BINKE 012 Urtarrila 2017

BINKEk urte bete!

12. zenbakia 2017ko urtarrila DOAKO ALEA

Erreportajea Bikiak Albisteak BINKEren urteurrena APPlika zaitez 2017ko tendentziak PAKO REVUELTAS aKtORea eta ZuZendaRIa

«Udal-teknikariak kultur produktuen erosle dira, ez sustatzaile»

BINKEren

lehenengo urteurrena!

OTSAILAK 10, BARIKUA, GALDAKAON 17:30 Umeentzako puzgarriak, musika eta jokoak Iturrondo plazan.

18:30 Dantzatlon disko-festa Xaiborrekin, Iturrondo plazan.

20:30 Taberna Ibiltariarekin kantu poteo musikatua, Iturrondotik hasita.

Zatoz gure herriko lehenengo komunikabide euskaldunaren urteurrena ospatzera!

2

|

Aurkibidea

8 13 14

20

Telefonoak Udala.......................................................................................94 401 05 00 Udaltzaingoa .......................................................................94 401 05 05 SOS DEIAK ................................................................................................. 112 Suhiltzaileak .............................................................................................. 112 DYA .......................................................................................... 94 410 10 10 Anbulategia ......................................................................... 94 600 74 00 Osakidetza ........................................................................... 94 410 00 00 Galdakao -Usansolo Ospitalea ................................... 94 400 70 00 Gurutzetako Ospitalea ................................................... 94 600 60 00 Basurtuko Ospitalea ........................................................94 400 60 00

Argitaratzailea: AITU elkartea Koordinazioa eta erredakzioa: Jon Gomez Garai Erredakzio laguntzailea: Ixone MuĂąiz Arana Diseinua eta maketazioa: Artefakto Argazkilaria: Gotzon Almaraz LarraĂąaga Inprenta: BEPSA Banaketa: Egunon Lantegi Batuak eta Correos

Iritzia Jagoba Epalza | Maialen Garaizar

4

Binkekideen txokoa

5

Gure berbaz Manu Etxebarria

6

Osasuntsu Joseba Artaraz

6

Elkarrizketa Pako Revueltas

8

APPlika zaitez

12

Irakurlearen txokoa

12

Hilabeteko argazkia

13

Sormenetik

13

Erreportajea Bikiak

14

Albisteak

20

Kirolak

25

Iragarki laburrak

28

Herritarren ahotik 2017ko helburuak

28

Denbora-pasa

29

Agenda

30

Torrezabal Kultur Etxea ................................................... 94 457 12 96 Txapelena Baserria .............................................................94 457 18 47 Behargintza ..........................................................................94 401 05 80 Urreta Kiroldegia ................................................................94 457 09 26 Unkina Kiroldegia............................................................... 94 456 79 73 Elexalde Kiroldegia ............................................................ 94 456 54 67 M. Moreno Musika Eskola ..............................................94 601 04 55 Udal Euskaltegia ................................................................. 94 456 61 74 AEK Barandiaran ................................................................. 94 456 41 19 Usansolo Liburutegia ....................................................... 94 436 30 35 Aperribai Liburutegia ........................................................ 94 426 17 90

Hileko ale kopurua: 14.000 Lege Gordailua: BI-41-2016 ISNN: 2444-9385 Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Berriak, agenda eta binkekideak: infobinke@gmail.com Publizitatea: publibinke@gmail.com urtarrila 2017 | 3

Iritzia

MAIALEN GARAIzAR ORTUETA

JAGOBA EPALzA URIARTE

Usansoloren mugak

B

etidanik entzun eta irakurri dut Usansolok arau eta erabakitzeko ahalmena zituela, nortasun handiko herria zela eta leku estrategikoa. Gogoratzen dut txikia nintzenean, plazan

elkartzen zirela usansolotarrak desanexio-prozesua-

4

Papa Noel euskalduna

G

abonak amaitu orduko Olentzero joan zaigu berriro mendira lanera. Neguko solstizioarekin ustezko harreman estua duen pertsonaia misteriotsu hau era as-

kotara irudikatu ohi da Euskal Herriko txokoetan

ren berri izateko. Orduan ere, mugen gaia landu zen

zehar; itxura hedatuena, luzaroan, ikazkin lodi zikin

eta Usansoloko desanexiorako gestoretan akordioa

bakartiarena izan da, edatea eta bapo jartzea zaleta-

egin eta mugak zehaztea lortu zela. Alkatearen esanek

sun duena.

harritu eta kezkatzen naute. Badirudi Uriberi ez zaiola

Urteak aurrera joan ahala, ordea, gure Olen-

historia inporta, desanexioa gaurko kontu bat dela eta

tzero aldatzen ikusi eta guk geuk ere bere aldake-

hutsetik hasteko beharra dagoela. Nire ustez, errespe-

ta hauspotu dugu. Denborarekin batera, tradizioak

tu handia merezi duen gaia da; pasa den gestoretan

eraldaketak jasatea berezko prozesua omen da. Bai-

parte hartu zutenen erabakiak eta itzelezko lana egin

na ez al dabil tradizioa jatorritik gehiegi urruntzen?

zuten pertsonak, eta usansolotarrek 2014ko herri-gal-

Gizarte diruzale eta global honen biztanle

deketan adierazitako erabakia. Pena da, zelan Uribek

bihurtzearen ondorioz, Papa Noel euskaldunaren pa-

bere botereaz usansolotar askoren iritzi eta nahia

pera antzeztea egokitu zaio orain Olentzerori: opa-

mespretxatzen duen, entzungor eta ez ikusiarena egi-

ri-banatzaile lanetan ibiltzeak bere bizar iluna ere

nez, baita pasa den gestoran bere alderdiko pertsonen

urdintzea ekarri dio. Ikatzetan zebilena, janzkera

lana eta nahia ere, ontzat jo zituztelako adostutako

txukun eta dotorearekin ageri zaigu zenbait herrita-

Usansoloko mugak. Hau horrela izanda, posible da al-

ko desfiletan. Eta generoaren eskema normatiboare-

kateak errespetatzea Usansolo ordezkatzen duen bere

kin bat etorri behar zuenez, emaztea topatu diogu.

alderdikidea? Bera beti kontran azaldu denean? Mugei

Mundu honetako tradizioak norabide bererantz

dagokienez, nortzuk goaz Usansoloko anbulatoriora?

doaz eta eraikita dagoen gizarte-eredua islatzen dute.

Eskolara? Nortzuk bozkatzen dugu Unkinako hautes-

Aurrera bagoaz ere, ez dezagun euskal sinbolo eta

lekuan? Mugak badaude!

ohituren gainean idatzi. Gorde eta zabal ditzagun.

|

Binkekideen txokoa

Hauek dira hilabete honetako binkekide sarituak:

Gorka Galarza Petralanda Egoitz Ferreira zamalloa Bibiano ile-apaindegiaren eskaintza bana irabazi dute.

Gozatu eta zorionak!

Abenduko irabazleak

Estepan Epelde (ezker) eta Aitziber Uriarte (eskuin) binkekideak Isa eta Mari Mar Bacaladeria Easo dendako ordezkariekin, bertako produktu sorta jaso aurretik.

urtarrila 2017 | 5

Gure berbaz

MANU ETXEBARRIA AYESTA

Urtebarri eta erregen egunak

U

rteko lehen eguna, Urtebarri, eta seigarre-

Apalazio izena. Baina ikastolak sortzen hasi ziranean,

na, Apalazio, ilusioz beteko egunak izan

On Jose Miguel Barandiaranek jasotako Olentzeroren

dira, batez be, umeentzat. Egun biotan es-

mito zaharra berreskuratu gendun eta Gabon gauera

kuratzen ziran agilandoak baina abestuta,

ekarri. Umeak pozik. Gabonetan opariak, opor guztie-

jakina. Urtebarrietan, «Urtebarri, txarri belarri…» eta

tarako, eta zuertatu ezkero, Erregen bezperan be ba-

Erregen egunean «Apalazio zalduna…» kantetan zan.

rriro. Ohitura biak daukaguz bizirik, San Nikolas txikia

Apalazio izena, latineko «apparitio»-tik dator, Erre-

ahaztu barik.

ge-Magoen agerpena adierazteko. Beraz, zaharra dogu

Osasuntsu

JOSEBA ARTARAz BEOBIDE

Kataratak, noiz operatu?

B

egi barruan kristalinoa deitzen jakon lentea

tzuteko azaldu daigun lehenago ebakuntza zer dan eta

daukagu. Bere zeregina zera da, urruneko iru-

zeintzuk diran emaitzak.

diak erretinan fokatzea eta bere forma alda-

Errez esateko, ebakuntzan zera egiten da, ebaki

tzea hurbileko gauzak ondo ikusi ahal izateko

txiki batetik kristalinoa kendu eta bere ordez begi-ba-

(akomodazioa). Adinagaz, bere elastikotasuna galdu

rruko lente artifizial bat jarri. Gaur egun, ebakuntza

egiten dau eta gero eta gatxago egiten jaku irakurtzea.

15-20 minututan egiten da, anestesia topikoa erabiliz

Urteak joan ahala, gardentasuna galtzen dau eta ho-

(tanta batzuk) eta emaitzak oso onak dira orokorrean.

rreri, katarata deitzen jako. Beraz, katarata gehienak

Hainbeste hobetu dogu, gero eta lehenago operatzen

begiaren zahartzearen ondorioa dira. Behin kristali-

doguzala kataratak. Baina ez dogu ahaztu behar, eba-

noan opakotasunen bat sortzen danean, astiro asti-

kuntza dala eta arriskuak badagozala. Nahiz eta kon-

ro txarragorrantza doa. Dana dan, urteak pasatu ahal

plikazio gutxi egon, batzuetan oso larriak izan ahal

dira ikusmenean eragin handia izan arte.

dira eta ikusmen osoa galdu.

Kataraten tratamendu bakarra ebakuntza da. Orduan, noiz operatu behar dira kataratak? Hori eran6

|

Beraz, noiz operatu? Ez dozunean nahikorik ikusten zure bizitza normala egiteko.

zezeileko Jaiak, iretargiaren egutegiaren eraginpean Neguaren bihotzeko ospakizun batzuk esangura handia daukie eguzkiaren egutegiarekin; gaurkoak, ostera, iretargi egutegiaren eragipean dagoz: Kandelario egunean (zezeilak 2) kandelak eta argizaiak bedeinkatzen dira. Sasoi baten bedeinkatutako kandelak gorde eta urte barruan erabilten ebezan, osterantzeko babesik behar ezkeroan (oinaztuak, pizti txarrak, etxekoren bat hil‌). Izan be, sinistuta egozan kandelea izetu eta partetxarreko danak uxatu egiten ebazala.

San Blas egunean (zezeilak 3) be bedeinkazino bereziak egiten dira eta, hariez eta dominez ganera, gozoki, fruta eta opilak be bedeinkatu eta saltzen dira. Hari eta jatekook eztarriko gatxai aurre egiteko erabili izan dira.

Santa Ageda (zezeilak 5) herrian ospe handikoa da, eta abesti eta esaunda askori lotuta dago bere irudia.

Bezpera arrastiz Santaiageda kantetan ibiltea usu zaharrekoa da. Herririk gehienetan gazte-aldrak kalera urten eta kantaka ibilten dira, kalerik kale, aterik ate. Koplak, sariaren eskea egiteko, Santa Agedari eta kantetan dan etxeko familiaren kideei eskaintzen jakez.

urtarrila 2017 | 7

Elkarrizketa

PAKO REVUELTAS aKtORea eta ZuZendaRIa

«Aktoreak ‘gezurlariak’ gara, ez gezurtiak» Herrian artista bikainak ditugula inork ez du zalantzan jartzen. Batzuk ezagunagoak dira, beste batzuk zale mailan ari dira eta beste hainbat ez dira publikoki hain ezagunak izango, baina horrek ez du esan gura maila eskasagoa dutenik. Maila bera ez doa ezagun izatearekin lotuta, norberak landu beharreko ekinarekin baizik.

H

ilabeteko protagonistak bakar-ba-

Bizitza antzerki bat dela dio askok… Faltsuke-

karrik egin du orain arteko ibilbi-

riagatik?

dea, eta bere ibilbidean landutakoak

Antzerkia berba beti modu negatiboan hartzen dugu:

eman dio bere egungo bizimodua

«Futbolariak antzerkia egin du lurrera botatzerakoan»,

antzerti-mundura eskaini ahal iza-

«zelako antzerkia egiten ari zaren, gezurti halakoa»…

teko aukera. Profesional hutsa da

Eta beraz, antzerkilaria gezurtitzat hartzen da ogibi-

Pako Revueltas (Galdakao, 1971) aktorea. Aktorea

dez. Gu agian gezurlariak gara, ez gezurtiak.

diogu horrela hasi zelako 80. hamarkadan Basauriko antzerki eskolan. Gaur aldiz zuzendari lanetan ere

Hara! Berba berria gure hiztegian…

aritzen da. Ikaskide izan ditu Ana Martinez, Susana

Dikotomia edo kontraesan bat iruditu daiteke, baina

Soleto edo Gabi Ocinaren neurriko aktore profesio-

aktoreontzat egia egon behar da gezurraren atzean.

nalak. Eta irakasle izan ditu Paco Hernando, Cesar

Sinesgarritasuna helarazi behar du antzerkilariak,

Saratxu edo Ramon Ibarra talentuak. «Oso ekipo

egiazko egoera batean jarri baina jakinda gezurrezko

potentea garai horretan, oraindik antzerki ikasketak

kontakizun bat egiten ari dela.

homologatuak ez zirenean gainera», nabarmentzen du Revueltasek.

Hilabete honetan bertan Meryl Streep aktoreak

Telebistako hainbat saiotan papertxoak egin di-

Urrezko Globoa jaso du Los Angeles hirian, eta

tuen arren (La que se avecina, Cuéntame, El Secreto

ekitaldian esan du «aktoreek ardura handia» du-

de Puente Viejo, Hospital Central, Goenkale…), ez du

zuela jendartean. Baina ez zarete ba gezurlariak?

mundu hori oso gustuko, eta antzerkitik ateraz gero,

Aurreko galderari buelta emanda ere esan daiteke

telebista eta zinemaren artean, nahiago du zinema.

gezur bidez egia borobilak esan daitezkeela. Kritika

Esparru honetan besteak beste, gai homosexualak

gogorrenak sarri antzerki edo umoretik datoz. Eta

landu dituen euskarazko lehenengo filmean eta na-

Streepek esan gurako luke aktoreok ez dugula isildu

zioarteko hamaika sari jaso dituen Ander pelikulan

behar, eta gure inguruko bidegabekeriak salatu behar-

aritu zen. Hala ere, bere ibilbide luzean, lagunartean

ko genituzkeela, imajinatzen dut.

sortu zuen Txusma konpainia eta Kukutza gaztetxea-

8

ren bueltan sortzen zituzten ikuskizun guztiak azpi-

Donald Trump AEBetako presidente berriak aniz-

marratuko lituzke aktore galdakoztarrak.

tasun funtzionala duen kazetari bat publikoki

|

Pako Revueltas

umiliatu izanagatik ari zen.

Ikastaro batzuk egin ditudan arren, autodidakta izan

Bai, eta emakumeak berak esan zuen horrelakoak pasa-

naiz horretan. Hainbat lan egiten ibili eta batzuetan

tzen uzten baditugu, tankera horretako ekintzak ontzat

zuzendari baten beharrizana egon denean nire burua

hartuko direla horren ostetik. Beste batzuek «baimena»

aurkeztu dut obra zuzentzeko.

sentituko dutela edonor mintzeko… Hala ere, esango nuke gehiago ari zela Hollywood-eko aktore eta pren-

Zure burua aurkeztu bakarrik ez, Panpin Etxea

tsari zuzenduta, eurek baitituzte plataforma mediatiko

obra klasikoa zuzentzeko ere eskatu egin dizu-

handienak.

telako…

Bai, Arriaga antzokiko zuzendari berriek Henrik Ibsen

Gainontzeko aktoreek ez duzue gizarte honeki-

antzerkigile historikoaren obra ezaguna «berpiztu»

ko inongo ardurarik beraz?

nahi izan zuten eta horixe zuzentzeko deitu ninduten.

Bai, noski. Baina futbolari ezagunek edo musikari handiek duten ardura bera. Komunikabideetan ager-

Ez zen lan makala izango mundu mailan hain-

tzen den edo publikoki ari den pertsonaia batek noski

beste interpretazio izan dituen klasiko drama-

duela ardura gizarte honetan, eredu izan daitekeelako;

turgoaren bertsio propioa egitea, ezta?

onerako zein txarrerako.

Egia aitortzeko, hasieran ez nuen nire burua ikusten Casa de Muñecas (Panpin Etxea) zuzentzen. Nire

Zuk zergatik gura zenuen aktore izan?

buruari esaten nion: «Zer egiten dut nik munduan

Gauzak kontatu nahi nituelako. Munduari adierazteko

gehien interpretatu den obra baten beste bertsio bat

bide bat bilatu gura nuen eta hori antzerkia izan zen.

egiten?». Baina niri ez zaizkit aktore ahotsa jartzen

Baina mundu horretan sartuta gizarteari gauza gehia-

dituzten aktore eta obrak gustatzen, besteak beste na-

go kontatu gura nizkion, nire hausnarketak, ardura-

turaltasuna eta sinisgarritasuna galtzen dutelako, eta

tzen nauten gauzak… eta horregatik nire obrak sortu

horregatik obra hau interesgarria iruditu zitzaidan na-

eta zuzentzen hasi nintzen.

turaltasun horretatik hartu ahal izateko.

Aktore ala zuzendari aritzea nahiago?

Askok historiako lehenengo lan feministatzat

Biak asko. Aktore lanetan badut ibilbide eta forma-

hartzen dute obra historikoa, arau matrimonia-

zioa, baina zuzendari izatera bizitzak eraman nau.

lak eta emakumearen papera gogor kritikatzen urtarrila 2017 | 9

Elkarrizketa dituelako XIX. mendetik. Zuk zein ikuspuntu

Euskal Herrian genozidio saiakerak egin izan direlako

eman zenion lanari?

gure kultura eta hizkuntza desagerrarazteko asmoz.

Seme-alabak eta senarra etxean utzi eta alde egiten

Eta memoria sozial hori oso presente dugu gutariko

duen emakume baten inguruko istorioa kontatzen du

bakoitzak barnean, nahiz eta ez garen konturatzen.

obrak. Imajinatu garai horretan horrek ekarri zuen is-

Gizarte gaixo bat dugu, eta zauri sozial horietaz ari

kanbila! Guk horri eutsiz, gure kontraesanak agerian

gara Francoren bilobari gutuna antzezlanean.

utzi nahi genituen obra honekin eta gure buruei galdetu: «Zergatik goi-karguetan ez dago emakumerik?

Zer eragingo dio ikusleari obra honek?

Zergatik emakumeak izan behar dira etxeko ardura-

Trauma batzuen diagnosia egiten dugun unetik, ba-

dun? Antzerki munduan emakumeak dira nagusi, bai-

tzuk oso hunkituta irteten dira aretotik, beste batzuk

na zergatik ez daude zuzendari lanetan?».

isil-isilik, jasotako guztia barneratu beharrean… Ikusle bakoitzak bere «motxilatxoa» darama, eta eraginak

Tira, hori galdetzen ari zara baina obra horre-

desberdinak dira.

tan ere zu zara zuzendari, eta gizona zara…

Noski, eta horretara ere joan gura genuen obra pres-

Beste behin, antzerkia eta entretenimendua

tatzen hasi ginenean. Are gehiago, horixe bera kritika-

kritika gogorra egiteko baliagarri.

tzen da publikoki ere. Gu gara gure burua «mozten»

Lehen aktoreen ardurez aritu gara, ezta? Hemen adi-

lehenak. Panpin Etxearena kuriosoa da gainera: antzo-

bide bat. Zelan ez dugu kritikatuko eta hausnartuko

kiko zuzendariak niri eskatu zidan Ibsenek sortutako

guk dakigun bidetik? Bigarren Gerra Mundialaren

obra interpretatzea.

ostean, Nurenbergo epaiketak egin zituzten Alemanian bertako faxistak epaitzeko. Modu horretan, mi-

Barkatu, non dago kuriositatea?

nak jarraitzen bazuen ere, zauria itxi egin zuten. Eta

Gizon batek beste gizon bati eskatu ziola gizon batek

barkamena eskatu. Baina Espainian Franco ohean hil

idatzitako obra bat ekoiztea. Baina nor da gizon ho-

zen eta inoiz ez dira bere sarraskiak epaitu. Espainiar

riek egindakoaren azken interprete? Emakumea. Bizi-

estatuan 120.000 pertsona inguru desagertuta daude

tzan sarri gertatu ohi da hori, gizonezkoek «agintzen»

oraindik faxismoaren erruz (Camboyaren ostean mar-

duten munduan emakumea delako azken erantzule.

ka handiena duen estatua) eta esan bezala, Euskal He-

Eta Panpin Etxea baliatu gura genuen eztabaida hori

rria zapaltzen saiatu dira eta ari dira etengabe. Zelan

mahai gainean jartzeko.

ez dugu ba hori kritikatuko? Eta zelan ez da gizartea gaixorik egongo ba?

Orain Francoren bilobari gutuna antzezlanarekin gelditu barik ari zara batetik bestera arra-

Ikusleak antzerkia ikustetik hunkituta eta ber-

kasta handiz. Hor ere beste moduko kritika bat

barik ezin egin irteten direla esan duzu. Zu

jartzen duzue taula gainean…

entzunda bakarrik, batzuk haserre ere irtengo

Memoria historikoa da gai nagusi. Zehatzago esan-

dira…

da, Franco diktadorearen herentzian euskal gizar-

Ziurrenik bai. Baina antzezlanaren asmoa ez da amo-

teak jasan behar izan duena bistan jarri nahi dugu

rrua edo mendeku-gosea sortzea, inondik inora. Modu

lan honekin. Ezkutuan dagoen hori eta hain barne-

positiboan eta konstruktiboan proposatu gura dugu

ratuta ditugun ekintza horiek bistan jarri nahi dira,

gaia, ikusleei esateko: «Gure esparrutik arazo bat pro-

hain zuzen.

posatu dugu, baina kaka hau orain zuek konpondu behar duzue, gizarte osoaren ardura delako Francoren

Zer da «ezkutuan dagoen hori» eta «hain barne-

ostekoak sendatzea».

ratua duguna»?

10

Horretarako antzezlana ikustera joan beharko duzue,

Hitz egin dezagun herriaz. Bertsotan moduan,

ezta? (barreka)

gaia jarrita: Galdakao eta antzerkia.

Han bestea! Zerbait aurreratzeko moduan izan-

(isiltasun une luzea) Uste dut ez dela herri honetako

go zara baina!

panorama bakarrik, baina Galdakaon behintzat egoera

Genozidio hitza erabili behar dugu harago joateko,

hori nabarmena da… Ea azaltzeko gai naizen.

|

Pako Revueltas

©Laurent Leger Adame

Ea ba…

edo 400, berdin-berdin kobratuko dute. Beraz, langi-

Lehen Galdakaon ez zegoen kultur etxerik, ez zegoen

leek inoiz ez dute ikusiko herritarrak estimulatzearen

aretorik eta bereziki herriak antolatzen zituen kultur

beharra ikuskizunez gozatzera joan daitezen.

eskaintza asko. Gogoratzen dut Elexaldeko frontoian egiten ziren umorezko jaialdiak… 700 pertsona inguru

Baina egiten da publizitatea, buzoietan panfle-

batzen ginen han!

toak banatzen dira, sare sozialetan… Ez dira nahiko?

Gaur egun aldiz, kultur-ikuskizunetara doan

Nire ustez hor dago arazoa. Hedapen pasibo bat egi-

jende kopuruak nabarmen egin du behera. Zer

ten da, baina ez da publikoa lantzen. Horregatik Gal-

gertatu da zure ustez?

dakaon eta herri askotan jendetza galdu da, udaletako

Kulturaren kudeaketa administrazioaren esku utzi

teknikariak kultur produktuen erosleak direlako, ez

dela. Kultur eskaintza erakundeen esku uztea nahikoa

kulturaren sustatzaile. Eta publikoaren emaitza eskas

zelakoan-edo, herritar askok pentsatu zuten ordutik

horiekin edozein enpresa pribatutan kalean zaude, ez

aurrera ez zutela «ezer gehiago egin behar». Orduan

dituzulako helburuak betetzen.

herri mugimendu kultural gehienak desagertu egin ziren kultur eskaintza gehiena Udalaren esku utzita.

Kritika baten atzetik ekarpenak etorri beharko lirateke…

Baina Udalak urtero hainbat antzerki, musika

Noski, horregatik proposatzen dut kultur etxeetako

eta dantza saio antolatzen ditu, eta publikoa

areto nagusiak herriko elkarte, eragile eta zaleen esku

oso eskasa izan ohi da…

uztea. Baina ez orain arte bezala, edozein elkartek

Arazoa ez da publikoarena, ez da herritarrena, ikus-

saio konkretu baterako aretoa eskatuta eta kito. Herri-

kizun horien arrakasta helburu ez dituzten funtzio-

ko dantza, antzerki, musika… taldeei bertan aritzeko

narioena baizik. Edo langileena eurena baino, euren

malgutasun gehiago emanda, ez bakarrik saioetarako,

soldatena da arazoa.

baizik eta proiektu bat prestatzeko, entseguak txandaka egiteko... Hemen zergatik ez dira egonaldi artisti-

Gai potoloa atera duzu mahai gainera. Azaldu

koak antolatzen, adibidez? Eztabaidak mahai gainean

zaitez hobeto, arren.

egon beharko luke, ez delako normala kultur eskain-

Honekin esan gura dut kultur teknikariek ezarrita

tzen publikoa hain baxua izatea eta Torrezabaleko

dituzten soldatak ez direla ikuskizunaren arrakastan

agertoki nagusia, esaterako, urteko egun gehienetan

oinarritzen. Antzerki bat ikustera hiru pertsona joan

hutsik egotea. urtarrila 2017 | 11

APPlika zaitez

Irakurlearen txokoa

Hauek izango dira mugikorretan 2017ko tendentziak

O

Urte berriarekin batera asko dira gure buruari jartzen dizkiogun erronka edo helburu berriak: bikotekidea izatea, erretzeari uztea, argaltzea, hizkuntza berri bat ikastea... Bada, aurtengo aplikazio arrakastatsuenak hari horri tiraka etorriko direla dio lainformacion. com webgune ezagunak. Hauek dira, beraz, 2017an herritarren mugikorretan faltako ez diren aplikazioak:

so zaila egiten zaigu askotan

liburutegian

ikastea. Maiz gertatu zait alboan izan dudan

kidearen diskografia osoa entzun behar izatea. Beste batzuk lagunekin edo taldeka doaz eta ez dira isiltzen, edota lagunei lekua gorde egiten diotenak, gelatik kanpora atseden hartzera isildu gabe ateratzen direnak, komunetan erretzen dutenak, komunak zikintzen dituztenak‌ Ez gara edo ez dira konturatzen molestatzen ari direna? Oraintsu gertatu zait, ikasgela lehen ordutik jendez gainezka egon izana eta lekua aurkitzeko hainbat buelta eman ondoren neskato bati

FINTONIC

bere poltsa ondoko aulkitik kentze-

Aurreztea delako askoren pentsa-

ko eskatu izana. Nahiko kontzientea

menduetan dagoen kontua, aplika-

izan zen leku gutxi eta jende asko

zio hau 2017ko tendentzia izango

ginela. Bere poltsak lehentasuna

da. Programa honek zure gastu eta

zuen, ordea.

irabaziak kontrolatuko ditu.

Udako azterketa garaian antzerako kontuak, baina orduan bes-

DUOLINGO

te protagonista bat: airea. Batzuek

Hizkuntza berria ikasteko aplika-

ez dute ÂŤpelmadaÂť emateko aukera

zioa da, zeinek hasieran test bat

galtzen. Garai horretan badago nes-

egingo dizun hizkuntza horretan

ka bat, beti bera, egunero gailuaren

duzun maila ezagutu eta hortik au-

azpian esertzen dena eta aire hotza

rrera modu entretenigarrian irakas-

kentzeko eskatzen duena. Ez al da

teko.

konturatzen berak hotzik ez izateko besteok bero lar jaso izaten dugula?

NIKE + TRAINING CLUB

Norbaitek esan behar al dio hurren-

Kirola egiteko errutinak, egunero

go egunean beste eserleku batean

kontsumitzen duzun kalorien kon-

ezartzeko?

trola eta maila desberdinetako ari-

Ez dut uste molestatzen duten

keta fisikoak proposatzen dituen

horiek hau irakurriko dutenik baina

aplikazioa modan jarriko da aurten.

ohartu daitezela batzuk kokoteraino gaudela!

QUITNOW Erretzeari uzteko egon daitekeen

Torrezabaleko ikasle bat

aplikaziorik eraginkorrena da hauxe. Erre gabeko orduak erakutsi, ordura arte aurreztutako diruaren kontrola egin eta erre gabe jarraitzeko motibazioa ematen du programa honek, besteak beste.

12

|

Zeure iritzia hemen argitaratzeko, bidali gehienez 100 berbako testua helbide honetara: infobinke@gmail.com Binkek gutunak laburtzeko eskubidea du.

Hilabeteko argazkia

Maximo Moreno parkera doan tunela.

Argazkia: Gotzon Almaraz

Sormenetik KARKARRAMARRO

urtarrila 2017 13

Erreportajea

BIKIAK

Berdinak eta antzekoak?

Ba al zenekien bikien amek bizi itxaropen luzeagoa dutena? Edo horien gehienek ezkertiar izateko joera dutena? Beste ikerketa batek dio esneki gehiegi hartzen dituzten emakumeek bikiak izateko aukera gehiago dituztela. Egia ote? Baina, biki izatea klona izatea al da?

E

ta zuk, baduzu zure klona den pertsona-

kian, emakumeak haurdun gelditzeko aukera gehiago

rik? Zientifikoki frogatuta ez badago ere,

izan ditzan ebakuntza bakarrean. Horregatik, bikiak

uste zaharrak dio munduan denok dugula

izatearen jatorri hartu izan da in vitro ernalkuntza

gure itxura fisikoarekin oso antzekoa den

metodoa.

pertsona bat gutxienez. Munduko zein

Aldiz, Herbehereetan egindako ikerketa batek

txokotan ez dakigu, agian Zeelanda Berri-

adinari egotzi dio bikiak izatearen zergatia. Baina zer

ko Tauranga hirian egongo delako zurea…

demonio! Galdakaon eta Usansolon dauden biki asko-

Gure protagonistek aldiz ez dute urrunera joan

ren amak ez dira ba hain nagusiak… Esneki gehiegi

beharrik berdina duten pertsona bat aurkitzeko, itxu-

edaten dituztelako izango ote? Hori ere bada beste

raz behintzat… Ala baita izaeraz ere? Erne, segundo

hipotesi bat. Baina, usteak erdi ustel, eta hipotesiak

bat. «Berdina» hitza aipatu dugu aurretik, baina izan-

beti hipotesi.

go dute desberdintasunik, ezta?

Horregatik, asmoa erreportaje zientifiko bat egitea ez denez eta bikien inguruan izan ditzakegun

zer dira bikiak?

topiko tipikoenak argitze aldera, Galdakao eta Usan-

Biologia edo genetika kontu korapilotsuetan galdu

soloko biki anai eta ahizpa batzuk elkartu ditu Bin-

barik zaila da bikiak zergatik sortzen diren azaltzea.

kek, zuzenean eurekin berba egin eta hainbat bitxikeri

Hala ere, zer diren azaltzea erraza da: bikiak haur-

kontatzeko.

dunaldi bakarrean jaiotako bi ume dira. Baina egia da

14

azalpen horretatik urrunago ere iritsi gaitezkela biki

Herriko «bikotzak»

mota asko daudelako (biki dizigotikoak, monozigoti-

Galdakaon eta Usansolon hainbat dira ezagutu ditza-

koak, siamdarrak…). Eta bikiak jaiotzearen zergatiaz

kegun biki edo «bikotzak», baina denak elkartu ezin

ere luze aritu gaitezke.

eta lau bikote elkartu ditu Binkek «plaza gorriaren»

Orain arte hedatuen egon den hipotesia in vitro

bueltan. Gazteenetatik hasita, hona aurkezpenak:

ernalkuntzan oinarrituta zegoen. Profesionalen esku-

Ibon eta Unai Artaraz, Nerea eta Amaia Abad, Sergio

tik lagundutako ugalketa sistema honen bidez ernal-

eta Isma Alvaro galdakoztarrak dira; Oihane eta Nerea

kuntzan enbrioi bat baino gehiago sartzen da umeto-

Urgoiti ahiztak berriz, usansolotarrak.

|

urtarrila 2017 | 15

Erreportajea

Bikiren bat aurrean izatean ziur edonori hamai-

Elkarrekin hazi

ka zalantza eta kuriositate sortu zaizkiola bizitzan.

Nereak onartzen du Amaia baino gogorragoa dena. Is-

Imajinatu ba lau biki bikote aurrean izatean! Zalantza

mak berriz, Sergio bera baino serioagoa dela eta Oiha-

eta jakinmin horiek ezin izan ditugu saihestu, nahiz

nek argi du Nereak pazientzia handiagoa duela berare-

eta galdera askorekin pixka bat nazkatuta ere egoteaz

kin alderatuz gero. Eta euren arteko desberdintasunez

onartu diguten protagonistek. Tira ba, erreportaje hau

berbetan salto Unaiek: «Ni Ibon baino listoagoa naz!».

izan bedi galdera ergel askoren amaierarako erremin-

Hori bai, barre artean bat datoz zortzi senideak oso

ta. Galdera inozoez ari garela, «gure» bikiek gehien

gustu antzekoak dituztela onartzean. Hain gustu an-

gorroto dutena hauxe da: «Bietako nor jaio zen lehe-

tzekoak dituzte, Nerea eta Oihane Urgoitik ingeniari-

nago?». Akaso lasterketa batez ari gara? Ala gehiago

tza ikasketak hartu dituztela. Etxean eta koadrilan ez

maiteko duzu jaio zen lehena? Hori da gehien gorroto

ezik, ikasketetan ere beti elkarrekin!

duten galdera. Baina onartzen dute adinarekin batera

Orain dela gutxira arte derrigorrezko ikasketak

kontu horiek ere errazago eramaten dituztela. Unai

egiteko bikiak ziren anai-arrebak ez ziren gelaz ba-

eta Iboni oraindik, bederatzi urterekin, ez diote an-

natzen, baina orain txikitatik banatu egiten dituzte

tzeko galderek grazia handirik egiten, eta are gutxiago

ikastetxe gehienek, arautzat hartuta. Erabaki horrek

biak ez desberdintzea.

polemika pizten du gurasoen artean, biki eta hirukien

Biki gaztetxoenak amarekin etorri dira hitzor-

gaiak lantzen dituen Somos Múltiples webgunearen

dura, eta Susana Gilek berak ere umoretsu onartzen

arabera «arau horren atzean erratutako hipotesi bat

du inoiz bularra semeetako bati bi bider eman izan

baino ez dagoelako». Hipotesi horrek dio, ikasketetan

ziola, besteari ematen ari zitzaiolakoan. Orduantxe

txikitatik banatuz gero, biki bakoitza bere nortasun

erantzun Urgoititarrek: «Batzuetan gure gurasoek be

propioa osatzen errazago joango dela. «Baina bikiak

txikitan bietako bat birritan dutxatu dabe erratuta!».

banatzeak benetako antsietateak, maitasun faltaren

Baina kasu horretan defendatu egiten dituzte zortzi-

sentipena eta garapenaren atzerapenak» ekar ditzake-

rek euren gurasoak, bikiek eurek ere onartu egiten du-

la dio aipatutako web atariak.

telako egun ez direla gai euren buruak desberdintzeko txikitako erretratuetan.

Erreportaje honetako protagonista guztiak elkarrekin aritu dira ikasketetan, Ibon eta Unai izan ezik

Nerea eta Amaiaren kasua desberdina izan

(hauek banatu egin zituztelako txikitatik ikasgelan),

beharko litzatekela ondorioztatu dugu, alegia, hala-

eta eurekin elkartzen den edonork ondoriozta dezake

beharrez desberdindu behar zituztela txikitan ere,

ez dutela identitate propioa sortzeko arazorik izan.

«bata aitaren gogokoa dalako eta bestea amarena»,

16

diote elkarri begira. Oihanek eta Nereak ez, argi eta

Nor da nor?

garbi diote biak «aitarena» direla. Zer esango ote dute

Arazoak baino, abantailak ekarri dizkiote gehienei el-

hauen gurasoek?

karrekin egon eta hain antzekoak izateak. Urgoititarrek

|

Bikiak egungo unibertsitateko ikasketak elkarrekin egiteaz gain, Alvarotarrek soldadutza ere elkarrekin egin behar izan zuten. Eta… goazen euren zintzotasunak kontatzera! «Milian» ere Ismak Sergiori (edo alderantziz) guardia bat edo beste ere egin izan zizkion, anaia zelakoan!

Goitik behera eta ezkerretik eskuinera: Ibon eta Unai Artaraz (9 urte), Amaia eta Nerea Abad (25 urte), Sergio eta Isma Alvaro (46 urte) eta Oihane eta Nerea Urgoiti (23 urte) anai eta ahizpak.

Batek ez zuenean nahi, besteak mesedea egin eta kito!

Horrela ere hainbatean aritzea onartu izan dute Abad bikiek. Ez soldadutzan, noski. Eskolara amantalarekin joan behar izaten zutenean eta irakasleak Amaia edo Nerea mugitu barik izkina batean zigortzen zuenean, ahizpek bazuten konponbidea: zigortuta zegoenak amantala besteari jantzi eta txandaka aritzen ziren izkina kontra, horrela zigortutakoak jolasteko aukera ere bazuen! «Eta ez zan inor enteratzen!», dio Amaiak barrezka. Noski, partekatutako penak pena gutxiago direlako!

Oihane Urgoitik bere aldetik, gurasoek kontatutako pasartetxoa kontatu zuen: «Lau urtegaz eskolatik barnetegi batera joan eta han zaldien ibili ginan… Baina Nereari beldurra emoten eutson zaldien ibiltea eta nik zer egin? Ezer esan barik nire txandan eta gero berean be ibiltzen nintzan!». Baina bada ezpada ez zion inori ezer esan behin barnetegitik bueltan egon arte!

Ibon eta Unairen amak orduan onartzen du: «Bata gaixotzen danean eta eskolara joan ezin danean, anaia be etxean gelditzen da eskolara joan barik». Baina anaia gaixorik egon gabe ere? «Gaixorik egon barik, unitate bakarra dira eta!», erantzuten du irribarretsu. Artaraz anaiak gaztetxoegiak dira kontu horietan aritzeko, baina Abad, Alvaro eta Urgoiti bikiak abantailaren batekin ados badaude sinatzearekin da. Bai. Bere bikia izango balitz bezala azterketa edo dokumentu ofizialetan sinatzea da oso antzekoa den biki bat izatearen abantaila nagusia. Nork ez luke egingo?

Aldiz, hainbesteko grazia ez zieten egiten Nerea eta Oihaneri saskibaloian jokatzen ari zirenean, batek falta bat egiten zuenean baina besteari ezartzen ziotenean, edo Ismak eta Sergiok dioten bezala, «berdin janzten euskuenean be… gorroto!».

«Eta ligatzerako orduan, nork ligatzen du gehiago?» galdera egitean neskek argi dute, Alvarotarrek ez hainbeste, eta Artaraz gaztetxoei hobe horren inguruan ez galdetzea, badute eta denbora aurretik horretan pentsatzen hasi orduko! Hori bai, ligatzeaz ari garela, erreportajeko neskek diote inoiz baten mutillagunak eman izan diola musu besteari, edota keinu sentsualen bat bota bere bikotea ez den ahizpari. Ene! Ederra estualdia! Baina eskerrak ohituta dauden eta umorez hartzen dituzten antzeko egoerak! urtarrila 2017 | 17

Albisteak Jaia

Otsailaren 10ean ospa Binkeren lehenengo ur

Urtebete igaro da Binkek bere ibilbidea hasi zuenetik. Hori ospatzeko, otsailaren 10ean, puzgarriak, Xaiborren ikuskizuna eta Taberna Ibiltariarekin kantupoteoa egingo da.

animatzaile ezagunak bere Dantzatlon diskofesta-ikuskizun berria eskainiko du plaza berean. Martxa handiko saio dibertigarria eskaintzera dator gernikarra, eta gerriak mugitzeko aitzakiarik ez da faltako.

Urteetan Galdakaon zein Usanso-

direlako historian zehar. Hori alda-

Xaiborren saioa amaitu eta ordu-

lon egon den kexa, behar eta esku-

tzeko beharra zegoen, eta komuni-

bete beranduago aldiz, hain txi-

bide bati erantzunez herritik jaio

kabide orokor bat sortu behar zen

kiak ez direnentzako kantupoteo

zen Binke. «Kexa» bati erantzunez,

zeinek euskara, besteak beste, etxe

musikatua antolatu da Taberna

urteak izan direlako kexatu diren

guztietara iritsiaraziko zuen. Herri-

Ibiltaria talde arrakastatsuarekin

herritar euskaldunak, gure herrian

tar guztiek, euskaraz ondo moldatu

batera. Atzoko eta gaurko kantuak,

euskarazko komunikabide propio-

zein ez, hilero euskarazko doako

hemengoak zein hangoak, berta-

rik ez dagoela-eta. «Behar», Binke

baliabide bat eskura izan zezaten.

ratutakoen artean banatutako le-

hilero kaleratzen duen Aitu elkar-

Abiapuntu horretatik eta he-

tren bitartez kantatzea da Taberna

tea sinetsita dagoelako herritarrei

rriko hainbat euskaltzaleren eskutik

Ibiltariaren asmoa. Eta giro ederra

ahotsa emango dien komunikabide

sortu zen eskuartean duzun Binke

sortzen dute tabernaz taberna, ka-

baten beharraz. Albisteez harago,

hilabetekaria, 2016ko urtarrilean.

lez kale, gitarrak, soinuak, xirulak,

herritarrak protagonista egin eta

18

perkusioa... eta euren ahotsak la-

eurei arduratzen dizkieten gaiak

Otsailak 10

gun.Taberna

kaleratuko dituen «aterki mediati-

Proiektuaren lehenengo urteurre-

hasiko da 20:30 aldera eta Kurtzea

ko» baten beharra dagoelako, ale-

na ospatzeko, otsailaren 10erako

inguruko tabernen guneak alaituko

gia. Eta «eskubide» bat bermatzeko

jai xumea antolatu gura du Aitu

ditu Galdakaora etorritako dozena

bidean ere jaio da Binke, euskaldu-

elkarteak. Horretarako, etxeko txi-

lagunetik gorako kuadrilak.

nak euren herriko informazioa eu-

kienentzat, 17:30etik aurrera puz-

Binkeren batzordeak arrasti-

ren hizkuntzan jaso gabe bigarren

garriak eta musika jarriko dira Itu-

gau atsegina sortu gura du herriko

mailako herritarrak bilakatu izan

rrondo plazan. 18:30 aldera Xaibor

euskaldunon artean, eta horregatik

|

Ibiltaria

Iturrondon

atuko da rteurrena

ÂŤherriko euskaldun eta euskaltzale

propioak aldatzeko asmoa erakutsi

Hori horrela, orain arte proiek-

guztiak Iturrondo ingurura gonbi-

zuen hasieratik. Bidea hastea zen

tuari babesa emandako herritarrek

datu gura doguz otsailaren 10ean,

lehenengo urratsa. Behin lehenen-

-binkekideek- euren balorazio in-

danon artean Binke hilabetekariari

go urtea beteta, orain aldatzen eta

kesta bete eta emaitza horiek abia-

babesa kantuz be emotekoÂť, diote

herritarren nahi edo beharretara

puntu hartuta deitu zen Aholku Ba-

proiektuaren sortzaileek.

egokitzen joatea da bigarren pau-

tzorde irekira. Binkeren hurrengo

sua. Baina pausu horren noranz-

zenbakia beraz erabat desberdina

koa herritarrek ebatzi dute Binken.

izango da eduki eta diseinu aldetik.

Galdakao euskarazko

17:30

eta

Usansoloren

lehenengo

aldizkari

18:30

20:30

urtarrila 2017| 19

Osasuna

Elkartasuna

Ospitalea gainezka egotea salatu dute, gripe kasuen gorakadagatik

Merkatu Txikiak 3.400 euro batu ditu ekimen solidarioetarako

Sare Sozialen bidez egin ziren lehenengo salaketa publikoak, «ez da Madril edo Bartzelonako ospitale bat, ez. Galdakao-Usansolo Ospitalea da», dio Facebook-eko erabiltzaile batek. Irudiak ospitaleko korridore bat erakusten du, zeinetan gaixoak eta oheak pasilloan bertan ikusi daitezkeen, ezin geletan sartu. Salaketa hori bera Osakidetzara iritsi zen hile honen hasieran, eta osasun erakundeak «orain hamar urte baino gehiago hartu ziren salbuespen neurriak»

Mundu Bat taldeko kideak, jasotako diru-bilketaren berri eman zuten egunean.

Gabon guztietan Mundu Bat elkarteak Merkatu Txikia antolatzen du, hainbat merkatariren laguntzari esker. Gabonen ostean eman zuten batutako diruaren berri.

hartu behar izana aitortu zuen:

Mundu Bat gazte erakunde galda-

egiten duen Mosaik elkarteari eman-

Galdakao-Usansolo

Ospitalaren

koztarrak antolatu duen Gaboneta-

go zaizkio eta azken 400 euroak Bi-

katastrofeen solairua berriz ireki

ko Azoka Txikian guztira 3.400 euro

dezko Merkataritzako salmentara

behar izan dute, 417 ohe gehiago

batu dira. Diru hori helburu solida-

bideratuko dira. Diru-bilketa hori

sartu ahal izateko. Gripearen epi-

rioei bideratuko zaie, hiru zatitan

burutu ahal izan da, orokorrean, gal-

demia dago ospitaleak gainezka

banatuta. 1.500 euro Galdakaoko

dakoztarren inplikazioari esker eta,

egitearen atzean, eta dagoeneko

Caritas erakundeari bideratuko zaiz-

bereziki, topagune eta ludoteketako

gaixo kopurua hirukoiztu egin da

kio, haurrentzako proiektuak aurre-

gazteei esker. Mundu Bat taldetik

egunotan. Hurrengo egunetan ko-

ra eraman ahal izateko. Beste 1.500

eskerrak eman nahi izan dizkiete

puruak gora egitea aurreikusi dute.

euro Greziako errefuxiatuekin lan

herritar inplikatu guztiei.

Politika

Aurrekontuen proposamen bateratua aurkeztu dute oposizioko hiru alderdik Oposizioko

EH

Bildu,

Galdakao

Orain eta Galdakao Irabazi talde politikoek 2017ko Galdakaoko Udalaren aurrekontuei zuzenketa bateratuak aurkeztu dizkiete. «Ekimenak azken asteetan hiru talde politikoen lan bateratuari erantzuten dio», oposizioko hiru alderdi hauen esanetan, «helburu jakin batekin: Galdakaon

PNV eta PSEren ereduak

badaukala

beste aukera bat era-

kustea». Zuzenketak osotasunari Ospitaleko korridorean dauden oheak.

20

|

eta hainbat partziali egin dizkiete.

Ilardia, Sanchez eta Txabes.

Albisteak Obrak

Lanetarako, 1.9 milioi euroko inbertsioa Galdakaoko Udalak bi milioi euro

paloien mantentze-lanak, bideeta-

tzeko. Eta amaitzeko, eguneroko

inguru inbertituko ditu bide pu-

ko zuloak konpontzea, eskailerak,

jardunean eragina handia duten

blikoa osatzen duten elementu

eskudelak, hormatxoak, zintarriak

hirigintzako lanak egitea. Horre-

guztien mantentze- eta konpon-

eta abar berreraikitzea), haien

la, ÂŤerantzun bizkor, programatu

keta-lanetan. Ildo horretan, aste

kontserbazio-maila onaren bidez

eta ekonomikoa bermatuÂť gura du

honetan datozen lau urteetarako

elementuon narriadura prebeni-

Galdakaoko Udalak.

lan horiek esleitzeko lizitazio-prozesua irekiko da, 1,9 milioi euroko gehieneko prezioarekin. Kontratu horrekin, besteak beste, honako helburu hauek lortu nahi dira: batetik kexak daudenean edo ezohiko egoeretan berehala erantzuteko gaitasuna, herriko normaltasunari eragiten dioten egoerak konpondu ahal izateko. Bigarrenik, ohiko mantentze-lanekin lotutako programatutako egitekoak egitea (es-

Urreta parkea da azken urteetan eraldaketa narbarmenak izan dituen gunea.

Dispertsioa

Ikus-entzunezkoa

Euskara

Presoen aldeko dokumentu bat onartu du Udalak

Galdakaoren bideo promozionala estreinatu dute

Berbalagunen izena emateko epeak zabalik jarraitzen du

Udalaren bozeramaileen batzarrak

Hirurehun pertsona inguru bildu

ÂŤUrte hasierako asmo onen ze-

presoen aldeko dokumentu bat

ziren

Galdakaoko

rrendari erronka erraza bezain

onartu zuen, EH Bilduk proposa-

Udalak sustatu duen eta herriko bi-

aberasgarriaÂť proposatu nahi die

tuta. Dokumentuak hiru helburu

zilagunak protagonista dituen film

Berbalagunek herriko euskaldunei,

ditu: galdakoztar batek senide bati

laburraren estreinaldirako. Tokiko

astero gura duenari euskara doan

egindako bisitan izandako istripua

identitatearen

jaso

praktikatzeko ordubete eskaintzea.

salatu eta elkartasuna adieraztea,

dira kontakizun baten bitartez. He-

Horretarako, Berbalagun ekimenak

dispertsioaren aurka egitea eta

rriaren inguruak eta jarduera so-

gogorarazi egin du taldeetan izena

guzti horren berri dagozkien era-

zial eta kulturalak erakustea da as-

emateko epeak zabalik jarraitzen

kunde guztiei ofizialki ematea.

moa. Lana YouTube-n dago ikusgai.

duela edozein euskaltegitan.

Torrezabalen

ezaugarriak

urtarrila 2017| 21

Usansolo

Mugak zehazteko desadostasunak Batzorde Parekidearen bigarren bileran Batzorde Parekidea osatzen duten UH eta EAJko ordezkariek desadostasunak erakutsi dituzte urtarrilaren 10ean mugen inguruan jarduteko egindako bileran.

Segregazio-prozesuan

aurrera

egiteko eratutako Batzorde Parekidearen helburuetako bat da Usansoloren mugak zehaztea, eta horretarako bildu ziren batzarkideak pasa den urtarrilaren 10ean.

Usansolo Herria plataformak dionez, «Usansolo aspaldi dago mugatuta, 1991n ere hainbat ikerketa egin baitziren mugaketari dagokio-

UHko kideak artxiboko irudian, EH Bildu eta Galdakao Orain alderdiekin batera.

nez», eta horregatik aldarrikatzen du «erregistro publikoetan dagoen

aldarrikatzen duen antzerako era-

Usansolo Herriak «galdeketen alde

informazioa kontuan hartzea, eta

bakitzeko eskubidea izan beharko

dagoela» dio, eta «egun desanexio-

ez ahaztea ez historia, ez aurreko

lukete beste nukleo batzuek ere».

prozesua martxan badago, 2014an

gestoreek egindako lana». Gaineratzen du «Usansolo mugatuta egon arren,

prozesuak

aurrera

egin

ahala ikusiko dela mugaketa hori

Diputaziora jo, ekarpen bila

definitiboa den edo ez», baina ho-

«nahiz eta kasu horretan, EAJ bera izan galdeketa boikoteatzen ahalegindu zena».

Hala ere, ez datoz bat Udal

rretarako, «1991n adostutakoa har-

Usansolo Herriak, bestalde,

Gobernuak proposatzen duen gal-

tu beharko litzatekeela abiapuntu-

mugen ikerketa eta

deketa motarekin; izan ere, «gal-

tzat». Udal Gobernuak, ordea, urte

zehaztapenean aurreratzeko,

deketa auzoka zatikatua egin nahi

hartan «ez zela ezer hitzartu» dio,

«Aldundiak estruktura

dute, herria banatu eta usansolota-

eta «egindako lana ez zela amaitu,

teknikoa duten agiriak

rren artean liskarrak sortzeko as-

ez zelako emaitzarik adostu». Ho-

sortzea» proposatzen du.

moz». Beraz, galdeketa bai, baina

rri gehitzen dio «aipatutako erre-

Izan ere, haien hitzetan,

«herri guztiari bere osotasunean

gistro horiek existitzekotan, UHk publiko egin beharko lituzkeela, 1991n adostutakoarekin batera».

Udal

Gobernuaren

iritziz,

«ez dakigu Usansolo zehazki zer den muga geografikoei dagokienez», eta hau argitzeko «herrita-

22

egindako galdeketari esker» dela,

«Batzorde Parekidea ez da ez teknikoa ez juridikoa», eta «desanexio-prozesurako beharrezkoak dira gaian adituak direnen ikerketa eta ekarpenak». Hurrengo bilera urtarrilaren 24an egingo da,

egitea» exijitzen dute UHtik.

Horrez gain, Usansolo Herria plataformak dionenez, Batzorde Parekidea -gero Batzorde Mistoa izango dena-, «ez da inolaz ere parekidea, Udaleko hiru ordezka-

Usansoloren mugaketa zein

riak ez ezik, Usansolo ordezkatzen

rrei galdetu beharko litzaieke ea

gainontzeko gaiak adosteko

duen EAJko kidea ere desanexioa-

zer nahi duten haien etorkizune-

eta hartutako erabakiak

ren kontra kokatu delako proze-

rako». Hauen ustetan, «Usansolok

plenoan aurkezteko.

suaren hasieratik».

|

KORRIKAREN AURKEzPENAK eskolako areto nagusian.

NOIz PASAKO DA KORRIKA GURETIK?

Usansolon: Otsailak 10, ostirala, 19:30ean Unkinan.

Apirilaren 7an, barikua

Galdakaon: Otsailak 9, osteguna, 19:30ean Gandasegi

Aurkezpen bakoitzean Galdakaon eta Usansolon Korrika 20k izango duen guztiaren berri emango da: ibilbidea, dokumentala, Korrika txikia, egingo diren ekintzak, ikuskizunak, eta abar. Herritar, eragile, talde eta elkarte guztiei luzatuta dago gonbidapena!

zELAN LAGUNDU KORRIKA?

Usansolo aldetik sartuko da lehenengo, gabaz…

Erletxe........... 00:02:59 Ospitalea....... 00:10:47 Usansolo ....... 00:24:35 Bedia ............. 00:36:35

1. Korrika laguntzaile eginez, urtean 12€ ordainduz (euskaltegietan egiteko aukera).

2. Korrikako arropa erosiz. Ume, gazte zein helduentzako arropa ederrak daude!

3. Edozein komertzio, taberna zein enpresa Korrika Lagun bilakatuz.

4. Kilometroa elkarte, erakunde edo talde baten/ batzuen izenean erosiz.

5. Eta noski, Korrikako ekitaldietan parte hartuz eta…

Arratia aldera joango da eta bueltan Galdakaon sartuko da, Etxebarritik…

Aperribai ...... 15:50:13 Bengoetxe ..... 15:53:28 Kurtzea ......... 16:22:43 Kortederra .... 16:52:19

Apirilaren 7an “tipi tapa, tipi tapa!...”

urtarrila 2017| 23

Kirola Pilota

Eskuz Binakako Txapelketa Galdakaon, Larunbe protagonista Eskuz Binakako Txapelketan bete-betean murgilduta dabil Mikel Larunbe pilotari galdakoztarra. Hurrengo saioa bere sorterrian izango du Adiskideko pilotari ohiak, barikuan bertan, hilak 20.

Mikel Larunbe galdakoztarrak, urtarrilaren 20an, barikuz, Galdakaoko Kurtzea frontoian (20:00etan, bigarren partidua), Esku Pilotako Enpresen Ligaxkako Eskuz Binakako

Txapelketaren

final-laure-

netako ligaxkan laugarren puntua eskuratu gura du. Horretarako, Oinatz Bengoetxea, Lau eta Erdiko txapeldun nafarrarekin batera, Víctor errioxarraren (Artolaren ordez, lesionatuta dagoelako) eta Albisu gipuzkoarraren aurka irabazi

Mikel larunbe, kurtzea frontoiaren aurreko kioskoan.

beharko du. Norgehiagoka ETB bidez bariku berean grabatutako pro-

duta daudelako ligaxkako sailkape-

Pilota jaialdia 20:00etan hasiko da,

graman eskainiko da. Partidua oso

nean. Guztira 14 jardunaldi izango

Promozioko Binakako Txapelketako

erakargarria

aurreikusten

dira, baina Larunbek irabaziko balu

partiduarekin; bertan Peña II-Sala-

dute antolatzaileek, lehian dauden

postu ezin hobean kokatuko litzate-

verri bikotea Errandonea-Martija

zortzi bikoteetatik sei oso berdin-

ke finalerdietan sartu ahal izateko.

bikotearen aurka arituko da.

izatea

Futbola

«Umore Ona: indarra, sasoia eta zoriona» dokumentala sarean estreinatu dute

24

Pasatako urtea amaitzear zegoela,

teak aitortzen duenez, «2016. urtea

«Umore Ona: indarra, sasoia eta

pozgarria eta oparoa» izan da, izan

zoriona» lelopean eman zuen ar-

ere «herriaren laguntzari esker,

gitara Usansoloko futbol taldeak

gazteak bigarren urtez jarraian izan

oihartzun handia izan duen gores-

dira txapeldun». Gainerako taldeen-

pen bideoa. Bertan, hainbat herri-

tzat ere denboraldi ona izan da.

tarrek hartu zuten parte, urte luzez

Nagusien taldeak, esaterako, lehen

animatu eta jarraitu duten taldeari

postua mantendu du, eta lanean

mirespen berbak eskainiz. Bideoak,

jarraituko du 2017ko denboraldian

gainera, aukera ematen du taldea-

preferente erregional mailara igo-

ren historia eta baloreak ezagutzera

tzeko. Aipatutako bideoa YouTu-

emateko. Bestalde, eta kirol elkar-

be-n dago ikusgai.

|

Gaztetxoak ere protagonista dira.

Pilota

Instalazioak

Karregal-Artola fin hasi dira Euskal Ligan

Gimnasio pribatuek orain bi urteko hitzarmena berritu dute Udalarekin

Karregalek eta Artolak, Bizkaiko Txapelketa irabazita, aurten ere

Udalak

Euska Liga jokatuko dute gazte

sio pribatuek berritu egin dute

eta

hiriko

lau

gimna-

mailan. Lehen norgehiagoka pasa

udal-instalazioetako abonatuei ki-

den igandean jokatu zuten, urtarri-

rol-eskaintza zabaltzeko lankide-

lak 15. Kurtzea frontoian Iruñeako

tza-hitzarmena. Horrela, jarraipe-

Oberena taldea izan zuten aur-

na emango zaio duela bi urte abian

kari eta 7-22 tantogatik gailendu

jarri zen esperientziari. Prezio

zitzaien Mata-Zabaletari. Hurren-

egokiekin, hitzarmenaren helburu

goan Arbizu klubaren kontra lehia-

nagusia biztanleen artean ariketa

tuko dira.

fisikoa sustatzea da.

Atletismoa

Atletismoa

Arduradunak, Goioaga zinegotziarekin.

Galdakaoko atletak, bikain Bizkaikoan Bizkaiko Kros Lehiaketa Abadiñon jokatu zen hilaren 15ean elurrez jantzitako

Anbotoren

begirada-

pean. Bertan izan ziren Galdakao Atletismo Taldeko atletek hiru postu lortu zituzten lehenengo hiruren

Oubaddi marrokiarra, San Silvestren garaile

kajoian eta beste postu batzuk hur

El Hassan Oubaddi izan zen ira-

postua eta Wogen Hoyos gaztea,

gan abenduaren 31ko San Silvestre

sprintean lortutako txapela.

egon ziren. Azpimarratzeko, Jone Fuente kadeteak lortutako bigarren Wogen Hoyos eta Jone Fuente.

lasterketan jaun eta jabe, estatu espainiarreko lehiaketarik zaharrenean. Goizean beste lasterketa batean aritu -eta irabazi- izana ez zen aitzakia izan marrokiarraren-

Igeriketa

Naia Rodriguez hirugarren Donostian

tzat azken edizio galdakoztarra ere

Naia Rodriguez igerilariak Donos-

rreko finalean. «Brontze honek are

irabazteko. Emakumeetan berriz,

tiako

Garaikurrean

balio handiagoa du, proban maila

Weynsbet Ansa Weldetsadik afri-

Galdakaoko izena ezarri zuen hiru-

oso altuko igerilariek parte hartu

karra izan zen txapelduna.

garren postua lortuta, 100 m. bula-

zutelako», klubaren ustez.

Nazioarteko

urtarrila 2017| 25

Eskerrik asko!

BINKEKIDEAK: Iñigo Barroeta Velasco • Aitziber Uriarte Astobi Aburto • Gaizka Uriarte Zearra • Jon Rekalde Abasolo • Mª Begoña Abasolo Za Ajuria Larrakoetxea • Estibaliz Carracedo Osinaga • Eneko Arraibi Zamalloa • Antonio Castaño Delgado • Leire Escabel Etxabe • Miren Bikandi Belandia • Jose Luis Bengoetxea • MªTeresa Mardaras Bengoetxea • Jabi Rojo • Iñigo Oñarte-Etxeba Korta Ibarra • Roberto Perez Martinez • Iraia Sagasti arano • Jose Angel Sagasti Sagredo Zabala • Ainara Mardaras Kortazar • Jaione Goienola Guarrotxena • Ed Hernaez Barrenetxea • Gotzone Ajuria Beitia • Irati Angoitia Crespo • Joana Alapont Etxaniz • Ibon Askargorta San Torcuato • Xabier Zabalo Iturbe • Jagoba Angel Kortazar Pujana • Ortuondo Gaztetxea • Urtzi Llarena Gorostiola • Jose Apellaniz • Nagore Ferreira Zamalloa • Itziar Pradera Etxebarria • Mari Cruz O Gaizka Zamalloa Baraietxaburu • Mari Feli Ugarte Zubiate • Ane Perez Agirre • A • Leire Etxebarria Aiastui • Zuriñe Zugazaga Zarrabeitia • Ganguren Mendi Tald • Javier Pujana Sanchoyerto • Maria Jesus Olangua Paredes • Euskaraz Koop Estepan Epelde Larrabide • Jaime Zubero Linaza • Orreaga Iritzi Taldea • Imanol Eduardo Uriarte Moreno • Iraia Olea Herrero • Bibiano diaz gines • Eloy Unza Zuazo • Azucena Campo Alvarez • Nerea Pereda Marias • Gorka Galarza Petralan Aritz Hurtado Bikuña • Elena Diaz Ereño • Basauriko Hizkuntza Eskola • Christian Ana Maria Etxebarria Elorza • Monika Goienola Guarrotxena • Jose Ignacio Saga Gondra Lopez • Beñat Urrutikoetxea Arrieta • Bea Ilardia Olangua • IRAGARLE + VUSA • Orekan Fisioterapia • Ciclos Yurrebaso • Alberto Diseño • Eguzkibegi Ikasto Harategi Orue • Usansolo Akademia • Rollon Informatika • Usansolo Ikusmen Zent • Hamaiketako Taberna • Matricería Rega • Kuluxka • Zurrut Taberna • Optica A • Zoroiza • Xabier Harategia • Peña Egunkariak • Kilika • Zona Bike • Armeti • N • Basauri HEO • Udal Euskaltegia • Kebab Turco • Biotalde • Zornotza LHII • Arr • Baserri Taberna • Maximo Moreno Musika Eskola • FP Galdakao • Oioloka • Lu Bildu • Urban Estilistas • Katamar Haurreskola • AEK • Bibiano Ile-apaindegia • Coca-Cola • Inma Blanco • Guria • Cervantes Liburudenda • Txalaparta Kopi • Asier Martin • Manu Etxebarria • Vidal Salcedo • Kontxi Belandia • Arkaitz Estiba Jauregi • Teresa Perez • Jon Aurrekoetxea • Nerea Aguado • Unai Sarriugarte Itziar Atienza • Irati Bediaga • Inocencio Goikuria • Gotzon Almaraz • Miren Alapont Hernando • Asier Souto • Lander Zabala • Santos • Mikel Peña • Jokin Agirregoik Ibarretxe • Kepa Otaegi • Ainhoa Barrenetxea • Mikel Uriarte • Josemi Olazabalaga Elkartea • Ainara Artetxe • Susana Gil • Ainhoa Alvarez • Alazne Gomez • Esti Per • Aitor Zelaia • Yayone Altuna • Julen Sagarminaga • Antton Irusta • Galdakaok Porrotx eta Marimotots • Ainara Ramasco • Leire Arana • Rosa Mari Angulo • Inma Apellaniz • Garbiñe Biurrun • Aitzol Atutxa • Yolanda Larrea • Kepa Lizarraga Aiesta • Jon Martinez • Jone Gartzia • Raul Rivas • Asier Urrutikoetxea • Alvaro Gandarias • Itziar Barrenetxea • Maribi Zamakona • Marina Sanchez • Mikel Artabe • Nieves Zabala • Josu Trueba • Itziar Zabala • Usansolo Herria • Josi Sierra • J Garcia • Alex Txikon • Josi Basterretxea • Mª Jose Arriandiaga • Ariane Unamun 26

|

de Miguel Landabaso • Jon Gomez Garai • Izaskun Rekalde Abasolo • Eunate • Agurtzane Uribarri Gezuraga • Alain Jauregi Sagasti • Julen k. Urrutxurtu • stobiza • Mª Pilar Velasco del Valle • Ibon Uribe Elorrieta • Anartz Ajuriagojeaskoa Zalbidegoitia • Iker Ortuondo gorostizagoiza • Itziar Rekalde Abasolo • Kepa Gaizka Sainz Etxabe • Ainara Saratxaga Jugo • Estepan Goioaga Aizarna • Jose Luis Urizar Lekue • Silvia Arnaiz Lopez • Iraide Arraibi Zamalloa • Emilio Mardaras ebarria Orue • Koldo Saratxaga Cabezas • Txaro Larrazabal Bengoetxea • Asier agasti Abasolo • Iñaki Sarriugarte Irigoien • Rosa Mari Angulo Muñoz • Jose Luis durne Espillla Etxebarria • Jon Eguskiza Ugarte • Aitor Jugo Alvarez • Matxalen Bilbao Ortuzar • Daniel Arroyo Bakaikoa • Mertxe Basterretxea Polo • Miren agoba de la Fuente Barrena • Aritz Jauregi Sagasti • Aurkene Jauregi Torrealdai • ose Antonio Agirre Elorriaga • Birjinia Arrieta Amarika • Jose Ramon Aperribai Okamika Barroeta • Maider Bilbao • Argibel Euba Ugarte • Aitor Goti Meñika • Aitor Endemaño Isasi • Rosa Maria Garcia Garcia • Elexalde Gurasoak Elkartea dea • Alberto Martinez Sustatxa • Gorane Sagasti • Gines Martinez Maldonado Koop.E. • Olatz Lezeta Zarate • Gotzon Bilbao Bilbao • Egoitz Ferreira Zamalloa • l Etxebarria Inxaurraga • Asociación de Mujeres Erabide • Saioa Arnaiz López • alu Giron • Xabier Valencia Barahona • Asier Balentzia Agirre • Karmele Arrieta anda • Lidia gonzalez zabala • Amaia Diez Iturralde • Asun Etxebarria Arribas • istian Arean Saratxaga • Mari Carmen Ugarte Leceta • Ainhoa Bergara Iñurria • agarminaga Ruiloba • Irune Mayor Rueda • Xabi Zamakona Gonzalez • Arantza + BABESLEAK: Galdakaoko Udala • Bizkaiko Foru Aldundia • Eusko Jaurlaritza • astola • Talleres Busquets • Kiram Diseño y Decoración S.L. • Alai Taberna • Topa • Zentrua • Gambrinus • Gure Toki • Oñarte • O! Arquitek • Auto Reparaciones Jon Arteaga • On Kafe • Bacaladeria Easo • Belagorri • Kafe Antzoki Plaza Loungue Nekane Harategia • IES Bengoetxe • IES Elexalde ratiako Zulaibar Lanbide Ikastegia • Zabalea 14 Urtebete egin dau Binkek, Lurberrigane • Kerren • Kids & Us • EAJ – PNV • EH eta zalantza barik bide • Geroa Elkartea • Nissan • Garagardo Azoka • hau ez litzateke posible • Koala • KOLABORATZAILEAK: Nagore Ferreira • izango binkekide, kolabostiballes • Eider Eibar • Gaizka Uriarte • Errupin ratzaile, iragarle, babesle te • Iñigo Zelaia • Aitzol Altuna • Elena Diaz • apont • Joana Lasheras • Jesus Eguskiza • Iñigo eta irakurle barik. Bidea koa • Josean Legarreta • Igor Anton • Juan Luis hasi dogu, baina orain bide aga • Manu Jugo • Momoak Taldea • Hodei Egiluz horretan aldatzen, hanreda • Berbalagun • Pako Aristi • Aitor Ibarrola ditzen eta hobetzen joan ko Bertso Eskola • Galdakao Gogora • Pirritx, gura dogu. Abentura honma Agirre • Xabier Orue-Etxebarria • Estibaliz aga • Mireia De Diego • Usansolon Euskaraz • Ana netan lagunduko gaituzu?

Saiz • Aitziber Bilbao • Mikel Atxutegi • Irantzu tabe • Adiskide • Udane Atutxa • Xabier Fernandez Joserra Arriandiaga • Maider Legarreta • Argia namunzaga • Txus Martin plataforma • Edu Madina urtarrila urtarrila2017 2017|| 27

Iragarki laburrak

Zeure iragarkia doan jarri nahi baduzu, bidali saldu edo eskaintzen duzuna testutxo batez lagunduta, helbide honetara: infobinke@gmail.com

LAN ESKAINTzA: LANERAKO Galdakaoko PREST: Motila oinetakoen Fisika eta ingenieritza denda abuzturako saltzaile elektronikoko gradu bikoitzeko bila ari da, jardunaldi osoan ikaslea naiz eta hainbat eta konbenioaren arabera ikasgaitako dut kontratatuaesperientzia egongo dena. gazte zein umeekin.

Interesadunek Pablo edo Amaiagatik galdetu dezatela Eskolarako errefortzua eman ondoko telefonoan: edo fi sika aurreratua irakats 94 456 09 72. dezaket, beti ere edukiak egunerokotasunarekin SALGAI: erlazionatuz.

XBOX 360 250GB . Bi mando eta zenbait jokurekin. Egoera 10-12â‚Ź orduko. paregabean, Deitu lasai: oso 695zaindua.

75 81 47 120â‚Ź. 688 669 932

SALGAI: Bugaboo-a salgai, funda pianolarekin zuria eta grisa.

Kapota beltza eta urdina.

475â‚Ź irailak25@gmail.com

Herritarren ahotik

Zeintzuk dira 2017rako dituzun helburuak?

IDOIA

JOSE CARLOS

IzASKUN

JOSETXU

Urte honetan nahi

Aurreko urtean

Urte honetan ez

Lanean jarraitzea eta

dut aurreko urteko

zorte ona izan

dut urte berriko

osasuntsu egotea, ez

errutina berdinean

nuen lanarekin eta

helbururik pentsatu,

dut besterik nahi!

mantentzea eta nire

berdina nahi dut urte

inoiz betetzen ez

ingurukoak osasuntsu

honetarako!

dudalako. Nahiago dut

jarraitzea.

momentuaz bizitzea eta gero gerokoak etorriko dira, carpe diem!

28

|

Denbora-pasa ErogliďŹ koa

Labirintoa

zabor bilketa polemikoa.

Taula matematikoa

x

Sudokua

x

=

1

x

5

3

3

6 7

4 7

9

=

x

x

5 4

2 8

=

+ /

2

x

-

8

2

8

8 4

5

=

=

7

6

4

4

8

4

2

4 1

=

7

8

2

5 6

8 3 7

Banaketari dagokionez, Galdakaon eta Usansolon sekula izan den proiektu komunikatiborik handiena egitea da geure apustua. Horregatik, auzo eta etxe guztietara iritsi gura dugu, baina zeuk jasotzen ez baduzu edo ingurukoren bati hilero Binke falta bazaio, jakinarazi iezaguzu ondoko helbidean, arren: infobinke@gmail.com

urtarrila urtarrila2017 2017|| 29

2017

Urtarrila-Otsaila

Agenda

30

|

MENDIA Aldaia (789 m.)

Eskia familian (Alto Campoo)

urtarrilak 22, domeka ganguren mt

Otsailak 5, domeka ganguren mt

Mendi ibilaldia zugastietara

Kopako Harria (596 m.)

Lesaka Sagardotegia

urtarrilak 26, eguena dinamizazio Zerbitzua

Otsailak 12, igandea ganguren mt

Eskia (Baqueira Beret)

Eskia (Baqueira Beret)

Bisaurin (2.670 m.)

urtarrilak 27-29, asteburua ganguren mt

Otsailak 17-19, asteburua ganguren mt

Otsailak 25-26, asteburua ganguren mt

Santa Ageda bezpera Hainbat talde, kalez kale Otsailak 4, zapatua

IKASTAROAK Informatika (Adinekoentzat)

Urtarrilak 27-31 Dinamizazio Zerbitzua

Eguzkibegi Ikastolaren 50. urteurrenaren aurkezpena Urtarrilak 28, zapatua. 13:00ean Torrezabal Kultur Etxeko areto nagusia

Inauteriak Otsailak 24-28

Minaren kontrola Adinekoentzat

Urtarrilak 23-otsailak 13, astelehenero, 09:00etatik 13:00etara Torrezabal Kultur Etxeko 3. gelan Izena emateko: Dinamizazio Zerbitzuaren bulegoetan

urtarrila 2017| 31