2104 vis brs

Regio Brussel Vrijdag 21 april 2017

‘Natuurlijk vraag ik mijn dokter naar de kostprijs’ Als patiënt heb je het recht om op voorhand te weten hoeveel je zal betalen bij een zorgverlener. Bij de huisarts weet 86 procent dat meestal of vaak, bij de tandarts maar een op de drie. Dat wijst CMonderzoek uit. MS-patiënte An De Ryck aarzelt niet om naar de kostprijs te vragen. ‘Mijn dokters beginnen er vaak zelf over.’

> p. 5

VIJFTIG JAAR GELEDEN OVERLEED JOZEF CARDIJN

‘De kwetsbaarheid van de werkende mens is alleen maar toegenomen’

ABONNEE

> p. 15

STEEDS MEER LANGDURIG ZIEKEN ...

Maar aantal inspecteurs voor veilig en gezond werk op historisch dieptepunt

> p. 11

DE GEHEIMEN VAN EEN GOEDE DARMWERKING ‘Kijk achterom in het toilet’

ANNEMIE STRUYF WIL ONTHAASTEN

‘Mijn ton draaide te snel, ik wilde stoppen voor ik zou vallen.’ > p. 6

www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

> p. 20 jaargang 73 ¬ visie nummer 07 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 5 mei 2017

Regionieuws > p. 16

2

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Kinderklimaatconferentie laat kinderen nadenken over ons milieu Vroeg begonnen is half gewonnen.

Dus wil het WWF kinderen nu al op speelse manier bewust maken van de menselijke impact op het klimaat. Dit jaar is het thema ‘Je bent wat je eet’. Kinderen met de beste ideeën mogen in oktober samen brainstormen op de Kinderklimaatconferentie.

O

ok al is ons klimaat een ernstige zaak, toch mag het ludiek blijven op de Kids Climate Conference. Een initiatief dat het Wereld Natuur Fonds (WWF) vier jaar geleden startte om kinderen al van jongsaf aan bewust te laten worden. Drie dagen lang worden er workshops gegeven, presentaties en is er ook veel muziek. Allemaal om de deelnemers van acht tot veertien jaar uit Nederland en België samen met hun ouders te inspireren.

Creativiteit Dit jaar is het de bedoeling om ons eetpatroon onder de loep te nemen. Dus lanceert WWF een wedstrijd voor kinderen. Zij mogen hun creativiteit gebruiken om oplossingen te bedenken die kunnen bijdragen aan een leefbare aarde. Met als centrale vraag: Wat voor invloed heeft wat je eet op jou en op onze omgeving? Bedoeling is dat kinderen een eigen Kids Climate menu opstellen, liefst met ingrediënten uit de buurt. Uit de inzendingen worden 150 kinderen met hun ouders uitgenodigd om in oktober een weekendje te verblijven in Erperheide, waar de Kids Climate Conference plaatsvindt.

VER

WOORDING

‘Het is belangrijk om kinderen op jongere leeftijd te betrekken bij duurzaamheidsvraagstukken’, zegt mede-organisator Jean Henkens. ‘Ten eerste gaat het om hun toekomst op onze planeet en ten tweede heb-

150 kinderen en hun familie zoeken op de Kids Climate Conference samen naar oplossingen voor ons milieu. ben kinderen vaak een verrassende kijk op ‘volwassen’ onderwerpen. Voor hen is het ook leuk om met andere kinderen workshops te volgen, iets te leren en dat door te geven. Alles gebeurt in een ongedwongen sfeer.’

Boomgaard Het thema voeding is niet toevallig gekozen. ‘Onze aarde moet voeding aanleveren voor acht miljard mensen’, zegt Jean Henkens. ‘Zonder eten en drinken kunnen we niet overleven. Maar met zoveel mensen op aarde heeft onze planeet te weinig tijd om net zo snel voedsel te leveren als wij het op de wereld verbruiken. Daar moet verandering in komen. Het kan in vele din-

gen zitten: geen eten weg gooien dat we nog kunnen gebruiken. Geen appels laten overvliegen uit Spanje, maar appels van de boomgaard gebruiken voor onze appeltaart. Om die dingen draait het tijdens de Kids Climate Conference. We willen ons inzetten voor een eerlijke en logische verdeling van het voedsel op aarde.’

De Kids Climate Conference begon vier jaar geleden als een klimaattop voor kin-

deren. Intussen is het uitgegroeid tot een duurzaamheidsevent dat dit jaar voor het eerst in België wordt georganiseerd. Sinds vorig jaar is er ook een editie in Duitsland.

De resultaten worden gebundeld en bezorgd aan het bedrijfsleven en verschillende overheden in de hoop dat zij ideeën oppikken.

Hilde Van Malderen www.kidsclimateconference.nl

ZOU HET? Zou het Turkse referendum een andere uitslag hebben gekend zonder Belgen met dubbele nationaliteit? Ik betwijfel het. Meer nog: het keurslijf van de keuze dwingt mensen om hun identiteit beperkt te beleven, of Turk of Belg. Wie gelooft dat de Belgische identiteit “afpakken”, hen fierdere Belgen zou maken of hen meer laten thuisvoelen?

Daarnaast wonen omgekeerd ook Belgen met dubbele nationaliteit in het buitenland.

Zou het samenleven vlotter gaan als alle publieke belevingen van religie worden verboden? Geurloos, kleurloos, inspiratieloos.

Er is niets mis mee dat mensen fier zijn en blijven op hun afkomst en overtuiging. Dat daardoor conflicten ontstaan of mensen zich onveilig voelen, is wel problematisch.

Over moeilijke en complexe onderwerpen als democratie en religie staat het grote en snelle gelijk vaak een goed gesprek in de weg. Het concept ‘dialoog’ is vandaag te vaak een opeenvolging van twee monologen, met een beetje geluk luisterend naar elkaar, maar met het loutere opzet de ander te overtuigen van het eigen gelijk. Niet met de bedoeling om samen ons samenleven vorm te geven, rekening houdend met elkaars invalshoek.

Pleiten voor diversiteit lijkt een breed gedragen principe. Het blijkt evenwel een moeilijkheid die diversiteit te aanvaarden en in plaats van ze te neutraliseren, ze net het uitgangspunt te laten zijn.

Wollige praat? De dialoog rond onverdoofd slachten met verschillende geloofsgemeenschappen en dierenrechtenorganisaties bewijst dat dit sterkere resultaten oplevert dan het grote gelijk van de ene of de andere. Twee monologen dat is of of, maar dialoog, dat is zoeken naar een en en.

Linde De Corte algemeen secretaris beweging.net

3

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Vlaanderen bouwt gebruik pesticiden af

Een Vlaming op de twee tuiniert ecologisch Veel tuiniers dromen van een onberispelijke gazon zonder mos of bloemetjes, en hebben een broertje dood aan onkruid tussen de planten en terrastegels. De helft van de Vlaamse tuinders zet daarom onkruidverdelgers in. De andere helft bewijst dat je tuin proper houden ook ecologisch kan.

M

ID/ Brecht Van Maele

adeliefjes plukken, klavertjesvier zoeken, de pluisjes van een paardenbloem wegblazen: wie heeft er zich als kind níet mee geamuseerd? Maar als volwassene blijken we ons vooral te ergeren aan al dat ‘onkruid’ in het gazon en op andere plekken in de tuin. Uit een enquête van de UGent bij een 900-tal Vlamingen blijkt dat de helft bestrijdingsmiddelen gebruikt in de tuin. Maar die zijn vaak schadelijk voor mens en milieu. Zo is er veel controverse rond de chemische stof glyfosaat die in de meeste onkruidverdelgers zit. Europa onderzoekt tegen eind dit jaar wat nu de precieze invloed ervan is op onze gezondheid en omgeving.

Strengere regels Eén van de problemen is alvast dat chemische onkruidbestrijders met het regenwater meespoelen naar de riolen. Zo komen ze in onze waterlopen terecht. Of ze dringen in de bodem en vervuilen het grondwater. Pesticiden bedreigen het water waaruit drinkwater gemaakt wordt. Daarom bouwt Vlaanderen al jaren het gebruik van pesticiden af door strengere regels op te leggen. Sinds 2015 mogen openbare besturen in Vlaanderen geen pesticiden meer gebruiken voor het beheer van bijvoorbeeld openbare parken en straten. Ook scholen, ziekenhuizen, kinderdagverblijven en zorginstellingen moeten hun tuinen, speelplaatsen en parkeerterreinen pesticidevrij onderhouden.

Niet op trottoir Particulieren mogen volgens de regelgeving wel nog pesticiden gebruiken in hun tuin, maar niet op het trottoir, want dat is openbaar terrein. Tuinders die toch voor pesticiden kiezen, houden zich best aan de toepassingsvoorschriften. Uit de enquête van de UGent blijkt immers dat er veel nonchalant gebruik is van onkruidverdelgers door particulieren. 15 procent leest het etiket niet en 45 procent vindt het onduidelijk. Terwijl het etiket toch belangrijke instructies inhoudt, bijvoorbeeld dat je na het bespuiten van je gazon er 48 uur lang niet mag over lopen. Ook giet 30 procent het spoelwater weg in de gootsteen, in plaats van het naar het containerpark te brengen.

Ecologisch tuinontwerp Maar het is perfect mogelijk om je tuin onkruidvrij te houden zonder chemische pro-

Voor wie droomt van een groen gazon zoals in de boekjes is er goed nieuws. Je hebt geen pesticiden nodig, met een mulchmaaier verkrijg je hetzelfde resultaat. ducten. Velt, de vzw voor Ecologisch Leven en Tuinieren, maakte samen met de Vlaamse Milieumaatschappij de websites www.zonderisgezonder.be en www.vmm. be/mijn-gifvrije-tuin die heel wat tips bundelt (zie ook kaderstuk). ‘Alles begint met een ecologisch tuinontwerp’, zegt Greet

Tijskens van Velt. ‘Zo voorkom je heel wat problemen zoals planten die niet willen groeien of ongewenste kruidgroei. Daarnaast zijn er heel wat alternatieve methoden om onkruid te verwijderen die niet schadelijk zijn. Wie inspiratie wil opdoen kan in het weekend van 3 en 4 juni naar de

Velt-ecotuindagen. Dan stellen 190 ecologische tuiniers hun sier- en moestuinen, boomgaarden en gezins- en stadstuinen open voor publiek.’

Leen Grevendonck

Hoe verwijder je onkruid zonder pesticiden?

Om onkruid te verwijderen heb je eigenlijk geen chemische producten nodig. Velt geeft je drie tips cadeau hoe je dit op een ecologische manier kunt aanpakken.

Tip 1: een mooi grastapijt Een gazon is een groenvorm die veel zonlicht nodig heeft. Op een schaduwrijke plek zal altijd mos komen, wat je ook doet.

Leg daarom je grastapijt aan op een zonnige plek. Wil je een gazon zoals in de boekjes, dus zonder klaver, madeliefjes of boterbloemen? Gebruik dan een mulchmaaier (dit is zonder opvangbak) en laat het fijngehakte maaisel liggen. Zo krijgen de grassen voldoende voedingsstoffen en kunnen ze beter concurreren met de andere graslandplanten. Dit volstaat als bemesting. Wil je net meer bloemetjes in je gras? Dan voer je het maaisel af. De bodem wordt minder voedselrijk en dat speelt in het voordeel van de bloemetjes.

Tip 2: aanplanten van een border Kies voor planten die het van nature uit goed doen in je tuin en daardoor minder gevoelig zullen zijn voor ziekten en plagen.

De tool www.velt.be/plantenzoeker zet je op weg. Wanneer je een border aanlegt met jonge planten, dan is een deel van de bodem nog onbedekt. Ideale omstandigheden voor enkele onkruidgewassen. Zaai daarom de open ruimte in met een akkerbloemenmengsel. Kamille, klaprozen en korenbloemen zullen dan het eerste jaar de border opvullen en kleur geven. En jij moet niet wieden. Deze eenjarigen verdwijnen vanzelf als de vaste planten een aaneengesloten begroeiing vormen.

Tip 3: terras onkruidvrij houden De stelregel is: maak je terras niet groter dan nodig voor jouw situatie of gezin. Op plaatsen waar je namelijk niet komt, daar zal onkruid groeien. Je terras onderhouden doe je door elke week te vegen. Zo verwijder je het organisch materiaal zodat er geen planten meer kunnen groeien én veeg je de al opgekomen jonge planten weg. Zie je hier en daar nog onkruid? Gebruik dan een voegenkrabber voor de smalle voegen en een voegenborstel voor de bredere voegen. In laatste instantie kun je een brander gebruiken. Heb je kiezels? Die houd je onkruidvrij door te harken.

Meer tips op www.velt.be.

4

ÂŹ post

Visie ÂŹ vrijdag 21 april 2017

VACATURE M/V CM zoekt

UW

GEDACHT

Ambulance

• Software engineer Java • Change coÜrdinator • Interne auditor • Stafmedewerker belangenbehartiging • Paramedicus / psycholoog Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cmjobs.be

Begin dit jaar werd mijn kleinzoon overgebracht naar een algemeen ziekenhuis. We contacteerden daarvoor de dienst 112. In het ziekenhuis besloten de artsen hem over te brengen naar een universitair ziekenhuis omdat hij meer gespecialiseerde zorg nodig heeft. Het algemeen ziekenhuis heeft zelf de oproep gedaan om hem te laten overbrengen. We schrokken achteraf van de factuur voor het vervoer van het ene ziekenhuis naar het andere. Nu blijkt ook dat het ziekenfonds niets terugbetaalt voor deze rit. Het is jammer dat het ziekenhuis ons niet ingelicht heeft. ĂŹĂŹĂŹ Dirk Gesquiere, Langemark

Het gebeurt geregeld dat een ziekenhuis zelf vervoer aanvraagt om een patiĂŤnt naar een ander ziekenhuis over te brengen. Als het ziekenhuis dat doet via de 112-centrale, dan kun je van de ziekteverzekering een tegemoetkoming krijgen. Gebeurt de aanvraag niet via de 112-centrale, dan wordt de rit beschouwd als niet-dringend. In dat geval is er geen tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering voorzien. Heb je vragen over je factuur? Neem dan contact op met je CMkantoor voor je je factuur betaalt.

Langdurig ziek

In onze maatschappij krijgen mensen geen ruimte om ziek te zijn. Zieke mensen zullen net minder vlug genezen als ze druk voelen om weer te moeten werken. Ze moeten de zorg en de rust krijgen om te kunnen herstellen zodat hun lichaam en geest de dagelijkse activiteiten weer aankunnen. Wie te vlug weer aan het werk gaat, is extra kwetsbaar en kan sneller hervallen. Ziek zijn is op zich al een harde noot om te kraken. Leg dus geen extra druk op de schouders van zieke mensen.

Sancties

Ik stuur u deze open brief rond de maatregelen die u wil treffen om 10 procent van de uitkeringen van langdurig zieken af te nemen. Ik ben Iris de Coster, 44 jaar, alleenstaande. Ik heb 20 jaar voltijds gewerkt als verpleegkundige, ben altijd flexibel geweest, ik werkte heel hard. In februari 2013 ging het plots mis. Mijn rug begaf het en ik kon het niet meer houden van de pijn. Ik bleek zware discopathie te hebben en hernia’s. Van de ene op de andere dag moest ik stoppen met werken. Ik onderging 3 rugoperaties en kreeg een erkenning als beroepsziekte voor een laag percentage.

Toen ik zowel in 2014-2015 en 2016 ging aankloppen bij mijn werkgever, AZ Sint-Lucas te Gent, om mij een lichtere job te geven, kreeg ik dit niet. Zelfs in zo’n groot ziekenhuis was er geen enkele lichte job voor mij, men zei zelfs dat ik beter verder een ziektebriefje ging halen. Uiteindelijk kreeg ik mijn ontslag wegens medische overmacht.

Ik kan niet lang zitten, niet lang rechtstaan, ik heb dagen dat de pijn niet te verdragen is. Toch doe ik mijn best om op zoek te gaan naar een aangepaste job, al is het maar voor een aantal uren per week. Maar ook na begeleiding bij VDAB lukte het niet om een job te vinden. Nu ben ik samen met het UCBO, die gespecialiseerd zijn om mensen met een beperking te begeleiden naar werk, al 5 maanden aan het zoeken naar een stage of werk voor mij, voorlopig zonder resultaat. Als u denkt, dat u de langdurig zieken moet aanpakken door hun sancties op te leggen, dan bent u volledig fout bezig. Wie u daarentegen wel moet aanpakken, zijn de werkgevers. Hen moet u zware straffen opleggen als zij een langdurig zieke werknemer die nog wil werken geen kansen geven. ĂŹĂŹĂŹ ,ULV GH &RVWHU OH]HUVEULHI LQJHNRUW GRRU GH UHGDFWLH

ĂŹĂŹĂŹ $QQD /H\V /LHU Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats.

De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD

Info en reservaties:

contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden citaat 251_DS13_citaat 251_DS13.qxd 21-03-17 09:29 Pagina 1 en van links naar rechts een citaat.

1. Kleur; 2. geest; 3. maand; 4. dagblad; 5. schrikachtig; 6. Japans behendigheidsspel; 7. genoeg; 8. grappenmaker; 9. narrenstok; 10. kwelling; 11. dans; 12. zware hamer; 13. aantekenboek; 14. De Heilige Schrift.

Citaat 251

1

Z

L O E A E L D

2 B S A D A E R D 3 A G Z A O A T N

Ben je nog op zoek naar een

vakantie tijdens de zomer?

Geniet dan van onze

zomerpromotie

4 D B E A A B N L

in de Kempen & de Ardennen:

5 B O A E R O M K

Vanaf vrijdag 30/6 tot zondag 3/9/2017

6 D E N O K O L

F

7 E S T U A R A F 8 D T R A Z A O K 9 K B L A E R U D 10 K R L

T E V E N

@ De Kempen Verblijven in half pension: Corsendonk De Linde: vanaf â‚Ź 47,00 Priorij Corsendonk: vanaf â‚Ź 61,50

@ De Ardennen

12 M U A N A S N T

Verblijven in half pension: Corsendonk Sol Cress: vanaf â‚Ź 50,50

I

L

14 P E O V O E L N Š De Puzzelaar

Het citaat is van Thomas Moore:“Op aarde is geen smart die de hemel niet kan helen�.

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

De resterende letters vormen van

Zomers Summer holiday avonturen in de Dolle zomerpret Ardennen aan zee De zomer zit boordevol plezier!

Avonturenparcours, wild-life lessen met de ranger, vlotten bouwen, kindershows, kinderanimatie, avontuurlijke activiteiten (touwparcours, avontuurlijke wandeling, deathride, rotsklimmen), natuuractiviteiten met onze Ranger, kajak, vissen in Achouffe, roofvogelshow en tal van andere outdoor activiteiten!

Heerlijk zomeren in Oostende: genieten van zon, zee en strand tijdens de mooiste periode van het jaar. Relaxen, genieten met de kinderen en een lekkere cocktail in de leukste club van de Belgische kust.

Boek nu een appartement aan de kust, al onze topfaciliteiten zijn toch leuk meegenomen?

vanaf

â‚Ź 150 per volw.

2N., HP.

vanaf

Verblijf met kamer & ontbijt Corsendonk Viane: vanaf â‚Ź 37,50

11 K A D P E O K T 13 H K E O T O

078 156 100

Prijzen per persoon & per nacht, afhankelijk van de duur van het verblijf. Exclusief taksen, op basis van min. 2 personen/kamer.

â‚Ź 157 EARLY BOOKING

3 clubs % 1 happiness! -10 Ontdek ons volledig aanbod en alle voordelen op www.vayamundo.be

per volw.

2N., HP.

bij reservatie tot 60 dagen voor aankomst!

facebook.com/vayamundo.be

5

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Recht op informatie bij de zorgverlener

‘Natuurlijk vraag ik naar de kostprijs’ 86 procent van de patiënten heeft een goed idee van wat een bezoek aan de huisarts kost. Bij de tandarts is dat maar 33 procent. Dat blijkt uit een CM-onderzoek. An De Ryck (44) uit Weert laat zich niet verrassen. ‘Als ik bel voor een afspraak, vraag ik altijd hoeveel geld ik moet meenemen.’

Wanneer vraag jij je zorgverlener naar de prijs? Laat het ons weten: lezers@visieredactie.be, Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

A

De verschillen tussen de zorgverleners verrassen. Zo weet 86 procent van de patiënten meestal of vaak wat ze moeten betalen bij de huisarts (zie grafiek). Bij de kinesist en gynaecoloog is iets meer dan de helft op de hoogte. Bij de oogarts is dat maar 46 procent en bij de tandarts 33 procent. Naar de kostprijs vragen, doen de meeste mensen niet.

Ze geven aan dat geld niet het eerste is waar ze aan denken als ze een zorgverlener bezoeken of een behandeling ondergaan. Ze rekenen er ook op dat het ziekenfonds de kosten grotendeels terugbetaalt.

Geen taboe De cijfers verrassen An De Ryck niet. ‘Ik stond vroeger ook niet stil bij de kostprijs van een dokter. Dat is nu wel anders.’ Op haar 27ste kreeg An te horen dat ze MS heeft. Ze stopte noodgedwongen met werken, maar bleef een bezige bij. Vandaag is ze een actieve vrijwilliger bij Samana, de MS-Liga en het Rode Kruis. Als alleenstaande mama van twee tieners moet ze op de kleintjes letten. ‘Als ik bel voor een afspraak, vraag ik altijd hoeveel geld ik moet meenemen.’

Ook als een zorgverlener een behandeling voorstelt, begint An te tellen. ‘Natuurlijk vraag ik naar de kostprijs. Vroeger zou ik

Frank Bahnmuller

Vertrouwenspersoon

ls patiënt heb je recht op informatie over de kostprijs van een doktersbezoek of een behandeling. Naar aanleiding van de Dag van de Patiëntenrechten op 18 april voerde CM een onderzoek uit. Weten mensen wat ze moeten betalen? Gaan ze daarover het gesprek aan? 5 500 CM-leden vulden de enquête in.

An De Ryck: ‘Ik zie niet in waarom praten over geld taboe zou zijn. Mijn dokters beginnen er vaak zelf over.’ dat niet gedurfd hebben, maar sinds ik mama ben, ben ik assertiever. Ik zie niet in waarom praten over geld taboe zou zijn.

Mijn dokters beginnen er vaak zelf over.

Zo heeft mijn zoon een beugel nodig. De orthodontist gaf een mooi overzicht van hoeveel dat zal kosten.’

lener de afgesproken tarieven aan. Is hij dat niet, dan mag hij supplementen vragen. 85 procent van de mensen die de enquête invulden, wist dat. Toch kent 37 procent de conventiestatus van zijn huisarts niet.

‘Ik hou daar wel rekening mee’, vertelt An. ‘Mijn tandarts en gynaecoloog zijn niet geconventioneerd. Ik ga al jaren bij hen, we hebben een vertrouwensband. Maar als ze hoge supplementen zouden vragen, zou ik hen er zeker op aanspreken.’

Geconventioneerd De conventiestatus van een zorgverlener heeft ook een invloed op de prijs. Is hij geconventioneerd, dan rekent een zorgver-

Ik weet op voorhand hoeveel ik moet betalen bij de ...

67

huisarts

19

tandarts

19

14

21

46

kinesist

30

oogarts

0

16

19 20

20

40

Meestal

6

10

21

11

35 19 60

Vaak

9

16

Soms

6 5

29

4 4

80

100

Nooit

Tom Van Geertsom Op www.cm.be/financieel vind je meer uitleg over je recht op informatie en een stappenplan voor een geslaagde doktersconsultatie.

Ik ga zelf het gesprek aan over de kostprijs bij de ...

45 18

31

gynaecoloog

8

Overigens bereidt An een doktersbezoek niet alleen financieel voor. ‘Als ik pijn heb, noteer ik dat op post-its. Die kleefbriefjes neem ik dan mee naar de dokter. Je zit er maar een tiental minuutjes bij. Voor je het weet, vergeet je iets belangrijks te vragen.

Ik herhaal ook altijd wat de dokter zegt in mijn eigen woorden, zo weet ik zeker dat ik alles goed begrepen heb.’

Een andere tip om voorbereid naar een zorgverlener te gaan, kreeg An van verplegers toen ze in het ziekenhuis lag. ‘Zij raadden me aan om een vertrouwenspersoon mee te nemen naar de neuroloog, dus ging ik samen met mijn vader. Gelukkig maar, want het nieuws dat ik MS had, hakte er stevig in. Ik was te emotioneel om helder na te denken. Mijn vader betekende een grote morele steun.’

0

9

23

8

58

28 8

55

23

58

14

76

14

78 20

40

Meestal

Vaak

60

Soms

80

Nooit

Stefan Dewickere

www.twitter.com/CMziekenfonds

www.facebook.com/CMziekenfonds

Dat er uiteindelijk akkoorden gekomen zijn, mag ons niet blind maken voor het bijzonder moeilijke traject dat gelopen is. Het bereikte evenwicht is zeer fragiel. Het ziet er niet naar uit dat de financieel-economische toestand de komende jaren spectaculair zal verbeteren.

Ook in een volgende onderhandelingsronde zullen de bomen niet tot in de hemel groeien. Ons gezondheidszorgsysteem botst steeds duidelijker op zijn limieten.

Willen we in de toekomst nog akkoorden afsluiten, dan zijn hervormingen broodnodig. En die kunnen alleen maar slagen als alle partners rond de tafel, ziekenfondsen én zorgverstrekkers, samen bereid zijn om steeds het perspectief van de patiënt centraal te stellen.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

VOORZET

tot eind dit jaar de afgesproken tarieven te respecteren.

Enkele weken geleden hadden de ziekenfondsen ook al een akkoord bereikt met de artsen over de tarieven in 2017.

Op korte tijd hebben drie netelige dossiers daarmee een positieve afloop gekregen. De ene maatregel juichen we al meer toe dan de andere – dat is nu eenmaal de prijs van een compromis – maar voor de patiënt zijn de drie akkoorden hoe dan ook een goede zaak. Hij krijgt zekerheid over wat hij zal betalen bij zijn zorgverlener, op voorwaarde dat die geconventioneerd is en dus de afgesproken tarieven naleeft.

Het is met die zorg in het achterhoofd dat CM steeds rond de onderhandelingstafel is blijven zitten en is blijven zoeken naar oplossingen. Het overlegmodel is nog altijd de beste garantie voor een gezondheidszorg die betaalbaar, kwaliteitsvol en toegankelijk is.

DE

AKKOORDEN MOGEN ONS NIET VERBLINDEN De tarieven bij de tandarts blijven dit jaar ongewijzigd. Daarover hebben tandartsen en ziekenfondsen vorige week een akkoord bereikt. In 2018 gaat het remgeld met maximaal 1 euro omhoog. Voor kinderen, voor preventieverstrekkingen en voor patiënten die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming blijven de remgelden ook volgend jaar ongewijzigd.

Ook vorige week raakte bekend dat 84 procent van de kinesisten de overeenkomst tussen de ziekenfondsen en hun beroepsgroep aanvaard heeft.

Zij verbinden zich ertoe om

100

6

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Wat onze darmen ons vertellen

Vlot op de pot Wat in het kleinste kamertje gebeurt, houden we voor onszelf.

Nochtans vertelt onze stoelgang veel over onze gezondheid. ‘Kijk achterom na een toiletbezoek. En hou het vlot met vezelrijke voeding.’ Maag- en darmspecialist Guido Deboever onthult de geheimen van een goede darmwerking.

1 Vlotte darmwerking: het menu Vezelrijke voeding is de sleutel voor een goede darmwerking en vlotte stoelgang. We eten veel vlees, vetrijk en bewerkt voedsel en weinig plantaardige producten.

Nochtans zijn groenten, fruit en granen de beste bronnen van vezels. Schakel niet van de ene op de andere dag over naar heel vezelrijke voeding, je kunt een opgeblazen gevoel krijgen.

Kijk achterom in het toilet

4

5 Elke dag grote boodschap?

> Kleur: Het bruin van je stoelgang komt van een stof uit de gal. Zwarte stoelgang kan wijzen op verteerd bloed, bleke, grijze stoelgang op verstopping van de galwegen. Ook bloed en slijm wijzen op een probleem. Ziet je stoelgang er plots anders uit, ga naar je huisarts. > Structuur: Gezonde stoelgang kan vast of minder vast zijn, een worst of eerder losse, zachte stukken. Heb je kleine of grote harde keutels, is je stoelgang slijmerig of heb je vaak diarree, ga dan naar je huisarts.

Hoe vaak je naar het toilet moet, is persoonlijk. Ook voeding speelt een rol. Je moet niet elke dag gaan om gezond te zijn. Je hebt pas constipatie als je minder dan drie keer per week harde, droge stoelgang maakt en moeilijk kunt ontlasten. Drink water, eet vezelrijk en beweeg.

APRIL 2017

Probiotica zijn levende bacteriën. Ze kunnen de darmwerking bij bepaalde darmziektes verbeteren en verminderen de kans op diarree bij antibioticagebruik. Je vindt ze als geneesmiddel en in sommige yoghurtdrankjes. Niet alle drankjes voldoen aan de normen. Voor gezonde darmen hebben ze geen meerwaarde.

Heb je zieke darmen, Vraag dan raad aan je arts of apotheker.

3

Twintig winden per dag laten is normaal.

Geen vlotte stoelgang?

Drink water, eet vezelrijk en beweeg. Neem geen laxeermiddelen zonder advies van je arts of apotheker. Veel commerciële middelen op basis van plantenextracten bevatten laxatieven. Hun werking en veiligheid zijn onzeker, ze maken je darmen lui.

Tekst: Anneleen Vermeire Illustratie: Rutger Van Parys Foto: Violet Corbett Brock

n a ze e bl O pg ? el gevo ijd m r e V ijke r e r suik t e n. c du p ro

Wat doen bacteriën in onze darmen?

De bacteriën in onze darmen, onze darmflora, beschermen tegen ziekmakende kiemen.

Vooral fermenteerbare vezels zijn goed. De bacteriën kunnen deze vezels makkelijk afbreken en omzetten in voedingsstoffen.

6 Opgeblazen gevoel De lucht in onze darmen komt van de lucht die we inslikken en van gasvorming wanneer bacteriën voedingsbestanddelen en vezels afbreken. Sommige mensen voelen zich opgeblazen zonder dat er te veel gas is. Meestal is er dus geen probleem. Het middenrif is te veel naar beneden gericht en de buikspieren zijn ontspannen. De buik komt meer naar voren en wordt dikker. Heb je wel veel gas en heb je blijvend last van een opgeblazen gevoel, ga dan naar je huisarts.

www.cm.be/gezond-leven

WAAROM HELPT EEN WATERBAKJE TEGEN DROGE OGEN? Als de airco blaast of de lucht droog is, zal je niet de enige zijn die vaker moet knipperen door te droge ogen. Heb je er geregeld last van, dan kun je er doorgaans zelf iets aan doen.

Wat is het?

Produceert een traanklier minder traanvocht, dan worden je ogen droog. Je hoornvlies, het voorste doorzichtige deel van het oog, en je bindvlies, het weefsel dat het oogwit en de binnenkant van de oogleden bedekt, kunnen dan ontsteken.

Je ogen voelen droog of branderig aan.

Het lijkt alsof er zand in zit. Op andere momenten beginnen ze net te tranen. Je ogen kunnen er geïrriteerd, soms bloeddoorlopen uitzien. Soms zie je wazig of minder goed.

Wat zijn de oorzaken?

Veel mensen hebben vooral in een omgeving met droge lucht (meer) last van droge ogen. Winderig weer, rook, stof en airco kunnen ook een rol spelen. Ook ouderdom, hormonale veranderingen, diabetes of geneesmiddelen kunnen ervoor zorgen dat je minder traanvocht gaat produceren, net als bindweefselaandoeningen zoals reuma, schildklierproblemen, psoriasis of eczeem. Wie lenzen draagt, heeft er eveneens sneller last van. Onderging je een laserbehandeling aan je ogen, dan kun je (vaker) klachten krijgen.

Wat kun je eraan doen?

Droge ogen zijn lastig, maar je kunt zelf de klachten doen verminderen. Knipper regelmatig om je ogen vochtig te houden.

Om droge lucht in huis te vermijden, kun je een bakje met water aan de verwarming hangen of een luchtbevochtiger plaatsen.

Als je ogen droog worden door airco, rook, wind of stof, vermijd je het best plaatsen waar je last kunt krijgen. Wrijf zeker niet in je ogen, dat geeft extra irritatie. Je kunt je oogleden wel schoonmaken door met een gaasje met water erop van buiten naar binnen, richting je neus, te vegen.

Wanneer ga je naar de dokter?

Heb je veel last van je ogen, ga dan naar je huisarts. Die zal met jou bekijken of een behandeling nodig is. Meestal verlichten vochtinbrengende oogdruppels of kunsttranen de klachten. Helpen de druppels of kunsttranen niet of is er sprake van een ernstige onderliggende aandoening, dan

kan je huisarts je doorverwijzen naar een specialist.

Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/ dehuisdokter

Stefan Dewickere

HUIS DOKTER

Vezelrijke voeding kan het risico op darmkanker verminderen.

Kun je niet vlot naar het toilet? Zet je voeten wat hoger en leun voorover.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

> Fermenteerbare vezels: Zijn meestal oplosbaar in water. De bacteriën in onze dikke darm kunnen ze vlot afbreken.

Ze zijn een voedselbron voor onze darmflora. De bacteriën kunnen zo zorgen voor een vlotte darmwerking. Ze worden meestal goed verdragen. Je vindt ze in fruit, groenten en peulvruchten zoals bonen, erwten en linzen. > Niet-fermenteerbare vezels: Zijn meestal niet oplosbaar in water. Onze darmflora kan ze niet afbreken. Ze zijn belangrijk voor de stoelgang. Ze trekken vocht aan, zwellen op en maken de stoelgang zachter. Ze worden soms minder goed verdragen. Als je gevoelige darmen hebt, kunnen ze een opgeblazen gevoel geven. Je vindt ze in volle granen, zemelen, noten en zaden, in kolen, broccoli, groene bladgroenten en schillen van fruit en groente.

Veel vezelrijke voeding bevat beide types.

Welk type je het best verdraagt, is persoonlijk. Mensen met gevoelige darmen voelen zich meestal beter bij fermenteerbare vezels .

Vezels werken het best als je voldoende water drinkt. Anders kun je geconstipeerd raken, ook al eet je vezelrijk.

Dr. Guido Deboever

Rood vlees, charcuterie met rood vlees en gerookt of verwerkt vlees verhogen het risico op darmkanker.

Linda houdt mensen gezelschap Linda (56) is al 14 jaar gedreven vrijwilliger bij de dienst CM-oppas aan huis. ‘Ik hoop dat ze me dit nooit afpakken’.

I

n 2000 onderging ik een zware operatie. Op dat moment besefte ik dat ik mijn toenmalige job niet meer kon uitoefenen. Dat heeft een diepe indruk op mij nagelaten, want thuiszitten was voor mij geen optie. Door mijn ziekte kreeg ik een andere kijk op het leven, omdat ik zelf ook zorg nodig had. Zo kwam ik heel snel bij de thuisoppas terecht.’

Namiddagje kaarten ‘Ik ben heel blij dat ik dit pad volgde. Ik zie het eerder als een gemist beroep. Mijn taak als oppasser varieert naargelang de situatie. Het ene moment zorg je voor iemand die zwaar zorgbehoevend is. Dan help je bijvoorbeeld de mensen om naar het toilet te gaan, geef je hen eten of warm je een maaltijd op. Het andere moment houd je iemand gewoon gezelschap en ben je vooral een luisterend oor. Mensen vertellen graag verhalen van vroeger, wat ze meegemaakt hebben of de streken die ze uitgehaald hebben. Dat creëert voor mij een mooie balans. Die afwisseling, mensen ontmoeten met verschillende karakters …

Dat maakt het voor mij zo boeiend.’

‘Je bouwt ook een band op met de mensen bij wie je regelmatig over de vloer komt.

Zowel met de zorgbehoevende als met de familieleden. Ik heb jaren oppas gedaan bij een mevrouw die een tijd geleden gestorven is. Ik heb nog altijd een hechte vriendschap met haar familie.’

‘Op dit moment ga ik een namiddag per week langs bij Simone. Ik kom toe, we praten een beetje, nemen een tasje koffie en kaarten voor de rest van de namiddag. Ze kijkt er zo naar uit om te kunnen kaarten.

We jokeren, dat is ook bijna het enige kaart-

spel dat ik ken. Oudere mensen spelen dat wel graag en het is ook goed voor het geheugen. Simone gaat er helemaal in op. Dat is heel fijn om te zien.’

Fantastisch team ‘Ik krijg veel ondersteuning van CM. De coördinatoren vormen een fantastisch team, je staat er als vrijwilliger niet alleen voor. Als je een probleem hebt, bel je hen en ze staan meteen voor je klaar. We krijgen ook interessante vormingen. Dat kan gaan van kennis opdoen over bepaalde onderwerpen tot verwennerij, zoals een handmassage en een jaarlijks etentje. Op die manier krijg je ook een band met de andere vrijwilligers en deel je je ervaringen.’

Linda: ‘Het ene moment zorg je voor iemand die zorgbehoevend is, het andere houd je iemand gezelschap.’

MET U?

Meestal kiest de huisarts of de behandelende arts naar welk labo hij een bloedstaal voor onderzoek opstuurt. Net zoals de artsen staat het ook de zorgverleners in de labo’s vrij om het akkoord met de ziekenfondsen te aanvaarden. De zorgverleners die niet geconventioneerd zijn, kunnen supplementen aanrekenen. Op voorwaarde dat je vooraf geïnformeerd bent dat de analyse door een niet-geconventioneerde zorgverlener wordt uitgevoerd.

Wil je net als Linda vrijwilliger worden bij CM-oppas aan huis?

Surf naar www.cm.be/vrijwilligers.

‘Als oppasvrijwilliger moet je geduld hebben. Vaak is de reactie van mensen: Ik snap niet hoe je een zware zorgsituatie aankunt. Misschien is het omdat ik zelf al het een en het ander heb meegemaakt?

En je moet ook kunnen loslaten.

Je mag de problemen niet mee naa r hu is nemen.

Maar niets weegt op tegen de dankbaarheid van de mensen voor wie je op-

Hoe beperk ik de kosten van een bloedonderzoek?

Labo’s moeten het conventiestatuut van hun zorgverleners toelichten voor de patiënt. Ook de behandelende arts kan die informatie doorgeven. Dan kun je wel of niet toestemmen met een klinische analyse bij het voorgestelde labo. Als je akkoord gaat met een analyse bij een nietgeconventioneerde zorgverlener, vraag dan vooraf hoe hoog de supplementen zijn.

Kijk de factuur na voor je betaalt. Is ze onduidelijk, vraag het labo een gratis bewijsstuk met een overzicht van de kosten.

Voor terugbetaalbare prestaties rekent het labo rechtstreeks af met het ziekenfonds. Jij betaalt enkel het remgeld. Meer uitleg over aangerekende kosten kun je vragen aan het labo of aan je ziekenfonds.

Rosine Pittevils

Kracht

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Voor een analyse van een bloedonderzoek stuurt het labo de rekening naar de patiënt. Een labo dat de afgesproken tarieven volgt, mag geen supplementen aanrekenen.

pas doet en hun familieleden. Dat geeft mij de kracht om ermee door te gaan. Ik ben niet van plan om ermee te stoppen. Daarvoor ben ik nog veel te jong en doe ik het te graag. Als ik 80 word, zal ik er nog eens over nadenken.’

HOE GAAT HET

?!

Vrijwilliger bij CM-oppas aan huis

Marc Evens

De ene vezel is de andere niet

Stefaan Van Hul

2

7

‘Wandelen in Wales’ ‘Onlangs trok ik met mijn ex-collega’s naar Wales’, vertelt Ria Van Weverberg (63) uit Sint-Niklaas. ‘We gingen er wandelen. Dat is een traditie die we al 22 jaar volhouden.

We hebben heel Europa doorkruist. Ik geef toe dat we eigenlijk luxewandelen. Er rijden altijd twee mensen mee met de camionette om de bagage te vervoeren (lacht).’

Laat weten wat jou bezighoudt. Reageer via bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

8

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Voorbereid naar het ziekenhuis

Verpleegkundigen gezocht

Kazou zoekt medische duizendpoten om haar JOMBA-vakanties (Jongeren Met Bijzondere Aandacht) te ondersteunen. Verpleegkundigen, vroedkundigen of dokters én studenten verpleegkunde/vroedkunde die het tweede jaar hebben afgerond of studenten geneeskunde die het derde jaar achter de rug hebben, kunnen zich kandidaat stellen.

Als verpleegkundige op JOMBA-vakantie sta je in voor de dagelijkse verzorging. Je neemt verpleegkundige taken op en draait mee in het vakantiegebeuren. Samen met een team van enthousiaste monitoren bezorg je kinderen en jongeren met een ziekte of handicap een fantastische vakantie. verpleegkundigekazou@cm.be 02 246 49 73 www.kazou.be/daszekerda

Jongerendag voor mensen met Parkinson

De Vlaamse Parkinson Liga verwelkomt op 21 mei mensen met Parkinson en hun partner op de nationale jongerendag in UZ Leuven.

België telt een duizendtal twintigers, dertigers en veertigers met de ziekte van Parkinson. Ze werken vaak, hebben kinderen en een actief sociaal leven.

Voor hen is het niet zo makkelijk om tegen de werkgever of partner te zeggen dat ze Parkinson hebben of om lotgenoten op te zoeken. Daarom organiseert de Vlaamse Parkinsonliga een nationale jongerendag voor iedereen die Parkinson heeft en nog geen 55 jaar is, en hun partner. Inschrijven kan tot 5 mei. www.jongerenmetparkinson.be

Belastingvermindering bij thuiszorg

In Visie nr. 7 verscheen het artikel ‘Betaal ik minder belastingen als mijn moeder bij mij woont?’. In dat artikel stond een fout. Om een belastingvoordeel te krijgen, moet de inwonende familie tot de tweede graad zijn en mogen de netto bestaansmiddelen niet hoger zijn dan 3 140 euro per jaar, en dus niet per maand.

Er gelden nog andere voorwaarden. Die kun je terugvinden op de website van de Federale Overheidsdienst Financiën.

Klik op inkomstenbelastingen. Bij wetgeving en reglementering kun je in het Wetboek Inkomstenbelastingen 1992 artikel 136 raadplegen. De voorwaarden werden niet uitgebreid opgenomen in het artikel. De bedoeling was te wijzen op mogelijke rechten wanneer je een ouder familielid thuis laat inwonen in het kader van thuiszorg. www.fisconet.be infochronischzieken@cm.be, 078 05 08 05

Hoe bereid je een ziekenhuisopname voor? Evelien De Groote en Valérie Van Heeschvelde zijn CM-consulenten hospitalisatie.

Voor tips over een ziekenhuisopname kun je bij hen terecht. ‘Lees op voorhand de opnameverklaring, die bevat een schat aan informatie.’

Kun je een ziekenhuisopname voorbereiden?

Valérie Van Heeschvelde: ‘Dat is moeilijk als je met spoed naar het ziekenhuis gebracht wordt. Maar als het om een geplande opname gaat, zijn er wel enkele zaken waar je op voorhand aan kunt denken. Zowel praktisch als financieel.’

Wat bedoel je met praktisch?

Valérie: ‘Als je bijvoorbeeld niet op eigen houtje naar het ziekenhuis kunt, informeer je je het best op tijd bij je ziekenfonds over niet-dringend ziekenvervoer. Ben je nog aan het werk, denk dan aan de aangifte arbeidsongeschiktheid om een ziekteuitkering aan te vragen. En sta ook even stil bij je bagage. Je hebt niet alleen nachtkledij en een tandenborstel nodig, neem zeker ook je identiteitskaart en een lijstje met je medicatie mee.’

Hoe bereid je je financieel voor?

Evelien De Groote: ‘In de eerste plaats denken we aan de hospitalisatieverzekering.

Ben je in orde met de betalingen van je premie? Is je wachttijd doorlopen? Als je dat weet, vermijd je onaangename verrassingen. Ben je bij het CM-Hospitaalplan aangesloten, dan krijg je de terugbetaling op basis van je ziekenhuisfactuur. Andere verzekeringen regelen dat rechtstreeks met het ziekenhuis. Ook dat vraag je beter na.’

Valérie: ‘Wie geen hospitalisatieverzekering heeft, raden we aan om er zo snel mogelijk een af te sluiten. Een ziekenhuisopname gebeurt vaak ongepland. Zelfs als je

Lieven Van Assche

KNIPSELS

‘Je bent vrij om je ziekenhuis te kiezen’

Valérie Van Heeschvelde (links) en Evelien De Groote beantwoorden al je vragen over hospitalisatie. voor een gemeenschappelijke kamer kiest, is een verzekering geen overbodige luxe.’

Zijn er nog financiële tips?

Evelien: ‘Lees op voorhand de opnameverklaring, die bevat een schat aan informatie. Je vindt het document op de website van je ziekenhuis. Daarop lees je hoe hoog de kamer- en ereloonsupplementen zijn als je voor een eenpersoonskamer kiest. Ook het voorschot dat het ziekenhuis vraagt, staat erop. Ziekenhuizen mogen je trouwens geen behandeling in een gemeenschappelijke kamer weigeren als je het voorschot niet betaalt.’

Valérie: ‘Je bent vrij om je ziekenhuis te kiezen, tenzij je met de dienst 112 gebracht wordt. Als je arts aan een ziekenhuis verbonden is, wordt je keuzevrijheid ook beperkt. Aarzel niet om je arts of ziekenhuis een offerte te vragen. Op de CM-site en de websites van sommige ziekenhuizen kun je zelf zo’n kostenraming maken en prijzen vergelijken. Zo chatte ik laatst met een hoogzwangere vrouw uit het Brusselse.

Het ziekenhuis waar ze wou bevallen, re-

kende heel hoge ereloonsupplementen aan. Daarom koos ze een ander ziekenhuis.’

Tom Van Geertsom

Heb je vragen over hospitalisatie?

Op www.cm.be/hospitalisatie lees je uitgebreide informatie over alle aspecten van een ziekenhuisopname. Vind je er het antwoord op je vragen niet, dan kun je op diezelfde webpagina chatten met onder andere Evelien en Valérie of hen een bericht sturen. Hen bellen kan ook op 078 159 158, elke werkdag tussen 9 en 18 uur en op zaterdagvoormiddag. Ook in het CM-kantoor helpen consulenten je graag verder. www.cm.be/hospitalisatie

St. Johann im Ahrntal Busreis naar Zuid-Tirol

Intersoc-werkvakanties Als vrijwilliger naar de zon

¬ hoe gaat het met u?

9

Karel Hemerijckx

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Mia Verheyen: ‘Dankzij hulpmiddelen zoals mijn grijper kan ik thuis blijven wonen.’

Zonder vallen thuis blijven wonen

‘Ik ga nergens heen zonder mijn rollator’ Een op de drie 65-plussers valt minstens één keer per jaar. Vaak met pijnlijke gevolgen. Mia Verheyen (87) mag zich bij die ongelukkigen rekenen, maar dankzij de dienst Thuis Blijven Wonen kan ze thuis veilig haar ding blijven doen.

I

k ben zoals een oude tafel. De poten zijn een beetje versleten, maar het tafelblad verkeert nog in goede staat.’

Mia garandeert dat alles nog prima werkt in haar hersenpan. ‘Maar het onderstel … Tja, dat is inderdaad aan het verslijten’, zegt ze.

Ze is thuis al een paar keer gevallen. Gelukkig hield ze er weinig letsels aan over en kon ze snel op hulp rekenen. ‘Ik heb altijd mijn gsm bij. Als ik val, bel ik een van mijn vrienden. Die komen mij dan binnen de twintig minuten helpen.’

Anders kan ze ook rekenen op het persoonlijk alarm dat ze samen met haar rollator overal mee naartoe neemt. ‘Zal ik het je eens tonen?’ Zonder aarzelen drukt Mia op de knop. Enkele beltonen later klinkt er een vriendelijke stem: ‘Alles in orde, mevrouw Verheyen?’ Mia legt haar uit dat het maar een test was. ‘Werkt goed he?’, zegt ze. ‘Dat was een tip van Inge.’

Grijpers en bedpapegaaien CM-ergotherapeute Inge Claessens en Mia kennen elkaar al even. Toen Mia een be-

roep deed op de gratis CM-dienst Thuis Blijven Wonen, gaf Inge haar advies om valpartijen te voorkomen. ‘Ik stelde haar een aantal woningaanpassingen voor en gaf haar ergotherapeutische begeleiding’, vertelt Inge. De dienst biedt drie sessies aan.

‘Tijdens die sessies bekijk ik welke mogelijkheden de woonplaats biedt’, legt Inge uit. ‘Ik test met de cliënten enkele hulpmiddelen en leg hen uit hoe ze die moeten gebruiken.’ Ze geeft hen ook tips om veiliger te bewegen. ‘Toon eens wat ik je geleerd heb, Mia’, vraagt Inge. Mia zet plichtsbewust de remmen van haar rollator op, steunt op de armleuningen van haar stoel en richt zich, duidelijk naar voren leunend, op. ‘Perfect’, glundert Inge.

Mia vertelt trots over de nieuwigheden in haar appartement: ‘In de douche hangt een lange handgreep, mijn toilet is verhoogd en ik heb een grijper zodat ik me minder moet bukken. Met mijn bedpapegaai kan ik me elke ochtend uit bed lichten. Dankzij die hulpmiddelen kan ik hier blijven wonen.’

Want dat wil Mia absoluut, thuis blijven wonen. ‘Mijn zoon heeft een appartement geregeld, zodat ik dichter bij hem kan wonen’, vertelt ze. ‘Maar hij mag het weer verhuren. Ik ga hier blijven.’

Nu haar appartement aangepast is, kan dat ook. ‘In Mia’s geval lukt dat wel’, zegt Inge.

‘Ze kent hier veel volk. En iedereen staat altijd voor haar klaar.’ ‘Je oogst wat je gezaaid hebt, ik ben altijd vriendelijk geweest

tegen iedereen’, glimlacht Mia. ‘Dat is nu mijn geluk.’ Mia kan ook rekenen op haar zoon en schoondochter.

Valangst Alsof het afgesproken is, belt er iemand aan. Mia heeft stoelen met armleuningen besteld voor op het terras. ‘Ik moet van mijn zoon meer naar buiten’, geeft ze toe.

‘Eigenlijk durf ik dat niet meer, omdat ik bang ben om te vallen.’

‘Die valangst is wel een groot probleem’, zegt Inge. ‘Wie bang is om te vallen, gaat minder bewegen. Maar als je weinig beweegt, verzwakken je spieren sneller, waardoor je weer meer kans loopt om te vallen.’ Daarom heeft Mia een pedalo. Dat is een kleine hometrainer waarmee je kunt fietsen vanop je eigen stoel.

‘Ik stap thuis nog veel rond,’ zegt Mia. ‘Maar ik let wel op. Ik ga nergens heen zonder mijn rollator.’ Inge onderbreekt haar: ‘En heb je sandalen aan?’ ‘Slippers’, antwoordt Mia schuldig. ‘Maar vanaf nu doe ik zeker sandalen aan!’ ‘Sandalen zijn veiliger,’ legt Inge uit, ‘omdat die een riempje achter de hiel hebben en niet van de voeten kunnen schuiven.’

Kleine tips helpen vaak al veel. ‘Je hoeft niet altijd grote investeringen te doen om veiliger thuis te wonen’, zegt Inge. ‘Draag goed schoeisel, verwijder je tapijten en beweeg op je eigen tempo. Je hoeft niet recht te springen als er iemand aanbelt. Die kan heus wel een minuutje langer wachten.’

Michiel Verplancke www.cm.be/thuis-blijven-wonen

Week van de Valpreventie Blijf in beweging, doe het veilig! De slogan van de zesde Week van de Valpreventie is duidelijk. Regelmatig bewegen is de beste remedie om valpartijen te voorkomen. Ga af en toe wandelen. Maar doe het binnen je eigen mogelijkheden, en veilig. Sta rustig recht uit je zetel, zet je bril op en draag bijvoorbeeld schoeisel zonder hakken.

Verenigingen en organisaties kunnen tijdens de Week van de Valpreventie van 24 tot 30 april valpreventie-activiteiten organiseren, en maken daarbij kans op een bezoekje van een vliegende reporter. De origineelste inzending kan zelfs de Award Week van de Valpreventie binnenhalen. www.valpreventie.be

10

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

NI ET W

AA R

Factchecker

Is VDAB minder streng in het sanctioneren van werkzoekenden?

D

e VDAB zou te weinig sancties uitspreken tegen werkzoekenden die onvoldoende of niet naar werk zoeken. Tot die conclusie kwamen enkele politici naar aanleiding van cijfers die de RVA in maart publiceerde. Maar dat klopt niet. De VDAB gebruikt voor die controle een nieuwe methode sinds 2016.

Hoe werkte het vroeger?

De RVA organiseerde met een vaste regelmaat controlegesprekken voor alle werkzoekenden, bekend onder de naam DISPO (van ‘Disponibilité, beschikbaarheid).

Een RVA-facilitator (gespreksleider) ging na of de werkzoekende wel voldoende solliciteerde en gaf eventueel extra sollicitatieopdrachten. Werkte de werkzoekende volgens de RVA onvoldoende mee, dan kon de werkloosheidsuitkering geschorst worden. Dat alles gebeurde los van de bemiddeling en sollicitatieopdrachten die werkzoekenden kregen van de arbeidsbemiddelingsdienst VDAB (of

FOREM in Wallonië en Actiris in Brussel).

En nu?

De zesde staatshervorming schafte deze aparte controle door de RVA af. RVA is nog bevoegd voor de uitvoering van de sancties want enkel de RVA kan de uitbetaling van de werkloosheidsvergoeding schorsen. De controle van het zoekgedrag en het opleggen van de sanctiemaat (bijvoorbeeld 9 weken schorsing van de uitkering) gebeurt sinds 2016 door de bemiddelingsdiensten, die zelf mogen bepalen hoe ze dat doen. VDAB werkte een eigen aanpak uit, FOREM kopieerde de werkwijze van de RVA en de Brusselse bemiddelingsdienst actiris laat de controle door de RVA uitvoeren. Een verschil in werkwijze die zorgt voor een verschil in aantal sancties en soorten sancties.

Hoe organiseert de VDAB de controle over het zoekgedrag?

De VDAB schafte de aparte gesprekken op periodieke tijdstippen af. Van zodra een werkzoekende zich bij de VDAB online inschrijft via ‘Mijn Loopbaan’ start niet alleen de bemiddeling, via het doorsturen

JE WORDT WERKLOOS? De medewerkers van de ACV-dienstencentra staan voor je klaar om: • Jou alle nodige informatie betreffende rechten en plichten als werkzoekende te geven.

• Jouw dossier werkloosheid op te maken en door te sturen naar RVA. • Jou de weg te wijzen naar VDAB om je in te schrijven of je te helpen bij deze inschrijving on-line.

• Eventueel resterende problemen met betrekking tot jouw dossier in de kortst mogelijke tijd op te lossen (bijv.

ontbrekende documenten opvragen).

• Jouw dossier na uitwerking door RVA na te kijken om te zien of alle rechten maximaal werden toegekend en je bij te staan als de RVA of VDAB je oproept voor een verhoor.

• Jouw werkloosheidsuitkeringen maandelijks op uw rekening te storten.

• Jou te begeleiden in de periode dat je werkzoekend bent (adviesgesprek over toekomstmogelijkheden en begeleiding zoektocht naar werk).

van vacatures, maar ook de controle.

Want VDAB kan volgen of je als werkzoekende actief reageert op de vacatures.

Blijkt hieruit dat je actief zoekt, dan nodigt VDAB je maar een keer per jaar uit voor een opvolgingsgesprek.

Reageer je nooit of zeer weinig op de aangeboden vacatures en blijf je inactief binnen ‘Mijn Loopbaan’ gedurende een periode van 3 maanden, dan zal VDAB je uitnodigen voor een gesprek. Als blijkt dat je onvoldoende actief zoekt naar werk, biedt VDAB je een intensieve persoonlijke dienstverlening aan. Je kan hiervoor ook al meteen kiezen bij het inschrijven als werkzoekende.

Werk je niet goed mee, dan zal VDAB via een afsprakenblad concrete afspraken opstellen rond solliciteren, vacatures zoeken, het volgen van opleiding, enzovoort.

Volg je ook die afspraken onvoldoende op dan wordt er een ultiem afsprakenblad opgesteld. Negeer je die ultieme afspraken, dan maakt de bemiddelaar een transmissiedossier op.

Voor de verdere opvolging richtte de VDAB een aparte controledienst op die nagaat of de transmissie terecht is en het dossier volledig is. Zo ja, dan volgt er een uitnodiging voor een verhoor. Bij dit verhoor kan je je laten bijstaan door het ACV. Op basis van het verhoor volgt er al of niet een sanctie die wordt doorgegeven aan de RVA, die de sanctie uitvoert en aan de uitbetalingsinstelling laat weten voor hoeveel weken de uitkering wordt geschorst.

Efficiënter en effectiever Volgens Fons Leroy, topman van de VDAB wordt de beschikbaarheid van de werkzoekende efficiënter en effectiever opgevolgd. Ook voor Ann Vermorgen, nationaal secretaris van ACV, is dit een correcte aanpak. ‘Het zorgt ervoor dat de werkzoekende zonder beschuldigend vingertje

begeleid wordt naar werk. Hij krijgt permanent passende zoek- en sollicitatiebegeleiding als dat nodig is of als hij er zelf om vraagt. Pas wanneer de werkzoekende manifest niet meewerkt en daarin blijft volharden, volgen er sancties. Werkzoekenden worden zo aangespoord actief hun zoektocht naar passend werk zelf mee in te vullen en passend beschikbaar te zijn.’

Toch wil het ACV nog enkele aanbevelingen doen aan de VDAB. Het ACV vindt dat de verhoorprocedures moeten stopgezet worden wanneer werkzoekenden naar aanleiding van problemen in de bemiddeling klacht neerleggen. Enkel zo kan het resultaat van de klacht meegenomen worden in de verhoren. De Arbeidsmarktwerking van het ACV werkt daarnaast nog een voorstel uit van een lijst met verzachtende omstandigheden die aanleiding moeten kunnen geven tot aanpassing van de sanctiematen.

Amélie Janssens

HOE VERMIJD JE SANCTIES ALS WERKZOEKENDE? • Blijf actief op Mijn Loopbaan, reageer op vacatureaanbiedingen • Hou sollicitatiebrieven bij. Volg de afspraken op het afsprakenblad op. Neem contact op met iemand van het ACV als je de afspraken niet goed begrijpt.

• Negeer nooit brieven of e-mails van de VDAB. Negeer ook nooit aangetekende brieven • Negeer nooit brieven van het ACV, deze brieven bevatten een aanbod rond bijvoorbeeld bijstand bij verhoor.

11

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Steeds meer langdurig zieken, maar ...

Aantal inspecteurs voor welzijn op het werk op historisch dieptepunt

H

et aantal inspecteurs is al bij iedere bevoegde minister of staatssecretaris afgenomen.

‘De afgelopen jaren gingen veel meer inspecteurs met pensioen dan er nieuwe bijkwamen’, zegt Herman Fonck van ACV. Volgens het laatste jaarverslag waren er net voldoende inspecteurs om alle Belgische bedrijven één keer in de 21,5 jaar te bezoeken. ‘Bij een op de twee inspectiebezoeken vinden de inspecteurs nochtans overtredingen van de welzijnswetgeving. Die proberen ze vaak op te lossen met een verwittiging en eventueel een nieuwe controle later. Want een proces-verbaal uitschrijven helpt ook al niet.’

DE

In het laatste verslagjaar stelde de inspectie 705 processen-verbaal op. Maar dat resulteerde in datzelfde jaar slechts in 130 effectieve boetes of minnelijke schikkingen.

‘De rest werd geklasseerd of was nog in behandeling. Om het even in perspectief te zetten: er zijn dubbel zoveel Belgen die het groot lot wonnen bij de Nationale Loterij, de Lotto of Euromillions dan werkgevers die een boete opliepen voor een overtreding van de wet welzijn.’

Het aantal ernstige arbeidsongevallen daalt niet Nochtans is er weinig reden tot juichen: nog steeds worden te veel werknemers slachtoffer van een arbeidsongeval. In 2015 (laatst beschikbare cijfers, red.) stierven in de

privé- en de openbare sector samen 78 werknemers op de werkplek. In de privésector liepen in 2015 11 557 werknemers een blijvende ongeschiktheid op als gevolg van een ernstig arbeidsongeval. Ondanks de hoera-berichten in de pers over de dalende trend in de aangifte van arbeidsongevallen , stelt ACV vast dat deze positieve evolutie niet waarneembaar is bij de ernstige arbeidsongevallen. Bovendien halen heel wat arbeidsongevallen van buitenlandse arbeidskrachten, zoals in de bouwsector, nooit de statistieken, omdat die geregistreerd worden in het thuisland.

Ook steeds meer langdurig zieken Ook het aantal ziekten veroorzaakt door het werk blijft onverminderd hoog. Dat

Evolutie personeelsbestand inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk 200

aantal inspecteurs

28 april is de Werelddag voor veilig en gezond werk. Voor het ACV een dag om stil te staan bij het leed van alle slachtoffers van een arbeidsongeval of een beroepsgebonden ziekte. En dat is nodig. In 2015 stierven in ons land 78 mensen op de werkplek. Het aantal langdurig zieken staat op recordniveau. ‘Merkwaardig genoeg staat het aantal inspecteurs dat toekijkt op veilig en gezond werk op een historisch dieptepunt. Er zijn er maar 128 meer.’

175

Kaatje De Coninck Het ACV heeft een folder uit, ‘Alles over ziekte’, waarvan er naar aanleiding van 28 april 200 000 worden verdeeld. Voor meer info surf naar ziekte.acv-online.be.

Grafiek volgt

150 125

gaat van beroepsgerelateerde kankers tot aandoeningen van spieren en gewrichten, tot psychosociale problemen. Pas vorige week verschenen cijfers van de ziekteverzekering in de pers die opnieuw een zorgwekkende toename van het aantal langdurig zieken tonen. Eind vorig jaar waren in ons land bijna 392 000 mensen langer dan een jaar ziek. Dat zijn er 20 000 meer dan in 2015 en het hoogste aantal ooit.

‘We merken dat bij opeenvolgende enquêtes er weinig beterschap valt te merken wanneer gezonde werknemers ondervraagd worden over hun arbeidsomstandigheden. Stress, werken tegen hoog ritme of krappe deadlines, moeilijkheden om arbeid en gezin met elkaar te combineren, spierpijnen, rugklachten, repetitief werk: het blijft problematisch’, aldus Herman Fonck.

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Regeringsbelofte uit het FARAO-plan 2004 Aantal inspecteurs volgens de jaarverslagen van de administratie

FOCUS OVER GRAAIERS EN KRABBERS

www.twitter.com/Acvonline

www.facebook.com/het.acv

Ze gingen het niet meer doen. Ruzie maken binnen de regering.

Dat was verleden tijd. Zo klonk het een paar maanden terug op de politieke pagina’s van kranten. Ondertussen zijn we opnieuw tig media-relletjes verder. Ook in bekvechten is de regering Michel vastberaden.

Voor één keer ben ik het eens met de analyse van de bazen van Voka en VBO: deze regering is tot stilstand gekomen, vastgereden in haar eigen moddergevecht. Met het vervolg van de patronale redenering ben ik het absoluut oneens. De regering moet zichzelf niet uit het moeras trekken om vermogenden en bedrijven nog beter van dienst te zijn. Want zij zijn al mega bediend door hun regering.

Bedrijfswinsten en uitgekeerde dividenden aan aandeelhouders groeiden fors in 2016. Net zoals de lonen van de grote bazen van de BEL20 bedrijven. Die stegen soms met tientallen procenten! Voor hen alvast geen bekrompen loonnorm. Voor hun medewerkers die ook iedere dag het beste van zichzelf moeten geven en die cruciaal zijn voor de economie zat er in 2015-2016 een kleine opslag in van

maximaal 0,8procent. Teniet gedaan door de indexsprong; cadeau van de regering. En langer en flexibeler werken; nog wat cadeaus van de regering.

En allerlei hogere facturen; alweer een cadeau van …

Als deze regering zich uit het moeras moet trekken, is het om te besturen in het belang van gewone mensen.

Mensen die gaan werken voor een normaal loon. Mensen die het moeten rooien met een pensioen of een uitkering. Want zij hebben allemaal serieus ingeleverd de laatste jaren.

Miljarden euro’s. Deze regering viel zo laag dat ze nu zelfs langdurig zieken een deel van uitkering zal afnemen. U leest het goed: mensen die ziek zijn, die medisch opgevolgd worden en die terugvielen op 60 procent van hun inkomen, bij hen gaat

Minister De Block nu geld zoeken.

Hoe wanhopig moet deze regering wel niet zijn?

Eerlijk gezegd, die wanhoop is terecht. Ondanks de zware inleveringen door de bevolking blijft de staatsschuld en het begrotingstekort hoog.

België is het enige land in Europa waar de de reële lonen vorig jaar daalden. Onze jobcreatie bengelt aan de staart van het Europese peloton. En dan zou de regering de vennootschapsbelasting nog willen verlagen.

Een nieuwe diepe miljardenput wenkt, naast die van de gemiste tax shift. Terwijl velen moeten krabben om toe te komen, stopt voor sommigen het graaien blijkbaar nooit.

De boodschap voor deze regering, halfweg haar termijn, is duidelijk.

Verander uw koers! Zet in op sociale en fiscale rechtvaardigheid. Zet in op het welzijn van alle Belgen.

Marc Leemans, voorzitter ACV

Terwijl velen moeten krabben om toe te komen, stopt voor sommigen het graaien blijkbaar nooit.

12

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Waarom is centraal loonoverleg zo belangrijk?

Stijging van lonen beter voor economie dan

In de sectoren onderhandelen werkgevers en vakbonden volop om sectorale akkoorden af te sluiten. Het Interprofessioneel akkoord (IPA) legde het kader vast voor deze onderhandelingen over loon- en arbeidsvoorwaarden.

Maar bedrijven willen meer vrijheid om arbeidsvoorwaarden zelf in te vullen en ook de regering grijpt steeds vaker rechtstreeks in.

Brokkelt het centraal overleg af?

G

uy Van Gyes van het HIVA, het onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving van de KU Leuven, onderzocht in het project Decoba (decentralisation of collective bargaining) hoe het met centraal overleg gesteld is in Europa na de crisis.

Een van de uitgangspunten van de sociale markteconomie is dat we allemaal samen hard werken om productief te zijn en winst te maken. En dat tegelijkertijd die winst rechtvaardig verdeeld moet worden. Die herverdeling gebeurt bijvoorbeeld door loon- en arbeidsvoorwaarden vast te leggen voor alle werknemers, of voor alle werknemers binnen een bepaalde sector.

Omdat deze interprofessionele akkoorden en sectorale akkoorden voor alle werknemers gelden, noemen we ze ‘centraal’. Ongeveer 95 procent van de Belgische werknemers worden gedekt door een cao.

Aandacht voor vraagzijde ‘Maar de dominante opvatting vandaag is dat bedrijven eerst en vooral winst moeten maken’, zegt Guy Van Gyes. ‘In het neoliberale discours van de afgelopen jaren moet je eerst competitief zijn als economie. En daarna kan je wel herverdelen.

Terwijl je minstens evenveel aandacht moet hebben voor de vraagzijde van de economie. De middenklasse moet een aanzienlijk deel van de opbrengst hebben om de economie draaiende te houden. Die balans krijg je alleen als een evenwicht kan afgedwongen worden. Dat is bij ons binnen het centraal sociaal overleg.’

VAK

BONDIG

‘Het wordt trouwens hoe langer hoe meer duidelijk dat het neoliberale model tegen

De sociale partners ondertekenen het interprofessioneel akkoord (IPA), dat de basis legt voor onderhandelingen in de sectoren zijn grenzen stoot’, gaat Van Gyes verder.

‘De rijken worden steeds rijker, maar investeren dat geld niet meer in de economie.

Ze speculeren op de beurs en met vastgoed.

En dat heeft geleid tot de crisis. Een crisis die ons land relatief goed is doorgekomen net omwille van ons centraal sociaal overleg en het feit dat onze lonen stijgen naargelang de prijzen stijgen.’

‘Er is bovendien onderzoek dat aantoont dat loon de groei meer bepaalt dan winst.

Een stijging van lonen heeft dus een beter en groter effect op de economie. Het is dus van belang dat die lonen, via centraal overleg, kunnen stijgen.’

Steeds lagere lonen Volgens Guy Van Gyes hebben de vakbonden er de afgelopen jaren goed aan gedaan het been stijf te houden en te blijven pleiten voor gecentraliseerde akkoorden. ‘In de laatste 10 tot 15 jaar is in veel Europese landen een lage loon sector ontstaan die een groep van werkende armen heeft gecreëerd. Een typisch voorbeeld daarvan is Duitsland. België en enkele Scandinavische landen hebben dit kunnen voorkomen, dankzij de vakbonden en ons sociaal overleg. Maar als iedereen mee stapt in dat verhaal krijg je een vicieuze cirkel van steeds lagere lonen om met elkaar te concurreren. De gevolgen daarvan voor onze

Veilig werken op hoogte Een op de drie dodelijke arbeidsongevallen en ongevallen met blijvende invaliditeit is te wijten aan een val van hoogte. De campagne ‘Val niet uit de lucht’ moet werknemers in de bouwsector sensibiliseren en informeren over de risico’s en de mogelijke preventieve maatregelen.

In de bouwsector zijn veel werknemers op een hoogte aan het werk. Denk maar aan dakbedekkers, steigerbouwers en metsers. Dat brengt risico’s met zich mee. Niet alleen kunnen deze werknemers zelf vallen, ook vallende voorwerpen kunnen collega’s verwonden.

Constructiv, het sectorfonds van de bouwsector, voert daarom samen met de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Over-

leg (FOD WASO) campagne om werknemers in de bouwsector te sensibiliseren. Ook ACV bouw – industrie & energie steunt de campagne. Zo wil men het aantal ongevallen bij werken op daken en gevelsteigers met 15 procent verminderen op een jaar tijd. Daarnaast wil men dat er meer correcte dakrandbeveiliging is, dat er betere hangsteigers gebruikt worden en dat meer werknemers de opleiding ‘werken op hoogte’ volgen.

Er werden daarom onder andere informatiefiches opgesteld en een campagnewebsite gelanceerd.

Centrale figuur in de campagne is Bas Harnas.

Meer informatie op www.constructiv.be

economie zijn op lange termijn veel schadelijker. Uiteindelijk zijn we dan allemaal een pak armer geworden en hebben we geen economische groei gecreëerd in de Eurozone.’

Ruimte voor innovatie Dat neemt niet weg dat er ruimte is voor innovatie in het sociaal overleg, vindt Guy Van Gyes. ‘We bespreken lonen nu enkel op sectoraal en nationaal niveau. Maar op die manier werken we eigenlijk gewoon mee aan het laag genoeg houden van lonen omwille van de concurrentie met onze buurlanden. Een mogelijke oplossing zou zijn om Europese minimumlonen vast te leggen. Of om een manier te zoeken om ba-

13

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Vooruitblik op sectorale akkoorden Marc de Wilde, ACV-CSC-METEA: ‘De eisenbundels voor het sectoraal akkoord zijn allemaal ingediend. We gaan voor een volledige invulling van het IPA: werkbaar werk, werk voor jongeren, tewerkstellingskansen,…’

Jan Sannen, ACV-Transcom: ‘De gemiddelde leeftijd van werknemers in de transportsector is ongeveer 50 jaar, en stijgt ieder jaar. Er moet verjonging komen, maar we moeten ook denken aan werkbaarheid. Een werkgroep werkt aan voorstellen. Daarnaast willen we werk maken van de gelijkschakeling van het aanvullend pensioen.’

Patrick Vandenberghe, ACV BIE: ‘Onze militanten kiezen overwegend voor koopkracht. En daarmee bedoel ik: zuivere koopkracht die ook doorweegt in de pensioenvorming en andere afgeleide rechten. Dus geen sociale voordelen vrij van RSZ maar verhoging van de effectieve lonen.’

Belga

Mathieu Verjans, nationaal secretaris ACV: ‘95% van de Belgische werknemers wordt gedekt door een cao. Daardoor zijn heel veel werknemers, in grote en kleine bedrijven, verzekerd van goede basisrechten inzake loon en arbeidsomstandigheden. Daarom zijn sectorale akkoorden heel belangrijk.

sislonen per sector vast te leggen voor Noord- en Zuid-Europa.’

‘Daarnaast is het hele apparaat altijd sterk gericht geweest op arbeidsvoorwaarden zoals arbeidstijd en loon. Over de inhoud van het werk werd niet onderhandeld.

Daar kunnen we nog stappen vooruit zetten. Om na te denken over hoe we slimmer kunnen werken en hoe we het welzijn van werknemers kunnen verbeteren. Daar kunnen sectoren wel raamakkoorden maken, maar uiteindelijk moet dit zich op bedrijfsniveau afspelen.’

De middenklasse moet een aanzienlijk deel van de opbrengst hebben om de economie draaiende te houden Guy Van Gyes

Alternatieve beloningsvormen Ook vandaag beweegt er wel al wat op bedrijfsniveau. ‘De regering grijpt steeds meer rechtstreeks in het overleg in. Denk maar

?!

aan het bevriezen van de lonen via de loonnorm en de indexsprong. Dat zorgde ervoor dat bedrijven die het goed doen, de winnaars van het huidige economische verhaal, manieren zoeken om werknemers toch te belonen. Dat gebeurt nog wel vaak binnen het kader van het overleg in een cao. Men is bijvoorbeeld het collectieve bonussysteem veel gaan gebruiken (cao 90, red.). Daarnaast is er nog een lange lijst van alternatieve beloningsvormen die in bedrijven bestaan. Van terugbetaling van gsm-kosten, tot de bedrijfswagen, groepsen hospitalisatieverzekering. Dit wordt een steeds groter deel van het loonpakket, en van de loonmassa in België.’

‘Ik geloof wel in een combinatie van de beide systemen. Centrale afspraken, op een zo hoog mogelijk niveau, over lonen die de prijsstijgingen volgen. En mogelijkheden voor bedrijven om bepaalde beslissingen zelf te nemen. We moeten er dan wel over waken dat we de ongelijkheid niet stimuleren. En dat de alternatieve vormen van beloning voldoende bijdragen aan de sociale zekerheid en dus voldoende belast worden.’

Amélie Janssens

Eind vorig jaar organiseerde ACV Voeding en Diensten het benefietconcert Artists for India.

Enkele grote kleppers als Clouseau, Adamo, Helmut Lotti en Frank Vander Linden tekenden present. Deze week overhandigde ACV het ingezamelde geld aan Jeanne Devos, die het zal gebruiken voor haar beweging voor huisarbeiders in India.

M

eer dan 33 000 euro bracht het benefietconcert uiteindelijk op. Geld dat de huisarbeiders in India goed kunnen gebruiken. Met het ingezamelde geld zal er een project opgestart worden om kinderen die werken als huisarbeider een betere toekomst te geven.

Om hen te informeren over hun rechten, bijvoorbeeld het recht om naar school te gaan. Zo kunnen ze ook andere kinderen overtuigen over het belang van educatie.

Sloppenwijken Via het project zal er ook aandacht gaan naar alleenstaande huisarbeiders, die hun echtgenoot meestal verloren aan ziekten als tuberculose. Deze vrouwen zijn vaak de allerarmsten van de sloppenwijken. Dankzij het benefietconcert Ar-

tists for India kan er een project opgestart worden om de financiële situatie van deze vrouwen te verbeteren. Ze worden bijgestaan om zelf een inkomen te generen, bijvoorbeeld door het verkopen van groenten, fruit of kleding.

‘Wij zijn heel dankbaar voor deze actie,’ zegt zuster Jeanne Devos. Inmiddels heeft ze haar rol als hoofd van de beweging voor huisarbeiders in India doorgegeven. Vanuit ons land is ze nog steeds in de weer om de situatie van de huisarbeiders te verbeteren. In India zouden naar schatting 92 miljoen vrouwen werken als huisarbeider, maar officiële cijfers bestaan er niet.

Identiteit De beweging die zuster Jeanne Devos heeft opgericht, bereikt momenteel al zo’n miljoen huisarbeiders. ‘Maar er is nog enorm veel werk aan de winkel,’ zegt zuster Jeanne. ‘Wij willen aan zoveel mogelijk van deze vrouwen een identiteit geven. Letterlijk dan, want zij hebben meestal geen officiële papieren. Als je deze vrouwen en kinderen het respect geeft dat ze verdienen, komt hun kracht naar boven. Daar blijven we ook in de toekomst voor strijden.’

Karen Zelderloo

Sofie Hendrickx

n hogere winstcijfers

33 000 euro voor beweging van zuster Jeanne Devos

Jeanne Devos woonde jaren in India, waar ze zich onder andere inzette voor de situatie van huisarbeiders.

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

Klein verlet voor communie of lentefeest?

Wat is klein verlet?

Klein verlet is het recht van de werknemer om met behoud van zijn loon van het werk afwezig te blijven vanwege bepaalde familiale gebeurtenissen of voor de vervulling van burgerlijke verplichtingen. Je loon wordt doorbetaald, maar je moet je werkgever vooraf waarschuwen. Wettelijk samenwonenden hebben dezelfde rechten als gehuwden (behalve voor de plechtigheid van het huwelijk zelf).

Voor welke gebeurtenissen?

Er worden verlofdagen voorzien voor on-

der meer het huwelijk van de werknemer zelf of van gezinsleden. Ook in geval van overlijden heb je recht op een of meerdere dagen klein verlet, afhankelijk van de graad van verwantschap. Verder zijn er nog dagen voorzien voor onder andere: het zetelen in een jury of oproeping als getuige voor de rechtbank, het uitoefenen van het ambt van bijzitter in een stembureau, het bijwonen van een familieraad samengeroepen door de vrederechter.

In sommige sectoren zijn betere afspraken gemaakt. Het is dus interessant om te chec-

ken of je extra rechten op klein verlet hebt naast het wettelijk verplicht klein verlet.

aan de gebeurtenis voorafgaat of erop volgt;

En voor communie of lentefeest?

• Deelneming van een kind van de werknemer of van zijn echtgeno(o)t(e) aan het feest van de vrijzinnige jeugd daar waar dit feest plaatsvindt: de dag van het feest. Wanneer dit samenvalt met een zondag, feestdag of gewone inactiviteitsdag: de gewone activiteitsdag die onmiddellijk aan de gebeurtenis voorafgaat of erop volgt.

Er is klein verlet voorzien voor de Plechtige communie of het feest van de vrijzinnige jeugd.

• Plechtige communie van een kind van de werknemer of van zijn echtgeno(o) t(e): de dag van de plechtigheid. Wanneer deze samenvalt met een zondag, feestdag, of gewone inactiviteitsdag: de gewone activiteitsdag die onmiddellijk

14

¬ uw job, ons werk

DOSSIER

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Opleiding ‘Syndicaal Nederlands’ voor anderstalige afgevaardigden

‘Ze moeten vooral durven te spreken in het Nederlands’ Woorden als ‘tax shift’, ‘sociale bescherming’ en ‘jaarrekening’ zijn voor doorwinterde vakbondsafgevaardigden vanzelfsprekend, maar wat als Nederlands niet je moedertaal is? Dan is er de opleiding ‘Syndicaal Nederlands’.

‘Want als vakbond willen we representatief zijn en dus ook anderstalige mensen in de ploeg van afgevaardigden tellen.’

Wolf&Wolf – Jan Agten

I

n de ideale wereld is de kern van afgevaardigden een afspiegeling van de werkvloer. Mannen en vrouwen, jongeren en ouderen, iedereen moet zich vertegenwoordigd voelen. Dat wil zeggen dat er in sommige bedrijven ook afgevaardigden zijn waarvan Nederlands niet de moedertaal is. ‘Ze zijn wel geïnteresseerd in syndicaal werk, maar door de taal is de drempel vaak hoog. Voor deze mensen organiseren wij deze opleiding ‘Syndicaal Nederlands’. Vorig jaar was er bijvoorbeeld ook een reeks specifiek naar aanleiding van de sociale verkiezingen’, vertelt Linde Walters, (ACV Oost-Vlaanderen), Dienst Onderneming & Vorming.

Voor deze reportage gingen we langs bij de cursus Syndicaal Nederlands in Gent. De focus in de vijfdaagse opleiding ligt op spreken. Dat moeten anderstalige militanten namelijk durven te doen tijdens vergaderingen.

Als Nederlands je tweede of derde taal is, is het niet evident om met de werkgever te overleggen in een CPBW (Comité voor Preventie en Bescherming op het werk, nvdr.) of ondernemingsraad (OR). ‘We proberen anderstalige afgevaardigden extra te ondersteunen, zodat ze sterker in hun schoenen staan. We willen als vakbond representatief zijn en dat betekent dus ook anderstalige mensen in de ploeg van afgevaardigden.’

Terwijl de gewone basisvorming vooral focust op de inhoud van het mandaat, besteedt de opleiding ‘Syndicaal Nederlands’ meer aandacht aan het taalaspect. ‘Het is dus zeker geen Nederlandse les, maar eerder een syndicale vorming waar we langer stilstaan bij bepaalde woorden. We gaan daarbij dieper in op één of twee thema’s’, zegt Linde Walters.

Elke dag is opgebouwd uit twee delen. In de voormiddag geeft Sira Desmet van vzw Vokans, een loopbaancentrum ontstaan uit ACV, vooral taalgerichte vorming. ‘Ik laat afgevaardigden werken met artikels uit tijdschriften of brochures van het ACV. Zo leren ze de publicaties kennen. De focus ligt op het spreken, dus dt-regels zijn

Humphrey, Keniaanse roots, werkt bij Culinor. Hij volgde al de syndicale vorming, maar vond dit moeilijk om volgen. ‘Veel mensen spreken dialect.’ niet zo belangrijk. Ze moeten vooral durven te spreken in het Nederlands. Dat moeten ze tenslotte ook doen in de vergadering van het Comité of de OR.’ In de namiddag volgt het syndicale luik.

‘We gaan dieper in op de actualiteit, hoe het sociale overleg in elkaar zit, welke vragen collega’s stellen, … En ze krijgen ook twee halve dagen opleiding rond de taken van het Comité of de ondernemingsraad’, aldus Walters.

Boeiende mix De cursisten zijn heel divers. Felice heeft

Wolf&Wolf – Jan Agten

‘Ik volgde al eerder syndicale basisvorming, maar dat ging soms wat te snel’, vertelt Humphrey, die Keniaanse roots heeft.

‘Mijn Nederlands is wel oké, maar heel wat collega’s in de cursus spraken dialect, waardoor het voor mij moeilijk was om alles te volgen.’ Dus volgt hij de opleiding ‘Syndicaal Nederlands’ bij ACV OostVlaanderen, die in totaal vijf dagen duurt.

Wolf&Wolf – Jan Agten

Geen Nederlandse les

De Franstalige Star Wars-fan Michael werkt bij Utexbel in Ronse. ‘Ik wil elke collega in zijn taal kunnen verder helpen.’ Felice, Siciliaanse roots, werkt bij Vleeswaren Dekeyser. ‘Ik begrijp veel, maar spreken gaat moeilijker. Ik ben gestart met Nederlandse lessen.’

Siciliaanse roots, Hassan komt uit Marokko en Humphrey uit Kenia. Maar er zijn ook enkele Waalse militanten. Pascal en Michael werken in Ronse en willen allebei hun Nederlands verbeteren. ‘Eigenlijk kon ik de syndicale vorming gewoon in het Frans volgen, maar ik vond het veel interessanter de Nederlandstalige variant te volgen. Ik werk in een textielbedrijf waar zowel Nederlands als Frans wordt gesproken en zo kan ik elke collega verder helpen.’

ene al wat beter Nederlands dan de andere, maar ze helpen elkaar. ‘Het is leuk om te zien hoe Hassan soms voor een Franse vertaling zorgt voor Michael, of hoe Felice bij een leesopdracht Google Translate bovenhaalt’, vertelt Walters. ‘Dat alles maakt van de groep een zeer boeiende mix. De groep is vrij klein, dat maakt het makkelijk om iedereen vaak aan het woord te laten en te helpen bij de verschillende oefeningen.

Zo’n intensieve begeleiding zou niet mogelijk zijn in een grote groep.’

Niet enkel qua achtergrond, maar ook qua niveau verschilt de groep. Zo spreekt de

Jef Kerremans

gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

ZEGT

15

Kardinaal Jozef Cardijn overleed vijftig jaar geleden

‘Hij zag in hoe belangrijk de jaren tussen je 14e en 25ste zijn’

Wat was er zo bijzonder aan Jozef Cardijn in zijn tijd?

‘Het is de grote verdienste van Cardijn dat hij aan de jeugd het recht gaf om jong te zijn. Hij brak met een koppige traditie waarbij kinderen van de ene dag op de andere moesten gaan werken en dus als volwassenen werden beschouwd. Hij zag in hoe essentieel de jaren tussen je 14de en 25ste

Sophie Nuytten

Vijftig jaar geleden stierf kardinaal Jozef Cardijn. Als stichter van de Kristelijke Arbeidersjeugd (KAJ) was hij een van de grondleggers van sociale bewegingen overal ter wereld. Leeft de visie van Cardijn vandaag nog verder? Visie sprak erover met Guy Tordeur, voormalig topman van ACV Brussel-Halle-Vilvoorde en voorzitter van de Cardijnstichting in Halle.

Guy Tordeur: ‘Leefde Cardijn vandaag, dan was hij zeker bezig met sociale huisvesting, jeugdwerkloosheid en kinderopvang’

zijn voor je persoonlijke vorming. Bovendien liet hij jongeren zelfstandig hun eigen organisatie besturen. Hij ondersteunde waar dat nodig was, maar er was geen sprake van bevoogding. Ook vrouwen achtte hij in staat om hun lot in eigen handen te nemen. Heel bijzonder in die tijd.’

waarde van de mens. Voor elke mens, in alle werelddelen, in alle omstandigheden, werkend of werkloos, in vrede- of oorlogstijd, goed gehuisvest of op de dool als vluchteling. En hij hanteerde het devies zien, oordelen, handelen. Hij had oog voor wat er in de wereld rondom hem gebeurde, dacht erover na en overlegde met anderen om uiteindelijk de problemen aan te pakken. Die methode vind je nog altijd terug in de werking van het ACV. We vormen afgevaardigden en werknemers om hen te leren te zien wat er speelt in hun onderneming of binnen de maatschappij. We laten hen samen nadenken en oordelen, en we bekijken hoe we er iets kunnen aan doen.’

Welke waarden lagen aan de basis van zijn werk?

‘Hij had fundamenteel eerbied voor de

Nam hij het ook al op voor de werknemers?

‘Hij heeft de hele arbeidersklasse een klas-

De kwetsbaarheid van de werkende mens is alleen maar toegenomen.

Guy Tordeur

Wat tweet er in het struikgewas?

Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Sacha Dierckx

Toch nog aanpassingen nodig aan #circulatieplan Gent.

Quasi elke dag heb ik of ’s ochtends of ’s avonds tegenwind op de fiets.

Jeroen Baert

Je kan zeggen wat je wil van Zuid-Korea, maar ze zijn het noorden een beetje kwijt.

Nina Verhaeghe

Kunnen we de wind niet regionaliseren? Dan draaien we hem om in Zaventem. Hele survol de Bxl opgelost.

sebewustzijn bijgebracht. Hij leerde hen trots te zijn op hun afkomst, op wat ze samen meemaakten. Hij profileerde zich tegen uitbuiting.

De kwetsbaarheid van de werkende mens is ondertussen alleen maar toegenomen.

Bedrijven gingen eerst in het Oostblok produceren, dan in Latijns-Amerika, Afrika en tenslotte in Azië. En dan krijg je rampen zoals de grote brand in een textielfabriek in Bangladesh enkele jaren geleden.

De mondialisering van de economie en de arbeid maakt mensen erg kwetsbaar, ook bij ons. Renault, Michelin, Caterpillar. Het zijn voorbeelden van rendabele bedrijven die schaken met winst en werk. Die werknemers bij het schroot zetten. Vaak is het respect ver te zoeken. We leven meer en meer in een gespleten samenleving. Er zijn mensen die het goed en heel goed hebben, en daartegenover staat een hele groep mensen die het moeilijk hebben. We verwijzen vaak naar de armoedestatistieken, maar we moeten beseffen dat dit niet enkel cijfers zijn. Het gaat om mensen met een naam, met een gezicht.’

Dus ook vandaag zou Cardijn nog veel werk voor de boeg hebben?

‘Ik vind het heel belangrijk om de waarden en de visie van Cardijn weer naar boven te halen. Ik ben ook voorzitter van het antipoverty netwerk en ik zie dat er nog veel werk te doen is. We moeten de visie van Cardijn natuurlijk hedendaags vertalen.

Leefde hij nu, dan trok hij aan de kar van MytrustO (project van beweging.net waarbij mensen met schulden zelf de stap zetten naar begeleiding en er samen met de schuldeisers en deurwaarders een afbetalingsplan wordt opgemaakt, red). En was hij zeker bezig met dossiers als de torenhoge jeugdwerkloosheid, sociale huisvesting en kinderopvang.’

Amélie Janssens

BEELDING

UIT

Jozef Cardijn (1882-1967), grondlegger van ‘beweging maken’ Jozef Cardijn werd geboren in een bescheiden familie. Hij zag hoe kinderen op jonge leeftijd begonnen te werken in harde arbeidsomstandigheden. Hij kon studeren aan het seminarie en nam zich voor de priester van de werknemers en de jonge mensen te zijn.

Hij richtte eerst de Syndicale Jeugd op en in 1925 de Kristelijke Arbeidersjeugd (KAJ). Daarin wou hij religieuze, morele, sociale, professionele en culturele vorming bieden aan jonge arbeiders en bedienden. Hij reisde veel en zag dat in heel Europa de situatie van werknemers rampzalig te noemen was. Sinds 1945 richtte hij zich op de internationale groei van de KAJ. Ondertussen klom hij ook op binnen de Kerk. In 1965 werd hij Kardinaal. Cardijn werd ernstig ziek en overleed op 24 juli 1967 in Leuven.

Op 1 mei 2017 is er een viering ter ere van Jozef Cardijn in de Onze-Lieve-Vrouw Kerk van Laken. Van 10u tot 13u is er een viering, bezinning aan het graf van Cardijn, receptie en Cardijntocht. En op 27 mei is er een Cardijnviering in Halle, een academische zitting in de raadzaal van het stadhuis en een receptie. Ook van 10u tot 14u.

Meer info via vzw.kardinaal. cardijn@proximus.be

16

¬ Brussel-Halle-Vilvoorde

Visie ¬ Vrijdag 21 april 2017

Regioverantwoordelijke: Antje Schurmans Artikels op de regiobladzijden (16-19) vallen onder de verantwoordelijkheid van de regioverantwoordelijke. Verantwoordelijke uitgever regio Brussel-Halle-Vilvoorde: Pieter-Jan Mattheus Voor vragen over het regionaal nieuws contacteer de redactie.

Redactie: Pletinckxtraat 19, 1000 Brussel - 02/557 87 63

NETWERKER Week van de kraamzorg in Brussel

In de week van 8 tot 14 mei gaat de Week van de Kraamzorg door. In die week organiseren tal van professionelen uit de kraamzorgwereld in Vlaanderen en Brussel baby-gerelateerde evenementen, workshops en infosessies om prille ouders bij te staan in deze kwetsbare periode, waarin ze hun weg moeten vinden in de nieuwe rol van mama of papa. In deze Week van de Kraamzorg staan op het programma ‘ergonomisch dragen’, ‘babygebaren’, ‘bobbels en babbels’ en ‘duurzaam begint in de wieg’.

Het Brusselse expertisecentrum Kraamzorg Volle Maan zet verschillende initiatieven op. Ze richten zich tot een breed publiek van (toekomstige) jonge ouders en hun familie, maar ook professionele organisaties, zoals de kraamzorgdienst van Familiehulp, kunnen hier terecht. De workshops, lezingen en vragenuurtjes gaan door in de kantoren van Familiehulp in de Koningstraat waar ook het organiserende expertisecentrum kraamzorg Volle Maan huist. Dit centrum verstrekt informatie en documentatie over zwangerschap, bevallen en de kraamperiode.

Eerste gewestelijke sportdag in Halle Vrijdag 12 mei gaat de allereerste gewestelijke sportdag door. Deze gaat door in Halle en is een samenwerking tussen OKRA regio Brussel en Gewest Hallerbos. Gillian Demaegd, sportverantwoordelijke bij OKRA voor regio Brussel, geeft een woordje uitleg.

“Een gezonde geest in een gezond lichaam is enorm belangrijk. We willen dat mensen actief en fit blijven, daarom bieden we 55-plussers in onze regio de kans om aan sport te doen. In heel wat van onze trefpunten kan dat al, maar met deze sportdag zetten we bewegen extra in de verf en kunnen we ook iets nieuws bieden aan onze leden. Het is fantastisch om te zien hoe die grote groep 55-plussers bewegen en sporten, en om mee te maken dat al deze mensen elkaar vinden tijdens het sporten.”

Op de sportdag wordt sporten en bewegen gecombineerd met gezellig samenzijn en ontmoeting. De ideale combinatie.

Gedurende een halve dag worden er 3 sportinitiaties gegeven door lesgevers van OKRA: gym, Kubb en wandelvoetbal. Er

Wandelvoetbal

werd bewust gekozen voor minder bekende sporten. Kubb is een teamsport waarbij het doel is de koning, die in het midden van het veld staat, omver te werpen. Ideale sport bij de start van mooi weer. Bij wandelvoetbal mag je dan weer niet lopen, verder zijn de regels sterk gelijkend op die van het normale voetbal.

Tijdens de sessie krijgen de deelnemers een initiatie, later kunnen ze dan zelf kiezen welke sport ze later willen volgen.

“Met dit pilootproject geven we mensen de kans eens met minder voor de hand liggende sporten in contact te komen. In onze regio wordt en namelijk al veel gesport: er zijn wandel-, fiets-, petanqueen dansgroepen. Sommige trefpunten

Kubb

Volle Maan heeft een verrassing tijdens de Week van de Kraamzorg. Alle mensen die minstens twee workshops volgen, mogen een derde workshop gratis bijwonen!

“Deze sportdag is sinds langere tijd de eerste van de regio. Met de trefpunten in Halle is er een goede samenwerking, daar konden we makkelijk iets organiseren.

Het is tegelijkertijd ook een leermoment, want we willen dit initiatief graag naar andere delen van de regio brengen. We moedigen dus iedereen aan om deel te nemen, om zo vol inspiratie terug te gaan naar hun eigen regio of gemeente.”

WEEK VAN DE KRAAMZORG WEEK VAN KRAAMZORG 8 - DE 12 mei 2017 8 - 12 mei 2017 WEEK VAN DE KRAAMZORG 8 - 12 mei 2017

Gita Nevens

Meer informatie verkrijgen over de sessies of zich inschrijven voor een activiteit kan door een mailtje te sturen naar info@expertisecentrum-vollemaan.be of per telefoon 02 229 25 58 of 0478 88 11 66.

De prijs voor een workshop bedraagt €10 per persoon of €15 per koppel.

gaan zelfs regelmatig bowlen. Met deze sportdag proberen we de gewoonte te doorbreken en tegelijkertijd onze sportwerking in de verf te zetten door de dag voor iedereen, ook niet-leden, open te stellen.”

Gym

‘ERGONOMISCH DRAGEN’ VRAGENUURTJE MET CELIA LEDOUX Dinsdag 9 mei van 10.00u tot 12.00 u IN MUNTPUNT ‘ERGONOMISCH DRAGEN’ VRAGENUURTJE Woensdag 10 mei vanCELIA 15.00u tot 16.30u MET CELIA LEDOUX ‘ERGONOMISCH DRAGEN’ VRAGENUURTJE MET LEDOUX Dinsdag 9 mei van 10.00u tot 12.00 u IN MUNTPUNT ‘BABYGEBAREN’ Dinsdag 9 mei van 10.00u tot 12.00 u IN MUNTPUNT Woensdag 10 mei van 15.00u tot 16.30u Dinsdag 9 mei van 13.30u tot 15.00u ‘BABYGEBAREN’ ‘DUURZAAM BEGINT IN DE WIEG’ Woensdag 10 mei van 15.00u tot 16.30u Dinsdag 9Donderdag mei van 13.30u 15.00u ‘BABYGEBAREN’ 11tot mei van 10.00u‘DUURZAAM tot 12.00uBEGINT IN DE WIEG’ ‘BOBBELS EN BABBELS’ Donderdag 11 mei van 10.00u tot 12.00u Dinsdag 9 mei van 13.30u tot 15.00u ‘DUURZAAM BEGINT IN DE WIEG’ Woensdag 10 mei van 10.00u tot 12.00u‘BOBBELS EN BABBELS’ Woensdag 10 mei van 11 10.00u 12.00u Donderdag meitotvan 10.00u tot 12.00u ‘BOBBELS EN BABBELS’ Woensdag 10 mei van 10.00u tot 12.00u LOCATIE Workshops: Koningsstraat 296, 1210 Brussel.

Het vragenuurtje met Celia Ledoux: Bibliotheek LOCATIE Muntpunt, Munt 6, 1000 Brussel.

Workshops: Koningsstraat 296, 1210 Brussel.

Het vragenuurtje met Celia Ledoux: Bibliotheek INSCHRIJVEN Muntpunt, Munt 6, 1000 Brussel.

INSCHRIJVEN

LOCATIE

Workshops:PRIJS Koningsstraat 296, 1210 Brussel.

Het vragenuurtje metpersoon, Celia Ledoux: €10 per €15Bibliotheek per koppel.

Muntpunt, Munt 6, 1000 Brussel.

PRIJS €10 per persoon, €15 per koppel. Het vragenuurtje en de

Het vragenuurtje en de

PRIJS INSCHRIJVEN €10 per persoon, €15 per koppel. Het vragenuurtje en de

De sportdag gaat door in Jeugdcentrum Stroppe, Guido Gezellestraat, 1500 Halle Vrijdag 12 mei ussen 13u30 en 17u is iedereen welkom.

Inschrijven kan bij Okra Regio Brussel: gillian.demaegd@okra.be of 02 244 28 93.

Iedereen is welkom!

17

¬ Regio Brussel-Halle-Vilvoorde

Visie ¬ Vrijdag 21 april 2017

ACV Brussel-Halle-Vilvoorde tot je dienst!

Op 11 plaatsen in Brussel-Halle-Vilvoorde kan je binnenlopen in een ACV-dienstencentrum. Onze dienstencentra zijn natuurlijk dé plaatsen waar je terecht kan met je vragen en problemen in verband met je werk of je inkomen en voor de opmaak en opvolging van je werkloosheidsdossier.

Dienstencentrum Anderlecht Aumalestraat 11 1070 Anderlecht anderlecht@acv-csc.be

Dienstencentrum Molenbeek Delaunoystraat 58 1080 Sint-Jans-Molenbeek Molenbeek @acv-csc.be

Dienstencentrum Brussel Barthelemylaan 43 1000 Brussel brussel-centrum@acv-csc.be

Dienstencentrum Schaarbeek Zenobe Grammelaan 27 1030 Schaarbeek schaarbeek@acv-csc.be

Dienstencentrum Elsene Malibranstraat 51 1050 Elsene elsene@acv-csc.be

Dienstencentrum Ternat Gemeentehuisstraat 27 A 1740 Ternat ternat@acv-csc.be ! Let op: Dienstencentrum Ternat is niet open op vrijdag !

Dienstencentrum Halle Vanden Eeckhoudstraat 11 1500 Halle halle@acv-csc.be ! Let op: Dienstencentrum Halle is niet open op maandag !

Dienstencentrum Laken Fransmanstraat 27 1020 Laken laken@acv-csc.be Dienstencentrum Londerzeel Gildenstraat 2 1840 Londerzeel londerzeel@acv-csc.be

T

NING GAA E L R E V T S N IE D ACV

L A A T I G I D

.be en klik op el s s u r b cv .a w Surf naar ww te osheidsdossier lo k er w je m o mijn ACV s& attesten, klever r o Vo . en er lt u s con lik je op TOOLS! k en t r a a k le o r cont

Dienstencentrum Vilvoorde Toekomststraat 17 1800 Vilvoorde vilvoorde@acv-csc.be Dienstencentrum Vorst Permanentie ‘Artiesten’ Schaatsstraat 51 1190 Vorst vorst@acv-csc.be art@acv-csc.be

ten ers en controlekaar ev kl ne oe gr , en st Atte ru@acv-csc.be b fo in n: le el st be l kan je ook via mai

Heb je een vraag over sociale wetgeving of over je loons-en arbeidsvoorwaarden? Kom dan naar één van onze Syndicale Punten (Asse, Overijse, Zaventem, Haacht). Let op: deze diensten werken enkel op afspraak en zijn dus niet vrij toegankelijk. Een afspraak maken, kan op het nummer 02/557.88.88

VRIJHANDEL Onze openingsuren vind je altijd actueel terug op www.acv-brussel.be

Wil je ons telefonisch contacteren?

Openingsuren

Neem dan contact op met ons con-

* Opgelet: Dienstencentrum Halle is gesloten op maandag ** Opgelet: Dienstencentrum Ternat is gesloten op vrijdag

tactcenter op het nummer 02/557.88.88. Het contactcenter is open van maandag tot en met donderdag van 8u30 tot 12u30 en van 13u30 tot 17u. Vrijdag kan je ons bereiken van 8u30 tot 12u00.

02/557 88 88

Online stempelen: veilig, makkelijk en snel Ben je volledig werkloos? Dan kan je je controlekaart ook elektronisch invullen via http://www.socialsecurity.be en naar het ACV versturen. De blauwe papieren controlekaart voor werknemers in volledige werkloosheid wordt dan vervangen door een simpele registratie op het internet. Meer info op onze website

Ver. Uitg.: Wim Vereeken - p/a Vanden Eeckhoudtstraat 11- 1500 Halle

Maandag*: 8u45 - 12u Dinsdag: 8u45 - 12u en 14u30 – 18u Woensdag: gesloten Donderdag: 8u45 – 12u Vrijdag** : 8u45 – 12u

VLOEK OF ZEGEN?

26 APRIL

OM 20 U

PAND 1500

SINT KATERINAVEST 2, 1500 HALLE

(OUDE WINKEL VAN DIEST)

Een gedachtenwisseling over internationale handel en de nieuwste generatie handelsakkoorden.

18

¬ CM Sint-Michielsbond

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

Slecht geslapen?

CM betaalt slaaptherapie terug!

Heb je last van aanhoudende inen doorslaapproblemen? Dan kan er sprake zijn van chronische slapeloosheid. In dat geval kan een slaaptherapie je helpen. Daarom betaalt CM een deel van de kosten terug. Bovendien helpt CM je graag op weg naar een betere en gezondere slaap met tal van tips, een slaaptest en slaapadvies via www.cm.be/slaapwel.

C

GT-I staat voor 'cognitieve gedragstherapie voor insomnia'. Het is een slaaptraining die chronische slapeloosheid of insomnia aanpakt. Je leert er opnieuw anders te kijken naar je slaap. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze therapie leidt tot de beste en meest langdurige resultaten. Als je een CGT-I slaaptraining volgt in groepsverband, betaalt CM je de helft van de kostprijs terug met een maximum van 150 euro.

Voorwaarden • Je volbracht de groepsbegeleiding (minimaal zes sessies).

• De eerste sessie van de therapie vond plaats na 1 januari 2015.

• Je volgde de slaaptherapie in een centrum dat een overeenkomst sloot met CM (zie www.cm.be).

Wat te doen?

Je hoeft niets te doen. CM schrijft de tegemoetkoming over op je rekening na de afronding van de groepsbegeleiding.

Beter slapen kun je leren www.cm.be/slaapwel bundelt heel wat info over slaap. Zo lees je er meer over de invloed en de functie van slaap. Je ontdekt er ook een hele reeks tips om beter te slapen en info over een gezonde slaaphygiëne, een rustige slaapomgeving, avondroutine en andere slaapgerelateerde onderwerpen. Bovendien vind je er ook info

over een aantal slaapproblemen en de oorzaken en gevolgen van verstoorde slaap.

CM biedt je op de website ook info over kinderen en slaap. Zo lees je er meer over de voorbereiding op slaap, het slaapritueel en bedplassen.

Dankzij een slaapdagboek krijg je inzicht in je slaappatroon en slaapgewoontes. Het vormt ook een handig hulpmiddel om eventuele slaapklachten met je huisarts te bespreken. In het slaapdagboek duid je aan wanneer je wakker bent, effectief slaapt of

wakker ligt in bed. Je vermeldt wanneer je doorheen de dag cafeïnehoudende dranken drinkt, rookt, medicatie neemt, sport of een dutje doet. Je beoordeelt je slaapkwaliteit en je gevoel overdag. www.cm.be/slaapwel

Slaaptest Als je je zorgen maakt over je slaap kun je op www.cm.be/slaapwel een slaaptest invullen. Zo ontdek je je slaapprofiel en ontvang je gratis slaapadvies op maat.

Daarnaast kun je er ook je kennis testen over tien slaapmythes in een quiz.

Doe-boek ‘Slaapwel’ en slaapdagboek Op www.cm.be/slaapwel kun je het doeboek ‘Slaapwel’ en een slaapdagboek downloaden. Het doe-boek ‘Slaapwel’ daagt je uit je kennis over slaap te vergroten en ook zelf aan de slag te gaan met de verschillende tips en doe-opdrachten.

WORD JE EIGEN SLAAPCOACH In deze psycho-educatieve groepscursus leer je nieuwe vaardigheden, zodat je zelf je slaap kan verbeteren. Naast basisinformatie over slaap en slaaproblemen, krijg je concrete handvatten om je eigen 'slaapcoach' te worden. Je krijgt meer inzicht in de verschillende slaapmechanismen.

Je leert ook hoe je tijdig ingrijpt op de vicieuze cirkels van slecht slapen.

• Wanneer? start op 4 mei 2017; drie sessies telkens van 20 tot 22 uur • Waar? CC 't Vondel: J. Possozplein 40, Halle • Prijs? 50 euro voor CM-leden, 25 euro voor CM-leden met verhoogde tegemoetkoming, 100 euro voor niet-leden Inschrijven kan via 02 240 85 06, gezondheidspromotie.smb@cm.be of www.cm.be/agenda

• Laat het invullen door de sportclub, het sportcentrum of de organisator.

• Bevestig een gele klever op het formulier en deponeer het in een CM-brievenbus.

• lidmaatschap van een sportclub of -centrum of -dienst; • deelname aan jog- of zweminitiatie (Start to Run, Start to Swim).

Goed om te weten

Wat te doen?

• Surf naar www.cm.be/sport en download het formulier. Je kan het ook aanvragen in je CM-kantoor.

De tegemoetkoming wordt op je rekening overgeschreven.

Naast dit sportvoordeel heeft CM ook een voordeel als je deelneemt aan een sportkamp.

Meer info en de concrete voorwaarden: www.cm.be/sport

IN DE KIJKER

Meer bewegen zorgt voor gezondheidswinst, dat is algemeen bekend. Lid zijn van een sportclub of deelnemen aan jog- of zweminitiaties zorgt bovendien voor sociale contacten. Vandaar het motto: wie sport, wordt gesponsord. CM geeft je een tegemoetkoming van maximaal 15 euro per jaar voor:

VOORDEEL

SPORTVOORDEEL

¬ CM Sint-Michielsbond

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

19

Vormingen voor zorgbehoevenden en hun mantelzorgers Het Thuiszorgcentrum van CM organiseert regelmatig gratis infomomenten en vormingen om zorgbehoevende mensen te helpen in hun thuiszorgsituatie. In mei vinden er ook in jouw regio vormingen plaats over onderwerpen zoals gehoorproblemen en de financiële aspecten van een thuiszorgsituatie.

Handig in mantelzorg Hoe help je een zorgbehoevende bij het eten of bij het in- en uitstappen van de wagen? Hoe help je een rolstoelgebruiker?

Op deze en andere praktische vragen krijg je tijdens deze infosessie een antwoord.

• Wanneer? 11 mei 2017 om 19 uur • Waar?

CM-kantoor Dilbeek: Ninoofsesteenweg 176

Financiële afspraken in de thuiszorg Thuiszorg organiseren is een hele opgave.

Vaak zijn er verschillende mensen betrokken bij de zorgsituatie. Goede afspraken zijn daarom noodzakelijk om verwarring en misverstanden te voorkomen. Ook het maken van financiële afspraken is noodzakelijk en is gebaseerd op één principe: een open en eerlijke communicatie met respect voor de rechten en plichten van iedereen.

Wanneer, met wie en waarover maak ik afspraken? Hoe maak ik duidelijke afspraken met de betrokkenen? Wie heeft beslissingsrecht? Op deze en nog veel andere vragen biedt deze infosessie een antwoord.

• Wanneer? 16 mei 2017 om 14 uur • Waar? Administratief centrum CM Sint-Michielsbond: Haachtsesteenweg 1805, Brussel

Goed gehoor(d)?

Onbegrip of onwetendheid van de omgeving zorgt ervoor dat gehoorverlies vaak leidt tot sociale uitsluiting. Hoorapparaten of hulpmiddelen zijn bovendien vaak nog taboe. Met deze infosessie willen we het taboe doorbreken en jou informeren over verschillende mogelijkheden om met gehoorproblemen om te gaan. Een audiologe van Aurilis vertelt je meer over de werking van het gehoor en de oorzaken en gevolgen van gehoorproblemen. Ze toont je het aanbod van hoorapparaten en hoorhulpmiddelen. Daarnaast besteedt ze aandacht aan communicatietips die jou kunnen helpen om te communiceren met personen met gehoorproblemen.

• Wanneer? 17 mei 2017 om 14 uur • Waar?

CM-kantoor Dilbeek: Ninoofsesteenweg 176

Langer thuis blijven wonen: het persoonlijk alarm Ben je vaak alleen thuis en loop je het risico om te vallen of onwel te worden? Met het persoonlijk alarm is hulp altijd binnen handbereik. Het persoonlijk alarm is een zendertje dat je om je hals of pols draagt. Als je in nood bent, verwittig je met een druk op de knop de zorgcentrale. Het persoonlijk alarm kan je uitbreiden met slimme detectoren zoals een val- of bewegingsdetector.

Ook een mobiel persoonlijk alarm is mogelijk, zodat je een noodsignaal kunt sturen als je niet thuis bent. Deze infosessie laat je kennis maken met het persoonlijk alarm.

• Wanneer? 18 mei 2017 om 14 uur • Waar? LDV De Zeyp: Van Overbekelaan 164, Ganshoren Inschrijven: thuiszorg.smb@ cm.be of 02 240 86 56

Bewegen Op Verwijzing helpt je meer bewegen Halle, Beersel en Sint-Pieters-Leeuw zijn gestart met het project ‘Bewegen Op Verwijzing’. Dankzij dit project kunnen de huisartsen inwoners met een gezondheidsrisico doorverwijzen naar een beweegcoach. Die coach helpt de patiënten om meer te bewegen.

Inschrijven kan via 02 240 85 04 of smb@samana.be In relatie met mijn lichaam Je lichaam is je visitekaartje om je te profileren en om contacten te leggen. Als je grenzen of beperkingen ervaart in je lichaam, voel je je al gauw onzeker. Tijdens deze cursus komen onder andere volgende thema’s aan bod: je zelfbeeld, hoe je omgaat met je lichaam en beperkingen, je lichaam als communicatiemiddel.

Deze cursus richt zich tot mensen met een chronische ziekte.

• Wanneer? 16,23 en 30 mei en 6, 13 en 20 juli; telkens van 13.30 tot 16.30 uur • Waar? Administratief centrum CM Sint-Michiel sbond: Haachtsesteenweg 1805, Haren • Prijs? 42 euro voor CM-leden, 21 euro voor CM-leden met verhoogde tegemoetkoming, 126 euro voor niet-leden Inschrijven kan via 02 240 85 04 of smb@samana.be

CONTACT

B

edoeling van ‘Bewegen Op Verwijzing’? De 'zittende' Vlaming met een gezondheidsrisico op doktersverwijzing aan het bewegen krijgen. De doorverwezen patiënten krijgen van de coach een beweegplan op maat: van een dagelijkse fietstocht naar het werk tot een wekelijks dans- of zwemuurtje in de buurt. De coach helpt hen op weg en motiveert hen.

Ook de lokale sportverenigingen doen mee aan Bewegen op Verwijzing.

Voeding Zorgen voor jezelf betekent in balans geraken en blijven. De juiste voeding draagt daar zeker toe bij. Maar wat is goede voeding? “De voedselzandloper, de kookboeken van Pascale Naessens, vegetarisch eten, de voedingsdriehoek, ... .” Wat moeten we over al deze voedingswijzen denken? Op deze voedingsnamiddag gaan we dieper in op de nadelen van suiker en bespreken we kort de natuurlijke en de synthetische zoetmiddelen. We behandelen ook de vetten, want daar bestaat heel wat verwarring over. Tijdens de uiteenzetting leer je met kritische blik naar reclame kijken. Deze infosessie richt zich tot mensen met een chronische ziekte.

• Wanneer? 11 mei van 13.30 tot 16.30 uur • Waar? Administratief centrum CM Sint-Michiel sbond: Haachtsesteenweg 1805, Haren • Prijs? gratis

CM Sint-Michielsbond

Bedoeling is dat de deelnemer zijn weg naar een actiever leven op termijn zelfstandig kan verderzetten. Het aantal consultaties bij de coach bepaal je zelf. Er is een maximum van 7 uur individuele begeleiding.

Als je in Halle, Beersel en Sint-PietersLeeuw woont, betaal je de coach maar 10

euro per uur voor een individuele sessie, en 2 euro per uur voor een groepssessie.

Heb je recht op een verhoogde tegemoetkoming? Dan betaal je slechts 2 euro per uur voor een individuele sessie en 1 euro per uur voor een groepssessie. www.bewegenopverwijzing.be

Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook terecht bij het Contactcenter: • Stuur een mail naar smb@cm.be • Of bel naar 02 240 85 31 maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

8.30 - 12 uur 8.30 - 12 uur 8.30 - 12 uur 8.30 - 12 uur 8.30 - 12 uur

13 - 17 uur 13 - 17 uur 13 - 17 uur 13 - 17 uur 13 - 16 uur

20 TV

Visie ¬ vrijdag 21 april 2017

TV-maker Annemie Struyf trok een jaar naar Frankrijk

‘Ik weet dat het leven kostbaar en beperkt is’ Annemie Struyf had nood aan leven en werken in een ander tempo. En dus trok ze een jaartje naar Frankrijk. Dat deed haar duidelijk deugd en ze kwam terug met een TV-programma ‘La vie en rose’. ‘Ik besef nu opnieuw dat het grootste geluk te vinden is in de kleinste dingen.’

voor betalen? Op dit moment is kwaliteit voor mij: minder is meer. Het grootste geluk is te vinden in de gewoonste dingen.

Als je 30 bent, koester je nog de illusie dat het leven oneindig is en dat je nog alle kansen hebt. Maar als je zoals ik 56 bent, weet je dat het leven kostbaar en beperkt is. Dus het is toch een zoektocht naar kwaliteit’

Vroeger sprong je bij elkaar binnen. Dat doen we niet meer. Alles moet afgesproken worden.

Ging het de voorbije jaren dan te hard voor jou?

‘Veel mensen zullen het vast herkennen.

Ik geniet van heel veel dingen, heb een uitgebreid sociaal leven, vijf kinderen en ik doe mijn werk heel graag. Maar in de loop van de jaren kwamen er voortdurend contacten en projecten bij. Een interview , een lezing, een jury voorzitten. Superfijne opdrachten, maar ik begon meer en meer tegen de dingen op te zien. Na een lange draaidag voor een reportage moest ik soms ’s avond nog uitrukken naar een uithoek van het land om pas een kot in de nacht thuis te komen. Ik vergelijk het met een draaiton op een speeltuin. Mijn ton draaide te snel en ik wilde stoppen voor ik zou vallen.’

Wat zijn de dingen die je vanuit Frankrijk hebt meegenomen?

‘Ze leven er nog op een ander ritme en gaan zachter met elkaar om. Als je daar een bakker binnenstapt, zegt iedereen bonjour tegen elkaar en au revoir, ook als ze intussen met een volgende klant bezig zijn. Iedereen neemt er nog middagpauze tussen 12 uur en 14 uur. Die is heilig. Dat gebeurde bij ons vroeger ook. Maar dan zijn de broodjes opgekomen en op den duur werden die naast de computer opgegeten. We leveren in op levenskwaliteit omdat we steeds efficiënter, harder en meer moeten werken. Hoeveel huwelijksfeesten heb ik laten passeren, naar hoeveel begrafenissen van vaders en moeders van vrienden ben ik niet geweest, hoeveel belangrijke gebeurtenissen heb ik gemist? Eigenlijk is dat niet oké.’

Heb je het dan moeilijk met hoe we in Vlaanderen met elkaar omgaan?

‘Ik heb Vlaanderen altijd heel hard verdedigd. We hebben een geweldige sociale zekerheid, onderwijs, vervoer, wegen, welzijn, gezondheidszorg. Dat kan je niet evenaren. Ik vind dat nog altijd, maar in de omgang met elkaar verharden we wel.

Vroeger sprongen vrienden en familie nog bij elkaar binnen. Gewoon in het passeren, langs de achterdeur. Dat doe je niet meer.

COLOFON

Annemie Struyf

Je bent altijd erg betrokken bij je TV-projecten. Weegt dat ook niet door?

‘Uit ieder project volgen weer nieuwe contacten en nieuwe opdrachten. Ik heb ook de gewoonte om met heel wat mensen uit mijn reportages contact te houden, sommigen zijn zelfs vrienden geworden. Zo maakte ik bijvoorbeeld in Kenia een reportage over genitale verminking en meisjesbesnijdenissen. Ik begon daar een vluchthuis te steunen en heb nu al meer dan 10 jaar een stichting Hope for Girls. Daarover geef ik lezingen en doe ik aan fondsenwerving.’

‘Mijn ton draaide te snel, ik wilde stoppen voor ik zou vallen’, vertelt Annemie Struyf

Met Hope for girls richtten we een vluchthuis op in Kenia voor meisjes die niet besneden willen worden.

Annemie Struyf

Alles moet afgesproken worden. Er is ook een ongelofelijke stroom van negatieve berichtgeving. Ik kan het niet meer aan en ik voel dat veel mensen dat delen. De ene ramp is nog niet uit het nieuws of er is een andere ramp. Die negatieve spiraal wordt kunstmatig in stand gehouden door alle

media. Want, laat ons eerlijk zijn, in het gewoon contact met mensen kom je nog heel veel fijne, positieve mensen tegen. Idealisten, met een goed hart en met de beste bedoelingen.’

Je moest even ontsnappen aan die negativiteit?

‘Ik heb nooit gezegd dat ik een sabbatjaar wou nemen, of onbetaald verlof. Ik wilde wel blijven werken, maar op een manier die mij meer ruimte gaf om adem te halen, om af en toe rustpauzes in te lassen. En die mijn levenskwaliteit kon verbeteren. We leven maar één keer. Je moet voor jezelf uitzoeken wat belangrijk is in het leven.

Wat wil ik doen, welke prijs wil ik daar-

Zo belanden we bij je stokpaardje: vrouwenrechten.

‘Na de reportage in Kenia ligt de strijd tegen genitale verminking me na aan het hart. En die praktijk vermindert niet. Met de stichting Hope for girls hebben we een vluchthuis voor meisjes die niet besneden willen worden. Een paar jaar geleden waren er 12 meisjes in het vluchthuis. Nu is de capaciteit uitgebreid naar 100. En in dezelfde regio zijn er nu nog twee andere vluchthuizen geopend. Dat wil zeggen dat er in die cultuur wel iets verandert op een paar jaar tijd. Dat meisjes durven op te komen voor zichzelf. Daarnaast zijn we ook met een aantal kleine waterprojecten bezig bijvoorbeeld met een systeem van regenwateropvang. Mits minimale zorg heeft elk huishouden zo drinkbaar water.

Het is spectaculair hoe het aantal ziektes en kindersterftes daardoor daalt. Uit zo’n dingen haal ik enorm veel energie en positieve kracht.’

Amélie Janssens

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Kaatje De Coninck, Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Anneleen Vermeire, Tom Van Geertsom • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (20-27) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •