ZooBranża nr 5/2025

Szanowni Państwo,

GUS opublikował wstępne szacunki PKB Polski za pierwszy kwartał 2025 roku, wskazujące, że polska gospodarka urosła w pierwszym kwartale o 3,2% w ujęciu rok do roku. Zdaniem analityków Polska w 2025 roku ma być najszybciej rozwijającym się krajem w Europie. Warto skorzystać z tych prognoz i pomyśleć o kierunkach rozwoju swojego biznesu. Doskonałą okazją do zapoznania się z wiodącymi trendami branży zoologicznej, a także poznania potencjalnych nowych partnerów biznesowych były targi Zoomark 2025. Polska Agencja Inwestycji i Handlu (PAIH) wspierała polskie firmy startujące w biznesie poprzez organizację wspólnej przestrzeni ekspozycyjnej tzw. polskiej strefy. Spośród ponad 1200 wystawców z 56 krajów można było odwiedzić także stoiska wielu polskich firm dobrze osadzonych w branży i prezentujących na targach swoje innowacje oraz nowości, z którymi było nam niezmiernie miło spotkać się na wydarzeniu. Zapraszamy do obejrzenia pełnej fotorelacji z Zoomark na naszych social mediach. Zawsze informujemy Państwa o trendach i kierunkach rozwoju branży, a udział w Zoomark potwierdził, że nasze działania są słuszne i zgodne ze światowymi nurtami. Również dyskusje panelowe, które toczyły się na Zoomark, pokazują, jak umacnia się pozycja zwierząt towarzyszących jako członków rodziny, jaką uwagę zwraca się na ich dobrostan i utrzymanie zdrowia, a podkreśleniem tego faktu był udział włoskich polityków i samorządowców jako panelistów. Włochy jako jeden z wiodących rynków zoologicznych w Europie z pewnością warte są obserwowania, zwłaszcza że posiadają dojrzały ekosystem handlu detalicznego, a klienci są

nastawieni na wysoką jakość oraz innowacyjność i proekologiczność. Myślę, że jednym z ciekawszych i nowych dla nas jeszcze haseł związanych ze zwierzętami towarzyszącymi w społeczeństwie jest „pet tourism”, ponieważ opiekunowie coraz częściej podróżują ze swoimi podopiecznymi już nie tylko na wakacje, co powoduje, że zaczynamy myśleć o podniesieniu komfortu i bezpieczeństwa zwierząt podczas pobytów i podróży. Polska jako doskonała destynacja do zwiedzania i pobytów blisko natury zdecydowanie mogłaby na tym skorzystać, a co za tym idzie, polskie firmy też. A jak według Państwa kształtuje się polski poziom „przyjazności dla zwierząt”? Może warto przyjrzeć się bliżej temu trendowi? Tym bardziej, że młode pokolenia coraz chętniej deklarują chęć bycia rodzicem „psiecka” albo „kociecka”… Ponieważ branża zoologiczna ma ogromny potencjał rozwoju, ale także specyficzne wyzwania, chcemy podkreślić rolę współpracy i wymiany doświadczeń zapraszając Państwa na wyjątkowe wydarzenie branżowe PET NET POLAND 2025. Spotkajmy się w zupełnie nowej formule konferencyjno - networkingowej, gdzie oprócz dostarczenia Państwu wiedzy i narzędzi do rozwoju biznesu zapewnimy także synergię w dyskusjach. Będzie to także okazja do uroczystego świętowania 10-lecia Zoobranży. Zapraszamy 17 października do Hotelu Fabryka Wełny w Pabianicach! Na wydarzeniu nie może zabraknąć nikogo, kto myśli przyszłościowo o rozwoju branży zoologicznej!

Zapraszam do lektury najnowszego numeru „ZooBranży”!

Wełny

03 Od redakcji

06 Echa Branży

12 PET NET POLAND 2025

14 Najnowszy raport IFEEDER

16 ZOOMARK, Bolonia – dziękujemy!

22 „Byczy bicz” – jak niewielka zmiana w sklepie powoduje ogromne zmiany u producentów?

26 Oszczędzaj czas i nerwy – odkryj sekrety motywacji

30 Zagrożenia związane z ptasią grypą H5N1 u kotów – najnowsze informacje

36 Mieszanie karm

44 DISHAA – jak pomóc psu w demencji?

48 Psie emocje – obcy ludzie, obce psy – jak pomóc psu lepiej zrozumieć świat?

52 Catsitter – jak wybrać opiekę dla kota?

58 Trematodozy – inwazje przywr u psów i kotów

62 Kąpiel pyłowa szynszyli

66 Hemichromis elengatus : tajemnice hodowli i rozmnażania

70 Co nowego na rynku?

74 Krzyżówka

Małgorzata Biegańska-Hendryk Techniczka weterynarii, behawiorystka zwierząt towarzyszących i zoodietetyczka kotów. Autorka książek i artykułów o kociej tematyce, twórczyni kierunku studiów podyplomowych „Behawiorystyka zwierząt towarzyszących – koty” na SWPS, prelegentka konferencji i szkoleń dotyczących kociego zachowania, zdrowia i żywienia. Od 2012 roku tworzy markę kocibehawioryzm.pl, prywatnie opiekunka czterech kotów: Stefana, Buni, Gaska i Imbira.

Adrianna Iwan

Mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog, studentka medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, współpracuje z Fundacją Badamy Suplementy.

Gniewomir Kuciapski

11 lat doświadczenia w sprzedaży eksportowej, z czego połowa przypada na branżę zoologiczną. Druga połowa życia zawodowego to doradztwo. Od 8 lat działam jako konsultant dla polskich firm, które chcą być jeszcze lepsze. Specjalizuję się w zakresie sprzedaży, marketingu i strategii, a moje główne specjalności to Revenue Growth Management, Zintegrowane Planowanie Biznesowe oraz eksport i zarządzanie wielokulturowe.

Lifterka

Lifterka to wsparcie Twojego zespołu na drodze do różnorodności, zaangażowania i skuteczności. Team: Agnieszka Łuczka-Sękulska: doświadczona menadżerka, trenerka, od lat wspiera rozwój neuroróżnorodnych i skutecznych zespołów, zapalona akwarystka, opiekunka dwóch kotów i psa. Marta Szoplińska: absolwentka kierunku Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, trenerka, specjalistka od wspierania pokolenia digitarian (zetek) na rynku pracy, opiekunka kota.

Natalia Młodnicka

Behawiorystka, trenerka i zoopsycholożka psów. Dietetyk psów i kotów. Absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie. Od lat związana z branżą zoologiczną. Prowadzi bloga Na każdą łapę, gdzie dzieli się wiedzą z zakresu wychowania oraz opieki nad psami. Prywatnie opiekunka dwóch psów.

Ewelina Stanclik

Absolwentka technikum weterynaryjnego. Weterynaria jest jej stylem życia, a pasją wypełniającą każdą wolnę chwilą są psy i wszystko, co z nimi związane, ich sposób zachowania oraz szkolenie. Oprócz pracy w gabinecie weterynaryjnym spełnia się w przygotowywaniu artykułów do czasopism zawodowych oraz razem z Chesapeake bay Retrieverem od czasu do czasu odwiedza dzieci w przedszkolach.

dr Jacek Wilczak

Specjalista w zakresie żywienia, dietoprofilaktyki schorzeń metabolicznych i promocji zdrowia. Adiunkt w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Opiekun czekoladowego labradora retrievera – więc wie, jak ważna jest właściwie zbilansowana dieta dla prawidłowego wzrostu i rozwoju psa. Autor publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu żywienia, dietoprofilaktyki, wykorzystania związków biologicznie czynnych w żywieniu człowieka i zwierząt.

Kalina Wnorowska

Mgr inż. zootechniki, technik weterynarii, nauczycielka przedmiotów zawodowych w technikum weterynaryjnym w Warszawie. Aktualnie doktorantka w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Opiekunka licznych zwierząt, m.in. dwóch kotów, psa kundelka, królika i chomika Roborowskiego.

mgr inż. Paweł Wróblewski

Katedra Genetyki i Ochrony Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Od najmłodszych lat związany z akwarystyką. Pasjonat i hodowca pielęgnic z jeziora Tanganika.

dr n. wet. Joanna Zarzyńska

Od 2006 r. pracuje naukowo na stanowisku adiunkta w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego IMW SGGW w Warszawie. Interesuje się tematyką nowej żywności, badaniami konsumenckimi, zagadnieniami One Health i wpływem produkcji żywności na klimat. Pasjonatka kynologii, jeździectwa oraz teatru.

PIERWSZY KROK W DIAGNOSTYCE CHORÓB NEREK!

VET EXPERT CREACHECK

TO JEDYNY NA RYNKU TEST DO POMIARU STĘŻENIA KREATYNINY W ŚLINIE PSÓW I KOTÓW.

SZYBKI I ŁATWY W UŻYCIU

TEST ZE ŚLINY

SPRAWDŹ NERKI PUPILA NOWOŚĆ

√ umożliwia wczesne wykrycie nieprawidłowości w pracy nerek

√ do samodzielnego wykonania w domu przez opiekuna

√ prosty, bezbolesny test znacznie ogranicza stres u zwierząt TWOJE

Zapytaj Przedstawiciela Vet Expert o CreaCheck i dołącz do nowej ery diagnostyki!

CATS

BIOFEED ZOO i marka Euphoria sponsorem Pucharu Polski

w Dogtrekkingu 2025

BIOFEED ZOO wraz z marką Euphoria po raz drugi z rzędu został oficjalnym sponsorem Pucharu Polski w Dogtrekkingu. To wyjątkowy cykl sześciu ogólnopolskich wydarzeń, które łączą sport, rekreację i wspólne spędzanie czasu z ukochanym psem. Tegoroczna edycja wystartowała 12 kwietnia w Lublińcu i potrwa aż do października. Przed nami kolejne spotkania w różnych zakątkach Polski:

• Bielsko-Biała – 10 maja

• Park Śląski (Chorzów) – 7 czerwca

• Ustrzyki Dolne – 30 sierpnia

• Wisła – 20 września

• Złoty Stok – 18 października.

BIOFEED ZOO nie tylko wspiera organizację wydarzeń, lecz także aktywnie uczestniczy w każdym z nich. Na stoisku firmy uczestnicy mogą liczyć na poczęstunek, próbki karm, rozmowy z ekspertami oraz pamiątkowe zdjęcia. Marka przygotowała również atrakcyjne nagrody dla zwycięzców oraz przysmaki dla laureatów konkursu „Piąta Łapa”. Najbliższe wydarzenie odbędzie się już 7 czerwca w Chorzowie. BIOFEED ZOO zapowiada swoją obecność i dalsze działania promocyjne na kolejnych etapach cyklu.

Więcej informacji: dogtrekking.com.pl, biofeedzoo.pl

BIOFEED ZOO partnerem ogólnopolskiej akcji Zwierzogranie

W dniu 18 maja w Sosnowcu odbył się pierwszy finał Zwierzogrania, wydarzenia zorganizowanego przez Fundację Łukasza Litewki. Impreza zgromadziła mnóstwo miłośników zwierząt z całej Polski, zarówno na miejscu, jak i przed ekranami. Frekwencja była imponująca, a transmisję online oglądały tysiące osób!

BIOFEED ZOO miało zaszczyt być głównym partnerem tego wyjątkowego wydarzenia. W ramach współpracy firma przekazała karmę dla zwierząt o łącznej wartości 50 000 zł, która trafi teraz do fundacji i schronisk w całej Polsce. Stoisko BIOFEED ZOO cieszyło się ogromnym zainteresowaniem przez cały dzień – nie zabrakło porad od behawiorysty, rozmów o karmach BIOFEED ZOO oraz testowania produktów przez pupili uczestników.

Zwierzogranie dopiero się rozkręca – kolejne edycje są już w planach, dlatego warto być na bieżąco i… do zobaczenia następnym razem!

Więcej informacji o akcji na stronie: zwierzogranie.pl

CZAS NA ZMIANY w marce JOSERA. To, co najlepsze w nowym wydaniu!

Już niebawem opakowania kluczowej linii produktowej marki Josera – karm suchych dla psów Super Premium zmienią swój wygląd! To pierwsza tak kompleksowa zmiana od 2016 roku. Nowy design to odpowiedź na zmieniające się trendy w branży zoologicznej i zachowaniach konsumentów. Oprócz nowoczesnego wyglądu oraz emocjonalnego charakteru wprowadzono wiele zmian mających na celu poprawę komunikacji marki oraz dostosowanie portfolio produktowego do obecnych oczekiwań opiekunów psów. Rozpoznawalność marki oraz jej esencja – najwyższa jakość produktów, pasja do żywienia zwierząt i wieloletnia tradycja pozostaną bez zmian. Nowe opakowania marki Josera zostały zaprojektowane z myślą o nabywcach na całym świecie. Wprowadzono istotne ulepszenia, w tym prostszą nawigację oraz bardziej uniwersalne nazwy produktów. Poprawiono również czytelność opakowań tak, aby każdy mógł znaleźć to, czego potrzebuje. Ponadto opakowania zostały zaprojektowane w taki sposób, aby przyciągały wzrok wszystkich grup docelowych. Produkty będą wyróżniały się na półce dzięki włączeniu motywów natury i wykorzystaniu prawdziwych wizerunków szczęśliwych, zdrowych

psów. Wszystko po to, aby stworzyć wyjątkową, emocjonalną więź z kupującymi.

Nowe opakowania Josera odzwierciedlają tożsamość marki. Głównym celem relaunchu było nadanie świeżego, ponadczasowego wyglądu opakowań z jednoczesnym zachowaniem elementów charakterystycznych dla marki, w tym żółtej kolorystyki.

Nowy design opakowań Josera Petfood zaprezentowała podczas targów Zoomark 2025, w Bolonii, we Włoszech. Na polskim rynku zaczną pojawiać się one na przełomie czerwca i lipca br.

Karmy Josera dostępne w sieci sklepów Maxi Zoo Polska Od maja w 146 sklepach stacjonarnych Maxi Zoo Polska dostępne są karmy suche i mokre dla psów i kotów oraz przysmaki marki Josera. Dostępność produktów potwierdza tym samym obecność Josera w gronie liderów rynku pet food z półki super premium w Polsce. Maxi Zoo to dynamicznie rozwijająca się sieć sklepów dla zwierząt, obecna na rynku polskim od 2012 roku. Wprowadziła koncept sklepów wielkopowierzchniowych, z szerokim asortymentem produktowym oraz profesjonalnym personelem, trafiających w oczekiwania konsumenta w małych i większych miastach. Na półkach sklepowych opiekunowie psów i kotów znajdą między innymi ofertę najpopularniejszych karm i przysmaków Josera. Marka oferuje szerokie portfolio produktowe, odpowiadające na wymagające i jednocześnie zróżnicowane potrzeby psów oraz kotów. W swoim asortymencie posiada karmy suche, mokre, opcje mięsne, produkty bez zbóż, a także dedykowane linie dla psów sportowych, niejadków oraz zwierząt z różnymi problemami zdrowotnymi. Marka wspiera opiekunów zwierząt na każdym etapie życia ich pupili – od szczeniąt i kociąt, przez dorosłość, aż po seniorów. Ponadto oferuje szeroką gamę przysmaków, które sprawdzają się m.in. podczas treningów czy innych aktywności.

Cztery wnioski z Impact Unleashed

na Pet Summit 2025

Koalicja na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Zwierząt

Domowych (PSC) była gospodarzem pierwszej w historii ścieżki Pet Sustainability Impact Unleashed na Pet Summit 2025 w Orlando na Florydzie. Dwudniowy program obejmował przemówienia, panele, warsztaty i networking skoncentrowany na praktycznych zmianach w całym łańcuchu dostaw. Uczestniczyło ponad 130 firm. Kluczowe wnioski z wydarzenia:

1. Bez względu na punkt wyjścia istnieje znaczący następny krok w zrównoważonym rozwoju. Podczas warsztatów „Zbuduj strategię zrównoważonego rozwoju i mapę drogową swojej firmy” Allison Reser i Hannah Hintz z PSC przedstawiły ramy dla firm na wszystkich etapach ich podróży w kierunku zrównoważonego rozwoju. Uczestnicy omówili wyzwania i zobowiązali się do podjęcia konkretnych kroków w celu osiągnięcia postępów w ciągu 30 dni.

Mia Davis, Chief Impact Officer w Ollie, poprowadziła wykład „Driving True Impact: Strategies for New Programs”, zachęcając branżę zoologiczną do podjęcia odważniejszych działań i zintegrowania zrównoważonego rozwoju z podstawowymi operacjami. Penny Steinwagner z Morris Packaging podkreśliła, że strategie zrównoważonego rozwoju muszą być realistyczne i autentyczne dla unikalnych możliwości każdej firmy.

2. Właściwe słowa mogą zmienić strategię zrównoważonego rozwoju i zaangażowanie. Główny mówca, Cheryl Baldwin, w „Connecting Climate and Nature: A Planet-Forward Approach” wezwała firmy do rozważenia swojego śladu przyrodniczego obok śladu węglowego. Wykład Joanne Dwyer „Unleashing the Future of Sustainability: Driving Change in the Pet Industry” podkreślił siłę języka, zachęcając firmy do ujęcia zrównoważonego rozwoju w kategoriach biznesowych, takich jak wydajność operacyjna, a nie w żargonie technicznym. W sesji „Trendy zrównoważonego rozwoju w branży zoo -

logicznej: Data, Consumers & the Power of Social Listening” Alisa Hamilton, Ingrid Chu i Shannon Landry omówiły, w jaki sposób konsumenci chcą zrównoważonych produktów, ale potrzebują lepszego zrozumienia tego, co sprawia, że produkt jest zrównoważony. Podobnie w „The Future of Sustainable Packaging: Solutions for the Pet Industry” Adam Kay, Brian Steinwagner, Jeff Travis i Kasra Eskandari przeanalizowali wpływ ekologicznych oświadczeń i języka używanego w komunikatach dotyczących zrównoważonego rozwoju.

3. Współpraca w ramach łańcucha dostaw zaczyna się od komunikacji dwukierunkowej. Cały łańcuch dostaw – od gospodarstw rolnych po przetwórców i marki – odgrywa rolę w zrównoważonym rozwoju. W „Healthy Pets, Healthy Planet: How Sustainable Ingredients Are Shaping Pet Food” Chris Schreiber, Jennifer Adolphe, Kate Schaffner i Maye Walraven podkreślili, w jaki sposób prężne gospodarstwa rolne mogą wspierać rozwój gospodarczy, jednocześnie zmniejszając wpływ na środowisko i chroniąc dostawy żywności, aby zaspokoić potrzeby rosnącej globalnej populacji. Paneliści „Od gleby do łańcucha dostaw: Tracking the Impact of Sustainable Sourcing” – w tym Cate Battey, Eric Allphin i Mark Kleinschmit – podkreślili znaczenie identyfikowalności składników w budowaniu zaufania konsumentów i odpowiedzialności w całej branży. „Logistyka i produkcja: Proven Practices to Lower Your Environmental Footprint” z udziałem Mike'a Kettelsena i Phila Wiltza rzucił światło na rolę wydajności produkcji i transportu w zrównoważonym rozwoju – często pomijane obszary, które stwarzają duże możliwości wpływu.

4. Pasja napędza zrównoważony rozwój – i jest zaraźliwa!

Rozmowy błyskawiczne, ulubiona sesja publiczności, zawierały inspirujące historie Adityi Siroya, Moniki Berankyte, Erica Adamsa, Lashondy Geffard, Spencera Williamsa i Jai Fletchera. Ich głęboko osobiste motywacje do kierowania się zrównoważonym rozwojem w biznesie rezonowały z publicznością, podkreślając pasję, która napędza tę pracę.

Uczestnicy dzielili się historiami sukcesów, dyskutowali o wyzwaniach i wyszli z praktycznymi rozwiązaniami, aby promować zrównoważony rozwój w swoich organizacjach. Wydarzenie to wzmocniło przekonanie, że zrównoważony rozwój to nie tylko cel, lecz także ciągła podróż, która wymaga zaangażowania i innowacji w całej branży.

Zwycięzcy nagród Pet Vision Awards 2025 i NEXT Award for Pet Innovators Zoomark 2025

Nagrody Pet Vision Awards i NEXT Award for Pet Innovators wyróżniają najbardziej innowacyjne i oryginalne produkty w sektorze karmy dla zwierząt domowych i pielęgnacji zwierząt domowych.

Nagrody Pet Vision: wyłoniono czterech zwycięzców megatrendów spośród ponad 1000 nowych produktów prezentowanych przez wystawców Zoomark. Wybrane przez panel międzynarodowych dziennikarzy z branży zoologicznej nagrody honorują produkty i usługi, które najlepiej ucieleśniają cztery kluczowe megatrendy kształtujące przyszłość branży zoologicznej:

• Megatrend Value for Money, który identyfikuje produkty i usługi o wysokim stosunku jakości do ceny, pierwszą nagrodę zdobył: bezdotykowy termometr na podczerwień, który mierzy temperaturę zwierząt domowych bezpośrednio z oka, łącząc precyzję i praktyczność z doskonałym stosunkiem jakości do ceny (VisioFocus Animal firmy Tecnimed S.r.l.),

• Green Transition – wśród produktów i usług wyróżniających się zrównoważonym rozwojem środowiska i odpowiedzialnością społeczną wygrały lunch boksy dla psów i kotów firmy Viozois Sa. Gama karm dla zwierząt domowych prezentowana w oryginalnym pudełku na lunch w 100% nadającym się do recyklingu, wolnym od materiałów kompozytowych, łączącym zrównoważony rozwój środowiska i łatwość użytkowania,

• w megatrendzie Brain & Health , który skupia produkty promujące dobrostan psychofizyczny zwierząt, w tym rozwój poznawczy i behawioralny, zwycięzcą został Natsbi Steamed Dog firmy Gosbi Pet Food: karma dla psów z wysokim procentem mięsa lub ryb (85–90%), delikatnie gotowana na parze w celu zachowania składników odżywczych, bez konieczności chłodzenia lub zamrażania,

• w kategorii Mini Mania , poświęconej produktom i usługom zaprojektowanym w celu zaspokojenia specyficznych potrzeb małych zwierząt domowych, znalazła się Linea Fieni firmy Mantovani Pet Diffusion Srl: gama naturalnego siana i przekąsek dla gryzoni wykonanych ze składników roślinnych i suszonego na słońcu siana, zaprojektowanych w celu zapewnienia żywienia, higieny zębów i stymulacji behawioralnej małych zwierząt.

Wraz z nagrodami Pet Vision Awards, zapoczątkowanymi w poprzedniej edycji, Zoomark kontynuuje świętowanie

innowacji i ewolucji rynku zoologicznego, zwracając uwagę na najnowocześniejsze rozwiązania, które poprawiają życie zwierząt towarzyszących i odpowiadają na nowe wymagania konsumentów.

W tym roku po raz pierwszy na Zoomark wręczono nagrodę NEXT Award for Pet Innovators – nowe wyróżnienie dedykowane start upom, które zmieniają branżę zoologiczną dzięki oryginalnym pomysłom i pionierskim technologiom.

Panel ekspertów: Annamaria Tartaglia, CEO TheBrandSitter i dyrektor wykonawcza di Angels4Women, Oliver Mengedoth, redaktor naczelny magazynu Pet Worldwide i Matteo Di Giammarco, Account Strategist w Google wybrał czterech finalistów i zaprosił ich do zaprezentowania swoich rozwiązań na żywo podczas wydarzenia. Nagroda trafiła do Carepet by Domethics, inteligentnego legowiska dla zwierząt domowych, które monitoruje parametry życiowe, takie jak tętno, oddech i jakość snu, a także warunki środowiskowe w czasie rzeczywistym za pośrednictwem dedykowanej aplikacji.

Przyznając nagrodę NEXT Award dla Pet Innovators, Zoomark wzmacnia swoje zaangażowanie we wspieranie pojawiających się innowacji, zapewniając widoczność i możliwości rozwoju najbardziej obiecującym nowym graczom w branży zoologicznej.

Zoomark dołącza do European Pet Organization (EPO) i wzmacnia swoje zaangażowanie w sektor zoologiczny na poziomie europejskim

Nowy kamień milowy w międzynarodowym rozwoju wiodącego wydarzenia B2B dla branży zoologicznej. Zoomark, międzynarodowe targi branży zoologicznej organizowane przez BolognaFiere Cosmoprof oficjalnie stają się członkiem European Pet Organization (EPO) – głosu sektora zoologicznego na poziomie europejskim. EPO zrzesza odpowiednie krajowe stowarzyszenia sektora zoologicznego w całej Europie i reprezentuje interesy członków na poziomie UE. Dzięki rosnącej międzynarodowej rozpoznawalności Zoomark dołącza do EPO nie tylko jako targi, lecz także jako kluczowy gracz w ułatwianiu kontaktów między biznesem a społeczeństwem. Pozycjonowanie to jest również wspierane przez synergię z QuattroZampeinFiera (QZF), wydarzeniem B2C organizowanym przez

BolognaFiere Cosmoprof, które łączy się bezpośrednio z rodzinami zwierząt domowych i konsumentami we Włoszech, zapewniając EPO dalszy dostęp do edukacji,

Klub Hodowców Bozita

budowania świadomości i zaangażowania opiekunów zwierząt domowych. Włochy są jednym z najważniejszych rynków zoologicznych w Europie, z ponad 65 milionami zwierząt towarzyszących, dojrzałym ekosystemem detalicznym i rosnącym zapotrzebowaniem na jakość, przejrzystość i innowacje w opiece nad zwierzętami domowymi. Obecność Zoomark w EPO daje europejskiemu stowarzyszeniu możliwość umocnienia swojej pozycji na tym kluczowym terytorium i rozwijania nowych inicjatyw zgodnie z ewoluującymi potrzebami sektora.

– Włochy wyróżniają się wśród największych rynków zoologicznych w Europie – mówi Svein A. Fosså, prezes EPO. – Dodanie Zoomark do EPO pozwala nam otworzyć nowe kanały dialogu i współpracy z szerokim i wykwalifikowanym graczem oraz dalej realizować naszą misję promowania odpowiedzialnego posiadania zwierząt domowych, spójności legislacyjnej i zrównoważonego rozwoju na całym kontynencie.

Udział Zoomark w EPO znajdzie odzwierciedlenie w nadchodzących działaniach w ciągu roku, wzmacniając jego kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości europejskiego sektora zoologicznego.

Bozita z radością ogłasza powstanie Klubu Hodowców, gdzie pasja do zwierząt spotyka się z wiedzą i doświadczeniem, a miłość do czworonogów łączy w jedną, zgraną społeczność. Razem zmieniamy świat na lepsze i tworzymy przyszłość, w której każda mała łapka i ogonek są otoczone miłością i troską. Zapraszamy wszystkich pasjonatów do dołączenia i współpracy.

e-mail: klubbozita@ppfeurope.com; www.bozita.com/pl/klub-hodowcow/

ECHA BRANŻY

Sukces ZOOMARK 2025!

21. edycja międzynarodowych targów Zoomark przekroczyła wszelkie oczekiwania i umocniła wiodącą rolę wydarzenia na europejskim rynku zoologicznym. A co za nami? To nie tylko liczby potwierdzają sukces Zoomark 2025, ze wzrostem liczby zarówno wystawców, jak i odwiedzających – było ich blisko 31 000, z których ponad 64% pochodziło z zagranicy. To, co naprawdę zaznaczyło niezwykły sukces Zoomark, to stymulująca, angażująca i produktywna atmosfera w ciągu trzech dni targów. Edycja 2025 była rozwojowa, z 23% wzrostem liczby wystawców, co doprowadziło do przeprojektowania układu wystawy, wzbogacając targi o trzy dodatkowe pawilony, aby pomieścić wszystkie firmy chętne do wprowadzenia swoich innowacji i rozszerzenia swojej działalności, zajmując 90 000 metrów kwadratowych (+32% w porównaniu z 2023 r.). Liczba wystawców na Zoomark 2025 to 1268 (w tym 43 startupy), pochodzących z 56 różnych krajów, głównie z Europy, ale także z USA, Azji i Bliskiego Wschodu.

Jeśli dane potwierdzają hasło wydarzenia „Bigger and Bolder”, to również dzięki wielu inicjatywom wprowadzonym w tym roku: trzem ścieżkom tematycznym, które ułatwiły przepływ odwiedzających, sześciu specjalnym strefom oraz licznym możliwościom spotkań, wymiany i nawiązywania kontaktów.

Ścieżki tematyczne

Dzięki współpracy Zoomark i Pet Sustainability Coalition (PSC) powstał Greenmark, trasa zaprojektowana w celu wyróżnienia firm prezentujących na targach swoje najnowsze ekologiczne rozwiązania. Pozostałe dwie specjalne ścieżki ułatwiły identyfikację i kontakt z markami, które kładły nacisk na dwie bardzo specyficzne dziedziny.

Italian Style podkreślała doskonałość w projektowaniu, jakość, innowacyjność i kreatywność, prezentując włoski styl w świecie zwierząt domowych. Tech for Future kierowała odwiedzających do firm wiodących w dziedzinie innowacji technologicznych, prezentując najnowocześniejsze propozycje i pomysły, które mogą kształtować ewolucję rynku.

Obecność kupców ze 120 różnych krajów, z których wielu przybyło do Bolonii dzięki współpracy z ITA – Włoską Agencją Handlową, działającą na kluczowych rynkach branży zoologicznej, potwierdziła międzynarodową atrakcyjność wydarzenia BolognaFiere. Wśród odwie -

dzających była znaczna liczba sprzedawców detalicznych, nabywców ze sklepów zoologicznych, dystrybutorów sieciowych i operatorów importowo-eksportowych. Pet Vision potwierdził swoje miejsce jako najbardziej intrygujący obszar specjalny, serce wydarzenia, z wystawą około 500 nowych produktów i konkursem, w którym nagrodzono produkty najlepiej dopasowane do czterech makrotrendów w sektorze: Value for Money, Green Transition, Mini Mania oraz Brain & Health. Wśród najciekawszych i najbardziej innowacyjnych produktów zaprezentowanych w tym roku na Zoomark znalazły się akcesoria i produkty skoncentrowane na zrównoważonym rozwoju, wykonane z materiałów pochodzących z recyklingu lub upcyklingu, takie jak linia uprzęży wykonanych z korka; liczne interaktywne zabawki aktywizujące umysł, takie jak puzzle i maty rozwojowe dla dobrego samopoczucia zwierząt domowych; oraz najnowocześniejsze urządzenia technologiczne, w tym pierwszy smartfon zaprojektowany dla zwierząt domowych, automatyczne dozowniki karmy i wody połączone z urządzeniami elektronicznymi opiekunów zwierząt domowych.

Kluczowa obecność prasy Decydującym i kluczowym czynnikiem sukcesu wydarzenia była obecność ponad 130 przedstawicieli włoskiej i międzynarodowej prasy. Kampania promocyjna Zoomark w ciągu ostatnich dwóch lat była szeroko zakrojona, docierając i angażując profesjonalistów ze wszystkich pięciu kontynentów: Europy, Ameryki, Azji, Afryki i Oceanii. Pełny program konferencji i seminariów

Aby uczynić targi jeszcze bardziej wciągającymi i stymulującymi, zorganizowano bogaty program ponad 80 konferencji, seminariów, okrągłych stołów i prezentacji, które pomogły ułatwić dalszą wymianę, spotkania, aktualizacje i szkolenia, potwierdzając, że Zoomark jest istotnym międzynarodowym wydarzeniem dla wszystkich kluczowych graczy na rynku zoologicznym.

Można już rejestrować się na kolejną edycję Zoomark, która odbędzie się w dniach 10–12 maja 2027 r.

Zoomark i Petzoo Eurasia nawiązują strategiczne partnerstwo w celu wzmocnienia więzi między branżą zoologiczną w Europie i Turcji

Zoomark, wiodące targi branży zoologicznej B2B w Europie, i Petzoo Eurasia, najważniejsza międzynarodowa wystawa zwierząt domowych w Turcji, ogłosiły strategiczną współpracę mającą na celu wzmocnienie powiązań między europejskim i tureckim rynkiem zoologicznym, połączenie rynków i wspieranie wzrostu w regionie Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu. Partnerstwo to ma ułatwiać rozwój nowych kanałów i synergii rynkowych w odpowiedzi na zmieniającą się globalną dynamikę. Petzoo Eurasia , organizowane przez Ulusal Fuarcılık, będzie gospodarzem 11. edycji targów w dniach 8–11 października 2025 r. w Istanbul Expo Center. Targi obejmą 30 000 metrów kwadratowych, na których zaprezentuje się 287 wystawców (w tym 46 uczestników międzynarodowych) i przyciągną ponad 42 000 odwiedzających, podkreślając ich znaczenie jako wiodącego wydarzenia branży zoologicznej w regionie MENA. Partnerstwo ułatwi wzajemną promocję, wymianę wiedzy i rozwój wspólnych inicjatyw mających na celu zwiększenie globalnej konkurencyjności branży zoologicznej w obu regionach. Branża zoologiczna na Bliskim Wschodzie doświadcza znacznego wzrostu, a rynek w samych Zjednoczonych Emiratach Arabskich ma osiągnąć wartość 2 miliardów dolarów do 2025 r. Wzrost ten jest napędzany przez ro -

snące wskaźniki adopcji zwierząt domowych, rosnącą miejską klasę średnią oraz zwiększoną świadomość na temat zdrowia i dobrego samopoczucia zwierząt domowych. Nacisk regionu na produkty premium, zrównoważony rozwój i rozwiązania cyfrowe są zgodne z globalnymi trendami, oferując firmom szerokie możliwości rozwoju i innowacji. Te same trendy zostały podkreślone w najnowszej edycji Zoomark poprzez serię wydarzeń edukacyjnych, analizę rynku i zupełnie nowe strefy specjalne.

REKLAMA

PET NET POLAND 2025

Tu spotyka się przyszłość branży zoologicznej!

Liderzy rynku, nowe technologie i wspólna wizja rozwoju.

Dołącz do nas i twórz przyszłość z najlepszymi!

KONFERENCJA

BRANŻY ZOOLOGICZNEJ

Jesteś producentem, dystrybutorem, właścicielem sklepu zoologicznego? Nie może Cię tu zabraknąć.

PET NET POLAND to miejsce właśnie dla Ciebie!

Save the date:

Fabryka Wełny Hotel & Spa, Pabianice 17.10.2025 r.

Dołącz do grona firm, które aktywnie kształtują przyszłość branży zoologicznej.

Skontaktuj się z nami.

Bernadeta Stańko

bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl

NAJNOWSZY RAPORT IFEEDER

Analiza surowców karm dla zwierząt domowych

Instytut IFEEDER jest zaangażowany w dostarczanie branży karmy dla zwierząt domowych i jej interesariuszom wiarygodnych danych w celu informowania o decyzjach i wspierania kontaktów z branżą. Nowy raport analizuje setki surowców, które są wykorzystywane w dietach zwierząt domowych w Stanach Zjednoczonych, oraz ich wpływ ekonomiczny. Projekt obejmuje szacunki dotyczące konsumpcji karmy dla zwierząt domowych (wyłącznie karmy dla kotów i psów) w Stanach Zjednoczonych.

W raporcie dotyczącym karmy dla zwierząt domowych z marca 2025 r. oszacowano, że sprzedaż karmy dla psów i kotów wyniosła 51,7 mld USD w 2024 r., a 9,3 mln ton pochodziło z ponad 600 standaryzowanych składników roślinnych i zwierzęcych (nie uwzględniano dodatków paszowych), z czego 282 występowały zarówno w psich, jak i kocich karmach. Główne składniki karmy dla zwierząt domowych zostały podzielone na następujące podstawowe kategorie: składniki pochodzące z gospodarstw rolnych lub młynów (tj. składniki ze zbóż i nasion oleistych, przetworzone produkty zbożowe i nasiona oleiste, produkty mleczne, produkty jajeczne, pasze, owoce, zioła, orzechy, rośliny okopowe, substancje słodzące, oleje z drzew i warzywa); produkty mięsne i drobiowe (tj. świeże, mrożone, suszone i odwodnione produkty mięsne i drobiowe oraz produkty uboczne inne niż mączne); mączki i tłuszcze z białka zwierzęcego, produkty morskie, woda i bulion.

Do produkcji karm użyto 4,1 miliona ton składników pochodzących z gospodarstw rolnych lub młynów, 2,5 miliona ton mięsa i produktów drobiowych, 1,6 miliona ton mączek i tłuszczów z białka zwierzęcego, 502 013 ton produktów morskich, 440 461 ton wody i 184 737 ton bulionu.

Decision Innovation Solutions (DIS), firma zajmująca się badaniami i analizami ekonomicznymi, przeprowadziła badanie przy użyciu modelu inżynierii odwrotnej receptur w celu ilościowego określenia wykorzystania składników w suchej i mokrej karmie oraz przysmakach dla psów i kotów. Model ten pozwolił badaczom na wykorzystanie różnych danych, takich jak uniwersalne kody produktów (UPC), etykiety żywieniowe, analizy gwarantowane, bez ujawniania zastrzeżonych danych firmy produkującej karmę dla zwierząt domowych. Kluczowe wnioski z raportu:

• Wśród wszystkich produktów pet food wiodącą kategorią była sucha karma dla psów zarówno pod względem wielkości sprzedaży, jak i wartości produktu (według Nielsena), z 5,4 milionami ton (55% całości) i wartością 19,7 miliarda dolarów (38% całości).

• Kurczak i składniki na bazie kurczaka były najczęściej używane pod względem wagi w karmach dla psów i kotów. Dalej plasowały się zboża, zboża mielone, wołowina i produkty na bazie wołowiny oraz surowce pochodzenia morskiego.

• Surowce pochodzenia morskiego, takie jak łosoś i dorsz, osiągnęły najwyższe wartości.

• Spośród 602 standaryzowanych surowców do grupy białek zwierzęcych zaliczono 275, 155 reprezentowało

kategorię surowców specjalnych (jak owoce, warzywa), białka roślinne – 49, tłuszcze roślinne – 24.

• W porównaniu z raportem z 2020 r., w którym analizowano dane z 2019 r., popyt na składniki premium znacznie wzrósł, przy czym surowce pochodzenia morskiego wzrosły o 95%, a surowce mięsne i drobiowe o 34%. Na przykład mączki z białka zwierzęcego i tłuszcze spadły o 12%.

• W karmach dla psów najczęściej używanymi surowcami roślinnymi były: siemię lniane, marchew i groch, w karmach kocich: mączka z białka kukurydzianego, pszenica i ryż browarniany.

Nowością w tym raporcie jest przyjrzenie się wykorzystaniu składników pochodzących z upcyklingu. W 2024 r. producenci karmy dla zwierząt domowych wykorzystali ponad 3 mln ton składników pochodzących z upcyklingu w karmie dla psów i ponad 1 mln ton w karmie dla kotów, razem stanowiło to 50% surowców użytych do produkcji. Pokazuje to odpowiedzialne podejście do tematów zrównoważenia oraz kreowanie wydajnego łańcucha dostaw. Wartość sprzedaży detalicznej karmy dla zwierząt domowych w Stanach Zjednoczonych (zdefiniowanej jako karma dla psów i kotów) w 2024 r. szacuje się na 51,7 mld USD i obejmowała ona 9,8 mln ton sprzedanych produktów. Karmy dla kotów stanowią 26,2% wolumenu sprzedaży detalicznej i 29,7% wartości sprzedaży detalicznej. Karmy dla psów stanowią 73,8% wolumenu sprzedaży detalicznej i 70,3% wartości sprzedaży detalicznej.

Pełen raport można znaleźć na stronie IFEEDER: https://www.ifeeder.org/research/pet-food-report/

ZOOMARK, BOLONIA – DZIĘKUJEMY!

Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy odwiedzili nasze stoisko podczas targów Zoomark International 2025 w Bolonii. To były niezwykle inspirujące dni – pełne interesujących rozmów, wartościowych spotkań oraz nowych pomysłów i trendów z branży zoologicznej.

Wiele rozpoczętych rozmów nadal trwa – i bardzo nas to cieszy. Będzie okazja, by je kontynuować już 17 października podczas Konferencji PET NET POLAND w Pabianicach.

Firmy zainteresowane udziałem w Konferencji PET NET POLAND zapraszamy do kontaktu: redakcja@zoobranza.com.pl

Do zobaczenia!

Paweł Rożek

Commercial Director, Aquael sp. z o.o.

Udział w targach Zoomark 2025 z perspektywy naszej firmy oceniamy bardzo pozytywnie.

Wydarzenie było doskonałą okazją do spotkań z naszymi obecnymi partnerami z całego świata, prezentacji nowości produktowych oraz nawiązania wielu obiecujących kontaktów handlowych.

Szczególnie istotne było dla nas zaprezentowanie dwóch głównych premier: nowego zestawu akwariowego dedykowanego akwarystyce morskiej oraz innowacyjnej serii produktów BT, obejmującej m.in. filtr UltraMax BT i grzałkę Flow Heater BT

Duże zainteresowanie wzbudziły również nasze karmy marki Comfy Appetit , zwłaszcza linia mokrej i suchej karmy, które spotkały się z bardzo pozytywnym odbiorem wśród nowych klientów z rynków zagranicznych.

Jak co roku, udział w targach międzynarodowych pozwolił nam także zaobserwować najnowsze trendy w branży, takie jak: diety funkcjonalne, przekąski oparte na alternatywnych składnikach czy interaktywne zabawki typu pet-tech.

Jakub Majchrzak CEO

Udział w tak dużych i bogatych w doświadczenia targach jak Zoomark w Bolonii to dla nas niezwykle cenne przeżycie. Nasze stoisko cieszyło się dużym zainteresowaniem, a za nami wiele obiecujących rozmów z partnerami z różnych krajów Europy i nie tylko! Dziękujemy wszystkim za odwiedziny – ten czas dał nam mnóstwo energii i inspiracji do dalszego działania!

Bekir Öder

Tropical International Sales Director

Targi Zoomark 2025 utwierdziły nas w przekonaniu, że nasz główny filar działalności, czyli akwarystyka, ma się świetnie i wciąż się rozwija. Podczas targów mieliśmy wiele interesujących spotkań i wizyt, które pokazały nam kilka innych perspektyw, a to pomaga nam się rozwijać, wprowadzać do oferty nowe produkty lub wprowadzać ulepszenia w już istniejących. W tej chwili jednak nie mogę podać więcej szczegółów – zachęcam do śledzenia naszych działań.

Czy wydarzenie zaowocowało wartościowymi kontaktami lub nowymi możliwościami współpracy?

Tak, zdecydowanie. Nawiązaliśmy kilka kontaktów z osobami z krajów, na terenie których wcześniej nie byliśmy obecni. Zaczęliśmy już pracę nad kilkoma nowymi projektami, które zostały zainicjowane właśnie podczas spotkań na Zoomark. Jakie trendy, innowacje lub produkty szczególnie przyciągnęły Państwa uwagę?

Trendy, które zaobserwowaliśmy na Zoomark, są zgodne z ogólnymi trendami globalnymi zarówno w przypadku zwierząt domowych, jak i akwarystyki. Zainteresowanie konsumentów produktami premium, dywersyfikacja surowców, świadomość ekologiczna wciąż rosną. Zrównoważone źródła białka, takie jak owady, zyskują na popularności w przypadku karm dla zwierząt domowych i ryb. Dobrym przykładem jest nasza nowa innowacyjna karma dla ryb Insect Menu i Insect Menu Colour, której międzynarodowa premiera miała miejsce właśnie podczas Zoomark.

Jakie wnioski można wyciągnąć z udziału w Zoomark 2025 z perspektywy firmy – zarówno pozytywne, jak i ewentualne obszary do poprawy?

Jak wspomniałem wcześniej, udział w targach Zoomark 2025 potwierdził, że akwarystyka jest bardzo ważną częścią naszej branży. Poza tym zauważyliśmy również ponowny wzrost zainteresowania terrarystyką. W zasadzie już wcześniej obserwowaliśmy te dwa trendy w wielu krajach, ale dobrze było znaleźć potwierdzenie tego podczas targów. Dla nas była to szczególna okazja, aby usłyszeć bezpośrednio od naszych partnerów i nowo poznanych osób, że Tropical zmierza w bardzo dobrym kierunku, jeśli chodzi o koncepcję tworzenia wysokiej jakości żywności i produktów pielęgnacyjnych dla zwierząt domowych. Teraz jesteśmy jeszcze bardziej zmotywowani do dalszego inwestowania w nasze linie dla psów, kotów, królików, gryzoni i ptaków, a także do ciągłej pracy nad akwarystyką, oczkami wodnymi i terrarystyką.

Dz ień dobry MyPetStory!

Aplikacja dla sklepów zoologicznych

4. W polu Kod polecający sklepu wpisz swój kod (np. nazwę sklepu). 1.

3. 2.

Dodaj swój sklep do aplikacji MyPetStory

Aby zarejestrować swój sklep zoologiczny w aplikacji MyPetStory, wykonaj 3 proste kroki:

1. Wejdź na stronę: dodaj.mypetstory.pl lub zeskanuj kod QR poniżej.

2. Postępuj zgodnie z instrukcjami na ekranie.

3. Gotowe! Twój sklep będzie widoczny w aplikacji dla opiekunów w Twojej okolicy.

Oferta B2B Nowości

na rynku Newsy branżowe

Ustaw kod polecający swojego sklepu

Twój unikalny kod polecający: umożliwia rejestrację klientów w Twojej placówce, sprawia, że użytkownicy widzą wyłącznie Twoje kupony.

Jak ustawić kod:

1. Przejdź do zakładki Moje placówki.

2. Kliknij w kafelek z nazwą Twojego sklepu.

3. Wybierz opcję Edycja.

Promuj kod!

Zamów naklejki, udostępnij kod na stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych. Zalecaj klientom użycie tego kodu przy rejestracji w aplikacji MyPetStory.

Wysyłaj spersonalizowane kupony do opiekunów zwierząt

MyPetStory twórz własne kupony na promocje i nowości w ofercie – nie tylko rabaty!

Jak to zrobić:

1. Przejdź do zakładki Moje Kupony, kliknij + Nowy Kupon.

2. Wybierz sklep, dla którego emitujesz kupon.

3. Podaj: Hasło (np. „Nowa karma –20%”), Opis (np. skład, warunki realizacji kuponu).

4. Wybierz grupę docelową (klienci z Twojej okolicy).

5. Ustal termin emisji.

6. Możesz dodać link URL do sklepu online – użytkownik zostanie do niego przekierowany.

7. Po zatwierdzeniu, kupon natychmiast pojawi się w aplikacji.

Korzystaj ze wsparcia sprzedaży od producentów i dystrybutorów

W MyPetStory znajdziesz dziesiątki kuponów wsparcia sprzedaży od marek, z których możesz korzystać bez limitu.

Jak to działa?

W MyPetStory znajdziesz dziesiątki kuponów wsparcia sprzedaży od marek, z których możesz korzystać bez limitu.

Przejdź do zakładki Moje kupony, wybierz kupony z zakładki Kupony proponowane i przenieś je do kolumny Aktualne

Jak to działa?

W ten sposób opublikujesz kupony bez opłat i poinformujesz klientów o nowościach oraz promocjach.

Przejdź do zakładki Moje kupony, wybierz kupony z zakładki Kupony proponowane i przenieś je do kolumny Aktualne W ten sposób opublikujesz kupony bez opłat i poinformujesz klientów o nowościach oraz promocjach.

Oznacz marki, które masz w ofercie

Oznacz marki, które masz w ofercie

Kupony,które napędzają SPRZEDAŻ

Kupony,które napędzają SPRZEDAŻ

Daj sygnał producentom i dystrybutorom, że sprzedajesz ich marki.

Daj sygnał producentom i dystrybutorom, że sprzedajesz ich marki.

W MyPetStory możesz oznaczyć marki dostępne w Twoim sklepie. Dzięki temu: weźmiesz udział w akcjach specjalnych organizowanych przez producentów, dystrybutorów i hurtownie, zwiększysz swoją widoczność.

Zapytaj

Jak to zrobić?

W MyPetStory możesz oznaczyć marki dostępne w Twoim sklepie. Dzięki temu: weźmiesz udział w akcjach specjalnych organizowanych przez producentów, dystrybutorów i hurtownie, zwiększysz swoją widoczność.

Przejdź do zakładki Dostawcy i kliknij przycisk Mam w ofercie przy wybranych markach.

Jak to zrobić? Przejdź do zakładki Dostawcy i kliknij przycisk Mam w ofercie przy wybranych markach.

o ofertę, znajdź kontakt do przedstawiciela

Zapytaj o ofertę, znajdź kontakt do przedstawiciela

W MyPetStory znajdziesz aktualne oferty B2B od producentów, dystrybutorów i hurtowni.

W MyPetStory znajdziesz aktualne oferty B2B od producentów, dystrybutorów i hurtowni.

Przejdź do zakładki Oferty B2B. Skorzystaj z najnowszych ofert, zamawiając jednym kliknięciem.

Przejdź do zakładki Oferty B2B.

Możesz też wysłać zapytanie o ofertę do przedstawiciela handlowego w Twoim regionie w panelu MyPetStory.Trade

Skorzystaj z najnowszych ofert, zamawiając jednym kliknięciem.

Możesz też wysłać zapytanie o ofertę do przedstawiciela handlowego w Twoim regionie w panelu MyPetStory.Trade

Weź udział w akcji Trade Marketingowej

Weź udział w akcji Trade Marketingowej

Korzystaj z akcji przygotowanych przez dystrybutorów, hurtownie i producentów.

200+ marek w panelu

200+ marek w panelu

Korzystaj z akcji przygotowanych przez dystrybutorów, hurtownie i producentów. Zdobądź nagrody – np. bony zakupowe do popularnych sklepów w różnych branżach. Angażuj klientów i buduj lojalność, promując konkretne produkty.

Zdobądź nagrody – np. bony zakupowe do popularnych sklepów w różnych branżach. Angażuj klientów i buduj lojalność, promując konkretne produkty.

Potrzebujesz dodatkowych informacji skontaktuj się z nami na kontakt@mypetstory.pl lub zadzwoń +48

„BYCZY BICZ”

Jak niewielka zmiana w sklepie powoduje ogromne zmiany u producentów?

Tekst: Gniewomir Kuciapski

Kilka miesięcy temu przybliżałem tematykę S&OP – planowania sprzedaży i operacji, co często jest również zwane IBP, czyli po polsku zintegrowanym planowaniem biznesowym. Przypomnę, że S&OP jest strategicznym procesem biznesowym, scalającym niemal wszystkie elementy organizacji pod szyldem „wspólnego planu”.

• Chcemy wszyscy jechać na jednym wózku i do jednego celu? Powinniśmy mieć S&OP.

• Mamy problem z tym, że dwa (lub więcej) działy mają cele, które stoją wobec siebie w sprzeczności? Wdróżmy S&OP.

• Mamy duże problemy komunikacyjne (definiowane na tysiące różnych sposobów)? Wdróżmy S&OP.

Jednak może być tak, że nawet wdrożenie S&OP w swojej organizacji niewiele pomoże, ponieważ jesteśmy tylko jednym z elementów w globalnym łańcuchu dostaw. Oczywiście teoretycznie największe znaczenie mają sąsiednie ogniwa – nasi bezpośredni dostawcy i nasi bezpośredni klienci. To od ich decyzji i zachowań zależy wiele naszych decyzji i zachowań. W praktyce nie zdajemy sobie sprawy, że decyzje i zachowania dostawców naszych dostawców lub klientów naszych klientów mogą na nas wpływać jeszcze bardziej. Często tego nie widzimy, bo w naszym kręgu kulturowym rzadko kiedy patrzymy na świat holistycznie. A wtedy trudniej jest zrozumieć prawdziwe źródła zdarzeń, przez które nagle dramatycznie trzeba zmniejszyć produkcję, drastycznie zmienia się poziom zapasów albo gwałtownie zaczyna brakować mocy produkcyjnych.

„Byczy bicz”

Tutaj wprowadzę już tytułową tematykę „byczego bicza” – z języka angielskiego „bullwhip”. Byczy bicz to coś, co jest używane powszechnie do kontrolowania zwierząt gospodarskich. Nie ma to nic do rzeczy, choć oczywiście zwierzęta gospodarskie mają nadal coś wspólnego z… branżą zoologiczną. Bicz jest skonstruowany w taki sposób, że energiczne machnięcie ręką wywołuje efekt fali, która na końcu bicza faluje już z prędkością przekraczającą prędkość dźwięku!

W naszym handlowym przypadku oznacza to, że niewielkie wahnięcie popytu na rynku potrafi się w łańcuchu dostaw zwielokrotnić tak znacznie, że w skrajnym przypadku wywraca niejedną fabrykę do góry nogami, a jeśli do takiej skrajności nie dojdziemy, to przynajmniej zmusza fabryki do znacznych inwestycji w zapasy magazynowe, w zakupy dodatkowych maszyn, w permanentne zatrudnianie i zwalnianie pracowników (potrafi być kilkukrotna różnica między stanem zatrudnienia w sezonie i poza sezonem).

Jest kilka kluczowych powodów powstawania efektu „byczego bicza”, który uprościmy do sytuacji, gdzie mamy tylko sklep zoologiczny i producenta wyrobów zoologicznych:

1. Producent przewiduje zamówienia sklepu, zamiast popyt rynkowy, który ten sklep będzie realizował.

2. Producent ma zasadę MOQ (Minimum Order Quantity) lub MOV (Minimum Order Value), czyli zmusza sklep do zamawiania pewnej minimalnej ilości towaru, nawet jeżeli nie jest on potrzebny.

3. Zmienność cenowa zarówno w sklepie, jak i u producenta albo wynikająca z regularnej aktualizacji cennika, albo z promocji.

4. Obawa przed brakami zapasów magazynowych.

5. Zmienność czasów dostaw, do których sklep musi się dostosować.

Tych pięć powodów powstawania efektu bicza nie występuje niemal nigdy niezależnie od siebie. Przeważnie grupują się, wzajemnie się wzmacniając.

ży tworzone są cele finansowe do realizacji, to „lepiej” jest obniżyć poprzeczkę.

• Sprzedaż planuje więcej, niż wskazują na to trendy i zachowania rynku, bo… produkcja nigdy nie dostarcza tyle, ile potrzeba, więc lepiej jest zaplanować „z górką”.

• Produkcja planuje więcej, niż potrzebuje rynek, bo „sprzedaż zawsze planuje mniej, a potem sprzedaje w rzeczywistości więcej”.

Efekt bicza

Skąd się bierze ten efekt? Dlaczego jest tak uniwersalny i powtarzalny? Ilekroć przeprowadzam symulację funkcjonowania łańcucha dostaw złożonego z producenta, dystrybutora, hurtowni i sklepu – tylekroć wszyscy gracze wpadają w ten sam schemat. Niektórzy mniej, niektórzy bardziej, ale ludzka psychika wywołuje permanentnie ten sam mechanizm zabezpieczania się przed zagrożeniem.

Nie rozmawiamy o zagrożeniach, skracamy, upraszczamy sobie komunikację albo czasami nie chcemy, boimy się ze sobą rozmawiać. A czasami… opłaca nam się zrobić coś na przekór racjonalnym przesłankom:

• Sprzedaż planuje mniej, niż wskazują na to trendy i zachowania rynku, bo skoro z planowanej sprzeda -

• Produkcja planuje mniej, niż potrzebuje rynek, bo „ten dział sprzedaży zawsze chce mieć bufor bezpieczeństwa i planuje więcej, niż finalnie sprzedaje”.

• Finanse planują mniej, bo mają cel na redukcję kapitału obrotowego.

• Finanse planują więcej, bo trzeba „podciągnąć” wynik do rocznego budżetu, a właściciel nie wybaczy, gdy się to nie uda (nieważne, jak bardzo wszystko wskazywałoby na to, że naprawdę się nie uda).

• … i jeszcze wiele innych działów może planować mniej lub więcej, niż trzeba, bo mają ku temu swoje własne uzasadnienia.

We współpracy z dostawcami i klientami zachowujemy się tak samo. Im bardziej niedomagają parametry dostaw (service level, OTIF, DIFOT itp.), tym bardziej próbujemy sami „trafić” w to, co finalnie zrealizuje partner biznesowy.

dostawy

Promocje często wydają się doskonałym narzędziem zwiększającym

sprzedaż.

A znacznie rzadziej myślimy o tym, jak drastycznie wpływają

na łańcuch dostaw.

Przewidywanie zamówień zamiast odsprzedaży (popytu rynkowego)

Przewidywanie zamówień zamiast popytu jest związane z podwójnym zgadywaniem. Nie wiedząc, jaką odsprzedaż ma sklep, producent próbuje zgadnąć, jakie zamówienia sklep złoży. Producent kontroluje wówczas z reguły historyczne zamówienia sklepu i próbuje je odwzorować. Jeżeli podobny problem związany z brakiem rozmowy o odsprzedaży występuje między producentem a jego dostawcami – efekt się zwielokrotnia. Najczęściej bowiem każde stadium w łańcuchu dostaw próbuje zrobić pewien „zapas”.

Polityka magazynowa sklepu może ten efekt jeszcze wzmocnić.

W poniższym przykładzie mamy konsumenta (popyt rynkowy), dość regularny w wysokości 100 sztuk na tydzień. Wielu producentów oburzy się, twierdząc, że taka regularność jest niemożliwa. W praktyce sprzedaż detaliczna jest znacznie bardziej wypłaszczona, niż się takim producentom wydaje. Żyjąc prognozowaniem zamówień sklepów, nie widzą właśnie tej regularności.

Jeśli polityka magazynowa sklepów jest określona w postaci pokrycia miesięcznej sprzedaży, to oznacza konieczność utrzymywania zapasu w wysokości 4 x 100 szt. = 400 szt. I jeśli taka regularność jest utrzymana, to najprawdopodobniej sklep będzie przesyłał cotygodniowo zamówienie w wysokości 100 szt .

Sklep Producent Konsument

100 szt. /tydzień

Zapas 400 szt.

100 szt. /tydzień

A teraz uwaga – popyt rynkowy spada ze 100 szt. do 90 szt. tygodniowo. Sklep, pilnując swojej polityki pokrycia zapasem miesięcznej sprzedaży, przyjmie założenie, że należy zmniejszyć zapas do 4 x 90 szt. = 360 szt. Gdyby nie ta polityka, to do producenta poszłoby prawdopodobnie zamówienie na 90 szt. Ale chcąc szybko dostosować zapas do nowych warunków, zamówienie na 90 szt. zostaje zmniejszone o 40 szt. wynikające z różnicy między dotychczasowym pokryciem zapasu 400 szt. a nowym pokryciem zapasu 360 szt. Czyli z 90 szt. zostaje w pierwszym tygodniu tylko 50 szt .

Sklep Producent Konsument

50 szt.

Zapas 400 szt. Cel: 90 x 4 = 360 szt.

90 szt. /tydzień

Jednym zdaniem – zmiana rynkowa o 10% powoduje spadek zamówienia złożonego przez sklep u producenta aż o 50%.

Jeśli między sklepem a producentem nie występuje żadna komunikacja dotycząca sell-outu (czyli odsprzedaży), nie ma rozmów o popycie, zamówieniom nie towarzyszy żadne uzasadnienie lub ostrzeżenie, że jest to jednorazowa zmiana wynikająca z dostosowania zapasu do nowych warunków, producent ma pełne prawo zaniepokoić się, ale także zareagować przesadnie mocno. Poszuka nowych klientów i zajmie moce produkcyjne, które przecież tydzień później wrócą do normalnego poziomu? Zmniejszy nagle moce produkcyjne, spodziewając się regularnie niższego popytu? Wdroży nagle promocję, mając nadzieję na przywrócenie dotychczasowych poziomów sprzedaży? A za tym pójdzie kolejne silne wahnięcie, ale w drugą stronę?

Pewnie nieco przesadnie zarysowuję sytuację. Ale na tym polegają uproszczone modele i symulacje – pokazują rzeczywistość w przerysowanej formie, aby trafić bardziej do wyobraźni. W rzeczywistości nie zakładałbym, że jedno zamówienie powoduje aż takie zamieszanie, ale całość musiałaby być rozciągnięta nieco w czasie. Niemniej jednak finalny efekt jest wzmocnionym efektem niewielkiej zmiany rynkowej.

Polityka minimalnych partii

Z reguły im dalej od konsumenta, tym większe partie dostaw, których wymagają gracze rynkowi. Konsument kupuje jeden worek karmy, sklep nie może kupić z hurtowni mniej niż 10 worków naraz, hurtownia musi kupić minimum 1 paletę od dystrybutora, a producent do dystrybutora nie wyśle mniej niż 5 palet w jednej dostawie. To pewne uproszczenie. Ale można je dodatkowo utrudnić tym, że pojawiają się dodatkowe rabaty za zwiększone zamówienia, np. za zamówienie od razu pełnego samochodu. Dodatkowym skutkiem ubocznym jest to, że większe jednorazowe zamówienia zmniejszają ich częstotliwość. A im mniejsza częstotliwość, tym trudniej zrobić jakąkolwiek prognozę (taka jest ta smutna strona magii liczb). No i wreszcie im większe zamówienie, tym z reguły dłuższy termin dostawy, co oddala moment dostaw od momentu, kiedy zdiagnozowana jest siła popytu rynkowego. To wszystko powoduje, że pogarsza się jakość prognozowania i tym bardziej trzeba zabezpieczać się buforami magazynowymi.

Są firmy, które doszły do wniosku (i skutecznie to policzyły), że rezygnacja z jakichkolwiek minimalnych partii jest w sumie dla nich tańszym rozwiązaniem (bo obniża koszty magazynowania i koszty obniżonych parametrów obsługi klienta). Są też firmy, które przestały premiować dodatkowym rabatem zwiększone jednorazowe zamówienia, a przyznają rabaty za zwiększenie częstotliwości zamówień lub za ich większą regularność.

Ceny i promocje

Promocje często wydają się doskonałym narzędziem zwiększającym sprzedaż. A znacznie rzadziej myślimy o tym, jak drastycznie wpływają na łańcuch dostaw. W najgorszym przypadku sklep organizuje promocję, nie informując o tym producenta. Kończy się to nagłym zwiększeniem wolumenu zamówienia i nagłą gorączką po stronie producenta. W najlepszym wypadku sklep informacją się dzieli, ale po stronie producenta pojawia się konieczność przygotowania zapasów z wyprzedzeniem, a mało co tak zaburza relacje wewnętrzne w firmach produkcyjnych, jak gwałtowne i znaczne zwiększenie produkcji jakiegoś wyrobu z powodu promocji właśnie. Ciężkim przypadkiem są także regularne zmiany całego cennika, np. coroczna podwyżka. Sklep będzie próbował złożyć większe zamówienia przed wejściem podwyżki w życie, a tuż po tym fakcie pojawi się nagły spadek (skoro sklep się zatowarował przed podwyżką, a do przyzwyczajenia się do nowych cen musi minąć nieco czasu).

Zabezpieczanie się przed brakami

Tego typu spekulacja pojawia się z reguły w czasach nagłej niepewności i zmienności, ale także w tych sklepach i u tych producentów, którzy z powodu wewnętrznych nieefektywności cierpią z powodu niskich parametrów obsługi klientów.

Jednym z najpowszechniejszych rozwiązań jest wówczas próba zatowarowania się ponad miarę, na wypadek

przyszłych braków. Niedawnym przykładem była pandemia koronawirusa, kiedy to nie będąc pewnymi, czy łańcuch dostaw się nie załamie, wielu graczy rynkowych próbowało zamówić nieco więcej, obawiając się, że towaru zabraknie albo konkurenci będą szybsi.

Równie dobrze powodem zaburzenia mogą być reakcje konsumentów, szczególnie w przypadku tzw. dóbr pierwszej potrzeby. Dobro pierwszej potrzeby to produkt bardzo regularnie kupowany, który można w miarę swobodnie zmagazynować (cukier, sól, ryż, papier toaletowy). Gdy rośnie cena takiego produktu, konsumenci obawiają się, że za chwilę wzrośnie jeszcze bardziej. Więc mimo wzrostu ceny kupują więcej, zwiększając swoje zapasy magazynowe.

Nie interesując się mechanizmami rynkowymi, ryzykujemy przesadną reakcję na takie zjawiska i… niepotrzebnie zwiększoną produkcję.

Zmienność czasów dostaw

Wróćmy do przykładu związanego z polityką zapasu magazynowego. Wyobraźmy sobie na poniższym przykładzie, że standardowy termin dostawy przez producenta to 1 tydzień. Wówczas sklep będzie składał regularne zamówienia w wysokości 100 szt.

Ale co się stanie, gdy producent wydłuży termin dostaw do 2 tygodni? W pierwszym tygodniu po takiej zmianie sklep będzie musiał wziąć to pod uwagę i złożyć większe zamówienie, aby zabezpieczyć swój zapas.

Producent Konsument

100 szt. /tydzień

200 szt. /2 tygodnie

Zapas 400 szt. Sklep

100 szt. /tydzień

W kolejnych krokach sklep być może nawet zwiększy swoje zakładane zapasy magazynowe. W przeciwnym razie ryzyko regularnego spadania z zapasem poniżej zakładanego poziomu pokrycia będzie zbyt wysokie.

Gdyby z kolei producent usprawnił swoje procesy i skrócił terminy dostaw, sklep prawdopodobnie zmniejszyłby swoje minima magazynowe, a to przełożyłoby się na chwilowe zmniejszenie wolumenów zamówień.

Trudno zakładać, a nawet nie jest to rekomendowane, żeby sklep i producent wymieniały się informacjami na temat swoich zasad i reguł magazynowania, na temat swoich wewnętrznych polityk sprzedaży, ale jest jednak wiele metod dzielenia się informacjami, które skutecznie będą zapobiegać ponoszeniu zbędnych kosztów zarówno po jednej, jak i po drugiej stronie.

A cóż mogłoby budować jakość współpracy lepiej niż wspólne zadbanie o optymalizację swoich kosztów? O ileż łatwiej jest negocjować, gdy zdamy sobie sprawę z tego, że cena produktu to tylko jeden z kilkudziesięciu parametrów, o których można rozmawiać. Zadbanie o to, że „drogi partnerze, będziesz taniej funkcjonował dzięki mnie, więc skupmy się na tym, zamiast na rozmawianiu o cenie towarów” jest jednym z najskuteczniejszych rozwiązań lojalizujących partnera.

I do tego zachęcam!

OSZCZĘDZAJ CZAS I NERWY

ODKRYJ SEKRETY MOTYWACJI

Motywacja i zaangażowanie załogi są częstym tematem branżowych konferencji i kuluarowych rozmów. Gdy słyszymy utyskiwania na wzrastający poziom rotacji w zespole, za każdym razem dziwi nas, że strategie wyjścia z kadrowych turbulencji budowane są w oparciu o przypuszczenia, zgadywanie i ogólne wskazówki internetowych guru. Skutki takich działań są przypadkowe i krótkotrwałe. Tymczasem od lat w Polsce są dostępne nowoczesne narzędzia, które umożliwiają szybką i trafną diagnozę realnych przyczyn częstych zmian kadrowych w zespole.

Przestań zgadywać, zacznij rozumieć! DISC Twoim kompasem motywacji

W codziennej praktyce wielu firm temat motywacji i budowania zaangażowania najczęściej ogranicza się do wydatków na organizację imprez integracyjnych, owocowych czwartków czy współfinansowania karty z benefitami. Niestety są to rozwiązania, które dobrze wyglądają tylko w sprawozdaniach działów HR. Losowy wybór benefitów niezwiązanych z realnymi potrzebami załogi nie może w dłuższej perspektywie przynieść realnych efektów.

Rozpoznanie pierwszych objawów spadku motywacji i zaangażowania pracowniczek i pracowników decyduje o tym jak szybko zidentyfikujemy przyczyny i znajdziemy rozwiązania. Warto działać zanim skutki finansowe będą znaczące.

Szybkim i skutecznym wskaźnikiem tego, że z motywacją w Twojej firmie nie jest dobrze są:

Spychologia: brak wymiany informacji, unikanie wspólnego rozwiązywania problemów, zrzucanie winy na innych, na okoliczności, ograniczanie się do wykonywania minimum obowiązków, odkładanie obowiązków na później, przenoszenie odpowiedzialności za ich wykonanie na innych.

Nieobecności: coraz częstsze spóźnienia, przedłużające się przerwy, świadome nieuprzedzanie o planowanych absencjach, a także wzrost liczby zwolnień lekarskich.

Obmawianie: obłudne, angażujące i dezorganizujące pracę plotki oparte na nieprawdziwych informacjach.

Bojkotowanie: zasad obowiązujących w firmie, poleceń służbowych, współpracowniczek i współpracowników, lekceważenie zmian.

Jeżeli w Twojej firmie już rozgościł się SNOB to nie trać czasu, on sam nie zniknie. Skorzystaj ze sprawdzonych metod. Narzędzia z grupy Extended DISC® to prosty sposób na zrozumienie przyczyn nieodpowiedniej atmosfery w zespole i stałego braku zaangażowania w codziennej pracy. Razem sprawdzimy indywidualne potencjały wszystkich osób w zespole i stworzymy Twoją unikalną mapę zespołu, z którą wspólne odkrywanie tajemnic motywacji będzie znacznie łatwiejsze.

Przyjrzyjmy się trzem sytuacjom, które najczęściej omawiamy na warsztatach. W każdej z nich ukrywa się niejeden SNOB.

1. Martwe rybki i puste akwaria

W sklepie zespół odpowiedzialny za akwaria i/ lub terraria stale odkłada na później opiekę nad zwierzętami. Zawsze jest coś pilniejszego do wykonania: klienci, przyjęcie towaru, wszystko inne wydaje się bardziej istotne. W rezultacie wiele akwariów jest pustych, w pozostałych niemrawo pływają ostatnie żywe okazy. To prosta droga to tego, aby akwaryści zaczęli omijać sklep szerokim łukiem, a spadek sprzedaży znacząco obniżył przychody sklepu.

2. Puste półki i sfrustrowani klienci

Zdemotywowana załoga magazynu, hurtowni czy sklepu to opieszała i niedokładna realizacja zamówień, braki na półkach i niezadowoleni klienci. Utrzymujący się chaos w logistyce to jedna z częstych przyczyn kłopotów finansowych.

3. Utracone szanse na sprzedaż

Podczas targów zoologicznych Twoje stoisko wyglądało, jakby obsługa zapadła w zbiorową hibernację. Osoby obsługujące siedziały za stołem z minami, jakby ktoś je zmusił do oglądania maratonu filmów o smutnych pandach. Brakowało inicjatywy w nawiązywaniu kontaktów z potencjalnymi klientami, a poniesione koszty udziału w targach okazały się stratą.

KIERUNEK MOTYWACJA.

Czy wiesz, co motywuje Ciebie i Twój zespół?

Często szukamy skomplikowanych rozwiązań, zewnętrznych bodźców. Zapominamy, że prawdziwy sekret skutecznej motywacji tkwi w zrozumieniu unikalnych potrzeb i preferencji każdej osoby w zespole. Nowoczesnym narzędziem, które otwiera drzwi do tej wiedzy, jest mapa zespołu oparta na zasobach Extended DISC®. Odkryj z nami, jak to proste rozwiązanie może zrewolucjonizować Twój sposób motywowania, delegowania zadań i budowania zaangażowania, również podczas intensywnych wydarzeń branżowych, takich jak dopiero co zakończone targi Zoomark w Bolonii.

Klucze do motywacji są ukryte w czterech kolorach

DISC

D I S C

Osoby nastawione na cel, lubią wyzwania i szybkie tempo działania. Motywuje je autonomia, możliwość podejmowania decyzji i widoczne rezultaty. Osoby entuzjastyczne, towarzyskie, cenią relacje. Motywuje je uznanie, współpraca, inspirująca atmosfera i możliwość wyrażania swoich pomysłów.

Osoby spokojne, lojalne, cenią stabilność. Motywuje je poczucie bezpieczeństwa, wsparcie zespołu, jasne zasady i możliwość pomagania innym.

Osoby analityczne, dokładne, cenią jakość. Motywuje je możliwość specjalizacji, pracy zgodnie z procedurami, precyzyjne informacje i uznanie ich wiedzy.

Poznaj

język motywacji i skutecznie buduj zaufanie.

Czerwony (D)

wyzwania i autonomia

Podczas przygotowań do targów osoba o dominującym stylu D będzie zmotywowana, gdy powierzysz jej odpowiedzialność za koordynację budowy stoiska lub za negocjacje z kluczowymi klientami. Możesz wyznaczyć jej ambitne cele pozyskania nowych kontaktów handlowych, oferując atrakcyjną premię za ich osiągnięcie.

Osoba o stylu D będzie zmotywowana, gdy otrzyma odpowiedzialność za wprowadzenie nowej linii produktów i będzie miała swobodę w podejmowaniu decyzji dotyczących strategii sprzedaży. Możesz wyznaczyć jej ambitny cel, pamiętając o potrzebie samodzielności w jego realizacji.

Żółty (I) otwartość, energia i relacje

Buduje relacje, a jego entuzjazm przyciąga tłumy. Osoba z wiodącym stylem I będzie czuła się doceniona i zmotywowana, gdy pozwolisz jej aktywnie angażować się w interakcje z odwiedzającymi stoisko, chętnie poprowadzi prezentacje produktów czy zorganizuje konkursy i zabawy przyciągające uwagę. Publiczne pochwały jej umiejętności nawiązywa -

nia nowych relacji, kontaktów biznesowych podczas targów będą dla niej silnym motywatorem. Innym zadaniem podnoszącym motywację osób ze stylem I będzie prowadzenie warsztatów dla klientek i klientów czy zaangażowanie w działania marketingowe w mediach i/ lub mediach społecznościowych. Dodatkowo publiczne pochwały za entuzjazm i umiejętności interpersonalne będą ją zachęcały do dalszej aktywności.

Zielony (S) stabilność i bezpieczeństwo

Jego spokój i wsparcie zapewnią płynną obsługę oraz zadbanie o potrzeby i wygodę odwiedzających. Osoba o stylu S będzie zmotywowana, gdy zapewnisz jej jasne zadania i procedury działania na stoisku, a także poczucie wsparcia ze strony współpracowniczek i współpracowników. Doceni możliwość pomocy innym członkom zespołu i gościom targowym. Możesz powierzyć jej rolę związaną z logistyką materiałów informacyjnych lub zapewnieniem komfortu odwiedzającym.

W codziennej pracy osoba S zwraca uwagę na stabilne warunki zatrudnienia. Doceni możliwość długotrwałej współpracy i poczucie

przynależności do zgranego zespołu. Aktywnie słucha i obserwuje, dlatego warto powierzyć jej rolę mentorki/ mentora czy zaangażować w procesy onboardingowe.

Niebieski (C) szczegóły i precyzja

Precyzyjna prezentacja i profesjonalizm budują zaufanie, nie tylko na targach.

Osoba o stylu C będzie zmotywowana, gdy powierzysz jej zadania wymagające dokładności, takie jak przygotowanie szczegółowych specyfikacji produktów, dbanie o estetykę ekspozycji czy udzielanie precyzyjnych odpowiedzi na techniczne pytania odwiedzających. Uznanie wiedzy eksperckiej i dbałości o detale podczas targów będzie dla niej bardzo ważne.

W codziennej pracy osoba o wiodącym stylu C będzie zmotywowana, gdy powierzysz jej zadania wymagające dokładności i analizy danych, np. zarządzanie stanami magazynowymi, tworzenie szczegółowych planów żywieniowych dla zwierząt czy dbanie o standardy czystości i bezpieczeństwa. Uznanie wiedzy i dbałości o detale będzie dla niej motywujące.

motywacjamotywacja

KIERUNEK

MOTYWACJA. Mapa zespołu Extended DISC® w praktyce.

Mapa zespołu jest oparta na indywidualnych wynikach wszystkich osób w zespole. Analiza otrzymanych danych pozwala na dopasowanie skutecznych strategii komunikacji i motywowania.

Na przykład jeżeli w zespole występuje przewaga osób o stylu I (żółtym) i S (zielonym), to wiesz już, że Twój zespół naturalnie ceni relacje i stabilność. Twoja strategia motywacyjna powinna kłaść nacisk na budowanie silnych więzi, wspólną pracę i przewidywalność. Jeżeli uznasz, że do skutecznej realizacji zadań brakuje Ci osób szybko podejmujących decyzje, to warto poszukać osób o potencjale D (czerwony), a jeżeli ważne jest dbanie o procedury i jakość, warto dołączyć do zespołu osoby z potencjałem C (niebieski).

OR do materiałów dodatkowych do artykułu, ZOObranża 05/2025 https://www lifterka pl/zb052025/

Dodatkowe materiały do artykułu:

Analizując mapę Twojego zespołu handlowców przygotowującego się do targów, możesz zauważyć, że w zespole jest silna reprezentacja osób o stylu I (żółtym) i D (czerwonym). To świetnie, bo zapewni energię i inicjatywę na stoisku. Osoby S (zieloni) chętnie zadbają o stałych klientów, a osoby C (niebieski) przygotują szczegółowe informacje o produktach.

Upewnij się, że osoby S i C mają jasno określone role i zadania, a także realne wsparcie, które pozwoli im efektywnie działać w stale zmieniającym się środowisku targowym.

Twój zespół, Twoje kolory, Twój sukces!

Sekret skutecznej motywacji nie jest ukryty za górą szkoleń czy skomplikowanych systemów premiowych. Rozwiązanie jest bliżej, niż myślisz – znajdziesz je w unikalnych profilach Twoich pracowniczek i pracowników. Kierunki motywacji wskaże Ci mapa zespołu Extended DISC®. W Lifterce codziennie doświadczamy praktycznych efektów świadomego wykorzystania tej wiedzy. Zamiast zgadywać lub stosować uniwersalne rozwiązania, dopasuj swoje strategie motywacyjne do dominujących naturalnych stylów zachowania w Twoim zespole. Rozumienie tego, co napędza Ciebie i Twoją załogę –od wyzwań, po relacje, stabilność czy precyzję – pozwala na budowanie stabilnego zaangażowania, zwiększenie efektywności i tworzenie środowiska pracy, w którym każdy czuje się doceniony i zmotywowany do osiągania wspólnych celów. Motywacją mogą być niezależne zadania, możliwość pozyskania nowych klientów, nawiązywanie kontaktów, zapewnienie sprawnej obsługi czy prezentowanie eksperckiej wiedzy. Wszystkie te zadania istotnie wpływają na osiąganie zaplanowanych rezultatów. Już dziś umów się na konsultację. Sprawdź, jak mapa zespołu odblokuje prawdziwy potencjał Twojej motywacji. To niezbędny krok na drodze do sukcesu Twojej firmy.

ze u e r k a sprawdź rozwiązania umów się wsparcie zespołu l i f t e r k a

l i f t e r k a sprawdź rozwiązania

ZAGROŻENIA

ZWIĄZANE Z PTASIĄ GRYPĄ

H5N1 U KOTÓW – NAJNOWSZE INFORMACJE

Tekst: Joanna Zarzyńska

Od czasu wybuchu epidemii ptasiej grypy typu A (HPAI H5N1) u bydła mlecznego w USA w marcu 2024 r. wiadomo, że wirusem zaraziły się dziesiątki kotów, w tym koty hodowlane i zdziczałe, koty domowe oraz duże koty w ogrodach zoologicznych i na wolności (np. tygrysy, lamparty, rysie). Do tej pory HPAI H5N1 zidentyfikowano u co najmniej 26 gatunków dzikich ssaków w Stanach Zjednoczonych. Koty były już znane z podatności na wirusa H5N1, a kilka przypadków kotów było powiązanych z ekspozycją na drób lub dzikie ptaki, zanim wybuchła epidemia u bydła. Ostatnie doniesienia wskazują na powiązanie przenoszenia choroby z kocią dietą.

Koty mogą zarażać się poprzez zjadanie zarażonych ptaków (koty wychodzące polujące), poprzez zjadanie surowego mięsa drobiowego, poprzez picie surowego mleka pochodzącego od zakażonych krów oraz poprzez kontakt z innymi zakażonymi kotami. Przypadki wykrycia H5N1 odnotowano również u myszy domowych i myszaków (ang. deer mice) w Nowym Meksyku, Kolorado i Waszyngtonie, które mogą potencjalnie służyć jako dodatkowa droga przenoszenia wirusa na koty domowe.

Badania naukowe

Naukowcy analizują dane zebrane na przestrzeni ostatnich 20 lat dotyczące przypadków ptasiej grypy u kotów. Jedna z najnowszych publikacji1 zespołu dr Coleman z Wydziału Zdrowia Globalnego, Środowiskowego i Zawodowego Szkoły Zdrowia Publicznego UMD wykazała, że z 607 przypadków u kotów aż połowa zakończyła się śmiercią zwierzęcia (przeanalizowano dane z 18 krajów, śmiertelne przypadki dotyczyły 18 gatunków kotów). W Polsce zaniepokojenie wywołały przypadki zachorowań z czerwca 2023 r. (28 kotów domowych i karakal). Badacze z Polski otrzymali wówczas pięć zamrożonych próbek mięsa od jednego z opiekunów kotów i wykryli wysoki poziom wirusowego RNA w jednej z nich, którą było mięso kurczaka zakupione jako świeże do spożycia przez ludzi. Zakażenia kotów H5N1 odnotowano także w Finlandii, we Francji, Włoszech, w Peru i Korei Południowej u 5 gatunków kotowatych (135 kotów domowych, 2 bobcatów, 1 rysia, 1 karakala i 1 lwa). Ogrody zoologiczne, schroniska dla zwierząt i obszary wiejskie, takie jak gospodarstwa rolne i grunty prywatne, były najczęstszymi miejscami, w których zgłaszano zakażenia AIV u kotów.

1https://doi.org/10.1093/ofid/ofaf261

Naukowcy uważają, że te dane mogą być niedoszacowane, ponieważ brak jest aktywnego monitoringu zachorowań i faktyczna liczba zachorowań może być wyższa, szczególnie że śmiercionośny dla kotów szczep grypy jest wysoce zaraźliwy. Jak koty mogą się zarażać? Poprzez zjadanie zarażonych ptaków (koty wychodzące polujące), poprzez zjadanie surowego mięsa drobiowego, poprzez picie surowego mleka pochodzącego od zakażonych krów oraz poprzez kontakt z innymi zakażonymi kotami (dotyczy zarówno kotów domowych, jak i dzikich). Przypadki wykrycia H5N1 odnotowano również u myszy domowych i myszaków (ang. deer mice) w Nowym Meksyku, Kolorado i Waszyngtonie, które mogą potencjalnie służyć jako dodatkowa droga przenoszenia wirusa na koty domowe.

Podkreślono, że w ostatnich dwóch latach liczba zakażeń u kotów drastycznie wzrosła. Ponieważ wśród objawów u kotów występuje ostre zapalenie mózgu (encefalopatia), to podczas diagnostyki choroba może być mylona z wścieklizną. Inne objawy to utrata apetytu, utrata koordynacji ruchowej, drgawki. Ponadto zaobserwowano, że wieloogniskowe krwotoki i martwica w różnych narządach wraz z oskrzelowo-śródmiąższowym

Nie dotykaj ani nie pozwól zwierzętom towarzyszącym na kontakt z chorymi lub martwymi zwierzętami lub ich odchodami.

Nie jedz ani nie karm swoich kotów surowym mięsem ani surowym mlekiem.

Na podstawie: Dr K. Coleman, 2025.

Obserwuj uważnie koty wychodzące.

Niezwłocznie zgłaszaj objawy oddechowe lub przypominające wściekliznę lekarzowi weterynarii.

TOMOJO dla kotów

Hanna Kantor

Dystrybutor marki

Dyrektor marketingu www.portica.pl

Większość kotów nie opuszcza mieszkań – czy są one narażone na kontakt z tak niebezpiecznym wirusem? Okazuje się, że tak. Bardzo ważne więc jest, czym zwierzę żywimy oraz jakie jest pochodzenie składników karmy, np. białek zwierzęcych. Rozsądne jest kierowanie się w stronę takich ich źródeł, z których możliwość zakażenia jest znikoma lub wręcz żadna. Takimi surowcami są białka owadów, które hoduje się w zamkniętych pomieszczeniach, w restrykcyjnej czystości. To diametralnie je różni od hodowli drobiu czy zwierząt rzeźnych. Obecnie hodowane owady, które trafiają do karm dla zwierząt domowych, karmi się mieszankami roślinnymi – warzywami, owocami, otrębami, które zanim trafią na owadzi „stół”, podlegają kontroli, bo pasza złej jakości (z pleśnią, pestycydami itp.) może przynieść straty w hodowli. Taka hodowla jest też dużo bardziej ekologiczna niż hodowla zwierząt rzeźnych, co jest ważnym elementem koncepcji One Health. Dla opiekunów, którzy obawiają się zarażenia pupila wirusem H5N1, bardzo dobrym wyborem będą właśnie karmy z owadami. W naszej ofercie znajdują się karmy TOMOJO dla kotów na każdym etapie życia. Wysokiej jakości, hipoalergiczne i bezpieczne.

zapaleniem płuc przyczyniają się do śmiertelności obserwowanej u zwierząt dotkniętych zakażeniem. Zgony następują nagle. Psy również mogą zarazić się H5N1, choć zwykle wykazują łagodne objawy kliniczne i niską śmiertelność w porównaniu z kotami. Obecnie H5N1 nie został wykryty u psów w Stanach Zjednoczonych, ale w innych krajach odnotowano przypadki śmiertelne.

Zalecenia dla producentów karm dla zwierząt domowych

W związku z trwającą epidemią wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) amerykański Pet Food Institute (PFI) wzywa producentów karmy dla zwierząt domowych do wdrożenia środków bezpieczeństwa w całym łańcuchu dostaw w celu ochrony zdrowia zwierząt.

HPAI stanowi poważne zagrożenie dla zwierząt towarzyszących, głównie kotów, w wyniku kontaktu z zakażonymi ptakami dzikimi lub drobiem, kontaktu z ludźmi, odzieżą lub elementami z gospodarstw dotkniętych chorobą, piciem niepasteryzowanych produktów mlecznych lub spożywania zakażonego surowego mięsa. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) wraz z Amerykańskim Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) oraz Amerykańskim Stowarzyszeniem Lekarzy Weterynarii (AVMA) zaleca ostrożność w odniesieniu do

diety opartej na surowym mięsie dla zwierząt domowych ze względu na potencjalne narażenie na patogeny.

FDA ustaliła, że konieczne jest, aby producenci karm dla kotów i psów, którzy są objęci ustawą FDA Food Safety Modernization Act Preventive Controls for Animal Food (PCAF) i używają niegotowanych lub niepasteryzowanych surowców pochodzących od drobiu lub bydła (np. niegotowane mięso, niepasteryzowane mleko lub niepasteryzowane jaja), aby ponownie przeanalizowali swoje schematy bezpieczeństwa produkcji w celu uwzględnienia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków (w szczególności H5N1) jako znanego lub racjonalnie przewidywalnego zagrożenia mikrobiologicznego (na podstawie analizy ryzyka).

FDA zaleca następujące praktyki w celu zminimalizowania ryzyka związanego z H5N1 w zakładach produkujących karmę dla zwierząt domowych:

• Pozyskiwanie surowców wyłącznie ze zdrowych stad/ kurników.

• Wdrożenie etapów przetwarzania, takich jak obróbka cieplna, która, jak wykazano, inaktywuje wirusa w mięsie, mleku i jajach.

• Ustanowienie kontroli łańcucha dostaw w celu sprawdzenia, czy surowce są wolne od skażenia wirusem H5N1.

Opiekun powinien zwracać uwagę na potencjalne objawy ptasiej grypy u zwierząt domowych, takie jak osowiałość, zmniejszony apetyt i trudności w oddychaniu. Jeśli podejrzewasz, że Twoje zwierzę może być zarażone, natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii!

Zalecenia dla opiekunów zwierząt domowych

Aby chronić zwierzęta domowe przed ptasią grypą, opiekunowie powinni zminimalizować kontakt z dzikimi ptakami (w tym ptasimi odchodami), unikać surowej lub niedogotowanej karmy/ mięsa, podawania surowego mleka i przestrzegać zasad higieny (mycie misek). Ważnym środkiem ostrożności jest również trzymanie zwierząt domowych w zamkniętych pomieszczeniach, zwłaszcza na obszarach, na których występują ogniska choroby, oraz dezynfekcja misek na karmę i wodę. Należy przestrzegać zasad higieny własnej, której podstawą jest mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami. Regularnie trzeba dezynfekować klatki, wybiegi i inne powierzchnie, z którymi zwierzęta mogą mieć kontakt. Opiekun powinien zwracać uwagę na potencjalne objawy ptasiej grypy u zwierząt domowych, takie jak osowiałość, zmniejszony apetyt i trudności w oddychaniu. Jeśli podejrzewasz, że Twoje zwierzę może być zarażone, natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii!

Czy grozi nam nowa epidemia?

Naukowcy wskazują, że grypa ptaków może rozprzestrzeniać się także wśród ludzi (w USA w latach 2022–2025 było to 70 przypadków), wirus nie przenosi się z człowieka na człowieka – dotychczas nie odnotowano takiego przypadku transmisji. Na razie nie odnotowuje się wysokiej śmiertelności, ale pamiętając o ostatniej pandemii Covid-19, zaleca się ściślejszy monitoring zakażeń, zwłaszcza wśród zwierząt, które są w stałym kontakcie z ludźmi, aby nie nastąpił kolejny globalny kryzys zdrowia publicznego. Pierwsze badanie, w którym odno -

towano przeniesienie wirusa z kotów na ludzi, dotyczyło wybuchu epidemii H5N1 wśród tygrysów żyjących w niewoli w Tajlandii, po którym u dwojga ludzi stwierdzono serokonwersję. Drugie dotyczyło dużej epidemii H7N2 wśród kotów domowych w schronisku dla zwierząt w Nowym Jorku, gdzie zakażonych zostało dwoje ludzi, w tym odwiedzający lekarz weterynarii, który pobrał próbki od zakażonych kotów, oraz pracownik schroniska dla zwierząt narażony na kontakt z zakażonymi kotami. Naukowcy wskazują potrzebę szybkiego wdrożenia nadzoru nad zdrowiem kotów, zarówno domowych, w schroniskach, jak i dzikich (np. ogrody zoologiczne).

Literatura:

• Burrough, E. R., Magstadt, D. R., Petersen, B., Timmermans, S. J., Gauger, P. C., Zhang, J., Siepker, C., Mainenti, M., Li, G., Thompson, A. C., Gorden, P. J., Plummer, P. J., & Main, R. (2024). Highly Pathogenic Avian Influenza A(H5N1) Clade 2.3.4.4b Virus Infection in Domestic Dairy Cattle and Cats , United States, 2024. Emerging Infectious Diseases, 30(7). https://doi.org/10.3201/eid3007.240508

• Chen, Y., Zhong, G., Wang, G., Deng, G., Li, Y., Shi, J., Zhang, Z., Guan, Y., Jiang, Y., Bu, Z., Kawaoka, Y., & Chen, H. (2010). Dogs are highly susceptible to H5N1 avian influenza virus. Virology, 405(1), 15–19. https://doi.org/10.1016/j.virol.2010.05.024

• Frymus, T., Belák, S., Egberink, H., Hofmann-Lehmann, R., Marsilio, F., Addie, D. D., Boucraut-Baralon, C., Hartmann, K., Lloret, A., Lutz, H., Pennisi, M. G., Thiry, E., Truyen, U., Tasker, S., Möstl, K., & Hosie, M. J. (2021). Influenza Virus Infections in Cats. Viruses, 13(8), 1435. https://doi.org/10.3390/v13081435

• Ly, H. (2024). Highly pathogenic avian influenza H5N1 virus infection of companion animals. Virulence, 15(1), 2289780. https://doi.org/ 10.1080/21505594.2023.2289780

• Rabalski, L., Milewska, A., Pohlmann, A., Gackowska, K., Lepionka, T., Szczepaniak, K., Swiatalska, A., Sieminska, I., Arent, Z., Beer, M., Koopmans, M., Grzybek, M., & Pyrc, K. (2023). Emergence and potential transmission route of avian influenza A (H5N1) virus in domestic cats in Poland, June 2023. Eurosurveillance, 28(31). https:// doi.org/10.2807/1560-7917.ES.2023.28.31.2300390

Jakość, innowacje i lojalność klientów –przepis INABA na sukces.

Rozmowa z Andrzejem Kozłowskim, Regionalnym Managerem na Europę Środkowowschodnią  INABA FOODS.

Redakcja: Rok temu rozmawialiśmy przy stoisku INABA na Interzoo, które wtedy przyciągało tłumy – co zmieniło się od tego czasu?

Rzeczywiście, nasza obecność na Interzoo 2024 była bardzo widoczna i – co najważniejsze – świetnie odebrana przez branżę. Dziś, rok później, mogę z dumą powiedzieć, że utrzymaliśmy wysoką dynamikę wzrostu. INABA w Polsce wciąż notuje kilkukrotne przyrosty obrotów rok do roku, a świadomość marki rośnie w tempie, które jeszcze niedawno uznalibyśmy za bardzo ambitne.

R: Czy pozycja marki na świecie również się umacnia? Zdecydowanie tak. Po raz kolejny możemy mówić o pozycji numer 1 na świecie w kategorii mokrych kocich przekąsek. To nie jest chwilowy trend – to długofalowy efekt konsekwentnej pracy, jakości produktów i podejścia do innowacji.

R: A jak to wygląda na polskim rynku, zwłaszcza online, gdzie konkurencja jest szczególnie intensywna?

Nasze badania pokazują bardzo wyraźnie, że INABA jest zdecydowanym liderem w kategorii kremowych przysmaków dla kotów podawanych z ręki. Co więcej, niedawno umocniliśmy się też na świetnej drugiej pozycji w ogólnej kategorii kocich przekąsek online. Widzimy, że Polacy pokochali nasz sposób karmienia – bliski, emocjonalny, lekki, ale pełen wartości. I – co najważniejsze – pokochały go również koty, które odwdzięczają się po swojemu: mruczeniem, zaufaniem i tą cichą, codzienną radością, którą zna każdy opiekun.

R: Jakie działania stoją za tym sukcesem? Jednym z kluczy do sukcesu jest to, że chcemy być tam, gdzie są nasi konsumenci. Dlatego rozbudowujemy dystrybucję

o kolejne kanały sprzedaży. Dla każdego z nich przygotowujemy dedykowane portfolio. Wiemy, że klienci płynnie przechodzą między kanałami – offline, online, sieci handlowe, sklepy specjalistyczne – i chcemy, by niezależnie od miejsca kontaktu z marką doświadczenia były spójne i pozytywne. To buduje zaufanie i lojalność.

R: A jak wygląda podejście INABA do jakości produktów? Jesteśmy bezkompromisowi. Produkty INABA to wciąż wyłącznie najwyższej jakości składniki, które spełniają rygorystyczne standardy „human grade” – czyli jakości tożsamej jak dla żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nie korzystamy z konserwantów, sztucznych barwników ani polepszaczy. Jeśli coś trafia do miski kota, to musi być bezpieczne, zdrowe i naprawdę smaczne.

R: Co nowego przygotowaliście dla opiekunów kotów w tym sezonie?

Wiosna 2025 to dla nas czas kilku ważnych premier. Rozbudowujemy klasyczną linię Churu o uwielbiany w Polsce smak łososia. Wprowadzamy produkty dla kotów starszych, które wymagają szczególnej troski. Mamy też coś zupełnie nowego – Fun Bites, czyli idealną propozycję na opiekunów kilku kotów, jako smaczna nagroda w ciągu dnia. Pojawiły się też wygodne multipaki Churu oraz saszetki Dashi – stworzone z myślą o naszych lojalnych użytkownikach i ich codziennych rytuałach.

R: Czy INABA to dobry wybór także z perspektywy detalisty?

Bez dwóch zdań. Wprowadzenie produktów INABA do oferty to realna szansa na wzrost przychodów, zwiększenie częstotliwości zakupów i pozyskanie nowych, lojalnych klientów. I co ważne – bez negatywnego wpływu na inne kocie kategorie… bo – umówmy się – nie wydaje się, żeby jakakolwiek mogła ucierpieć na pojawieniu się w ofercie marki, którą koty po prostu kochają.

R: Co jeszcze planujecie na ten rok?

To będzie bardzo intensywny sezon. Będziemy obecni na wielu wydarzeniach branżowych i konsumenckich. Zachęcamy do śledzenia nas w mediach społecznościowych oraz na stronie www.inaba-ciao.pl, gdzie regularnie dzielimy się nowościami i inspiracjami.

Japońskie przysmaki premium

Inaba jest japońską, rodzinną firmą z blisko dwustuletnią tradycją, produkującą przysmaki dla kotów i psów. Oferuje niskokaloryczne produkty bez zbóż, konserwantów i sztucznych barwników. Mięso zawarte w przysmakach zawsze pochodzi z kurczaków z wolnego wybiegu oraz z ryb dalekomorskich odławianych w sposób zrównoważony i certyfikowany, bezpieczny dla delfinów.

Nie zawierają zbóż

Bez konserwantów i sztucznych barwników

Wysoka wilgotność

Kurczak zagrodowy

Tuńczyk głębinowy

Kremowa konsystencja

*Inaba to marka nr 1 na świecie wśród mokrych przysmaków dla kotów. Źródło Euromonitor; 2023 RSP, badanie przeprowadzone w okresie listopad 2024 - styczeń 2025.

MIESZANIE KARM

Tekst: dr inż. Jacek Wilczak

Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Zagadnieniem wywołującym bardzo duże zainteresowanie wśród opiekunów psów jest temat związany z możliwością mieszania ze sobą różnych rodzajów karm, zarówno w ujęciu różnych modeli żywienia, jak i w obrębie tego samego modelu. Wyjaśnienie takiego dylematu dałoby opiekunom poczucie bezpieczeństwa, że nakładając do miski jednocześnie karmę mokrą z karmą suchą lub stosując naprzemiennie te dwa modele żywienia, nie doprowadzą do zagrożenia zdrowia swojego psa.

Łącząc ze sobą różne rodzaje karm, należy jedynie zwrócić uwagę na łączną ilość podawanej wraz z nimi wartości energetycznej i odżywczej. Zawsze musi być ona dostosowana indywidualnie do potrzeb danego psa. Należy pamiętać, że karmy suche i suszone poprzez niższą wilgotność w przeliczeniu na 100 g dostarczają wyższą wartość odżywczą w stosunku do karm mokrych.

Czy

mieszanie karm jest bezpieczne?

Ponieważ nie ma żadnych doniesień naukowych, które wskazywałyby na szkodliwość mieszania ze sobą różnych karm, należy taką możliwość potraktować jako całkowicie bezpieczną. Wszystkich opiekunów, których ten dylemat dotyczy, chciałbym uspokoić, że jeżeli tylko mieszają ze sobą dwa rodzaje karm i każda z nich spełnia wymogi stawiane pełnoporcjowym karmom bytowym, to w przypadku psa zdrowego nie ma żadnej obawy czy ryzyka. Oczywiście, tak jak w przypadku wykorzystywania wyłącznie jednego modelu żywienia, należy zwracać uwagę na reakcję psa na podawany pokarm – reakcja, która może zaskoczyć opiekuna, w takim samym stopniu może dotyczyć danego rodzaju karmy, jak i ich połączeń. Łącząc ze sobą różne rodzaje karm, należy jedynie zwrócić uwagę na łączną ilość podawanej wraz z nimi wartości energetycznej i odżywczej. Zawsze musi być ona dostosowana indywidualnie do potrzeb danego psa. Należy pamiętać, że karmy suche i suszone poprzez niższą wilgotność w przeliczeniu na 100 g dostarczają wyższą war-

tość odżywczą w stosunku do karm mokrych. Jeśli dobieramy proporcje między karmami suchymi/ suszonymi a mokrymi, suma wartości odżywczej w nich zawarta musi precyzyjnie uwzględniać zapotrzebowanie danego psa. Jeżeli takiej wiedzy opiekun nie posiada, warto ten model żywienia skonsultować z dietetykiem weterynaryjnym. Jest to istotne szczególnie w kontekście ryzyka nadwagi i otyłości u psa, któremu opiekun podaje w stosunku do zapotrzebowania większą ilość wysokoenergetycznej karmy suchej.

Teorie vs. wiedza naukowa

Dlaczego zatem pojawiają się tak licznie zgłaszane obawy związane z taką metodą żywienia psa? Wpływ mają na to rozpowszechniane teorie wskazujące na problemy związane z trawieniem tak różnych form karm, z osłabieniem wydzielania enzymów trawiennych, selektywnym trawieniem wyłącznie jednego składnika odżywczego, zaleganiem w przewodzie pokarmowym szczególnie karmy suchej itp. Wszystkie one powinny zostać jednoznacznie wyjaśnione.

Maciej Reimus

Product Manager BIOFEED

Mixed feeding – jak prawidłowo łączyć karmę suchą i mokrą w diecie psa?

Coraz więcej opiekunów decyduje się na model żywienia typu mixed feeding , czyli łączenie karmy suchej i mokrej. To rozwiązanie nie tylko zwiększa atrakcyjność posiłku, lecz także może realnie wpływać na zdrowie psa. Mokra karma pomaga utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia organizmu, co ma znaczenie m.in. dla funkcjonowania układu moczowego, a także pozwala ograniczyć kaloryczność posiłków – co jest istotne w profilaktyce nadwagi.

Aby jednak model mieszany był bezpieczny i efektywny, należy sięgać po produkty o wysokiej strawności i zgodnych profilach żywieniowych. Karmy BIOFEED zarówno suche, jak i mokre – zostały opracowane tak, aby można je było stosować łącznie bez ryzyka nadmiaru lub niedoboru składników odżywczych. Ich spójne receptury umożliwiają elastyczne komponowanie posiłków z zachowaniem optymalnego bilansu energetycznego i mineralnego. To szczególnie istotne w żywieniu psów o zróżnicowanych potrzebach.

Prawidłowo prowadzony mixed feeding może wspierać zdrowie psa na wielu poziomach – od prawidłowego trawienia, przez utrzymanie masy ciała, aż po wsparcie układu odpornościowego. BIOFEED oferuje narzędzia, które ułatwiają wdrożenie tej strategii w sposób świadomy i zbilansowany.

Proces trawienia w przewodzie pokarmowym dotyczy poszczególnych składników odżywczych, które „budują” dany produkt spożywczy – w przypadku psów głównym produktem spożywczym jest karma. To od ilości i wzajemnych proporcji między białkami, tłuszczami i węglowodanami zależy efektywność trawienia. Dokładne wymieszanie treści przewodu pokarmowego na odcinku żołądek – jelito cienkie daje gwarancję dotarcia wszystkich niezbędnych enzymów trawiennych do poszczególnych składników odżywczych w celu ich sukcesywnego trawienia. Bazując wyłącznie na fakcie, że owo wymieszanie jest konsekwencją zawartości wody w przewodzie pokarmowym, wiemy, że efektywniejsze będzie, jeżeli wraz z karmą suchą będzie podana karma mokra. Wyższa wilgotność karmy mokrej poprawi wilgotność treści pokarmowej i zwiększy efektywność trawienia. Mieszanie ze sobą karm o różnej wilgotności nie stanowi problemu dla funkcji trawiennych przewodu pokarmowego, tak samo jak problemem nie jest jednoczesne efektywne

trawienie kawałka mięsa (produktu o wysokiej wartości odżywczej) razem z kawałkiem warzywa (produktu o niskiej gęstości odżywczej). Należy także pamiętać, że ilość wydzielanych enzymów trawiennych jest ściśle zależna od rodzaju pokarmu. Na przykład jeżeli w diecie psa znajduje się produkt wysokobiałkowy (karma sucha, karma suszona, kawałek mięsa), to już w czasie wąchania i pobrania do pyska karmy lub mięsa przez psa (faza głowowa mechanizmu regulującego zewnątrzwydzielniczą funkcję trzustki) jego trzustka zaczyna produkować sok trzustkowy bogaty w enzymy proteolityczne – trawiące białka. Nie występuje zatem żadna realna obawa, że będzie on mniej efektywnie trawiony, a jako niecałkowicie strawiony będzie zalegał w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Jeżeli kupa psa nadal wygląda prawidłowo, jej konsystencja jest zwarta i nie zmienia się, a przede wszystkim jest wydalana w stałej ilości i o podobnych porach dnia, jest to wystraczającym dowodem, że pasaż jelitowy przebiega bez żadnych zakłóceń.

Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi dieta psa powinna być jak najbardziej urozmaicona, nie jest bezpieczne podawanie psu wyselekcjonowanych źródeł składników odżywczych. Z tego też powodu wszystkie karmy, niezależnie od rodzaju, bazują na urozmaicanych źródłach składników odżywczych: mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, produktów roślinnych, źródeł składników biologicznie czynnych.

Istnieje niepotwierdzona teoria mówiąca o tym, że na efektywność trawienia wpływ ma przede wszystkim podawanie posiłków, które będą źródłem pojedynczych składników odżywczych. Według tej teorii produkty białkowe nie powinny być podawane psu łącznie z tymi będącymi źródłem węglowodanów czy tłuszczy. Problem polega jednak na tym, że takie obserwacje dotyczą badań na modelach zwierzęcych, gdzie podawanie syntetycznej karmy doświadczalnej składającej się wyłącznie z jednego składnika odżywczego rzeczywiście zmuszało trzustkę do produkcji soku trzustkowego o składzie dopasowanym do danego składnika odżywczego. Podobny model żywienia jest niemożliwy do odwzorowania w żywieniu psów, u których karma jest zbudowana z surowców będących jednocześnie źródłem wielu składników

odżywczych. A ponieważ zgodnie z zaleceniami żywieniowymi dieta psa powinna być jak najbardziej urozmaicona, nie jest bezpieczne podawanie psu wyselekcjonowanych źródeł składników odżywczych. Z tego też powodu wszystkie karmy, niezależnie od rodzaju, bazują na urozmaicanych źródłach składników odżywczych: mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, produktów roślinnych, źródeł składników biologicznie czynnych.

Zalety mieszania karmy mokrej z suchą lub suszoną

Mimo że opiekunowie psów najczęściej decydują się na jeden model żywienia, warto wskazać, że łączenie ze sobą różnych form karm oprócz tego, że u psów zdrowych nie powinno prowadzić do problemów ze strony

REKLAMA

Hanna Kantor

Dystrybutor marki

Dyrektor marketingu www.portica.pl

DeliGuard – niezastąpione wsparcie w zmianach diety

Mamy czasy coraz większej humanizacji w traktowaniu zwierząt domowych. Opiekunowie są przeświadczeni, że skoro ludzie lubią sobie dogadzać dobrym, urozmaiconym jedzeniem i dobrą kuchnią – to i ich czworonożne „dzieci” też będą mieć z tego frajdę. Tymczasem częste zmiany karmy czy przysmaków wcale nie muszą służyć zdrowiu zwierząt. Każdorazowa zmiana, szczególnie ta nagła, z dnia na dzień, to wyzwanie dla ich przewodu pokarmowego. Skutek to biegunki, bóle brzucha i inne sensacje ze strony jelit. W takich przypadkach świetnym rozwiązaniem będzie podawanie zwierzęciu postbiotyku DeliGuard . To nowoczesny, płynny suplement, naturalny i skuteczny. Nie wywołuje skutków ubocznych i jest łatwy w podawaniu. Jego wpływ na mikrobiotę przewodu pokarmowego i trawienie oraz kompleksowe wsparcie organizmu sprawiają, że jest on niezastąpionym sprzymierzeńcem w trudnych chwilach, jakimi są zmiany diety. DeliGuard może być podawany w chwili wystąpienia problemów, ale także długofalowo, profilaktycznie, dla wzmocnienia organizmu pupila.

funkcjonowania przewodu pokarmowego, to dodatkowo może urozmaicać dietę zarówno pod względem jakości odżywczej, jak i fizycznej stymulacji do produkcji przez przewód pokarmowych wielu czynników regulatorowych. Zmienna objętość treści pokarmowej „zmusza” przewód pokarmowy do uruchamiania mechanizmów regulujących odwadnianie treści pokarmowej w jelicie grubym, stymulacji komórek układu odpornościowego zlokalizowanych w ścianie przewodu pokarmowego. Ponadto warto zwrócić uwagę na fakt, że psy, które są przyzwyczajone do różnych form pokarmu, szybciej i w sposób niemalże niezauważalny zaakceptują zmianę metody żywienia, gdy okaże się ona konieczna . W przypadku wystąpienia konieczności zmiany formy karmy na taką, która będzie pełniła funkcję diety weterynaryjnej w celu niwelowania objawów choroby, wcześniej przyzwyczajony układ pokarmowy efektywniej taką zmianę zaakceptuje. Im częstsze urozmaicanie żywienie

psa, tym lepsza adaptacja do zmiany modelu żywienia. Nie ukrywam, że w przypadku wyboru wysokoprzetworzonych karm suchych w żywieniu psów dodanie do ich diety mniej przetworzonych karm mokrych przyczynia się wyłącznie do promocji ciekawszego modelu żywienia, jakim są karmy mokre.

Jedynym przypadkiem, kiedy niezalecane jest łączenie dwóch tak skrajnych modeli żywienia jest postępowanie dietetyczne, które zostało wprowadzone szczególnie w celu stabilizacji pracy przewodu pokarmowego. W tym przypadku nagła zmiana konsystencji diety może dodatkowo pogłębiać stan chorobowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, w przypadku psa zdrowego łączenie ze sobą różnych modeli żywienia nie powinno przyczyniać się do jakikolwiek problemów i co więcej, może być ciekawą metodą urozmaicenia diety, szczególnie wtedy, kiedy podstawowym modelem żywienia jest karma sucha.

Wszystko, czego potrzebuje Twój pies, w jednej saszetce:

POZNAJ TASTY DOGS LIFE

Bez zbóż, sztucznych dodatków i kompromisów

Współcześni opiekunowie psów oczekują od karmy czegoś więcej niż tylko zaspokojenia głodu – liczą się jakość składników, funkcjonalność i realne wsparcie zdrowia. Linia saszetek

Tasty Dogs Life doskonale wpisuje się w te potrzeby. To pełnoporcjowa mokra karma w formie smakowitych dań w galaretce, dostępna w aż ośmiu starannie skomponowanych wariantach smakowych, zamknięta w poręcznych saszetkach o pojemności 500 g.

Mięsna baza, która odżywia

Receptura każdej saszetki jest oparta na 90% składników pochodzenia zwierzęcego. Co istotne, 99% białka w karmie pochodzi ze źródeł zwierzęcych, a to przekłada się na wyjątkową przyswajalność i wsparcie dla mięśni, energii i ogólnej kondycji psa.

Wsparcie układu pokarmowego i odporności

Zawartość prebiotyków w karmie wspomaga równowagę mikroflory jelitowej oraz naturalną odporność. To kluczowe elementy codziennej profilaktyki zdrowotnej psów dorosłych, niezależnie od rasy.

Naturalne składniki o właściwościach wspierających zdrowie

Każdy wariant karmy został wzbogacony o warzywa i owoce korzystnie wpływające na organizm psa. Marchew i dynia to źródła błonnika i beta-karotenu, pomidory dostarczają likopenu i pektyn, jabłka i żurawina wspierają odporność i zdrowie układu moczowego, a pietruszka działa oczyszczająco i wspomaga trawienie.

Wszystkie receptury są bezzbożowe i bezglutenowe, pozbawione sztucznych konserwantów, barwników i wypełniaczy. Dzięki temu karma jest odpowiednia także dla psów z alergiami pokarmowymi i wrażliwym układem trawiennym.

Witaminy i mikroelementy dla codziennej równowagi

Tasty Dogs Life dostarcza kompleks niezbędnych witamin (A, D3, E) oraz mikroelementów, takich jak cynk i selen, wspierających odporność, zdrową skórę i sierść oraz prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Poręczne saszetki – wygoda każdego dnia

Porcjowanie karmy jeszcze nigdy nie było tak proste. 500-gramowe saszetki ułatwiają podawanie i przechowywanie karmy. To świeżość i komfort codziennego karmienia – bez bałaganu i marnowania jedzenia.

Szeroka gama smaków

W ofercie dostępne są warianty: drób, wołowina, indyk, jagnięcina, kaczka, cielęcina, jeleń i wieprzowina –każda z receptur opracowana z myślą o zróżnicowanych potrzebach żywieniowych i preferencjach smakowych psów.

Tasty Dogs Life – kompletne żywienie w nowoczesnej formie

Tasty Dogs Life to coś więcej niż mokra karma. To kompleksowe podejście do żywienia – łączące wysoką zawartość mięsa, funkcjonalne dodatki wspierające zdrowie oraz wygodną formę podania. Każda saszetka to pełnoporcjowe, smakowite danie w galaretce, które nie tylko zaspokaja apetyt, lecz także dostarcza psu wszystkiego, czego potrzebuje na co dzień.

MOKRA KARMA DLA PSÓW

dania w galaretce

Pełnoporcjowa karma dla psów dorosłych wszystkich ras.

• 90% mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego

• 99% białka zwierzęcego

Dostępna gramatura: 500 g.

Dbaj o (pełno)wartościowe relacje z pupilem!

z cielęciną z wołowiną z wieprzowiną z kaczką z drobiem z indykiem z jagnięciną z jeleniem

DISHAA

Jak pomóc psu w demencji?

Tekst: tech. wet. Ewelina Stanclik

Przychodnia Trzech Diamentów

Każdy okres rozwoju psa ma swoje dobre i złe strony oraz rządzi się własnymi prawami. Opiekunowie zwykle najwięcej uwagi poświęcają psu w okresie szczenięcym i młodzieńczym, kiedy to w rzeczywistości pies intensywnie wymaga od człowieka zaangażowania. Okres dorastania i wczesnej dorosłości jest trudnym czasem dla całej ludzko-psiej rodziny. W zależności od wielkości i rasy psa moment osiągnięcia dojrzałości fizycznej oraz psychicznej będzie się nieco różnił, jednak niewątpliwie jest to czas niezwykle burzliwy i niekiedy chaotyczny. Złożoność tego okresu wiąże się z częstymi trudnościami na drodze wychowania, występującymi zaburzeniami zachowania, budowaniem relacji i często problemami zdrowotnymi.

Starzenie się organizmu jest procesem zupełnie naturalnym, fizjologicznym i nieuniknionym. O ile starość nie jest chorobą, o tyle bywa ona trudna w niektórych przypadkach i obfitująca w choroby wynikające z wielu względów. Opiekun w dużej mierze może wpłynąć na czas starzenia się oraz

sposób starzenia się organizmu, jeśli odpowiednio wcześniej zwróci uwagę na pewne kwestie.

Dojrzałość i starość psa

Później, w okolicy trzeciego roku życia, następuje moment dojrzałości, kiedy mamy pod opieką już dojrzałego, ukształtowanego i (miejmy nadzieję) zrównoważonego psa. To czas najbardziej komfortowy dla wszystkich, pies jest w sile wieku, jeżeli opiekun włożył odpowiednią ilość pracy i zaangażowania w okresie dojrzewania, to w tym czasie powinien się cieszyć dobrą relacją z psem i to psem, z którym dobrze się rozumie. Można korzystać z życia i cieszyć się tym, co przynosi czas. Niestety, z uwagi na długość życia psów ten czas trwa niezwykle krótko i znów w zależności od wielkości psa, po upływie około ósmego roku życia (u małych i mikro- ras ten czas się przesuwa i oznaki starzenia mogą być widoczne dopiero po około 10. roku życia) zaczynają być widoczne zmiany dotyczące starzenia się. Starzenie się organizmu jest procesem zupełnie naturalnym, fizjologicznym i nieuniknionym. O ile starość nie jest chorobą, o tyle bywa ona trudna w niektórych przypadkach i obfitująca w choroby wynikające z wielu względów. Opiekun w dużej mierze może wpłynąć na czas starzenia się oraz sposób starzenia się organizmu, jeśli odpowiednio wcześniej zwróci uwagę na pewne kwestie. W rzeczywistości na jakość psiej starości pracujemy już za młodu. To znaczy, zadaniem opiekuna jest zadbać o to, by zwierzę w okresie do -

rastania miało zapewnione: odpowiedni rodzaj żywienia dostosowany do swoich potrzeb, odpowiedni zrównoważony ruch, troskę o ogólny stan zdrowia i kondycję. Organizm utrzymany w dobrej formie – mądrze prowadzony, odżywiony zgodnie z potrzebami gatunkowymi, aktywny fizycznie, aktywny psychicznie, w dobrej kondycji fizycznej (m.in. brak otyłości) ma szansę na opóźnienie procesów starzenia się oraz łagodniejszy przebieg i późniejsze rozwinięcie się wielu chorób. Natomiast zła jakość życia, słabej jakości dieta, otyłość, brak ruchu, brak ćwiczeń umysłowych i towarzyszące choroby, w tym długie stosowanie leków, może wiązać się z gorszym znoszeniem starzenia się.

Starzenie się – na czym polega?

Ogólnie ujmując temat, starzenie się dotyczy zużywania się i umierania komórek w organizmie. Stopniowo pogarsza się funkcja każdego układu, każdego narządu i w zależności od występowania dodatkowych chorób będą się pojawiały różnice w intensywności widocznych objawów. Procesy te obejmują cały organizm, ale w różnym czasie i z różnym natężeniem, przebiegają indywidualnie, przez co każde zwierzę inaczej się starzeje i z innymi problemami się zmaga. Najczęściej widoczne problemy to zaburzenia w poruszaniu się, pogorszenie jakości elastyczności skóry, słabej jakości sierść,

Postawienie diagnozy DISHAA powinno się wiązać z wprowadzeniem planu działania, którego schemat będzie zależny od stopnia zaawansowania zmian oraz obecnego komfortu życia pacjenta.

Leczenie zaburzeń poznawczych jest wielotorowe i obejmuje terapię zachowania, farmakoterapię, dietoterapię oraz suplementację.

pogorszenie widzenia, zmiany okulistyczne, zaburzenia w układzie krążeniowo-oddechowym.

Wraz ze wspomnianymi zmianami u niektórych psów widoczne są zmiany dotyczące układu nerwowego oraz mózgu. U starzejących się psów mogą się pojawić objawy i zachowania podobne do choroby Alzheimera u ludzi, zaburzenia demencyjne oraz inne zmiany dotyczące mózgu (w tym zmiany rozrostowe). Ten rodzaj objawów często jest początkowo słabo zauważalny i bagatelizowany przez opiekunów do czasu, aż występujące symptomy okazują się trudne do zaakceptowania w życiu codziennym.

DISHAA

Z wiekiem można zauważyć objawy zespołu zaburzeń poznawczych, obejmujące objawy podobne do choroby alzheimera. Diagnozowanie tego zespołu jest jednak nieco trudniejsze i obejmuje kilka etapów: badanie kliniczne, badania dodatkowe, diagnostykę różnicową, wywiad z opiekunem. Zaburzenia poznawcze CDS są także określane akronimem DISHAA , dzięki czemu łatwiej przeprowadzić wywiad i znaleźć źródło problemów:

D – dezorientacja (ang. Disorientation),

I – interakcje społeczne (ang. Social Interactions),

S – cykl snu (ang. Sleep/wake cycles),

H – brudzenie w domu, uczenie się (ang. Haussoiling, learning and memory),

A – aktywność (ang. Activity),

A – niepokój (ang. Anxiety).

Jak widać, objawy dotyczą głównie sfery psychicznej, choć objawy somatyczne też mogą mieć miejsce, jednak bywają mniej dominujące.

Symptomy dotyczące starzenia się:

• pogorszenie motoryki, pogorszenie funkcji narządów wewnętrznych,

• zaburzenia gospodarki hormonalnej,

• nagłe wystąpienie zaburzeń zachowania dotychczas niewystępujących (agresja, drażliwość, depresja, brak zainteresowania otoczeniem, zaburzenia apetytu),

• otępienie, spowolnione reakcje, wrażenie dezorientacji, zagubienia w przestrzeni, zawieszanie się w miejscu, problem z rozpoznawaniem osób, niewspółmierne reakcja na bodźce, nagłe wystąpienie lęków, których nie było,

• zaburzenia cyklu snu i czuwania, krótkie okresy snu i aktywności, zaburzenie rytmu dobowego (aktywność w nocy, senność w dzień),

• chodzenie bez celu, krążenie po mieszkaniu, wokalizacje bez wyraźnego bodźca, trudność w uspokojeniu się,

• zaburzenia dotyczące zachowania czystości, brudzenie w domu, oddawanie moczu i kału w mieszkaniu, brak kontroli nad wydalaniem,

• zaburzenia apetytu (brak apetytu, nadmierny apetyt, spaczony apetyt),

• brak tolerancji innych zwierząt, ludzi, zwłaszcza jeżeli wcześniej pies dobrze reagował w takich sytuacjach,

• trudność w rozpoznawaniu bliskich znanych osób.

Jak widać, wspomniana lista objawów w dużej mierze pokrywa się z możliwością rozwoju chorób układowych. W związku z tym, mając pod opieką starzejące się zwierzę, tuż po zaobserwowaniu wspomnianych problemów, powinniśmy w pierwszej kolejności udać się do lekarza wete -

rynarii. Podczas konsultacji z lekarzem należy wykonać pod stawową diagnostykę, tj. badanie kliniczne, badania krwi (morfologia, biochemia, panel endokrynologiczny), badanie moczu/ kału (w zależności od zgłaszanych objawów) oraz ewentualną diagnostykę obrazową (RTG, USG, TK, MRI). Podczas wywiadu oraz po wykonaniu badania klinicznego lekarz weterynarii zdecyduje, w którą stronę należy pójść z diagnostyką różnicową. Ostateczne rozpoznanie zaburzeń poznawczych stawia się po wykluczeniu innych możliwych chorób przebiegających ze wspomnianymi objawami. Postawienie diagnozy DISHAA powinno się wiązać z wprowadzeniem planu działania, którego schemat będzie zależny od stopnia zaawansowania zmian oraz obecnego komfortu życia pacjenta. Leczenie zaburzeń poznawczych jest wielotorowe i obejmuje terapię zachowania, farma koterapię, dietoterapię oraz suplementację. Rozsądnym rozwiązaniem jest rozpoczęcie suplementacji oraz zmian dietetycznych przy zauważeniu pierwszych symptomów starzenia się; dzięki temu rozwiązaniu można opóźnić wy stąpienie zaawansowanych zmian. W związku z tym w die cie powinniśmy rozważyć takie zmiany, jak ograniczenie produktów wysoko przetworzonych, włączenie do diety produktów naturalnych, bogatych w białko, antyoksydan ty, witaminy. W tym celu skupiamy się między innymi na kwasach tłuszczowych omega-3 pochodzenia zwie rzęcego, witaminie E, selenie, spirulinie, glikozamino kliganach (ochrona i regeneracja stawów), drożdżach browarniczych (źródło witamin B), czarcim pazurze (działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne), witaminie D, kolagenie, SaME.

Jeżeli objawy zaburzeń kognitywnych są intensywne i pies wykazuje takie zachowania, jak: brudzenie w domu, wokalizacje, zaburzenia lękowe, dezorientację, które zna cząco utrudniają życie psu i rodzinie, należy rozważyć włą czenie farmakoterapii. W takich sytuacjach leczenie jest wielokierunkowe: poprawa krążenia mózgowego, łagodze nie napięcia, wyciszanie, relaksacja, poprawa przewodnic twa nerwowego, leczenie przeciwbólowe. O stosowanym leczeniu decyduje lekarz weterynarii, dostosowując leki do stanu klinicznego, ale może sugerować wprowadzenie leczenia, np. pentoksyfilina, propentofilina, selegilina, ni cergolina, piracetam, niesterydowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, leki z grupy przeciwdepresyjnych (SSRI, TCA).

W celu zmniejszenia objawów demencji oraz spowolnie nia jej postępowania głównym postępowaniem jest pen toksyfilina, propentofilina, selegilina, nicergolina, witaminy z grupy B, kwasy tłuszczowe omega-3. Natomiast należy pamiętać, że u psów w zaawansowanym wieku oprócz sa mych zaburzeń poznawczych zwykle są dodatkowe scho rzenia, które wymagają skojarzonego leczenia oraz czę stych badań analitycznych.

Oprócz samego leczenia należy zwrócić uwagę na stymu lację myślenia psa, tj. proponować ćwiczenia umysłowe –węszenie, poszukiwanie jedzenia z ukrytych miejsc, trening nowych poleceń, sztuczek. Dodatkowo aktywność fizyczna, umiarkowany ruch, spacery na świeżym powietrzu. Ważną kwestią jest także reagowanie na bieżąco na zmiany samo poczucia i konsultowanie ich z lekarzem weterynarii.

Okres zaawansowanej starości jest trudny dla wszyst kich, zarówno dla samego pacjenta, jak i jego rodziny, jed nak mamy pole do działania dla złagodzenia przykrych do legliwości.

REKLAMA

PSIE EMOCJE – OBCY LUDZIE, OBCE PSY

Jak pomóc psu lepiej zrozumieć świat?

Tekst: Natalia Młodnicka nakazdalape.pl

Psy obecnie zajmują w świecie ludzi szczególne miejsce. Są nie tylko towarzyszami życia codziennego, lecz także partnerami w pracy, terapii czy edukacji. Coraz więcej tych psich ról jest uznawanych za całkowicie naturalne. W tym społecznym zbliżeniu łatwo jednak zapomnieć, że pies – choć udomowiony – nie jest człowiekiem, a jego emocjonalność i potrzeby wynikają z odmiennych uwarunkowań gatunkowych. Ciągle zwiększająca się liczba zwierząt w miastach, pęd życia, a także niezrozumienie psich potrzeb i komunikacji, to prosta droga do wystąpienia zaburzeń lękowych czy zachowań agresywnych wśród naszych domowych milusińskich. Zrozumienie emocjonalnego świata psa, mechanizmów jego zachowań oraz roli wczesnej socjalizacji i bieżącego wsparcia ze strony opiekuna stanowią fundament bezpiecznej i zrównoważonej relacji człowieka z psem.

Psie emocje

Pies nie jest gatunkiem, który kieruje się jedynie instynktem oraz uwarunkowaniami hierarchicznymi. Współczesne badania naukowe potwierdzają, że psy przeżywają wiele emocji – zarówno tych prostych, jak i złożonych. Mimo to ich interpretacja powinna pozostać ostrożna, a także pozbawiona jakiegokolwiek antropomorfizmu. Na przykład napięcie mięśni, uszy położone do tyłu, ziewanie w sytuacjach stresowych czy dyszenie bez fizycznego obciążenia to symptomy emocjonalnego pobudzenia, które mogą świadczyć o lęku, niepewności lub napięciu społecznym. Należy przy tym pamiętać, że emocje nie są z natury dobre lub złe – są adaptacyjną reakcją na bodźce z otoczenia, które mają za zadanie przygotować organizm do działania, a tym samym zwiększyć szanse na przeżycie.

Jedną z najbardziej niezrozumiałych emocjonalnych manifestacji u psów jest agresja. Przez opiekunów postrzegana często jako złośliwość, złość czy dominacja ze strony zwierzęcia. W rzeczywistości jest strategią przetrwania w trudnej dla psa sytuacji. W znakomitej większości przypadków agresja jest zachowaniem wtórnym wobec lęku lub chronicznego stresu. Pies nie wybiera agresji z premedytacją. Jest to mechanizm obronny, pojawiający się wtedy, kiedy zawodzą inne formy komunikacji.

Znakomita większość przypadków, które trafiają do behawiorystów, a które są opisywane jako „agresywne”, to zwierzęta zmuszane przez swoich opiekunów do wchodzenia w trudne, niekomfortowe i niebezpieczne

sytuacje. Psy nie mają wówczas żadnej możliwości do wycofania się lub ucieczki. Muszą więc sięgać po rozwiązanie ostateczne, czyli po agresję.

Z kolei lęk – pozornie przeciwieństwo agresji – nierzadko prowadzi do zachowań pozornie „niewidocznych”: zamierania, kulenia się, unikania kontaktu wzrokowego, prób ucieczki lub wycofania się. Psy lękliwe nie są mniej wymagające niż psy z wyraźnie zaznaczoną agresją. Ich potrzeby emocjonalne są równie istotne, a praca z nimi powinna uwzględniać wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa, przewidywalności i kontroli nad otoczeniem. Właściwa socjalizacja

Kluczowy dla rozwoju emocjonalnego psa jest okres socjalizacji. Przypada on między 3. a 14. tygodniem życia. W tym czasie szczenię kształtuje podstawowe umiejętności poznawcze oraz emocjonalne. Bodźce napotkane w tym okresie, jeśli zostaną odpowiednio skojarzone z pozytywnym lub neutralnym doświadczeniem, zostaną zintegrowane w strukturze poznawczej psa jako znane i oswojone.

Braki w socjalizacji mogą skutkować negatywnymi mechanizmami zachowania w dorosłości. Co ważne, prawidłowa socjalizacja nie oznacza nachalnego eksponowania szczenięcia na wszystko, co tylko możliwe. Zarówno w psychologii ludzkiej, jak i w zoopsychologii mówimy wówczas, że mamy do czynienia z tak zwanym zalewaniem bodźcem. Stresująca wizyta w sklepie zoologicznym, gdzie szczenię będzie musiało zmierzyć się

REKLAMA

Pies na smyczy nie ma możliwości odejścia, wycofania się lub zasygnalizowania swojej intencji w sposób zgodny z naturalną etykietą społeczną.

z tłumem obcych osób, lub brutalna zabawa z natarczywym psem może przynieść więcej szkody niż pożytku. Wczesna socjalizacja to również budowanie zaufania do człowieka jako przewodnika po świecie. Pies, który w relacji z opiekunem doświadcza wsparcia, spójności komunikacyjnej i bezpieczeństwa, będzie chętniej eksplorował nowe sytuacje. Tego rodzaju fundamenty emocjonalne są trudne do nadrobienia w dorosłości dlatego, że zaufanie najskuteczniej zdobywa się w szczenięcych miesiącach życia psa.

Spotkania z innymi psami

Ogromnym zagrożeniem dla równowagi emocjonalnej psa są niekontrolowane spotkania z obcymi psami. Szczególnie jeśli są to natarczywe nagabywania ze strony tak zwanych podbiegaczy. Są to psy, które biegają luzem i wykazują sygnały silnie grożące, a także dystansujące względem innych zwierząt. Często spotyka się opinie, że „on tylko chce się przywitać” lub „mój pies jest łagodny, więc nie ma się czego bać”. Tymczasem dla wielu psów taka sytuacja jest realnym zagrożeniem emocjonalnym, a niekiedy również fizycznym.

Pies na smyczy nie ma możliwości odejścia, wycofania się lub zasygnalizowania swojej intencji w sposób zgodny z naturalną etykietą społeczną. Natarczywe podejście obcego psa może więc uruchomić silny stres, lęk lub nawet reakcję agresywną – nie z powodu „złych manier”, ale dlatego, że pies czuje się osaczony i bezbronny. Co więcej, doświadczenia z „podbiegaczami” mogą trwale zniekształcić postrzeganie innych psów jako potencjalnych partnerów do kontaktu. W efekcie pies, który wcześniej był neutralny lub przyjazny wobec innych czworonogów, zaczyna reagować napięciem lub zachowaniami dystansującymi.

Dlatego tak bardzo ważne jest zrozumienie, że prawidłowa socjalizacja nie powinna być chaotyczna oraz natarczywa. Zwierzę ma prawo do tego, aby wybrać, czy chce świadomie wejść w daną sytuację, czy też nie. Nic nie może być tutaj „na siłę”.

Poznaj „język” swojego psa

Aby być w stanie odpowiednio pomagać swojemu psu w trudnych dla niego sytuacjach, opiekun musi nauczyć

się psiej komunikacji. Sygnały uspokajające, komunikaty dystansujące, napięcie ciała czy zmiany w rytmie oddechu są pierwszymi sygnałami świadczącymi o obniżonym komforcie emocjonalnym. Ignorowanie ich prowadzi do eskalacji stresu i może skutkować wybuchem agresji lub wycofaniem.

Opiekun, który uczy się interpretować mowę ciała psa, zyskuje potężne narzędzie do budowania relacji opartej na zaufaniu. Wspierające podejście oznacza również unikanie kar, presji i przymusu – szczególnie w kontakcie z obcymi ludźmi lub psami. Zamiast tego warto stosować strategie zarządzania środowiskiem: wybierać spokojne miejsca spacerowe, utrzymywać dystans, pozwalać psu decydować o intensywności i czasie trwania interakcji. W przypadku silnych problemów behawioralnych pomocne jest wsparcie specjalisty – behawiorysty lub trenera pracującego w oparciu o aktualną wiedzę naukową i metody związane ze wzmacnianiem pozytywnym. Indywidualny plan pracy, dostosowany do temperamentu, historii i potrzeb konkretnego psa, daje szansę na odbudowanie poczucia bezpieczeństwa i poprawę jakości życia zarówno psa, jak i jego opiekuna.

Podsumowanie

Emocjonalność psów to niezwykle złożona i dynamiczna dziedzina, w której odzwierciedlają się zarówno doświadczenia jednostkowe, jak i wpływ środowiska oraz relacji społecznych. Problemy z agresją czy lękiem nie wynikają z „niewychowania”, lecz z deficytów w zakresie bezpieczeństwa, przewidywalności i możliwości samostanowienia. Kluczowe znaczenie ma tu socjalizacja – nie jako lista „odhaczonych bodźców”, ale jako proces budowania kompetencji emocjonalnych i społecznych. Zrozumienie emocji psa i respektowanie jego granic to nie tylko kwestia empatii – to także warunek konieczny dla bezpieczeństwa publicznego i jakości życia w przestrzeni wspólnej. Zjawisko „podbiegaczy”, choć trywializowane, ujawnia głęboki brak świadomości potrzeb emocjonalnych zwierząt i może prowadzić do długofalowych konsekwencji behawioralnych. Jako środowisko profesjonalistów mamy obowiązek nie tylko edukować, lecz być także przykładem uważnego, etycznego podejścia do relacji człowiek – pies.

CATSITTER

Jak wybrać opiekę dla kota?

Tekst: tech. wet. Małgorzata Biegańska-Hendryk kocibehawioryzm.pl

Nadchodzi lato, a wraz z nim czas wyjazdów. W tym okresie szczególnie ważne jest zapewnienie odpowiedniej opieki naszym czworonożnym przyjaciołom. I o ile urlop z psem nie jest w dzisiejszych czasach specjalnie trudny do zaplanowania, o tyle jednak w przypadku kotów zwierzaki są zwykle przez opiekunów pozostawiane w domach. Jak zatem zadbać o ich komfort i bezpieczeństwo w tym czasie? Zapraszam do lektury.

Czy pozostawienie kota w domu na czas urlopu to dobry pomysł?

Jeśli przez pozostawienie kota samego w domu rozumiemy rozłąkę z opiekunem przy jednoczesnym zapewnieniu mu stałej opieki dochodzącej, to odpowiedź zwykle brzmi: tak. Większość kotów dość dobrze znosi wyjazd urlopowy swoich ludzi i czas ten przeznacza po prostu na wypoczynek i sporą liczbę drzemek. Wyją tek stanowią natomiast zwierzęta bardzo silnie zżyte z opiekunem, u których rozłąka wywołuje somatyczne objawy chorobowe (np. wymioty, biegunki, zapalenie pęcherza, zaburzenia kompulsywne lub długotrwałą utratę apetytu). Problematyczne może być też pozo stawienie w domu kota, który regularnie przyjmuje leki (i jednocześnie nie lubi, gdy podaje mu je ktoś obcy), lub zwierzaka starszego bądź geriatrycznego, obar czonego zaawansowanymi chorobami przewlekłymi, u którego stres wywołany rozłąką może pogorszyć stan zdrowia. Natomiast jeśli mówimy o zdrowych, do brze zsocjalizowanych kotach, to wyjazd na 1–2 tygo dnie nie powinien być problemem.

Co więcej, dla dużej grupy kotów możliwość pozo stania w domu podczas wyjazdu opiekunów to lepsza opcja niż przymusowa wycieczka w obce miejsce. Jest to powiązane z tym, w jaki sposób koty budują po czucie bezpieczeństwa w przestrzeni, która je otacza. Bazuje ono bowiem przede wszystkim na własnym za pachu, którym zwierzak oznacza swoje otoczenie (np. poprzez ocieranie się i drapanie przedmiotów). Jeżeli kot znajdzie się w obcym dla siebie miejscu, to wybu dowanie takiej zapachowej identyfikacji zajmie mu kil ka tygodni. Tymczasem wyjazdy zwykle trwają krócej i w praktyce wygląda to tak, że ledwie zwierzak przeła mie pierwszy stres i zacznie się odnajdywać w nowych warunkach, to już trzeba wracać.

Do tego może dochodzić stres i dyskomfort wywołany samą podróżą. Wiele kotów kiepsko znosi jazdę samochodem na dłuższych dystansach, m.in. z powodu objawów choroby lokomocyjnej. Jeśli zatem nasz kot nie jest wytrawnym podróżnikiem, przyzwyczajonym do regularnych wycieczek, to taki wyjazd może go wiele kosztować.

Tymczasem pupil pozostawiony w domu, otoczony opieką dochodzącą, znajduje się w sytuacji, w której w zasadzie wszystko wokół niego pozostaje po staremu (a więc jest znane, przewidywalne i bezpieczne), a zmienia się jedynie człowiek, który tymczasowo dba o jego bieżące potrzeby. Jest to więc o wiele łatwiejsze do zaakceptowania i pomaga zminimalizować potencjalny stres, dlatego dla wielu zwierzaków stanowi rozwiązanie optymalne.

Jak długo kot może być sam w domu?

Jest wiele czynników, które to warunkują, jednak dobra praktyka catsitterska mówi, że nie wolno pozostawiać zwierzęcia samego na dłużej niż 24 godziny. Zatem minimum raz na dobę ktoś powinien kota odwiedzić, uzupełnić mu jedzenie, wymienić wodę, posprzątać kuwetę oraz upewnić się, że nie stało się nic złego (np. kot nie poczuł się źle, nie dostał biegunki, nie wymiotuje, nigdzie nie utknął, nie stłukł niczego w domu ani nie wygenerował pod

nieobecność opiekunów jakiejś innej sytuacji, która mogłaby stanowić dla niego zagrożenie).

Liczba wizyt w ciągu dnia jest także uzależniona od:

• stanu zdrowia kota – jeśli zwierzak przyjmuje leki i/lub suplementy, to trzeba dopasować się do rytmu ich podawania,

• rodzaju diety – u kotów żywionych dietą BARF konieczne są minimum dwie wizyty w ciągu dnia, aby posiłki były świeże, a miski regularnie myte. Podobnie może to wyglądać w przypadku kotów żywionych puszkową wysokomięsną dietą mokrą – tutaj także najlepiej wykładać nowe porcje karmy minimum rano i wieczorem, choć, w razie problemów, pomocne mogą się też okazać specjalne miski z timerem, programowane na konkretne godziny posiłków,

• potrzeb społecznych zwierzaka – jeśli kot jest bardzo towarzyski, to lepiej, żeby nie siedział całymi dniami sam. Natomiast jeżeli dochodzącego opiekuna traktuje z dystansem i nie domaga się kontaktu lub zabawy, to nie ma sensu narzucać mu się na siłę ze swoim towarzystwem.

Opiekun zwierząt powinien

dysponować nie tylko odpowiednim doświadczeniem, lecz także wykształceniem, które pozwala mu na otoczenie właściwą troską powierzanych mu podopiecznych.

Powinien zatem mieć ukończone odpowiednie kursy i szkolenia z zakresu samej opieki nad zwierzętami, ale dobrze, aby znał też np. podstawy behawioru danego gatunku oraz podstawy pierwszej pomocy przedmedycznej.

Kogo poprosić o opiekę?

W najbardziej komfortowej sytuacji są oczywiście ci, którzy mają w pobliżu rodzinę, znajomych lub są w dobrych stosunkach ze zwierzolubnymi sąsiadami. Plusem takiej sytuacji może być to, że kot wówczas zna przychodzącą do niego osobę i może czuć się przy niej bardziej pewnie. Jeśli jednak nie mamy wokół siebie nikogo, kto mógłby pomóc nam podczas planowanego wyjazdu, możemy zwrócić się do profesjonalnego catsittera.

Petsitter to człowiek, który świadczy usługi w zakresie profesjonalnej opieki nad zwierzętami domowymi. Jego opieka ma charakter dochodzący, a swoją pracę wykonuje w domach i mieszkaniach klientów. Może przy tym specjalizować się w opiece nad konkretnymi zwierzętami (np. tylko nad kotami – catsitter) lub też świadczyć usługi obejmujące różne zwierzęta domowe (np. psy, koty, gady, płazy, ptaki, ryby).

Opiekun zwierząt powinien dysponować nie tylko odpowiednim doświadczeniem, lecz także wykształceniem, które pozwala mu na otoczenie właściwą troską powierzanych mu podopiecznych. Powinien zatem mieć ukończone odpowiednie kursy i szkolenia z zakresu samej opieki nad zwierzętami, ale dobrze, aby znał też np. podstawy behawioru danego gatunku oraz podstawy pierwszej pomocy przedmedycznej. Powinien przy tym cechować się odpowiedzialnością, sumiennością, komunikatywnością oraz posiadać doświadczenie w kontaktach ze zwierzętami.

LOKOWANIE PRODUKTU

O czym warto pamiętać, nawiązując współpracę z petsitterem/ catsitterem?

Na początek dobrze jest sprawdzić kompetencje i referencje takiej osoby. Można to zrobić poprzez analizę strony internetowej lub social mediów danego specjalisty. Niestety, petsitter (ani tym bardziej catsitter) według polskiego prawa nie jest traktowany jak osobny zawód, dlatego też nie ma żadnych ogólnie uznanych dyplomów, które powinna posiadać taka osoba. Niemniej jednak warto przyjrzeć się jej certyfikatom, a także poczytać opinie innych klientów, jeśli te są gdzieś dostępne.

Czasami dobrym pomysłem jest rozważenie współpracy z kimś z polecenia. Aby znaleźć taką osobę, warto podpytać o kontakt innych kocich znajomych lub lekarza weterynarii, który na co dzień opiekuje się naszym zwierzakiem. Wtedy jest większa szansa, że nie będzie to ktoś z przypadku.

Pamiętajmy też, że współpraca z petsitterem zawsze musi być sformalizowana – czyli przed oddaniem pod opiekę nie tylko naszego zwierzaka, lecz także całego dobytku należy spisać umowę cywilnoprawną na świadczoną usługę. W takiej umowie powinny znaleźć się, poza podstawowymi danym, informacje takie, jak:

• długość świadczenia usługi,

• zakres opieki (w tym ewentualne elementy dodatkowe, np. podawanie leków, zabiegi pielęgnacyjne),

• wynagrodzenie (kwota, forma zapłaty, informacje o ewentualnej zaliczce),

• forma i częstotliwość komunikacji podczas naszej nieobecności (np. czy osoba opiekująca się zwierzakami może do nas zadzwonić w chwili kryzysu, czy ma przesyłać zdjęcia lub filmy),

• elementy techniczne, takie jak np. termin i sposób przekazania/ odebrania kluczy do mieszkania.

lek. wet. Ewelina Pawlińska

Ekspert ds. żywienia Inaba

Każdy kot to indywidualista, ale jedno jest pewne: potrzebuje spokoju, rutyny i poczucia bezpieczeństwa. Dlatego catsitter powinien zadbać nie tylko o czystą kuwetę i pełną miskę, lecz także o cierpliwe podejście i znajomość kociej mowy ciała. Przy pierwszym spotkaniu warto przełamać lody… dobrej jakości przysmakiem! W tym doskonale sprawdzą się aksamitne przekąski od Inaba Churu – łatwe do podania, aromatyczne i przede wszystkim lubiane przez koty. Pomagają od początku budować pozytywne skojarzenia oraz zaufanie do nowej osoby w otoczeniu. Dobry catsitter z pewnością rozumie, że opieka nad kotem to nie tylko obowiązki, lecz także empatia i szacunek do jego kociej natury.

Taka umowa jest formą zabezpieczenia dla obu stron i jednocześnie potwierdzeniem profesjonalizmu wykonywanej usługi. Pamiętajmy też, że jeśli mamy w domu zamontowany monitoring, to odwiedzająca nas osoba musi zostać o tym bezwzględnie poinformowana. Ostatni etap to zaproszenie potencjalnego opiekuna do domu, aby odbyć z nim spotkanie zapoznawcze. Podczas jego trwania jest okazja do tego, by lepiej się poznać, ale też aby sprawdzić, jak kot (lub koty) reaguje na obcą osobę. Podczas takiej wizyty należy także oprowadzić petsittera po całym domu, pokazać rozkład zasobów, ulubione kocie kryjówki, a także uczulić go na ewentualne panujące w domu zasady lub niebezpieczeństwa (np. że nie wolno wpuszczać kota do jakiegoś pomieszczenia lub uważać, by nie schował się np. za meblami). Warto też zapoznać tymczasowego opiekuna z kocimi nawykami,

pokazać ulubione zabawki i przysmaki oraz zaprezentować, w jaki sposób kot najbardziej lubi się bawić. Wszystko to może w znaczący sposób pomóc w bieżącej opiece.

Podsumowanie

Opieka petsitterska/ catsitterska to coraz popularniejsza i dynamicznie rozwijająca się gałąź usług zoologicznych. To świetne udogodnienie dla osób, które nie mają z kim zostawić pupili na czas urlopu, a jednocześnie nie chcą lub nie mogą zabrać ich ze sobą. To także sposób na zmniejszenie kociego stresu podczas wyjazdu opiekuna. Zatem jeśli tylko wszystkie strony będą przestrzegać ustalonych zasad i wywiązywać się ze swoich obowiązków, a kot okaże się być na koniec zadowolonym klientem, to może się z tego narodzić doskonała współpraca na lata. Bo zaufany catsitter to prawdziwy skarb!

TREMATODOZY

Inwazje przywr u psów i kotów

Tekst: Adrianna Iwan

Inwazje przywr to najrzadsze helmintozy, które stwierdza się u psów i kotów. W przypadku Europy endemicznie stwierdza się siedem przywr, które mogą powodować inwazje u zwierząt towarzyszących. W naszym kraju dla psów i kotów największe znaczenie mają dwa gatunki przywr: Alaria alata i Opisthorchis felineus. Kliniczna klasyfikacja trematodoz opiera się na lokalizacji narządowej postaci dorosłych. Najczęściej spotykane lokalizacje przywr u zwierząt mięsożernych to jelita, pęcherzyk żółciowy, przewody żółciowe, rzadziej przewód trzustkowy czy jama ustna. Sporadycznie przywry mogą umiejscowić się w układzie oddechowym lub krwionośnym. W Polsce u psów i kotów największe znaczenie mają trematodoza jelitowa i dróg żółciowych (wątrobowa).

Największe ryzyko zarażeń motyliczką mięśniową u psów i kotów występuje wiosną. Kiedy pies lub kot połknie formy inwazyjne, dochodzi do migracji młodocianej postaci przywry m.in. przez płuca i w efekcie trafiają one do przewodu pokarmowego.

Motyliczka mięśniowa ( Alaria alata)

To pasożyt powodujący trematodozę jelitową. Powszechnie występuje u lisów rudych, jenotów i wilków w Europie. Szacuje się, że nawet około 30% drapieżników jest nosicielami A. alata. Na zarażenie podatne są psy, koty i łasicowate. Pasożyt ten jest szeroko rozpowszechniony w różnych środowiskach z uwagi na licznych żywicieli paratenicznych, wśród których wymienia się wiele gatunków ptaków, gadów, płazów i ssaków. Kluczową rolę w cyklu rozwojowym tego pasożyta odgrywają ślimaki, a następnie kijanki i żaby. Największe ryzyko zarażeń u psów i kotów występuje wiosną. Do zarażenia dochodzi poprzez zjedzenie zarówno kijanek i żab (żywiciele pośredni), jak i licznych gatunków kręgowców, które żywią się żabami (żywiciele parateniczni). Kiedy pies lub kot połknie formy inwazyjne, dochodzi do migracji młodocianej postaci przywry m.in. przez płuca i w efekcie

trafiają one do przewodu pokarmowego. Przywry dojrzewają w jelicie cienkim. Jaja pasożyta są wydalane wraz z kałem do środowiska. Po dwóch tygodniach w wodzie z jaja wykluwa się miracidium, które aktywnie poszukuje pierwszego żywiciela pośredniego – ślimaka zatoczka pospolitego lub zatoczka ostrokrawędziastego. Drugim żywicielem pośrednim są kijanki i żaby.

Postać jelitowa trematodozy u psów i kotów rzadko powoduje objawy kliniczne. U dorosłych zwierząt większość przypadków zarażeń może przebiegać bezobjawowo. U psów zarażenie zwykle przebiega bezobjawowo. Intensywne inwazje mogą powodować nieżytowe zapalenie jelit. Metabolity pasożytów również oddziałują negatywnie na narządy wewnętrzne, m.in. nerki i wątrobę. W czasie migracji postaci młodocianych przywr u zarażonego zwierzęcia można zaobserwować objawy ze strony układu oddechowego. Jest to spowodowane mechanicznym uszkodzeniem tkanki płucnej.

OSTATECZNY

jajo

miracidium

metacerkaria

mezocerkaria dorosła przywra

cerkaria

Diagnostyka inwazji opiera się na parazytologicznym badaniu kału, w którym można znaleźć jaja pasożyta.

Na zarażenie najbardziej narażone są zwierzęta polujące (zwłaszcza koty) i przebywające w okolicach zbiorników wodnych. W diagnozowaniu alariozy bardzo ważne są szczegółowy wywiad oraz mikroskopowe badanie próbek kału.

W przypadku A. alata należy wspomnieć również o żywicielach przypadkowych. Najczęstszym żywicielem paratenicznym w Europie jest dzik. U świń domowych zarażenia A. alata nie są często notowane, opisano je do tej pory jedynie na terenie Serbii.

Alarioza stanowi zagrożenie także dla ludzi. Do zarażenia dochodzi podczas spożywania surowego lub niedostatecznie przygotowanego mięsa zawierającego postacie larwalne. Zagrożenie mogą również stanowić potrawy ze ślimaków i żabich udek. Zarażenia o lekkim przebiegu mogą objawiać się zmianami skórnymi lub zaburzeniami ze strony układu oddechowego. Inwazja może przebiegać z objawami grypopodobnymi. Choroba ta stwierdzana jest rzadko, ale ze względu na niską świadomość jej występowania należy uświadamiać społeczeństwo na jej temat.

Trematodoza wątrobowa (opistorchoza)

Przywra kocia (Opisthorchis felineus) z dwoma pokrewnymi gatunkami azjatyckimi: O. viverrini i  Clonorchis sinensis to przywry wątrobowe u psów i kotów. O. felineus występuje w Europie i Azji. Na terenie Unii Europejskiej opistorchozę stwierdza się w Grecji, Niemczech, Polsce, Rumunii, Hiszpanii, na Litwie i we Włoszech.

Pierwszym żywicielem pośrednim O. felineus są ślimaki z rodzaju Bithynia. Drugim żywicielem pośrednim są różne gatunki ryb karpiowatych. Do zarażenia u ludzi i zwierząt dochodzi poprzez spożycie surowych, zarażonych ryb słodkowodnych, głównie z rodziny karpiowatych, zawierających metacerkarie. Co istotne, metacerkarie są odporne na suszenie, wysokie stężenie soli oraz niskie temperatury. Zabija je tylko wysoka temperatura. W przewodzie pokarmowym żywiciela ostatecznego (którym mogą być aż 33 gatunki i podgatunki ssaków)

metacerkarie wydostają się z cysty i młode przywry dostają się do przewodów żółciowych wątroby. Długość życia dorosłej przywry wątrobowej u człowieka może przekraczać nawet 20 lat. Z kolei jaja osadzone na dnie słodkowodnych zbiorników wodnych mogą zachować żywotność nawet przez 104 dni, jeśli do zbiorników tych dostały się wczesną wiosną.

Objawy kliniczne zależą od umiejscowienia się przywr, ich liczby i układu odpornościowego zwierzęcia. Około 10% przypadków zarażeń O. felineus prowadzi do ostrej postaci inwazji. Postać ta objawia się gorączką, biegunką, wymiotami, bólem w okolicy wątroby, brakiem apetytu, wodobrzuszem, żółtaczką i obrzękami. Objawy te mogą utrzymywać się do 2 do 4 tygodni i mają różny stopień nasilenia. Przywry wątrobowe mogą mechanicznie uszkodzić wątrobę lub doprowadzić do jej marskości z powodu działania toksycznych metabolitów wytwarzanych przez pasożyta. U pacjentów z przewlekłą postacią choroby występuje ryzyko raka dróg żółciowych. Diagnostyka inwazji opiera się na parazytologicznym badaniu kału, w którym można znaleźć jaja pasożyta. Dorosłe przywry O. felineus można zaobserwować również podczas sekcji zwłok zwierzęcia. W grupie największego ryzyka są zwierzęta karmione surowymi rybami słodkowodnymi oraz zwierzęta mające możliwość swobodnego przebywania w pobliżu słodkowodnych zbiorników wodnych. Podstawą w profilaktyce zarażeń przywrami jest eliminowanie z diety surowych ryb słodkowodnych oraz unikanie wypuszczania zwierząt w miejscach występowania żywicieli pośrednich. Na rynku niestety nie ma leków zarejestrowanych do eliminacji inwazji przywr u zwierząt towarzyszących.

Literatura:

• Szczepaniak K., Tomczuk K. (2024), Inwazje przywr u zwierząt mięsożernych, Weterynaria w Praktyce; 9.

• Przegrałek I., Arent Z., Konsek K. (2020), Motyliczka mięśniowa –możliwości rozpoznawania nowego zagrożenia, Magazyn Weterynaryjny; 1.

KĄPIELE PYŁOWE SZYNSZYLI

Tekst: mgr inż. tech. wet. Kalina Wnorowska Uniwersytet w Siedlcach

Szynszyle to niezwykłe gryzonie, które wyróżniają się wyjątkowo gęstym i miękkim futrem. W przeciwieństwie do wielu innych zwierząt ich skóra i sierść nie tolerują kontaktu z wodą – wilgoć mogłaby prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak przeziębienia czy infekcje skórne. Zamiast tego szynszyle dbają o higienę poprzez kąpiele pyłowe, które skutecznie usuwają nadmiar sebum i zanieczyszczenia znajdujące się w i na futrze.

Szynszyle mają jedno z najgęstszych futer w świecie zwierząt – na jeden mieszek włosowy przypada nawet 60–80 cienkich włosków!

To sprawia, że ich

sierść jest niesamowicie miękka, ale też wymaga szczególnej pielęgnacji.

Kąpiel to klucz do ochrony przed chorobami skóry

Szynszyle (Chinchilla lanigera) to gryzonie pochodzące z surowych, suchych terenów zboczy Andów w północno-środkowym Chile, na wysokościach od 400 do 1650 m n.p.m. Szynszyle mają jedno z najgęstszych futer w świecie zwierząt – na jeden mieszek włosowy przypada nawet 60–80 cienkich włosków! To sprawia, że ich sierść jest niesamowicie miękka, ale też wymaga szczególnej pielęgnacji.

Dlaczego kąpiel bez wody?

Futro szynszyli nie posiada tłustej warstwy ochronnej, co oznacza, że nasiąknięcie wodą może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak przeziębienie. Po zamoczeniu futro szynszyli chłonie wodę jak gąbka i bardzo długo schnie. Co więcej, na zamoczonym futerku często robią się kołtuny, co może stanowić problem, gdy futro już wyschnie. W naturalnym środowisku szynszyle do swoich kąpieli wykorzystują pył wulkaniczny, znajdujący się w zagłębieniach skalnych.

W warunkach domowych regularne kąpiele pomagają nie tylko utrzymać higienę, lecz także redukują stres. Pył kąpielowy wnika między włosy, pochłania tłuszcz i brud, a następnie, podczas tarzania, zostaje usunięty wraz z zanieczyszczeniami. Efekt? Jedwabiście gładkie, puszyste i zdrowe futro. Brak regularnych kąpieli u szynszyli może doprowadzić do zatkania mieszków włosowych, co będzie sprzyjać stanom zapalnym i rozwojom infekcji.

Gęste futro szynszyli nie tylko chroni przed zimnem, lecz może także powodować przegrzewanie się w cieplej -

szych warunkach. Regularne kąpiele pomagają usunąć nadmiar sebum, które może działać jak izolator cieplny, zwiększając ryzyko przegrzania. Dodatkowo to właśnie nadmiar sebum sprawia, że futro staje się matowe, zbite i bardziej podatne na zabrudzenia. Szynszyle uwielbiają tarzać się w pyle, a taka aktywność wpływa pozytywnie na ich samopoczucie. Brak możliwości kąpieli może sprawić, że zwierzę stanie się nerwowe, niespokojne, a nawet agresywne.

Pył vs. piasek kąpielowy

Na rynku są dostępne dwa główne rodzaje produktów do kąpieli szynszyli: pył kąpielowy i piasek kąpielowy. Choć często używa się tych nazw zamiennie, różnice między nimi są istotne i wpływają na jakość pielęgnacji futra. Pył kąpielowy jest niezwykle drobnoziarnisty i ma jedwabistą konsystencję, przypominającą puder. Dzięki temu dokładnie dociera między włosy szynszyli, skutecznie pochłaniając zanieczyszczenia i tłuszcz. Z kolei piasek kąpielowy ma grubsze ziarna, przez co nie czyści futra tak skutecznie, a działając na zasadzie mikrościerniwa, może doprowadzić do uszkodzeń futra, a nawet drobnych urazów skóry. Piasek kąpielowy nie ma także tak dobrych właściwości absorpcyjnych jak pył, a jeśli jest złej jakości, może pozostawiać na futrze drobinki, które utrudniają utrzymanie jego naturalnej struktury.

Odpowiedni pył kąpielowy

Wybór odpowiedniego pyłu kąpielowego ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i komfortu szynszyli. Na rynku jest dostępnych wiele różnych produktów, które różnią się składem, strukturą oraz jakością. Wybór nieodpowied -

Szynszyle intuicyjnie wiedzą, jak długo powinny się kąpać, jednak czas dostępu do pyłu warto kontrolować. 15–30 minut to optymalny czas, wystarczający, aby zwierzę mogło się dokładnie oczyścić, a jednocześnie pozwalający uniknąć nadmiernego pylenia w klatce.

niego medium kąpielowego może prowadzić do problemów, takich jak podrażnienia skóry, problemy z futrem, a nawet problemy oddechowe. Idealny pył do kąpieli dla szynszyli powinien być drobnoziarnisty, naturalny i bez dodatków chemicznych. Najlepsze produkty składają się głównie z:

• pyłu wulkanicznego – jest on najbardziej zbliżony do tego, z którego szynszyle korzystają w naturze. Niezwykle drobny, skutecznie absorbuje tłuszcz i brud, a przy tym jest delikatny dla skóry;

• selekcjonowanego piasku kwarcowego – który stanowi naturalną alternatywę, choć nie jest tak efektywny, jak pył wulkaniczny;

• bentonitu – gliniastego minerału o właściwościach absorbujących wilgoć i tłuszcz. Bentonit jest często stosowany jako dodatek w medium do kąpieli, ale nie powinien być jedynym składnikiem takiego pyłu kąpielowego. Należy pamiętać, aby unikać produktów zawierających talk i sztuczne dodatki mogące powodować problemy oddechowe u szynszyli. Niewskazany jest także gruby piasek, zwłaszcza zawierający frakcję ostrych drobin, które mogą podrażniać skórę i uszkadzać delikatne futro.

Idealna kąpiel

Kąpiele pyłowe to nie tylko element pielęgnacji, lecz także naturalna potrzeba szynszyli. Odpowiednia częstotliwość oraz czas kąpieli są istotnymi elementami tej formy higieny. Częstotliwość kąpieli pyłowych zależy od kilku czynników, takich jak wilgotność otoczenia, temperatura oraz indywidualne potrzeby zwierzęcia. Standardowo szynszyle powinny kąpać się 3–4 razy w tygodniu. W miesiącach letnich, kiedy temperatura i wilgotność powietrza są wyższe, kąpiele mogą odbywać się nawet

codziennie – pozwala to uniknąć przetłuszczania futra i przegrzania zwierzęcia. Z kolei zimą, gdy powietrze w pomieszczeniach jest bardziej suche, kąpiele można ograniczyć do 2–3 razy w tygodniu, aby nie doprowadzić do nadmiernego przesuszenia skóry. Warto pamiętać, że niektóre szynszyle mogą potrzebować kąpieli częściej lub rzadziej. Dobrze jest obserwować kondycję ich futra, a jeśli zaczyna wyglądać na tłuste lub posklejane, to znak, że kąpiele powinny odbywać się częściej. Szynszyle są zwierzętami nocnymi, dlatego najlepsza pora na kąpiel to wieczór lub późne popołudnie , czyli moment ich największej aktywności. Kąpiel o niewłaściwej porze, np. w ciągu dnia, gdy szynszyla śpi, może spowodować stres lub zupełne zignorowanie piasku. Najlepiej umieścić kuwetę z pyłem w klatce na około 15–30 minut i pozwolić szynszyli samodzielnie skorzystać z kąpieli. Co ciekawe, szynszyle intuicyjnie wiedzą, jak długo powinny się kąpać, jednak czas dostępu do pyłu warto kontrolować. Wspomniane 15–30 minut to optymalny czas, wystarczający, aby zwierzę mogło się dokładnie oczyścić, a jednocześnie pozwalający uniknąć nadmiernego pylenia w klatce. Jeśli szynszyla będzie miała ciągły dostęp do piasku, może zacząć go używać jako toalety, czego skutkiem będzie zabrudzenie pyłu i konieczność częstszej jego wymiany. W przypadku kilku szynszyli w jednej klatce warto pozwolić im kąpać się jednocześnie, aby uniknąć walk o dostęp do kuwety.

Zdrowa szynszyla kąpie się w bardzo charakterystyczny sposób. Typowe ruchy podczas kąpieli to turlanie się na boki, energiczne potrząsanie ciałem, które pomaga w dokładnym rozprowadzeniu pyłu na futrze i pozbyciu się zanieczyszczeń, a także radosne podskoki i tarzanie się będące oznaką komfortu i zadowolenia szynszyli.

Kiedy kąpiel nie przebiega prawidłowo?

• Unikanie pyłu przez zwierzę może oznaczać, że pył jest złej jakości lub zwierzę odczuwa dyskomfort (np. drobiny są zbyt ostre).

• Zbyt częste kąpiele – jeśli szynszyla spędza w kuwecie długi czas i obsesyjnie się kąpie, może to być oznaka stresu lub problemów skórnych.

• Nadmierne drapanie się po kąpieli sugeruje, że pył może zawierać drażniące dodatki. Warto wtedy spróbować innej marki pyłu lub ograniczyć częstotliwość kąpieli. Błędy, których należy unikać

Kąpiele pyłowe są kluczowe dla zdrowia szynszyli, ale niewłaściwe podejście do ich organizacji może prowadzić m.in. do silnej reakcji stresowej u zwierzęcia. Właściciele często popełniają kilka podstawowych błędów, które mogą wpłynąć na komfort i samopoczucie ich pupila. Chociaż szynszyle uwielbiają kąpiele pyłowe, zbyt częste ich organizowanie może mieć negatywne konsekwencje. Zbyt duża liczba kąpieli może prowadzić do nadmiernego przesuszenia skóry, co objawia się łuszczeniem, świądem oraz częstym drapaniem. Może także skutkować zbyt suchym i łamliwym futrem, tracącym swoją naturalną elastyczność i miękkość. Ponadto zbyt częsty kontakt z pyłem może zwiększać ryzyko podrażnień dróg oddechowych, szczególnie jeśli pył ma tendencję do silnego unoszenia się w powietrzu.

Wysoka wilgotność powietrza sprawia, że pył nie działa prawidłowo – zamiast pochłaniać wilgoć, zlepia się w grudki, które mogą osiadać na futrze, powodując jego zmatowienie. W wilgotnym klimacie brud i tłuszcz gorzej się usuwa, co może prowadzić do problemów skórnych

i infekcji grzybiczych. Optymalna wilgotność powietrza dla szynszyli wynosi 40–50%. Jeśli w pomieszczeniu jest wilgotniej, warto rozważyć użycie osuszaczy powietrza. Podczas kąpieli pył unosi się wokół zwierzęcia, a futro staje się tymczasowo bardziej „otwarte” na działanie czynników zewnętrznych. Jeśli w pomieszczeniu jest przeciąg, szynszyla może się wychłodzić. Z tego względu nie należy umieszczać kuwety z piaskiem w pobliżu okien, drzwi balkonowych czy wentylatorów. Najlepiej kąpać szynszylę w stałej temperaturze pokojowej (18–22°C), bez nagłych zmian temperatury. Pamiętajmy również, że po kąpieli nie przenosimy szynszyli do zimnego pomieszczenia – jej organizm potrzebuje chwili na adaptację.

Kąpiel piaskowa to nie luksus, ale konieczność dla zdrowia i dobrego samopoczucia szynszyli. Pomaga utrzymać czyste, puszyste futro, chroni przed infekcjami i zapewnia zwierzęciu naturalne warunki do dbania o higienę. Regularne kąpiele to jeden z ważniejszych elementów opieki nad tymi uroczymi gryzoniami.

Literatura:

• Gilhofer E.M., Hebesberger D.V., Waiblinger S., Künzel F., Rouha-Mülleder C., Mariti C. & Windschnurer I. (2024), Husbandry Conditions and Welfare State of Pet Chinchillas (Chinchilla lanigera) and Caretakers’ Perceptions of Stress and Emotional Closeness to Their Animals , Animals, 14(21), 3155.

• Łapiński S., Niedbała P., Markowska K., Rutkowska A. & Lis M.W. (2023), The effects of age, size, and cage complexity on the behaviour of farmed female chinchillas (Chinchilla lanigera), Scientific Reports, 13(1), 6108.

• Spotorno A.E., Zuleta C.A., Valladares J.P., Deane A.L. & Jiménez J.E. (2004), Chinchilla laniger, Mammalian species, (758), 1–9.

• Stern J.J. & Merari A. (1969), The bathing behavior of the chinchilla: effects of deprivation, Psychonomic Science, 14(3), 115–115.

• Valladares F.P., Spotorno Á.E., Cortes M.A. & Zuleta R.C. (2018), Chinchilla chinchilla (Rodentia: Chinchillidae), Mammalian Species, 50(960), 51–58.

HEMICHROMIS ELONGATUS

Tajemnice hodowli i rozmnażania

Tekst: mgr inż. Paweł Wróblewski

Katedra Genetyki i Ochrony Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa

Wiejskiego w Warszawie

Hemichromis elongatus, znany również pod nazwą czerwieniak wydłużony, jest jedną z najbardziej niedocenionych pielęgnic na rynku akwarystycznym. Może się to wiązać z jej ogromną agresją wewnątrz- i zewnątrzgatunkową oraz sporymi rozmiarami, co czyni ją niedostępną dla wielu akwarystów. Z pewnością jest to ryba warta uwagi osób posiadających duże zbiorniki i mających doświadczenie w hodowli pielęgnic afrykańskich. Elongatusy to także dobra alternatywa dla hodowców ryb południowoamerykańskich, którzy chcą rozpocząć swoją przygodę z afrykańskim biotopem.

Czerwieniak wydłużony dorasta do 16 cm. Ogólna charakterystyka ryb to dominujący kolor zielony. Na ciele jest zaznaczonych pięć czarnych kropek i jeden pas na wysokości oka. Na pokrywach skrzelowych jest zaznaczona czerwona kropka. Rozróżnienie płci u elongatusów jest niezwykle trudne.

Występowanie

Występowanie określa się na środkową i południową

Afrykę, od Gwinei do Zambii. Widywany jest także na Jawie. Zamieszkuje rzeki, jeziora i stawy terenów nadmorskich. Jest także spotykany w wodzie słonawej. Preferuje tereny z roślinnością podwodną i zatopionymi korzeniami tworzącymi schronienie.

Cechy charakterystyczne

Czerwieniak wydłużony dorasta do 16 cm. Ogólna charakterystyka ryb to dominujący kolor zielony. Na ciele jest zaznaczonych pięć czarnych kropek i jeden pas na wysokości oka. Na pokrywach skrzelowych jest zaznaczona czerwona kropka. Płetwy grzbietowa i brzuszne zaznaczone ciemną obwódką. Brakuje różnic w wielkości między samcem a samicą. Samiec posiada spiczasty pysk i mocne, wyraźne kolory. Podczas tarła samiec zaczyna mienić się na czerwono. Samica z kolei ma delikatniejsze kolory. Jej płetwy posiadają obłe zakończenie. Wskazane opisy nie zawsze się sprawdzają. Rozróżnienie płci u elongatusów jest niezwykle trudne.

Agresja u tych ryb jest zarówno wewnątrz-, jak i zewnątrzgatunkowa. Lepiej nie hodować ich z mniejszymi rybami o łagodniejszym temperamencie, bo prędzej czy później zostaną zjedzone. Najłatwiej hodować około 10 sztuk elongatusów w akwarium jedno- lub wielogatunkowym. Jeśli dopuszczamy nowe ryby, to trzeba to robić wieczorem, w przeciwnym razie nowi współmieszkańcy zostaną zaatakowani. Para elongatusów potrafi skutecznie odstraszyć nawet dwa razy większe od siebie ryby, dlatego należy dobrać odpowiednie akwarium.

Akwarium

Ryby wymagają dużego zbiornika o długości przynajmniej 120 cm. Takiej wielkości akwaria są odpowiednie dla grupy ryb, z kolei w zbiornikach o długości 100 cm można prowadzić hodowlę wyłącznie pary. Duża liczba kryjówek jest obowiązkowa. Najlepsze do dekoracji są kamienne, mocne konstrukcje, gdyż samiec z samicą toczą walki. Idealne jako schronienie nadają się korzenie mangrowca i mocne rośliny, takie jak anubiasy. Z doświadczenia wiem, że kryptokoryny i nurzańce zostaną szybko wykopane.

Samica Hemichromis elongatus z wyraźnie zaznaczonym czarnym pasem na oku. Zdjęcie z archiwum autora.

Para elongatusów razem z narybkiem. Zdjęcie z archiwum autora.

Co do warunków fizykochemicznych wody to elongatusy nie są wymagające. Preferują wodę średnio twardą o pH=7 i temperaturze 22–27⁰C. W moim akwarium utrzymywałem pH między 8 a 8,5 i temperaturę 24–26 ⁰C. Nie zauważyłem, aby takie parametry negatywnie wpływały na zdrowie moich ryb. Podmiany 30% wody wykonujemy regularnie co tydzień. Dodatek dwóch łyżek soli akwarystycznej przy podmianie pozytywnie wpłynie na kondycję ryb. Filtracja musi być wydajna, ponieważ Hemichromis elongatus należy do bardzo żarłocznych i dużych ryb. Polecam zewnętrzne filtry kubełkowe lub kaskady. Zapewnią one idealną filtrację.

Rozmnażanie

Proces rozmnażania Hemichromis elongatus w akwarium nie został jeszcze opisany w literaturze popularno-naukowej. Wynika to z niewielkiego dostępu elongatusów w sklepach w Polsce. Istnieje jedna publikacja naukowa, w której odnotowano tarło tej ryby w zbiorniku na Jawie. Moje ryby pozyskałem od prywatnego hodowcy z Polski, który importował je z Afryki. Dostałem także informacje o przebytych chorobach pasożytniczych. To odwieczny problem, z jakim borykają się akwaryści kupujący ryby z odłowu. Wiele chorób o podłożu pasożytniczym wynika z nieprawidłowej kwarantanny lub jej bra -

ku. Nawet jeśli kwarantanna zostanie przeprowadzona prawidłowo, groźne pasożyty mogą ujawnić się po wielu latach od zakupu ryb. Nie należy się tym bardzo przejmować. Dzięki odpowiedniej opiece można uniknąć wszelkich problemów. Przez pierwszy rok życia należy starać się wyeliminować wszelki stres z życia ryb. Na przykład nie należy ich często przeławiać do nowego lokum. Zaleca się nawet zacienienie akwarium na pewien czas. Pamiętajmy, że komfort ryb przekłada się na ich możliwości do rozrodu.

Do hodowli tych ryb potrzebnych nam będzie kilka zbiorników. Jeden dla grupy dorosłych ryb (240 l), drugi tarliskowy dla pary (200 l) oraz trzeci dla narybku (od 100 do 200 l).

Na rynku akwarystycznym od czasu do czasu dostępne są dobrane pary elongatusa. Jeśli mamy doświadczenie w hodowli dużych pielęgnic, to jak najbardziej można zaryzykować taki zakup. Dla mniej doświadczonych osób polecałbym wybrać stado tych ryb, z którego później dobiorą się one w pary. To najbezpieczniejszy sposób na rozmnożenie bez utraty osobników.

Parkę odławiamy do akwarium tarliskowego. Akwarium wyposażamy w dużą liczbę korzeni, skał i roślin. Można się pokusić o umieszczenie ceramicznej doniczki jako ewentualne schronienie lub miejsce złożenia ikry.

Samica składa od 40 do 100 jaj, które następnie są zapładniane przez samca.

Od tego czasu aż do wylęgu narybku samiec i samica bacznie doglądają

ikry. Ich agresja wobec intruzów rośnie dwukrotnie. Po około siedmiu dniach wykluwają się małe ryby. Rodzice opiekują się każdym młodym osobnikiem.

Zaokrąglony brzuch i uwydatnienie czerwonych kolorów jest charakterystyczne dla samicy gotowej do tarła. Para oczyszcza powierzchnię, na której chce złożyć ikrę.

Najczęściej będzie to kamień lub korzeń. Samica składa od 40 do 100 jaj, które następnie są zapładniane przez samca. Od tego czasu aż do wylęgu narybku samiec i samica bacznie doglądają ikry. Ich agresja wobec intruzów rośnie dwukrotnie. Po około siedmiu dniach wykluwają się małe ryby. Rodzice opiekują się każdym młodym osobnikiem. Jeśli maluch odpłynie od stada, jest natychmiast delikatnie wyłapywany przez samicę za pomocą pyska i zanoszony do reszty rodzeństwa. Para może podchodzić do tarła co miesiąc.

Narybek karmimy oczlikiem lub utartym na proszek pokarmem dla ryb mięsożernych trzy razy dziennie. Wielkość 2 cm ryby osiągają po miesiącu, oczywiście szybkość wzrostu narybku zależy między innymi od częstotliwości podawania pokarmu. Tych rozmiarów ryby można odłowić do oddzielnego akwarium za pomocą siatki o małej średnicy oczek. Niestety, w związku z bogatym wyposażeniem akwarium tarliskowego niemożliwe jest odłapanie wszystkich młodych. Z biegiem czasu do diety ryb dodajemy drobne skorupiaki, w tym kryl i lasonogi, które ręcznie rozdrabniamy. Osobniki 4–6 cm pobierają tego typu

pokarm bez uprzedniej obróbki mechanicznej. Dorosłym osobnikom można podawać nawet mniejsze ryby, w tym mrożone scynki. Ten rodzaj pokarmu wzbogaci naszych podopiecznych o dodatkowe mikro- i makroelementy. Pamiętajmy, aby nie karmić ryb drapieżnych wątróbką, mięsem kurczaka itp. Udowodnione jest bowiem, że pochodzące od zwierząt stałocieplnych pokarmy otłuszczają rybią wątrobę, a w efekcie powoduje to śmierć ryb.

Podsumowanie

Hemichromis elongatus to gatunek niełatwy w hodowli. Jego charakter przysporzył wiele problemów niejednemu akwaryście. Ryba ta wymaga obszernych zbiorników, na które nie zawsze jest miejsce. Mimo to jej barwy i niebanalny temperament przyciągają akwarystów. Elongatusy wyróżniają się troskliwością wobec swoich młodych. Dobrana para składa ikrę regularnie, co jest bardzo ekscytujące z punktu widzenia hodowcy.

Ceny tych ryb oscylują w granicach 40–80 zł za dorosłe osobniki F1 oraz 200–300 zł za WF (odłów), z kolei młode 6–8 cm sztuki to koszt do 30 zł. Na pewno każdy znajdzie coś dla siebie. Cena osobników z odłowu rekompensuje niespotykane barwy, które nie zawsze prezentują ryby pokolenia F1 czy F2.

Ikra Hemichromis elongatus złożona na kawałku korzenia. Zdjęcie z archiwum autora.

CO NOWEGO NA RYNKU

YDOLO rozszerza ofertę o mokre karmy dla psów

Półwilgotne karmy YDOLO podbiły podniebienia psów, teraz kolej na mokre karmy tej cenionej i lubianej marki. Pięć smaków, każdy zawiera 90% świeżego mięsa lub ryb. Starannie wybrane składniki i delikatny proces produkcji powodują, że są nie tylko zdrowe, lecz także wyjątkowo smaczne. Oto skrócone składy:

• Iberico – świeża wieprzowina Iberico (90%, w tym 70% mięsa mięśniowego i 20% wartościowych organów wewnętrznych),

• Wild Fish – świeże ryby (90%, w tym 30% sardynki, 30% anchois, 15% makrela, 15% dorada),

• Duck – świeża kaczka (90%, w tym 70% mięsa mięśniowego i 20% wartościowych organów wewnętrznych),

• Chicken – świeży kurczak (50%, w tym 39% to mięso mięśniowe) oraz dziko poławiane świeże ryby: 20% sardynki i 20% anchois.

• Puppy – świeża wieprzowina Iberico (50%, w tym 39% mięsa mięśniowego ) oraz świeże sardynki (20%) i filety z sardeli (20%).

Karmy mokre YDOLO są uzupełnione o naturalne składniki wspierające zdrowie i dobrą kondycję psa: warzywa, owoce, zioła oraz dodatki superfood. Karmy mają konsystencję delikatnego musu . Dostępne w puszkach 400 g. Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care sp. z o.o.; www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

WOW

DOG Meat Bars – batony proteinowe z wysoką zawartością

mięsa

Nowość w portfolio przysmaków WOW DOG: zdrowa, wysokobiałkowa przekąska dla psów, czyli batony proteinowe, zawierające 85% mięsa i dostarczające wysokiej jakości białko. Zostały wzbogacone drożdżami piwnymi bogatymi w witaminy z grupy B, ważne dla zdrowej skóry i lśniącej sierści. Batony idealnie nadają się na dłuższy spacer z psem lub w podróży. Podobnie jak wszystkie produkty rodzinnej firmy PetCo, są wytwarzane bez zbóż, soli i dodatku cukru, z wykorzystaniem tylko regionalnych surowców. Zapakowane w atrakcyjny wizualnie display ułatwiający prezentację produktu w sklepie. Dostępne w trzech smakach: jeleń & jagnięcina, wołowina i kurczak.

Producent: PetCo GmbH Austria Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care sp. z o.o. www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

PET FORM LABS – OLEJ NA ZDRÓWKO

To unikalna mieszanka paszowa stworzona z myślą o psach i kotach w każdym wieku. Zawiera olej z dorsza, konopi i kryla oraz witaminę E. Nie zawiera konserwantów ani sztucznych dodatków, a dzięki wysokiej smakowitości jest chętnie zjadany, nawet przez najbardziej wymagających smakoszy. Wspiera zdrowie pupila na wielu poziomach – zmniejsza stany zapalne i stres oksydacyjny, wspomaga układ nerwowy i stawy, działa wyciszająco oraz łagodzi objawy alergii skórnych. Idealny dla młodych i starszych pupili, poprawia samopoczucie, kondycję sierści i ogólną formę każdego dnia.

OLEJ Z DORSZA – ŹRÓDŁO KWASÓW OMEGA-3 (EPA I DHA)

Kluczowy składnik diety wspierającej zdrowie psa i kota w każdym wieku. Jest naturalnym źródłem kwasów tłuszczowych n-3, zwłaszcza EPA i DHA.

OLEJ KONOPNY TŁOCZONY NA ZIMNO – USPOKOJENIE I ODPORNOŚĆ

Bogactwo wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają równowagę emocjonalną i odporność.

OLEJ Z KRYLA – SILNY PRZECIWUTLENIACZ Z ASTAKSANTYNĄ

WITAMINA E – NATURALNA OCHRONA KOMÓRKOWA

Zawiera astaksantynę – jeden z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów, który skutecznie działa jak tarcza ochronna organizmu.

Odgrywa kluczową rolę jako przeciwutleniacz. W połączeniu z olejem z kryla tworzy silny kompleks antyoksydacyjny. Dostępne w opakowaniu 500 ml oraz 150 ml.

Producent: Pet Form Labs Sp. z o.o.

Dystrybutor: Best 4 Animal Care sp. z o.o.; www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

Buliony kolagenowe YDOLO – naturalne źródło kolagenu pełne korzyści zdrowotnych

Kolejna nowość w ofercie YDOLO to buliony kolagenowe z kości dla psów i kotów. Lekkostrawne i niskokaloryczne, poprawiają nawodnienie i wzmacniają apetyt. Działają łagodząco na stany zapalne przewodu pokarmowego oraz wzmacniają układ odpornościowy. To bogate źródło naturalnych składników chroniących chrząstki stawowe i odpowiadających za elastyczność stawów oraz mocne pazury. Przygotowywane z najlepszych i świeżych składników, długo i delikatnie gotowane, aby wydobyć z kości jak najwięcej cennych składników odżywczych. Polecane jako zdrowa przekąska, wzbogacenie i urozmaicenie diety, poprawienie smaku karmy lub zachęcenie do pobrania większej ilości płynów. Dedykowane dla psów i kotów w każdym wieku. Szczególnie polecane zwierzakom w okresie rekonwalescencji i w starszym wieku, także przy chorobach zwyrodnieniowych stawów czy chorobach chrząstek stawowych. Dostępne w sześciu wersjach smakowych: jagnięcina, wołowina, łoś, kurczak, indyk i ryby.

Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

WOW

CAT Soft Sticks – zdrowe przysmaki dla kota

Do szerokiej gamy przysmaków WOW CAT dołączają nowe produkty: WOW CAT Soft Sticks, czyli miękkie przysmaki dla kotów w postaci patyczków mięsnych. Przysmaki są suszone powietrzem, nie zawierają gliceryny, cukru, zbóż oraz sztucznych barwników i aromatów. Można je w bardzo łatwy sposób porcjować, a użycie w procesie produkcji doskonałej jakości wątróbki zapewnia szczególnie wysoką akceptację wśród kotów. WOW CAT Soft Sticks są dostępne w trzech smakach –kurczak, wołowina i łosoś.

Producent: PetCo GmbH Austria Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

Wkrótce w sprzedaży – pełnoporcjowa mokra karma w saszetkach Tasty Dogs Life

BIOFEED ZOO prezentuje pyszną premierę – Tasty Dogs Life, mokrą karmę dla psów w poręcznych 500-gramowych saszetkach. To pełnoporcjowe danie w galaretce, które łączy wysoką zawartość mięsa z troską o zdrowie i codzienny komfort żywienia.

Czym wyróżnia się Tasty Dogs Life? Aż 90% składników pochodzenia zwierzęcego, bez zbóż i sztucznych dodatków, z dodatkiem prebiotyków, warzyw i owoców (takich jak dynia, jabłko czy żurawina), które wspierają odporność i trawienie. Do tego komplet witamin i mikroelementów –wszystko, czego pies potrzebuje, by czuć się świetnie każdego dnia.

W ofercie aż osiem smakowitych wariantów : drób, wołowina, indyk, jagnięcina, kaczka, cielęcina, jeleń i wieprzowina – idealne zarówno dla psów wybrednych, jak i tych z wrażliwym układem pokarmowym.

Pysznie, zdrowo i wygodnie – Tasty Dogs Life to karma, którą psy pokochają, a opiekunowie docenią.

Producent: Biofeed

GRAIN FREE ONE ANIMAL PROTEIN OASY KARMA MOKRA

Oasy Grain Free to karma uzupełniająca dla szczeniąt lub psów dorosłych stworzona z myślą o psach, które wymagają diety o niskim potencjale alergennym. W wariancie Puppy – pod postacią mielonki z dodatkiem warzyw, w wariancie Adult – kawałki mięsa filetowego z dodatkiem warzyw w rosole. Każda receptura zawiera dużą ilość prawdziwego mięsa z jednego źródła, bez zbóż, glutenu, soi ani innych sztucznych dodatków. Dostępne warianty: Puppy – jagnięcina z warzywami, Adult – bawół, indyk, kurczak, wieprzowina lub wołowina, wszystkie z dodatkiem pysznych zdrowych warzyw. Dostępne opakowania – puszka 200 g (małe rasy), puszka 400 g (rasy średnie i duże).

Import i dystrybucja: Betta sp. z o.o./ www.betta.pl

NOWOŚĆ: Churu Senior – kremowa porcja przyjemności dla starszych kotów!

Churu Senior to przekąski o delikatnej konsystencji, stworzone z myślą o starszych kotach. Przysmaki zostały wzbogacone kwasami tłuszczowymi Omega-3, które poza wsparciem zdrowia skóry i sierści zwierzaka wspierają funkcjonowanie mózgu. Dodatkowo zawierają one antyoksydanty (witamina C i E), które neutralizują wolne rodniki, spowalniając procesy starzenia się i zmniejszając ryzyko powstawania chorób. Niskokaloryczne Churu Senior zapewniają dodatkową porcję nawodnienia (wilgotność smakołyku na poziomie 85%) oraz podaż niezbędnego aminokwasu, tauryny. Azan sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99; sklep@azan.com.pl

NOWOŚĆ: Przysmaki Inaba Fun Bites dla psów i kotów!

Najnowsza propozycja od Inaby to pyszne smakołyki w kształcie poduszeczek z delikatnie pieczonego kurczaka, które kryją w sobie kremowe nadzienie Churu. Dwie różne tekstury w jednym smakowitym kęsie! W miękkim środku można idealnie ukryć serwowane tabletki lub suplementy. Niewiarygodnie smaczne i zdrowe przekąski są produkowane z najwyższej jakości składników „human grade”, czyli jakości przeznaczonej dla ludzi.

• Nie zawierają zbóż, konserwantów i sztucznych barwników.

• Kremowa, wilgotna tekstura wnętrza uwielbiana przez wszystkie koty i psy.

• Przysmaki Fun Bites mają mniej kalorii niż suche przekąski.

• Idealne do podawania suplementów lub wspólnych treningów! Azan sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99; sklep@azan.com.pl

NOWOŚĆ: Churu Salmon – czas na kocią przekąskę z łososiem!

Churu Salmon dołączają do bestsellerowej linii sosów, słynącej ze swojej aksamitnej konsystencji i wysokiej wilgotności. Portfolio produktów zwiększy się aż o cztery nowe smaki oparte na prawdziwym łososiu. Churu wyróżniają się wysoką wilgotnością (83,5%), naturalnym składem (bez zbóż, konserwantów, sztucznych aromatów i barwników, a także produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego). Smakołyki są niskokaloryczne i wzbogacone ekstraktem z zielonej herbaty i witaminy E. Azan sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99; sklep@azan.com.pl

Vet Expert CreaCheck – Salivary Testing Strips

Pierwszy na rynku test przeznaczony do pomiaru stężenia kreatyniny w ślinie psów i kotów. Kreatynina to kluczowy wskaźnik funkcji nerek. W przypadku pogorszenia ich pracy – niezależnie od przyczyny – dochodzi do jej wzrostu. Stężenie kreatyniny w ślinie dobrze odzwierciedla jej poziom we krwi, co czyni nasz test wiarygodnym badaniem w przesiewowej diagnostyce chorób nerek . Dzięki unikalnej technologii, pozwalającej na analizę śliny, badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, co znacząco redukuje stres czworonoga w porównaniu z tradycyjnymi badaniami krwi. Zalety testu Vet Expert CreaCheck:

• Pierwszy nieinwazyjny test ze śliny.

• Monitoring stanu zdrowia nerek psów i kotów.

• Wsparcie w diagnostyce ras predysponowanych do chorób nerek.

• Łatwy i szybki w użyciu przez opiekuna.

• Proste i bezbolesne badanie dla pupila.

Vet Expert CreaCheck to rewolucyjny krok w domowej diagnostyce nerek pupila.

Test jest jedynie badaniem przesiewowym – nie powinien zastąpić wizyty u lekarza weterynarii.

Producent: Vet Expert

Nowość – przysmaki CRUNCHY dla psów – wegańskie lub z owadami

Dla szukających smaczków wegańskich lub opartych na niealergizującym białku, mamy propozycję od duńskiej firmy Globe Buddy. Te ekstrachrupiące przysmaki można podawać jako nagrodę albo po prostu jako smaczną przekąskę. Są pełne pysznych, naturalnie odżywczych składników. Nadają się zarówno dla małych, jak i dużych psów. Przepisy bez zbóż. Jakość premium. Znajdziecie tu linię trzech smaków:

• Crunchy wegańskie – z warzywami i owocami,

• Crunchy spirulina – z warzywami i spiruliną oraz

• Crunchy z owadami i warzywami. Zamów u polskiego dystrybutora: Portica, e-mail: biuro@portica.pl

Tropical Biorept W Young

Wieloskładnikowy pokarm z dodatkiem larw hermetii (BSF) dla młodych osobników wszystkożernych i mięsożernych żółwi wodnych i wodno-lądowych. Wygodna forma małych pływających pałeczek pozwala w pełni kontrolować ilość zjadanego pokarmu.

• Zawiera larwy Hermetia illucens (BSF) , które charakteryzują się korzystnym stosunkiem wapnia do fosforu oraz wysoką przyswajalnością składników mineralnych.

• Skorupiaki wzbogacają karmę o wartościowe białko, chitynę oraz nienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 i omega-6).

• Wysoka hydrostabilność pałeczek zapobiega wymywaniu składników pokarmowych do wody oraz zapewnia czystą wodę.

• Składniki użyte w recepturze karmy odpowiadają naturalnej diecie żółwi wodno-lądowych i wodnych.

• Karma zapewnia zdrowy rozwój i wzrost żółwi , a także zdrową skorupę i kości.

• Wyjątkowy smak zachęca zwierzęta do żerowania.

• Puszka, nakrętka i etykieta są w pełni recyklingowalne.

Producent: Tropical www.tropical.pl

Tropical Insect Menu Colour

Wybarwiający pokarm dla wszystkożernych i mięsożernych ryb akwariowych na bazie trzech owadów: hermetii (15%), jedwabnika (15%) i  mącznika młynarka (15%), z formułą Tropical’s Colour Booster. Pokarm dostępny jest w formie płatków oraz granulatu w rozmiarze S i XXS.

• Ryby zyskują intensywne wybarwienie dzięki innowacyjnej formule Tropical’s Colour Booster, opartej na naturalnych karotenoidach.

• Pokarm skutecznie wspiera różnorodne potrzeby ryb, dzięki wysokiej koncentracji karotenoidów o różnej biodostępności i aktywności biologicznej.

• Ryby lepiej rosną i są w doskonałej kondycji dzięki wysokostrawnemu białku owadziemu, bogatemu w kluczowe aminokwasy.

• Lepsze trawienie i silniejszy układ odpornościowy zapewnia obecność białka owadziego, które stymuluje rozwój bakterii kwasu mlekowego o działaniu probiotycznym.

• Naturalna dieta i troska o planetę – wykorzystanie owadów w składzie nawiązuje do naturalnego pokarmu ryb i jednocześnie zmniejsza zużycie wody, energii oraz redukuje ślad węglowy.

• Bezpieczeństwo i czysty skład – pokarm nie zawiera sztucznych barwników ani konserwantów.

• Świadomy wybór dla środowiska – opakowanie w całości nadaje się do recyklingu: puszka, nakrętka i etykieta są w 100% recyklingowalne.

Producent: Tropical www.tropical.pl

Nowy ulubiony przysmak dla Twojego psa od Bozita!

Bozita Mięsne Przysmaki – treningowa nagroda dla psów z naturalnymi składnikami i z najlepszych, wyselekcjonowanych mięs. Wyborne smaki: kaczka, jagnięcina, kaczka i łoś, kaczka i renifer, kaczka i jeleń. Wszystko inspirowane nordycką dziczą, wzbogacone dodatkami superfoods, tj. arktyczne jagody, szałwia, lawenda, mięta. Łatwe do porcjowania i podawania. Dostępne w 70 g opakowaniach.

Partner in Pet Food Poland S.A., tel. 22 569 24 10, e-mail: info.pl@bozita.se, www.bozita.com/pl/

Poziomo

5) aplikator

6) wybierzesz się nim w podróż

7) owoc cytrusowy

12) przyda się w lesie tropikalnym

16) np. związku

20) w nim lody

21) inaczej cwaniak

23) wstrzykiwany w branży beauty

24) w kopalni

25) słodka do chleba

27) niekonwencjonalne myślenie

30) ustawiasz ją w kalendarzu elektronicznym

31) podłoga z ubitej gliny

32) kwitną w maju

Pionowo

1) idea

2) dusigrosz

3) postać grana przez Schwarzeneggera

4) regionalnie zwana ognichą

8) linia horyzontu

9) letnia diapauza

10) inaczej pertraktacje

11) podróż służbowa

13) wystawia lekarz na badania

14) dowódca szwadronu

15) przechodzisz na nią po zakończeniu pracy

17) związana z nurkowaniem

18) wierzytelność

19) partner Chyłki

22) wieś zamieszkana przez ubogą szlachtę

26) stamtąd pisklaki kurcząt

27) letnie obuwie

28) potwierdzenie odbioru

29) koper włoski

Fundatorem nagród jest:

Życzymy miłej zabawy!

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl , czekają nagrody niespodzianki ufundowane przez Wydawnictwo Czarne .

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Teresa Sadowska, Andrzej Tkaczyk, Justyna Komasa. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę CAN AGRI Rydzyński Spółka komandytowa.

Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o. Redaktor naczelna i prowadząca: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl

Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000

Adres redakcji: ZooBranża ul. Warszawska 11B lok. 13 05-090 Dawidy Bankowe

Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

ISSN 2450-0372

Nakład: 4000 egz.

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL

Współpraca autorska: prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska Adrianna Iwan, Natalia Młodnicka, dr inż. Rafał Maciaszek, Gniewomir Kuciapski, mgr Berenika Niesłuchowska-Kasprzycka, dr Agnieszka Kurosad, Laura Zarzyńska i inni.

Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl

Skład i łamanie: Łukasz Wójcik

Korekta: Ewa Wilczyńska

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji.

Materiały publikowane w magazynie ZooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła.

Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

Marka wspierana przez MyPetStory to wyróżnienie dla marek, które oferują sklepom wsparcie sprzedaży w aplikacji mobilnej. Dzięki temu sklep jednym kliknięciem i bez opłat korzysta z kuponów proponowanych tj. szablonów przygotowanych przez producentów i dystrybutorów.

Kupony trafiają do opiekunów zwierząt w okolicy sklepu co zwiększa zasięg sklepu i pozwala pozyskać nowych klientów, zwiększyć wartość koszyka i częstotliwość zakupów.

Smaczna, wygodna ochrona przed pchłami i kleszczami

AdTab tabletki do lotilaner (lotirozgryzania i żucia lanerum) (mg)

dla psów (1,3–2,5 kg) 56,25 dla psów (>2,5–5,5 kg) 112,5

dla psów (>5,5–11 kg) 225 dla psów (>11–22 kg) 450

dla psów (>22–45 kg) 900

WETERYNARYJNEGO PRODUKTU LECZNICZEGO AdTab 56 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (1,3–2,5 kg) | AdTab 112 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>2,5–5,5 kg) | AdTab 225 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>5,5–11 kg) | AdTab 450 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>11–22 kg) | AdTab 900 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>22–45 kg). SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Substancja czynna: Każda tabletka do rozgryzania i żucia zawiera: Białe do beżowych okrągłe tabletki do rozgryzania i żucia z brązowawymi plamkami. Wskazania lecznicze dla każdego z docelowych gatunków zwierząt Leczenie inwazji pcheł i kleszczy u psów. Ten produkt leczniczy weterynaryjny wykazuje natychmiastowe i trwające 1 miesiąc działanie bójcze wobec pcheł (Ctenocephalides felis i C. canis) oraz kleszczy (Rhipicephalus sanguineus, Ixodes ricinus, I. hexagonus i Dermacentor reticulatus). Pchły i kleszcze muszą znajdować się na zwierzęciu i rozpocząć odżywianie w celu kontaktu z substancją czynną.

NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Elanco GmbH.

Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.

*Kupując online leki weterynaryjne OTC zwróć uwagę czy strona internetowa zawiera wspólne logo EU, po kliknięciu którego przeniesiesz się do wykazu podmiotów uprawnionych do takiej sprzedaży.

AdTab tabletki do lotilaner (lotirozgryzania i żucia lanerum) (mg) dla kotów (0,5–2,0 kg) 12 dla kotów (>2,0–8,0 kg) 48

NAZWA WETERYNARYJNEGO PRODUKTU LECZNICZEGO AdTab 12 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla kotów (0,5–2,0 kg) | AdTab 48 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla kotów (>2,0–8,0 kg). SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Substancja czynna: Każda tabletka do rozgryzania i żucia zawiera: Białe do brązowawych okrągłe tabletki do rozgryzania i żucia z brązowawymi plamkami. Wskazania lecznicze dla każdego z docelowych gatunków zwierząt Leczenie inwazji pcheł i kleszczy u kotów. Ten produkt leczniczy weterynaryjny wykazuje natychmiastowe i trwające 1 miesiąc działanie bójcze wobec pcheł (Ctenocephalides felis i C. canis) oraz kleszczy (Ixodes ricinus). Pchły i kleszcze muszą znajdować się na zwierzęciu i rozpocząć odżywianie w celu kontaktu z substancją czynną. NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Elanco GmbH. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.