SERVICE_2011_09

nummer 9, september 2011

ONAFHANKELIJK VAKBLAD VOOR PROFESSIONEEL SCHOONMAAKONDERHOUD

www.servicemanagement.nl

THEMA: DAGSCHOONMAAK ur dredacte gasthoof e Reus AndrĂŠ d

Bieke De Stecker (Temco Euroclean Services) over

De weerbarstige praktijk van dagschoonmaak Het unieke bonusconcept van Achmea

Volumedaling professionele NVZ-markt zet door

BHS Group: hoe een boete een kassucces werd

6RPPLJH FRQGLWLHV ]LMQ YDQ QDWXUH LGHDDO

6DPHQ ]RUJHQ YRRU HHQ EHWHUH SHUIRUPDQFH

$GYLHVUDSSRUWDJHV Ý VFKRRQPDDNV\VWHPHQ HQ SURGXFWHQ Ý YHUEUXLNVPDWHULDOHQ Ý PDFKLQHV Ý WHFKQLVFKH VHUYLFH Ý RSOHLGLQJ HQ EHJHOHLGLQJ Ý FDOFXODWLHVRIWZDUH

teur edac s r d f eu hoo gast ré de R And

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

hema dagschoonmaak 07Brood _thema tthema

18 Is dagschoonmaak goed of niet?

Een belangrijk argument voor dagschoonmaak is dat werken overdag goed is voor de schoonmakers. Zij hoeven immers niet meer heel erg vroeg of laat te werken en krijgen meer waardering. De ervaringen van Temco Euroclean Services laten zien dat de praktijk weerbarstiger is.

21 Het unieke bonusconcept van Achmea

18

Verzekeringsmaatschappij Achmea poetste per 1 januari de schoonmaakovereenkomsten met haar vier leveranciers op: in alle panden wordt nu grotendeels overdag schoongemaakt én alleen als iets vuil is, wordt schoongemaakt.

Gasthoofdredacteur André de Reus ging in gesprek met senior manager operations Eric de Jong.

24 Dagschoonmaak: productenkwartet

Welke schoonmaakhulpmiddelen en -machines lenen zich bij uitstek voor dagschoonmaak? Cleanfix, Hako, 3M en Nilfisk presenteren een kwartet.

26 Mensen en meningen over dagschoonmaak

Overdag schoonmaken heeft voor- en tegenstanders. De redactie nodigde hen uit en deed via Twitter een oproep: geef in 140 woorden uw mening.

30 NVZ publiceert omzetcijfers over 2010

21

’Ook 2010 was helaas weer een roerig jaar’, stelt Jan Willem Schoemaker, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten. Een helder bericht van de branchevereniging die in Nederland een omzet vertegenwoordigt van € 1,1 miljard, waarvan de professionele markt ongeveer € 339 miljard voor zijn rekening neemt.

32 Service leadership: op ons lijf geschreven!

Onze steeds sneller veranderende samenleving vereist andere marketinginstrumenten: de 5P-formule wordt ingehaald door service leadership. Letterlijk vertaald: leiderschap in dienstverlening. Op het lijf van schoonmaakbedrijven geschreven, nietwaar?

36 Megacontract facilitaire diensten Airport Services

Sinds begin 2011 levert Vebego Airport Services facilitaire diensten voor Schiphol. Vermoedelijk het grootste contract in zijn soort in Nederland. Een gesprek met directeur Dick Elsinga.

30 Service Management nummer 9 september 2011

3

Green Selection Program Groen is een keuze Steeds meer opdrachtgevers die maatschappelijk verantwoord ondernemen serieus nemen, kiezen voor Gom. Zij weten dat het Triple-P beleid (Planet, People, Profit) binnen Gom uitstekend is verzorgd.

Maar is dit ook zichtbaar voor alle gebouwgebruikers? En zijn er niet méér mogelijkheden binnen de schoonmaak? Het Green Selection Program ondersteunt als totaalconcept uw inspanningen op de planet component. Uw inspanningen op MVO gebied worden zichtbaar, en het concept omvat tevens groene sanitaire voorzieningen en de recycling van plastic automaatbekertjes. Desgewenst inclusief afvalinventaris. Een zichtbare, nieuwe, frisse dimensie in één totaalaanpak. Wilt u meer informatie?

Kijk dan op www.greenselectionprogram.nl

Gom. Schoonmakers die vooruitdenken

De juiste mensen op de juiste plek

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

39 Omzet Europese schoonmaakmarkt € 60 miljard Bij de EFCI – de Europese OSB – zijn twintig nationale werkgeversorganisaties aangesloten die meewerkten aan een onderzoek naar omzet, omvang, marktpenetratie, dag- en kantorenschoonmaak. Onlangs publiceerde EFCI deze cijfers die een goed beeld geven van de professionele schoonmaakbranche. Een miljardenmarkt, waar Nederland met € 3,31 miljard 5,34% aan bijdraagt.

47 Productinnovatie: doseer met mate

Hoe moeilijk kan het doseren van enkele milliliters concentraat zijn en hoe eenvoudig en effectief is dat op te lossen? Hoogduin Packaging uit Baarn introduceert het innovatieve doseersysteem One2dose.

39

48 Hoe een boete een kassucces werd

De BHS Group weet als geen ander hoeveel pijn boetes voor het ontbreken van werkvergunningen kunnen doen. Wat begon als het oplossen van een pijnpunt, werd de basis voor een radicale modernisering van de bedrijfsadministratie. Directeur John van Keulen doet een boekje open.

50 Deze maand vakbeurs CMS in Berlijn

In Berlijn werd 25 jaar geleden voor de eerste keer de vakbeurs ReinigungsTechnik gehouden. Sinds tien jaar heet deze CMS: Cleaning, Management en Services. De belangrijkste schoonmaakvakbeurs in het Duitstalige deel van Europa vindt deze maand plaats van 20 tot en met 23 september. Een vooruitblik.

52 Op weg naar 1 miljoen druppels

48

Bloemendaal aan Zee, 27 juli 2011: op het strand bij beachclub Vroeger wordt een gooi gedaan naar een nieuw wereldrecord. Een record waterdragen.

Een ludieke actie om landelijk aandacht te vragen voor duurzaamheid en ten minste één miljoen mensen voor eind 2012 duurzaambewust te maken.

54 Verandering marktgedrag onomkeerbaar

De Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) is in juli een landelijke campagne gestart om ondernemers te vertellen dat er een gedragscode is afgesproken in de schoonmaak- en glazenwassersbranche. In de rubriek OSB Nieuwscafé geeft voorzitter Hans Simons nadere uitleg over code en campagne.

Coverfoto: Henk Snaterse Fotografie, Alphen aan den Rijn

En verder: 7 column Petra de Bruin ... 8 nieuws ... 28 column Willem Zuydestein ...

52

35 kettingcolumn ... 42 contracten en contacten ... 56 mensen ...

58 producten-/dienstenregister ... 60 agenda ... 61 recht ...

62 column gasthoofdredacteur André de Reus

Service Management nummer 9 september 2011

5

over

Het Nieuwe Werken

!# $ ! " " " % " & # " " '

&+2,) 3".("+ * (0 ! 0 3" ". 4&+ &+ %" "+

".(+"*".

2 +1&0 '1.&!&/ % -"./-" 0&"#

" ,"(,*/0 2 + %"0 ( +0,,.

&' ")(" &+/ %.&'2&+$ ""+ $. 0&/ ,+#"."+ " .!

2 +

% %"0 &/ * . ""+ /-"))"0'"

" ### " !# #

column

Schone schijn Dagschoonmaak is ‘hot’. Het gedrang op de facilitaire markt en de code Verantwoordelijk Marktgedrag: ze zetten schoonmaakdienstverleners aan tot het ontwerpen van nieuwe, verfrissende schoonmaaklabels.

Want het slechte imago van de schoonmaakbranche moet worden weggepoetst.

Dagschoonmaak is een van de troeven van dit (kaart)spel.

lijks relevant. Zeker als men schoonmaken vergelijkt met onderhoudsactiviteiten als schilderen (schuren) en reparaties aan een gebouw. En wat te denken van de medewerker die met de cateringkar met glazen, kopjes en flesjes langskomt? Deze vormen van geluidsoverlast zijn alle heel gewoon.

In ons tweede themanummer Dagschoonmaak, in september 2009, stelde ik in mijn column ‘het hinderlijk gehuppel van een schoonmaakkracht op de afdeling, al of niet met een draaiende, niet geluidsarme en niet snoerloze stofzuiger’, ter discussie. We willen er niet aan, concludeerde ik toen. Wie het themakatern van deze editie leest, mag met mij een andere conclusie trekken: pandbewoners zijn om en zijn in voor dagschoonmaak. Ook zij zien de sociologische voordelen.

Bijna dertig jaar geleden – in december 1982 – publiceerde dit vakblad al haar eerste artikel over dagschoonmaak. Onder de titel ’s Avonds schoonmaken: een vanzelfsprekendheid? ventileerde de werkgroep Schoonmaakonderhoud van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) enkele overwegingen tot schoonmaken in de dag- of avonduren. ‘Een bericht met een sociologische strekking’, aldus de inleiding.

Waarom moet het schoonhouden – een normale en belangrijke zaak in onze samenleving – vaak op zo’n uiterst merkwaardig tijdstip gebeuren? Het antwoord op de vraag van de NVDO-werkgroep was driedelig: (1) het kantoorpersoneel ervaart schoonmaken overdag als storend; (2) volle asbakken en prullenbakken zorgen voor een onfrisse atmosfeer als zij een nacht overstaan, en (3) het schoonmaakpersoneel zou sneller kunnen werken bij afwezigheid van het kantoorpersoneel.

Een gewonnen race dus? Nee, want niet alle schoonmakers zijn er zelf voor in om overdag hun werk te doen, zo blijkt uit de praktijk anno 2011. Verrassend, maar geen nieuw feit. Al in 2002 bleek uit onderzoek van CNV Bondgenoten dat vier van de vijf werknemers geen probleem hebben met het werken op ongeregelde uren. De groep ondervraagden werd gevormd door 250 schoonmakers, waarvan 72% vrouw en 62% uitvoerend was. Ook objectleiders, rayonmanagers, glazenwassers en specialistische reinigers behoorden tot de groep. Het moeilijk kunnen combineren van werk en privé was toen de reden waarom een aanzienlijk deel liever op andere tijden wil werken.

Daarbij aangetekend: CNV enquêteerde werknemers die reeds als schoonmaker werkten en dus hadden gekozen voor ongeregelde uren. Logische vraag: heeft dagschoonmaak dan aantrekkingskracht op potentiële schoonmaakmedewerkers? Of is deze troef onvoldoende sterk en slechts schone schijn?

De asbakken zijn inmiddels verdwenen van de werkplek.

Opluchting alom. En ook het eerste argument lijkt nauwe-

Petra de Bruin, hoofdredacteur Service Management

In dit artikel wordt op treffende wijze het schoonmaken in de avonduren geïllustreerd: ‘Terwijl het “dagdienstvolk” (de pandbewoners, red.) in de boezem van het gezin of “economische eenheid” verkeert, mag een leger van tienduizenden de boel op de werkplek schoonmaken. Ook deze tienduizenden hebben een thuiskomen, waar hun afwezigheid tussen zes en acht uur in de avond sterk wordt gevoeld.’

(Advertentie)

WWW.DOLMANS.COM SCHOON MAAKT BLIJ

nieuws

Mommers haalt milieucertificaat Mommers Schoonmaakservice heeft als een van de eerste bedrijven in de gemeente Zuidplas de internationale milieunorm ISO 14001 behaald.

Om deze milieunorm te halen, moet de bedrijfsvoering aan strenge milieueisen voldoen. Dit past Mommers Schoonmaakservice goed; de dienstverlener uit Nieuwerkerk aan den IJssel streeft namelijk naar een permanente verbetering van de milieuprestaties van de organisatie.’Klanten, leveranciers en medewerkers kunnen met deze certificering ervan uitgaan dat ons bedrijf voldoet aan relevante wet- en regelgeving en de beheersing van milieurisico’s’, legt directeur Mark Mommers uit.

Naast het behalen van het milieucertificaat heeft Mommers Schoonmaakservice zich de afgelopen maanden ook ingezet voor de hercertificering voor ISO 9001 en het branchespecifieke OSB Plus-certificaat.

Burgemeester Gert-Jan Kats van Zuidplas overhandigde het milieucertificaat aan directeur Mark Mommers

Nieuw: facilitaire Vakbeurs Assen Op woensdag 23 en donderdag 24 november wordt in de TT Hall in Assen de Facilitaire Vakbeurs Assen georganiseerd. ’Deze vakbeurs gaat zich specifiek richten op het noordoosten van Nederland en qua doelgroep op facilitaire managers en medewerkers, directieleden, gebouwbeheerders, leidinggevenden en inkopers in de facilitaire sector, private ondernemingen en (semi)overheidsinstellingen. Maar ook voor bezoekers uit de middenstand en industrie zal er op de vakbeurs genoeg informatie te vinden zijn’, meldt de beursorganisatie TT Hall en CNO Expo.

De TT Hall Assen biedt als beursaccommodatie circa 15.000 m2 expositieruimte, ligt centraal vlak langs de A28 en heeft ruime gratis parkeermogelijkheden. Het nieuwe evenement voor de facilitaire branche wordt ondersteund met een professionele promotiecampagne, waarbij bijvoorbeeld buitenreclame langs de grote (snel)wegen een belangrijke rol inneemt. ’Om exposanten kennis te laten maken met de Facilitaire Vakbeurs, is er een aanbod in de vorm van een introductiestand. Daarmee nemen we de exposanten veel ”regelwerk” uit handen.

Zelfs een diner is voor de standhouders inbegrepen’, aldus de organisatie.

Opnieuw ISO 9001-certificering voor Hazet ‘Hazet wil vooruitstrevend blijven en richt zich op het leveren van kwaliteit. Het behalen van het certificaat is één, maar het behouden is nog veel belangrijker.’

Zeg wat je doet, doe wat je zegt en bewijs dat je doet wat je zegt, dat is de basis van de ISO 9001-norm.Het kwaliteitssysteem ondersteunt het management van Hazet bij de beheersing van de inhoudelijke kwaliteit van de primaire processen. Het doel is resultaten met zekerheid voorspellen en de geleverde prestaties voldoen aan de wensen en verwachtingen van de klant. Het kwaliteitssysteem is gericht op de organisatorische en functionele kwaliteit van de organisatie met als gevolg continue structurele verbeteringen.

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

W

NE

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

8

’Tevreden klanten en medewerkers door het aanbrengen van structuur, dat is wat we willen’, stelt Senta Nieman (KAM-coördinator). Collega Wanda van ’t Veer vult aan: ’In het najaar volgt een protocol voor klanten waarmee we complete openheid geven over onze processen, een extra service. Bovendien: het volgende certificaat staat al op ons verlanglijstje: ISO 14001, een standaard voor milieumanagement.’

Service Management nummer 9 september 2011

’Het prolongeren van dit certificaat bevestigt onze ambities.’Op de foto v.l.n.r.: Senta Nieman (KAM-coördinator), Frans Groeneveld (directeur) en Wanda van ’t Veer (KAM-coördinator)

nieuws

Piecom: Most Sustainable Partner Piecom Cleaning Products uit Rotterdam is verkozen tot de Most Sustainable Partner 2011. Tijdens de V&D Partner Conference op 17 juni in Amsterdam ontving de totaalleverancier van professionele reinigingsproducten en –middelen deze begeerde Nominee Award.

ducten van duurzame kwaliteit. Bovendien onderscheiden we ons met onze flexibele service en logistieke dienstverlening’, onderbouwt Van Willigen de bijzondere onderscheiding.

Nico van Willigen, operationeel directeur van Piecom Cleaning Products, nam de award in ontvangst van V&D CEO Mark McKeon. De nominatie voor de meest duurzame leverancier van het V&D-concern is een blijk van waardering voor Piecom als preferred supplier voor de afgelopen twaalf jaar en voor de inspanningen die het bedrijf verrichtte op het gebied van duurzaamheid. ’Onze certificeringen waaronder ISO 14001 waarborgen onze statements en processen. We voldoen aan de eisen die gelden voor het leveren van pro-

Op de derde dinsdag van september vindt de vierde Schoonmaakgolfdag in het Rijk van Nijmegen in Groesbeek plaats. De Schoonmaakgolfdag is inmiddels verworden tot hét netwerkevenement van de schoonmaakbranche. Zestien bedrijven maken dit sportieve netwerkevent in 2011 mogelijk, v.l.n.r.: Niels van den Berg van Flying Bytes Mobile, Rob Boele van CWS, Mariëlla van den Bogaart van Nocore, Dick van Wolde van Cleanfix Benelux, Marco Vegers van Wecoline, Roland de Korte van Cleanfix Benelux, Michel

Facilicom versterkt profiel integrale facilitaire dienstverlening Met de benoeming per 1 augustus van Trigion-directeur Geert van de Laar als concerndirecteur Facilitaire Bedrijven Nederland wil Facilicom zijn visie en propositie op het terrein van integrale facilitaire dienstverlening verder versterken en ontwikkelen.

Nico van Willigen, operationeel directeur van Piecom Cleaning Products, neent de award in ontvangst van V&D CEO Mark McKeon

Dams van Avodesch, Clemens Metterlich van Spectro, Arjan Mansveld van Van der Windt Verpakkingen, Martijn Zeewuster van Masterkey-Plus, Rik Maaskant van Riwal Hoogwerkers en organisator Chris van den Berg van Nocore. Op de foto ontbreken ISSA/INTERCLEAN, Piecom Cleaning Products, Unit4 Consist, Strokeplay en Weska. Service Management is exclusief mediapartner.

Meer informatie: www.schoonmaakgolfdag.nl

Geert van de Laar, eindverantwoordelijk voor de Nederlandse divisies schoonmaak (Gom en regionale schoonmaakbedrijven), beveiliging (Trigion, Hoffmann), catering (Prorest) en maincontracting & multi-services (Facilicom Facility Solutions), gaat ervoor zorgen dat de verbindingen tussen de facilitaire disciplines verder ontwikkeld worden. Door de bestuurlijke verbreding blijft president-directeur Hans Gennissen zich naast zijn algemene bestuurlijke taken in het bijzonder richten op de andere divisies (Axxicom, Tapwacht, Breijer Bouw & Installatie) en de activiteiten in België, Engeland en Frankrijk.

Facilicom is al toonaangevend in Nederland op het terrein van multiservices en wil daar evenals voorgaande jaren sterk blijven groeien. Vorig jaar steeg de omzet in dit marktsegment met ruim 45% tot € 106 miljoen. Het bedrijf denkt met multiservices 20 tot 25% te kunnen blijven groeien.

In het oktobernummer van Service Management leest u een interview met Van der Laar.

Service Management nummer 9 september 2011

9

nieuws

Gelecon fietst voor het goede doel Op 9 juni deed een team van Gelecon mee aan de Alpe d’HuZes, een landelijk fietsinitiatief in de strijd voor de overwinning op kanker.

Onder aanvoering van de beide directeuren van Gelecon, Christiaan Verhagen en Michael van der Linden, heeft het 7-koppige team zich ingezet om een zo hoog mogelijk bedrag bijeen te fietsen voor het KWF door zo vaak mogelijk de Alpe d’Huez te beklimmen.

‘Wie zit er op uw symbolische bagagedrager? De NOS-reporter vroeg het vele malen tijdens het live verslag op 9 juni. Alle 4388 deelnemers hadden minstens één dierbare waarvoor zij fietsten. Het Gelecon-team pakte vorig jaar het initiatief op om oprichter Leen Verhagen te steunen in zijn strijd tegen deze vreselijke ziekte. Op 8 mei verloor hij deze strijd, een maand later stapten de Gelecon-mannen toch op de fiets om mee te doen aan Alpe d’HuZes. Hun verslag.

Om half 5 ’s morgens viel het startschot voor de Alpe d’HuZes 2011. Een recordaantal van ruim 4300 fietsers gingen voor hun eerste klim. Op dit vroege tijdstip werden we al direct gesteund door duizenden toeschouwers die vanaf het dorp Bourg d’Oisans tot aan de ‘Nederlandse’ berg langs het

parcours stonden. ’Een hele speciale gewaarwording’, zegt Michael van der Linden. ’In het donker massaal met elkaar de berg op fietsen, met alleen fietsverlichting en in de bochten de brandende kaarsen die neergezet waren voor alle dierbaren. Het heeft een diepe indruk op me gemaakt.’

Letterlijk gesteund door de slogans van dit goede doel: Opgeven is geen optie en willen is kunnen, knokten we om de top te bereiken van deze 1860 meter hoge berg met 21 bochten en stijgingspercentages tussen 6 en 12%. Het was een klim van 15 kilometer. Christiaan Verhagen: ’Ik kijk terug op een fantastisch evenement dat mij persoonlijk, en ik denk velen met mij, sportief en emotioneel een enorme voldoening heeft gegeven.’

Gesteund door vele bekenden die de

moeite hadden genomen om het team ter plaatse aan te moedigen, mag het resultaat er zijn: ’Ons team haalde door het aantal beklimmingen al ruim € 26.000 euro op en de donaties stromen nog steeds binnen’, vertellen de twee directieleden. ’We bedanken daarvoor alle klanten, toeleveranciers en andere sponsoren voor hun mentale steun en financiële bijdrage. Ook willen wij ons respect en bewondering uitspreken voor de actie Alpe d’HuZes 2011. Met een organisatie die door hun antistrijkstokbeleid alleen uit vrijwilligers bestaat, is men in staat geweest om, ook dit jaar weer, dit fantastische en indrukwekkende evenement te organiseren.’

Meer informatie: http://deelnemers.opgevenisgeenoptie.nl/teams/gelecon/ teamactions.aspx

‘Ambachtseconomie is motor van BV Nederland’ omzet van 110 miljard euro generen. Daarmee levert de ambachtseconomie een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. ‘Om ook in de toekomst een van de motoren van de BV Nederland te blijven, moeten er nu stappen gezet worden’, stelt Elrie Bakker, voorzitter van het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA).

De ambachtseconomie biedt werk aan 900.000 mensen in 260.000 ondernemingen en zal in 2011 een

10

Begin juli is de campagne Ieder z’n vak! van start gegaan. Elrie Bakker en Linde Gonggrijp, directeur van FNV Zelfstandigen, onthulden enkele abri’s met campagneposters. Daarin spelen echte ambachtsmensen de hoofdrol, zoals een fietsenmaker, dakdekker, opticien, kapper, pedicure, stratenmaker,

Service Management nummer 9 september 2011

hoedenmaker en patissier. Glazenwasser Frans Schuurink van de Stuyvers Groep uit Capelle aan den IJssel is een van de hoofdrolspelers van de campagne.

Nieuwe cijfers over de ambachtseconomie laten zien dat tot 2020 minimaal 250.000 nieuwe vakmensen nodig zijn om aan de vervangingsvraag te kunnen voldoen. HBA-voorzitter Bakker wil vooral zorgen dat meer jonge mensen kiezen voor het ambacht en aan de slag gaan in de ambachtseconomie: ‘Als er hindernissen zijn in het onderwijs, bij vervolgopleidingen of in het werk en de aansluiting met het bedrijfsleven, dan moeten we die samen wegnemen.’

SCHOONMAAKONDERHOUD GLASBEWASSING SPECIALISTISCHE REINIGING SANITAIRE VOORZIENINGEN

www.hectas.nl

nieuws

Guerrilla Cleaning in Brabant!

Guerrilla cleaning in het Brabantse land: de jaarlijkse MVO-dag van Alpheios voor haar medewerkers kende dit jaar maar liefst twaalf groepen die onverwacht locaties verrasten door deze een grondige schoonmaakbeurt te geven.

Op 17 juni was het voor zo’n 150 medewerkers van Alpheios schoonmaaktijd. Onder de noemer Guerrilla Cleaning maakten zij onder meer schoon in het centrum van Eindhoven, bij de vrijwillige brandweer in Best en bij de stichting Kentalis (voor kinderen, jongeren en volwassenen die moeite hebben met horen en communiceren). Daarnaast gaven de Alpheios-medewerkers ook belangeloos opleiding, instructie en advies in beter en duurzamer schoonmaken aan diverse instellingen.

Ieder jaar staat bij Alpheios een personeelsdag in het teken van maatschap-

12

pelijk verantwoord ondernemen. Eerder werden onder meer CliniClowns

Service Management nummer 9 september 2011

Nederland, KiKa en het Vlaamse Kinderkankerfonds verrast met een bijdrage.

nieuws

Doorstart RGN Amersfoort De vestiging RGN (ReconditioneringsGroep Nederland) in Amersfoort heeft een doorstart gemaakt, zo meldt het persbericht op 15 juli.

Op 21 juni werd RGN-DCN failliet verklaard, RGN Vrolijk uit Den Haag heeft activiteiten en het werkgebied overgenomen en een nieuwe werkmaatschappij opgericht.

De werkzaamheden worden voortgezet onder de nieuwe naam RGN Amersfoort, waarbij het bedrijf opereert als een nevenvestiging van RGN Vrolijk.

Sinds 12 juli is de vestiging in Amersfoort weer volledig operationeel en worden de bekende specialismen, zoals brand- en waterschadesanering, droging en specialistische reiniging, weer

uitgevoerd, alsmede het vakkundig reinigen van kanalen, luchtbehandelingskasten en aircosystemen. Nieuw is de reiniging van elektronica, fijnmechanica en machinecomponenten, preventief en corrosief.

De twee vestigingen in Den Haag en Amersfoort worden operationeel geleid door directeur René Noort. De dagelijkse leiding bij RGN Vrolijk in Den Haag wordt ingevuld door Sherry Hooi. Van de centrale vestiging RGN Centrale in Geldermalsen is Gerard van Engelenburg directeur. In totaal telt de ReconditioneringsGroep Nederland elf vestigingen in Amersfoort, Den Haag, Heerhugowaard, Groningen, Enschede, Duiven, Breda, Uden, Mierlo, Sittard en Esloo.

Chemspec levert weer vanuit Nederland Chemspec Nederland, al meer dan veertig jaar leverancier van tapijten meubelreinigingsproducten, stuurt vanaf 1 mei de producten weer vanuit Nederland aan. ’Het is dus niet meer mogelijk om vanuit Engeland te bestellen’, meldt het persbericht.

meest gebruiken. Denk aan Formula 90 (liquid en powder), Enzall en Stainshield. Onze producten kunnen worden gebruikt voor tapijtreiniging met de truckmount en de portable sproeiextractiemachines, maar ook voor tapijtreiniging op koolzuurbasis’, aldus bericht het bedrijf uit Eindhoven.

’We zijn in Nederland gestart met 25 producten die de professionele tapijtreiniger en schoonmaakbedrijven het

De producten van Chemspec zijn te bestellen via de webshop op www.chemspec.nl

Digitale nieuwscarrousel Op www.servicemanagement.nl en via Twitter (@ServiceManagmnt) kunt zich dagelijks op de hoogte stellen van het (branche) nieuws. En tweewekelijks verschijnt onze gratis e-mailnieuwsbrief. Enkele berichten van deze zomer.

Aanbesteding NedTrain conform code NedTrain is een Europees aanbestedingstraject gestart voor de interne reiniging van treinen; treinen van NS en andere vervoerders. De aanbesteding is opgesteld conform de door NS onderschreven code Verantwoordelijk Marktgedrag.

Schoonmaakbedrijven betrapt op fraude Bij een nachtelijke controle van Belastingdienst en Arbeidsinspectie bleken drie schoonmaakbedrijven zich schuldig te maken aan fraude.

Bij een van de bedrijven ging het om belastingontduiking en het illegaal laten werken van arbeidskrachten.

Overname Diversey Sealed Air Corporation heeft Diversey overgenomen. Partijen zijn tot een definitieve overeenkomst gekomen op grond waarvan Sealed Air Diversey verwerft in een transactie ter waarde van $4,3 miljard.

1000e gebruiker TenderNed De duizendste gebruiker van TenderNed, het online marktplein voor aanbestedende diensten, is een feit. Heleen Mosselman, projectdirecteur van TenderNed, verraste Ronald Bloembergen van Arcadis met bloemen en taart.

Service Management nummer 9 september 2011

13

nieuws

DJM Bedrijfsdiensten duurzaam de weg op duurzaam wagenpark maken voor ons een belangrijk deel uit van de bedrijfsfilosofie. De aanschaf van de zes Volkswagens was daarom een logische en verantwoorde keuze’, legt Annemarie Moezelaar, commercieel directeur van DJM Bedrijfsdiensten, uit.

DJM Bedrijfsdiensten, gespecialiseerd in schoonmaakdienstverlening en gevestigd in Deventer, Raalte en Nijmegen, nam op 15 juli bij Pouw Deventer de sleutels van zes Volkswagens Polo BlueMotions in ontvangst.

‘Verantwoord ondernemen, kwalitatief hoogwaardige schoonmaak en een

René Ruiter, business manager Volkswagen Bedrijfswagens bij Pouw: ‘Door slechte luchtkwaliteit, een stijgende CO2-uitstoot en het naderende einde van fossiele brandstoffen is mobiliteit in relatie tot mens en milieu volop in beweging. Investeren in groene technologie is daarom van essentieel belang. Bij Pouw laten wij dagelijks zien dat een duurzaam mobiliteitsbeleid en comfortabel autorijden prima samengaan. Als familiebedrijf bij uitstek maakt Pouw zich sterk voor een duurzame, groene samenleving voor volgende generaties. Met de aanschaf van zes Volkswagen Polo BlueMotions laat ook DJM Bedrijfsdiensten zien zich bij deze gedachte aan te sluiten.’

Hoofdkantoor Nederrijn Schoonmaak verhuisd De Nederrijn Groep groeide uit z’n jasje, dus is de (facilitaire) dienstverlener per 1 augustus verhuisd naar Geograaf 21 in Duiven. ’Bijna 800 medewerkers verzorgen dagelijks de dienstverlening bij de Nederrijn Groep. Ondanks de financiële crisis die de markt sterk beïnvloed heeft, is het ons toch gelukt om de laatste jaren als organisatie flink te groeien.

Door deze groei was meer decentralisatie van de operationele organisatie noodzakelijk en bleek het huidige hoofdkantoor niet meer geschikt voor het optimaal onderbrengen van de centrale stafdiensten. Dus zijn we verhuisd van de Impact 50 naar de Geograaf 21’, legt directeur Bert Wernke uit.

Op het nieuwe adres zijn alle stafdiensten van Nederrijn Schoonmaak, Personnel Services, Hove Groenvoorziening en Business Park & Facility Management ondergebracht. De telefoonnummers blijven overigens ongewijzigd.

(Advertentie)

6FRRU ELM XZ RSGUDFKWJHYHU RSOHLGLQJHQ YRRU HHQ KHOGHUH WRHNRPVW

SOHLGLQJHQ YRRU HHQ KHOGHUH WRHNRPVW

ZZZ VYV VFKRRQPDDN QO

5KLMQVSRRU /% &DSHOOH DDQ GHQ ,-VVHO 7HOHIRRQ LQIR#VYV VFKRRQPDDN QO

nieuws

Schoonmaak schrijft historie met code foto: Marielle van Tuitert

De code Verantwoordelijk Marktgedrag is een feit. Op 21 juni tekenden zo’n 30 opdrachtgevers, vakbonden, intermediairs en werkgevers uit de schoonmaakbranche deze unieke code met afspraken over de aanbesteding van schoonmaakwerkzaamheden. Een historische dag voor de schoonmaak- en glazenwasserbranche...

Het verslag van de bijeenkomst in Fort Voordorp in Groenekan bij Utrecht is gepubliceerd op www.servicemanagement.nl. Ga naar de rubriek Nieuws en zie het bericht Schoonmaak schrijft historie met code van 21 juni.

SVS gaat voor het Noorden

Brancheopleider SVS organiseerde op 21 juni onder grote belangstelling in Heerenveen een bijeenkomst voor de schoonmaakbedrijven uit het Noorden. Het bundelen van de krachten was het uitgangspunt van deze sessie: Samen sterk voor Friesland.

‘Voorheen moesten cursisten uit het Noorden voor enkele opleidingen uitwijken naar Zwolle. SVS is vanaf heden actiever en meer zichtbaar in de noordelijke provincies. Hierdoor heeft de cursist weinig reistijd’, aldus concluderen de drie gastheren, accountmanager Harm Messink, manager Marketing & Sales Han Kruize en SVS-docent Jaap Niezen.

Adverteerdersindex

Inmiddels staan diverse open bedrijfsgroepen in Heerenveen en Drachten gepland, waaronder de Basisopleiding, Vloeronderhoud en Leidinggevende Schoonmaakonderhoud. Ook kunnen specialistische opleidingen, zoals Gevelonderhoud en Foodreiniging, in bedrijfsgroepsverband op locatie van de klant of opdrachtgever worden uitgerold. Heeft het schoonmaakbedrijf onvoldoende medewerkers voor een bedrijfsgroep, dan kunnen de bedrijven in overleg met SVS ook gezamenlijk een groep vormen.

SVS heeft de intentie een sessie als Samen sterk voor Friesland ook te organiseren in Groningen en in Drenthe.

AaRiverside 51 Alpheios 2 Atir 31 CSU Total Care 64 CWS Nederland 16-17 Dolmans Facilitaire Diensten 7 Emil Deiss 46 Flying Bytes Mobile bijlage GOM 4 Greenspeed div.pag.

Hectas 11 ICCA Advies 41 Kärcher bijlage Masterkey-Plus 38 Miele Professional 57 Nocore Group 34 Numatic International 29 Ophardt Hygiene Techniek 63 Piecom Cleaning Products 20 Romac Reinigingsmachines & Systemen 55 SVS 14 Wecovi 44

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 9 september 2011

15

( %'#%

De sanitaire ruimte, ontzorging tot de derde macht $ " " $ %' !$ & "

K 5 2+. 19/. 381/=-2+> .+> 98= )+>/< +</ -98-/:> 38 //8 ,/29/0>/ @99<D3/> 7++< .+> 2/> D9 D9? ++8=6++8 @98. 35 2//6 @/<<+==/8. #: ./ (+5,/?<= +-363>+3< 38 4+8?+<3 A+= ./ ,/6+81=>/66381 /89<7 34 ./ )+>/< +</ :</=/8>+>3/A+8. A+= 2/> 8+?A/6345= ,34 >/ ,/8/8 /> 3= .+8 995 //8 0+8>+=>3=-2 A+>/< >34. /8 /8/<13/,/=:+</8. -98-/:> 7/> @//6 >9/1/@9/1./ A++<./ @99< ,/:++6./ .9/61<9/:/8 L

!+<3/ 9?3=/ @+8 ?34>/6++<

+8 2/> A99<. 3= <4+8 96385 !+<5/> /@/69:7/8> !+8+1/< @+8 )& "/./<6+8. 9@/< 2/> 986+81= 1/G8><9.?-//<./ :<94/-> )+>/< +</

+?>97++> 7/> 5+>9/8/8 <96 .3/ 3= @99<D3/8 @+8 2/> 6+?/ 81/6 -/<>303 -++> /8 //8 >936/>:+:3/<.3=:/8=/< @99< >A// <966/8 /B><+ =><+5 1/<96. >936/>:+:3/< 1/7++5> @+8 1/</-C-6/. :+:3/<

$ " "

6= /B><+ >996 97 ./ ,/D9/5/< >/ +>>/8./</8 9: ./ /-96913=-2/ +=:/- >/8 98>@+81> ./ 56+8> //8 -23- -936/> ,9<.4/ 38 ./ >936/><?37>/ A++< 7// D348 7++>=-2+::/6345/ ,/6/3. .?3./6345 A9<.> ?3>1/.<+1/8 L

K / K L =>++> @99< //8 =+7/8A/<5381 >?==/8 ./ ,/.<34@/8 )& =/<@3-/ 9<1+83=+>3/ 38 =+83>+3</ 2C13F8/ #./@3 6/@/<+8-3/< @+8 =/8=9<5<+8/8 /8 -;?+><?=> =:/-3+63=> 9: 2/> 1/,3/. @+8 6/1398/66+ !++< 995 @99< I98>D9<1381 >9> ./ / 7+-2>J )& 8//7> 7/> .3> -98-/:> 2++< 7++> =-2+::/6345/ @/<+8>A99<./63452/3. .99< 3/./<//8 ./ 791/63452/3. >/ ,3/./8 97 2/> A+>/<@/<,<?35 >/ @/<738./</8 /8 ./ 2C13F8/ >/ @/<29 1/8 ++<8++=> ,3/./8 A/ //8 ?83/5/ 9:69==381 9: 2/> 1/,3/. @+8 6/13 98/66+:</@/8>3/ 8 ,/:++6./ ,<+8-2/= D9+6= ./ 1/D98.2/3.=D9<1 29>/6= /8 099.38.?= ><3/ =-2<340> ./ 6/1398/66+ A/> /8 </1/61/@381 >/1/8A99<.31 @99< .+> >+::?8>/8 </1/67+>31 1/+->3@//<. 79/>/8 A9<./8 65 >+::?8> .+> 738 ./< .+8 EE8 5//< :/< A//5 A9<.> 1/,<?35> 79/> A9<./8 .99<1/=:9/6.

97 ,/=7/>>381 7/> 6/1398/66+ >/ @99<597/8 8 ./ :<+5>345 A//> 4/ .?= 83/> /-2> A/65 >+::?8> 8? A/6 90 83/> 1/,<?35> A9<.> 3> 29?.> 38 .+> 3/7+8. A/5/6345= //8 <98./ 79/> 69:/8 97 +66/ 5<+8/8 38 //8 1/,9?A >/ 6+>/8 =:9/6/8 !/8 79/> 23/<@+8 //8 </13=><+>3/ ,3429?./8 /8 5?8 8/8 9@/<6/11/8 7/> ./ >9/D3-2>29?./< 2/> 7383=>/<3/ @+8 (%#! /> ?83/5/ @+8 98= -98-/:> 3= .+> ./ 5<+8/8 /8 ./ ,34,/29</8./ =90>A+</ .3> +?>97+>3=-2 </13=><//<> L

)+>/< +</

A+>/< ž 59=>/8 ž 2C13F8/ ½ D/5/<2/3. ½ 98>D9<1381 ½

<4+8 96385 6++> ++8 ./ 2+8. @+8 )+>/< +</ 79./6 D3/8 A+> ./ @3/< =>+::/8 3829?./8

CWS WaterTrust

K#: A/65 83@/+? 7/8 38=>+:> 3= +02+85/6345 @+8 ./ ,/29/0>/ / 56+8> 53/=> 23/<,34 ./ ,/=>/ 9:69==381 9/ 291/< 38 ./ :3<+73./ ;?+ ,/.<340= @9/<381 29/ =>/<5/< ./ 2C13F8/ /8 ,/=:+<381=0+->9< >9/8//7> 9@/838 ,/@38.> D3-2 ./ :<39<3>+3</ 1<9/: /D/ ,/.<340=1<9/: 79/> >/ +66/8 >34./ @96.9/8 ++8 A/>>/6345/ <3-2>6348/8 9: 2/> 1/,3/. @+8 6/1398/66+,/2//< L $ " $ # ! $ " & $ " K 8 .3> 1/@+6 1++> 2/> 9@/< ,/=:+<381/8 (3+ //8 A+>/<,/=:+</8./ 5<++8.9: @/<,<?35> 7/8 @/6/ 63>/<= 738./< A+>/< /8 .?= 1/6. / .9: 3= @+8 7/==381 /8 //8@9?.31 9: @+8 +66/ ,/=>++8./ -98@/8>3 98/6/ 5<+8/8 >/ 38=>+66/</8 / 5<++8.9: D9<1> @99< //8 A+>/<,/=:+ <381 @+8 ,348+ 63>/<06/==/8 :/< 2+8.A+==381 /8 ./ A+>/<=><++6 1//0> //8 ++81/8++7 1/@9/6 ,34 2/> 2+8./8 A+==/8 L

H .??<D++72/3.

H ,/=:+<381 H 2C13F8/ H <+::9<>+1/ /8 +.@3/= <3=3-9+8+6C=/ H 6/1398/66+ ,/2//<=:6+8

A+>/< ž 59=>/8 ž 2C13F8/ ½ D/5/<2/3. ½

Prioritaire groep

Â?Â?Â&#x2021; ~Â&#x2030;Â&#x201D; Â&#x2022;Â&#x2013;Â&#x2014;

CWS WaterReport

Semi-prioritaire groep H .??<D++72/3.

H ,/=:+<381 H 2C13F8/

A+>/< ž 59=>/8 ž 2C13F8/ ½ CWS WaterHygiene

Alle bedrijven met standaard kraan

H .??<D++72/3.

H ,/=:+<381

A+>/< ž 59=>/8 ž

Alle bedrijven met standaardkraan

& # ! " # $ " ( * CWS WaterSave

K"? 597> ./ =/8=9<5<++8 38 ,//6. 3/<7// 8//7> 995 2/> -9709<> /8 ./ 2C13F8/ >9/ 97.+> 2/> -98>+->797/8> 7/> ./ 5<++8 A9<.> @/<7/ ./8 /8 =/8=9<5<++8 3= 38 ,348+ +66/ 83/?A/ /8 ,/=>++8./ =3>?+>3/= 2//6 =37:/6 .99< 98D/ /31/8 =/<@3-/.3/8=> >/ 38=>+66/</8 / 5<++8 </.?-//<> 2/> A+>/<@/<,<?35 7/> <?37 >/8 9:D3-2>/ @+8 -98@/8>398/6/ 5<+ 8/8 3> 597> 995 97.+> /< @//6 738./< +0@+6A+>/< /8 =:+>A+>/< 98> =>++> 3> 6/3.> >9> 738./< =-29987++559=>/8 / =/8=9<5<++8 3= //8 9873=,++< :<9.?-> 38 98= .??<D+7/ -936/> -98-/:> 3> -98-/:> ,/ =>++> @/<./< ?3> //8 /-98973=-2/ D//:=-2?37 +?>97++> //8 2+8..9/5

H .??<D++72/3.

H ,/=:+<381 H 2C13F8/ H <+::9<>+1/

www.nl.cws.com

/ >A// 6++>=>/ =>+::/8 38 ./ :3<+73./ =>++8 @99< 9:>37+6/ 98>D9<1381 /8 @/36312/3. 38 ./ @9<7 @+8 //8 6/1398/66+ ,/2//<=:6+8

(+6> 7/8 ;?+ 6/1398/66+ 38 ./ :<39<3>+3</ -+>/19<3/ .+8 5+8 .+> @3+ ./ ;?3-5=-+8 ,/99<.//6. A9<./8 L

$ " ! "$ "%#$ $ $ ' # " &

$#$ '

"#$

K 3> =/<@3-/79./6 ,/=>++> ?3> ./ @/<2??< @+8 /6/5><983=-2/ =/8=9<1/+- >3@//<./ 5<+8/8 /8 ?<3893<=:9/6/<= (3+ //8 +0=>+8.,/.3/8381 90 .<++.

69D/ @/<,38.381 3= 2/> 791/6345 97 .+>+ @+8 +66/ >+::?8>/8 >/ 6+>/8 D3/8 38 //8 )& .+=2,9+<. 9: ./ /31/8 $ /> .+=2,9+<. 3= >9/1+85/ 6345 @3+ 38>/<8/> /8 1//0> 38D3-2> 38 2/> ++8>+6 1/,<?35=797/8>/8 /139 8/66+ =:9/6381/8 2/> @/<,<?35 /@/8>?/6/ =>9<381/8 /8 =/<@3-/A/<5D++7 2/./8 :/< >+::?8> )+>/< +</ 3= //8 I$6?1 $6+CJ 9:69==381 //8@9?.31 >/ 38=>+66/</8 9: 83/?A/ /8 ,/=>++8./ 69-+>3/= L

"

K)34 8/7/8 98D/ 7++>=-2+::/6345/ @/<+8>A99<./63452/3. .99< 3/./<//8 ./ 791/63452/3. >/ ,3/./8 2/> A+>/<@/<,<?35 >/ @/<738./</8 ./ 2C13F8/ /8 @/36312/3. >/8 ++8D3/8 @+8 ./ 1/D98.2/3. >/ @/<291/8 /8 D9 ,34 >/ .<+1/8 ++8 //8 .??<D+7/ >9/597=> #@/< >9/1/@9/1./ A++<./ 1/=:<95/8 L

" ' # $ & $ & ' " K(99< +66/ /31/8+</8 /8 90 ,/2//<./<= @+8 1/,9?A/8 .3/ 9: </1?63/</ ,+=3= 79/>/8 5?88/8 ++8>98/8 .+> D34 ,/2//<=7++></1/6/8 2/,,/8 1/ 897/8 >/< @99<597381 @+8 6/1398/66+ /D/ ,/.<34@/8 79/>/8 9: /65 1/A/8=> 797/8> //8 ./?1./6345/ <+::9<>+1/ 5?88/8 9@/<6/11/8 !/> .3> =C=>//7 1++> .+> 7/> EE8 .<?5 9: ./ 589: L & $ $ #(#$ ' $ " & K'+::?8>/8 .3/ 738./< .+8 EE8 5//< :/< A//5 A9<./8 1/,<?35> 79/>/8 A9<./8 1/=:9/6. 3> 1/6.> 995 @99< >+::?8>/8 A++<@+8 2/> 98.?3./6345 3= 90 D/ +6 .+8 83/> A9<./8 1/,<?35> )+>/< +</ D9<1> @99< +?>97+>3=-2/ =:9/6381/8 /8 6/1> .3> @+=> 38 2/> 691,9/5 *9 @96.9/> 7/8 79/3>/699= ++8 ./ 6/1398/66+ A/> /8 </1/61/@381 L ) " # $ %' !$ #! " K*9+6= 1/D/1. A9<.> 7/> )+>/< +</ A+>/< >34. /8 /8/<13/ ,/=:++<. #95 3= 2+8.7+>31 =:9/6/8 /8 2/> @+=>6/11/8 23/<@+8 83/> 7//< 89.31 / ,/=:+<381/8 9: :/<=98//6=59=>/8 D348 .?= ++8D3/86345 ++<97 @/< .3/8> 7/8 ./ 38@/=>/<381 7//=>+6 +6 ,388/8 .<3/ 4++< >/<?1 #7 //8 38.3 -+>3/ >/ 1/@/8 ;?+ A+>/< /8 /8/<13/@/<,<?35 3= .+> :/< =/8=9<5<++8 /?<9 :/< 4++< ++<8++=> A9<./8 ./ 59=>/8 @99< 2/> 2+8.7+>31 /8 98 89.31 =:9/6/8 9: 4++<,+=3= 995 891 //8= 1/<++7. 9: 73837++6 /?<9 :/< 5<++8 :/< 4++< L $ ) " $#$ & & " $ " "

" &

" " # $ # !" $

K /> -98-/:> @96.9/> ++8 ./ 6/1398/66+ A/> /8 </1/61/@381 /> 3= 995 //8 .??<D+7/ ,34.<+1/ /8 2/> 3= 2C13F83=-2 @/3631 -9709<>+,/6 /8 37+19@/<291/8. ++<,34 597> 891 2/> 0/3> .+> 2/> //8 /89<7/ 299: >34. /8 A/<5 ,/=:++<> L

' " ( * # & " K)+>/< +</ D9<1> @99< A+>/<,/=:+<381 /8 /< A9<.> .3</-> -98>+-> 7/> ./ 5<++8 @/<7/./8 /> </=?6>++> //8 :<90/==398//6 381/<3-2>/ /8 2C13F83 =-2/ =+83>+3</ <?37>/ A++<7// 2/> .??<D+7/ 37+19 @+8 ./ ,/></00/8./ 9<1+83=+>3/ A9<.> 98./<=><//:> ' " $ $ !" $ K)+>/< +</ 3= 9:1/,9?A. ?3> ./ @961/8./ 98./<./6/8 + ;?3-5=-+8 6/1398/66+ <3=3-9+8+6C=/ /8 ,/2//<=:6+8 .99< -;? 9= -;?+><?=> #./@3 </. , 6/@/<381 38=>+66+>3/ /8 =/<@3-/ @+8 ./ 5<+8/8 - +->3@/<381 /8 38=><?->3/ 38>/<8/>.+=2,9+<.

(99< ./ ;?3-5=-+8 3= ./ .9/6=>/66381 .<3/6/.31

,/:+6/8 90 @96.++8 A9<.> ++8 ./ /1398/66+ A/> /8 </1/61/@381 ,/99<./6/8 @+8 ./ 5A+63>/3> @+8 ./ ,/=>++8./ .9-?7/8>/8 9:=>/66/8 9@/<D3-2> @+8 ./ >/ :6++>=/8 =/8=9<5<+8/8 <4+8 96385 3= !+<5/> /@/69:7/8> !+8+1/< ,34 )& "/./<6+8. ( 38 K= /<>91/8,9=-2

8>/</==/ 7+36 98= 9: 3809 86 -A= -97 ,/6 98= 9: 90 ,/D9/5 98= 9: AAA 86 -A= -97

:DWHU 6DYH

:DWHU +\JLHQH

:DWHU 5HSRUW

:DWHU 7UXVW

t hema dagschoonmaak

Is dagschoonmaak goed of niet?

Een van de belangrijkste argumenten voor dagschoonmaak is dat werken overdag goed is voor de schoonmakers. Zij hoeven immers niet meer stervensvroeg of laat te werken en krijgen, doordat iedereen ze ziet, meer waardering voor hun werk. De ervaringen van Temco Euroclean Services met dagschoonmaak laten zien dat de praktijk weerbarstiger is. SYTSE VAN DER SCHAAF*

T

emco Euroclean Services heeft heel wat ervaring met dagschoonmaak. Het van oorsprong Amerikaanse bedrijf dat zich een kleine tien jaar geleden via België op de Nederlandse markt begaf, voert op dit moment 15 tot 20% van zijn activiteiten als dagschoonmaak uit. ‘Dit verschijnsel is inherent aan grote contracten voor organisaties als politie en zorginstellingen waar wij voor werken’, zegt Bieke De Stecker, operationeel directeur van Temco Euroclean Services Nederland. ‘Bij dit soort organisaties zijn de panden 24 uur in gebruik. In zo’n geval zie je dat het tijdstip van de schoonmaak niet meer zoveel uitmaakt. Er is dan een natuurlijke voorkeur voor schoonmaken tijdens kantooruren. Maar door het nieuwe werken wordt ook in andere sectoren schoonmaken tijdens de reguliere kantoortijden mogelijk. Wij hebben inmiddels een eerste klant die zijn hoofdvestiging nu overdag laat schoonmaken.’ De Stecker doelt op verzekeraar Achmea die het kantoor in Tilburg nu (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

W

NE

Voor België

18

03 - 231 33 89 www.boma.be

Het ware gezicht van Temco Euroclean Het van oorsprong Amerikaanse bedrijf Temco Euroclean Services maakte via België de sprong naar Nederland. Het bedrijf brak door in de Nederlandse markt door de aanbesteding voor de schoonmaak van het Amsterdams Medisch Centrum te winnen. ‘Het mooie van aanbestedingen is dat je als nieuwkomer je in een nieuwe markt kunt nestelen’, zegt Bieke De Stecker, operationeel directeur van Temco Euroclean Nederland. ‘Toen we acht jaar geleden bij het AMC begonnen, was het idee dat je met deze Belgen in ieder geval kon lachen. Het is ons inderdaad gelukt om de schoonmakers weer blij te maken. Dat begint met respect en verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. Het voordeel van aanbestedingen is tegelijkertijd ook het nadeel. Er is altijd een einddatum en wat je ook geinvesteerd hebt in een klant, als het contract voorbij is dan zul je toch weer beoordeeld worden op de laagste prijs.’

overdag laat reinigen. Dat gebeurt in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dagschoonmaak betekent dat het licht in het pand eerder uit kan en dat is in ieder geval goed voor het milieu.

Meer waardering Maar ook de schoonmaker komt juist door zichtbaar overdag te werken in een ander daglicht te staan. Er is meer waardering. ‘Als je terugkijkt naar de stakingen in de schoonmaaksector van vorig jaar, dan zie je dat afgezien van het loon één onderwerp heel belangrijk was’, vervolgt De Stecker. ‘Er was een luide roep om meer respect voor het schoonmaakwerk. Schoonmakers werken in de schemer van de dag en hun werk valt vaak pas op als het niet goed is, waardoor er vaak sprake is van een negatief imago. Dagschoonmaak is zichtbaar en mensen krijgen aantoon-

Service Management nummer 9 september 2011

baar meer waardering voor hun werk.

Als werkgever ben je zo door dagschoonmaak potentieel in staat om een hele beroepsgroep mensen die nu op asociale onzichtbare uren werkt in de picture te zetten. Daardoor lijkt dagschoonmaak geknipt voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.’

Verrassingen Maar dagschoonmaak bij verzekeringsmaatschappij Achmea leverde nieuwe inzichten op. ‘We hadden verwacht dat medewerkers blij zouden zijn met de verhuizing van hun werk naar normale kantooruren. In de praktijk bleken een aantal werknemers juist helemaal niet zo dol te zijn op schoonmaken overdag’, vult Katja Feijen aan. Feijen is als regionaal directeur bij Temco Euroclean Services verantwoordelijk voor het project bij Achmea. ‘Heel wat medewerkers bleken juist bewust gekozen te hebben

t hema dagschoonmaak

Training Dagschoonmaak Om het uitvoerend en direct toezichthoudend personeel voor te bereiden op de overgang naar dagschoonmaak op basis van een resultaatgericht schoonmaakcontract heeft opleidingsorganisatie SVS, afdeling Marketing en Sales met behulp van afdeling Productontwikkeling, een korte training ontwikkeld. Trainer en gasthoofdredacteur André de Reus: ‘De training behandelt de verschillen in organisatie en in communicatie tussen avond- en dagschoonmaak.

Ook behandelden we de specifieke kenmerken van een resultaatcontract.’ Manager Marketing en Sales van SVS Han Kruize: ‘De training dagschoonmaak behoort nog niet tot het standaardaanbod van SVS, maar wordt in de nabije toekomst naar alle waarschijnlijkheid wel toegevoegd.’

Hoe kun je bijvoorbeeld voorkomen dat je mensen tijdens het werk stoort of hoe vraag je een pandbewoner of hij/zij iets wil opruimen.’

‘Als je terugkijkt naar de stakingen van vorig jaar, dan zie je dat afgezien van het loon één onderwerp heel belangrijk was’, stelt operationeel directeur Bieke De Stecker: ‘meer respect.’ voor werk in de avonduren. Voor de ogen van de kantoormedewerkers op de knieën aan het werk gaan, dat ervaren sommige schoonmakers juist als vernederend. Andere medewerkers bleken om praktische overwegingen buiten kantooruren te willen werken. De taak om thuis twee jengelende kinderen naar bed te brengen, kwam juist door het schoonmaakwerk op het bordje van manlief terecht. Dagschoonmaak is uitgedacht door knappe koppen achter bureaus. In de praktijk blijken mensen tijd nodig te hebben om zich aan te passen.’

Dit betekende niet dat dagschoonmaak bij Achmea niet van de grond kwam.

‘Het idee dat dagschoonmaak een goede zaak is, is door dit voorbeeld niet opeens doorgeprikt’, voegt De Stecker toe. ‘Het blijkt gewoon dat je in de praktijk beren op je weg kunt verwachten. Door een

intensieve samenwerking met Achmea in Tilburg zijn medewerkers gesetteld en gewend geraakt aan de nieuwe situatie.

Mensen die het toch niet prettig vonden werken, zijn bij andere klanten ondergebracht. Verder hebben we de nodige energie gestoken in opleidingen. Als schoonmakers overdag werken, moeten ze klantgericht en proactief zijn. We hebben onder meer een praktijkgerichte opleiding klantgericht handelen ontwikkeld samen met een theaterbureau.

Deze docenten met een achtergrond van toneelspelen nemen mensen in de cursus mee en laten ze met een gezichtsuitdrukking ervaren wat het verschil is tussen een strak gezicht en een glimlach of wat je met een vriendelijk gestelde vraag al niet kunt doen. In essentie komt het erop neer dat je mensen benadert zoals je zelf ook benaderd wilt worden. Sommige dingen vragen wat meer uitleg.

Outputcontract In Tilburg gingen niet alleen de schoonmaaktijden op de schop. ‘Deze aanpassing maakte deel uit van een nieuw outputcontract, waarbij we als schoonmaakbedrijf de vraag kregen of de kans zagen om het schoonmaken tijdens kantooruren te verrichten. Schoonmakers maken niet volgens een vast schema schoon maar letten er bij hun ronde goed op wat een schoonmaakbeurt kan gebruiken. Overige contractbepalingen en de controles bleven gelijk.’

Doordat Achmea in Tilburg het nieuwe werken toepast was het niet moeilijk om af te stappen van de vaste patronen. ‘Je beweegt mee met de klant’, stelt Feijen. ‘Op woensdag is er veel ruimte voor schoonmaak en anders spaar je het op tot vrijdag, want dan is bijna geen enkel bureau bezet.’

Profiel De vraag dient zich aan of het profiel van de bestaande schoonmakers

Service Management nummer 9 september 2011

» 19

Henk Snaterse Fotografie, Alphen aan den Rijn

t hema dagschoonmaak

‘We hadden verwacht dat medewerkers blij zouden zijn met de verhuizing van hun werk naar normale kantooruren’, zegt Katja Feijen, regionaal directeur Temco Euroclean Services

geschikt is voor deze nieuwe manier van werken en deze veranderde taakstelling.

Volgens De Stecker kan een deel van de schoonmakers deze aanpassing goed doormaken. Maar een substantiel deel ook niet. ‘Ik constateer dat een aanzienlijke groep mensen die de voorbije jaren hard voor ons gewerkt hebben niet meekunnen in deze verandering. In de regio Utrecht bijvoorbeeld werken we veel met schoonmakers van allochtone afkomst.

Door de beperkte kennis van de Nederlandse taal is het niet haalbaar om deze medewerkers met één cursus klaar te stomen voor dagschoonmaak. Aan de andere kant zie ik dat ik als werkgever met dagschoonmaak een hele nieuwe groep medewerkers kan interesseren voor dit werk. Er zijn genoeg moeders die overdag vier of vijf uur de tijd hebben onder schooltijd. Dit roept alleen bij mij alleen wel de vraag op of dagschoonmaak gezien de huidige schoonmakers wel zo maatschappelijk verantwoord ondernemen is.’ ‹‹ * Sytse van der Schaaf is freelance journalist

(Advertentie)

Heeft u het al Piecom Geregeld?

Piecom. Uw Partner voor de professionele schoonmaak!

Piecom is totaalleverancier voor de professionele schoonmaak. Wij voorzien u van advies, verzorgen opleidingen en leveren snel en betrouwbaar.

Bestellingen doet u simpel, snel en overzichtelijk via het online Piecom Bestel Systeem, uw digitale huishoudboekje voor de professionele schoonmaak. Informeer naar de mogelijkheden om het ook Piecom Geregeld te krijgen!

Bel 010 - 4614525 of kijk op www.piecom.nl LEVERANCIER VAN O.A.:

CLEANING PRODUCTS

t hema dagschoonmaak

Het unieke concept van Achmea

Bonus voor schoonmaakmedewerkers Steeds meer schoonmaakovereenkomsten worden afgesloten op basis van resultaatgerichtheid en op basis van dagschoonmaak. Verzekeringsmaatschappij Achmea poetste per 1 januari de schoonmaakovereenkomsten met haar vier leveranciers op: in alle panden wordt nu grotendeels overdag schoongemaakt en alleen als iets vuil is. ‘Performancegericht schoonmaken noemen we het’, zegt senior manager operations Eric de Jong in het gesprek met gasthoofdredacteur André de Reus. PETRA DE BRUIN

G

ezien de status is het niet verwonderlijk maar wel opvallend: bij de grootste verzekeraar van Nederland is alles strak geregeld. Als we ons bij de slagboom van het kantorencomplex in Zeist melden, staat de receptioniste ons vlot en professioneel te woord, ook na 17.00 uur is er personele bezetting. En voor de 24 uurs-ontvangst van gasten in alle panden van Achmea wordt de digitale receptie voorbereid. We hebben amper zitting genomen voor ons gesprek of er wordt een dienblad met gekoelde frisdranken en schaaltjes met

nootjes geserveerd; op een tropische dag als deze (het is 26 juni en buiten 30 graden) en tegen zes uur zijn deze versnaperingen van harte welkom.

Maar de verzekeraar blijkt nog in veel meer de beste te (willen) zijn, een aantrekkelijke opdrachtgever bijvoorbeeld. Dagschoonmaak is daarvoor een van de pionnen.

Mening ‘Positief’, antwoordt Eric de Jong op de vraag van André de Reus, oprichter van schoonmaakadviesbureau ATIR, voorzitter van FMGezondheidszorg,

vakredacteur, vakdocent, gastspreker en PUM-expert (Programma Uitzending Managers) van het ministerie van Buitenlandse Zaken, hoe hij tegenover dagschoonmaak staat. De Jongs onderbouwing: ‘Externe factoren als vergrijzing en arbeidskrapte, maar ook interne doelen spelen een rol, zoals een aantrekkelijke opdrachtgever willen zijn en de eigen identiteit van Group Facility Services (GFS) binnen Achmea. De Facility Services GFS telt 525 fte; deels werken we met eigen mensen, deels met inhuur.’ De Jong is senior manager operations en sinds 1 augustus

Kerngegevens opdrachtgever specialisme aantal medewerkers aantal werkplekken aantal kernlocaties bruto vloeroppervlakte schoonmaakleveranciers website

Achmea verzekeringen 21.500 16.000 15 480.000 m2 Asito, Hago, ISS en Temco Euroclean Services www.achmea.nl

Service Management nummer 9 september 2011

21

»

t hema dagschoonmaak

vorig jaar in dienst bij Achmea. De afdeling Inkoop is een van de afdelingen die aan hem rapporteert. Zie hier de link met de recent opgepoetste schoonmaakcontracten en zijn verantwoordelijkheid voor de uitvoering.

Communicatie ‘Een van de speerpunten voor het welslagen van dagschoonmaak is communicatie, tussen pandbewoners en schoonmakers, maar ook tussen opdrachtgever en leverancier. Heeft de overstap naar dagschoonmaak bij jullie tot veranderingen in de communicatie geleid?’ vraagt De Reus. ‘Door het directe contact heeft de schoonmaker een gezicht gekregen. Er ontstaat een band tussen de Achmea-medewerkers en de schoonmakers. Ze horen er helemaal bij en worden dus ook uitgenodigd voor een kop koffie met gebak als er wat te vieren valt. Dagschoonmaak is een kwestie van zien en gezien worden’, stelt De Jong.

Logistiek De kabouters worden ze weleens genoemd, de schoonmakers die in de vroege ochtend- of late avonduren aan de slag zijn in een zogenaamd sleutel-

Eric de Jong (r), senior manager operations bij Achmea, in gesprek over dagschoonmaak met gasthoofdredacteur André de Reus: ‘Externe factoren als vergrijzing en arbeidskrapte, maar ook interne doelen spelen een rol, zoals een aantrekkelijke opdrachtgever willen zijn en de eigen identiteit van Group Facility Services (GFS) binnen Achmea.’ aanwezig, ook als er na kantoortijd werd schoongemaakt. De overstap naar dagschoonmaak had andere gevolgen voor de pandbewoners; we hebben namelijk de manier van schoonmaken veranderd. Waar eerst dagelijks een

‘Dagschoonmaak is een kwestie van zien en gezien worden’ pand. De Reus: ‘Heeft dagschoonmaak gevolgen gehad voor het logistieke proces, zoals het sleutelbeheer?’ De Jongs antwoord is kort: ‘Nee, want er waren altijd mensen in onze kantoren

▶ We hebben de contracten voor vast en variabel werk gemaximaliseerd. Voor het variabele werk dat niet is uitgevoerd, restitueren we het bedrag in de vorm van een bonus. ▶ Die bonus gaat niet naar het schoonmaakbedrijf, maar wordt aan de schoonmaakmedewerkers uitgekeerd

22

spiegel werd schoongemaakt omdat dat op het werkprogramma stond, wordt dat nu niet gedaan. Voorwaarde is dat de spiegel vuil is; we maken alleen nog schoon als dat nodig is. Is een bureau niet gebruikt, dan wordt dit dus niet schoongemaakt. We werken dus outputgericht, maar wij noemen het performancegericht omdat het periodieke werk, zoals glasbewassing, conform planning wordt uitgevoerd en misverstanden worden voorkomen.’

De stelling ‘niet schoonmaken wat al schoon is’ remt De Reus iets af: ‘Op iedere SVS-cursus wordt als eerste geleerd dat iets wat schoon is niet behoeft te worden schoongemaakt, met uitzondering van situaties in de gezondheidszorg.’ De Jong benadrukt dat ‘het inderdaad meer gaat om het uitvoeren

Service Management nummer 9 september 2011

van schoonmaakhandelingen die nodig zijn in plaats van schoonmaakhandelingen die staan beschreven in een werkprogramma.’

Bonus-malus ‘De verantwoordelijkheid voor de uitvoering ligt bij het schoonmaakbedrijf, de regie bij ons’, vervolgt De Jong. ‘Het leuke is dat we de samenwerking met het schoonmaakbedrijf en het Tenderteam hebben verrijkt. We hebben namelijk een bonus-malussysteem opgesteld. De malus komt ten laste van het management van het schoonmaakbedrijf, de bonus ten gunste van de schoonmaakmedewerkers. Voorwaarde is dat de kwaliteitsnorm van 6,35 op een 8-punts schaal minimaal wordt behaald. En dat komt door de inzet van de schoonmakers. Dus gaat die bonus niet naar het management van het schoonmaakbedrijf, maar naar de schoonmaakmedewerkers.’ Een bijzondere en mooie regeling die Achmea’s missie – aantrekkelijke opdrachtgever zijn – onderstreept en bovendien ‘een voorloper is van de code Verantwoordelijk Marktgedrag’, concludeert De Reus.

‘Voor het Hago Next-contract’, vult De Jong aan, ‘hebben we het vaste en variabele werk gemaximaliseerd. We betalen een bedrag waarin alle schoonmaakwerkzaamheden begrepen zijn.

t hema dagschoonmaak

Samenvatting Sinds 1 januari heeft Achmea Group Facility Services een nieuwe overeenkomst met de dienstverleners van schoonmaak en glasbewassing afgesloten. Dit zijn Asito, ISS, Hago en Temco. Achmea wil hiermee een betere prijs-kwaliteitverhouding bereiken in samenhang met een andere manier van werken. Uitgangspunt is dat dit niet ten koste mag gaan van de werkdruk voor de schoonmakers en de kwaliteit van de schoonmaak. Achmea koos voor een geleidelijke overgang van avond- naar dagschoonmaak en voor performancegericht schoonmaken: alleen reinigen als iets vuil is.

Het deel dat niet ingezet is, stort Hago ons terug.’

Controle ‘Hoe worden het werk en de doelen gecontroleerd?’fvraagt de gasthoofdredacteur. Dat blijkt op diverse manieren te gebeuren: ‘Vier keer per jaar laten we een audit performance uitvoeren door

hogere prestatie dan wanneer je acht uur per dag schoonmaakt.’

Optimalisatie Dat brengt De Reus bij de vraag: ‘Hoe werkt een mens optimaal? Het is het gedachtegoed van service leadership’, legt hij zijn gesprekspartner voor.

‘Vroeger stond groot gelijk aan goed.

‘Er bestaan geen slechte schoonmakers, er bestaan wel slechte objectleiders’ Facility Specialists. Daarnaast hebben we eigen quality supervisors in dienst en is er de dagelijkse controle op de uitvoering door de schoonmaakbedrijven zelf’, legt De Jong uit. Dat het succes van een project staat of valt met de objectleiding stelt hij in een zeer heldere uitspraak: ‘Er bestaan geen slechte schoonmakers, er bestaan wel slechte objectleiders. Verder’, vervolgt hij, ‘worden VSR-gerelateerde controles uitgevoerd en houden we regelmatig klanttevredenheidsonderzoeken. Daarmee meten we de waardering van de schoonmaak onder de eigen mensen.’

Normen De twee heren zijn aan elkaar gewaagd en blijken elkaar al zo’n twintig jaar te kennen. Eerder werkte De Jong in de facility hoek en openhartig vertelt hij: ‘Destijds, toen er nog geen VSR-normen waren, ben ik zelf gaan schoonmaken om normen te bepalen. Ik reinigde toiletten en douches en berekende hoeveel je er per uur kon schoonmaken. Zo stelde ik de normen vast, want algemeen geldende prestatienormen waren er toen nog niet. Ik zag echter één ding over het hoofd: als je één uur schoonmaakt, heb je een veel

Het management stuurde aan op kwantitatieve gegevens, nu wordt gemanaged op intuïtie. Dat is een verandering, want ook de schoonmaker moet weten en ervaren dat hij belangrijk is voor de klant.’ De Jong herkent dit goed en stelt: ‘Hij of zij maakt ook deel uit van ons bedrijf, en draagt dus ook onze kernwaarden en missie uit. Zo wil Achmea zich onderscheiden in de laagste kosten op niet onderscheidende diensten. We willen dus de minste kosten maken voor activiteiten die in principe iedereen, of in dit geval elk schoonmaakbedrijf, kan. Daar moeten we de schoonmakers bij betrekken. Bijvoorbeeld als een vergaderzaal in twintig minuten kan worden schoongemaakt in plaats van de geplande dertig minuten, dan laat de schoonmaker ons dat weten. Andersom kan natuurlijk ook het geval zijn: er is te weinig tijd gepland.’

Qua optimalisatie legde Achmea de vier schoonmaakbedrijven ook een uitdaging voor. De Jong legt uit: ‘We stimuleren het thuiswerken. Dat betekent dat op vrijdag bijvoorbeeld weinig werkplekken bezet zijn. Met schoonmaakondernemers hebben we van

gedachten gewisseld over hoe daarop in te spelen. Dus minder schoonmaakpersoneel op vrijdag.’ Daarover zijn partijen nog in gesprek. Bij de verzekeringsmaatschappij geldt verder dual venture ships als policy. ‘De vier schoonmaakbedrijven worden er in de toekomst mogelijk twee’, verduidelijkt De Jong.

Klachten Tot slot van het gesprek wil De Reus weten of de overstap naar dagschoonmaak tot meer klachten heeft geleid: ‘Nee, klachten over schoonmaak zijn niet toegenomen’, weet De Jong.

‘Schoonmaak is een van de grootste dissatisfiers. Een vervuild toilet is net zo storend als een koude kroket, iets waarvan men direct melding maakt.

Overigens is dagschoonmaak veel efficiënter voor de personeelsbezetting’, voegt hij nog toe. ‘Waarom? Een schoonmaker die tussen zes en acht uur ’s avonds werkt, komt twee minuten voor aanvangstijd binnen, moet vaak nog de werkinstructies ontvangen, start dus later en gaat al vooraf opruimen zodat hij om acht uur naar huis kan. Op die twee uur verlies je dus best veel kostbare minuten, in tegenstelling tot schoonmakers die acht uur worden ingezet.’

Eigenlijk is het gesprek nog niet helemaal afgerond, want we hebben nog één brandende vraag: we willen natuurlijk weten of de bonus al is uitgekeerd. ‘Helaas nog niet. Dat heeft alles te maken met de overgang per 1 januari. In het eerste kwartaal moesten de schoonmaakbedrijven omschakelen, dus pakken we het tweede kwartaal als meetpunt. Eind juni is het zover, dus binnenkort weten we het: wordt het bonus of malus?’ ‹‹ (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 9 september 2011

23

t hema dagschoonmaak

Dagschoonmaak: productenkwartet Motorloze rolveger

Stille schrob-/zuigmachine

De 3M Floor Sweeper is een stille, professionele rolveger die alle soorten vuil opneemt van bijna alle vloertypen. Stof, haar, gras, zand, kruimels en zelfs glasscherven vormen geen probleem voor deze rolveger. Zelfs op gladde oppervlakken niet.

De professionele rolveger dankt zijn prima resultaten aan de twee contraroterende rubberen borstels, elk voorzien van acht lamellen. Deze lamellen zorgen ervoor dat het vuil niet wordt voortgeduwd, maar wordt opgenomen. Het vuil wordt opgevangen in de verwijderbare vuilcontainers bovenop de rolveger. Alle onderdelen zijn duurzaam en vervangbaar, waardoor de rolveger erg duurzaam in gebruik is.

De rolveger is motorloos en dus erg stil. Hierdoor is dit schoonmaakhulpmiddel ideaal om overdag in te zetten om tapijt, vinyl, linoleum et cetera te reinigen.

De 3M Floor Sweeper is leverbaar in twee typen: 4500 en 6000. De 4500 heeft een afmeting van 22 cm x 25 cm x 7 cm (lxbxh), een inhoud van twee keer 0,2 liter en een gewicht van 1,2 kg. De grotere versie, de 3M Floor Sweeper 6000 is 30 cm x 33 cm x 10 cm, heeft een inhoud van twee maal 0,5 liter en weegt 2 kg.

Naast de hoogwaardige Hako-kwaliteit en pluspunten als snelheidsafhankelijke vloeistofdosering, het Hako Aqua control system en een ingebouwd doseersysteem, heeft Hako ook het Silencer-pakket. Bij dagschoonmaak speelt namelijk de eis om zo min mogelijk overlast te veroorzaken voor de omgeving de belangrijkste rol. De meeste overlast bij het schrobzuigen wordt veroorzaakt door de zuigmotor bij het opzuigen van de reinigingsvloeistof en de losgemaakte vervuiling. De maximale zuigkracht is echter slechts in 15% van alle reinigingsklussen nodig.

Het Silencer-pakket bestaat uit extra isolering van de zuigmotor en een aanpasbare instelling van de zuigkracht, wat een aanzienlijke verlaging van het geluidsniveau betekent.

Zo is bijvoorbeeld de Hako B90 CLH, een machine speciaal ontwikkeld voor gebruik in ziekenhuizen, standaard uitgerust met Silencer. Een machine in een ziekenhuis moet immers altijd voldoen aan de eisen voor dagschoonmaak aangezien het hier nooit â&#x20AC;&#x153;na sluitingstijdâ&#x20AC;? is.

Ook biedt Hako de mogelijkheid om machines te voorzien van speciale snellaadbatterijen en snellader. Dit leidt tot een langere autonomie en een optimale benutting van de machine. De batterijen zijn in dertig minuten weer voldoende opgeladen voor verder gebruik, zodat onderhouds- en calamiteitenreiniging de gehele dag mogelijk zijn.

24

Service Management nummer 9 september 2011

t hema dagschoonmaak

Veilige stofzuiger

MVO schrob-/zuigmachine

Voor schoonmakers zijn drie zaken belangrijk bij het gebruik van reinigingsapparatuur die overdag wordt ingezet. Allereerst mogen ze – net als pandbewoners – geen hinder ondervinden van het geluid dat reinigingsmachines maken, omdat ze niet gestoord mogen worden in het uitvoeren van hun werkzaamheden. Ten tweede moeten de machines om veiligheidsredenen goed zichtbaar zijn. Als laatste moeten reinigingsmachines reinigen en geen stof doen opwaaien. Immers, dat kan irritatie veroorzaken, bijvoorbeeld bij astmatische patiënten.

Vanwege de veiligheid heeft Nilfisk-apparatuur oranje gekleurde snoeren, die goed afsteken tegen de vloerbedekking in kantoorpanden en zorginstellingen. Bij enkele modellen zijn deze snoeren afneembaar; voordeel is dat deze snoeren bij breuk makkelijk vervangbaar zijn.

Het geluid van een stofzuiger bestaat uit twee factoren: het geluid van de motor en dat van de luchtstroom aan het mondstuk. Laboratoriumtests helpen Nilfisk bij de ontwikkeling van mondstukken die geluidsarm zijn. Het geluid dat veroorzaakt wordt door de motor kan worden verlaagd door een motor met een lager wattage en door betere isolatie van de motor.

Tenslotte zorgen HEPA-filters ervoor dat stoffen die mogelijke irritaties bij mensen aan luchtwegen kunnen veroorzaken, niet worden uitgeblazen maar in de stofzuiger blijven.

Een goede oplossing voor dagschoonmaak is de Nilfisk VC300 HEPA-stofzuiger: geluidsarm - 50 dB(A); oranje afneembaar snoer en een HEPA-filter.

Meer informatie: www.nilfisk.nl

De innovatieve RA 505 IBCT van Cleanfix is een 55 liter, tractieaangedreven walk behind schrob-/zuigmachine, die beschikt over een snelheidsafhankelijke vloeistofdosering. Dit maakt de 55-litertank vergelijkbaar met een tankinhoud van 75 liter van een conventionele schrob-/zuigmachine.

De standaard snelheidsafhankelijke vloeistofdosering bespaart tevens 30% op het water- en reinigingsmiddelverbruik. Deze vloeistofdosering zorgt ervoor dat bij het versnellen of vertragen van de machine de vloeistoftoevoer automatisch wordt aangepast en er geen waterresten meer op de vloer achterblijven. Verder zorgt de krachtige zuigmotor uiteindelijk voor een 100% schone en droge vloer. Men kan meteen weer over de vloer lopen zonder gevaar voor uitglijden.

Natuurlijk: handmatig schrobben is stiller. Maar door de prestatiekracht van de RA 505 IBCT is het geluidsniveau uitstekend geschikt voor de dagschoonmaak!

Optioneel kan worden gekozen voor het Cleanfix Advanced Dosing System (CADS). Dit systeem verzekert een toevoeging van de juiste hoeveelheid reinigingsmiddel aan het water. Het resultaat? Een aanzienlijk lager reinigingsmiddelverbruik, dus lagere kosten en milieuvriendelijker.

Kortom, Cleanfix RA 505 IBCT geeft rust aan de schoonmaker door het uitstekende reinigingsresultaat en rust aan de omgeving door het lage geluidsniveau en de milieuvriendelijkheid.

Service Management nummer 9 september 2011

‹‹

25

t hema dagschoonmaak

Dagschoonmaak: gehaat of geliefd?

Dagschoonmaak: geliefd of gehaat? Geef in 140 woorden je mening voor publicatie in het themanummer van @ServiceManagmnt. Op Twitter plaatste de redactie deze oproep. Het leverde diverse reacties op. Van schoonmaakondernemers, opdrachtgevers annex pandbewoners, communicatiespecialisten en accountmanagers. PETRA DE BRUIN

@EdwinErnste, manager Corporate Sales, Asito Dagschoonmaak is geliefd, want onbekend maakt onbemind. Wat ik hiermee wil zeggen, is dat door schoonmaak gedurende de dag uit te voeren de schoonmaakwerkzaamheden worden herkend en erkend. De medewerker en de branche krijgen letterlijk een gezicht en dit kan en zal bijdragen aan de verbetering van ons branche-imago. Door wederzijdse betrokkenheid van de gebouwgebruiker en schoonmaakmedewerker verbetert de gebruikersdiscipline en stijgt de belevingskwaliteit. Tel hierbij op de relatie met duurzaamheid, gezinsvriendelijke werktijden, veiligheid medewerkers, oftewel MVO, het toenemend gebouwgebruikersbesef en het feit dat de betere binding absoluut bijdraagt aan een grotere continuïteit, dan kan ik niet anders concluderen: dagschoonmaak is de toekomst van onze branche!

@wies22: Marie-Louise van Luijtelaar, marketing & communicatie-assistant, CWS Nederland Beste kantoormensen, praat ‘s ochtends eens wat vaker met de dame of heer van het schoonmaakbedrijf. Dan hoor je dat ook zij het vervelend vindt om te storen. Om anoniem te zijn en heel veel te moeten doen in heel korte tijd. En dan achteraf ook nog kritiek te krijgen?

26

@cecilejanssen, consultant bij BB Communicatie Ik ben voorstander van dagschoonmaak. Je vindt het toch ook fijn om je andere collega’s regelmatig te zien?

Het is prettig om de mensen te kennen die jouw werkplek schoon houden. Dan leeft het meer en is de waardering groter, zo is mijn ervaring.

Omgekeerd lijkt het me voor de schoonmakers ook fijner om overdag te werken. Socialer en veiliger. Overleg

Service Management nummer 9 september 2011

is ook makkelijker als er “ouderwets” persoonlijk contact mogelijk is. En wat te denken van milieuaspecten? ’s Avonds of ’s nachts schoonmaken kost extra energie (licht, verwarming et cetera). Dat er mensen zijn die dagschoonmaak lastig vinden, kan ik me overigens ook voorstellen. Want het komt niet altijd uit, dat schoonmaken van jouw ruimte. Maar ach, met een beetje tolerantie is daar naar mijn idee altijd een mouw aan te passen. Een

t hema dagschoonmaak

kwestie van geven en nemen en wederzijds respect.

@edgarvanengelen, QSHEmanager bij OCS Nederland Voor OCS Nederland vormen kennis, kunde, houding en gedrag de kernwaarden van onze dienstverlening.

Onze schoonmakers bepalen voor een groot gedeelte het succes van de opdracht. Collega’s die, ingegeven door het beperkt aantal contracturen, onbedoeld snel passanten worden. De zich herstellende conjunctuur en het dan dreigende tekort aan medewerkers: vormt schoonmaak overdag hierop een wapen dat de schoonmaker en

het alleen maar handig als je daar extra in wordt getraind. Er komt een samenwerking met de schoonmakers tot stand. Je hoeft niet te zoeken naar de stapel die toch ‘daar’ lag… Het gevoel ontstaat dat je samen voor de kantooromgeving zorgt, zoals je dat ook voor een huis doet. Clean – desk = blij achter je bureau!

@CaseyTaz: Kees Tazelaar projectleider PIANOo, expertisecentrum voor aanbesteden Ik vind het jammer dat er weinig aan dagschoonmaak gedaan wordt. Elke dag wordt ons kantoor schoongemaakt, maar nooit zie ik de mensen

’Praat ‘s ochtends eens met de dame of heer van het schoonmaakbedrijf.

Dan hoor je dat ook zij het vervelend vindt om te storen’ het vak letterlijk weer een gezicht kan geven? Door overdag te laten reinigen, is taakverruiming (meer contracturen) veelal mogelijk (minder medewerkers nodig). Hierdoor ontstaat er een grotere inkomensafhankelijkheid, hetgeen de loyaliteit, het ziekteverzuim, de flexibiliteit en het beoogde kwaliteitsniveau op alle fronten ten goede komt. En zo wordt investeren in noodzakelijke opleidingen een bij- in plaats van hoofdzaak!

@cleandesk: Cleandesk, advies en training voor minder stress, meer structuur, meer kwaliteit en meer werkplezier Tja, niet iedereen zit natuurlijk te wachten op de dagschoonmaker. Je moet van je plek weg, je spullen snel opruimen, er is lawaai van de stofzuigers om je heen… Bekijk het eens zo.

Als dagschoonmaak eenmaal ingevoerd is, ga je er rekening mee houden en snel opruimen. Ideaal voor kantooromgevingen waarin flexibel of ‘nieuw’ wordt gewerkt. Daar zoek je een werkplek die past bij de werkzaamheden die je op dat moment doet. Wordt er gewerkt met een clean desk policy, dan is

die dat doen. De mensen van de catering of beveiliging zie ik wel, ik weet wat ze doen en heb er contact mee.

Geen wonder dus dat schoonmaak zo weinig gewaardeerd wordt. Daarnaast leidt de onzichtbaarheid van de schoonmaker ook tot gemakzucht.

Volgens mij ben je meer geneigd je omgeving schoon te houden als je weet wie het daarna moet opruimen. Andersom werkt het, denk ik, ook zo: het lijkt mij voor de schoonmaker prettiger werken als hij ziet voor wie hij het doet en ook direct gewaardeerd wordt. Dat momentje dat je niet kan werken kan het probleem niet zijn. Daarnaast draagt de zichtbaarheid van de schoonmaker bij aan een betere beleving van het schoon zijn.

dagschoonmaak mijns inziens tot meer begrip tussen schoonmaker en kantoormedewerker. Je (her)kent elkaar en houdt dus als vanzelf meer rekening met elkaar, wat alleen maar ten goede kan komen van het schoonmaken.

Steeds vaker zijn de schoonmakers bij ons tijdens kantooruren aan het werk en het is echt heel fijn om daarna een schone toiletruimte binnen te gaan of om in een heldere keuken koffie te halen. Dagschoonmaak is wat mij betreft dus welkom!

@Flatulus1: Cor van der Velden, PUM-expert namens het ministerie van Buitenlandse Zaken, chief expert van de Europese vakwedstrijden EuroSkills en jurylid van de Golden Service Awards Dagschoonmaak in een laboratorium, dat kan toch niet?! Toch wel. Na veel klachten van de laboratoria een verzoek gedaan om gedurende de dag te gaan werken. Heel veel tegenstand, men zag dat helemaal niet zitten, schoonmaken terwijl de laboranten aan het werk waren. Het heeft een tijdje geduurd voordat ik toestemming kreeg om een proef te doen; een maand lang mochten we het proberen. En weg waren de klachten! Waarom? Eenvoudig omdat er communicatie tussen de laborant en de schoonmaker op gang kwam. Zo van: als je zorgt dat dat leeg en opgeruimd is, want ik mag daar niet aankomen, maak ik het schoon. Zo zie je maar, dat schoonmaken en communiceren in elkaars verlengde liggen. Zonder goede communicatie geen goede schoonmaak. En voor een snelle en effectieve communicatie moet je elkaar wel regelmatig tegenkomen! ‹‹

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

@LiesbethHoek: Liesbeth van den Hoek, media-adviseur bij uitgeverij Kluwer Mijn schoonzus eet al zo’n 25 jaar doordeweeks niet met haar gezin mee, omdat zij na kantoortijd schoonmaakt.

Wat zou het voor haar, en vele schoonmakers met haar, zoveel prettiger zijn om ’s avonds weer eens met het gezin aan tafel te zitten. Daarnaast leidt

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 9 september 2011

27

column willem zuydestein

Al doende leer je

E

igenlijk zou iedere ziekenhuismedewerker zelf eens een tijdje patient moeten zijn. Om aan den lijve te ervaren wat het met je doet als je in een afhankelijke positie verkeert.

In hun boek Putting patients first, best practices in patient-centered care uit 2009 staan Susan Frampton en Patrick Charmel hier uitvoerig bij stil. Beide auteurs zijn nauw betrokken bij bij de ontwikkeling en implementatie van het patiëntgericht zorgmodel van Planetree, de een als directrice van de nonprofitorganisatie Planetree en de ander als directeur van het Griffin Hospital in Derby, Connecticut. Dat ziekenhuis wordt als toonaangevend beschouwd in het verlenen van persoonlijke, menswaardige, consumentgedreven gezondheidszorg in een op genezing gerichte omgeving. Een van de zaken die hieraan bijdraagt, is het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers.

De eerste weken van het dienstverband worden buiten het ziekenhuis doorgebracht. Via kennisoverdracht en trainingen wordt niet alleen de Griffinfilosofie overgedragen, maar ervaart de nieuwe medewerker ook wat het betekent om in een afhankelijke situatie te moeten verkeren. Wie die eerste weken niet goed door komt, zal nooit een functie in het ziekenhuis bekleden.

Blijkbaar pas je dan niet in het pulletje.

En voldoe je niet aan de eisen die de organisatie aan haar medewerkers ten aanzien van kennis en – vooral – attitude stelt.

Ik ken in Nederland geen zorgorganisatie die een dergelijk introductieprogramma voor nieuwe medewerkers hanteert. Óf we denken de wettelijke proeftijd daarvoor te kunnen gebruiken óf we menen dat de kennis en houding in het voortraject al voldoende aan de praktijk zijn getoetst. Vaak lijken ma-

28

nagers al blij als ze voldoende handen rond het bed georganiseerd weten. Laat staan dat daar nog aanvullende kwalitatieve eisen bij worden gesteld. Dat zou tot continuïteitsproblemen kunnen leiden. Dus sluiten we onze ogen daar maar gemakshalve voor.

In juni van dit jaar werd ik voor korte tijd opgenomen in een academisch medisch centrum. Vroeger zouden we

Daar waar in menig ziekenhuis de maaltijd wordt gezien als een welkome onderbreking van het medisch-verpleegkundig dagritme, lijkt de maaltijdvoorziening er in deze academische setting maar een beetje bij gedaan te worden. Denkt het facilitair management nou echt dat ze zijn zieke gasten een plezier doet met het om 7.05 uur aanbieden van een elders samengesteld ontbijt, net op het moment dat

Het zou goed zijn als leidinggevenden van een ziekenhuis eens ervaren om patiënt te zijn in een afhankelijke situatie gewoon zeggen ‘academisch ziekenhuis’, maar tegenwoordig is ook deze naam opgegaan in de vaart der volkeren. Gezien mijn achtergrond was ik extra alert op de wijze waarop patiënten en consumenten worden bejegend en de mate waarin de omgeving op genezing gericht is. Tenslotte ben je in een academische setting als patiënt vaak zowel object als subject. En ik moet zeggen, het is me absoluut niet tegengevallen.

Ondanks de grootschaligheid had ik nooit het idee een nummer of een geval te zijn. Ik ervoer de medewerkers als competente professionals die over het algemeen zeer patiëntgericht te werk gingen. Bovendien was de omgeving gastgericht: ruim en licht met veel glas en een fraai uitzicht, een eigen toilet en douche, en telefoon en tv aan bed. Wat me echter tegen de brillenglazen stuitte, was de maaltijdvoorziening. Van een hightech ziekenhuis had ik meer verwacht dan een jarentachtig-presentatie.

Service Management nummer 9 september 2011

een stelletje co-assistenten namens het laboratorium prikexercities komt uitvoeren? Blijkbaar heeft het nog nooit van een broodkar gehoord waarmee tegenwoordig menig perifeer ziekenhuis de gasten aan bed de maaltijden laat samenstellen. Ik heb in elk geval van mijn verblijf het nodige opgestoken.

Algemeen gesproken zou het goed zijn als het leidinggevend kader van een ziekenhuis eens in de praktijk ervaart wat het betekent patiënt te zijn in een afhankelijke situatie. Bijvoorbeeld via een gedegen introductiepogramma à la Griffin. Of via een mystery guest-uitwisselingsprogramma met collega’s uit andere ziekenhuizen. Twee zaken worden met dat laatste bereikt. Enerzijds krijg je als kader door collega’s de spiegel voorgehouden en anderzijds ervaar je het eens in een afhankelijke situatie te verkeren. Wedden dat je bij terugkomst op de werkvloer zaken gaat veranderen? ‹‹

"C UGLQR T?L BSSPX??KFCGB 5\TH[PJ 0U[LYUH[PVUHS PZ LLU [VVUHHUNL]LUKL WYVK\JLU[ ]HU LLU NYVV[ HZZVY[PTLU[ WYVMLZZPVULSL YLPUPNPUNZTHJOPULZ <P[NHUNZW\U[ ]HU HSSL 5\TH[PJ WYVK\J[LU PZ K\\YaHHTOLPK 4L[ UHTL WYVMLZZPVULSL HMULTLYZ RPQRLU LLYKLY UHHY KL QHHYSPQRZL L_WSVP[H[PLRVZ[LU ]VVY OL[ NLIY\PR ]HU O\U THJOPULZ KHU UHHY KL HHUZJOHMWYPQZ 3L]LUZK\\Y RVZ[LU ]VVY YLWHYH[PL LU VUKLYOV\K Z[VYPUNZNL]VLSPNOLPK LU ILKPLUPUNZNLTHR aPQU HZWLJ[LU ^HHY TL[ UHTL VW ^VYK[ NLSL[

QHHY NYH[PZ ZLY]PJL VW SVJH[PL QHHY NHYHU[PL >H[LY LU JOLTPLILZWHYLUKL [LJOUVSVNPL .YH[PZ KLTVUZ[YH[PL

=VVY LLU NYH[PZ KLTVUZ[YH[PL ]HU VUaL THJOPULZ VW \^ SVJH[PL R\U[ \ JVU[HJ[ VWULTLU TL[ KL HMKLSPUN :HSLZ :\WWVY[ [LS

5\TH[PJ 0U[LYUH[PVUHS )= =LUUVV[Z^LN *. (SWOLU HHU KLU 9PQU ;LS , THPS! PUMV'U\TH[PJ US 0U[LYUL[! ^^^ U\TH[PJ US

mark toverzicht

NVZ publiceert omzetcijfers 2010

Volumedaling professionele markt zet door ‘Ook 2010 was helaas weer een roerig jaar’, stelt Jan Jozef Schoemaker direct in zijn voorwoord van het Jaarbericht 2010 van de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten. Een helder bericht van de voorzitter van een branchevereniging die in Nederland een omzet vertegenwoordigt van circa € 1,1 miljard, waarvan de professionele markt ongeveer € 339 miljoen voor zijn rekening neemt. PETRA DE BRUIN

D

e Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ) heeft 54 leden, waarvan enkele (zeer) grote, en veel middelgrote en kleine leden. Ongeveer 60% van onze leden zijn MKB’ers’, zet voorzitter NVZ - Nifim Ruud Smulders uiteen. ‘Van de gerealiseerde omzet in 2010 – € 1,1 miljard, exclusief export – wordt tweederde in de consumentenmarkt gerealiseerd en eenderde op de professionele markt. Van de omzet op laatstgenoemde markt is de dekkingsgraad in chemische producten meer dan 70% en bij machines circa 60% van de markt.’

Consument en professioneel In 2010 gaf de consument per persoon iets meer dan € 46 uit aan reinigingsmiddelen, een stijging van 2%. In de professionele markt is eveneens sprake van een lichte omzetstijging. Smulders: ‘Onze cijfers zijn gebaseerd op de omzetcijfers die we bij onze leden van de NVZ-Nifim en NVZ-Nedefa hebben verzameld. Dus de leveranciers van reinigingssystemen en de producenten.’

Deze cijfers worden geëxtrapoleerd naar het niveau van de totale Nederlandse institutionele en industriële markt voor reinigings- en desinfectiemiddelen, machines en hulpmaterialen. ‘Bij die extrapolatie zijn we uitgegaan van de

30

geschatte marktaandelen van onze leden’, legt de Nifim-voorzitter uit.

Institutioneel en industrieel Tot de institutionele markt behoren onder meer reinigings- en desinfectiemiddelen voor vloer-, interieur- en sa-

nitaironderhoud, keukenhygiëne (inclusief vaatwasmiddelen) en persoonlijke hygiëne, alsmede de daarbij behorende machines en hulpmaterialen. Belangrijke institutionele afnemers zijn gezondheidszorg, onderwijsinstellingen, horeca, catering en kantoren.

75

300

60

240

45

180

30

120

15

60

0

2006

2007

2008

2009

2010

Omzet in 2010 (in euro’s) van onderhoudsmiddelen voor toepassing op hout, leer, vloeren, metaal plus luchtverfrissers

0

400

88

320

66

240

44

160

22

80

2006

2007

2008

2009

2010

Omzet in 2010 van de machines en hulpmaterialen

Service Management nummer 9 september 2011

2007

2008

2009

2010

Omzet in 2010 (in euro’s) van reinigings- en desinfectiemiddelen

110

0

2006

0

2006

2007

2008

2009

2010

Totale omzet in 2010 van de professionele markt

mark toverzicht

Tot de industriële markt behoren reinigings- en desinfectiemiddelen voor textielwasserijen en de voedingsmiddelenindustrie.

Trends en topics ‘Vorig jaar bedroeg de totale geschatte omzet van de professionele markt € 339 miljoen. De institutionele markt kwam ongeveer terug op het niveau van 2009, toen we te maken hadden met een positieve uitschieter door de extra omzet die werd gerealiseerd door de Mexicaanse griep. Maar de volumes in deze markt dalen eigenlijk al stelselmatig sinds 2006’, weet Smulders. Dat blijkt alles te maken te hebben met de lagere schoonmaakfrequenties en met de inspanningen van de industrie voor hoger geconcentreerde producten, betere doseerhulpmiddelen, en met het gebruik van microvezelmateriaal. ‘De industrie levert hiermee wel een positieve bijdrage aan de verduurzaming van de markt’, aldus Smulders.

De omzet in machines en hulpmaterialen herstelde zich in 2010. ‘In 2009 hadden we te maken met een terugval, in 2010 dus een herstel. Al lijkt het erop dat er meer kleine machines worden verkocht. De enige echte stijging in 2010 is de industriële markt voor reinigings- en desinfectiemiddelen. Mede door de toenemende hygiëne-eisen in de voedingsmiddelenindustrie’, weet Smulders.

Nu en toekomst Wat de toekomstvisie van NVZ-voorzitter Schoemaker betreft, maken onrust in buitenland door o.a de financiële situatie en in binnenland als gevolg van de spannende verkiezingen plaats voor hoop: ‘Ondernemers komen er waarschijnlijk beter vanaf met de voornemens van dit kabinet.

Minder regels, een kleinere overheid, een realistisch duurzaamheidsbeleid, waarbij ondernemingen en ondernemerschap als de motoren van de economie gewaardeerd zullen worden.’ Wellicht zien we dat in de omzetcijfers van 2011 al terug. ‹‹

NVZ in een notendop De Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ) is de brancheorganisatie voor alle producten die te maken hebben met het reinigen, desinfecteren en onderhouden van de woon- en werkomgeving. Leden zijn actief op de consumenten- en professionele markt.

Binnen de NVZ zijn vier secties actief die zich richten op de deelgebieden: consumentenproducten, professionele reinigingssystemen (NVZ-Nifim), desinfectiemiddelen (NVZ-Nedefa) en producerende MKB’ers (NVZ-Producenten).

NVZ is in 1948 opgericht en heeft als doel de belangen van haar 54 leden te behartigen bij onder andere de Nederlandse overheid. Inmiddels richt NVZ zich ook op de Europese Unie en vele andere wetgevende en adviserende organen op nationaal en internationaal niveau.

Service Management nummer 9 september 2011

31

management

Service leadership: op h voor schoonmaakbedrij Onze steeds sneller veranderende samenleving vereist andere marketinginstrumenten. De ideale mix van product, prijs, presentatie, plaats en personeel (de bekende 5P-formule) wordt ingehaald door een begrip met de aansprekende naam service leadership. Was het binnen veel marketingstrategieën gebruikelijk te denken dat we als schoonmaakleverancier de klant naar onze hand konden zetten, service leadership gaat ervan uit dat we de klant moeten volgen en binden. Letterlijk vertaald betekent service leadership: leiderschap in dienstverlening! Op het lijf van schoonmaakbedrijven geschreven, nietwaar? ANDRÉ DE REUS*

I

n de oude wereld dachten we dat de klant voldoende middelen had om een passend aanbod te accepteren.

Of dat, als de klant over beperkte middelen beschikte, een groter aanbod kon worden overzien om daarna bewust te kiezen. Beide situaties gaan uit van een vrij platte klant-leveranciersgedachte.

Connectie De klant is door de tijd evenwel kritischer, zelfbewuster geworden. Het is niet meer vanzelfsprekend dat een klant zijn behoefte vertaalt door middel van een vraag aan een leverancier.

Klanten kiezen op basis van oneindig veel bewuste en onbewuste factoren.

Naast een passende prijs wil hij ook snel en goed bediend worden. Zijn uiteindelijke zorgvuldige keuze is ook gebaseerd op zijn gevoel een investering te doen in de relatie om samen een toekomst in te gaan met een toegevoegde waarde die verder gaat dan de waarde van de transactie! Kortom, de klant wil binding, connectie. Daarbij gaat het niet tussen de primaire verbinding verkoper – inkoper, maar in principe tussen al het personeel van de leverancier en al het personeel van de afnemer!

(On)bewust Bij succesvolle verbindingen tussen leverancier en afnemer blijkt telkens

32

Service Management nummer 9 september 2011

weer dat dit succes niet vanuit een verbinding vanuit de ratio is ontstaan maar dat, en de wetenschap heeft dat duidelijk bewezen, een verbinding ontstaat vanuit het gevoel dat een klant heeft over een organisatie. Daarnaast heeft onderzoek uitgewezen dat dit gevoel voor een groot deel wordt bepaald door processen die buiten ons bewustzijn plaatsvinden. Deze onbewuste processen bepalen een overgroot deel van ‘onze’

management

et lijf geschreven ven! duurzame betekenisvolle verbinding aan te gaan met uw klanten!

Profijt

zogenaamde objectieve rationele beslissingen.

Voorbeeld U moet dat herkennen: u heeft een eenmalige opdracht verstrekt voor het wassen van het gevelglas. Het gesprek met de commerciële man van het glasen gevelreinigingsbedrijf verliep hoogst plezierig. De offerte was duidelijk en de prijsstelling leek goed. Ook de man die het glas vervolgens kwam opmeten en de risico-inventarisatie en -evaluatie ging opmaken, acteerde volgens verwachting. De mevrouw van de planning kwam heel erg onvriendelijk over.

Ze snauwde u bijna toe dat zij er ook niets aan kon doen dat het de laatste dagen zo hard waaide waardoor het werk vertraging opliep. Uiteindelijk werd het gevelglas keurig gewassen, gedroegen de glazenwassers zich zeer professioneel. Beleefd werd gevraagd om een handtekening voor de oplevering.

De factuur kwam binnen enkele dagen doch was opgesteld met een aantal fouten in de adressectie en een onduidelij-

ke specificatie van de kosten. Hoewel de dienst prima was uitgevoerd tegen redelijke kosten, is het toch de vraag of u dit bedrijf een vervolgopdracht zou geven. De negatieve aspecten spelen bewust en onbewust hierbij een grote rol.

Succes In dit voorbeeld lijkt het glas- en gevelbedrijf ogenschijnlijk de winnaar.

Het heeft voldoende omzet en rendement geboekt. Maar dat is eenzijdig succes. Het is nog maar de vraag of dit bedrijf over enkele maanden een vervolgopdracht krijgt. In de praktijk gaat het niet alleen om de ervaring van een enkele gebeurtenis, maar wordt uw mening gevormd door een hele reeks van klantervaringen die u als afnemer heeft met uw leverancier.

Hierbij dient u tevens te denken aan de ervaring die uw klant heeft met een onderaannemer. Maakt die nu juist net niet kapot wat u zo zorgvuldig heeft opgebouwd? Een ketenbenadering is derhalve nodig om een

Service leadership betekent dat beide partijen succes moeten boeken. Binnen het serviceleadership-concept moeten partijen zich kunnen verplaatsen in de logica en redenering van de ander en kan succes nooit ten koste gaan van die ander! Als we alleen ‘winst’-gedreven zaken willen doen, struikelen we vroeg of laat en verliezen we de klant. Binding met de klant (waardoor je positie als leverancier wordt versterkt), groepsdynamiek (in een groep waarvan jouw klant deel uitmaakt, zorgt voor de beste mond-tot-mondreclame), het delen van je intellectuele en zelfs spirituele eigendom, zijn zaken die letterlijk en figuurlijk profijt voor beide partijen aandragen. Met alleen maar positieve gevolgen voor uw contract.

Schoonmaakdienstverlening Excellente schoonmaakdienstverlening wordt steeds meer een randvoorwaarde om een toonaangevende positie te verkrijgen in de markt. Het doet er daarbij vreemd genoeg niet toe of die markt zich in een hoog- of laagconjunctuur bevindt. Maar wanneer bent u nu als schoonmaakdienstverlener best in class?

Dachten we vroeger: hoogste omzet,

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Service Management nummer 9 september 2011

33

»

management

meeste medewerkers, meeste winst en meeste klanten. Nu blijkt steeds meer dat de ‘best in class’ beoordeeld wordt op de wijze waarop de klant zijn dienstverlener letterlijk en figuurlijk beleeft!

Software voor Schoonmaakbedrijven

Een toonaangevend bedrijf bent u pas als uw klanten met uw dienstverlening een uitmuntende beleving ervaren. En natuurlijk maken ook prijs, prestatie en kwaliteit daar deel van uit. Maar ook - onder andere - de cultuur van uw organisatie, het getoonde en ervaren leiderschap, de aanwezige kennis en kunde van uw medewerkers, de toegepaste processen en daarbij gebruikte systemen zijn in toenemende mate de graadmeter voor het feit of een bedrijf toonaangevend is.

Het nieuwe denken Duurzaamheid en betekenisvol zijn begrippen die passen in het nieuwe denken. Service leadership vereist daarbij een integrale benadering. Het kan niet ondergebracht worden bij de afdeling Marketing of Public Relations. Een organisatie kiest in zijn geheel voor service leadership, hetgeen grote (maar uiterst positieve) consequenties heeft voor alle bedrijfsprocessen en voor alle medewerkers!

Geïnstalleerd op uw eigen computer of online werken via de Cloud.

Geen investeringen in hardware, gegarandeerd veilig en altijd bereikbaar waar u ook bent.

Een prachtige uitdaging voor toonaangevende schoonmaakbedrijven om, geheel in lijn met de inhoud van de code Verantwoordelijk Marktgedrag, de keurmerkontwikkeling van ondernemersvereniging OSB en de positieve contractgerichte procedures die VMS hanteert, deze uitdaging aan te gaan. ‹‹ * André de Reus is oprichter van schoonmaakadviesbureau ATIR, voorzitter van beroepsvereniging FMGezondheidszorg, vakredacteur en -docent, gastspreker, PUM-expert (Programma Uitzending Managers) van het ministerie van Buitenlandse Zaken en voor deze editie van Service Management gasthoofdredacteur

Verder lezen

www.nocore.nl

34

Service Management nummer 9 september 2011

Er gebeurt veel wetenschappelijk onderzoek in de klant–leverancierrelatie.

Verschillende universiteiten en onderzoekscentra leveren met regelmaat zeer interessante onderzoeksresultaten op. The Customer Connection, gevestigd in Amersfoort, brengt deze wetenschap over naar praktisch handelen door middel van het verzorgen van seminars, cursussen en lezingen.

Onder het ISBN- nummer 9789 0130 756 94 heeft Kluwer een boek van Harald Pol uitgebracht dat het begrip service leadership beschrijft. Het boekje heet: Service Leadership met als ondertitel: Dienen door verbinden, leiden door excelleren. Een must voor dienstverlenende organisaties, aldus gasthoofdredacteur André de Reus.

ket tingcolumn

Gekte Wij, geëindigd als tweede laagste inschrijver, en als geen ander wetend wat de dienstverlening bij betreffende panden inhoudt, besloten hierop tot een kort geding met als hoofddoel de gunning ongedaan te maken. Naar onze stellige mening had de aanvrager, conform haar eigen richtlijn, de gunning op voorhand terzijde moeten leggen.

Na de verontrustende berichten uit de schoonmaakwereld lijkt het alsof nu de sanitairbranche ook aan de prijzengekte is overgeleverd. Welgeteld één dag na de ondertekening van de code Verantwoordelijk Marktgedrag – op 22 juni 2011 – diende voor de rechtbank in Den Haag een kort geding tussen mijn werkgever, CWS Nederland, en de interdepartementale dienstverleningsorganisatie voor de facilitaire belangen van een aantal, tot voor kort, trouwe klanten van CWS. Aanleiding van het geschil was de inschrijving voor een openbare Europese aanbesteding voor sanitaire diensten. Uit de vier partijen die, na selectie, werden beoordeeld, werd de order gegund aan de partij die het laagste aanbod deed. Het “winnende” bod was echter ruim 30% lager dan dat van de overige drie geselecteerden, die nagenoeg gelijkwaardig aanboden.

Wat zich verder tijdens het kort geding afspeelde, laat zich raden.

Onze eisen werden van tafel geveegd. De rechter zag geen enkel bewijs van manipulatief dan wel nietmarktconform inschrijven. En zo lang dit wordt getolereerd, zal deze trend zich, code of geen code, voortzetten.

Rob Boele, sales & marketing director CWS Nederland

Dit is helaas geen uitzonderlijk voorbeeld uit de praktijk, maar een duidelijk waarneembare trend. In In het afkalven van een gezonde een tijdspanne van minder dan drie jaar is de prijsval ook in onze branbranche moet een kentering che ingetreden. Met de verhalen uit komen de schoonmaakbranche voor ogen Was hier nu sprake van prijsvrees ik dat wij – de sanitairbranche – afstevenen op hetdumping? En/of een niet marktconforme inschrijving? Imzelfde lot. Daar waar voorheen jarenlang een gezonde en mers, juist de aanvrager had in haar aanbesteding specifieke normale klantrelatie heerste, wordt nu heringeschreven teeigen richtlijnen opgesteld, waarbij het absoluut niet was gen kostprijs dan wel verlies. Daarentegen neemt de intoegestaan om strategisch, manipulatief, dan wel nietspanning toe. Ik voorzie, net als mijn voorgangers in deze marktconform in te schrijven. Met klem werd gesteld dat reeks, dat deze gekte desastreuze vormen aanneemt, zoals aanbiedingen die ten opzichte van overige inschrijvers gevermindering van personeel, achteruitgang in kwaliteit, van middeld ver naar boven of beneden afweken direct werden zowel dienstverlening als apparatuur, geen budget meer uitgesloten van verdere deelname. Waarom werd dan de voor innovaties, slechtere arbeidsvoorwaarden, moordende voorlopige gunning toegekend aan de aanbieder met dergewerkdruk en daardoor minder gemotiveerd personeel. lijk groot prijsverschil?

Om niet te spreken over verloop en “rammelende” inkoopketens.

Kettingcolumn Is er sprake van economische sectorale zelfmoord? In de Kettingcolumn wordt ingegaan op deze vraag en op de vraag: hoe kan de ontstane prijzenoorlog actief worden aangepakt? Ruud Danklof van Hago Nederland, Ron Steenkuijl van Asito, Rob Alsema van Gom Schoonhouden, Jos Wortelboer van Hectas, Jacco Vonhof van Novon, Erwin Wigbold van Visschedijk Facilitair, Paul Raatgever van Proper Glas- en Gevelreiniging, Merel Kan van Verkoopbureau Kan en Rahma el Mouden van MAS Dienstverleners waren eerder gastcolumnist.

In dit afkalven van een gezonde branche moet een kentering komen! Ik sta dan ook open voor elke collectieve, inventieve oplossing. Uiteraard met inachtneming van de Wet op de mededinging. ‹‹ Reageren? Mail pdebruin@kluwer.nl.

Service Management nummer 9 september 2011

35

facilitaire diensten

Airport Services: megac diensten Schiphol Sinds begin dit jaar is Vebego Airport Services operationeel als leverancier van facilitaire diensten voor Schiphol. Het gaat om een megacontract.

Vermoedelijk het grootste contract in zijn soort in Nederland en zeker het grootste contract in de dienstenportefeuille van Vebego Group. Meer dan vierhonderd medewerkers werken 24 uur per dag, zeven dagen per week, en leveren in totaal zestien facilitaire diensten aan Schiphol. Een gesprek met de directeur Airport Services van de groep. DICK VAN ZOMEREN

D

e oorsprong van het ontstaan van Vebego Airport Services ligt in de jaren negentig, toen de Vebego-dochter Hago Nederland een van de drie grote schoonmaakbedrijven was (samen met Asito en Gom) die een deel van het prestigieuze schoonmaakcontract van Luchthaven Schiphol invulde.

Tussen de poetslappen Tot eind vorig jaar was Dick Elsinga alleen directeur van Hago Airport Services, met op Schiphol 175 medewerkers voor schoonmaak- en sanitaire diensten.

Daar hoef je hem weinig over te vertellen, want Elsinga is, zoals hij het zelf zegt, ‘geboren tussen de poetslappen’.

Zijn moeder richtte destijds in Utrecht schoonmaakbedrijf Korrekt op, waar Elsinga meteen na zijn diensttijd aan de slag ging. In 1976 verkocht de familie het bedrijf aan Randstad Holding,

waar Elsinga directeur werd. In 1989 stapte hij echter over naar Vebego waar hij tot 1996 werkte als directeur voor Hago in Nederland en Duitsland. Vervolgens stopte Elsinga met werken en ging psychologie studeren aan de Universiteit Utrecht. Op driekwart van dat traject, rond de eeuwwisseling, kwam het verzoek van Vebego om de schoonmaak op Schiphol ‘vlot te trekken’ en begon een nu al elf jaar durende periode, waarin hij als directeur leiding geeft

aan de airport services. Van directeur bij Hago is hij inmiddels getransformeerd tot directeur van een nieuw, overkoepelend bedrijf Vebego Airport Services.

Een 1 januari 2011 operationeel geworden Vebego-dochter, waarin de luchthaven voor 25% participeert.

Structuur Schiphol De aanleiding voor Vebego Airport Services was dat de luchthaven zich vorig jaar heeft beraden op de structuur

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

36

Dick Elsinga, sinds 1 januari directeur van Vebego Airport Services: ‘We hebben ons bij Schiphol aangemeld als kandidaat voor het facilitaire dienstencentrum en ons voorstel resulteerde in het – samen met de luchthaven – oprichten van de joint venture, Vebego Airport Services.’

Service Management nummer 9 september 2011

facilitaire diensten

ontract facilitaire van de Schiphol-organisatie en flexibilisering van de facilitaire kosten. Dick Elsinga: ‘Uitgangspunt daarbij was dat de luchthaven zich met een zo klein mogelijke staf ging concentreren op het faciliteren van luchtvaartactiviteiten en -maatschappijen. Daarbij werd alles wat geen kernactiviteit betrof, bijvoorbeeld parkeervoorzieningen, uitbesteed.

Dat uitgangspunt werd benoemd als het Hongkong-model. Op de nieuwe luchthaven Hongkong werken slechts negenhonderd personen, naar behoefte aangevuld met extern personeel, terwijl de luchthaven van Frankfurt maar liefst 25.000 mensen in vaste dienst heeft. Schiphol wilde een kleinere en meer flexibele organisatie.’

‘Zachte waarden’ cruciaal Elsinga: ‘We hebben ons bij Schiphol aangemeld als kandidaat voor het facilitaire dienstencentrum en ons voorstel

resulteerde in het – samen met de luchthaven – oprichten van de joint venture, Vebego Airport Services: alle schoonmaakactiviteiten, sanitaire diensten en parkeerbeheer zijn onder gebracht in Hago Airport Services, Schiphol Dienstverlening levert negen andere facilitaire diensten (zie kader, red.) en Yask Airport Information is er voor ta-

matiebalies ruim zestig dames en heren, die in vier talen vragen van bezoekers kunnen beantwoorden.

De gesprekken voor de overname van de niet-schoonmaakactiviteiten, en de daarbij betrokken medewerkers van Schiphol, begonnen half september 2010 met drie kandidaten: Facilicom,

‘We hebben onze nieuwe medewerkers steeds duidelijk gemaakt dat ze niet meer bij maar voor Schiphol werken.’ ken als omroepdiensten en het via balies verstrekken van informatie aan passagiers en bezoekers.’ Yask staat in dit verband voor ‘You ask’. Bij Yask werken achter de bekende gele infor-

Drie bedrijven onder Vebego Airport Services Vebego Airport Services, onder leiding van directeur Dick Elsinga, biedt op Luchthaven Schiphol werk aan circa 425 personen en is opgebouwd uit drie bedrijven c.q. business units voor schoonmaak en aanverwante activiteiten, facilitaire diensten voor passagiers en bezoekers, en informatieverstrekking.

Hago Airport Services - sanitaire schoonmaakonderhoud Schiphol; - inkoper voor de sanitaire supplies voor Schiphol; - parkeerbeheer; - schoonmaakonderhoud KLM lounges/terminals; - schoonmaakonderhoud Transavia kantoor/hangars.

Schiphol Dienstverlening - karrenregulatie (binnen- en buitenkarren); - beveiliging voor de douane; - Lost & Found; - bagagedepot; - lockers; - ticket reading; - calamiteitenservice Schiphol; - porter service; - overige kleine diensten.

Yask Airport Information - inlichtingen (gele informatiebalies); - omroepdiensten voor luchtvaartmaatschappijen.

EW en Vebego. De luchthaven wilde per 1 januari van dit jaar met de nieuwe opzet starten. Na talrijke gesprekken en een presentatie, waarbij ook de ondernemingsraden van de luchthaven waren betrokken, koos Schiphol voor Vebego. Elsinga: ‘Wat voor Schiphol het zwaarst woog, waren wat ze de zachte waarden noemden. Daarbij doelde men vooral op de manier waarop binnen Vebego met medewerkers wordt omgegaan, met veel aandacht voor de vloer. De Schiphol-medewerkers ontleenden hun status aan het werken op en voor een internationale luchthaven, terwijl ze in de nieuwe constructie in dienst zouden treden bij wat van origine toch een schoonmaakbedrijf is. Ineens kregen die ruim tweehonderd medewerkers van Schiphol te horen dat ze geen corebusiness meer vormden. Schiphol en wij hebben er daarom alles aan gedaan om de emoties in goede banen te leiden en onrust te voorkomen. We hebben hen allereerst meer over Vebego verteld. Dat de omzet van ons concern net zo hoog is als die van Schiphol en dat we met 38.000 mensen in zes landen net zo internationaal zijn als grote luchthavens. Die boodschap is gelukkig duidelijk overgekomen. Wat ook hielp, is dat hun werkgever wel nieuw is, maar dat hun taak en werkomgeving niet veranderden. Ook hun identiteit en loopbaanperspectief bleven dezelfde.’

Service Management nummer 9 september 2011

37

»

facilitaire diensten

‘De harde waarden vormden de beloningsstructuur van Schiphol, die tijdens de overnamegesprekken minder energie vergde dan het kanaliseren van de al genoemde emoties. Voor Yaskmedewerkers hebben we de Schipholcao overgenomen en voor Schiphol Dienstverlening is de eigen bedrijfs-cao meegegaan.’

De omschakeling In acht maanden tijd groeide het personeelsbestand waar Elsinga op Schiphol verantwoordelijk voor is, enorm.

Het ontwikkelde zich van één schoonmaakbedrijf met 175 m/v naar drie ondernemingen met bij elkaar 425 m/v, inclusief twintig medewerkers op het hoofdkantoor van Vebego Airport Services in het WTC-complex op de luchthaven. Wat was en is het moeilijkste deel van de omschakeling?

‘We hebben onze nieuwe medewerkers steeds duidelijk gemaakt dat ze niet meer bij maar voor Schiphol werken.

Dat ze nu leverancier zijn en de luchthaven dus een klant is. Met andere

woorden: gezegd dat we nu “slechts” leverancier zijn. Meer niet. We zetten er wat druk op door te werken met SLA’s (service level agreements, red.) en deze te meten aan de hand van KPI’s, kritische prestatie-indicatoren. De toleranties zijn smaller en kleiner geworden en dat vraagt van onze leidinggevenden een zekere zakelijkheid richting ex-Schiphol-medewerkers. We eisen overigens niet alleen, maar zijn ook actief bij hun ontwikkeling. Dit jaar steken we bijna twee ton in de scholing en bijsturing van de 160 mannen en vrouwen van Schiphol Dienstverlening.’

Operationeel worden Het bundelen en operationeel worden van drie business units onder Vebego Airport Services is nu driekwart jaar onderweg. Wat zijn de leukste en meest bevredigende aspecten van het starten met Vebego Airport Services?

‘Dat we na acht maanden hard werken en begeleiden alle KPI’s hebben kunnen realiseren en ruim voldoende hebben gescoord bij de metingen van

passagierspercepties, wat voor onze opdrachtgever van het grootste belang is. Verder dat we vrijwel geen verloop meer hebben en het ziekteverzuim onder controle is.’

Dick Elsinga hoeft vanuit Den Haag niet te worden aangespoord om vooral door te gaan en zo lang mogelijk te blijven werken, want dat lijkt voor hem vooral een leuke hobby te zijn geworden. Hij is al vrijwel onafgebroken 46 jaar actief in schoonmaak- en facilitaire zaken, heeft inmiddels twee jaar AOW en werd begin dit jaar nog eens directeur Vebego Airport Services. Een benoeming die hij omschrijft als ’nog een mooie stap.’ Hoe lang ga je nog door? ‘Ik beschouw het werk een beetje als afgerond als alle drie de business units hier op Schiphol op eigen benen kunnen staan. Vanaf begin volgend jaar wil ik alle verantwoordelijkheden maximaal hebben gedelegeerd. Dan blijf ik er nog wel bij betrokken, maar op afstand en bij voorkeur in een rol als coach.’ ‹‹

(Advertentie)

^ekZj ^[j pk_l[h Masterkey-Plus kenmerkt zich door haar pragmatische en procesgerichte aanpak met betrekking tot facilitaire vraagstukken. Daarbij leveren wij de volgende diensten: - facilitaire adviesdiensten (o.a. schoonmaak, catering, groenvoorziening, afvalverzorging, beveiliging), welke variëren van het compleet verzorgen van aanbestedingen tot het opzetten en reorganiseren van eigen diensten bij bedrijven en instellingen en contractbeheer - beheer facilitaire contracten met Masterkey-Plus software waardoor het contract optimaal beheerd kan worden (financieel, communicatief, kwalitatief) - uitvoeren van kwaliteitsmetingen; VSR-metingen, resultaatgerichte metingen, belevingsmetingen, nulmetingen, HACCP metingen en total quality audits - facilitair interim management, op diverse niveaus kunnen wij interim-opdrachten invullen en uitvoeren Wilt u weten welke toegevoegde waarde Masterkey-Plus voor u heeft, neem dan contact op met één van onze accountmanagers.

Masterkey-Plus B.V. Nederland: Lange Amerikaweg 67 Postbus 20014 7302 HA Apeldoorn Tel. +31 (0) 55 538 45 45 Fax +31 (0) 55 538 45 46 info@masterkey-plus.nl www.masterkey-plus.nl

mark toverzicht

Omzet Europese markt > € 60 miljard De Nederlandse werkgeversvereniging voor schoonmaakondernemers, OSB, is aangesloten bij de overkoepelende Europese organisatie, the European Federation of the Cleaning Industries in Brussel. Tijdens het OSBvoorzitterschap van Henk van Weerdenburg (1996-2008) werd geen belang gehecht aan internationale betrekkingen. Maar sinds het aantreden van Hans Simons in 2009 is dat anders. Sterker nog, Simons is nu zelfs voorzitter van de EFCI, die onlangs cijfers publiceerde over de Europese schoonmaakbranche. DICK VAN ZOMEREN

Miljoenen medewerkers De twintig aangesloten landenorganisaties vertegenwoordigen 158.430 schoonmaakbedrijven, met bij elkaar meer dan 3,7 miljoen medewerkers (3.746.808 m/v). Er is sprake van een sterke toename van het aantal bedrijven, want hun aantal steeg in de periode 2006-2008 met 22,4 %. Daarbij moet wel worden bedacht dat in 2003 in Duitsland de toetreding tot de markt werd vergemakkelijkt, waardoor daar alleen al het aantal schoonmaakbedrijven tussen 2003 en 2008 vervijfvoudigde.

Meer schoonmaakbedrijven Volgens de EFCI is gedurende de afgelopen achttien jaar in zes landen (waaronder Nederland) het aantal schoonmaakbedrijven jaarlijks met bijna 10% toegenomen. De andere vijf zijn: Duitsland, Frankrijk, Engeland, Spanje en Italië. Dat kan wat vertekend zijn, want het aantal afvallers is namelijk niet geregistreerd.

Vijf landen zijn goed voor 77% van de totale schoonmaakomzet van € 62 miljard. Dat deel, 42 miljard, werd in 2008 genoteerd door de schoonmaakondernemers in Duitsland, Frankrijk, Italië, Engeland en Spanje. In de perio-

de 2006-2008 steeg de omzet in Spanje, Italië en Frankrijk het hardst. Duitsland en Engeland bleven daarbij wat achter.

Meer uitbesteding Opvallend is dat de netto omzet van de schoonmaakbranche van 2006 tot 2008 Europees gezien steeg met 13,9%, terwijl de gemiddelde groei in de EU slechts 1 tot 2% bedroeg. De schoonmaakbranche staat toch al voor groei: volgens de EFCI bedroeg die sinds 1990 jaarlijks gemiddeld 9,9%. Als verklaring wordt gemeld dat de uitbesteding maar blijft doorgaan en West-Europa van productie overschakelt op services.

Omzet 1989 - 2008 70 62.0 60 54.4 49.9

50 44.4 38.1

40 32.1 33.3 30 18.5 19.5

20

21

22.3

24.4 25.5

Bron: European Cleaning Journal

B

ij de EFCI zijn twintig nationale werkgeversorganisaties aangesloten die hebben meegewerkt aan een onderzoek naar omzet, aantallen medewerkers, mate van schoonmaken overdag, verhouding kantorenschoonmaak en overige, marktpenetratie, bedrijfsomvang enzovoort. Dat verzamelen en verwerken is een moeizaam karwei geweest, want de begin mei gepubliceerde cijfers hebben betrekking op de periode 2006 tot 2008, het jaar waarin de economie krakend tot stilstand kwam. Desalniettemin geven de cijfers en getallen een goed beeld van de professionele schoonmaakbranche.

Werkelijk een miljardenmarkt, waar Nederland met € 3,31 miljard 5,34% aan bijdraagt.

39.9

34.8

28.3

12.8 13.9 10

0

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2005 2006 2008

Service Management nummer 9 september 2011

39

»

mark toverzicht

Omzet per land in 2008 (in miljoenen euro’s) SI 162 0.26%

SK 606 0.01%

UK 8371 13.51%

A 370 0.60%

SE 2365 3.82%

B 1303 2.10%

CH 426 0.69% CZ 645 1.04%

PT 400 0.65%

NO 858 1.38%

DK 1600 2.58%

NL 3169 5.11% L 100 0.16% I 8700 14.04%

ES 8310 13.41% HU 580 0.94%

FI 1664 2.68%

F 11021 17.78%

Bron: European Cleaning Journal

D 11758 18.97%

PL 168 0.27%

Werkgelegenheid in 2008: 3.746.808 personen SK 42090 - 1.12%

UK 452000 - 12.06%

A 51000 - 1.36%

B 54063 - 1.44% CH 62257 - 1.66%

SI 6857 - 0.18%

CZ 78566 - 2.10%

SE 40000 - 1.07%

PT 40000 - 1.07%

PL 320000 - 8.54%

NO 44200 - 1.18%

DK 60000 - 1.60%

NL 200000 - 5.34%

L 6820 - 0.18% I 431592 - 11.52%

HU 71000 - 1.89%

ES 454762 - 12.14% F 433074 - 11.56%

FI 38000 - 1.01%

Als het om uitbesteden van schoonmaak gaat, behoort ons land tot de (zeven) kopkopers. Gemiddeld is in de EFCI-landen 64% van de facilitaire taken uitbesteed, waarbij het schoonmaken met vlag en wimpel bovenaan staat. Dat betekent echter ook dat nog altijd een derde van het schoonmaken in eigen beheer wordt uitgevoerd, in het bijzonder in de zorg. Alweer volgens de EFCI is de mate van uitbesteding te verdelen in drie landengroepen. Landen waar meer dan 70% van de schoonmaak is uitbesteed zijn: Nederland, Oostenrijk, Luxemburg, Portugal, Spanje, Engeland en Slowakije. In de tweede categorie (gemiddeld 55% uitbesteed) eveneens zeven landen: Duitsland, Italië, Zweden, Noorwegen,

40

Bron: European Cleaning Journal

D 860527 - 22.97%

Finland, Frankrijk en België. Het minst uitbesteed (minder dan 55%) wordt er in Polen, Slovenië, Hongarije, Zwitserland en Tsjechië.

Verdeeld naar het soort schoonmaakwerk staat in 2008 het schoonhouden van kantoren overal in Europa met bijna 50% bovenaan. Maar daarop wordt als percentage van het geheel wel degelijk op ingeleverd, omdat het schoonhouden van onderwijsinstellingen, sport- en recreatiecomplexen en openbaarvervoersmiddelen aan marktbelang wint.

MKB’ers versus groot De omzetverhouding groot versus MKB’ers die zich zo duidelijk aftekent

Service Management nummer 9 september 2011

in ons jaarlijks marktoverzicht is een getrouwe afspiegeling van de verhoudingen in Europa. Van de bijna 160.000 schoonmaakondernemingen in de twintig EFCI-landen heeft driekwart minder dan tien medewerkers in dienst. De statistiek geeft overigens wel aan dat die groep ‘papa-en-mama’-bedrijven langzaam afneemt. De categorie daarboven, van 10 tot 500 medewerkers, groeit daarentegen langzaam.

De EFCI heeft geconstateerd dat bedrijven met meer dan 500 medewerkers bijna de helft van de totale omzet voor hun rekening nemen. Dat betreft een groep van 14% van de 158.430 ondernemingen, ongeveer 22.100 bedrijven die bij elkaar circa € 29 miljard omzetten. Om het even naar Nederland te vertalen: in ons land zijn er tenminste 25 schoonmaakondernemingen met meer dan 500 medewerkers.

Daarmee blijft ons land echter ver achter bij Duitsland, waar 7,2% bedrijven meer dan 500 medewerkers hebben, ofwel ongeveer 2250 bedrijven. Nog wat Duitse cijfers: 19% heeft tussen de 50 en 500 personen in dienst en 68% minder dan tien.

Meeste medewerkers Eerder is al vermeld dat de gehele bedrijfstak eind 2008 in de EFCI-landen 3,7 miljoen medewerkers telde. Duitsland levert daarvan met 23% het grootste contingent: 850.000 m/v, dan volgen met elk omstreeks 11% (circa 400.000) Spanje, Engeland, Frankrijk en Italië. Dat vijftal is goed voor 70% van alle schoonmaakmedewerkers in de twintig EFCI-landen. Voor ons land hanteert men tegenwoordig een aantal van 150.000 medewerkers.

Meer dagschoonmaak De EFCI heeft ook in kaart gebracht hoe de Europese verhoudingen liggen als het om dagschoonmaak gaat, zoals we dat hier gemakshalve noemen. Het blijkt dat men in de Scandinavische landen Noorwegen en Zweden richtlijnen hanteert die tot dagschoonmaak dwingen.

Het resultaat is dat overdag schoonmaken in deze landen respectievelijk 80 en 70% scoort, terwijl dat in Polen toch ook nog 50% is. Zonder het te specificeren meldt Brussel dat men ook in Denemarken en België ‘voornamelijk overdag

mark toverzicht

EFCI, omdat de schoonmakers nu anoniem blijven, er een onbalans blijft bestaan tussen gezins- en werktijden en demografische ontwikkelingen (meer ouderen) de arbeidsmarkt bedreigen.

Overdag schoonmaken maakt het voor de jeugd ook aantrekkelijker om zich in te zetten voor een volledige baan.

Aantal bedrijven per land in 2008: 158.430 A 3500 - 2.21% UK 14410 - 9.1% SE 5900 - 3.72%

B 1958 - 1.24% CH 1922 - 1.21% CZ 3015 - 1.9%

SK 350 - 0.22% SI 672 - 0.42% D 31262 - 19.73%

PT 1500 - 0.95%

NO 2339 - 1.48%

DK 5154 - 3.25%

NL 8110 - 5.12% L 107 - 0.07% ES 23301 - 14.71%

I 22961 - 14.49%

FI 4308 - 2.72%

HU 3622 - 2.29% F 20039 - 12.65%

schoonmaakt’. Blijven deze buiten beschouwing, dan is het gemiddelde aan dagschoonmaak in de twintig landen echter niet hoger dan 13%.

Een uitzondering is in het hoge noorden te vinden, in Finland. Tien jaar geleden werkte daar nog 60% (2 van de 3) van de schoonmakers parttime.

Bron: European Cleaning Journal

PL 4000 - 2.52%

Maar in enkele jaren is dat omgekeerd, want in 2008 werkte nog maar 33% parttime, dus een derde. Daardoor telt Finland samen met Polen (ook 30%) de minste parttime werkenden in de schoonmaakbranche.

Het geringe percentage werkenden in kantooruren is te betreuren, zegt de

(Advertentie)

Meer uren Voorlopig blijft dat een wensdroom, want 70% van die 3,6 miljoen schoonmakers werkt nog parttime. Gemiddeld 23 uur per week, volgens de EFCI. Nogal hoog, gemeten aan de weerbarstige Nederlandse praktijk. Het gemiddelde in ons land is tien tot twaalf uur per week, hoewel dat langzaam stijgt. Wat wel klopt, is het aandeel vrouwelijke werknemers. De Europese cijfers over de periode 2006 tot 2008 geven aan dat 75% van de parttimers vrouw is, wat zeker model kan staan voor ons land. ‹‹ Voor meer informatie: secretariaat OSB in ’s-Hertogenbosch: info@osb.nl, of het EFCI-kantoor in Brussel: office@feni.be

contac ten en contrac ten

Landelijke opdracht voor S-Line Products S-Line Products, groothandel in duurzame en biologisch afbreekbare reinigingsmiddelen en disposabels uit Hem, voorziet alle tachtig locaties van schoolcateringbedrijf Cormet van Green Care, de ecologische reinigingsmiddelen van Tana Professional.

‘100% biologisch afbreekbare kwaliteitsgecertificeerde producten: de filo-

sofie van Tana Professional sluit naadloos aan op de onze. Op ons advies en met het oog op haar duurzaamheidsbeleid stapt Cormet over op reinigingsmiddelen van Tana Professional.’ Alle Cormet-locaties – recent winnaar van de Innovatieprijs Facilitair – schakelen over op producten van Green Care. Op de foto Marjan Hamerling (directeur S-Line Products) en Frank Metzelaar (directeur Cormet).

Klop Groep kiest voor Hijman De Klop Groep uit Maarssen heeft Hijman Schoonmaakartikelen uit Amsterdam gekozen als totaalleverancier.

De Klop Groep is een moderne facilitaire dienstverlener die zich vooral toelegt op het schoonhouden van kantoren en bedrijfsgebouwen. De combinatie van moderne werkmethodes en directe communicatie plus veertig jaar ervaring maakt

opdrachtgevers flexibel in het stellen van hun eisen en het bepalen van het budget. ‘Hijman vult ons goed aan in MVO. Bedrijven die daar echt actief mee bezig zijn, zijn voor ons erg belangrijk’, aldus directeur Fred Wennekes.

Op de foto v.l.n.r.: Fred Wennekes en Dennis Roomenburg (De Klop Groep) en Peter van Musscher (Hijman Schoonmaakartikelen).

Coppejans aan de slag voor OMO Coppejans Schoonhouders heeft een schoonmaakovereenkomst gesloten met Ons Middelbaar Onderwijs (OMO), overkoepelend bestuur van scholen voor voortgezet onderwijs in Noord-Brabant.

Het schoonmaakcontract van zeven locaties van het 2College en het Mill-Hillcollege in Tilburg en Goirle ging op 1 juli in.

Herman Busch, directeur van de zes regi-

onale schoonmaakbedrijven van Facilicom, is trots: ‘Tussen de gunningsdatum en de start van het contract zaten slechts twee weken. Dankzij de goede interne samenwerking en onze ruime ervaring zijn we succesvol van start gegaan.’

Op de foto v.l.n.r.: Leon Habraken en John Peeters (Coppejans Schoonhouders), Herman Busch (Facilicom), Ad Poulisse en Herman Ham (2College) en Eric Boomsma en Bart Noordzij (InTexSo).

Gastvrije ZorgSupport-schoonmakers Tijdens de grootschalige renovatie heeft het Sint Franciscus Gasthuis schoonmakers van Gom ZorgSupport, onderdeel van Facilicom Services Group, tijdelijk ingezet als liftbedienden.

Door de renovatie zijn niet alle liften in gebruik. Om de overlast voor patiënten te beperken, zetten Gom ZorgSupportmedewerkers zich in om patiënten op te

42

Service Management nummer 9 september 2011

halen vanuit de verpleegafdeling en te begeleiden naar een plaats elders in het ziekenhuis. Ook zorgen zij voor ontvangst van bezoekers en medewerkers bij de lift.

De reacties zijn zo positief dat het Sint Franciscus Gasthuis overweegt om, ook als alle liften weer in gebruik zijn, door te gaan met deze gastvrije liftservice.

contac ten en contrac ten

Schiphol en Asito breiden samenwerking uit Deze zomer heeft Luchthaven Schiphol schoonmaakbedrijf Asito een substantiële uitbreiding van de werkzaamheden gegund. Het deel van de terminal dat grotendeels is ingericht voor intercontinentale vluchten is namelijk toegevoegd.

Doorslaggevend in deze beslissing was de flexibiliteit van Asito en het feit dat de werkzaamheden al binnen drie we-

ken opgestart konden worden. Dit is zelfs gelukt met verbetering van de kwaliteit. Asito voert op de luchthaven nu alle schoonmaakwerkzaamheden uit op de terminal voor alle algemene ruimten achter de douane, met uitzondering van de sanitaire ruimten en glasbewassing.

Voor vertrekkende passagiers draagt Asito een steentje bij aan hun tevredenheid. Het motto van Asito Transport is: schoonmaakkracht voor reizigers.

Toned en Boma sluiten overeenkomst Op 1 juni tekenden Toned en Boma een contract voor het landelijk leveren van schoonmaakartikelen.

Toned – Totaal Onderhoud Nederland biedt zijn opdrachtgevers een totaalconcept in onderhoud en facilitair management. ‘We zijn zeer verheugd om Boma als Toned Contracted Partner (TCP) welkom te mogen heten’, aldus Sjoerd Binnerts, leveranciersmanager van Toned.

Boma ontwikkelt en verdeelt professionele schoonmaakmaterialen, -producten en -machines in de Benelux en opereert al meer dan 35 jaar. Het bedrijf uit Biddinghuizen kenmerkt zich door een breed assortiment van voorraadartikelen, duurzame schoonmaakconcepten, fijnmazige distributie, ICT-oplossingen op maat voor kostencontrole en korte en vertrouwde communicatielijnen.

Schoonmaak Aegon landelijk naar CSU CSU Cleaning Services en Aegon ondertekenden vorige maand een contract voor het resultaatgericht schoonmaakonderhoud en de glasbewassing van de hoofdvestiging in Den Haag, Leeuwarden, IAK in Eindhoven (per 1 juli 2011) en TKP in Groningen (per 1 januari 2012).

Verzekeraar Aegon kiest voor CSU omdat zij hun kwalitatieve wensen en hun

wensen op het gebied van MVO het beste vertaalden. CSU is partner van MVO Nederland en baseert zijn MVO-beleid op de richtlijnen van ISO 26000.

Naast het schoonmaakonderhoud en de glasbewassing neemt CSU ook enkele FM- diensten, zoals afvalmanagement, ongediertebestrijding en gladheidbestrijding, voor zijn rekening. Het contract heeft een looptijd van drie jaar.

Carling Opleidingen ondertekent code Op 19 juli ondertekende Carling Opleidingen in het bijzijn van Kees Blokland, voorzitter van de codecommissie, de code Verantwoordelijk Marktgedrag.

‘Vakmanschap en opleidingen vormen een belangrijk onderdeel van verantwoordelijk marktgedrag. Het is prettig om te zien dat een opleider dat onderstreept. Dat Carling Opleidingen de code

ondertekent zonder partij te zijn bij aanbestedingen, is vrij bijzonder’, vindt Blokland. ‘We zien regelmatig de gevolgen voor cursisten die erg veel last hebben van onverantwoordelijk marktgedrag. Je kunt mensen trainen en opleiden, maar als zij in de praktijk hier niets mee kunnen, schieten we daar als branche niets mee op,’ motiveert Gerard Spoor, directeur Carling Opleidingen (op de foto links).

Service Management nummer 9 september 2011

43

contac ten en contrac ten

Diversey preferred supplier van Variant Sinds 1 januari is Diversey preferred supplier van Variant Schoonmaak Service uit Deurne voor de levering van professionele reinigings- en hygiënesystemen.

Variant opereert met vierhonderd medewerkers in Zuidoost-Brabant en biedt een fullservice concept: naast schoonmaakdienstverlening ook diverse onderhoudswerken als schilder- en timmer-

werk en interne verhuizingen.

Diversey levert professionele totaaloplossingen voor reiniging en hygiëne. De producten waarmee Variant wordt uitgerust, betreffen alle Taski-producten voor sanitairhygiëne, interieurreiniging en het complete gamma voor vloerverzorging. Op de foto Ramon Haazen en Mario Wijnen, directieleden van Variant samen met Stijn Poort, accountmanager van Diversey (midden).

Willems & Zn verbonden aan Hazet Schoonmaakbedrijf Willems & Zn heeft een samenwerkingsovereenkomst getekend met Hazet.

Schoonmaakbedrijf Willems & Zn begon als firma Jongwil, met glazenwassen bij particulieren als de grootste bron van inkomsten. Tegenwoordig is het schoonmaakbedrijf actief in totaalonderhoud, oplevering, glasbewassing met puur water, plaagdierenbestrijding, recycle hoge

drukreiniging, milieubewuste gevelreiniging en de verkoop van reinigingsmiddelen. Schoonmaakbedrijf Willems & Zn bestelt via ICOS, de digitale bestelmodule van Hazet, en Wander van der Loo adviseert waar nodig. Op de foto v.l.n.r.: Frans Groeneveld (directeur Hazet), Maurice Willems (operationeel directeur), Wander van der Loo (verkoopadviseur Hazet), Jeffrey Willems (commercieel directeur) en Theo Willems (algemeen directeur).

(Advertentie)

Nieuw! Padstop voor Pro’s 100% gerecyclede polyester vezels

De schoonste vloerpads voor schoonmaakprofessionals. Vloerpads die de professionele, milieubewuste facilitaire dienstverlener uit het hart zijn gegrepen. Door Wecoline vervaardigd van 100% gerecycled materiaal. Wecoline pads by Americo. Een garantie dat u schoonmaakt met de beste en schoonste vloerpads!

In het productieproces worden uitsluitend latex harsen op waterbasis gebruikt

WECOLINE PADS BY

www.wecoline.com

contac ten en contrac ten

Hectas neemt aandeel in Veilig&Vertrouwd Wonen Op 30 juni ondertekenden schoonmaakbedrijf Hectas en Veilig& VertrouwdWonen een overeenkomst, waarmee het schoonmaakbedrijf een aandeel van 25% in de onderneming Veilig&Vertrouwd Wonen neemt.

Veilig&Vertrouwd Wonen richt zich op het aanbieden van gemaksdiensten voor de particuliere markt in Nederland. Deze

diensten rusten op de pijlers woonzorg, leefzorg en zorgzorg. Hectas vergroot en verlegt zo haar dienstverlening naar de thuiszorg- en particuliere markt.

Op de foto (v.l.n.r.): René van der Meer (directeur Veilig&Vertrouwd Wonen), Ruud Heeringa (directieadviseur Hectas), Jeroen Herremans (operationeel directeur Veilig&Vertrouwd Wonen), Rafael Schreurs (financieel directeur Hectas) en Jos Wortelboer (directeur marketing Hectas).

Haagse Hogeschool sluit convenant met NEVI Op 1 juni hebben Aad Otto, directeur van de Academie voor Facility Management van de Haagse Hogeschool, en Peter van Bellekom, directeur van de stichting NEVI examens (NEderlandse Vereniging Inkoopmanagement) een convenant ondertekend.

Studenten van de Academie die onder meer de minor FM & Procurement heb-

ben gekozen, ontvangen na hun diplomering het NEVI-1 certificaat. Inkoop in de publieke sector is een belangrijk thema in de minor, niet zo verwonderlijk met zoveel overheidsinstanties in de buurt. De minor wordt afgesloten met een openbare posterpresentatie, waarbij deskundigen feedback geven. Het afgelopen jaar was Management bij de overheid het centrale onderzoekstopic in de minor.

Rubbermaid partner van WaterAid Rubbermaid Commercial Products schenkt gedurende drie jaar minimaal 1% van de opbrengst van het nieuwe Hygen Clean Water System aan WaterAid, zo is in een partnerovereenkomst vastgelegd.

WaterAid is een internationale niet-gouvernementele organisatie voor praktische en duurzame oplossingen voor een betere toegang tot veiliger water, extra hygiëne

en een betere gezondheidszorg voor sommige van ‘s werelds armste gemeenschappen. WaterAid is momenteel actief in 26 landen in Afrika, Azië en de Stille Oceaan.

Het Rubbermaid Hygen-waterfiltersysteem beschikt als eerste over een geïntegreerde waterfilter, die zorgt voor zuiverder water en schonere moppen en vloeren: de oplossing voor reinigings- en gezondheidsprofessionals in onder meer kantoren, hotels en cateringbedrijven.

Hernieuwd contract voor Licom Schoon Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg is per 1 september een nieuw contract aangegaan met Licom voor het schoonmaakonderhoud van haar tien schoolgebouwen. Het 3-jarig contract heeft de verlengingsmogelijkheid van twee keer één optiejaar.

SVO|PL verzorgt voortgezet onderwijs in Heerlen, Landgraaf en Kerkrade. De stich-

ting heeft de MVO-wens geuit om de schoonmaak op basis van artikel 19 aan te besteden. De Europese aanbesteding werd begeleid door Van Veen Schoonmaak Consultancy. Het contract met Licom Schoon werd op 23 juni ondertekend door John Monsewije (bestuursvoorzitter SVO|PL) en Ben Theeuwen (directeur Licom Schoon). Ook aanwezig: Frans Storm (SVO|PL), Ivo Croes (Licom Schoon) en Reyk van Veen (VMS-makelaar).

Service Management nummer 9 september 2011

45

contac ten en contrac ten

Weska neemt activiteiten Osprey Deepclean over Groothandel in schoonmaakartikelen, producten en machines Weska uit Rotterdam heeft per 1 juli de activiteiten van Osprey Deepclean Nederland overgenomen.

Daarmee wordt Weska importeur en distributeur voor Nederland en Vlaanderen namens Osprey Deepclean International, producent van stoomreinigingsconcepten voor de institutionele,

industriĂŤle, zorg-, horeca- en schoonmaakbranche.

Naast advies en verkoop zorgt Weska ook voor het onderhoud en de service van deze producten. Het team van Weska wordt voor deze productgroep versterkt met twee medewerkers uit de Osprey Deepclean-organisatie: Helen Almond als medewerker van de afdeling Customer Service en Christiaan van der Wolf als service engineer.

VU in zee met Victoria De Vrije Universiteit Amsterdam heeft de schoonmaak van gebouwcluster II op de VU-campus gegund aan Victoria Schoonmaakbedrijf. Het gaat om een contract van drie jaar, met twee optiejaren.

De VU besloot tot de gunning op basis van kwaliteit, duurzaamheid en uitvoerbaarheid. Samen met Robbers Schoonmaakdiensten (cluster I) en de Facilitaire

Campus Organisatie van de VU levert Victoria een bijdrage aan een gastvrije en schone campus voor 25.000 studenten, 4500 medewerkers en een miljoen bezoekers aan de VU-Campus.

Op de foto Josja van der Veer (r), algemeen directeur Facilitaire Campus Organisatie van de Vrije Universiteit en Pieter Wildschut, algemeen directeur van Victoria Schoonmaakbedrijf.

(Advertentie)

!

"

produc tinnovatie

Doseer met mate In de chemie, reiniging, farmacie en vele andere branches is het noodzakelijk om zeer zorgvuldig en exact te doseren voor men aan de slag gaat.

Vooral op het gebied van was-, spoel- en reinigingsmiddelen is exact doseren essentieel. Hoe moeilijk kan exact doseren van bijvoorbeeld enkele milliliters concentraat zijn en hoe eenvoudig en effectief is dat op te lossen? Hoogduin Packaging uit Baarn introduceert het innovatieve doseersysteem One2dose. HANS SÜSKIND*

M

orsen, te veel, te weinig: het doseren van (reinigings)middelen is soms een lastig klusje. Maar het is wel belangrijk. Niet alleen vanwege het financiële effect van overdosering, namelijk de hoge(re) kosten, maar ook vanwege het kwalitatieve effect: een verkeerde dosering kan tot ongewenste veranderingen in de eigenschappen van de reinigingssubstantie leiden. En als derde reden waarom de juiste dosering zo belangrijk is: het milieu. Immers, in het streven naar maatschappelijk verantwoord ondernemen kunnen zelfs de minder schadelijke effecten op het milieu van ‘groene’ reinigingsmiddelen in een klap teniet worden gedaan door een te hoge dosering.

food, farmacie en chemicaliën, en haar diverse ISO-gecertificeerde fabrieken.

Werkwijze Het One2dose-doseersysteem van Hoogduin Packaging is een eenvoudig systeem, bestaande uit een doseerunit op de bijbehorende fles of can. Voor

Hoogduin Packaging is al tientallen jaren specialist in kunststof flessen en potten en de daarbij behorende sluitingen en doseersystemen. Het bedrijf uit Baarn vormt de schakel tussen producenten van cosmetica, reinigingsproducten,

Innovatie One2dose verenigt praktische, zinvolle en efficiënte eigenschappen. De dop maakt het mogelijk om verschillende producten, zoals vloeistoffen, poeders of granulaten, probleemloos, precies en zonder morsen of knoeien, dus schoon, te doseren.

Een overdosering of onderdosering is bij een juiste toepassing bijna uitgesloten.

Het doseersysteem is momenteel enkel toepasbaar op de flessen van Hoogduin Packaging met een inhoud van 1000 ml en 2000 ml. Andere maten worden ontwikkeld. Het op het oog simpele idee wordt goed ontvangen, want de eerste tests toonden aan dat (potentiële) gebruikers het systeem zeer innovatief en gebruiksvriendelijk vinden. Ook draagt One2dose bij aan een optische en functionele meerwaarde van de totale verpakking van een (reinigings)-middel. ‹‹

Voorwaarde Ook voor concentraten of hoogwaardige reinigingsmiddelen is het belangrijk om een precies gedefinieerde mengverhouding te verkrijgen en te gebruiken.

Kortom, een exacte dosering is om verschillende redenen een voorwaarde of dient ten minste te worden nagestreefd. Meer is niet altijd beter!

voir, in dezelfde draaibeweging een in een vorige draaibeweging ingestroomde zelfde hoeveelheid te doseren. In slechts één handbeweging wordt dus én een dosering gedaan én de volgende dosering in het reservoir voorbereid.

het doseren is slechts één hand nodig.

Door het eenvoudig draaien van de fles (met de opening van boven naar beneden) stroomt de gedefinieerde hoeveelheid van het product in het reservoir.

Een scheidingswand en speciaal aangebrachte openingen maken het mogelijk om, na de eerste vulling van het reser-

Meer informatie: bekijk het filmpje op Youtube, zoek onder trefwoord: One2dose. * Hans Süskind is accountmanager bij Hoogduin Packaging (www.hoogduin.nl)

Service Management nummer 9 september 2011

47

management

Hoe een boete een kassucces werd De BHS Group weet als geen ander wat voor pijn boetes rond het ontbreken van werkvergunningen kunnen doen. Met het scannen van vingerafdrukken vond het bedrijf een oplossing voor gaten in de identiteitscontrole. Wat begon als het oplossen van een pijnpunt, werd uiteindelijk een perfecte basis voor een radicale modernisering van de bedrijfsadministratie. SYTSE VAN DER SCHAAF*

‘I

n de schoonmaak heb je veel met persoonsverwisseling en vervalste documenten te maken’, zegt John van Keulen, directeur van BHS Group, een schoonmaakspecialist in de hotellerie. ‘De controles zijn streng en wanneer de vreemdelingenpolitie of FIOD een schoonmaker aantreft met een vervalst of ongeldig identiteitsbewijs, is de boete al gauw zo’n € 8.500 per week. Daar blijft het alleen niet bij als opdrachtnemer. De organisatie waarvoor je werkt, krijgt deze boete ook, evenals eventuele onderaannemers.

Aangezien wij hoofdverantwoordelijk zijn, worden deze boetes op ons bord

gelegd en loopt de schadepost op tot € 15 tot 24.000 per incident.’

In de jaren 2005 en 2006 drukte dit soort schadeposten zwaar op de begroting van de BHS Group. Maatregelen werden getroffen. Van Keulen: ‘We hebben er alles aan gedaan om de identiteitscontrole goed te krijgen. Al het personeel kreeg eens in het jaar een cursus paspoortherkenning. Verificatie van de echtheidskenmerken in een paspoort met ultraviolet licht, het checken van de ooglijn – de hele santenkraam konden wij toepassen. Toch was dat in de praktijk niet genoeg.’

Hard gelag

Met het Captor-systeem wordt bij binnenkomst de identiteit van de werknemer vastgesteld en het moment waarop iemand zijn dienst begint; bij het afmelden aan het einde van de werkdag vindt registratie van de eindtijd plaats

48

Een boete is dan een hard gelag, vindt Van Keulen: ‘De hoogte van de boete staat niet in verhouding tot de zwaarte van het vergrijp en de moeite die je als bedrijf hebt om misbruik te voorkomen. Dertig poortwachters rond zo’n illegaal hebben zitten te slapen en bij jou als uitvoerder ligt vervolgens de bewijslast. Zo is de wet. De BHS Group is gaan procederen. De eerste stap was het aanvechten van een boete bij het loket van de Arbeidsinspectie in Den Haag. Daarna volgde een gang naar de civiele rechter in Den Bosch. Tot aan de Hoge Raad in Den Haag kreeg de BHS Group nul op het rekest. We konden nog een juridische stap verder door de boetes aan te vechten bij het Europese Hof. Maar ook advocaten kosten een hoop

Service Management nummer 9 september 2011

geld. We besloten een andere weg in te slaan.’

Identiteitscontrole De oplossing lag bij een controle van de identiteit van werknemers aan de hand van biometrische kenmerken. ‘We zijn op zoek gegaan naar een waterdichte borging van de identiteit. Allereerst hebben we ons verdiept in de zogeheten irisscan, waarmee zakenreizigers op de luchthaven Schiphol de paspoortcontrole zonder wachttijden konden passeren.

Dit Privium-project op Schiphol bleek toen nog in de kinderschoenen te staan en relatief duur te zijn. Daarna onderzochten we de mogelijkheid tot het gebruik van vingerafdrukken. Dit zijn ook unieke persoonskenmerken die niet te vervalsen zijn. We zijn aan de slag gegaan met het Captor-systeem, dat het schoonmaakpersoneel na een scan van hun vingerafdruk toegang geeft tot het werk. De installatie van de benodigde apparatuur bij al onze opdrachtgevers en de aanpassingen in de administratieve systemen van de BHS Group vergden een grote investering. Maar het identiteitsprobleem is hiermee wel adequaat aangepakt. En dan zijn wij tevreden.’

Productiviteitsmeting Door de invoering van vingerafdrukherkenning kreeg de BHS Group ook alle ingrediënten voor een biometrische prikklok in handen. ‘Bij binnenkomst wordt de identiteit van de werknemer vastgesteld en het moment

management

waarop iemand zijn dienst begint. Bij het afmelden aan het einde van de werkdag heb je ook de eindtijd in handen. In de hotellerie is dit veel waard omdat je er de productiviteit mee kunt meten. De schoonmaak van hotelkamers wordt per uur betaald. Met opdrachtgevers reken je per hotelkamer af. In de praktijk moeten werknemers een productienorm van 2,5 tot vier kamers per uur halen om als schoonmaakbedrijf marge te kunnen maken.

In het verleden was er met werknemers regelmatig discussie over het aantal hotelkamers dat schoongemaakt was.

Stond er in hun agenda dat ze zeventien kamers hadden gedaan op een dag, terwijl ze er door een nietstorenkaartje aan de deur of onderhoud aan de hotelkamer in werkelijkheid vijftien hadden gedaan. Met de biometrische prikklok sluiten we elke dag per werknemer de verloning af en controleren daarbij in het hotelsysteem of er kamers zijn uitgevallen. Door integratie van deze informatie in het Unit4salarissysteem is er nu een nagenoeg feilloze salarisverwerking.’

Ook richting de opdrachtgever is de biometrische prikklok een onmisbaar middel geworden om de marges op een project overeind te houden. ‘Er wordt altijd gevraagd of het goedkoper kan.

Natuurlijk. Iedereen wil een hogere winstmarge’, stelt Van Keulen. ‘Dat betekent dat je een kamer sneller moet schoonmaken. Maar in een hotel ligt de lat hoog. Iedere hotelgast moet de illusie krijgen dat een hotelkamer er

John van Keulen, directeur van BHS Group: ‘We zijn een trendsetter geworden met dit systeem.’ maakproces. Neem de glazen in de minibar. Veel hotels zijn overgestapt op gesealde plastic bekers, omdat dit veel handelingen en dus tijd uitspaart.’

Impact Met het Captor-systeem kan Van Keulen per opdrachtgever zien wat voor impact aanpassingen in de hotelkamer hebben op de schoonmaakprijs. ‘In het offertesysteem heb ik exact de beginen eindtijd van medewerkers staan.

De oplossing lag bij een controle van de identiteit van werknemers aan de hand van biometrische kenmerken

den. Voorbeeld. Leg tien sierkussens op het hotelbed en de kamer krijgt een meer luxe uitstraling. Zeker! Maar die tien kussentjes moeten bij de schoonmaak wel telkens netjes worden gerangschikt. Dat kost tijd en dus geld.

Door de exacte tijdmetingen krijg je een eerlijk verhaal richting de opdrachtgevers die in de administratie van hun project aanpassingen in de hotelkamer terugzien. We zijn een trendsetter geworden met dit systeem’, concludeert Van Keulen met trots. ‹‹ * Sytse van der Schaaf is freelance journalist

(Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

als nieuw uitziet ook al is hij in het echt al tienduizend keer verhuurd. Als die illusie niet wordt waargemaakt, is de reputatie van het hotel in het geding. Wil je de schoonmaak van een kamer versnellen, dan mag dat niet ten koste van de kwaliteit gaan. Wel kun je in de inrichting van een hotelkamer een balans vinden tussen gastvrijheid en efficiëntie in het schoon-

Daardoor weet ik hoeveel minuten de schoonmaak van een specifieke hotelkamer kost en wat een halve minuut extra schoonmaaktijd per hotelkamer voor impact heeft op de kosten voor het specifieke project. Captor is nu leading voor de productiviteit en de facturering. Hoteliers kijken mee in het systeem. Tijdens een project kan naar boven of naar beneden aangepast wor-

+31 (0)70 - 345 87 37 www.greenspeed.eu

Service Management nummer 9 september 2011

49

vakbeurzen

Schoonmaakvakbeurs CMS 25 jaar in Berlijn In 1986 werd in Berlijn voor de eerste keer de vakbeurs ReinigungsTechnik gehouden. Een evenement dat vanaf 1984 tot 1992 elke twee jaar afwisselend plaatsvond in Stuttgart en in Berlijn. In 1994 werd echter definitief voor Berlijn gekozen, met dien verstande dat de vakbeurs voor schoonmaak sinds 2001 CMS heet: Cleaning, Management en Services.

De beurs vindt deze maand plaats van dinsdag 20 tot en met vrijdag 23 september. Een vooruitblik. DICK VAN ZOMEREN

D

e organisatoren worden niet moe te benadrukken dat de CMS in Berlijn in de oneven jaren (als er dus geen ISSA/INTERCLEAN in Amsterdam is) geldt als het belangrijkste branche-evenement. Met andere woorden: in hun ogen laten ze dit jaar de concurrenten met schoonmaakbeurzen in Verona, Parijs, Birmingham en Warschau weer ver achter zich.

Belangrijkste vakbeurs Het evenement in Berlijn is ontegenzeggelijk de belangrijkste vakbeurs op schoonmaakgebied in het Duitstalige deel van Europa. Maar gezien de vele Duitse producenten van reinigingsmiddelen en vloeronderhoudsmachines trekt de beurs ook veel bezoekers uit Oost-Europa, Italië en de Benelux. De

maakondernemers, de machineproducten van de VDMA en de sector “chemie” van de IHO.

Deelnemers en bezoekers Twee jaar geleden besloeg de CMS vier hallen, waarin circa tweehonderd exposanten hun producten en diensten toonden. Volgens de Messe Berlin komen die exposanten uit meer dan twintig landen. Dat is ongetwijfeld waar, maar 80 tot 85% van de deelnemers is afkomstig uit het gastland zelf of Zwitserland dan wel Oostenrijk. De CMS is dus minder internationaal dan het persbericht doet geloven en haalt het in dat opzicht niet bij de vakbeurs in Amsterdam.

Op de voorlopige deelnemerslijst stonden deze zomer 180 deelnemers, waar-

Het evenement in Berlijn is ontegenzeggelijk de belangrijkste vakbeurs op schoonmaakgebied in het Duitstalig deel van Europa beurs wordt gedragen en gesteund door drie brancheorganisaties, die hun eigen inbreng hebben met producten of diensten en bezoekers. Dat is de BIV, de werkgeversorganisatie voor schoon-

50

Service Management nummer 9 september 2011

van niet minder dan 140 uit Duitsland.

Iedereen van naam en faam in de Duitse schoonmaak is dan ook in Berlijn te vinden. Chemiereuzen als Buzil en Dr. Schnell, afgehaakt in Amsterdam,

vakbeurzen Awards en seminars

CMS 2011: waar en wanneer?

CMS wordt gehouden van 20 tot en met 23 september en is alle dagen geopend van 10.00 tot 17.00 uur. De vakbeurs vindt plaats in de Messe Berlin, aan de westkant van de stad. Het beurscomplex ligt pal naast de Autobahn van Hannover/Maagdenburg naar de hoofdstad, die uitkomt op de A10, de Berliner Ring, afrit Messedamm. De vier CMS-hallen zijn het gemakkelijkst bereikbaar via de Eingang Sued/Jaffé Strasse. Er is een kosteloze shuttlebus tussen de luchthaven Berlin-Tegel en de Messe. Een dagkaart kost € 19 en een kaart voor vier dagen € 30. Kaarten zijn te bestellen onder Besucher-Service via www.cms-berlin.de.

kunnen het zich dan ook niet veroorloven op de CMS te ontbreken.

Verder veel Italiaanse deelnemers en een handjevol uit de Benelux. De Belgen zijn met drie exposanten aanwezig: Bewima uit Waregem, Dibo uit Arendonk en Saraya uit Brussel. Op de komende CMS ook drie Nederlandse exposanten: Amsterdam RAI om de beurs in Amsterdam te promoten, de jubilerende producent en handelsonderneming Wecovi uit Zwolle en terug

van weggeweest (in Berlijn) All Care uit Veenendaal met zijn dispensers.

Maar Baudoin uit Waalwijk (ramenwassystemen) ontbreekt dit keer, net als papierproducent Satino uit Swalmen.

De ongeveer tweehonderd exposanten met stands op ongeveer 11.000 vierkante meter netto trokken twee jaar geleden in vier dagen tijd iets meer dan 14.000 bezoekers, ook toen weer vooral Duitstaligen.

Geen vakbeurs zonder awards voor opvallende en nieuwe producten of diensten van exposanten. Dus ook in Berlijn deze maand weer de nodige prijzen, een Purus Award voor vijf categorieën.

Dat betreft machines, equipment (materiaal en beroepskleding), producten voor sanitaire ruimten, software voor de schoonmaakbranche en – een nieuwe categorie – verpakkingsontwerpen, vermoedelijk een gebaar naar de leveranciers van chemie en disposables.

Ook deze vakbeurs heeft een omlijstend programma met seminars en bijeenkomsten. De eerste beursdag, dinsdag 20 september, is de uitreiking van de Purus Awards, woensdag 21 september is er een bijeenkomst over maatschappelijk verantwoord ondernemen, donderdag 22 september staat het thema Hygiëne en gezondheid centraal en vrijdag (de slotdag) staat Gebouwenmanagement in Oost-Europa en Rusland op het programma. ‹‹

(Advertentie)

Service Management nummer 9 september 2011

51

mvo

Landelijk duurzaamheidsproject gelanceerd

Op weg naar 1 miljoen druppels Bloemendaal aan Zee, 27 juli 2011: op het strand bij beachclub Vroeger wordt een gooi gedaan naar een nieuw wereldrecord. Een record waterdragen. Een ludieke actie om landelijk aandacht te vragen voor duurzaamheid en ten minste één miljoen mensen voor eind 2012 duurzamer te maken.

Het record blijft op Nederlands c.q. Europees niveau hangen, maar met 120.000 (re)Tweets en heel veel media-aandacht is organisator en initiator Asito Dienstengroep dik tevreden. De facilitair dienstverlener uit Almelo ziet het bereiken van het doel met vertrouwen tegemoet. PETRA DE BRUIN

‘D

oe mee en maak het verschil’, kopt het artikel over 1 miljoen druppels in het informatieve en inspirerende MVO-jaarverslag van Asito: (Ver)antwoord, dat in juli verscheen. ’Elke persoon die zich bewust is van zijn of haar omgeving en zijn verantwoordelijkheid daarin neemt, draagt bij aan een meer duurzame maatschappij. Een scepticus kan dit een druppel op een gloeiende plaat noemen, maar 1 miljoen druppels kunnen die plaat wel flink afkoelen.’

52

Waarom 1 miljoen druppels?

Het project 1 miljoen druppels stelt zich tot doel om één miljoen mensen te bereiken en hen te inspireren hun steentje bij te dragen aan de wereld van morgen. Een miljoen druppels maken het verschil’, overtuigt Sander Haas, manager PR & Communicatie bij Asito Dienstengroep. ’Eén miljoen druppels is een initiatief van Asito Dienstengroep, maar is van iedereen’, benadrukt hij. ’Inmiddels doen al meer dan vijftig organisaties mee, maar dat is nog lang

Service Management nummer 9 september 2011

niet genoeg. Daarom nodigen we alle bedrijven uit om ook deel te nemen aan dit landelijke duurzaamheidsproject.’

Waarom een wereldrecord?

Op 27 juli vond de officiële aftrap van het 1miljoendruppels-project plaats.

Op het strand van Bloemendaal aan Zee verzamelden zich 147 mensen voor het verbreken van het wereldrecord water dragen. ‘Dat record werd gevestigd op 7 mei in Woodbine Beach Park in Toronto, Ontario in Canada. Toen

mvo

droegen 282 mensen een emmer met 350 mililiter water op hun hoofd en liepen daar minimaal honderd meter mee’, legt Haas uit. Op het Bloemendaalse strand stonden dan ook een paar honderd met water gevulde emmers klaar, maar ondanks het enthousiasme van de initiatiefnemer en alle deelnemers werd het record niet verbroken. ’We zijn er inderdaad niet in geslaagd het wereldrecord te verbreken. Maar het doel achter deze poging, aandacht voor het project, is wel geslaagd. Op Twitter leverde de aftrap van onze duurzaamheidsactie maar liefst 120.000 (re)Tweets op, en ook over landelijke media-aandacht zijn we dik tevreden: De Telegraaf, Radio 2, BNR Newsradio, Radio Decibel en vele andere websites en kranten hebben gepubliceerd over 1 miljoen druppels.’

Waarom deelnemen?

Zo’n vijftig bedrijven hebben zich al aangemeld voor 1 miljoen druppels, waaronder de gemeenten Almelo, Binnenmaas en Enschede, Timing, Univé, TSN Thuiszorg, DSM en Albron. Ook vanuit de schoonmaakbranche doen bedrijven actief mee: Rietbroek Voor Schoonhouden, Cleanfix en CSG, en namens de vakmedia Service Management, die met vier personen meededen aan het verbreken van het wereldrecord, eind juli.

De kracht van het project voor organisaties en bedrijven zit ’m in de wil en weg om duurzamer te worden. Haas

hierover: ’Organisaties kampen allemaal met de uitdaging om de collega’s op de werkvloer ook duurzamer te maken in hun denken en doen. Ons project richt zich via de deelnemende organisaties op de mensen op de werkvloer. Door mee te doen worden organisaties duurzamer van binnenuit. Dus levert het een enorme meerwaarde op voor alle organisaties die duurzaamheid verder uit willen uitdragen.’

2012 sluit Haas af: ’Dinsdag 6 september is Duurzame Dinsdag. Dat is een mooie dag om namens 1 miljoen druppels een grote lijst met nieuwe deelnemers te kunnen introduceren.’ ‹‹ Meer informatie: www.eenmiljoendruppels.nl. Lees ook de blog met nieuwe aanmelders: www.eenmiljoendruppels. blogspot.nl.

’Een van de mediapartners die ons in één klap 236.000 druppels bezorgde’, vervolgt hij, ’is de uitgever van de OudRotterdammer, Oud-Hagenaar en OudUtrechter. Deze kranten richten zich op senioren. Vaak mensen die niet meer werken en dus niet via hun werkgever aan 1 miljoen druppels mee kunnen doen. Deze blinde vlek hebben we nu dus prima opgevuld. We zijn nog wel op zoek naar een medium dat iets vergelijkbaars kan doen met de grote groep jeugd die nog niet werkzaam is.’

Hoe verder?

De aftrap eind juli en de media-aandacht vormen slechts het begin van het landelijke duurzaamheidsproject. ’Vanuit 1 miljoen druppels sturen we wekelijks een contrete duurzaamheidstip aan alle deelnemers en ondernemers.

Deze tip kunnen zij gebruiken om hun medewerkers te informeren. Daarnaast is er een website, www.eenmiljoendruppels.nl, en kunnen geïnteresseerden het project via Twitter, Hyves, Facebook en een weblog volgen.’ Vooruitlopend op landelijke acties die nu in gang worden gezet voor dit jaar en voor

Service Management nummer 9 september 2011

53

osb - nieuws

café

‘Verandering in gedrag op schoonmaakmarkt: onomkeerbaar!’

De Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) is in juli een landelijke campagne gestart om ondernemers te vertellen dat er een gedragscode is afgesproken in de schoonmaak- en glazenwassersbranche. In september krijgt de campagne een vervolg.

H

et jaar 2010 was nog maar koud begonnen, toen 1400 schoonmakers begonnen aan de langste staking in Nederland sinds 1933. De schoonmakers eisten betere arbeidsvoorwaarden en – misschien nog wel belangrijker – meer respect. In het zoeken naar oorzaken kwam veel boven tafel: de werkdruk, de kwaliteit van het werk, de bejegening van werknemers door hun superieuren en de verharding van de marktverhoudingen door teruglopende schoonmaakbudgetten, scherpe prijsconcurrentie en kortlopende contracten. Te lang draaide het bij de aanbesteding van schoonmaakwerk enkel en alleen om kostenverlaging, waardoor andere belangrijke aspecten zoals de kwaliteit van het werk en de arbeidsomstandigheden op de achtergrond kwamen.

Na de stakingen kwamen werkgevers (OSB), vakbonden, opdrachtgevers en overheid tot de conclusie dat het tijd is voor verandering.’Na de stakingen gingen zij gezamenlijk aan tafel en zo ontstond de code Verantwoordelijk Marktgedrag, een heel goed streven!’, aldus OSB-voorzitter Hans Simons.

Doel De code heeft als doel de marktverhoudingen in de branche te verbeteren. In de code is vastgelegd dat alle betrokken partijen bij de aanbesteding niet alleen kijken naar de prijs, maar dat juist kwaliteit van de uitvoering van schoonmaakwerk en de arbeidsomstandigheden voorop moeten staan. In de code staat duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen centraal. Verantwoord uit-

OSB-voorzitter Hans Simons: ‘Als OSB gaan we er streng op toezien dat de afspraken uit de code worden nageleefd.’ besteden en werk aannemen in de schoonmaakbranche hoort daarbij.

foto: Marielle van Tuitert

Toezicht

Op 21 juni tekenden zo’n 30 partijen de code Verantwoordelijk Marktgedrag

54

Service Management nummer 9 september 2011

OSB en haar leden nemen deze code zeer serieus. ‘Samen staan we voor kwaliteit en naleving van de code zorgt ervoor dat we dit ook waar kunnen maken. Als OSB gaan we er dan ook streng op toezien dat de afspraken uit de code worden nageleefd. De code en andere kwalitatieve lidmaatschapseisen leggen we vast in het OSB Keurmerk, een label dat alle partijen gegarandeerde kwaliteit biedt’, legt Simons uit. ‘Leden die zich niet houden aan de afspraken spreken we aan op hun gedrag. Bij herhaling worden leden geroyeerd.

Twee keer geel is rood!’, stelt Simons.

‘Door ons te houden aan de code ontstaat een hechtere relatie tussen klan-

osb - nieuws

ten en schoonmaak- en glazenwasbedrijven en gegarandeerde kwaliteit van het werk. Daar gaan we als OSBleden voor!’

Commissie De commissie Code Verantwoordelijk Marktgedrag ziet erop toe dat alle partijen zich aan de gedragscode houden.

In het algemeen draagt de commissie de code actief uit en stimuleert ondertekening zoveel mogelijk. De commissie zal goede en slechte voorbeelden van marktgedrag laten zien. Ook nietOSB-leden komen daarbij aan bod.

Dit moet op termijn leiden tot ge-

dragsverandering in onze markt.

Simons: ‘Met het ondertekenen van de code is een onomkeerbare weg ingeslagen. OSB zal er streng op toezien dat haar leden de afspraken uit de code naleven. In de campagne wordt de opdrachtgevers gevraagd zich ook aan de code te houden.’

café

OSB - ondernemend voor de schoonmaakbranche: er gebeurt veel in en rond de werkgeversvereniging. Daarom maandelijks in Service Management: OSB-nieuwscafé, een pagina met actuele branche- en verenigingsinformatie.

Campagne OSB heeft in juli een begin gemaakt met het uitdragen van de code door het opstarten van een landelijke campagne.

Op Radio 1 en BNR nieuwsradio waren de opvallende spotjes te horen. Daarnaast werd er in een aantal landelijke

dagbladen geadverteerd, zoals het AD en Spits. In september wordt de campagne over de gedragscode vervolgd.

Meer informatie? www.gedragscodeschoonmaakbranche.nl

(Advertentie)

Brodex Telewash systemen De toekomst zonder ladder Moderne Telewash techniek, Brodex sets met zuiverwateraanmaak aan boord van auto of aanhanger middels aangebouwde RO (Reversed Osmose) of ingebouwde DI (Déonisatie) flessen.

De kracht van Brodex , Uit te breiden met warmwaterboiler tot 80 voor nog betere reiniging , Bulkflow RO-systemen stationair met 1000 of 2000 ltr bufferopslag , Standaard Varistreams op elke set voor regelbare pompdruk , Standaard 1 of 2 gebruikers, uitbreidbaar naar 3 of 4 , Nooit meer bijtanken bij osmose-tankstation , Snel én veilig, binnen 1 dag ingebouwd , Makkelijk uit te breiden tanksystemen , Vertrek ’s morgens met een volle tank , Direkt wateraanmaak op lokatie , Inbouwsets van 250 tot 1000 ltr , Nooit meer zonder water , bespaar kostbare reistijd

REINIGINGSSYSTEMEN ALLES VOOR DE PROFESSIONELE SCHOONMAAK

Brodex Nederland is powered bij Romac BV Romac is ook dealer van Unger HIFLO steel systemen Showroom en werkplaats: Flevoweg 9-c 2318 BZ Leiden Internet: www.brodex.nl - Telefoon: 071-5230870 Bel voor meer informatie: Romac Leiden

‹‹

mensen

Versterking van Klüh Nederland

Van Wolde in dienst bij Cleanfix

Robbers stelt salesadviseur aan

Sinds 2 mei versterkt Mark Zantkuyl het Klüh-team als account salesmanager.

Cleanfix Benelux uit Oirschot heeft Dick van Wolde aangesteld als key accountmanager.

Sinds 1 mei is Bibiana Drent salesadviseur bij Robbers.

Ondanks dat het moederbedrijf Klüh GmbH (Düsseldorf) dit jaar honderd jaar bestaat, is Klüh Nederland relatief onbekend buiten Schiphol. Om die naamsbekendheid te vergroten en het schoonmaakwerkveld te verbreden, is Zandkuyl aangesteld als commerciële man. Zandkuyl werkte eerder bij GVB en KLM.

Van Wolde heeft vele jaren ervaring in commerciële functies in de reinigingsbranche. Op 16 mei startte hij bij Cleanfix – reinigingsmachines voor binnen- en buitenreiniging – en is hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van nieuwe verkoopen serviceconcepten.

Stoffer zelfstandig verder

Rubbermaid benoemt Whitton

Op 1 juni is Patrick Stoffer vanuit Stoffer Buro voor Facilitair Management als freelance adviseur gestart.

Stoffer verdiende zijn sporen in de hotellerie, gezondheidszorg en schoonmaakbranche. Hij werkte in operationele en commerciële functies, onder meer bij Lavold en Gom Schoonhouden.

Stoffer kan opdrachtgevers en -nemers bijstaan als adviseur, projectof interim-manager.

56

Rubbermaid Commercial Products (RCP) heeft Anna Whitton tot vicepresident en general manager voor Europa, het Midden-Oosten en Afrika benoemd.

Whitton deed al veertien jaar managementervaring op in leidinggevende functies bij diverse merknamen van moederbedrijf Newell Rubbermaid, in operationele, HR- en marketingfuncties. RCP is leverancier van innovatieve oplossingen voor duurzaam faciliteitsonderhoud.

Service Management nummer 9 september 2011

Bibiana was accountmanager bij Alexander Calder Arbeidsintegratie en verantwoordelijk voor het benaderen van bedrijven en het schrijven van samenwerkingsvoorstellen. Tijdens de leuke contacten met Robbers kreeg zij affiniteit met de schoonmaakbranche. In haar nieuwe functie bij Robbers gaat zij zich richten op MKB-klanten in de regio Utrecht.

Deelstra naar Asito Stefan Deelstra is in dienst getreden bij Asito Dienstengroep.

In de functie van assistent-vestigingsmanager Specialistische Reiniging is Deelstra verantwoordelijk voor het accountmanagement in Noord-Holland.

Deelstra werkt al 22,5 jaar in de schoonmaakbranche. Eerder werkte hij al bij Asito en de laatste 11,5 jaar bij SVS als accountmanager, coördinator, docent en examinator.

mensen

Ook in deze rubriek?

Mail de redactie van Service Management: Nieuwe bedrijfsmanager KSD Schoonhouders Frank van Hees is per 28 maart in dienst getreden als bedrijfsmanager bij KSD Schoonhouders.

In zijn nieuwe functie is Van Hees verantwoordelijk voor operationele en commerciële kant van KSD uit Krimpen aan den IJssel. Hij is geen onbekende in de schoonmaakbranche: Van Hees werkte hiervoor bij Asito en Rabobank Nederland.

De Graaf in dienst bij SVS

pdbruin@kluwer.nl

Sinds 1 april werkt Gert de Graaf bij brancheopleider SVS als coördinator Productontwikkeling en Docenten.

De Graaf werkte hiervoor bij Van Dijk Educatie, Triam Kennismanagement (onderwijskundig adviesbureau) en OVD Groep (opleidingsinstituut voor de detailhandel). Bij SVS is hij verantwoordelijk voor het ontwikkelen van nieuwe opleidingen en trainingsconcepten, en is hij het aanspreekpunt voor het docentencorps.

Kleine Geweldenaar PW 5064 Mop-Profi

Voor professionele prestaties bij reiniging van mops en microvezeldoeken Efficiënt. Reiniging op locatie Kostenbesparing. Geen transportkosten Snel. Korte programmatijden Alleen bij Miele. Gepatenteerde en robuuste techniek

Voor meer informatie: www.miele-professional.nl Telefoon: (0347) 37 88 83

produc ten -/dienstenregister

Automatisering

Glas- en gevelreiniging

Microvezelmaterialen

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

Geef u op via www.servicemanagement.nl

Parketrenovatie

Bedrijfskleding

Glas- en gevelreiniging

Milieubewuste kwaliteitsproducten

Plafondreiniging

Duurzame schoonmaakproducten

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

• reinigen (systeem)plafonds • lamellenreiniging • armaturen reiniging • reinigen wanden • akoestisch coaten plafonds

Geef u op via www.servicemanagement.nl

info@green-clean.nl www.green-clean.nl Tel: 06 53 200 937

Meubel- en vloerreiniging

58

Milieubewuste kwaliteitsproducten

Service Management nummer 9 september 2011

Reinigingsmiddelen onder private label

produc ten -/dienstenregister Reinigingsmiddelen onder private label

Schoonmaakartikelen

Schoonmaakorganisaties

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

Geef u op via www.servicemanagement.nl

www.hazet.igefa.nl Zaandam

t

Dordrecht

Schoonmaak glas- en gevelreiniging

Schoonmaakonderhoudsmiddelen

Schoonmaakgroothandel

Schoonmaakmachines

Renovatie natuursteen

Schoonmaakorganisaties

Abonneren op de gratis mailnieuwsbrief van Service Management?

WWW.DOLMANS.COM SCHOON MAAKT BLIJ

Geef u op via www.servicemanagement.nl

Schrob-/zuigmachines

Software/automatisering

Tapijtreiniging

Service Management nummer 9 september 2011

59

agenda

7 september 2011 VSR Zomerborrel Het is inmiddels een traditie: de Zomerborrel van de Vereniging Schoonmaak Research op de eerste woensdag van september. Twee presentaties en naborrelen met een buffet zijn de ingrediënten voor dit branche-event, waar meestal bijna honderd leden op af komen. Dit jaar is gekozen voor een nieuwe locatie: het Inn Style in Maarssen en Menno Lanting, auteur van het Managementboek van het Jaar: Connect! verzorgt de eerste presentatie.

Verder worden de eerste resultaten behandeld van het VSR-/Integron-onderzoek naar de kwaliteitsbeleving van schoonmaak in kantooromgevingen. Meer informatie: www.vsr-org.nl

14 september 2011 King Seminar & Golfevent

Op 14 september organiseert King Nederland – leverancier van disposables, hygiënepapier, schoonmaakmiddelen en –materialen – voor klanten en relaties het Seminar & Golf Event. Het seminar omvat een spreekbeurt van Arjan van Weele, NEVI-hoogleraar Purchasing and Supply Management aan de Technische Universiteit Eindhoven, over zijn specialiteit: inkoopmanagement. ’s Middags is er voor clinicers en baanspelers volop gelegenheid om te golfen. Meer informatie: www.king.nl

20 september 2011 Nationale Golfdag voor de Schoonmaak

Op de derde dinsdag van september wordt de 4e Nationale Golfdag voor de Schoonmaak op golfbaan Het Rijk van Nijmegen in Groesbeek gehouden. Voor golfers en niet-golfers! Het evenement is een initiatief van Nocore, co-sponsors zijn CWS, Piecom en UNIT4 Consist. Avodesch, Cleanfix, CleanJack, ISSA/ INTERCLEAN, Masterkey-Plus, Riwal Hoogwerkers, Spectro, Wecovi, Weska en Van der Windt Verpakkingen zijn als ambassadeur aan het evenement verbonden. Service Management is mediapartner.

Meer informatie: www.schoonmaakgolfdag.nl

22 september 2011 Ecolab Duurzaamheidsdag Because Sustainability Matters! Dus organiseert Ecolab – specialist in systemen en producten voor professionele reiniging – in congrescentrum Papendal in Arnhem de Duurzaamheidsdag. De dag bestaat uit vier rondes met tien verschillende workshops, die worden geleid door ex- en interne specialisten. Duurzaamheid en Het Nieuwe Werken, Duurzame oplossingen, Duurzaamheid in de zorgsector en een discussie over Duurzaamheid: hype of noodzaak zijn enkele workshoptitels. Meer informatie: www.ecolab.eu

29 september 2011 Lustrumsymposium FMG-gezondheidszorg Tien jaar geleden ontstond FMGezondheidszorg, de beroepsvereniging voor iedereen die ver-

antwoordelijk is voor het beleid, de organisatie en/of uitvoering van de interne of facilitaire diensten in de gezondheidszorg. FMGezondheidszorg is ontstaan uit een fusie tussen MIG (1996) en VFKD (1962).

Tijdens het lustrumsymposium Verleden, heden en toekomst op 29 september treden Jaap Peters, Hans Topee en Dries van Wagenberg op als sprekers. De bijeenkomst start om 13.30 uur en vindt plaats in Slot Doornenburg in Doornenburg (Gelderland). Meer informatie: www.fmg-beroeps-

vereniging.nl

60

Service Management nummer 9 september 2011

recht

Toezicht op werkkast Een werkneemster van een schoonmaakbedrijf krijgt bij het opruimen van een werkkast enkele dozen over zich heen en loopt oogletsel op. De werkgever krijgt een boete van de arbeidsinspectie. Die wil algehele kwijtschelding. Maar dat gaat niet op omdat het hoogste (bestuursrecht)college vindt dat er onvoldoende toezicht op de instructies is uitgeoefend.

ROB POORT*

D

e case. Bij het weghalen van een defecte schrobmachine uit een werkkast krijgt een werkneemster enkele omvallende dozen over zich heen. Bij het wegdraaien om de dozen te ontwijken, komt zij met haar linkeroog tegen de handel van de schrobmachine met als gevolg blijvend letsel aan haar oog. De Arbeidsinspectie legt een boete op van € 6.750 wegens overtreding van artikel 3.2, eerste

voldoende waren geïnventariseerd en dat ook de nodige maatregelen waren getroffen. Werknemers worden er tijdens een introductiecursus en in het ontvangen instructieboekje op gewezen dat ongelukken moeten worden voorkomen, en dat het belangrijk is dat de werkkast altijd schoon en opgeruimd wordt achtergelaten. Stelen van stofzuigers moeten zoveel mogelijk worden vastgezet in klemmen en dozen, losse

De vraag is steeds weer: hoe vaak moet je toezicht uitoefenen? lid, Arbobesluit. Dat artikel stelt (kortweg) dat arbeidsplaatsen veilig moeten zijn. Bezwaar is tevergeefs, maar de rechtbank matigt de boete tot € 4.500.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid én de werkgever gaan beiden in hoger beroep.

Oordeel Raad van State De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State stelt vast dat Arbobeleidsregel 33 over boeteoplegging drie gronden geeft om een boete te matigen.

Als de werkgever aantoont dat hij de risico’s heeft geïnventariseerd en de nodige maatregelen heeft getroffen, wordt een boete met een derde gematigd. Er gaat nogmaals een derde af als tevens wordt aangetoond dat er voldoende instructie is gegeven en tenslotte wordt de boete tot nul gereduceerd als de werkgever ook aantoont dat adequaat toezicht is gehouden. Hoewel de werkkast op het moment van het ongeval niet op orde was, komt de afdeling tot het oordeel dat de risico’s van de werkzaamheden

flessen en dergelijke moeten in schappen of in rekken worden gezet. Stapelen van dozen op de vloer mag tot maximaal borsthoogte en alleen tegen de muur.

Volgens de afdeling blijkt hieruit dat de risico’s voldoende zijn geïnventariseerd en de nodige maatregelen zijn getroffen. De procedures staan immers op schrift en zijn binnen het bedrijf gecommuniceerd. Ook vindt de RvS-afdeling dat er voldoende instructies zijn gegeven. Die gaan namelijk over de inrichting en het gebruik van een werkkast. Blijft nog over het punt van het toezicht. Het slachtoffer was juist, ter ondersteuning van de objectleidster, ingezet om er onder meer voor te zorgen dat daaraan werd voldaan. Zij bezocht het object voor inspectie met een gebruikelijke frequentie van één keer in de zes weken. De werkgever vindt dat meer toezicht niet mag worden verlangd. De afdeling vindt een frequentie van eens per zes weken te weinig om te kunnen

speken van adequaat toezicht. Daarom wordt de boete met tweederde gematigd en resteert een boete van € 2.250.

Aantekening De werkgever moet, om te voldoen aan zijn verplichtingen voor minimale zorg voor de veiligheid en gezondheid op grond van de Arbowetgeving, ten minste risico’s inventariseren en evalueren, daarop de nodige maatregelen nemen en ten slotte ook het redelijkerwijs te houden toezicht op de naleving van voorschriften en het gebruik van de middelen uitoefenen. De vraag is steeds weer: wat nu redelijkerwijs is. Of anders gezegd: hoe vaak moet je toezicht uitoefenen? Je kunt immers niet achter elke werknemer een toezichthouder zetten.

Maar in dit geval, waar het gaat om schoonmakers die doorgaans zelfstandig op projecten werken, vindt de afdeling Bestuursrechtspraak eens per zes weken kennelijk te weinig. ‹‹ Raad van State, afd. Bestuursrechtspraak, 27 januari 2010, LJN BL0692 * mr. R.O.B. Poort is jurist en veiligheidskundige (www.bureaupoort.nl) (Advertentie) DE STANDAARD IN MICROVEZEL

Voor België

03 - 231 33 89 www.boma.be

Service Management nummer 9 september 2011

61

Vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud

Service Management is een onafhankelijk vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud en is een uitgave van Kluwer bv. Kluwer legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements-) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen. 32e jaargang.

Redactie Petra de Bruin, hoofdredacteur Dick van Zomeren, redacteur Caroline Hamerslag, eindredacteur Redactieadres Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 66 80 Fax (0172) 42 28 04 E-mail: pdebruin@kluwer.nl dvanzomeren@kluwer.nl Uitgever Fréderique Zeemans Marketing Judith Verkerk e-mail: jverkerk@kluwer.nl Advertentieverkoop Kluwer Liesbeth van den Hoek en Arjen Tuitert Postbus 4 2400 MA Alphen aan den Rijn Telefoon (0172) 46 64 71 / 46 64 42 E-mail: lvdhoek@kluwer.nl / atuitert@kluwer.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’.

Abonnementen Jaarabonnement € 81,- exclusief verzendkosten en btw. Studenten betalen € 55,- per jaar, inclusief verzendkosten en btw. Losse verkoopprijs € 11,50 per nummer. Vragen over abonnementen kunt u richten aan de afdeling Klantenservice, telefoon (0570) 67 33 58.

Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor aanvang van een nieuw abonnementsjaar worden opgezegd. Bij niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze kunt u lezen op www.kluwer.nl of opvragen via telefoonnummer (0570) 67 33 58.

Abonnementen in België Wolters Kluwer Belgium (WKB) Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon 0800-301 43 Fax 0800-175 29 E-mail: info@kluwer.nl Abonnementsprijs op aanvraag.

U vindt de algemene voorwaarden van WKB op www.kluwer.be Partners 3M Nederland, Diversey, Hectas Bedrijfsdiensten, Numatic International, SCA Hygiene/Tork, SVS en Wecovi Vormgeving en DTP COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk DeltaHage b.v., Den Haag Auteursrecht voorbehouden Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvuldigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaardpublicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd.

ISSN 0928-3021 - Copyright 2003 Service Management Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever(s) geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor gevolgen hiervan.

ISSN 1386-0941

www.servicemanagement.nl

62

Nieuwe wegen...

column

De eerste reacties op de code Verantwoordelijk Marktgedrag waren veruit positief. En natuurlijk beseft iedereen dat het een eerste, maar belangrijke stap is! Verheugend is het ook dat de VMS (u weet wel de vereniging van de gecertificeerde makelaars) ruim 50% gegroeid is in ledenaantal, qua personen en bedrijven. Gesteld kan worden dat eigenlijk alle intermediairs, die én beschikken over veel kennis én bereid zijn hun werkwijze te richten op de code, nu verenigd zijn om hun kennis en kunde nog verder te professionaliseren.

Omdat hun kennis en ervaring al zo groot zijn, is het natuurlijk niet verrassend dat zij in bijna al hun adviezen aan hun klanten pleiten voor schoonmaken overdag. In dit blad, maar ook in eerdere nummers, hebt u regelmatig de voormaar ook de nadelen (geen voordeel zonder nadeel!) kunnen lezen. Bent u het vergeten? Zoek het dan nog maar even op, het is de moeite waard.

De manier van organiseren, het contact tussen de uitvoerende schoonmakers en de gebouwgebruikers en de overlegsituaties tussen leidinggevenden van alle betrokken partijen vereisen een herstructurering van hoegenaamd alle processen in de relatie afnemer–leverancier. Moderne marketingtechnieken schieten daarvoor te kort. Een nieuw begrip, toepasbaar voor alle aspecten die hierboven beschreven staan, doet haar intrede in onze snel veranderende maatschappij.

Het leent zich dan ook buitengewoon goed voor de schoonmaakbranche die, eerlijk is eerlijk, zich doorgaans toonaangevend onderscheidt in innovatie.

Heeft de cateringbranche een NEN 2075 ontwikkeld? Heeft de beveiligingsbranche een code Verantwoordelijk Marktgedrag? In welke branche bestaan zulke unieke opleidingsmogelijkheden (SVS)? Kortom, schoonmaakbranche, pak die nieuwe uitdaging op en omarm het begrip service leadership, dat kortweg gaat over dienen door verbinden en leiden door excelleren.

Persoonlijk ben ik erdoor gegrepen en droom al een beetje van schoonmaakbedrijven (kleinere en middelgrote: neem die voorsprong), die deze uitgangspunten als leidraad oppakken in het belang van hun klanten, hun medewerkers en hun maatschappelijke bestaan. Ik ben er ook van overtuigd dat, als men hierin wil investeren, dit terugbetaald wordt met een beter rendement, meer tevreden medewerkers en klanten, langere contracttermijnen en sterk verbeterde continuïteit.

Als dat niet het toppunt is van maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen, dan weet ik het ook niet meer. Nieuwe wegen... de schouders eronder!

André de Reus, gasthoofdredacteur Service Management en onder andere gecertificeerd makelaar schoonmaakdiensten en commissielid code Verantwoordelijk Marktgedrag

Service Management nummer 9 september 2011

6DQ75$/

)$ %

D 7,(

O

LQ U R H V WYU LM V

DO

$ $5

LW LW H

WD

-

NZ

R

5

,(

1

H U D IG U X N F

LQ J

DQ

J YLQ

DW

W L

0$$.7 8 *5$$* *(%58,. 9$1 23(1%$5( 6$1,7$,5( 9225=,(1,1*(1"

.6*$5$

(U ZRUGHQ VWHHGV KRJHUH HLVHQ DDQ SHUPDQHQWH K\JLsQLVFKH RSORVVLQJHQ LQ KHW RSHQEDDU VDQLWDLU JHVWHOG 'DQN]LM YHHO VOLPPH GHWDLOV YROGRHW RQV FRPSOHWH DDQERG DDQ DOOH HLVHQ GLH DDQ PRGHUQH HQ DDQVSUHNHQGH RSORVVLQJHQ YRRU VDQLWDLU JHVWHOG ZRUGHQ :HONRP ELM 6DQ75$/ ZZZ RSKDUGW FRP

CSU is voor meer dan 100% klimaatneutraal • Volledige compensatie eigen CO2 uitstoot • Bewustwordingscampagne duurzaamheid stakeholders bespaart extra 10% CO2 • Acties gericht op structurele gedragsverandering • Forse water- en energiebesparingen • 7x Beste Werkgevers Nederland • Beleid en verslaglegging MVO conform ISO 26000 • Duurzame ecologische werkwijze • Bedrijfsbrede scope ISO 14001 • Inzamelingsprogramma toners en cartridges • Promotor dagschoonmaak • Voldoet aan criteria Agentschap NL • Partner MVO Nederland • www.csu.nl/mvo

Het groenste schoonmaakbedrijf van Nederland