arabera, gainera, zifra hau datu orokorra baino ia hiru aldiz baxuagoa da, Estatu mailan %17,9koa izan baitzen eskola porrota.

% 92,2

Formakuntza Duala egiten duten ikasleen kopurua geroz eta gehiago hazten ari da eta aurtengo ikasturtean 2.295 bat ikasle dira EAEn bide hau aukeratu dutenak. Gainera, lan-merkaturatze prozesua oso azkarra izaten da; izan ere, iazko ikasturtean, esaterako, Lanbide Heziketa Dualean aritu ziren ikasleen %92,2 ikasketak amaitu eta hurrengo egunean kontratatu zituzten.

baina, zazpi gazte hauen kasua, euretako bakoitza izan baita bere ikasketekin loturiko erabakien jabe: «Betidanik gustatu zaidana ikasiko dut, eta edozer aukeratuko banu ere, nire gurasoen babesa izango nuke», argitzen du Naiak.

Bidea erein behar. Badakigu aurrerantzean zer ikasi edo egingo dugun aukeratzea ez dela erraza, eta horrek aurretiaz ondo informaturik egotea eskatzen duela. Olatzek, esaterako, ibilbide honetan zehar nahi beste informazio izan duela dio, akademia, sare sozialak, familia edota irakasleak baliatu izan baititu ahalik eta informatuen egoteko. Gaur egun informazioa lortzeko hainbat errekurtso ditugun arren, ikastetxeak izaten dira ikasleek horretarako eskuren duten tresna, eta bidea ereiten hasteko baliabide. Elkarrizketatu gehienen ustez, euren 16 ekaina 2019 Binke!

institutuak zein ikastolak nahiko prestaturik daude ikasleen etorkizuna bideratzeko baina, halere, badago urrutiagora begiratu eta horrekin guztiz bat egiten ez duenik ere: «Ez dut uste etorkizunerako ondo prestatuta gaudenik, bizitzan oinarrizkoak diren hainbat balio ez baititugu ikastetxeetan lantzen», dio irmoki Iratik.

Oinarrizko jakintza edo balioen irakaspenetik haratago, eta ikasketen orientazioan zentratuz, Cindyk bere esperientzia bestelakoa izan dela dio. Izan ere, berak ez du uste Lanbide Heziketan sartu aurretik behar beste informazio jaso zuenik: «Hasieran zer egin nahi nuen erabakitzea kostatu zitzaidan, oso galduta nengoen», aitortzen du Portok. Adierazpen horiekin bat egiten du datorren ikasturtean Erdi-mailako ziklo bat egiteko asmoa duen Gorostiolak ere: «Batxilergoa egin nahi izatekotan, ikastetxeetan baduzu nahikoa informazio, baina Lanbide Heziketa egin nahi baduzu, ez hainbeste, bertan ezin baita egin».

Etorkizunerako bidea ereiteko, ordea, ez da nahikoa ondo informaturik egotearekin, ibilbide malkartsuegia ez izateko nahitaezkoa baita benetan nahi dugun norabidea hartu eta kementsu ekitea bidaiari. Horrek esan nahi du motibazioa funtsezko osagaia dela, eta bidea luzeegi egiten denean ere, helmuga gogoan izatean dagoela gakoa: «Inoiz pentsatu dut gehiago ezin nuela, eta ikasketekin amaitu nahi nuela, baina azkenean beti dago bultzatzen zaituen zerbait», adierazten du Campesinok. Ildo beretik egiten du Uribarrik ere, bere ustez ikasketak inoren gogoko ez diren arren, etorkizunean gustuko duen karrera egitea eta lanpostu ona izatea izan baitira urte hauetako bere motibazio.

Gizartearen begiradapean. Nahiko gaztetatik gure etorkizunak zein noranzko hartuko duen aukeratu behar izatea erraza balitz bezala, gizartean erroturik dauden uste eta pentsaerek are zailago egiten dute erabakia hartzea. Egun, iritzi orokor batetik begira, ez dago ondo ikusita ikasketak etetea, eta elkarrizketatuetako batzuei inoiz burutik pasa bazaie ere, gehienek argi dute hori ez dagoela euren planen artean: «Ez dut inolaz ere ikasketak uztea pentsatu; helburu bat dut eta horixe lortzera noa», baieztatzen du Dentxek. Gainera, Garridok, beste hainbestek bezala, ikasten jarraitzea du asmo, horrek onura asko dakartzala pentsatzen du eta. Dena den, nahiz eta gazte hauek nahiko argi duten hurrengo ikasturtean zer egingo duten, ez dizkiote ateak zarratzen euren etorkizun hurbiletik haratago etor daitekeenari: «Unibertsitatea amaitzean, Goimailako ziklo bat egitea pentsatuta daukat, eta etorkizunean, agian beste zerbait egin dezaket», uzten du airean Isasik.

Ikasketekin eta hauen modalitateekin loturik, bada oraindik —apurka-apurka aldatzen hasi den arren— gizartean bizirik darraien uste bat: Lanbide Heziketak Unibertsitateak baino prestigio gehiago duela, hain zuzen. Zazpi gazteek ere igarri dute ideia horrek gizartean baduela oihartzuna, baina ez dute baieztapen horrekin bat egiten: «Lehen ez zinen inor unibertsitateko titulurik gabe; egun, ordea, enpresek Lanbide Heziketako zikloren bat duten pertsona gehiago kontratatzen dituzte unibertsitate tituludunak baino», dio Cindyk. Horri gehitzen dio, gainera, bere ustez Lanbide Heziketako ziklo bat egiterakoan, esperientzia gehiago lortzen dela eta, hortaz, go-

Ikasturte amaiera

mendatzen duela bide honetatik jotzea.

Cindy eta Ihart bezala, gero eta gehiago dira orain arteko pentsaerekin hautsi eta ziklo bat egiteko bidea hartzen dutenak, eta hala egiaztatzen dute beste gazteek ere: «Lanbide Heziketak egunean-egunean arrakasta handiagoa du, eta aukera ona denez, nire inguruan geroz eta gehiago dira bide hori hartzen dutenak», argitzen du Iratik. Aitor Uribarri ere iritzi berekoa da; izan ere, bere adineko askok uste dutenaren kontra, «Lanbide Heziketak etorkizunerako oso baliagarriak» direla dio, eta ikasketa horiek egiten dituztenek «azkarrago aurkitzen dutela lana». Beraz, eta Naiak dioenari helduz, nahiz eta orain gutxira arte gizarteak ibilbide «zuzena» Batxilergotik unibertsitatera salto egitea dela pentsa, «egun egoera asko aldatu da, eta ez dago hain txarto ikusirik». Gainera, garrantzitsuena «bakoitzak nahi duen bidea hartzea» dela ondorioztatzen dute elkarrizketatu guztiek.

Geroa: zoriaren aroa. Bakoitzak hartu duen bidea hartu duela ere, zazpikote honek ondo baino hobeto daki ikasketa prozesuan zehar erabakiak ez direla egun batetik bestera hartzen, eta aukera posibleei nahi beste buelta eman arren, litekeena dela oraindik milaka zalantza izatea. «Ez dakit ikasi nahi dudana zaila izango den eta nire buruak zenbateraino sufrituko ote duen», aitortzen du Olatzek. Gainera, Gorostiolak eta Garridok adierazten dutenarekin bat, ikasle gehienen ardu-

ra ere izaten da ea egindako hautua egokiena den, hau da, ea aukeratutako ziklo edo karrera gustukoa izango ote den, edo kontrara, behin hasita erdizka utzi beharko duten.

Zalantzekin batera datoz, halaber, beldur eta kezkak, aztia izan ezean, ezin baitakigu jakin etorkizunak zer duen guretzat prestaturik. Hala ere, ikasketez haratago, daukagunarekin pozik ez bizitzea da askoren ikara nagusia: «Nire etorkizunarekin zoriontsu ez izateak larritzen nau gehien», dio zintzotasunez Portok. Bestalde, egungo egoera ekonomikoak etorkizunean eurengan izan ditzakeen ondorioez ere beldur dira gazteak: «Gauzak dauden bezala ikusita, jubilatutakoan ia pentsiorik ez izateak arduratzen nau», hausnartzen du Uribarrik.

Dudak eta kezkak mila diren arren, gure protagonistak kikilduko dituenik ez dago, eurek argi baitute, kosta ala kosta, bakoitzak nahi duenaren alde egin behar duela beti. Horregatik oraindik euren egoerara heldu ez diren ikasleak benetan gustuko dutena egitera animatzen ditu Dentxek, «larritasun gehiegirik gabe, gaur egun pila bat aukera baitugu nahi duguna burutzeko». Campesinok ere ez du zalantza izpirik, eta haren ustez, amorerik ez ematean dago gakoa, nork bere ametsak jarraitu eta horiek lor ditzakeela pentsatzean, alegia.

Bidegurutzearen aurrean jarri, sakon arnas hartu eta bideetakoren bati kementsu ekiteko ordua heldu da, hortaz. Eta, noski, unean unea biziz, saiatu bidaiaz gozatzen, asko baitu honek oraindik zuotako bakoitzari eskaintzeko.

Binke! ekaina 2019 17

Julio Legarretaetxebarria Urutxurtu Askarri, Galdakao, 1957 Atal honetan, tarteka, Binkeren kolaboratzaileen lanak ere argitaratuko zirela adierazi zen bezala, orain proiektu honetako beste laguntzaile fin baten berri eman gura da.

Julio, maitasunez «Julito» ezizenez ezaguna, Galdakaoko udaltzaina dela herri osoak jakingo du honezkero, askok eta askok jakingo dute argazkiak ateratzen ere ibiltzen dela bere aisialdian —horixe da Binken egiten duen ekarpena—, baina gutxik jakingo du egurra lantzen esku finekoa ere badela. Irudiak egitea beti gustatu izan zaio, baina aitaxea arotza zela aprobetxatuta 1992. urtearen bueltan ekin zion Juliok inguruko egurrak hartu eta argizaiolak, erlojuak, kutxak... egiteari, posible badu, aretxaz egiteko.

18 ekaina 2019 Binke!

«Minari buruz dakigun %90 gezurra dela esan daiteke»

L

eioan egin zituen Julen Sagarminaga Loroñok (1994, Galdakao) fisioterapia ikasketak, eta harrezkeroztik, inguruko zenbait zentrotan ibili da lanean. Egun, Zornotzan dabil, eta lan hori Galdakaoko Ibaizabaleko Emakumezkoen Liga 2 txapelketan dagoen taldeko fisio izatearekin uztartzen du.

Denok izaten dugu mina, baina ez dakigu asko hari buruz. Zer da eta zergatik izaten dugu? Mina esperientzia emozional eta sentsitibo desatsegina da, ehunen kalte batek sortua egon ahal dena edo ez, eta kulturak, ingurugiroak eta sentimenduek baldintzatu dezaketena. Gorputzaren defentsa mekanismo bat da, eta kalte fisiko bat dagoenean ager daiteke zonaldea babesteko, edota kalterik ez dagoenean etorkizuneko kalte bat ekiditeko. Mina ez da txarra izatez, arazoa dago kronifikatu egiten denean.

Egia da hari buruz entzuten den guztia? Egun, esan ahal da minaren inguruan dakigun %90 gezurra dela; gehienak mito faltsuek osatuta, kulturalki onartuak, eta osasun profesionalok, farmazeutikek eta abarrek orain arte zabalduak, baina egungo ikerketek baztertu dituztenak.

Horren adibiderik? Ikusi da motxiletan pisua eramateak edo telefonoarekin egoteak ez duela erlaziorik bizkarreko eta lepoko minarekin; hotzak ez duela hezurretan mina ematen; hernia diskalek eta artrosiak ez dutela zertan minik eman; ez dagoela esertzeko postura perfektorik… Edo esango banizu emakumeek hilerokoarekin eta haurdunaldian jasaten dituzten minak ez liratekeela arruntak izan behar? Gorputzeko prozesu naturalak dira. Ikusi da ere kulturek, sinesmenek eta egoera emozionalek eragin zuzena dutela minaren pertzepzioan. Kulturalki oso zaila da sinesmen horiek alde batera utzi eta minaren inguruan ikuspegi berri bat sortzea, baina egun frogatuta dauden baieztapenak dira.

Zer egin dezakegu gure ikuspuntua aldatzeko? Gehienbat irakurri, informatu, eta batez ere kritikoak izan behar gara. Minak zelan funtzionatzen duen ulertzea ezinbestekoa da bere maneiu egokirako. Greg Lehman-en «Estrategias de Recuperación, guía del dolor» –doakoa, online– eta Arturo Goicoechea neurologo euskaldunaren «Migraña, una pesadilla cerebral» liburuak, adibidez, oso lagungarri egin zaizkit minari buruzko nire ideiak aldatzeko.

MANU ETXEBARRIA AYESTA

San Juan suak

S

an Juan bezpera gauean egiten diran suak, udako solstizioaren ospakizunak dira antzinatik.

Gero eleizeak, 21etik 24ra aldatu eta San Juan jaia jarri euskun eta hortik San Juan suak. Sua, argiaren sinboloa da eta udako solstizioan egun argia luzatzen hasten danez, suagaz ospatzen dogu, lehenago neguko solstizioan Gagon-enborra izetuta egiten zan legez. Gaur egun be jarraitzen dogu San Juan suakaz, baina, lehenago, gure baserrietan ohitura gehiago egoan su nagusia egin aurretik. Aiko neuk bizitakoa Zeberion. San Juan bezpera iluntzean, galtzupoila edo gari-eskutak hartu, sua emon eta zuziokaz labrantzasoloak inguratzen genduzan kantu-hots hau bitarteko: San Juan bagilean denpora ederrean artoak eta gariak gorde subeak eta sapoak erre San Juan bezpera gaube.

Gero danok alkartzen ginan auzune erdiko bidekurtze baten eta su nagusia izetu. Auzo-giro eder horretan eta sua amatatu ahala, txingar ganeko saltuak eta abar etozan sua guztiz amatatu arte. Bardin ez baina, Galdakaoko Andra Mari taldeak urtero sua izetu, kantatu eta antzezten deusku San Juan bezpera gaua.

Binke! ekaina 2019 19

EIDER ETXEZARRAGA

Giro beroa Usansoloko IV. Herri Lasterketan!

JABI ROJO

ELEXALDE IKASTETXEA

«Uste baino hobeto urten zan dana». Horrela laburbildu dabe U113 taldeko kideek ekainaren 2rako antolatu eben Usansoloko IV. Herri Lasterketa. Eguraldia lagun, aurton be hiru kategorietan banatu eben korrikaldia eta guztira 379 lagunek hartu eben parte. Irabazleak Imanol Artetxe eta Jone Fuente izan ziran; herriko irabazleak aldiz, Ane Murciano eta Mikel Atxutegi.

Greziarrak gurean izan ziran

Pintxorik onena, Sorgiñen!

Greziako Bigarren Hezkuntzako institutuko hainbat irakasle greziarrek Galdakao bisitatu eben, Elexalde instituagaz partekatzen daben Erasmus + proiektuan.

Sorgiñe tabernak, Dendari Elkartearen eskutik, udabarriko pintxo lehiaketan laugarren txapela irabazi eban VII Udaberriko Pintxo Dendari txapelketan.

20 ekaina 2019 Binke!

ATLAS

OCTAVIO FERNANDEZ

DANIEL ARENAS

Octavio Fernandez medikua zendu da

Selektibitatean onena, Jon Ander!

Bikejoring espezialitateak bizikleta eta txakurra uztartzen dauz eta modalitate horretan, helduen kategorian, munduko txapeldun gelditu ziran Txekian Daniel Arenas eta Sua.

Octavio Fernandez Zotes poeta eta herriko pediatra historikoa ekainaren 2an hil zan, gaixotasun luze baten ondorioz. Agurra eta omenaldia egin jakon 5ean Torrezabalen.

Unibertsitatera sartzeko hautaprobetako notarik onena, Euskadin, Jon Ander Gonzalez Garcia galdakoztarrak eskuratu eban, 9,84ko notagaz. Zorionak!

SARA UTRERA

UNKINA IKASTETXEA

Arenas eta Sua, munduko txapeldun

Eskerrik asko, Rosa eta Marisa!

Orue-Etxebarria omendu dabe

Unkina eskolako jaia hasi aurretik, erretiroa hartu barri daben Rosa Alonso eta Marisa Arroyo irakasleei omenaldia egin eutsien ikasle eta irakasleek, hilaren 7an.

UNESCOk lehenengoz emondako Ohorezko Geoparkezalea saria jaso dau Xabier Orue-Etxebarria geologo elexaldetarrak, flych-aren alde egindakoagatik.

Binke! ekaina 2019 21

Mozoilo Eguna

Argazkiak: JABI ROJO, Aitzol zamalloa eta julio legarretaetxebarria

22 ekaina 2019 Binke!

Aurkezpena

Bagabiz euskara elkartea sortu berri da Galdakaon Euskaraldiak utzi zuen bere arrastoa Galdakaon, eta horren emaitzetariko bat da ekainaren 13an jendaurrean aurkeztu zen Bagabiz euskara elkarte berria. Bost helburu orokorri jarraituta egingo dute lan herrian, eta epe labur zein ertainera begirako jarduerak aurkeztu zituzten Gandasegiko aretoan.

E

uskal Herri osoan jarri zen martxan, lehenbiziko aldiz, Euskaraldia ekimena. Beste herri batzuk baino beranduago izan bazen ere, Galdakaok ere lortu zuen Euskaraldia martxan jarri eta honen ekimenak aurrera eraman ahal izateko batzordea eratzea. Ordea, behin Euskaraldiaren hamaika egunak pasata, bertan lanean musutruk aritu zen lan-taldeari hausnartzeko beharra sortu zitzaion: eta orain, zer? Horrela ba, hainbat astez biltzen ibili ostean, erabaki artezena euskara elkarte berria sortzea zela erabaki zuten.

Galdakaon berez —eta ohiko funtzioak betetzen dituenik— ez dago euskara elkarterik. Aspaldi desagertu zen herrian Erduzie euskara elkartea eta aldizkari hau kaleratzen duen Aitu euskararen sustapenaren aldeko elkarteak euskara ardatz nagusi badu ere, Binke du gaur egun proiektu bakar. Baina Euskaraldiaren arrasto goxoak urrunago iritsi gura du, eta paperetik harago kalean eragin gura du argazkiko talde

Parte hartu!

Taldearen inguruko informazioa jaso ala bertan parte hartu gura baduzu, jar zaitez eurekin zuzenean harremanetan: bagabiz.elkartea@gmail.com

eragileak. Horregatik sortu da Bagabiz.

Helburuak, argi. ÂŤBagabizÂť berbak mugimendua adierazten du, ari garela esan nahi du, eta horixe bera argi uzteko jarri zioten izena talde berriari; herrian euskararen alde ari direla eta ariko direla argi uzteko sortu baita Bagabiz euskara elkartea. Eta hasi berriak badira ere, bost helburu argi dituztela azaldu zuten ekainaren 13an, Gandasegiko areto nagusian batu ziren 50 pertsona ingururen aurrean.

Euskararen erabilera eta presentazia areagotzea izango du helburu nagusi, baina baita atzetik bultzaka etorriko zaizkion beste lau helburu ere, ez horregatik garrantzia gutxiagokoak: euskararen komunitatea sortu gura du Bagabiz taldeak, euskaldunen arteko

harremanak sendotzeko; euskal izaeran eta identitatean ere eragiten saiatuko da elkartea, inor lotsatu ez eta harro sentitu daiten euskaraz berba egiteagatik; gainera, gure hizkuntza biziberritzeko bidean, aniztasunean baina eta elkarlanean aritzeko helburua ere izango du Bagabiz-ek; eta amaitzeko, euskaraz jakin edo ez, euskararen aldeko jarrerak aldatu gura ditu aurkeztu berri den elkarte berriak.

Hori bakarrik ez eta jarduera batzuk ere pentsatu dituzte Galdakaon egiteko.

Batzuk epe laburrean egitekoak, beste batzuk ordea, epe ertainean egitekoak.

Epe laburrekoei dagokienez, euskararen agenda osatu eta zabaldu gura dute, hausnarketa saioak eta gaztelaniatik euskarara pasatzeko trebakuntza saioak antolatu, herriko hizkuntza paisaia euskaldundu, hitzaldi edo ekitaldiak antolatzen dituzten gainontzeko elkarteei euskarazko kontuetan lagundu, euskarazko produktuen kontsumoa bultzatu... Epe ertainean, jaiak, Euskararen Eguna eta Euskaraldia dute helburu.

Binke! ekaina 2019 23

M26ko hauteskundeak

Aldaketa historik TESTUA: JON GOMEZ GARAI ITURRIA: Espainiako GOBERNUA ETA EUSKO JAUrlaritza

«Auzoak» plataformaren sartzeak, EH Bilduren gorakada nabarmenak eta EAJren jaitsierak markatu zituzten Udal hauteskundeak. Horrela ba, eta 40 urteren ostean, aldaketa historikoa eman da Galdakaon eta EH Bilduk eskuratu du Gobernua, EAJ eta PSErekin ezik, gainontzeko alderdi guztiekin.

EAJ

EH BILDU

AUZOAK

PSE-EE

USANSOLO HERRIA

PODEMOS EQUO

GALDAKAO ORAIN

3.597 % 23,04

4

4.129 % 26,44

4 2.662 % 18,3

9

2015

2 2

1.672 % 11,49

1.581 % 10,87 1.085 %7,46

5.023 % 34,5

Udalerako boto-kopurua, hauteslekuz hautesleku

2 745 % 5,12

Gandasegi 2019

1.671 % 10,70

2

1.518 % 10,43

2019

PP

2.728 % 17,47

6

6

IRABAZI

2 1

1 1

Urreta 2019

2015

1.549 % 9,92 923 % 5,91

Torrezabal 2019

2015

Ape 2019

2015

EAJ

1.369

1.716

709

854

1.089

1.300

168

EH Bildu

1.467

1.038

697

550

931

664

123

Galdakao Bizirik-Ezker Anitza

119

359

83

232

132

309

14

Usansolo Herria

34

33

19

22

18

23

1

PSE-EE

464

317

388

364

444

339

94

PP

161

202

118

147

180

221

20

Podemos-Equo

268

448

223

415

212

388

52

Auzoak

651

-

660

-

614

-

273

Zuriz

39

84

26

60

38

55

4

Balio bakoak

49

85

28

41

30

62

3

Abstentzioa

2.058

2.539

1.600

1.847

1.926

2.222

623

24 ekaina 2019 Binke!

koa Galdakaon Datorren legegintzaldiko 21 zinegotziak

Europar Parlamentua Galdakaoko emaitzak 2019

2014

EAJ

5.750

%37,32

3.412

%33,94

EH BILDU

3.460

%22,46

2.373

%23,60

PSOE

2.680

%17,39

1.228

%12,22

PODEMOS-IU

2.041

%13,25

1.381

%13,74

EAJ

PP

596

%3,87

640

%6,46

C's

340

%2,21 133

%1,32

294

%2,92

13.814

%57,11

Fernando Izagirre Garcia Ainhoa Agirregoikoa Maguregi Aintzane Urkiza Perez Ruben Seoane Rivero Koldo Goioaga Aizarna Errupin Jauregi Barrenetxea

PACMA

154

%1,00

VOX

126

%0,82

8.431

%35,03

UPYD Abstentzioa

Bizkaiko Batzar Nagusiak Galdakaoko emaitzak 2019

2015

EAJ

6.014

%39,06

5.377

%37,90

EH BILDU

4.019

%26,10

3.106

%21,89

PSE-EE

2.389

%15,52

1.599

%11,27

ELKARREKIN-PODEMOS

1.987

%12,91

2.479

%17,47

PP

743

%4,83

752

%5,30

VOX

120

%0,78

26

%0,18

PH

66

%0,43

29

%0,20

SOLIDARIA

59

%0,38 558

%3,93

IRABAZI UPYD

133

%0,94

PACMA

127

%0,90

9.466

%39,17

8.257

Abstentzioa

EH BILDU

%34,34

Iñigo Hernando Arriandiaga Alkatea Maite Arandia Loroño Ibon Garcia Uriarte Nerea Orozko Ereño Asier Egiraun Iturbe-Ormaetxe Edurne Espilla Etxebarria

AUZOAK

erribai

Olabarrieta 2019

2015

Bengoetxe 2019

2015

Unkina 2019

2015

2015

Maria Paz Losada Gil Francisco Javier Ibarreche Asua Olaia Parra Mezo Miguel Angel Martin Matias

222

57

91

221

296

516

544

109

36

40

186

154

157

107

32

3

20

40

89

41

44

PSE-EE

9

0

3

0

9

1.477

1.482

145

24

23

121

141

136

109

Txema Larrazabal Martinez Maria Dolores Alvarez Pascual

38

11

8

44

59

51

70

USANSOLO HERRIA

138

13

25

71

146

84

112

-

118

-

356

-

56

-

Itxaso Gutierrez Pujana Juan Agustin Aizpuru Izagirre

20

3

2

3

19

17

24

18

0

4

7

11

14

15

646

178

193

649

802

1.168

1.158

PODEMOS-EQUO Jose Luis Bernal Martinez

Binke! ekaina 2019 25

It u r

r iak

Galdakaoko Iturribideak hiri-zirkuitua

G

ure inguruko iturrietan oinarritutako hiri ibilbidea proposatzen dizuegu, Kurtzea, Plazakoetxe, Zuatzu, Urreta, Bengoetxe, Olabarrieta, Aperribai eta Tximelarre auzoko iturri publikoetatik. Kurtzeko plazatik atera eta bere inguruetan bost iturri aurki daitezke, plaza berean (1), Udaltzaingoaren ondoan (2), Zabalganeko enparantzan, elizaren ondoan, eta Etxaburu kalean. Plazakoetxeko bidean bi iturri aurkituko ditugu, errepideko bi aldeko plazetan. Tren geltokiaren bidean beste iturri bat dago (3). Futbol zelaitik eta errepidea zeharkatzean, Paopa parkean beste bat topatuko dugu (4). Bengoetxe auzora jaitsita, beste hiru iturri aurkituko ditugu, bat sukaldaritza eskolaren ondoan, bestea Trokako plazan, eta bestea Aperribai bidean (5). Firestoneko etxadiak zeharkatu, Aperribaiko Bekoa plazan beste bat topatuko dugu. Aperribaiko frontoian beste bat dago.

Ingurune honetakoa, antzinako iturria zegoen (Moja iturria). Txistulandara igo eta Trokako auzora jaisten den bidexka hartuta, urtegi ondoan izkutatuko iturri bat aurki dezakegu.

Bengoetxetik Zuatzaurreko igoeraraino, berriro Urretara jeitsi. Bertan bi iturri aurkituko ditugu, bata plazan (6) eta bestea Urretako eskolan. Hemendik Tximelarre Goikoara igo, eta beste hiru iturri aurki ditzakegu(7). Mugururaino jaitsi eta Santi Brouard plazan hiriko azken bidaiaren iturri aurkituko dugu (8).

1

2

3

DENBORA 2 ordu 30' Desnibela 2192/200 m.

ZAILTASUNA Baxua

4

Zuatzu bideko iturria (1906 urtekoa)

Udaltzaingoko iturria (1908 urtekoa)

Udaletxeko iturria (1916 urtekoa)

LUZERA 10,87 km.

Paopako iturria

4

5

3

7 6 8 2

5

Aperribai-plazako iturria

26 ekaina 2019 Binke!

6

Urreta parkeko iturria

1

7

Tximelarre Goikoako iturria

8

Santi Brouard plazako iturria

Gizalegez Testua: Etxerat Galdakao (galdakaokoetxerat@gmail.com)

Aperribai edo 'Apurbi' auzoa

Euskal preso politikoen senideak, 1970eko ekainean, Leonen ospatu zan Abokatuen Kongresuan egon ziren. Hauxe Hausturaren Kongresu lez ezagutzen da.

S

enideek euren kondizioan, euren senitarteko espetxeratuek eta eurek be sufritzen ebezan eskubideen urraketa guztien berri emon eben. Beste behin ere Auzitegi berezien eta espetxe tratu zehatzaren existentzia nabarmena izan zan, non isolamendua, zentzura, mediku asistentzia eza, dispertsioa, espetxe-funtzionarioen gehiegikeriak, etab. praktika iraunkorrak ziran.

Ia 50 urteren ostean

I

zaera handiko auzoa da Aperribai, Galdakaoko mendebaldean dagoena eta Bengoetxe, Troka, Txistulanda eta Basaurirekin muga egiten duena. 2.000. urtetik 2.000 biztanle baino gehiago izan ditu beti ofizialki Agirre-Aperribai izena duen auzuneak.

Eta zergatik izen hori? Zehatzmehatz azaltzea oso ziurra ez bada ere, Agirre hori 1.849. urtetik etor dakioke, urte hartan batu baitzen lehenengoz bi baserrik zuten «Aperraguirre» izena. Hala ere, berehala galdu zen izen hori, horren aurretik eta bereziki osteko urte guztietan jasotako dokumentuetan Aperribai delako ageri den izen nagusia.

Dena dela, izen horrek ere moldaketa asko izan ditu historian zehar. Adibidez, auzo honen izena horrela ere batu izan da Bizkaiko Foru Aldundiaren artxiboetan: Aperribay, Apirribai, Ajurribay, Aquerribai, Aperriby... Eta batzuek, ahoskatzerako orduan, Aperribai auzoari «Apurbi» ere deitu izan diote.

49 urte geroago, senideek paper berdina jokatzen dogu: gure senide espetxeratuak lagundu, gure errealitatearen testigantza emon eta senide gehiago existitu ez daitezanen alde agertzen gara.

Halandabe, dispertsioak eta honek suposatzen dauan tratu bereziak ondorio larriak eukiten ari da. Hainbat dira espetxeak eraildako pertsonak eta 22 gaixotasun larri eta sendaezinak daukiezan presoak, egun. Ez dira gure berbak, medikuek euren irizpenak emon dabez eta preso hauek ez daukie sendatzerik. Gainera, espetxe-legeriak beste alternatiba batzuk aurreikusten dauz kasu hauetan, espetxearen ordez.

Txus Martin Egoera honetan dago Txus. Apirilaren 25ean bihotz ebakuntza arriskutsua izan eta ebakuntza ostekoa konplikatu jakon. Hauek bere bere gaixotasunari atxikitutako beste zailtasun batzuk. Hilebete pasatxo emon dau ospitalean eta berriz be, espetxeratu egin dabe.

Martxoan, NI ZU BI herri ekimenak beste pauso bat emon eban premia bat begien bistan jarri eta neurri urgente eta atzeraezinak eskatzeko. Gure partetik Txusen egoerari aurre egiteko gure esku dagoen guztia martxan jarri dogu (neurri juridikoak, politikoak, sozialak, etab.), baina bere egoera ez da bakarra. Txusek eta larriki gaixo dagozan preso guztiek euren gaixotasuna duintasunez bizitzeko eskubidea daukie.

Orain dala 49 urte euskaldun sentitzea eta gure burua horrela adieraztea delituzko hartzen zala esaten gendun eta egun, ideia hau praktikan jartzen dauan legeria bat dagoela egiaztatzen dogu. Hauxe praktikan jartzen da presoei aplikatzen jakiezan barne erregimeneko arauak euren gaixotasuna larriagotzen dabenean (komunikazioen interbentzioa, harreman eza beste kideekaz, etab.), baita espetxe-arinduaren eskaria behin eta berriz ukatzen dabenean be, sikeran bere kasuan.

Zoritxarrez ez da kasu bakarra, egun hauetan, Audientzia Nazionalak Altsasuko gazteen aferari egindako tratu bereziaren aurrean sortu dan erantzun soziala ikusi dogu.

Lehen eta orain, han eta hemen, senideak ez dogu abandonatzen, aurrera jarraitzen dogu.

Txus Martin, etxera!

Binke! ekaina 2019 27

Jardunaldiak Ekainak 22, zapatua Galdakaoko VIII. Oroimenaren Astea Burdin Hesia ezagutzeko bisita gidatua (Bekea eta Bekelarre inguruko lubaki eta bunkerrak) 9:00 Kurtzeko Plazatik Galdakao Gogora

Irakurle taldea Ekainak 24, astelehena «Fikzioaren izterrak» liburua Ur Apalategi 18:30 Topa taberna

Bizkaia isilik Ekainak 26, eguaztena Elkarretaratzea 19:30 Iturrondo plaza

San Juanak

Usansolon Ekainak 23, domeka 18:00 Ludoketako tailerrak – Ukendua 20:30 Txondorra piztu eta akelarrea Unkina Plazan

Kurtzean Ekainak 23, domeka 22:00 San Juan sua, ohitura eta erritualak Santi Brouarden, Andra Mari Dantza Taldea 22:45 San Juan sua, su artifizialak, musika eta jana Mugaburun, Guzur Aretxa

28 ekaina 2019 Binke!

Urretaldean Ekainak 21, barikua 17:00 Ludotekak antolatutako umeentzako tailerrak eta eskulanak 18:00 Ludotekak antolatutako umeentzako Gymkhana 19:00 Pregoia Marian Díaz, Bizkaiko Alzheimer Elkarteko lehendakariaren eskutik eta jaien hasiera 19:30 Karibeko dantzak Marta Elorriagaren eskutik 20:00 Batukada Samba and Roll-ekin 21:00 Dj Local Pepelu 23:00 Bilbo Dj 01:00 VII. sokatira lehiaketa galtzontzilo eta kulerotan 04:00 Txosna itxiera

Ekainak 22, zapatua 10:00 Urretaldeako I. Kotxe Klasikoen kontzentraziorako izen ematea 11:00 Brujería merkatuaren irekiera 12:00 Txosnaren irekiera 12:00 I. Kotxe Klasikoen kontzentrazioa 12:30 VII. Patata tortilla lehiaketarako izen ematea 12:30 Umeentzako Egun Handiaren hasiera Urreta Parkean 13:00 Rally poteoa doako tapa dastatzearekin batera 13:00 Kalejira Galdakaoko Dacapo Musika Bandaren eskutik 13:00 Aikidoren erakustaldia Station Wagonen eskutik Urreta Parkean 13:30 Batukada Samba and Rollekin 14:00 Tortilla txapelketaren aurkezpena, balorazioa eta sari banaketa 16:00 Bits-jaia Urreta Parkean 16:00 Mus txapelketa Mesón Osterrin 16:30 I. Kotxe Klasikoen kontzentrazioan izen emandakoen arteko rifa banaketa 17:00 Argizau Eskaut Taldeak antolatutako Gymkhana (11 urtetik aurrera) 18:00 I. Kotxe Klasikoen kontzentrazioko sari banaketa 18:30 Adin guztietarako jolasak Argizai Eskaut Taldearen eskutik 19:00 Kalejira 23:00 Orquesta Remix

Ekainak 23, domeka 11:00 Brujería merkatuaren irekiera 12:00 Txosnaren irekiera 12:00 Kalejira 12:30 Txupiponpak 13:00 Rally poteoa 13:00 Misa San Juanen omenez 13:00 VII. Paella txapelketarako izen ematea 13:30 Sevillana erakustaldia 14:30 Paella txapeletako aurkezpena, balorazioa eta sari banaketa 15:00 Herri bazkaria

17:00 Txupiponpak 18:00 Herri kirolak Campa Parkean 20:00 Miguel Sinceroren monologoa Campa Parkean 21:00 Rally poteoko sariaren zozketa 22:00 Sua piztu 23:00 Los primos kontzertua 01:00 Txosna itxiera

Ekainak 24, astelehena 17:00 DYAren Erreskate Talde Bereziko txakurren aurkezpena 18:00 Parkour showa eta taillera 19:00 Txokolatada bizkotxoekin 20:30 Lehengu-Zumba Masterclass-a 22:30 Jaien amaiera

Gildaren hilea Ekaineko zapatu eta domeka eguerdietan

Argitaratzailea: AITU elkartea Koordinazioa: Jon Gomez Garai Erredakzioa: Ixone MuĂąiz Arana eta Jon Gomez Garai Diseinua eta maketazioa: Artefakto Argazkilariak: Gotzon Almaraz, Ander Arrieta, Inocencio Goikuria, Julio Legarretaetxebarria, Jabi Rojo Ilustrazioak: Irrimarra Inprenta: BEPSA Banaketa: Egunon Lantegi Batuak eta Correos Hileko ale kopurua: 14.000 Lege Gordailua: BI-41-2016 ISNN: 2444-9385 Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Helbide orokorra: infobinke@gmail.com Publizitatea: publibinke@gmail.com

Mendia Ekainak 23, domeka VI. Etapa Galdakao-Donostia: Otzaurte Balankaleku (988 m.) - Lizarrusti mendatea Ganguren

Ekainak 28-30 Pirineotara bidaia Burtotza MT

Ekainak 29, zapatua Nafarroako Pirineoa: Orhi (2.019 m.), Malgorra (1.363 m.), Erremendia (1.386 m.), Borrokoxko (1.395 m.)

Ganguren

Uztailak 6, zapatua X-XI Etapa IruĂąa-Maule: Barkoxe - Ahargo (609 m.) - Maule/Sant Antoni - Muskildi (705 m.) Donaixti Ibarre Ganguren

Uztailak 7, domeka Udalaitz (1.117 m.)

Burtotza MT Binke! ekaina 2019 29

Zuku bakoitza egiteko, ze fruta erabili behar izan dut?

SUDOKUA bete falta diren laukiak.

Gogoratu ezin dela irudi bera lerro, zutabe edo berean errepikatu.

Ordunatu eguraldi onenetik txarrenera.

publierreportajea

EliSABET Maruri Kids&Us Galdakao

«Ama-hizkuntza ikasteko dugun modu naturalean oinarritzen gara» Datorren irailean bosgarren ikasturtea hasiko du Galdakaoko Kids&Us akademiak. Frogatutako metodo bat erabiltzen dute, non estimuluz betetako mundu batean murgiltzen duten ikaslea, ingelesa ama-hizkuntzak barneratzen diren prozesu natural berean barneratu ahal izateko. Galdakaoko zentroko zuzendariarekin hitz egin dugu, Elisabet Marurirekin. Haur Hezkuntzan UNIRetik lizentziatua da eta Deustutik Enpresen Zuzendaritza ikasitakoa.

Elisabet, zer da Kids&Us metodoa? Hizkuntza berriak ikasarazteko sistema tradizionalarekin apurtzen duen metodoa da gurea, gure ama-hizkuntza ikasteko erabili ohi dugun modu naturalean oinarritutakoa. Kids&Us metodoarekin ingelesez inguratuta egongo dira etxeko txikiak, euren adineko egoera eta kontestuetara egokituta.

Eta zertan oinarritzen da zehazki? Edonork ama-hizkuntza ikasten duen bost etapetan oinarritzen dugu gure metodoa, oso zehaztuta duguna eta ingelesera lotu duguna: entzutea, ulertzea, hitz egitea, irakurtzea eta idaztea.

Orduan, zelan eramaten duzue praktikara Natural English metodoa? Guk ez ditugu ikasturteak mailaka banatzen, ikasleen adinaren arabera baizik. Erabiltzen ditugun materialak adin bakoitzera eta euren interesetara egokituta daude, landu beharrekoa erakargarri egin eta ikastean motibatzeko. Gainera, etxean ere ingelesarekin kontaktuan jarraitzeko audioak ematen dizkiegu gurasoei.

Zelakoak dira klaseetako edukiak? Oso neurtuta eta zehaztuta daude. Klase bakoitzaren minutuz minutukoa planifikatuta dago. Oso klase dinamikoak dira eta denek helburu pedagogikoak dituzte. Gure bulego nagusian 20 profesionalez osatutako Hezkuntza Saila dugu, eta hauen lana maila bakoitzeko eduki zein materialak zaindu eta eguneratzea da, ikasturte bakoitza eraginkorra eta motibatzailea izan daiten.

Ume txikientzako metodoa bakarrik al da Kids&Us? Gure metodoa urte batetik gorako umeei zuzenduta dago —bere gurasoekin hartzen dute parte txikienek—, baina ez da hor geratzen, 18 urterarte gurekin egon daitezkeelako, konpetentzia linguistiko altuak jaso eta C2 mailako —Proficiency— azterketa egin ahal izaterarte.

Emaitzarik lortu al duzue? Adibide asko ditugu, baina aurten esaterako, gure ikasleetariko batzuk Trinity College London-eko bigarren eta hirugarren mailetara aurkeztu dira, eta aurkeztu diren denek gainditu dituzte azterketak.

Nota onekin gainditu ere! Horrek, pozik eta harro egoteaz gain, metodologia egokiarekin ari garela berresten digu!

Informazio gehiago:

Kids&Us Galdakao Lapurdi kalea, 9 10:00-12:00 / 16:00-19:30 94 685 32 08 • 693 55 13 12

galdakao@kidsandus.es