Visie 01 - 12 januari 2023

Volg jouw ster

Evangelist Mattheüs schreef dat op een dag ‘wijzen uit het oosten’ een ster volgden op zoek naar ‘de pasgeboren koning der Joden’.

Als geschenken voor hem hadden ze goud, wierook en mirre mee. Ze waren op die manier de eerste pelgrims, de eersten die ‘de weg van het geloof’ volgden, en de eersten die Jezus echt zagen.

In heel wat gemeentes gingen afgelopen vrijdag, op Driekoningen, de kinderen op pad om te zingen aan elke voordeur, de ster in de hand. Een mooi gebruik dat

hiermee gepaard gaat is het verbergen van een boon of suiker in een taart. De gelukkige vinder is dan de Koning(in) van de dag.

Ik wens iedereen een eigen ‘vindpad’ naar het levensdoel. Lachend als kind, gedreven als volwassene. Het begin van elk jaar is een geschikt moment om na te denken over hoe je jouw dromen kunt bereiken. Misschien is dit jaar de doorbraak en worden dromen werkelijkheid. Onze droom als brede beweging, met alle partnerorganisaties, is waardig-

¬ Foto Belga

MAALTIJDCHEQUES

Vervallen cheques verlengen kan voortaan

Sinds 1 december 2022 kun je vervallen maaltijd-, eco- en consumptiecheques reactiveren. Binnen de drie maanden na de vervaldatum kun je een eenmalige aanvraag tot reactivering doen. Bij Sodexo en Edenred gaat dat via de online klantenzones of de app. Vervallen

cheques bij Monizze reactiveren kan met een mailtje. De cheques zijn dan opnieuw drie maanden geldig. Voor eventuele daaropvolgende aanvragen kan een bijdrage van de werknemer gevraagd worden van maximaal vijf euro, ongeacht het aantal cheques.

heid voor ieder mens, een eerlijke herverdeling van de middelen en een omslag naar meer duurzaamheid waarbij iedereen mee is. Daar staat onze ster!

BELASTINGONTDUIKING

Minimumwinstbelasting voor multinationals

Ondernemingen die minimaal 750 miljoen euro groepsomzet maken, en die in meerdere Europese landen gevestigd zijn, zullen voortaan een minimumbelasting van 15 procent moeten betalen.

Uitgangspunt is dat een bedrijf belastingen betaalt waar de winst effectief gecreëerd is, en niet waar het bedrijf een – fiscaal gunstige – hoofdzetel heeft. Zo wordt het voor bedrijven moelijker om winsten door te sluizen naar landen met een lagere belastingvoet.

Het ACV is al lang vragende partij voor zo’n minimumbelasting in de strijd tegen belastingontduiking. ‘Toch zijn er enkele kanttekeningen’, zegt nationaal secretaris Koen Meesters. ‘Er lagen aanvankelijk ambitieuzere plannen op tafel. Zo mis

ik bijvoorbeeld de digitaks (belasting op digitale diensten, red.) waarvan oorspronkelijk sprake was, maar waarvan nu geen spoor meer is.’

Het akkoord is ook alleen maar van toepassing voor bedrijven met een groepsomzet van meer dan 750 miljoen euro. ‘Voor België gaat het om tientallen bedrijven uit diverse sectoren. Denk bijvoorbeeld aan AB InBev of enkele bedrijven uit de farmasector. Of bedrijven achterpoortjes zullen vinden, valt nog af te wachten. Belangrijk is het signaal dat hiermee gegeven wordt. Deze maatregel alleen zal alle problemen niet oplossen, maar het is in ieder geval een mooie stap in de juiste richting’, besluit Meesters.

De nieuwe regeling moet nog worden goedgekeurd door de regering.

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.beweging.net/abonnementvisie ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬

Peter Wouters, Voorzitter beweging.net

Winkelen werd 20 procent duurder

2022 gaat de geschiedenisboeken in als een jaar van ongeziene inflatie. Niet alleen de gasprijzen rezen de pan uit, ook de voedselprijzen stegen fors. ‘Het gaat om basisproducten. Daarop kan niemand eindeloos besparen.’

Nadat de stijgende gasprijzen meer dan een jaar lang de levensduurte alarmerend aanwakkerden, is het ergste nu misschien achter de rug. Het nieuwe jaar begon met het welgekomen nieuws dat de gasprijzen gedaald zijn tot op het niveau van voor de Russische inval in Oekraïne. Wellicht betekent dat een verlichting voor de energiefacturen. Maar de stormachtige prijsstijgingen van 2022 blijven we helaas nog wel even voelen.

Consumentenvereniging Test-Aankoop berekende dat boodschappen doen op het einde van 2022 19,7 procent duurder was dan aan het begin van het jaar. De prijs voor boter nam liefst 38 procent toe, jonge kaas werd 41 procent duurder. Groenten, vlees, schoonmaakmiddelen en dierenvoeding kosten een vijfde meer dan een jaar geleden, en voor spaghetti, diepvriesfrieten en keukenpapier ligt de inflatie zelfs boven de 50 procent.

Conflict aan de kassa

Kassamedewerker bij Albert Heijn in Maaseik Stefan Moonen ziet de gevolgen van die duurdere winkelkar elke dag. ‘Bij

het afrekenen stel ik me vaak de vraag of ik niets misteld heb’, zegt hij. ‘Het is om van achterover te vallen.’

Zijn klanten staan er soms net zo verbouwereerd bij, en spreken Moonen regelmatig aan op de prijsstijgingen. ‘Voor 70 of 80 euro krijg je vandaag je kar niet eens helemaal vol. Mensen kopen steeds meer op basis van kortingen, maar als er een misverstand is over een bonusprijs, leidt dat weleens tot conflicten. Ik doe mijn best om klanten zelf te wijzen op kortingsacties die ze misschien gemist hebben. Geldt voor een aankoop bijvoorbeeld 1+1-gratis, dan laat ik hen snel nog een tweede exemplaar halen.’

Buffer

De stijgende voedselprijzen lijken op het eerste gezicht het logische gevolg van hogere productiekosten, door onder andere de gestegen energiefactuur, maar volgens Steve Rosseel van ACV Voeding en Diensten spelen de grootste voedingsproducenten het hard.

‘Er is een groot verschil tussen kleinere ondernemingen, zoals een warme bakker of lokale kruidenierszaak, en grote spelers’, legt hij uit. ‘Veel kleinere ondernemingen voelen de stijgende energieprijzen erg hard en kunnen die niet zomaar doorrekenen aan hun klanten. Maar de grootste producenten en verdelers hebben vaak nog langlopende

vaste energiecontracten. Bovendien indexeren veel lonen pas vanaf deze maand. Toch rekenden ze de prijsstijgingen al veel eerder door. Ondertussen anticiperen ze al opnieuw op stijgende kosten door verpakkingen kleiner te maken.’ Zo bevat een pot Ben & Jerry’s-ijs nog slechts 465 in plaats van 500 ml.

Voeren voedingsproducenten dan niet het verantwoordelijke beleid van een goede huisvader of -moeder, om een buffer aan te leggen voor wanneer het slechter gaat? ‘De winstmarges per werknemer in de voedingsnijverheid zijn tussen 2019 en 2022 verdubbeld, en we zien die in de eerste plaats naar de aandeelhouders gaan’, zegt Rosseel. ‘Er wordt dus helemaal geen buffer aangelegd.’

‘In een normaal jaar wordt in de sector ongeveer een miljard euro aan aandeelhouders uitgekeerd’, weet Olivier Malay van de studiedienst van ACV Voeding en Diensten. ‘Als bedrijven vandaag al reserves opbouwen, zal wat aan het einde van de rit overblijft ook vooral naar die aandeelhouders gaan.’

¬ Tekst Simon Bellens ¬ Illustratie Rutger Van Parys

NIETSALDO TOEREIKENDMEER

Verloren

Samen met econoom Anaïs Couronné becijferde Malay dat ongeveer de helft van de werknemers in de sector tot januari 2023 moest wachten op een loonindexering. ‘Dat leidde voor hen tot een koopkrachtverlies van wel 1 800 euro’, aldus Couronné. ‘Maar zelfs na die indexering verwachten we voor de sector nog zo’n 400 miljoen euro overwinst.’

Dat maakt dat werknemers van supermarkten zoals Albert Heijn alsmaar vaker hun inkopen doen bij goedkopere alternatieven. Ook Stefan Moonen let erop dat hij enkel nog bonusproducten koopt: ‘De lonen liggen al niet hoog in onze sector, en verschillende collega’s hebben het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Maar als ik voorstel om voedsel zoals brood aan het einde van de dag met werknemers mee te geven die dat echt nodig hebben, vernietigt de directie dat nog liever.’

Koen Roosen van ACV Puls, die Albert Heijn opvolgt, ziet in de stijgende voedselprijzen iets dat werknemers en klanten zou moeten verbinden. De opgedreven prijzen snijden in de portefeuilles van klanten en in de koopkracht van het personeel: ‘We weten dat de omzetstijging bij Albert Heijn voor een marge zorgt om de lonen te doen stijgen, maar die onderhandelingen lopen moeilijk. Ondanks de winsten wordt het een gevecht om iets van de consumptiecheque van 750 euro te kunnen krijgen.’

Het is weer begonnen! En dan bedoel ik niet alleen het nieuwe jaar, waarin ik u trouwens het beste toewens. Ik wil het hebben over de oerkreten naar ‘structurele hervormingen’. Ze struikelen over elkaar, de opiniemakers, internationale instellingen, rechtse politici en werkgeversorganisaties die ‘het licht’ hebben gezien. Opnieuw. Meer van hetzelfde.

¬ Tekst Marc Leemans, Voorzitter ACV

Misvormingen

De pensioenen moeten nog maar eens hervormd worden, want het is al van vorige zomer geleden. De index moet op de schop, net nu zelfs Unizo beseft dat de indexering waarschijnlijk hun koopjesperiode heeft gered. De werkloosheidsuitkeringen moeten ingeperkt worden, terwijl de werkloosheidscijfers historisch laag zijn. En nog wat extra flexibiliteit, in de vorm van goedkope en makkelijk inzetbare overuren bijvoorbeeld, dat is ook nooit te versmaden.

De goede verstaander heeft het al door: het zijn niet bepaald hervormingen waar werknemers beter van worden. Integendeel, inleveren op welvaart en welzijn wordt uw deel in deze politieke agenda. Natuurlijk probeert men het te verpakken. ‘We doen het voor onze kinderen.’ Want die zullen beter af zijn met minder koopkracht, met een slechter pensioen, met een lagere uitkering als ze hun werk verliezen, met een burn-out als ze knappen onder de oplopende werkdruk. Vergeef me het sarcasme, maar deze hervormingen lopen onherroepelijk uit in misvormingen.

Natuurlijk is er nood aan hervormingen. Fiscaal in de eerste plaats. Belastingen zijn ons aller bijdrage aan een leefbare samenleving, aan kwaliteitsvolle openbare diensten en aan onze sociale zekerheid. We klagen allemaal wel eens over het openbaar vervoer, over het tekort aan plaatsen in de kinderopvang, over wachttijden in de zorg, over slechte wegen, maar als we geen belasting betalen, kunnen er ook geen extra middelen gaan naar die dingen.

Alleen draagt niet iedereen bij naar vermogen. Arbeid wordt zeer zwaar belast. Bij lagere lonen blijft van een loonsverhoging weinig over. Kapitaal, meerwaarden, huurinkomsten worden fiscaal met veel meer ontzag gepamperd. We moeten de belastingdruk dus beter spreiden. Door de tengerste schouders meer te ontzien. En door een faire bijdrage te vragen van wie nu te weinig bijdraagt. Dat zou pas een structurele hervorming zijn! En hopelijk lukt het minister van Financiën Van Peteghem (CD&V) met zijn belastinghervorming. De voortekenen voorspellen echter weinig goeds. De grote roepers naar ‘structurele hervormingen’ staan nu al op hun achterste poten. Blijkbaar mogen hervormingen hun selecte clubje geen cent kosten, ze presenteren de rekening liever aan de brede bevolking. Ik vraag me af of ze beseffen dat meer rechtvaardigheid zorgt voor meer begrip in de samenleving en voor minder politieke extremen? Of liggen ze daar niet wakker van?

TIJDSCHRIFT Kutnummer

Het zesde nummer van Wonderkamer, het tijdschrift voor wetenschapsgeschiedenis voor een breed publiek, is geheel en al gewijd aan het vrouwelijk geslachtsorgaan. Over mannen tijdens de bevalling, de eendenbek bij de gyneacoloog en vulva’s in de kunst. ~ www.gewina.nl/wonderkamer

NIEUW IN 2023

Wat veranderde er op 1 januari?

• Van zo’n 800 000 werknemers van diverse paritaire comités werden op 1 januari eindelijk de lonen geïndexeerd . Daarnaast werden ook de belastingschalen mee-geïndexeerd.

EXPO

Kompelkoppen

Naar aanleiding van 30 jaar mijnsluiting bracht de bekende Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren meer dan 75 koolputters in beeld die gewerkt hebben in de Limburgse steenkoolindustrie. Als bezoeker dwaal je tussen de indrukwekkende machines van de compressorenzaal. Naast de portretten is er ook een docu met getuigenissen van de mijnwerkers.

Nog tot 22 januari in de ZLDR Luchtfabriek in Heusden-Zolder

• Wie vader of meeouder wordt, krijgt 20 dagen geboorteverlof in plaats van 15.

• Wie pleegouder of adoptieouder wordt, krijgt voortaan drie extra weken verlof bovenop het bestaande maximum van zes weken. Koppels kiezen onderling hoe ze de extra weken verdelen.

• Alleen voltijdse werknemers kunnen nog tijdskrediet met motief opnemen. De maximumleeftijd voor tijdskrediet voor zorg voor een kind wordt vijf jaar. Je kunt nog maar 48 in plaats van 51 maanden opnemen.

• Het nieuwe zorgverlof geeft de werknemer het recht om maximaal vijf al dan niet opeenvolgende dagen per kalenderjaar afwezig te zijn om een gezinslid of familielid te ondersteunen of zorg te geven wegens een ernstige medische reden.

• Voortaan heeft elke voltijdse werknemer recht op vier opleidingsdagen per jaar. Vanaf 2024 wordt het aantal dagen opgetrokken tot vijf.

• Arbeidsongeschikte werknemers ontvangen een uitkering gelijk aan 60 procent van het brutoloon (begrensd tot 102,42 euro bruto maximaal per dag). Voortaan geldt

vanaf de derde maand één minimumbedrag (58,21 euro bruto per dag), ongeacht gezinslast. Vanaf de vierde maand wordt het minimumbedrag voor mensen met gezinslast hoger. Afhankelijk van of je voldoende werkdagen of gelijkgestelde dagen kunt voorleggen, bedraagt het 73,10 dan wel 63,11 euro bruto.

• Net als werknemers kunnen zelfstandigen die arbeidsongeschikt worden vanaf 1 januari een beroep doen op het terug-naar-werktraject.

• Een zelfstandige kan voortaan aangepast werk hervatten nog voor de adviserend arts hierover heeft beslist. Opgelet: de zelfstandige moet wel toelating vragen aan de adviserend arts uiterlijk de dag voor de eerste werkdag.

• De begeleidende maatregelen van de coronawerkloosheid , de speciale variant van de tijdelijke werkloosheid, stopten definitief op 31 december. Vanaf 1 januari moet elke tijdelijk werkloze dus weer in het bezit zijn van een controlekaart. Daarnaast is ook de versoepeling van inkomsten uit andere bronnen en bijkomstige activiteiten verdwenen. Gepensioneerden die naast hun pensioen werken, maken geen aanspraak meer op tijdelijke werkloosheid.

Meer info en een volledig overzicht op www.visie.net

©

STEPHAN VANFLETEREN

© BELGA

Ik lijk wel het boegbeeld geworden van mentaal welzijn bij jongeren. Schrijnend hoe weinig middelen er zijn om te helpen of zelfs maar hulp te vragen.

JULIE DE DONDER IN DAG ALLEMAAL

TikTokster Julie De Donder, dochter van Walter ‘Plop’ De Donder, kreeg veel reacties op haar filmpje over hoe ze anorexia overwon.

ONTSLAG

Maximaal 13 weken opzeg voor wie ontslag neemt

Door een onzorgvuldigheid in de wet kan de opzegtermijn van arbeiders hoger oplopen dan voor hun collega-bedienden. Werkgeversorganisaties en vakbonden adviseren nu in de Nationale Arbeidsraad (NAR) om dat recht te zetten. Hierdoor zullen alle werknemers, arbeiders en bedienden, ongeacht de datum van indiensttreding nog maximaal dertien weken moeten presteren wanneer ze zelf ontslag nemen.

De nieuwe regeling moet nog goedgekeurd worden, maar Piet Van den Bergh, expert arbeidsrecht bij het ACV, verwacht geen grote obstakels. ‘Dit toont ook nog eens aan dat overleg tussen de sociale partners zijn vruchten kan afwerpen. Het gaat hier dan slechts om een technische aanpassing in de wetgeving, maar het is ook weer een belangrijke stap in het gelijkstellen van beide statuten.’

HET CIJFER

64,9%

van de Vlamingen vindt het belangrijk dat er een verbod op alcoholverkoop in tankstations komt en 77,5 procent vindt dat de minimumleeftijd voor alcohol van 16 naar 18 jaar mag opgetrokken worden. Dat blijkt uit de preventiebarometer van Sciensano. Er is kortom een draagvlak voor twee potentiële beleidsmaatregelen rond alcohol, besluit de onderzoekinstelling.

¬

© ID / MARC GYSENS

Interview. CM-voorzitter Luc Van Gorp op bezoek bij Teun Toebes, die woont bij mensen met dementie

Teun Toebes is een man met een missie. Amper 23 is hij, maar met tweeënhalf jaar op de teller als bewoner in een woonzorgcentrum tussen personen met dementie, weet je dat het hem menens is. CM-voorzitter Luc Van Gorp kan zich wel vinden in het eigenzinnige pad dat de jonge Nederlander bewandelt en bezoekt hem in zijn nieuwe stek, een verpleeghuis in Amstelveen. Wanneer Teun de code intoetst om op de gesloten afdeling te komen, waar hij woont, vertrouwt hij Van Gorp toe: ‘Onlangs was de minister op bezoek en die verzekerde me dat dit de laatste keer is dat we die code samen intoetsen. De gesloten afdeling is binnenkort verleden tijd.’

In Toebes’ kamer, een voormalig kantoor van zorgverlening op de gesloten afdeling waaraan hij een subtiele seventies-twist heeft gegeven, zetten beide mannen hun pleidooi verder. ‘Dit is geen onbelangrijk gesprek’, benadrukt CM-voorzitter Van Gorp, nog voor hij goed en wel neerzit.

minste nog dagelijks een uur gelucht voor ‘de wandeling’.’

BIO

TEUN TOEBES (23)

volgde een opleiding verpleegkunde en studeert momenteel zorgethiek. Hij schreef de bestseller VerpleegThuis over zijn ervaringen als bewoner in een woonzorgcentrum tussen mensen met dementie. Hij brengt het verhaal ook in theaters en werkt aan een documentaire.

LUC VAN GORP (56)

is voorzitter van CM Gezondheidsfonds en studeerde verpleegkunde.

TOEBES ¬ ‘Het feit dat zoveel mensen achter een viercijferige code leven, vertelt alles over hoe we als samenleving kijken naar mensen met dementie. Wie de diagnose krijgt, heeft geen toegang meer tot de code van de vrijheid. Ik kan naar buiten gaan wanneer ik wil. Maar mijn medebewoners niet. Die zitten hier letterlijk opgesloten. Is dat hoe jij zelf later behandeld wilt worden?’

De vraag zet het debat meteen op scherp, want een op de vijf mensen krijgt later dementie. Een schrikbarend hoog cijfer.

VAN GORP ¬ ‘Ik lig wakker van wat Teun aankaart. Wat hij doet, symboliseert perfect wat ik zelf probeer te verwoorden. Hoe zet je verandering in gang? Door tegendraads te zijn. Door simpelweg te zeggen ‘ik ga er gewoon bijwonen’, maak je de oplossing heel eenvoudig. Net dat kan heel bedreigend zijn. Hoe ga je met dementie om? Die vraag triggert me heel sterk. En de oplossing draait volgens mij niet om geld, maar om een andere visie in de zorg. In de praktijk zien we: tussen detentie en dementie is maar één letter verschil. Het lijkt alsof we beide groepen op eenzelfde manier behandelen, met één groot verschil: gevangenen worden ten

TOEBES ¬ ‘Mijn huisgenoten hebben wettelijk gezien niets meer te zeggen over hun eigen leven. Hoe kun je je hier dan thuis voelen? De kern van het probleem is dat ons mensbeeld moet veranderen. Mensen met dementie blijven mens, net zoals jij en ik. Het feit dat er zoveel media-aandacht gaat naar zo’n eenvoudige boodschap van een jongen die tussen oudere mensen woont, dat is toch absurd? Wij maken mensen met dementie tot ‘de ander’. Maar als je hen echt als medemens ziet, dan zeg je niet tegen Muriëlle uit de Antillen: ‘Je mag niet naar buiten want het hitteprotocol is ingegaan.’ Dan denk je niet: ‘We geven deze huisgemaakte cake van je dochter niet, want die is niet binnen onze keuken bereid.’ Mijn huisgenoten worden monddood gemaakt vanuit een systeem dat focust op controle en veiligheid. Maar vergis je niet, ik voel heel veel rebellie bij hen.’

Wat is het verschil tussen jou en een andere bewoner op een gesloten afdeling?

TOEBES ¬ ‘Het grootste verschil is dat mijn huisgenoten geen onderdeel meer zijn van de samenleving. Ik heb de code, dus ik beschik over het privilege om de wereld in te stappen. En tegelijk merk ik ook de impact van het instituut ‘verpleeghuis’ op mijn leven. Mijn eigen broertje is pas enkele weken geleden voor het eerst op bezoek gekomen. Mijn vrienden komen hier nooit. De drempel is zo hoog.’

¬ Tekst Lies Van der Auwera ¬ Foto’s Maarten De Bouw

VAN GORP ¬ ‘De kernvraag is: wat is de plek van zorg in onze samenleving? En waar is de plaats van mensen met dementie in onze samenleving? Dat is een heel essentiële vraag die we onszelf moeten blijven stellen. CM stelt levenskwaliteit centraal, ook in de zorg, maar vandaag ligt de focus nog steeds op ziekte en op de behandeling van die ziekte. Wij willen vertrekken vanuit de kracht en niet vanuit de klacht van mensen. Maar de praktijk werkt vandaag omgekeerd. Dat willen we radicaal veranderen. En dat doe je niet door meer geld of middelen te investeren, wel door te vertrekken vanuit een andere visie op mens-zijn. Een tijd geleden stelde ik voor aan de minister van Welzijn om een ‘respectcongres’ te organiseren met bijvoorbeeld honderd zorgverleners, mensen vanop de vloer. Luister aandachtig naar wat die mensen op het terrein ons te zeggen hebben. Dan pas komt echt zorg en betrokkenheid naar boven. Dan hoor je dat er een grote vraag is naar betere omkadering in relatie tot wonen, vanuit een visie met veel meer menselijkheid. Want dat is waarom mensen in de zorg stappen.’

Een jongen van 23 die de boel komt observeren: hoe welkom ben jij hier?

TOEBES ¬ ‘De afgelopen tweeënhalf

jaar heb ik heel warme contacten gehad, met zowel bewoners als zorgverleners. Maar ik ben ook op veel weerstand gebotst. Eigenlijk doe ik niet meer dan continu de waarom-vraag stellen. Waarom doen we de dingen zo? Mijn aanwezigheid kan soms bedreigend aanvoelen. Ik ben geen verandermanager op deze afdeling, wel bewoner. En die rol wil ik strikt bewaken. Mijn boodschap is bedoeld voor de buitenwereld. Ik richt mijn pijlen op de hardheid van het systeem, nooit op zorgverleners die erin werken.’

VAN GORP ¬ ‘Ik ben zelf ook opgeleid als verpleger en draai nog af en toe een week mee in een woonzorgcentrum. Wat gebeurt er op het moment dat je in een kamer binnenkomt? Je gaat in relatie, je maakt connectie. Maar tijdens de opleiding kwam dat element niet specifiek aan bod, de focus lag vooral op de techniek, de doe-modus. Maar alles vertrekt toch vanuit het opbouwen van een menselijke relatie? Dat is het eerste waar ik naar op zoek ga wanneer ik een kamer van een bewoner of patiënt binnenkom.’

TOEBES ¬ ‘In de opleiding leer je eerst hoe je iemand moet wassen of eten geven. Laat dat eens varen als eerste

leerdoel en zet jezelf de eerste week in de huiskamer, kijk om je heen, luister naar de bewoners. Wat gaat je dan opvallen? Het leven van maaltijd naar maaltijd, tikkende sleutelbossen, telefoons die overgaan … allemaal karakteristieken die van die plek een instituut en geen thuis maken. Een plek waar je moet en niet wilt zijn. Als je ervoor zorgt dat dit als een thuis aanvoelt, is de helft van het probleem al opgelost. Sinds ik hier woon in het verpleeghuis heb ik pas echt leren luisteren. Naar behoeften van bewoners. Maar evengoed geldt dat voor noodkreten van zorgverleners, horen we die wel? Het gevaarlijkste wat kan gebeuren, is dat mensen hun noodkreet niet meer slaken omdat ze het gevoel hebben toch niet gehoord te worden. Dan blokkeer je elke weg naar verandering.’

‘Toegegeven: ik vind het steeds moeilijker om te wonen in een systeem dat ik zo graag wil veranderen, mijn ongeduld neemt toe. Als ik ’s ochtends wakker word, is het eerste dat ik zie nog steeds systeemplafond (kantoorplafond, red.). Tegelijk voel ik dat er een maatschappelijke discussie op gang komt. Maar de praktijk verandert zo ontzettend langzaam. Als er één ding is dat mijn huisgenoten niet hebben, is het tijd. Op die tweeënhalf jaar ben ik tientallen vrienden verloren. Gemiddeld acht maanden verblijven mensen in een verpleeghuis, als laatste halte in hun leven. Die tijdspanne is zo meetbaar en dat maakt me met de dag ongeduldiger. Maar ook hoopvol, want ik weet dat een betere toekomst mogelijk is.’

Vlak voor we vertrekken, sluit Toebes af met een veelzeggend gebaar. Hij stopt ons nog een versnapering en drankje toe. ‘Voor de lange reis terug naar huis.’

Interview. Luc Van Gorp op bezoek bij Teun Toebes, die woont bij mensen met dementie

EERDERWAAR

Wie minder dan 12 000 kilometer per jaar rijdt, kiest beter voor autodelen

Michèle Morel, CM-Studiedienst

Vaak wordt aangenomen dat wie tot maximaal 12 000 kilometer per jaar rijdt, beter af is met een deelwagen dan met een eigen auto. De gemiddelde personenwagen in België legde in 2021 ongeveer 15 000 kilometer af. Je zou dus kunnen stellen dat de meeste Belgen beter hun auto van de hand doen. ‘Maar eigenlijk is er geen eenduidig antwoord omdat je met heel wat factoren rekening moet houden’, licht Jeffrey Matthijs, directeur van netwerkorganisatie Autodelen.net, toe. ‘Je kunt wel zeggen dat je in zo’n 90 procent van de gevallen goedkoper af bent wanneer je minder dan 12 000 kilometer per jaar aflegt. Het aantal kilometer is echter niet de belangrijkste parameter. Wie de auto dagelijks nodig heeft, bijvoorbeeld om naar het werk te rijden, heeft er financieel weinig baat bij om

een deelwagen te gebruiken. Maar veel hangt uiteraard ook af van het deelsysteem dat je kiest.’

Er zijn zo’n vijftien aanbieders in Vlaanderen actief. Zo zijn er deelsystemen met een vaste standplaats, zoals Cambio, waarbij je een wagen steeds oppikt en achterlaat op dezelfde plek. Daarnaast heb je ook de zogenaamde free floating spelers zoals Poppy, waarbij je een bedrag per minuut betaalt en je de auto kunt achterlaten waar je wilt, zelfs in een andere stad. ‘Bij die commerciële spelers moet je de kosten-batengrens op zo’n tien- tot twaalfduizend kilometer trekken. Het goedkoopste systeem is echter vaak de particuliere vorm van autodelen, waarbij particulieren hun eigen auto beschikbaar kunnen stellen. In dat geval loont autodelen ook wanneer je wat meer rijdt per jaar.’

Bovendien zijn er nog andere obstakels die autodelen bemoeilijken, voegt Matthijs toe. ‘Heel wat mensen wonen in afgelegen gebieden met een ondermaats openbaarvervoersaanbod. Een goed werkend openbaar vervoer is de ruggengraat van een duurzaam mobiliteitssysteem, maar daar knelt het schoentje op dit moment. Pas wanneer dat wordt aangepakt, kan autodelen ook in de landelijkere gebieden een evenwaardig alternatief worden voor de privéwagen. Toch zien we in de prognoses een stijging van 25 tot 30 procent van het aantal gebruikers. Dat is alvast een bemoedigend signaal.’

~ Om de berekening te maken voor jouw eigen situatie, kun je terecht op www.savewithcarsharing.be

Orgaandonatie kan levens redden. In België bepaalt de wet dan ook al sinds 1986 dat iedereen orgaandonor is, tenzij je daartegen uitdrukkelijk verzet aantekent. Maar ook als je na overlijden wel orgaan-, cel- of weefseldonor wil zijn, is het een goed idee om dat op voorhand kenbaar te maken.

‘In de praktijk praten artsen met de nabestaanden over de wil van de overledene’, zegt Michèle Morel van de CM-studiedienst. ‘Daarom is het zinvol om dat gesprek zelf al te voeren met vrienden of familie.’ Een officiële ‘verklaring donatie menselijk lichaamsmateriaal’ – die je kunt registreren bij je huisarts, het gemeentebestuur of op www.mijngezondheid.be –sluit alle twijfel uit.

‘Met zo’n geregistreerde verklaring is het voor zorgverleners gemakkelijker om je wens uit te voeren. Soms onderschatten we hoe gevoelig het ligt bij de nabestaanden wanneer organen van hun geliefden worden weggehaald. Tenzij je zeer duidelijk bent geweest bij leven en welzijn, zullen ze al snel geneigd zijn om orgaandonatie tegen te houden. Stel je dus niet zomaar tevreden met de wettelijke regeling, maar maak je keuze goed kenbaar met een gesprek of geregistreerde verklaring.’

© ID/ JORIS HERREGODTS

©

Zodra een politicus advies wil bijsturen, gaat het te ver’

Met hun gevoel voor statigheid noemen de Engelsen een ambtenaar al eeuwenlang een civil servant, een burgerlijke dienaar. Maar wie dient die ambtenaar eigenlijk in Vlaanderen anno 2023? Het volk, of onder druk van het ‘primaat van de politiek’ toch eerder de carrière van de politicus?

¬ Tekst Nils De Neubourg

Toen ik in het Sovjettijdperk door het Oostblok reisde, verbaasde het me als jonge socioloog hoe vrijwel iedereen er strak in de pas liep, alleen jaknikte en verder zweeg’, vertelt mobiliteitsexpert Kris Peeters. ‘Een dissonante stem was er bijna niet te horen. Maar met dezelfde verbazing zag ik de voorbije jaren hoe snel ambtenaren oppikken met welke adviezen of formuleringen ze problemen krijgen en hoe snel ze zich daaraan aanpassen.’ Zelfcensuur om jezelf en je baan te beschermen tegen politieke almacht? ‘Zo kun je het inderdaad noemen.’

Het vertrek van Peeters als Antwerps ambtenaar deed eind 2021 nog een stofwolkje opwaaien. Per slot van rekening keek hij terug op twintig jaar dienst, nadat hij al in de jaren 90 de allereerste fietsambtenaar van de stad werd. De twee jonge zusjes die in augustus 2021 het leven lieten onder de wielen van een vrachtwagen in de Antwerpse binnenstad waren zogezegd de aanleiding voor zijn vertrek. ‘Noem het eerder de druppel die de emmer deed overlopen’, zegt hij nu. ‘De beslissing om op te stappen had ik al maanden eerder genomen.’

Over de schouders

In een afscheidsinterview in De Standaard fileerde Peeters de omgang tussen het stadsbestuur en zijn administratie. De titel van dat interview: ‘In Antwerpen worden mobiliteitsambtenaren monddood gemaakt’. De teneur is duidelijk. De politiek kijkt steeds vaker mee over de schouder van de onafhankelijke ambtenaar, in sommige dossiers neemt ze zelfs de pen over. ‘Wanneer het goed afloopt, steekt de politicus de pluimen op de

eigen hoed. Als het fout loopt, krijgt de administratie de schuld.’

Een bevraging van ACV Openbare Diensten onder personeel van lokale besturen toont dat Peeters’ klacht geen alleenstaand geval is. Meer dan een op de vier ambtenaren geeft daarin aan dat ongeoorloofde politieke inmenging geregeld voorkomt. ‘Harde cijfers over politieke inmenging en druk op administraties zijn er niet’, zegt Steven Van de Walle, expert overheidsmanagement aan de KU Leuven. ‘Maar ook naar mijn aanvoelen nam de ongeoorloofde bemoeienis de laatste tien jaar opmerkelijk toe. Dat is een ommekeer van de situatie in de beginjaren 2000. Toen waren er net initiatieven om de politieke invloed te beperken, zeker op Vlaams niveau.’

Duidelijke regels over politieke inmenging zijn er niet echt, geeft Van de Walle ook aan. ‘Er is geen scherpe grens voor welke taken precies tot de politiek behoren en welke tot de onafhankelijke administratie. Hoe de dagelijkse samenwerking loopt, is vooral een politieke gewoonte.’

Een kritische administratie is een meerwaarde voor een verstandig politicus.

¬ EXPERT OVERHEIDSMANAGEMENT

STEVEN VAN DE WALLE

Vakkundig personeel

Overheidspersoneel moet expertise hebben om beleid goed uit te voeren, duidt Van de Walle het belang van een vakkundige administratie. ‘Die expertise is in ons land aanwezig, maar om de kwaliteit te garanderen moeten de ambtenaren beschermd worden tegen politieke willekeur. Het is cruciaal dat ze een vrije mening kunnen hebben over het beleid, zeker intern. Daarnaast moeten ze ook een politicus kunnen wijzen op de regels en wetten. Maar om dat te realiseren moet de professionalisering wat betreft onze administratie nog een versnelling hoger schakelen, vooral op lokaal niveau.’

Peeters beschouwt een sterke administratie zelfs als een meerwaarde voor een verstandig politicus. ‘Een kritische administratie werpt van tevoren alle mogelijke tegenargumenten voor toekomstige plannen op. Ze bereidt je voor op mogelijke kritiek.’ Daarbij blikt hij ook terug op zijn eigen schepenambt gedurende zes jaar in Herentals. ‘Ik geef toe dat ook ik als schepen niet altijd opgezet was met adviezen van de administratie, laat staan dat ik ze altijd volgde. Met een ongunstig advies naar het schepencollege trekken is niet fijn, maar wel transparant en eerlijk.’

Daarover lijkt iedereen het eens te zijn: een politicus mag steeds een eigen koers varen. ‘Tegen een advies ingaan is het recht van iedere verkozene’, verzekert Van de Walle. ‘Een politicus is vrij om het beleid te voeren dat hij of zij wil,

Sinds eind 2022 loopt in het Oost-Vlaamse Haaltert een onderzoek naar mogelijk machtsmisbruik en belangenvermenging door burgemeester Veerle Baeyens (N-VA). Zij zou getracht hebben een hoofdinspecteur over te plaatsen of te laten ontslaan voor het uitschrijven van parkeerboetes tijdens het N-VA-eetfestijn.

zolang de wetten maar nageleefd worden.’

Troebele praktijk

Het lijkt zo wel helder: de ambtenaar adviseert, de politicus beslist. In de praktijk blijkt die scheidingslijn vaak troebel. Van de Walle: ‘Voor de individuele ambtenaar is het moeilijk om te weerstaan aan politieke druk.’ Ooit wordt die druk te veel, ook voor Peeters. Ondertussen lijkt de situatie niet te zijn veranderd, getuigen andere bronnen bij het Antwerps stadspersoneel. ‘Sommige schepenen verwijten de administratie niet voldoende volgzaam of loyaal te zijn aan het beleid, terwijl we gewoon vanuit onze opleiding, ervaring en expertise werken. Objectieve gegevens dus’, vertelt een anonieme bron. ‘Wanneer ons advies afwijkt van wat de politiek wil, volgt dikwijls een terechtwijzing. De adviezen

die daarop volgen zijn minder scherp, louter om onszelf te beschermen. Die tendens is al jaren bezig.’

Over zo’n beïnvloeding is Van de Walle duidelijk: ‘Zodra een politicus adviezen van ambtenaren wil bijsturen, gaat het naar mijn aanvoelen te ver. Laat zo’n advies gewoon zijn wat het is, en leg duidelijk uit waarom je er als politicus voor kiest om ertegenin te gaan. Daarover moet je open durven zijn.’

Dat is precies het onzichtbare gevaar waar ook Peeters voor waarschuwt: ‘Uiteindelijk moet een politicus niet langer zeggen wat een ambtenaar mag zeggen en schrijven, maar gaat die laatste dat al automatisch doen. Dat is de weg van de minste weerstand. Zeker in zwakkere posities met bijvoorbeeld een contractueel statuut in plaats van een vaste benoeming of in een proefperiode, zijn mensen daar vatbaar voor.’

Voor de individuele ambtenaar is het moeilijk om te weerstaan aan politieke druk.

© BELGA

© GOOGLE STREETVIEW

Twee nieuwe nationale parken

Vlakbij de Tombeau du Géant of het Graf van de Reus nabij Bouillon, een van de meest gefotografeerde plekjes in Wallonië, omgeeft de rivier als een hoefijzer het geklasseerde dorpje Frahan. Samen met het gebied tussen de Samber en de Maas is de Semoisvallei vorige maand uitgeroepen tot nationaal park. Een opsteker voor de bescherming van het natuurlijke erfgoed, en een erkenning van de toeristische waarde van de streek, waar ook de otter en de lynx weer thuis zijn. Daarmee telt ons land nu drie nationale parken, nadat in 2006 al het Limburgse Nationaal Park Hoge Kempen erkend werd.

~ Foto Claude Rolin

‘Een varken dat echt niet vooruit wil, zal dat ook niet doen wanneer je erop slaat’

Netjes verpakt en in de klinische koeltoog van de supermarkt zijn het var kenshaasje, de kotelet en het spek hun dierlijkheid verloren. Maar uit het zicht van de consument was het vlees kort daarvoor nog een levend wezen, tot het bij de slachter arri veerde. ‘Mensen weten niet hoe hard wij moeten werken. Noem ons gerust een eerstelijnszorg, want wij zorgen ervoor dat mensen eten hebben.’

¬ Tekst Nils De Neubourg ¬ Illustratie Peter Goes

Ik was tien en stond mee aan de slachtband tussen de karkassen. Vandaag is dat ondenkbaar, al moest ik mij ook twintig jaar geleden nog verstoppen wanneer er controle was.’ Maarten* lacht smakelijk als hij terugdenkt aan hoe zijn vader hem al op jonge leeftijd meenam naar het slachthuis. ‘Met andere leeftijdsgenoten draaiden we mee tussen de volwassenen: koeien drijven, schieten, kelen, ophangen.’ De bloedige realiteit van de West-Vlaamse kindertijd.

‘Vandaag nemen boeren hun kinderen niet meer mee. Dat kan ook niet, want wie bij ons werkt moet tegenwoordig een opleiding over dierenwelzijn volgen. Die aandacht voor het wel en wee van de

dieren is de grootste verandering in die jaren. Activisten als Gaia zijn voor mij een brug te ver, maar ik ga helemaal akkoord met het belang van dierenwelzijn. Al blijft de slacht natuurlijk wel de slacht: die is bloedig, ziet er gewelddadig uit en kun je niet mooier maken. Hoe diervriendelijk ook, voor een leek zal het altijd een brute bedoening blijven.’

‘Op de slachtvloer is het een mengeling van verschillende nationaliteiten en afkomsten: Bulgaren, Roemenen, Noord-Afrikanen en uit zuidelijkere landen … Zij hebben niet allemaal dezelfde kijk op dieren en hoe ermee om te gaan. Om die reden is het ook goed dat we leren over dierenwelzijn.’

‘Tegelijkertijd leer ik zo ook andere culturen beter kennen. Dat maakt het werk geestiger. Van de ongeveer honderd collega’s in mijn team spreken er maar zes thuis Nederlands.’

‘Het is hard en vuil werk, door het bloed en de mest. Vroeger had je nog onze landbouwerszonen die dat gewoon waren en het werk van slachter zagen zitten. Die zijn er tegenwoordig veel

‘We slachten tot 700 varkens per uur, en tot 30 000 varkens per week. Tussen het moment dat het varken in de stal vertrekt en geslacht in de koelruimte arriveert, zit 35 minuten. Na een nacht kan het vlees naar de snijzaal.’ Het hele proces van kelen tot het versnijden van de kotelet of het spek hoort er voor Maarten vandaag niet meer bij. Daarvoor is de slacht een te geoliede machine geworden, met iedere afdeling haar eigen specialisatie. Een moderne vleesfabriek. ‘Er werken tegenwoordig zelfs robots in ons slachthuis. Met lasers scannen ze de varkens en zo kunnen ze helemaal zelfstandig de dieren opensnijden en het karkas in tweeën delen. Dat maakt ons werk al iets lichter, al zal het op termijn wel deels onze job kunnen overnemen.

Wanneer nieuwe collega’s voor een eerste keer de darmen moeten verwijderen, is het vlees vaak al meteen gemarineerd. Maar dat is niet de marinade die je wil.

ELKE MAAND LATEN WE IEMAND AAN HET WOORD DIE VANUIT ZIJN OF HAAR WERK NAAR DE WERELD KIJKT. DEZE MAAND IS DAT SLACHTER MAARTEN*.

half jaar vooraleer iemand de stiel wat in de vingers heeft. Want ondanks alle robots en automatisering is het slachthuis nog steeds handenwerk en vooral vakmanschap. ‘Je messen een hele dag scherp houden is niet eenvoudig. Bovendien moet je weten hoe te snijden. Wanneer nieuwe collega’s voor een eerste keer de darmen moeten verwijderen, is het vlees vaak al meteen gemarineerd. Maar dat is niet de marinade die je wil’, komt er vrolijk achteraan.

‘Maar wat je niet kunt leren, is de omgang met dieren. Dat heb je of heb je niet. Mijn beste collega’s zijn eigenlijk de zachtaardigste,

en dus niet de beulen zoals er soms over ons gedacht wordt. Rustige karakters hebben in stressvolle situaties nog het nodige geduld om met de dieren om te gaan. Want een varken dat echt niet vooruit wil, zal dat ook niet doen wanneer je erop slaat.’

Eerstelijnszorg

‘De meeste mensen die vlees kopen, weten niet hoe hard wij ervoor hebben moeten werken. Eigenlijk zijn we een eerstelijnszorg, want dankzij ons kunnen mensen eten. Dat maakt mij ook wel trots.’ Maar wat met mensen die bewust vlees links laten liggen? ‘Ik heb respect voor ieders keuze, maar ik zal zelf nooit een stukje vlees aan mij voorbij laten gaan.’

‘De boeren en beesten zijn er nu eenmaal. Mochten wij stoppen met slachten en vlees eten, verliezen die boeren hun inkomen. Daarnaast is een varken ook gewoon gemaakt om er iets mee te doen, zijnde slachten en consumeren. Anders zouden ze nooit op die schaal gekweekt worden.’ En het beste stukje aan het varken, volgens Maarten? ‘De wangetjes, gerookt en in een saus van bruin bier.’

*Maarten is een schuilnaam

BEVRAGING

Hoe

ziet jouw vrijwilligerslokaal eruit?

Bijna de helft van de volwassenen in Vlaanderen is actief lid van een vereniging. Die verenigingen hebben ruimte nodig voor hun activiteiten, vergaderingen, of de opslag van materiaal. In aanloop naar de Week van de Vrijwilliger wil beweging.net via een enquête beleidsaanbevelingen verzamelen en inspireren met goede voorbeelden. Ben je tevreden met de beschikbare ruimtes in jouw gemeente? Heeft jouw vereniging een betaalbare plek om samen te komen en hoe loopt het beheer? Hoe ziet jouw droomlokaal eruit? Je kunt het laten weten in de online bevraging.

~ www.beweging.net/geefonsruimte

EERLIJKER SYSTEEM

Boekingen Kazouvakanties van start

Vanaf zaterdag 14 januari kunnen ouders hun kinderen inschrijven voor de vakanties van Kazou, de jeugddienst van CM. Omdat Kazou zoveel mogelijk kinderen een eerlijke kans wil bieden om zich in te schrijven, is het boekingssysteem dit jaar gewijzigd. Voortaan kun je een digitale wachtrijlink op voorhand aanvragen. Je kunt daarmee maar één keer ‘aanschuiven’ om je kind in te schrijven. Groepsboekingen blijven wel mogelijk, wie wil kan dus zijn kind samen met vijf vriendjes inschrijven.

~ www.kazou.be

VACATURES

Het ACV zoekt

• Digitale marketeer - Schaarbeek

• Stafmedewerker communicatie - Schaarbeek

• Klachtenbehandelaar - Roeselare

• Medewerker onthaal en administratie - Hasselt

• Diensthoofd bewegingswerk - Oost-Vlaanderen www.hetacv.be/vacatures

ACVBIE zoekt

• Boekhouder - Brussel

~ www.hetacv.be/vacatures

CM zoekt

• Consulenten - diverse regio’s

• Reporting en data-analist - Schaarbeek

• Business specialist - Schaarbeek

• Polyvalent medewerker - Haren

• Maatschappelijk medewerker - Haren www.cm.be/jobs

Pasar zoekt

• Marketing Manager

• Communicatiemanager

~ www.pasar.be/vacatures

2022 was ook…

2022 was voor velen geen eenvoudig jaar. Het was een jaar waarin we geklemd zaten tussen aflopende coronamaatregelen tijdens de eerste maanden en de zware economische gevolgen van het conflict in Oekraïne die pijnlijk en prijzig duidelijk werden tegen het einde van het jaar.

Maar omdat vele partners uit ons netwerk en daarbuiten in bizarre en moeilijke omstandigheden elke dag bleven timmeren aan de samenleving, vroegen we hen welke positieve dingen ze het voorbije jaar opmerkelijk vonden.

Hierbij een greep goed nieuws, als tegengewicht voor de vaak zorgelijke actualiteit van het voorbije jaar.

Laat het je moed geven en goesting om er ook in 2023 volop voor te gaan.

• Het project ‘Ocean Clean Up’ haalde tijdens de testfase in 2022 28 000 kilo plastic uit de zee.

• Dankzij Kazou konden maar liefst 8 662 kinderen en jongeren uit onze provincie genieten van een onvergetelijke vakantie.

• De schildersacademie van OKRA Herenthout mocht dit jaar eindelijk weer tentoonstellen. De oudste kunstenaar René is ergens rond de negentig. Maar met vaste hand en zonder bril maakt hij nog steeds de mooiste stillevens.

• In Portugal mogen werkgevers hun werknemers na de werktijd niet langer meer appen of bellen.

• Samana werkte een heel jaar rond ‘CreativiTIJD’. Als slotakkoord gingen begin december 4 820 SWAP-dozen op de post.

In die doos stak elke deelnemer een cadeautje voor zijn of haar SWAP-maatje. Zo gaf je op een symbolische en cre -

atieve manier wat tijd aan elkaar.

• De Werelddag van het Verzet tegen armoede was voor CM het startschot om een maand lang spullen in te zamelen voor mensen die in armoede leven.

• Europa besloot in 2022 dat alle verpakkingen tegen 2030 recycleerbaar moeten zijn.  Deze maatregelen moet het verpakkingsmateriaal per Europeaan met 37% verminderen.

• ACV provincie Antwerpen organiseerde in oktober en november infoavonden om het einde van je loopbaan draaglijk te houden. Hierop tekenden ruim 1 200 leden in.

• In 2022 is de Europese regio welgeteld 20 jaar poliovrij (dixit het WHO)!

• Mantelzorgers die steun kunnen gebruiken kunnen sinds kort terecht bij de mantelzorgcoaches van Samana . Zij bieden een luisterend oor, ondersteuning, gewoon iemand die er voor je is.

• De huidige energiecrisis leidt tot een snellere transitie naar hernieuwbare energiebronnen.  De totale capaciteit van hernieuwbare bronnen zou in de komende vijf jaar wereldwijd zelfs verdubbelen!

• CM zette verschillende acties op om menstruatiearmoede uit de taboesfeer te halen.

• PASAR wandelde op 17 december in een lange sliert en verlicht met sfeervolle lampionnen door het Turnhoutse Vennengebied ten voordele van Move For Parkinson.

Burgerpanel.

Het

SAMANA Info- en inschrijfdagen Samana-vakanties

Wist je dat Samana vakanties organiseert voor mensen met een chronische ziekte? In groep of alleen, het kan allebei. Sommige vakanties zijn doelgroepgericht zoals bijvoorbeeld voor mensen met chronische ziekte en hun mantelzorgers, personen met dementie, personen met kanker, personen met een verstandelijke beperking ... Begeleiding is in handen van enthousiaste vrijwilligers, verpleegkundigen en vakantieverantwoordelijken.

Wil je graag meer weten over ons aanbod? Kom langs voor een babbel en een drankje!

Dinsdag 17/01: Mechelen: CM-site Noord 16-19u

Woensdag 18/01: Berchem: CM-site Post X 10-12u en 14-16u

Donderdag 19/01: Geel: WZC Laarsveld (Laarsveld 28 2440 Geel) 13:30-16u

Zaterdag 21/01: Turnhout: CM-site 11-15u

~ Meer informatie is te verkrijgen via vakanties.antwerpen@samana.be of via 03 221 95 88

DE STELLING

Je mag op het werk verschijnen zoals je wilt

Soms heb je een voorbeeldfunctie

Rob (41)

Organiseert samen met enkele andere jong chronische zieken activiteiten om de eenzaamheid bij lotgenoten te doorbreken.

Een delicaat onderwerp voor sommigen.  Afhankelijk van je functie mag/moet je wel een bepaald voorbeeld vertonen.  Zo kan je moeilijk onverzorgd en met groen haar schoonheidsproducten gaan verkopen, of een hoofddeksel dragen als ober. Er bestaat zoiets als etiquette. Maar dat zal in de sollicitatieprocedure wel naar voren komen zeker?

Ludo (69)

Is gepensioneerde en mantelzorger. Hij schildert, houdt van musea en tuinieren en is decorbouwer bij de plaatselijke toneelvereniging.

Je verschijning verdient respect

Los van het gegeven dat uiterlijk, en bijgevolg ook kleding en accessoires, bepalend zijn voor de indruk die je nalaat aan de werkgever, je collega’s en je omgeving, is je verschijning eigen aan je identiteit en verdient dus respect. Afhankelijk van en conform het arbeidsreglement en de eisen gesteld aan de werkomgeving, m.b.t. dresscode, veiligheid voor jezelf en kwaliteit van het product, draag je de voorgeschreven kleding en vermijd je accessoires (zoals juwelen, piercings, make-up of sjaaltjes).

Er vertrekken mensen van wie ik echt geschrokken ben

165 bedden van de 1 764 bedden…

Dat is ongezien. Er staan veel vacatures open. Langdurig zieken kunnen niet vervangen worden. Bovendien zitten we met een wat oudere groep medewerkers die stilaan het huis verlaten.’

‘Wij waren destijds met 400 of 500 studenten. Dit jaar zijn er 70 à 80 verpleegkundigen afgestudeerd, van wie 80% waarschijnlijk nog een master of postgraduaat zal doen… Een pijnpunt is dat de opleiding van drie naar vier jaar is gegaan. Wie nog twijfelt, kiest sneller voor een korter studietraject.’

‘De meesten hebben nu een master. Ze willen meer dan alleen zorg aan bed, met vroege en late shiften. Met hun diploma kunnen ze overal aan de slag. Wij kunnen heel moeilijk op tegen de concurrentie van de privé met zijn extralegale voordelen.’

‘De werkgever denkt na over een beddenplan door personeel en pathologieën te herschikken. Maar wij waarschuwen al lang voor het uit elkaar halen van bestaande teams. Het vertrouwde team is soms het enige waarom mensen nog blijven.’

‘Ik werk hier bijna 33 jaar en ik heb nog nooit zoveel mensen zien vertrekken. Door de crisis betalen mensen maandelijks soms 400 euro aan woon-werkverkeer. Mensen maken hun rekening. In Limburg verdienen ze even veel als in UZ Leuven en kunnen ze met de fiets naar het werk.’

‘Maar ik zie ook mensen vertrekken die hier 20, 25 jaar werken en tienduizenden euro’s verliezen in hun groepsverzekering. Gemotiveerde mensen van wie ik echt schrik: allez, gij, gaat gij vertrekken? Mensen die altijd gezegd hebben: ik verzorg graag mensen,

dat is mijn ding. Maar hun vat is leeg. Ze zijn onderbezet én overbevraagd. Er zijn ook heel veel burn-outs.’

‘Onze nieuwe personeelsdirecteur zet enorm in op welzijn. Er zijn drie welzijnscoaches aangeworven, waar medewerkers naartoe kunnen met werkgerelateerde of privéproblemen. En in februari komt er een welzijnsbevraging.’

‘Er moet worden ingezet op de opleiding. Het statuut moet beter. De opleiding is verlengd, maar het loon is niet gevolgd. Door de wisselende uren is je sociaal leven heel moeilijk te organiseren, maar daar staat niks tegenover. Verpleegkundigen moeten minstens hetzelfde krijgen als in de privé. En betaal studenten zoals bij Defensie vanaf dag één. Tijdens de stages werken ze, maar ze krijgen er niks voor.’

De voorwaarden voor een goed werkende arbeidsmarkt

Onze arbeidsmarkt verandert snel. De grootste groepen werknemers zijn aan het uitstromen en er komen steeds minder nieuwe werknemers bij. Er zijn vierhonderdduizend 25- tot 29-jarigen, driehonderdtachtigduizend 20- tot 25 jarigen en driehonderdzestigduizend 15- tot 20-jarigen; dat zijn de nieuwelingen. Tegelijk stromen er de volgende vijf jaar vierhonderdvijftigduizend 60-plussers uit, en de vijf jaren daarna zelfs vierhonderdtachtigduizend. Je hoeft geen wiskundige te zijn om te zien dat de huidige krapte op de arbeidsmarkt enkel zal toenemen.

In Vlaams-Brabant is deze trend versterkt door een groei van de vraag naar werknemers. We leven in een actieve regio, en dat zien we

in pijnlijke tekorten aan werknemers in zorgende sectoren als kinderopvang, verpleegkundigen, sociaal werkers en leerkrachten. Vorige week waren er niet minder dan 850 openstaande vacatures voor verpleegkundigen in Vlaams-Brabant en Brussel.

We zien beleidsmakers en verantwoordelijken in de sector zoeken naar oplossingen. Taken herschikken, zodat nieuwe mensen (deel) taken kunnen overnemen, is daar een van. Anderen proberen mensen ervan te overtuigen zich om te scholen naar verpleegkundige. Deze twee pistes vormen misschien een oplossing voor de zorg, maar we weten dat het probleem daarmee enkel verschuift naar andere sectoren. Sommige projecten trach-

In UZ Gasthuisberg in Leuven zijn zo’n 165 bedden gesloten ten gevolge van een personeelstekort. Bo Loosen, binnen het UZ hoofdafgevaardigde voor ACV PULS, vertelt wat er aan de hand is.

¬

Tekst Karin Kustermans ¬ Foto Guy Puttemans

OPINIE

Peter Wouters, algemeen voorzitter beweging.net en Vlaams-Brabander

Het gedacht van Vlaams-Brabant en Brussel

Burgerpanel.

DE STELLING

Zorg verdient meer financiële waardering

‘Tussen 2027 en 2030 vertrekken er hier 300 mensen, bijna allemaal verpleegkundigen. We gaan terug naar de tijd waarin niet-verpleegkundigen taken overnamen. Iedereen kan een patiënt wassen, een bloeddruk of temperatuur aflezen. Maar een ervaren verpleegkundige kan al merken dat er iets niet klopt, nog voor bloeddruk of hartslag omhoog gaat.’

‘Ik ben verpleegkundige geworden omdat ik mensen wilde helpen, aan bed staan, die traan van die wang vegen als iemand een slechte diagnose heeft gekregen. Je kunt echt het verschil maken. Zorg is heel mooi, zolang het goed ondersteund wordt en er voldoende mensen aan bed aanwezig zijn om die zorg te kunnen dragen.’

Ann (59)

Ann Dierick is gehuwd en moeder van drie volwassen kinderen. Ze is ervaringsdeskundige in De Hulster Beschut Wonen.

Een-op-eenbehandeling is onmogelijk

Door een groot tekort aan personeel en dus aan middelen, maar ook door een overdreven focus op protocollen en administratie, mist de geestelijke gezondheidszorg vaak haar doel en wekt ze soms ergernis op. Ze leidt zelfs tot nieuwe trauma’s, of nog erger. Stille getuigen hiervan zijn de ellenlange wachtlijsten, onbereikbare verpleging in de ziekenhuizen, mensen in crisis die botsen op een tekort aan bedden, en ten slotte de nog altijd talrijke isolaties en fixaties, omdat een een-op-eenbehandeling onmogelijk is.

5 voor 12 in gezondheidssector

Tom (44)

Tom Van Looy woont in Opwijk en is grote fan van het muziekgenre metal.

De onderwaardering van de zorg, zowel financieel als maatschappelijk, is geen nieuw gegeven. Toch hoopte ik dat er een kentering zou komen na de coronacrisis. Er werden witte lakens uitgehangen en politici stonden te springen om pluimen uit te delen aan de zorgverleners. Maar zodra het ‘Rijk der Vrijheid’ weer zijn deuren opende, was het al snel terug over naar de orde van de dag. Ziekenhuizen dreigen failliet te gaan, WZC’s kreunen onder personeelstekort en onze crèches barsten uit hun voegen. Het is vijf voor twaalf in onze zorgsectoren maar van enige hoop op (financiële) verlichting is voorlopig geen sprake.

ten de groep werknemers te vergroten door niet-actieve mensen uit te nodigen een job op te nemen. Nog anderen zoeken naar (gecontroleerde) migratie.

Twee voorwaarden dienen vervuld te zijn wanneer je de groep wil vergroten: mensen uitnodigen op onze arbeidsmarkt doe je met respect en het geven van een perspectief op een voorspoedig leven, en dus een goed loon. En daarnaast moeten mensen, wanneer ze hard moeten werken, de mogelijkheid hebben hun loopbaan even te onderbreken als het leven daarom vraagt. Onze beleidsmakers kunnen gerust verder pistes ontwikkelen, want de nood is hoog en er zijn geen pasklare oplossingen, maar zonder die twee voorwaarden zal het niet lukken.

Ria (69)

Ria Mattheus houdt zich graag bezig met vrijwilligerswerk en woont in Wilsele-Putkapel

Winst op kap van zorgbehoevenden

Inderdaad, mensen in de zorg krijgen niet de waardering die ze verdienen, de zorg is onderbetaald. De instellingen moeten steeds meer winst maken, winst op de kap van de van de zorgbehoevenden en het personeel, niet alleen verplegenden, verzorgenden maar ook de ondersteunende diensten zoals het poetspersoneel, de keukenploeg en de techniekers. Daarnaast wordt flink bespaard op het aantal personeelsleden per patiënt en moeten ze ook sneller werken. Dit komt de kwaliteit van de dienstverlening zeker niet ten goede. De overheid moet als regelgever meer waardering geven en meer personeel financieren per verzorgde.

CONTACTEER JOUW REGIO vbb@beweging.net

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

¬

Tekst Peter Wouters ¬ Foto Marc Wallican

2023: een jaar van verbinding

Joke

“Gelukkig nieuwjaar!” De voorbije dagen hebben we deze wens al ontelbare keren aan elkaar doorgegeven. De ene keer als een automatisme, een andere keer zeer gemeend en aangevuld met persoonlijke wensen voor de betrokken persoon. We vroegen aan de Limburgse kopstukken van onze beweging om hun welgemeende wensen voor 2023 uit te spreken en daarbij eveneens terug te blikken op het voorbije jaar.

¬

Tekst Bart Bynens ¬ Foto Mine Dalemans

Hoe kijk je terug op 2022?

RIK BLOEMEN, voorzitter beweging.net Limburg ¬ Ik zie de wereld in schok, een jaar vol vraagtekens. Licht herstellend van de pandemie, maar ondertussen oorlog in Oekraïne, een toenemende klimaatcrisis en de verrechtsing van de samenleving. De onzekerheid en de armoede stijgt, kortom een jaar met weinig vrolijkheid.

JOKE MAN, voorzitter ACV Limburg ¬ De post-coronavreugde was inderdaad van korte duur. De oorlog in Oekraïne leidde tot een ongeziene energiecrisis met alweer de nodige kopzorgen. Net als de coronacrisis is ook deze crisis er eentje die iedereen raakt. Ik denk niet dat ik in mijn vakbondscarrière al eerder meemaakte dat zelfs tweeverdieners massaal aan het tellen en rekenen sloegen met het oog op

de facturen. In de nasleep daarvan kwam – alweer – onze index onder vuur te liggen en werden – alweer – de werknemers en de werkgevers sterk uit elkaar gedreven.

RIK BLOEMEN ¬ Er is moed en volharding nodig opdat we op de vele vraagstukken van 2022 antwoorden en oplossingen scheppen, niet ieder voor zich, maar samen in solidariteit zorg dragen voor elkaar, voor de toekomstige generaties, voor een wereld die leefbaar is voor iedereen, zonder oorlog en geweld, zonder honger en armoede, met mensen die zich gedragen voelen door hun leiders, met mensen die warm en respectvol omgaan met elkaar.

BEN MESOTTEN, directeur Gezondheid, Welzijn en Participatie van CM Limburg

¬ Klopt helemaal. En daarbij is het belangrijk dat we in onze organisaties en netwerken ook onze verantwoordelijkheid nemen. 2022 was op dat vlak voor ons een geslaagd jaar. In 2022 hebben we onze netwerk- en participatieraden succesvol opgestart. Ook de activiteiten van CMGezondheidsacademie en Gezonde Buurt zorgde voor een groot aantal inschrijvingen. Daarnaast hebben we de kwaliteit van onze inhoudelijke domeinen hooggehouden in uitdagende omstandigheden. We kregen dan ook zeer hoge tevredenheidsscores van onze leden.

Wat

zijn dan de wensen en daarmee ook

de uitdagingen voor 2023?

RIK BLOEMEN ¬ Ik wens dat de ingezette transitie in onze beweging ten volle mag renderen en resulteren in een grotere betrokkenheid en een stem mag geven voor waarden van rechtvaardigheid, solidariteit, verdraagzaamheid en duurzaamheid. Voor concrete aandachtspunten denk ik aan bijvoorbeeld betaalbaar wonen en de stijgende (energie-)armoede. Ik denk ook aan gedurfd leiderschap en verantwoordelijkheid om de samenleving vorm te geven opdat eenieder mee kan! We zullen als beweging inzetten op het belang en de kansen van burgerparticipatie én mensen met elkaar verbinden.

BESTE WENSEN

Man van ACV (links), Ben Mesotten van CM (midden) en Rik Bloemen van beweging.net (rechts) geven hun visie op het voorbije en komende jaar

Vanuit elke partnerorganisatie van beweging.net Limburg heeft iemand een terugblik op het voorbije jaar en een wens voor 2023 uitgesproken. Helaas hebben we hier niet de ruimte om deze allemaal te publiceren. Je vindt ze op www.beweging.net/limburg.

DE STELLING

Je mag op het werk verschijnen zoals je wilt

Een weerspiegeling van onze maatschappij

Bahattin (51)

JOKE MAN ¬ Verbinding is inderdaad noodzakelijk, ook voor ons. De sterke stijging van de energie- en voedselprijzen treft ons allemaal. In plaats van elkaar te bestrijden en de hakken in het zand te zetten, hoop ik dat werknemers en werkgevers samen zoeken naar een uitweg uit deze crisis. We zijn niet elkaars vijand en zouden het sociaal overleg meer betekenis kunnen geven door naar een compromis te zoeken dat voor iedereen opnieuw licht in de duisternis brengt.

BEN MESOTTEN ¬ Die warme verbinding tussen mensen is ook bij CM een sleutelwoord. Tijdens de economische uitdagingen moeten we aandacht blijven besteden aan de meest kwetsbaren onder ons. Want gezondheid vooropstellen is vandaag niet evident. Bij CM blijven we dan ook inzetten om iedereen zijn recht op de verhoogde tegemoetkoming toe te kennen. Ook onze bereikbaarheid staat hoog op ons lijstje. Dit doen we door op verschillende kanalen in te zetten. De ‘Mijn CMapp’ en op termijn ook beeldbellen zijn de nieuwste toevoegingen hiervan. Tegelijkertijd willen we het persoonlijk contact behouden. Het nieuwe CM-hoofdkantoor op Demersite in Hasselt is dan ook een open huis voor iedereen.

Livia (42)

Zolang het de vrijheid van een ander niet aantast, mag iedereen vrij leven zoals hij/zij wil. Het hele debat over klederdracht op het werk gaat vaak over de hoofddoek. Jammer dat er dan één bepaalde gemeenschap geviseerd wordt. Ik geloof niet in een zichtbare neutraliteit, eerder in een neutrale dienstverlening. Zich verschuilen achter het mom van neutraliteit is niet correct wanneer je aan de andere kant ook pleit voor een open en pluralistische samenleving. Een sterke weerspiegeling van onze superdiverse maatschappij kan vertrouwen scheppen in de mens alsook de samenleving.

Een vorm van respect

Spontaan zeg ik ‘natuurlijk’, maar als ik even nadenk is dit niet hoe ik leef. Mijn lichaam is namelijk versierd met meerdere tattoos waarop ik erg trots ben. Maar deze staan wel zeer bewust op plaatsen die makkelijk te bedekken zijn omdat ik weet en respecteer dat niet iedereen mijn voorkeur deelt. En dus pas ik de zichtbaarheid van mijn tattoos aan aan de situatie. Voor mij is dit een vorm van respect, zowel naar collega’s, mijn werkgever als de organisatie. Mijn waardering voor het grotere geheel is voor mij namelijk belangrijker dan de expliciete expressie van mijn persoonlijke smaak.

Het maakt ons leven wat minder saai

Wim (45)

Wim

Als arbeider ben ik gebonden aan de gangbare veiligheidsvoorschriften op de werkvloer maar een collega met een niet alledaags T-shirt of kapsel moet zeker kunnen. Het maakt ons dagelijks leven wat minder saai. Ook werknemers in meer ‘publieke’ functies zoals een winkelbediende of een leerkracht moeten daarin vrij kunnen zijn. Sommige werkgevers zijn daarin volgens mij momenteel wat te conservatief.

CONTACTEER JOUW REGIO limburg@beweging.net

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE ¬ Tekst Bart Bynens

Burgerpanel. © MINE DALEMANS © MINE DALEMANS

Bahattin is islamleerkracht en zeer actief in het verenigingsleven

Livia woont in Sint-Truiden en is office manager in de zorgsector.

werkt als productiearbeider en is sportman in hart en nieren.

© VICKY JANS

SOS buurthuis

De inwoners van Sint-Kruis-Winkel zijn misnoegd. Het Gentse stadsbestuur moet besparen en besliste daarom eind juni om hun buurthuis, het Dorpspunt, te verkopen. Een klap in hun gezicht, zij zien een belangrijke ontmoetingsplek voor verenigingen en voor sociale dienstverlening verloren gaan. Een valabel alternatief is er vooralsnog niet.

¬ Tekst en foto Jan Maertens

Ze weten het soms zelf niet op de stadsdiensten die ik bel’, zegt Marnix De Smet, ‘maar SintKruis-Winkel is een deelgemeente van Gent, en wel de meest noordelijke tegen Wachtebeke en Zelzate.’

Het dorp is één van de vier Gentse Kanaaldorpen aan de rand van veel havenbedrijvigheid aan het kanaal Gent-Terneuzen, in de schaduw van staalreus ArcelorMittal.

Marnix is heel aanwezig in het verenigingsleven in het levendige dorp. Alles opnoemen waarin hij actief is, zou ons te ver brengen, maar het zit tussen voorzitter van de plaatselijke voetbalclub en bestuurslid van de ACV-afdeling. Of ze niet vergeten worden door de grote stad, vraag ik hem. Hij vindt van niet. ‘We mogen daarover niet klagen. Het dorp is gerenoveerd. Dat was een noodzaak want de riolering moest zoals overal aangepast worden. We kregen een nieuw voetbalterrein toen we met de club niet meer op ArcelorMittal terechtkonden. Er kwam een ‘Open Huis’ waar de senioren en de Chiro hun stek vonden. En enkele jaren geleden kwam het stadsbestuur nog terug op de beslissing om het schooltje te sluiten. Hopelijk hebben ze nu weer oor naar onze verzuchtingen en herzien ze nog hun voornemen om het buurthuis te verkopen.’

De mensen begrijpen het niet. Er waren nog maar net werken afgerond die het buurthuis toegankelijker maakten voor minder mobiele inwoners.

‘400 000 euro heeft dat gekost. Waarschijnlijk meer dan ze er nu nog voor kunnen krijgen, want het oude gebouw is niet voorzien op klassieke bewoning. Er zit geen gezinskeuken of badkamer in, er is geen garage en geen tuin.’

Wat het voormalige gemeentehuis wel heeft, is vergaderruimte voor het bloeiende verenigingsleven in het dorp, een sociale kruidenier, een kleine bibliotheek en een voedselverdeelpunt. Twee keer per week komen drie personeelsleden van het OCMW langs voor dienstverlening. Je vindt er ook de kleine Wereldwinkel van zuster Antoinette die zich inzet voor de kansarmen. Haar winkel lijkt een alibi om iedereen een luisterend oor te bieden. ‘De mensen zien aan mijn wagen dat ik hier ben en dan komen ze binnen voor een gesprek. Ik geef ze een kop koffie en luister. Dit Dorpspunt is een ontmoetingsplek waar mensen een praatje kunnen slaan met elkaar. Alles uiteentrekken zal een catastrofe zijn voor het sociaal weefsel. Ik heb in een brief aan de stad geschreven dat we niet inpakken voor we weten waarheen.’

Begin december voerden de dorpelingen actie. Op spandoeken en op veel ramen hing de boodschap ‘Sint-Kruis-Winkel is geen melkkoe’. Kranten en regionale televisie berichtten over het burgerprotest.

‘We kregen bericht dat we niet alles tegen het einde van het jaar moesten leeg ma-

BESPARINGEN BEDREIGEN LOKALE DIENSTVERLENING EN VERENIGINGSLEVEN IN SINT-KRUIS-WINKEL

De kleine Wereldwinkel van zuster Antoinette lijkt een alibi om iedereen een luisterend oor te bieden.

<< Marnix De Smet aan de ingang van het Dorpspunt dat binnenkort misschien te koop staat.

ken, zoals eerst gevraagd, maar mogen wachten tot het gebouw effectief verkocht is’, zegt Marnix.

‘De vraag is ook maar waar we alles kwijt zouden kunnen. Het mobiel dienstencentrum van de stad rijdt sinds Nieuwjaar niet meer uit. In plaats daarvan hebben ze een grote kast in de cafetaria van het Open Huis gezet. Die neemt veel ruimte in. En het was daar al geen balzaal. We horen nu dat ze eraan zouden denken om een container te plaatsen aan het Open Huis. Wij vinden dat geen duurzame oplossing. De speelruimte van de Chiro zou ermee verkleinen. Ze moeten ons dan ook eens uitleggen hoe we die honderden vierkante meters en verschillende ruimtes en functies van het buurthuis in één container kunnen krijgen.’

Welke oplossing zij zien? ‘Het is aan de stad om met oplossingen te komen. Zij zijn het die ons Dorpspunt willen verkopen. Wat ons betreft is de beste oplossing het laten waar het is.’

De geplande verkoop is maar een deel van een grotere besparingsoperatie. Er wordt ook in het personeel gesnoeid: van de drie voltijdse OCMW-medewerkers zal er binnenkort maar één meer naar de antenne in Sint-Kruis-Winkel afzakken. Ook dat baart minstens zoveel zorgen. ‘Ze beweren dat hun dienstverlening hetzelfde zal blijven, maar dat kan nooit’, zegt Marnix. ‘Tenzij er twee hier altijd liggen slapen hebben, wat ik betwijfel, is deze inkrimping van drie naar één een regelrechte aanslag op de sociale dienstverlening ter plekke.’

De bevoegde schepen Rudy Coddens (Vooruit) zal op 20 januari voor het eerst naar Sint-Kruis-Winkel afzakken om met de bewoners hierover in gesprek te gaan.

Het gedacht van

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

DE STELLING

Je mag op het werk verschijnen zoals je wilt

Gedurfde keuzes maken me nieuwsgierig

Griet (42)

Coördinator duaal leren en zelfstandig copywriter Geïnspireerd door mensen, verhalen en schoonheid

Ik vind uiterlijke neutraliteit een verarming van wie we zijn als mens. Onze eigenheid en authenticiteit zijn net een inspiratiebron voor anderen en we kunnen die vooral delen met onze omgeving via uiterlijkheden. Het maakt me niet uit of de persoon aan het loket een hoofddoek draagt, armen vol tattoos heeft of op stiletto’s de dag doorbrengt, zolang die respect toont voor anderen en de dienstverlening in orde is. Integendeel, gedurfde keuzes maken me net nieuwsgierig! Zelfexpressie is een middel tegen eenheidsworst en betutteling en een duidelijk statement in een samenleving die bang is van verschillen.

Kleding kan een spiegel zijn

Linde (17)

Leerling

Mij maakt het niets uit wat mensen dragen, maar ik begrijp dat veel mensen hier wel belang aan hechten. Ik begrijp dat er soms praktische voorschriften zijn, bijvoorbeeld in de medische sector. Ik kan er inkomen dat organisaties intern kledingvoorschriften hanteren afhangend van hun visie, zoals een verbod op hijabs in katholieke scholen. Dit soort kledingvoorschriften vind ik moeilijker te rechtvaardigen omdat ze louter sociaal bepaald zijn. Daarom vind ik het belangrijk dat deze subjectieve kledingvoorschriften flexibel zijn en bediscussieerd kunnen worden. Kleding kan een spiegel zijn voor de maatschappij, en die is nu eenmaal ook veranderlijk.

Kennis en kunde zijn belangrijker dan kleren

Pieter (44)

Pieter

Op school moest ik een kostuum aandoen voor mondelinge examens. Ik vond dat toen al absurd. Als je de inhoud kent is de verpakking van bijkomend belang. Ik nam me voor enkel nog een kostuum te dragen voor een feest. Ik werk nu al 20 jaar en ik droeg steeds wat ik wil. Ik zorg ervoor dat ik me goed voel in wat ik draag: een korte broek en slippers op het werk kunnen ook. Je kennis en kunde en persoonlijke hygiëne zijn veel belangrijker. Ik nam ook al vele sollicitatiegesprekken af en nooit hebben kledij, hoofddoek of piercings mijn keuze bepaald. Als mensen zich aanvaard voelen zoals ze zijn, zullen ze ook meer gemotiveerd zijn op het werk.

Humane Wetenschappen met interesse in geschiedenis.

is sociaal bewogen, sportief en woont met zijn gezin in Gent.

Ze moeten ons eens uitleggen hoe we die verschillende ruimtes en functies van het buurthuis in één container kunnen krijgen

© FRANK BAHNMULLER

© BART DEWAELE

© JAMES ARTHUR

‘Een koppel is nog altijd de norm in onze maatschappij’

Alleenstaanden hebben het niet makkelijk. Er rust zelfs een taboe op alleen door het leven gaan. Dat merkt ook Martine Sanders (65) uit Assebroek. ‘Sinds mijn scheiding krijg ik regelmatig de vraag of ik nu nog altijd geen partner gevonden heb. Mensen doen alsof een leven als single minder kwaliteitsvol is en een partner zoeken mijn hoofdbezorgdheid moet zijn. Wat een verouderde visie’, zegt ze hoofdschuddend.

Mijn leven is rijkelijk gevuld, dankzij mijn familie en de maatschappelijke en spirituele projecten waarvoor ik me inzet. Aan zingeving en sociale contacten geen gebrek’, getuigt Martine.

‘Natuurlijk bots je als alleenstaande op bepaalde drempels. Met slechts één inkomen en dezelfde vaste kosten is het leven financieel zwaarder. Maar wat me stoort, is dat onze samenleving georganiseerd is op koppels. Neem nu de toeslag op

eenpersoonskamers bij hotelkamers, dat zijn ronduit discriminerende kosten.’

Alleen of toch niet ‘Daarom wilde ik graag meewerken aan het project Alleen of toch niet van CM. Het delen van ervaringen werkt helend. Maar ook het constructieve sprak me aan. De samenleving moet zich bewust worden van de kwesties waar alleenstaanden mee worstelen. Natuurlijk kunnen we een zoveelste lijstje met verzuchtingen bezorgen aan de pers of beleidsmakers.

Maar hoeveel krachtiger is het om ze het te laten beleven. Dat willen wat we met dit interactief theaterstuk bereiken.’

Verteltafels

Brugs theatermaker en regisseur Lucas Vandenbussche schreef de dialogen. Maar de inhoud kwam co-creatief tot stand, via verteltafels. Hij zette zich rond de tafel met een twintigtal alleenstaanden. Op die manier verzamelde de regisseur dilemma’s die uit het leven gegrepen zijn. ‘Lucas gaf letterlijk taal aan onze ervaringen en frustraties en maakte er dialogen van’, vertelt Martine enthousiast.

Martine Sanders repeteert een dialoog onder de professionele aanwijzingen van regisseur Lucas Vandenbussche

Neem nu de toeslag op eenpersoonskamers bij hotelkamers, dat zijn ronduit discriminerende kosten.

MARTINE SANDERS

¬ Tekst Ina Herman ¬ Foto Violet Brock

Nu het script af is, zijn ook de repetities gestart. Niet met professionele spelers, maar met ervaringsdeskundigen als acteurs. Ook enkele deelnemers van de verteltafels spelen mee, onder hen Martine. ‘Het is best een uitdaging, ik acteerde nooit eerder. Maar iedereen is gemotiveerd om er een prachtig stuk van te maken.’

Inspringen mag

De bedoeling is te komen tot een interactieve voorstelling die tot nadenken stemt. In een tiental korte scènes geven de acteurs een moeilijke situatie weer. Ze spelen elke scène twee keer. De tweede keer kan een toeschouwer ‘stop’ roepen en de plaats innemen van een acteur om de situatie te veranderen.

Lucas ondersteunt de acteurs en het publiek als moderator. Na elke dialoog volgt een korte bespreking, want bepaalde dilemma’s zijn niet makkelijk aan te pakken.

Einddoel is emotie losmaken, het onderwerp uit de taboesfeer halen en het publiek inzicht geven in de barrières waar alleenstaanden tegenop lopen. Na alle voorstellingen bezorgt CM de aanbevelingen van het publiek aan de beleidsmakers en de pers. Want zij kunnen de echte mentaliteitswijziging realiseren.

Burgerpanel.

De samenleving is te zeer gericht op koppels

Kosten blijven dezelfde

Wil jij ook graag meedenken en -doen tijdens een gratis interactieve theatervoorstelling?

~ Zondag 12 februari om 14 uur in LDC de Balsemboom in Brugge

~ Zondag 26 februari om 14 uur in zaal Albatros in Zeebrugge

~ Vrijdag 3 maart om 19.30 uur in Avansa in Brugge

Zaterdag 25 maart om 19.30 uur in Gemeenschapshuis in Sint-Kruis

www.gezondebuurt.be/alleen-of-tochniet (met de steun van Stad Brugge)

Yuri (29)

Yuri Depuydt uit Zwevezele werkt voor een staalbedrijf, is voetbalscheidsrechter en heeft net een huis gekocht op zijn eentje

In de huidige maatschappij is het voor een alleenstaande harder knokken dan voor koppels. Een alleenstaande wordt meer belast dan een koppel en heeft daarenboven vaak minder recht op allerhande tegemoetkomingen. Terwijl hij net zoals het koppel ook moet koken of zich verwarmen. Als je dit voor 1 of 2 moet doen, de kosten blijven nagenoeg hetzelfde terwijl je deze wel alleen dient te dragen. Ook voor huisvesting is het voor een alleenstaande veel moeilijker om te huren/kopen, doordat de verhuurder/bank kijkt naar je ‘mager’ alleenstaande loontje.

Denk ook aan alleenstaanden zonder kinderen

Ik vind dat de maatschappij inderdaad teveel gericht is op koppels. Als alleenstaande (het is vaak geen eigen keus om alleen te zijn) moet je namelijk voor alle kosten alleen opdraaien.

Hetzelfde geldt voor verwarming Zelfs een eigen woning is niet haalbaar alleen, je bent bijna verplicht om met iemand samen te zijn om een huis te kunnen kopen. Terwijl er alsmaar meer mensen alleen overblijven, gebroken gezinnen, overlijden van een partner, gewoon de ware niet vinden,… Dus er mag ook eens gedacht worden aan belastingvoordelen voor alleenstaanden zonder kinderen.

West-Vlaanderen Contact.

CM West-Vlaanderen

Voor je ziekenfondszaken bel of mail naar de CM-consulenten: 050 44 05 00 of westvlaanderen@cm.be

Vragen over zorg en maatschappelijk werk? Bel of mail de Zorglijn: 050 20 76 76 of zorglijn.westvlaanderen@cm.be

Alle informatie over de CM-dienstverlening vind je op www.cm.be/kantoren.

ACV West-Vlaanderen

• www.hetacv.be/contact

• afspraak boeken (telefonisch of kantoor) via www.afspraakACV.be

• 051 23 58 00

Regioredactie Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net

© James Arthur

ELKE MAAND LATEN ONZE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE DE STELLING

Thibault Christiaensen

gevat in 5 woorden

Leider

‘Ik heb jarenlang in de jeugdbeweging gezeten, eerst als deelnemer, dan in de leiding. Die periode was een waardevolle leerschool. Zo leer je op kamp om zelfstandig en zelfredzaam te zijn, hoe je vrienden maakt en die vriendschappen onderhoudt, hoe je je plek in een team opeist en met anderen samenwerkt en zeker op latere leeftijd leer je je verantwoordelijkheid op te nemen wanneer je in de leiding zit. Die levenslessen en vriendschappen zou je in andere omstandigheden niet opdoen en draag je een heel leven met je mee.’

Leerkracht

‘Ik wilde eigenlijk altijd leerkracht worden. Werken met kinderen en jongeren heeft mij door mijn tijd in de jeugdbeweging altijd aangesproken. Maar ik heb uiteindelijk toch gekozen om Taal- en letterkunde te studeren omdat ik daar later nog alle kanten mee uit kon. Het werk in de media kwam er door toeval en geluk - ik was op het juiste moment op de juiste plek. Mocht ik in een verre toekomst ooit met alles stoppen waar ik nu mee bezig ben, dan zou lesgeven het eerste zijn waar ik aan zou denken.’

Nuchterheid

‘Bij ons thuis in de Kempen krijg je een bepaalde nuchterheid mee, een doe-maar-normaal-attitude. Dat zit nog steeds in mij. Daarom hebben mijn bandgenoot Pieter en ik naast Equal Idiots allebei een vaste baan. Onze ouders gaven ons de wijze raad om een plan B achter de hand te houden, ook al begon het serieus te lopen met onze muziek. Tijdens de pandemie hebben wij daar de vruchten van geplukt omdat wij op iets konden terugvallen. Al is het muzikantenleven combineren met een voltijdse job natuurlijk niet makkelijk. Dat onze band maar twee leden telt, maakt het gelukkig al een stuk minder complex.’

Entertainer

‘Soms heb je een rotdag en toch moet je dan om 6 uur ’s ochtends de vrolijkheid zelve spelen op de radio. Ik ben niet de persoon die zijn gevoelens aan de grote klok wil hangen en denk ook niet dat luisteraars daar baat bij hebben. Mijn job is het om anderen te entertainen, dus dan moet je maar even de knop omdraaien. Dat is ook wat wij met onze muziek proberen: mensen alle zorgen doen vergeten en hen even uit de bol laten gaan. Het hoeft niet altijd om miserie en problemen te gaan.’

Boomer

‘Er zijn een aantal collega’s die zeggen dat ik er misschien uitzie als een twintiger maar dat er een vijftiger in mijn lijf leeft. Ik hoop dat ze het dan vooral over mijn muzieksmaak hebben. (lacht) Ik ben zeer geïnteresseerd in tijdloze muziek. Daarom was de podcast Thank You Boomer de ideale manier om bands die ik zelf niet goed ken als jonge snaak beter te leren kennen en om te zien hoe goed zij de tand des tijds écht doorstaan hebben. Iedereen denkt namelijk dat het in hun tijd het allerbeste was, of het nu om muziek of andere zaken gaat. Dat is van alle tijden en een universeel gegeven dat ons allemaal meer verbindt dan dat het hoeft te verdelen.’

Tekst Dominic Zehnder ¬ Foto ID/Damon De Backer

Muzikant en radiomaker

WEST-VLAANDEREN