Labbekakkerigheid

Labbekakkerigheid. Een woord dat Pieter van Vollenhoven bij herhaling gebruikte tijdens het laatste NVVK-congres. Hij doelde daarmee op het slappe optreden van beleidsmakers bij veel zaken en hun neiging verantwoordelijkheden te ontlopen.

In veel bedrijven constateer ik die labbekakkerigheid. Door de leiding worden wel regels gesteld, de medewerkers worden ernaar verwezen (intranet), maar in de praktijk worden de regels niet nageleefd, laat staan gehandhaafd

Vergelijk dit met het functioneren van docenten op scholen. Als een docent geen strakke discipline aanhoudt en zich als een popiejopie gedraagt, is het binnen de kortste keren chaos in de klas. Lijkt leuk, is het niet. De docent wordt ongelukkig, de leerprestaties van de leerlingen hollen achteruit.

Kinderen proberen natuurlijk grenzen te verleggen. Een oud opvoedkundig boek hierover heet Kinderen dagen ons uit Veel werknemers trouwens ook. De Arbowet zegt dat ook de werknemers een eigen verantwoordelijkheid hebben, maar ze gedragen zich vaak als kinderen en moeten dus feitelijk door hun leidinggevenden ook zo behandeld worden.

Een voorbeeld uit de praktijk. In een scheikundefaculteit werd aan het begin van een eerstejaars practicum de verplichting uitgelegd om een veiligheidsbril en een laboratoriumjas te dragen. Daarbij werd gezegd dat als iemand dat niet deed die weggestuurd zou worden. Dat betekent studievertraging omdat dat practi- cum maar eens per jaar wordt gegeven. Inderdaad, in de eerste week werd een student weggestuurd, met als gevolg dat alle 150 studenten wisten waar zij zich aan moesten houden. Er was ook direct een onderlinge aanspreekcultuur en men waarschuwde elkaar als iemand het vergat. Iedereen vond daarna het dragen van veiligheidsbril en laboratoriumjas heel gewoon.

Een jaar later ging de practicumleiding een andere koers varen. Ze legden die regel nog wel aan het begin van het practicum uit maar lieten de verantwoordelijkheid vervolgens aan de studenten. Een beetje onder het motto: je bent volwassen dus je ziet maar. Studenten werden er niet op aangesproken als zij het niet deden: labbekakkerigheid bij de practicumleiding dus. Binnen no-time werden veiligheidsbrillen en labjassen niet door iedereen meer gedragen: ‘labzwanserigheid’ bij de studenten

Hetzelfde gebeurt in bedrijven: werknemers zoeken ook vaak de grenzen op. De leiding heeft geen zin in handhaven en laat het toe dat regels niet of slecht worden nageleefd: labbekakkerigheid bij de leiding, lapzwanserig gedrag bij de medewerkers. Het resultaat: belabberd

De leidinggevenden gaan hierbij voorbij aan hun wettelijke verplichtingen dat zij moeten zorgen voor veilige en gezonde werkomstandigheden. Dat betekent dus ook grip houden op het gedrag van medewerkers

Wat is er fout aan discipline aan beide kanten? Beide worden er gelukkiger van, beide weten waar zij aan toe zijn en het geheel leidt tot betere resultaten. Dus niet langer afglijden en soepel zijn, maar weg met de labbekakkerigheid.

In deze column komen zaken aan de orde waar ik met verbazing naar kijk. Omdat in sommige branches vaak al goede oplossingen zijn bedacht die standaard worden toegepast, terwijl die oplossingen in andere branches nog geheel onbekend zijn. Het opleidingsinstituut Post Hoger Onderwijs Veiligheidskunde (PHOV) en ik persoonlijk proberen bij te dragen aan kennisverspreiding en -vermeerdering op de vele gebieden van de arbeidsveiligheid, om deze situatie te verbeteren.