BÁO CHÍ TRẺ #46: 60 NĂM MỘT CHẶNG ĐƯỜNG

60 NĂM MỘT CHẶNG ĐƯỜNG

Bạn đang cầm trên tay số 46 Đặc san Báo chí Trẻ với chuyên đề: “Kỉ niệm 60 năm thành lập Học viên Báo chí và Tuyên truyền”. Qua chuyên đề này, Ban Biên tập muốn gửi lời chúc mừng đến toàn thể Ban lãnh đạo, thầy cô, sinh viên của Học viện. Đồng thời, Ban Biên tập sẽ gửi đến độc giả câu chuyện về những thầy cô giảng viên tiêu biểu, cựu học sinh đã trưởng thành từ ngôi trường, những sự kiện chào đón ngày kỉ niệm. Với chuyên đề “Kỉ niệm 60 năm thành lập Học viện Báo chí và Tuyên truyền”, độc giả sẽ hiểu hơn về hành trình phát triển cũng như đổi mới không ngừng của Học viện. Trong 60 năm qua, Học viện đã đào tạo, bồi dưỡng cho đất nước một đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, năng lực chuyên môn cao, đã có những cống hiến to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân ta. Nhiều người trong số đó đã trở thành các nhà khoa học đầu đàn, các nhà giáo có uy tín, các nhà báo, biên tập viên có tên tuổi… Không ít người đã trở thành cán bộ lãnh đạo cấp cao, cán bộ chủ chốt của Đảng, Nhà nước trong các ngành, lĩnh vực ở Trung ương và các địa phương.

Với những cống hiến bền bỉ trong 60 năm xây dựng và phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã nhận được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Ba.

Bên cạnh chuyên đề “Kỉ niệm 60 năm thành lập Học viên Báo chí và Tuyên truyền”, các chuyên trang, chuyên mục quen thuộc như: Nhịp sống trẻ, Đời sống số, Truyền thông hình ảnh, Phóng sự,... chắc chắn sẽ mang đến cho độc giả những món ăn tình thần thú vị trong số này.

ĐẶC SAN BÁO CHÍ TRẺ

Hiện nay, “nhảy việc” đang trở thành xu hướng của các bạn trẻ muốn thay đổi môi trường sống, muốn tìm kiếm những trải nghiệm mới. Ngoài ra còn có nhiều lý do khác để các bạn trẻ lựa chọn không gắn bó lâu dài với công việc của mình

Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng (hiện đang công tác tại Báo Điện tử Dân Việt/ Nông thôn Ngày nay) là một trong những nhà báo trưởng thành, từ cái nôi đào tạo báo chí hàng đầu Việt Nam

Podcast - Liều thuốc tâm hồn của người

Trong những năm gần đây, văn hóa nghe Pod cast đã và đang dần trở nên phổ biến hơn với rất nhiều bạn trẻ. Đây được coi là “ liều thuốc mới” giúp “ chữa lành tâm hồn” khi các áp lực về tâm lý đang gia tăng.

BÁO CHÍ OPEN - NƠI KẾT NỐI, GIAO LƯU CỦA “ DÂN NGHỀ

Học viện Báo chí và Tuyên truyền trang trọng tổ chức Lễ Khai giảng năm học 2022-2023

GS,TS. Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đánh trống Khai giảng năm học mới 2022-2023 của Học viện Báo chí và Tuyên truyền

Sáng 19/10/2022, Học viện Báo chí và Tuyên truyền trang trọng tổ chức Lễ Khai giảng năm học 2022-2023. GS,TS. Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đã tới dự và phát biểu chỉ đạo tại buổi Lễ.

Phát biểu Khai giảng năm học mới, PGS,TS. Phạm Minh Sơn, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện nhấn mạnh: Năm học 2021-2022 vừa qua là năm học có nhiều hoạt động quan trọng sau một thời gian chịu ảnh hưởng

của dịch Covid-19. Với nỗ lực và quyết tâm chính trị của toàn thể cán bộ, giảng viên, học viên và sinh viên, sự lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học và đạt được những thành tựu quan trọng, có ý nghĩa to lớn, góp phần chào mừng Kỷ niệm 60 năm thành lập Học viện (19622022).

GS,TS. Nguyễn Xuân Thắng cũng nhiệt liệt chúc mừng hơn 2.000 tân sinh viên khóa 42, trong đó có 2 sinh viên đến từ nước bạn CHDCND Lào. Các em đã vượt

qua một kỳ thi đầy thử thách và đã vinh dự trở thành tân sinh viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Để phát huy những thành tích đã đạt được, khắc phục những hạn chế và vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao GS,TS. Nguyễn Xuân Thắng yêu cầu, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cần bám sát và thực hiện thật tốt chủ đề năm học này của hệ thống Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh: “Chủ động - Đồng bộĐột phá - Kỷ cương - Chất lượng - Hiệu quả”.

Buổi Lễ Khai giảng năm học mới 2022-2023 của Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã kết thúc trong bầu không khí vui tươi, phấn khởi, trang trọng, trên tinh thần quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học 2022-2023. Học viện sẽ tiếp tục khẳng định vai trò là cơ sở giáo dục có uy tín trên cả nước về đào tạo giảng viên lý luận chính trị và cán bộ báo chí - truyền thông; là ngôi trường Đảng tiêu biểu trong hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và nỗ lực trên hành trình trở thành trường đại học trọng điểm quốc gia trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Khai mạc Tuần sinh hoạt công dân đầu khóa cho sinh viên

Báo chí và Tuyên truyền tổ chức khai mạc Tuần sinh hoạt công dân đầu khóa cho sinh viên K42, năm học 2022-2023. Tham dự Lễ khai mạc có PGS, TS. Phạm Minh Sơn, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện; đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Học viện; các giảng viên, cố vấn học tập và các sinh viên K42.

Phát biểu khai mạc Tuần sinh hoạt công dân, PGS, TS. Phạm Minh Sơn, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện cho biết, tuần sinh hoạt công dân đầu khóa nhằm nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của sinh viên về thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của ngành giáo dục; trang bị cho sinh viên kiến thức về tình hình chính trị, kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế hiện nay Thông qua việc phổ biến các quy chế, quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo và của Học viện về đào tạo và công tác sinh viên, Tuần sinh hoạt công dân còn giúp các sinh viên K42 hiểu rõ và thực hiện nghiêm túc quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân.

PGS, TS. Phạm Minh Sơn bày tỏ mong muốn thông qua Tuần sinh hoạt công dân, các sinh viên sẽ nhận thức được nội dung cơ bản của văn hóa trường Đảng, hiểu được về cơ cấu tổ chức, lịch sử phát triển, truyền thống vẻ vang của Học viện, xây dựng niềm tự hào đối với Nhà trường, đồng thời, sinh viên sẽ trang bị cho mình những kinh nghiệm về phương pháp học tập, rèn luyện, kiến thức, kỹ năng phù hợp với nhu cầu của xã hội…

Sáng 03/10/2022, tại Hội trường C, Học viện

Tối 23/10/2022, tại Hà Nội, Ban Tổ chức “Cuộc thi viết chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch lần thứ 2, năm 2022” long trọng tổ chức Lễ trao giải nhằm biểu dương, tôn vinh các tác giả; nhóm tác giả có tác phẩm xuất sắc, các tập thể đạt thành tích cao. Học viện Báo chí và Tuyên truyền vinh dự nhận Giải Tập thể Xuất sắc, PGS, TS. Hà Huy Phượng - Trưởng Ban Tổ chức Cán bộ nhận Giải A và ba sinh viên của Học viện nhận Giải Triển vọng. Đây cũng là hoạt động thiết thực góp phần triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Tăng cường công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm

sai trái, thù địch trong tình hình mới”, góp phần triển khai Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các Nghị quyết Hội nghị Trung ương khoá XIII của Đảng. Dự Lễ trao giải có đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo 35 Trung ương; đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cùng các đồng chí là đại diện lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành trung ương và địa phương.

Sau hơn 8 tháng phát động, Cuộc thi đã tạo được sức lan tỏa rộng rãi trong hệ thống chính trị trên khắp 63 tỉnh, thành phố trong cả nước với 116.252 tác phẩm dự thi. Có 15 đơn vị/địa phương

thu nhận từ 1.000 tác phẩm trở lên. Quân ủy Trung ương 56.243 bài; Tỉnh ủy Bắc Giang 10.577 bài; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh với 7.230 bài; Tỉnh ủy Thanh Hóa 6.883 bài; Tỉnh ủy Kiên Giang 6.450 bài, Thành ủy Hà Nội 5.488 bài… Qua các vòng chấm Sơ khảo và Chung khảo, Ban Chỉ đạo, Ban tổ chức Cuộc thi, Hội đồng Giám khảo đã lựa chọn các tác phẩm xuất sắc nhất và các tập thể tiêu biểu nhất để trao giải, gồm: Giải cá nhân: 102 giải. Thể loại Tạp chí có 52 giải (gồm 7 giải A, 10 giải B, 15 giải C và 20 giải Khuyến khích), trong đó có 2 tác phẩm của tác giả nước ngoài (Trung Quốc, Mỹ) đạt giải A. Thể loại Báo có 50 giải (gồm 5 giải A, 10 giải B, 15 giải C, 20 giải Khuyến khích).

sản Việt Nam”

Sáng 21/10/2022, Khoa Xây dựng Đảng tổ chức Hội thảo khoa học sinh viên năm 2022 với chủ đề: “Sinh viên Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam”. Hội thảo do PGS, TS. Trần Thị Hương, Trưởng khoa Xây dựng Đảng; NCS. Bùi Quang Hiệp, Phó Trưởng khoa; TS. Nguyễn Thị Thu Thủy, Phó trưởng khoa đồng chủ trì. Tham dự Hội thảo có TS. Nguyễn Thúy Hà, Trưởng ban

Quản lý khoa học; toàn thể cán bộ, giảng viên và hơn 200 sinh viên các khóa của Khoa Xây dựng Đảng.

Trên tinh thần trao đổi, thảo luận cởi mở, dân chủ, các tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của việc Đảng ta luôn kiên định lấy chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và là kim chỉ nam cho hành động của Đảng. Cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách và

pháp luật của Nhà nước cần xây dựng dựa trên nền tảng lý luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thông qua hội thảo, các sinh viên hiểu rõ vai trò của mình trong việc tích cực, chủ động tham gia bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng; có hành động kiên quyết, bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng “tự miễn dịch” trước những luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Khám sức khỏe đầu khóa cho tân sinh viên K42

Nhằm theo dõi, nắm bắt tình trạng sức khỏe của sinh viên khóa mới, xác định sinh viên đạt những tiêu chuẩn về sức khỏe để học tập theo quy định, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức khám sức khỏe cho hơn 2000 sinh viên đại học chính quy tập trung các lớp khóa 42 trong hai ngày 22 và 23/10.

Đoàn cán bộ y, bác sĩ Bệnh viện

đa khoa Phương Đông cùng các trang thiết bị hiện đại đảm bảo cho phép chuẩn đoán và đánh giá kết quả nhanh chóng và chính xác. Các cán bộ y, bác sĩ của Bệnh viện đã khám, chẩn đoán và đánh giá sức khỏe của sinh viên theo đúng các tiêu chuẩn được qui định.

Việc đánh giá sức khỏe sẽ được hoàn thành trong thời gian tới và kết quả sẽ được bổ sung vào hồ

sơ quản lý, theo dõi tình hình sức khỏe của từng sinh viên.

Đây cũng là cơ hội để bộ phận Y tế Nhà trường tiếp cận thực tế, trao đổi, học tập về chuyên môn nghiệp vụ, có thêm kinh nghiệm vận dụng vào quá trình sơ, cấp cứu ban đầu và theo dõi tình hình sức khỏe sinh viên trong trường.

Hội thảo khoa học: “Sinh viên Xây dựng Đảng và Chính quyền nhà nước, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng

nhóm “Báo chí Open”, không thể nào không nhắc đến cái tên Lê Cường (sinh năm 1969) - Cựu sinh viên Khoa Báo chí khóa 13 (K13) của học viện cũng là người sáng lập nên nhóm “Báo chí Open”.

Một buổi gặp mặt giao lưu của hội cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên Truyền và Nhóm “Báo Chí Open”

Từ Khoa Báo chí K13 tới Báo chí Open.

Các cựu sinh viên Khoa Báo chí K13 thường có những hoạt động tương tác với nhau từ lâu, nhưng ở quy mô nhỏ dựa trên các mối quan hệ cá nhân. Đến giữa năm 2012, thông qua mạng xã hội các cựu sinh viên Khoa Báo chí K13 đã tập hợp và tổ chức cuộc gặp mặt trực tiếp với số thành viên lên tới gần 100 người. Đồng thời chính thức thành lập Ban liên lạc của hội cựu sinh viên báo chí K13, nhà báo Lê Cường trở thành đầu mối của các cựu sinh viên Khoa Báo chí K13 ở

khu vực phía Nam. Đến tháng 10/2012, nhân dịp đón một thành viên là cựu sinh viên K13 ở Hà Nội vào công tác tại TPHCM, các anh chị của báo chí K13 thống nhất thành lập Ban liên lạc hội cựu sinh viên là những thành viên đã từng học ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền trước đây. Anh Cường bồi hồi chia sẻ: “ Thời điểm đó có khá nhiều các nhà báo, phóng viên là người Bắc sống ở TPHCM nhưng không học ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền, mà là học ở Khoa Báo chí của Trường đại học Khoa học xã hội & Nhân

văn Hà Nội và cả những người không học ngành báo nhưng vẫn ra làm nhà báo. Vì cùng là người Bắc nên rất dễ để có sự đồng cảm và kết nối để tạo thành một nhóm chơi”. Thế nên anh đã lập trang Facebook lấy tên là “Báo chí Open”, nòng cốt là các cựu sinh viên Khoa Báo chí K13. Những thành viên tham gia ở trong đó gồm có cả các cựu sinh viên Khoa Xuất bản, Xã hội học, Triết học…của Học viện Báo chí và Tuyên truyền; Khoa Báo chí, Ngữ văn của Trường đại học Khoa học xã hội & Nhân văn Hà Nội và một số anh

chị trường khác nhưng cùng làm báo tại TP.Hồ Chí Minh. Chia sẻ về cách thức hoạt động, anh Cường nói “ Ban đầu tôi lập ra Facebook lấy tên là Báo Chí Open. Cách thức hoạt động là bất kỳ thầy cô giáo nào, các anh chị em đồng nghiệp, đồng môn của học viện vào Thành phố Hồ Chí Minh công tác, nếu có liên hệ thì thông báo cho nhau biết và tôi là người thông báo cho tất cả những anh chị em và tổ chức một cuộc đón tiếp. Khi đó mọi người mới có sự kết nối với nhau và cứ rộng dần ra. Đặc biệt từ năm 2013 trở đi nhóm Báo chí Open được kết nối với cả Ban lãnh đạo Học viện Báo chí và Tuyên truyền.”

Phương xa vẫn nhớ về nguồn cội Dù ở TP.HCM, những cựu sinh viên vẫn tìm cách để liên lạc với trường cũ. Người có công để kết nối, giới thiệu các thành viên và các thầy cô giáo khi đi công tác vào trong miền Nam là PGS.TS Hà Huy Phượng - khi đó thầy là phó trưởng Khoa Báo chí của Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Nhà báo Lê Cường kể lại:“Thầy Phượng thường xuyên tương tác với nhóm Báo Chí Open và đồng thời thầy cũng là người giới thiệu thầy cô hay sinh viên khi đi vào Sài Gòn công tác hoặc có những người chuyển công tác thì đều kết nối với thầy để thông báo cho mọi người.”

Sau này khi nhóm phát triển, cố PGS.TS Lưu Văn An (Quyền Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền) đã khởi xướng và quyết định triển khai Hội nghị lần thứ nhất Ban vận động

Ban Giám đốc chụp ảnh lưu niệm cùng

Ban Chấp hành lâm thời Hội Cựu sinh viên

thành lập Hội cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền vào ngày 03/04/2021. Về dấu ấn này, anh Cường chia sẻ thêm “Thời điểm đó đã thống nhất được 40 thành viên tham gia Ban chấp hành, gồm đại diện của các khoa. Anh Vũ Hải Quang là cựu sinh viên cao học của Khoa Phát thanh - Truyền hình, đồng thời đang là Phó tổng giám đốc Đài tiếng nói Việt Nam là Chủ tịch hội cựu sinh viên, có thầy Tuyên là phó chủ tịch phụ trách phía Bắc, còn tôi phụ trách phía Nam. Các thành viên Ban chấp hành ở phía Bắc là chính.” Có những bạn phóng viên chuyển công tác vào miền Nam, thời gian đầu còn bỡ ngỡ đã nhận được sự giúp đỡ của hội cựu sinh viên như giới thiệu những nơi thuê trọ, đồng thời cũng chia sẻ thông tin tác nghiệp cho nhau là rất quan trọng ”. Ngoài ra những thành viên có điều kiện tốt hơn sẽ tìm cách để giúp đỡ các thành viên khó khăn. Hơn nữa, nhóm còn thường xuyên tổ chức những buổi gặp mặt giao lưu các thành viên của nhóm tại

miền Nam nói chung cũng như TPHCM nói riêng để có thể kết nối, chia sẻ những thông tin liên quan đến vấn đề về tác nghiệp, cũng như có sự giao lưu, kết nối chia sẻ với nhau về mặt tinh thần. Đặc biệt khi những thầy cô của Học viện vào miền Nam công tác nhóm thường xuyên tổ chức những buổi giao lưu gặp gỡ.

Anh Lê Cường dành lời khuyên cho thế hệ sinh viên trẻ của Học viện Báo chí và Tuyên Truyền là “Khi chọn trường mình học là có sự lựa chọn nghiên cứu rồi, khi đã lựa chọn bước chân vào rồi thì phải tập trung hết mình cho nó. Phải tìm hiểu, học hỏi để cho việc cầm bằng cử nhân báo chí là xứng đáng. Đó là hành trang cho mình vào đời, để công tác sự nghiệp ngoài xã hội. Cũng mong các bạn sinh viên chúng ta khi đã bước chân vào trong trường, hãy luôn luôn bảo vệ uy tín, giữ được thương hiệu, và làm thế nào để khi bước chân ra nghề thì mình có được sự tự hào mình là sinh viên của Học viện Báo chí và Tuyên Truyền”

NHÀ BÁO ĐỖ DOÃN HOÀNG: CON ĐƯỜNG BÁO CHÍ ĐẦY HOÀI BÃO

Khánh Linh, Nguyễn Ngọc Khánh Linh - Báo In K41

Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng (hiện đang công tác tại Báo Điện tử Dân Việt / Nông thôn Ngày nay) là một trong những nhà báo trưởng thành từ Khoa Báo chí (nay là Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền). Anh là người thành công ghi danh trong làng báo với tư cách một nhà báo điều tra, từng 6 lần đoạt giải Báo chí Quốc gia, trong đó có Giải A vào năm 2021; Giải A, Giải Báo chí Toàn quốc về phòng chống tham nhũng, tiêu cực…

Nghề chọn người và người chọn nghề

Thế hệ của nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, nhiều người đến với nghề báo tình cờ và ngẫu hứng. Thế nhưng sau này, họ yêu nghề và say nghề thực sự. Từ những năm tháng chập chững cho đến khi lành nghề, say nghề và gắn bó với nghề là một hành trình gian khó. Với nhà báo Đỗ Doãn Hoàng, đến với nghề là một cái duyên. “Tuổi ấu thơ, tôi nghĩ làm báo là nghề được đi khắp nơi khám phá thế giới. Lúc đầu, tôi chỉ khám phá cái cánh rừng gần nhà tôi rồi sau đó là ngọn núi quê tôi, dần dần tôi có khát vọng khám phá thế giới, xuất phát điểm của tôi là một người yêu văn chương”. . Nghề báo điều tra cũng đến với nhà báo Đỗ Doãn Hoàng cũng tình cờ như cách mà nhà báo bước chân vào Trường Báo chí. Anh bộc bạch: “ Bởi vì công tác điều tra rất hấp dẫn, ở thế giới có cái “investigation journal ism” - tức là nhà báo điều tra. Chúng tôi rất thích cái danh hiệu đấy, chúng tôi tiếp xúc với các nhà báo nước ngoài, họ quyền lực, họ hiểu biết xã hội, họ như một luật sư, như một công an, như một nhà điều tra, như một thám tử, điệp viên.

Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng

Và cũng may mắn là tôi có cơ hội làm cho báo của ngành công an, được người ta đào tạo những kiến thức cơ bản và sau đấy tôi nhận ra được là báo chí phải làm một điều gì đó cho xã hội.”

26 năm cầm bút và “hành trình vạn dặm”

Ngay từ khi mới là chàng sinh viên khoa Báo chí - Học viện Báo chí và Tuyên truyền,

nhà báo Đỗ Doãn Hoàng đã viết những tác phẩm đầu tiên và đăng trên các tờ báo khác nhau. Không rụt rè, tự ti vì sự non nớt về tuổi đời, tuổi nghề giống như nhiều người bạn cùng trang lứa, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng nổi bật với tay bút phóng sự bẩm sinh với sức trẻ quyến rũ. Và sau hơn 20 năm làm báo, khi ngồi lại trò chuyện với chúng tôi anh bồi hồi nhớ về những kỉ niệm thời

sinh viên: “Lúc bấy giờ không có chuyện dùng điện thoại di động hay lái ô tô đi làm mà lúc bấy giờ chỉ có thể đi xe đạp thôi. Mãi sau này tôi mới được dùng Internet để gửi bài đến các tòa soạn, còn ngày trước chỉ có viết tay xong in ra gửi họ thôi, sau đó muốn gửi lần nữa phải dùng tay viết lại vì toà soạn họ muốn giữ bản gốc. Đi tác nghiệp thì cũng không có máy ghi âm, tôi từng phải vay nặng lãi để mua một chiếc máy ảnh của Liên Xô. Đi đâu cũng vất vả, đi xa phải đi xe khách, khách sạn nhà nghỉ không phát triển như bây giờ thì phải liên lạc với các cơ quan chức năng để ở nhờ nhưng mình là sinh viên đi ai người ta tiếp đâu. Lúc đấy cũng không có tiền mà ăn cơm bụi, kinh tế không đủ muốn được ăn cơm dọc đường đi công tác phải nghĩ ra mà viết mới có tiền nhuận bút”.

Những năm 1993-1998 phóng viên tác nghiệp hiện trường gặp nhiều khó khăn về trang thiết bị. Khi ấy phóng viên tác nghiệp bằng máy ảnh, máy quay vô cùng phức tạp, lỉnh kỉnh nhiều chứ không được gói gọn trong chiếc điện thoại bé xíu như bây giờ: “Nếu như bây giờ các bạn sinh viên đi tác nghiệp có điện thoại thông minh, máy tính xách tay, phương tiện đi lại thuận tiện hơn, hay có một xã hội “connect”(kết nối), bạn muốn tìm Đỗ Doãn Hoàng chỉ cần tìm kiếm là ra rất nhiều thông tin, ra tất cả cuộc đời tôi trên đó, ngày xưa thì không thể làm điều ấy”. Chính những khó khăn trên đã gây không ít trở ngại cho phóng viên

Đam mê“ xê dịch”, thích đi đây đó của nhà báo Đỗ Doãn Hoàng đem đến cho nhà báo rất nhiều tác phẩm nổi bật

đặc biệt về mảng điều tra. “Kể cả ảnh cũng phải làm một phòng máy ảnh, tự rửa ảnh nên rất nhiều thứ nó lích kích của một nghề báo khổ”.

Tuy nhiên trái ngược với khó khăn về vật chất là bầu không khí sôi động của nghề báo, dẫu số lượng nhà báo cũng như số lượng sinh viên báo chí không được nhiều như bây giờ. Khi ấy phong trào sáng tạo của các nhà báo vô cùng mạnh mẽ, bản thân có những cán bộ đã là nhà báo rồi họ vẫn đi học và họ viết báo một cách say sưa. Trong muôn vàn khó khăn về điều kiện kinh tế, đối với nhiều phóng viên tác nghiệp hiện trường lại có nhiều thuận lợi hơn so với bây giờ. Theo lời kể của nhà báo Đỗ Doãn Hoàng ngày ấy đi cơ sở rất “hồn nhiên”, người ta không đề phòng gì cả, đơn giản chỉ thấy một người viết báo cũng đã rất

trân trọng, đến hiện trường thì được đón tiếp, giúp đỡ. Ở cái thời mà theo anh kể là “truyền thông và mạng xã hội chưa phát triển”, người dân chỉ cần thấy ai cầm máy ảnh họ quý lắm, đặc biệt hơn khi biết đó là sinh viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền thì họ càng trân trọng hơn. Khi ấy, sinh viên “đi đến đâu, người ta cũng nói chuyện bắt tay rất là vô tư, trình bày vấn đề đầu đuôi. Truyền thông và mạng xã hội chưa phát triển, người ta chưa đề phòng, muốn tìm hiểu điều gì cũng rất là đơn giản”.

Xuất bản 30 đầu sách và đi qua 30 quốc gia/vùng khu vực trên thế giới, nhà báo Đỗ Doãn Hoàng đây đó trên khắp mọi miền tổ quốc như người du mục, “ thèm” đặt đôi chân mình trên những mảnh đất mới. Làm nghề điều tra như một người đi săn, chỉ cần

thấy dấu vết của “con mồi” thì dù có là nơi núi cao hẻo lánh, bất chấp hiểm nguy phóng viên cũng bất chấp để truy đến tận cùng chân tướng.

Tuy nhiên phóng viên gặp nguy hiểm trong quá trình làm báo điều tra là điều không thể tránh khỏi. Đã rất nhiều lần nhà báo đối diện với sự đe dọa, trả thù khi những phóng sự được đăng tải. Có những ngày người làm báo phải uống suối, nằm rừng để tiếp cận các đối tượng điều tra; ngày thì phải đóng vai thành “đồng bọn” để xâm nhập vào những “làng buôn” bán thú rừng, lần thì lại biến thành những người mua chuyên nghiệp để thăm dò đối tượng điều tra,... Vô vàn các vai diễn trong một phóng sự “ Kinh những người mua chuyên nghiệp để thăm dò đối tượng điều tra,... Vô vàn các vai diễn trong một phóng sự “ Kinh hoàng những chiêu trò tàn sát thú rừng” được nhà báo và cộng sự đăng tải trên báo Điện tử Dân Việt. Phóng sự đó chỉ là một trong rất nhiều phóng sự điều tra của Đỗ Doãn Hoàng. Làm nhiều đề tài phóng sự, được nhiều giải thưởng, nhưng “Kinh hoàng những chiêu trò tàn sát thú rừng” là tác phẩm đặc biệt hơn cả với nhà báo Đỗ Doãn Hoàng và cộng sự, bởi “Chúng tôi điều tra đến hơn 50 kỳ và lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam có vụ giải cứu hổ lớn đến như vậy. Có tới 24 cá thể hổ được phát hiện,có những đối tượng tù hơn 20 năm mà còn có những đối tượng chưa xử hết” - anh chia sẻ.

Trao truyền ngọn lửa nghề cho thế hệ trẻ

Với nhà báo Đỗ Doãn Hoàng: Mỗi người phải chịu khó nuôi dưỡng ngọn lửa đấy bằng cách mình yêu nghề, yêu công lý ở đời, yêu những nỗ lực mà một người cầm bút có thể đóng góp cho cộng đồng, yêu xã hội công bằng, bác ái và thấm đẫm chất nhân văn; vì cộng đồng. Mình làm nghề viết, ngòi bút, máy ảnh, các công cụ tác nghiệp phải tạo thành tác phẩm có hiệu ứng xã hội thì mới đóng góp được cho xã hội. Mỗi ngành nghề sinh ra đều có vai trò khác nhau, bản thân người làm nghề đóng góp cho cộng đồng bằng những phương thức riêng biệt của ngành nghề đó cho xã hội. Nghề báo cũng có tác dụng với xã hội, là thông qua tác phẩm của mình để nâng cao xã hội, cũng giống như thông qua hình tượng nhà báo, nhân cách làm báo của mình để đóng góp cho xã hội. Có thể chưa chắc thông qua tác phẩm mà thông qua uy tín, hành động của mình bởi trước khi làm một nhà báo mình là một công dân, cho nên mình làm gì cho xã hội thông qua hoạt động sống của mình chứ không riêng việc sáng tạo ra tác phẩm.

“Các bạn nên nuôi dưỡng trí tuệ, cảm xúc, hiểu biết của mình cũng như tình yêu đối với nghề- nghề sáng tạo, nghề làm báo và một tình yêu với khát vọng cống hiến cho cộng đồng. Không phải bạn làm cho đẹp hình ảnh của bạn, không phải bạn làm vì kiếm tiền cho túi tiền của bạn, củng cố vị trí của bạn trong tòa soạn hay làng báo, mà phải cao hơn là làm vì cộng đồng. Muốn làm được như thế các bạn phải rất

nghiêm túc, có trình độ, có trí tuệ, có một trái tim nóng, có một sự thông thái, tinh thần học tập nghiêm túc, có kỹ năng sống tốt”.

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm truyền thống Viện báo chí, Học viện báo chí và Tuyên truyền dù hiện tại đang phải công tác xa nhà không có cơ hội chung vui cùng những người bạn, nhưng nhà báo Đỗ Doãn Hoàng gửi lời chúc mừng lễ kỷ niệm “qua theo dõi trên mạng xã hội, trên báo chí cũng như trên truyền hình tôi thấy rất tự hào về truyền thống các cơ sở đào tạo cũng như là Viện Báo chí. Thế hệ chúng tôi như gia đình tôi có đến 4-5 người học trong Học viện, bản thân tôi cũng trưởng thành từ đấy và quay lại thỉnh giảng rất nhiều. Trong các sự kiện của nhà trường như là sự kiện tuyển sinh AJC Open Day 2022 tôi cũng đều đến và giao lưu. Viện Báo chí là một phần rất quan trọng của cuộc đời chúng tôi, có được các cơ sở đào tạo thì chúng tôi mới có được sự nghiệp cũng như là cuộc sống ngày hôm nay. Tôi muốn gửi lời chúc mừng, chúc sức khoẻ thầy cô, các nhà nghiên cứu, Viện Báo chí và Học viện Báo chí và Tuyên truyền với một cái lòng biết ơn”.

Nhà báo Đỗ Doãn Hoàng bộc bạch “Nếu cho chọn lại nghề, tôi vẫn chọn làm báo. Nó thỏa chí tang bồng lắm. Nó giống như kẻ lang thang ấy, lúc đi thì thấy mệt, đôi lúc thấy tuyệt vọng, nhưng khi ngồi nghĩ lại thì chuyến đi nào cũng tuyệt vời. Có khi càng vất vả rồi sau này càng thấy tuyệt vời.”

FIRE UP 2022 VÀ NHỮNG SỰ KIỆN ĐẶC SẮC CỦA VIỆN BÁO CHÍ

Bích Ngân, Mai Chi - Báo In K41

Trong khuôn khổ chuỗi sự kiện chào Tân sinh viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, sự kiện thường niên Fire Up 2022 sẽ diễn ra vào lúc 17h30 ngày 29/10 tại Hội trường C, Học viện Báo chí và Tuyên truyền với hai hoạt động chính là Lễ trao giải Báo chí - Truyền thông Thắp sáng và đêm đaị nhạc hội Fire Up 2022: Perfect Puzzle.

Không ngừng đổi mới trên hành tình đốt lửa đam mê Giải Báo Chí - Truyền thông Thắp Sáng (Fire Up) là cuộc thi uy tín được tổ chức thường niên của đơn vị chủ trì là Viện Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cùng với sự tham gia đồng tổ chức của các đơn vị: Báo Quân đội nhân dân, Hội Truyền thông số Việt Nam, Hội Mỹ thuật Hà Nội, Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Đoàn Thanh niên Thông tấn xã Việt Nam, Đoàn Thanh niên Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Mùa giải đầu tiên (2020 - 2021) được tổ chức thành công với số lượng 320 tác phẩm, sản phẩm, dự án báo chí, truyền thông có chất lượng được gửi về. Với mùa giải thứ hai (2021 - 2022), Fire Up vẫn luôn giữ được sức hút, khẳng định là một “sân chơi” nghề thiết thực, góp phần phát hiện và ươm mầm những tài năng trong lĩnh vực báo chí - truyền thông khi thu hút tới hơn 500 hồ sơ đăng ký dự thi, không chỉ từ các bạn sinh viên mà còn từ rất nhiều các bạn học sinh có đam mê báo chí - truyền thông toàn quốc. Đây có thể coi là một thành công rất lớn của mùa giải thứ hai về mục đích mở rộng quy

Giải Thắp Sáng 2022 thu hút gần 500 hồ sơ đăng kí

mô tiếp cận đến đối tượng dự thi trên địa bàn cả nước. Nếu ở mùa giải đầu tiên chỉ quy tụ được sự tham gia của các đối tượng là sinh viên thì đến với mùa giải thứ hai, đã có tới 93 hồ sơ dự thi đến từ học sinh thuộc các trường THPT bao gồm: trường THPT chuyên Phan Bội Châu (thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An), trường THPT chuyên Lam Sơn (tỉnh Thanh Hóa), trường THPT Cẩm Phả (thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh), trường THPT Thái Hòa (thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An), trường THPT Bãi Cháy (thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh).

Bạn Nguyễn Bá Khải - Phó trưởng Ban Truyền thông của mùa giải năm nay chia sẻ thêm về những kỳ vọng và trăn trở từ phía ban tổ chức trong công tác truyền thông: “Mùa giải đầu tiên đã diễn ra rất thành công với nhiều tác phẩm dự thi được đánh giá cao. Đến với mùa giải thứ hai, công tác truyền thông của ban tổ chức cũng gặp áp lực về việc làm sao để mùa giải này có thể tiếp cận tốt hơn với công chúng. Đặc biệt là các bạn học sinh, sinh viên ở quy mô rộng hơn, phạm vi tốt hơn mùa trước, không chỉ ở thủ đô Hà Nội mà còn ở nhiều tỉnh thành trên cả nước.”

Dự án “Hành trình 10 năm mang tên Thành phố Cẩm Phả” là một trong những dự án truyền thông lọt vào top 50 vòng Chung Khảo của mùa giải. Đây là một dự án đặc biệt bao gồm 10 thành viên trong câu lạc bộ Youth News với đa số đều là học sinh khối 11 và 12 đang theo học tại trường THPT Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Tác phẩm nằm trong top 50 đã cho thấy tài năng và tình yêu quê hương của một thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, dự án cũng đánh dấu một bước tiến mới của giải Thắp sáng khi đã có những bài đăng đến từ học sinh, sinh viên không thuộc Học viện Báo chí và Tuyên truyền gửi về nằm trong top 50.

Bên cạnh đó, mùa giải năm nay đã tổ chức thành công hai hoạt động truyền thông trực tiếp tiêu biểu. Mở đầu là hoạt động truyền thông quảng bá giới thiệu giải Thắp sáng tại Hội báo toàn quốc 2022 với các hoạt động chính như phát tờ rơi, tờ gấp, chiếu video giới thiệu tổng quan của lễ trao giải mùa đầu tiên. Hoạt động thứ hai được diễn ra trong Hội trại kỷ niệm 60 năm thành lập Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tại gian hàng của Viện Báo chí, ban truyền thông đã tổ chức quảng bá với hoạt động thu hút hơn 300 sinh viên của Học viện đến tham quan, nghe giới thiệu về Giải và tham gia một số hoạt động như check-in với filter của mùa giải trên instagram, nhận quà thông qua việc theo dõi fanpage, tik tok,... Ngoài ra, ban tổ chức mùa giải cũng hỗ trợ của các cơ quan đồng tổ chức Giải trong việc bảo trợ truyền

thông trên các trang báo điện tử và trang thông tin điện tử. Các hoạt động offline và online được kết hợp nhuần nhuyễn và liên tục trong suốt hơn 1 năm phát động mùa giải cũng đã góp phần gây được tiếng vang lớn, khẳng định uy tín của Giải Báo chí - Truyền thông Thắp sáng Fire Up nói riêng và Viện Báo Chí nói chung.

FIRE UP 2022: PERFECT PUZZLE:

Những mảnh ghép hoàn hảo Sở hữu thông điệp “K42 là mảnh ghép hoàn hảo ở hiện tại.” FIRE UP 2022 là lễ chào tân mang hy vọng lớp sinh viên kế cận có thể tiếp nối 60 năm truyền thống của Viện Báo Chí. Đồng thời, ban tổ chức cũng muốn thông qua sự kiện lần này khẳng định Viện Báo Chí không chỉ là môi trường đào tạo những kỹ năng chuyên sâu, mà còn là nơi giúp sinh viên có thể trải nghiệm nhiều hoạt động thực tế, để các bạn rèn rũa bản thân, tạo ra nhiều dấu mốc quan trọng trên con đường làm nghề.

Chương trình FIRE UP năm nay chỉ được lên kế hoạch và chuẩn bị trong một quãng thời gian ngắn. Theo anh Trung Dũng - trưởng Ban Tổ Chức chia sẻ, ý tưởng “Những mảnh ghép hoàn hảo” xuất phát từ sự đặc biệt của khóa năm nay, khi số lượng sinh viên nhập học đúng với dự tính, các thành viên của mỗi lớp đều được chia đều khắp các khối với mức điểm cân bằng, tạo nên những tập thể đa màu sắc. Ngày 8/10, fanpage của sự kiện công khai đăng tải bộ nhận diện với hai màu đỏ trắng nổi bật, nhận được sự yêu thích

của các bạn sinh viên. Được biết cả quá trình lên ý tưởng, xây dựng và công khai chỉ diễn ra vỏn vẹn trong vòng 5 ngày.

Để có thể lên kế hoạch và bắt đầu quá trình thực hiện một sự kiện đòi hỏi một lượng lớn nhân lực, đặc biệt là đối với một sự kiện lớn như FIRE UP. Theo bạn Sơn Nguyễntrưởng Ban Hậu cần chia sẻ: “Vì FIRE UP năm nay diễn ra gấp gáp, nên gặp khá nhiều khó khăn. Việc tổ chức muộn hơn chương trình chào tân của các khoa khác cũng sẽ khiến Fire Up gặp trở ngại trong việc xin tài trợ, liên hệ ca sĩ khách mời, hay là việc chọn vị trí đẹp nhất để đặt photobooth…. Tuy nhiên, các thành viên ban tổ chức đều thông cảm và lấy đó làm động lực để cố gắng 200% so với mọi năm. Tính đến thời điểm hiện tại, các đầu việc vẫn đang theo một trình tự và tiến độ hợp lý. Ngoài ra, các ban của chương trình cũng làm việc và hỗ trợ nhau rất nhiều, do đó chương trình vẫn kịp tiến độ từ nay cho tới đêm nhạc hội.” Đại diện cho ban tổ chức, bạn Nguyễn Sơn bày tỏ hy vọng FIRE UP 2022 sẽ là mảnh ghép đầu tiên trong bức tranh thanh xuân rực rỡ không chỉ của các bạn K42 Viện Báo chí, mà còn của toàn bộ sinh viên Học viện.

Chỉ còn vài ngày nữa sẽ diễn ra đêm nhạc hội, dù khối lượng công việc còn khá nhiều nhưng ban tổ chức đang gấp rút hoàn thiện các khâu chuẩn bị. Bởi lẽ tất cả đều muốn đem đến cho các bạn tân sinh viên một đêm nhạc thật đáng nhớ.

VIBACHI TRONG KÝ ỨC CỰU SINH VIÊN

Diễm Quỳnh, Khánh Vy - Báo In K40 Nhóm phóng viên chúng tôi đã có buổi gặp gỡ anh Ngô Vương Tuấn, Phó tổng biên tập báo Tuổi trẻ Thủ đô, cựu sinh viên K16 Khoa Báo chí, Phân viện Báo chí và Tuyên truyền (nay là Viện Báo chí - Học viện Báo chí và Tuyên truyền), được lắng nghe những tâm sự chân thành của anh về nơi nuôi dưỡng tri thức của những người yêu viết lách

Kỉ niệm ùa về thời sinh viên Với anh Tuấn, kỉ niệm khi còn ở kí túc xá là những kí ức hiện lên đầu tiên khi nhắc về thời đại học: “Điều làm tôi nhớ nhất về thời sinh viên khi được thoải mái chơi và học tập với bạn bè. Những ngày chúng tôi rủ nhau đạp xe đi chơi xa, tổ chức sinh hoạt vào ngày lễ, dịp kỉ niệm hay những buổi sinh hoạt lớp là những kí ức đẹp mỗi khi chúng tôi ngồi lại ôn chuyện cũ”. Chuyện vui có nhiều, những tháng ngày khó khăn cũng không ít. “Thời sinh viên phụ thuộc vào trợ cấp từ gia đình, những tháng hết tiền hay gia đình chậm gửi

lên, anh em chúng tôi sống dựa vào nhau. Có những ngày phải sang “ăn nhờ” nhà thầy giáo. Thiếu thốn đủ đường nhưng vui và ấm cúng” - anh Tuấn vui vẻ kể lại. Được hỏi về chuyện học tập, như hồi tưởng lại những năm tháng sinh viên báo chí của mình, anh Tuấn nhớ lại từng người thầy: “Thầy Trần Hòa Bình với cách dạy phóng khoáng khiến tiết học thoải mái, thú vị hơn và bài giảng của thầy khiến chúng tôi nhớ rất lâu, theo một cách rất riêng. Nhưng cũng có những môn học rất nghiêm túc, áp lực và căng thẳng, nhưng được học, được

tiếp thu thêm nhiều kiến thức chính là động lực cho chúng tôi cố gắng học tập chăm chỉ hơn nữa.”

Anh Ngô Vương Tuấn trước đây là sinh viên chuyên toán, sau chuyển hướng sang khối C và quyết định thử sức với nghề báo. Đứng trước một môi trường học tập mới, mỗi thầy cô có cách truyền đạt kiến thức khác nhau, quả thật sẽ rất khó khăn nếu không có sự giúp đỡ của anh em bạn bè và thầy cô giáo Nhớ về người thầy năm xưa, cựu sinh viên chia sẻ: “Thầy Hà Huy Phượng với chúng tôi tình cảm như anh em trong nhà, giúp đỡ chúng tôi

Anh Ngô Vương Tuấn, Phó tổng biên tập báo Tuổi trẻ Thủ đô

những tháng ngày khó khăn tài chính, xốc lại tinh thần mỗi khi chúng tôi chán nản, chỉ dạy từng đường đi nước bước cho sinh viên, là người gắn kết anh em tôi qua những buổi sinh hoạt chung. Thầy cũng là người dắt chúng tôi trải qua quãng thời gian đầu đặc biệt khó khăn, giúp chúng tôi thích nghi với cách học tập và cách giảng dạy trong môi trường đại học”.

Niềm tự hào, xúc động của cựu AJC-er

Điều làm ông Tuấn ấn tượng về sinh viên của trường hiện nay là sự năng động, tinh thần chủ động. Các bạn trẻ mạnh dạn tiếp cận nguồn tin, những nhân vật lớn để lấy kinh nghiệm là điều mà sinh viên thời xưa chưa làm được. Chia sẻ lời khuyên cho những cây bút trẻ, anh Tuấn với tư cách là một người đi trước khuyên rằng: “Sinh viên nên tận dụng những kỳ thực tập để trải nghiệm thực tế nhiều nhất có thể. Sinh viên nên chọn những ban có phạm vi thông tin rộng, được đi tác nghiệp nhiều để thu nạp kiến thức và rèn luyện kỹ năng chuyên môn. Ngoài ra, nên học thêm về media, biên tập hình ảnh và video để bắt kịp xu hướng và gia tăng cơ hội việc làm”

Chia sẻ cảm nghĩ về Viện Báo chí, Phó tổng biên tập Ngô Vương Tuấn rất vinh hạnh và tự hào khi là một phần của AJC nói chung và VIBACHI nói riêng. Với nhiều ngành học mới được thành lập như Marketing, Truyền thông đa phương tiện,... đều cho thấy sự nhạy bén, năng động, bắt kịp

xu hướng của Viện Báo chí. Đây chính là ấn tượng sâu sắc nhất của anh đối với trường. Với sự khan hiếm nhân lực Media như thời nay, rất vui mừng khi AJC đã và đang tâm huyết đào tạo ra nhân lực cho các cơ quan báo chí truyền thông một cách rất nhanh nhạy và đúng thời điểm. “Nhân dịp 60 năm ngày thành lập trường, chúc cho Học viện Báo chí và

Tuyên truyền nói chung và Viện Báo chí nói riêng sẽ luôn vững tay chèo, lèo lái con đò tri thức cập bến thành công rực rỡ. Chúc cho các giảng viên luôn tâm huyết với nghề để tiếp tục đào tạo ra những người con ưu tú, tiếp nối truyền thống lâu năm của Học viện”

Anh Ngô Vương

phát biểu trong buổi đại hội

THẦY TRẦN BÁ LẠN: 30 NĂM GẮN BÓ VỚI KHOA BÁO CHÍ VÀ NHỮNG CỐNG HIẾN KHÔNG NGỪNG NGHỈ

Ánh Ngọc - Báo in K41 Viện Báo chí thuộc Học viện Báo chí và Tuyên truyền - tiền thân là Khoa Báo chí - cái nôi đầu tiên đào tạo nguồn nhân lực của ngành, được hình thành và phát triển qua 60 năm ( 1962 - 2022). Đặc biệt, nhắc đến Viện Báo chí, không thể không nhắc đến thầy Trần Bá Lạn - Nguyên Trưởng khoa Báo chí đầu tiên đúng nghĩa của nền báo chí Cách mạng Việt Nam - người thầy có công lớn, góp phần đặt nền móng xây dựng vững chắc cho Viện Báo chí đi đến thành công ngày hôm nay.

Trước khi về giảng dạy tại Trường Tuyên giáo (tiền thân của Học viện Báo chí và Tuyên truyền), thầy đã có thời gian theo học và công tác tại đâu?

Trong suốt cuộc đời của tôi, tôi thấy may mắn vì đã được kết nạp vào Đảng từ rất sớm - năm tôi mới mười chín tuổi. Sau đó, tôi được cử đi học trường Kỹ nghệ liên khu 4 rồi về công tác ở Báo Tiền Phong. Tiếp đấy, tôi được cử du học Khoa Tân văn - Báo chí, Trường Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) sau một thời gian tham gia công tác báo chí phục vụ “Chiến dịch Điện Biên Phủ”. Ngay từ khi còn đang du học ở nước bạn, các cơ quan quản lý ở trong nước báo tin đã quyết định điều chuyển tôi từ Báo Tiền Phong sang Báo Lao Động. Tuy nhiên, sau lại có quyết định mới là ngay khi tôi tốt nghiệp xong, về thẳng Ban Tuyên huấn Trung Ương, giúp Vụ Báo chí theo dõi mảng tuyên truyền công nhân. Công tác ở Vụ báo chí một thời gian, tôi được điều về Trường Đại học Nhân Dân mở lớp báo chí. Đầu năm 1962 Trường Tuyên giáo Trung Ương thành lập,

Khoa Báo chí ra đời, tôi lại được quyết định về đây làm cán bộ giảng dạy của Trường Tuyên giáo Trung Ương.

Những ngày đầu xây dựng Khoa báo chí, thầy cũng như những người đồng nghiệp của mình có gặp nhiều khó khăn không?

Khó khăn đầu tiên là đất nước đang trong giai đoạn chiến tranh. Không như thế hệ học sinh, sinh viên bây giờ được đi học trong thời bình. Thời chiến, sinh viên phải vừa học vừa lo chạy giặc. Nhiều lúc đi học phải mang theo cả ghế, cả bàn gấp để nếu có đang học mà giặc đến còn đi sơ tán

được luôn. Khó khăn thứ hai là không có giáo trình. Để xây dựng được một bộ giáo trình như hiện nay cần rất nhiều thời gian và công sức. Lúc bấy giờ không có giáo trình gây ra nhiều khó khăn trong khi giảng dạy. Song, dù sao vẫn phải biên soạn cho được giáo trình nghiệp vụ với 13 môn học chính. Nhận thấy các thể tài phản ánh là khâu người học cần luyện tay sớm, tôi đã đăng ký biên soạn 4 môn: Viết phóng sự, ghi nhanh, tường thuật và viết gương người tốt việc tốt. Đó là những môn học mà tôi đã nghiên cứu để giảng dạy ở các lớp trong 10 năm ( 1961 – 1971). Các môn còn lại

Thầy Trần Bá Lạn (Nguyên Trưởng khoa Báo chí, Trường Tuyên giáo Trung ương)

sẽ đề nghị các giảng viên thỉnh giảng soạn thảo. Cái thứ ba là không có máy ảnh. Máy ảnh thực sự rất quan trọng khi học báo, nhưng mà thời chiến khó khăn không phải ai cũng có. Rất may là sau này chúng tôi có nhận được hỗ trợ từ cấp trên nên mọi thứ cũng đỡ đi phần nào trong quá trình dạy và học.

Khóa I ( 1969 - 1973) được coi như sự mở đầu của Viện Báo chí bây giờ, thầy có thể chia sẻ thêm về khoảng thời gian ấy được không?

Khóa I với tôi cũng giống như bước đổi mới đặc biệt với khoảng 190 người học, chưa kể gần 20 người do Báo Nhân Dân, Bộ Công an gửi dự thính phần học nghiệp vụ, chuyển từ cách thức mở lớp bồi dưỡng trước sang phương thức đào tạo chính quy ở bậc đại học. Chính đây cũng là sự thành công trong đổi mới hướng tạo nguồn đầu tiên nâng lên chính quy đối với đội ngũ làm báo thành danh như Phạm Quốc Toàn, Nguyễn Uyển, Bùi Minh Sơn, Vũ Đình Hương, Trần Quang Huy,... Và thành công của Khóa I cũng coi như là cánh cửa mở ra những thế hệ tiếp

theo của khóa II. Khóa I đã đào tạo thành công những người làm báo chân chính, đúng mực.

Có câu chuyện nào tại Khoa Báo chí mà đến nay thầy vẫn không thể nào quên không?

Có một câu chuyện thế này. Ở một cơ quan báo chí lớn, Tổng giám đốc thấy có một vài trường hợp, đặc biệt là có một đồng chí nữ, về công tác nhưng không viết được nên bác đã cho gửi vào Khóa I. Thế sau một thời gian ra trường, thì lại viết được. Sau đó Tổng Giám đốc có nói một câu như này, “ Khóa I thành công đấy”. Với tôi, câu nói đấy rất hay. Giống như lời khẳng định, tuyên dương những cố gắng, sự miệt mài của thầy và trò của khóa đầu tiên, mở cửa cho những khóa sau.

Nhìn lại thành quả xây dựng và phát triển Khoa Báo chí, thầy có cảm xúc như thế nào? Cảm xúc của tôi trước hết là tự hào. Tự hào vì từ khóa I cho đến bây giờ có rất nhiều nhà báo thành công và làm báo đúng mực. Họ là những nhà báo đáng để thế hệ sau noi theo và học hỏi. Thứ hai

là tôi thấy trân quý tình cảm anh em. Những người đã cùng tôi xây dựng nền báo chí cách mạng từ những khó khăn, vất vả của nhiều năm trước để có thể có được nhiều thành tựu như ngày hôm nay.

Thầy nghĩ các bạn trẻ có đam mê làm báo hiện nay cần phải học hỏi và phát triển thêm những gì?

Báo chí ngày nay có nhiều thách thức, điều này cũng đòi hỏi các bạn trẻ làm báo không những cần có tâm huyết với nghề mà còn phải cố gắng, rèn luyện bản thân rất nhiều. Nhưng tôi nghĩ cái quan trọng là các bạn cần phải kiên trì. Sau đó là hãy cứ viết thật nhiều. Một khi đã có tác phẩm đăng báo, niềm đam mê của các bạn cũng sẽ vì thế mà được thôi thúc đi lên. Hãy cứ cố gắng, quyết tâm thì ắt sẽ làm được.

Thầy có chia sẻ gì tới Học viện cũng như Khoa Báo chí nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập ?

Chúc cho Học viện nói chung và Viện Báo chí nói riêng ngày càng phát triển, thành công, đào tạo thêm nhiều lớp thế hệ trẻ làm báo xuất sắc và đưa báo chí cách mạng Việt Nam đi lên. Chúc cho các bạn trẻ làm báo luôn giữ được đam mê, lửa nghề trong người, từ đó dẫn lối cho các em đi đến vạch đích cuối cùng.

Xin cảm ơn thầy về buổi chia sẻ ngày hôm nay!

Ngay cả khi về hưu, Thầy Lạn vẫn tham gia hỗ trợ các sinh viên của Viện Báo chí trong mọi hoạt động

Đắm

chìm trong không gian ngọt ngào của bữa tiệc âm nhạc “Welcome to AJC 2022: Euphoria”

Lê Tuyến, Nguyễn Đào - Báo in K41

Tối 21/10 vừa qua, đại nhạc hội “Euphoria” nằm trong khuôn khổ chuỗi sự kiện “Welcome to AJC 2022 - Euphoria” - chương trình chào tân của Học viện Báo chí và Tuyên truyền diễn ra đã gặt hái được nhiều thành công. Đêm nhạc đã mang lại dấu ấn khó phai trong tâm trí các tân sinh viên trường Báo, là “món ăn tinh thần” vô giá dành tặng các em.

Sự trở lại bùng nổ của đêm nhạc “Welcome to AJC 2022” Đến hẹn lại lên, “Welcome to AJC” là chương trình chào tân diễn ra thường niên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Đây là sự kiện được ví như “đặc sản trường Báo” dành tặng cho các tân sinh viên, giúp các em bước đầu cảm nhận được không khí sôi nổi của ngôi trường các em sẽ vào học.

Chương trình được tổ chức dưới sự chỉ đạo của Đoàn Thanh niên Học viện Báo chí và Tuyên truyền, do Đội Văn nghệ Xung kích kết hợp cùng các CLB, đội, nhóm thực hiện. Chủ đề của chương trình năm nay được lấy cảm hứng từ bộ phim “Charlie và nhà máy So cola” kết hợp cùng xu hướng Thế giới ảo (Virtual World).

Nổi bật nhất trong chuỗi sự kiện chào tân “Welcome to AJC” là đêm nhạc “Euphoria” - buổi tối ngọt ngào với những trải nghiệm khai mở mọi giác quan dành cho tân sinh viên trường Báo. Nếu như năm 2021 do tình hình Covid-19 diễn biến phức tạp nên “Welcome to AJC 2021Mamma Mia” đã được tổ chức trực tuyến thì đại nhạc tiệc “Welcome to AJC 2022: Euphoria” được tổ chức trực tiếp

Hợp xướng: “Ngàn ước mơ Việt Nam” mang đến một khởi đầu đầy trọn vẹn cho đêm đại nhạc tiệc Euphoria.

tại “thánh đường Học viện” đã làm bùng nổ mọi cảm xúc trọn vẹn nhất của người tham gia.

Món quà ngọt ngào cho một khởi đầu mới

Năm 2021 đã qua đi nhưng những dư âm về một năm dịch bệnh hoành hành vẫn còn mãi trong ký ức của các tân sinh viên tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Dù “vừa học vừa chống dịch” nhưng các em vẫn xuất sắc vượt qua khó khăn để chính thức ghi tên mình trên giấy báo nhập học. Do đó, “Welcome to AJC 2022” là “quả ngọt” dành tặng các em khi đến với trường Báo.

Bầu không khí của Học viện Báo chí và Tuyên truyền trong những ngày diễn ra sự kiện này luôn náo nhiệt, vui tươi và đã trở thành ấn tượng đẹp đối với các em tân sinh viên.

Theo Ngọc Linh (trưởng Ban Truyền thông - Đối ngoại của “Welcome to AJC 2022”) bày tỏ: “Đây là chương trình chào tân offline đầu tiên sau dịch nên mọi người trong Ban Tổ chức đều rất mong đem đến một sự kiện chỉn chu, hoành tráng nhất để dành tặng các em tân sinh viên. Đặc biệt là đại nhạc hội “Welcome to AJC 2022: Euphoria”, Ban Tổ chức

đầu tư công phu, tỉ mỉ nhất cả về nội dung, hình thức để mang tới cho các em những phút giây tuyệt vời nhất.”

Bữa tiệc âm nhạc “Euphoria” chiêu đãi các “thực thần” bằng những tiết mục hoành tráng, thú vị trong không gian kẹo ngọt rực rỡ. “Euphoria” được tổ chức thành hai phần: phần Lễ và phần Hội. Khai tiệc phần Lễ cũng là của đêm nhạc “Eu phoria” là tiết mục hợp xướng: “Ngàn ước mơ Việt Nam”. Với ca từ ý nghĩa cùng vũ điệu đẹp mắt do đội Văn nghệ xung kích thể hiện, tiết mục hợp xướng đã khai mở và chắp cánh bay lên những ước mơ cao đẹp của các em tân sinh viên. Tại phần Hội, clip viral “Senses banquet” được chiếu đã đem lại những xúc cảm ấn tượng trước hàng nghìn sinh viên có mặt tại hội trường C bởi thông điệp ngắn nhưng ý nghĩa: “Chúng ta hãy dũng cảm bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân để trải nghiệm nhiều điều thú vị trong cuộc sống. Hãy tận hưởng và thưởng thức bằng mọi giác quan, sống trọn vẹn trong từng cảm xúc”. Vở kịch “Thế giới kẹo ngọt” - đặc sản không thể thiếu của trường Báo đã làm mãn nhãn người xem bởi nội dung hài hước, mới mẻ nhưng cũng không kém phần nhân văn. “Thế giới kẹo ngọt” mang lại nhiều tiếng cười nhưng cũng có những khoảng lặng để người xem chiêm nghiệm về hạnh phúc thật sự của chính mình. Nằm ở phần cuối “Euphoria”, tiết mục hát “KEY: Euphoria” đã truyền tải trọn vẹn thông điệp ngọt ngào của “Welcome to AJC 2022” mang đến cho các bạn tân sinh

Các bạn tân sinh viên và sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền “cháy” hết mình trong đêm đại nhạc tiệc.

viên. Bên cạnh đó, sự kiện còn có nhiều tiết mục khác không kém phần hấp dẫn. Đặc biệt, sự góp mặt của dàn khách mời nổi tiếng với giới trẻ như Hà Nhi, LowG, DJ Nazk và MC Havok đã làm bùng cháy và thăng hoa cảm xúc của khán giả, mang đến thế giới âm nhạc đa sắc màu. Bạn Hoàng Trang (tân sinh viên lớp Báo phát thanh) chia sẻ: “Đại nhạc hội Euphoria đã trở thành một đêm đáng nhớ mà em không thể nào quên. Bản thân em khi hòa mình vào môi trường mới vẫn còn những bỡ ngỡ và lo sợ. Tuy nhiên, trải qua đêm nay, một đêm tuyệt vời trong sự thân thiện, năng động và nhiệt huyết của mọi người thì những lo lắng trong em đã biến thành những cảm xúc ngọt ngào, giúp em tự tin và háo hức hơn trong bốn năm học sắp tới.”

Sức nóng của đêm đại nhạc tiệc “Euphoria” diễn ra trọn vẹn phần nào nhờ sự chuẩn bị chu đáo và luôn trong tâm thế sẵn sàng vượt mọi khó khăn của Ban Tổ chức. Diễn

ra trong bối cảnh bình thường mới sau đại dịch, đại nhạc hội “Euphoria” có nhiều điểm khác trong cách tổ chức so với các năm trước như yếu tố an toàn phòng dịch, an ninh trật tự,... Bên cạnh đó, sau đại dịch Covid-19, vấn đề chi phí, khách mời cũng gặp một số khó khăn nhất định. Do đó, thành quả mà những gì bữa tiệc âm nhạc “Euphoria” đạt được đã làm “mát lòng” không chỉ người xem mà còn của những người cống hiến hết mình tạo nên đêm nhạc đặc biệt này.

Sôi động, nhiệt huyết và ý nghĩa chính là những thanh âm ngọt ngào đã biến bữa tiệc âm nhạc “Euphoria” trở thành đêm hạnh phúc của tân sinh viên Học viện. Đêm đại nhạc hội “Welcome to AJC 2022” thành công khép lại cũng là lúc mở ra những năm thanh xuân tươi đẹp của các tân sinh viên và hứa hẹn sự hấp dẫn của “Welcome to AJC” các năm tiếp theo.

ngôi trường này trước khi chuyển hướng sang một môi trường hoàn toàn mới.

Từ “ âm nhạc” đến “ báo chí” Sau 7 năm gắn bó với Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và cũng vừa tốt nghiệp thời gian gần đây, cứ ngỡ sẽ đi theo con đường âm nhạc chuyên nghiệp, thế nhưng Bảo Vân lại khiến không ít người ngỡ ngàng khi chuyển hướng sang một lĩnh vực “ chẳng hề liên quan” - Báo chí truyền thông. Trao đổi với phóng viên Báo chí trẻ, nữ thủ khoa không ngần ngại chia sẻ rằng, tuy đam mê viết lách chỉ mới xuất hiện nhưng em vẫn quyết định “ rẽ ngang” để thực hiện ước mơ của mình. Đặc biệt khi lựa chọn Học viện Báo chí và Tuyên truyền, em càng chắc chắn với lựa chọn của mình hơn vì tại đây, em sẽ được học tập và định hướng đúng đắn với chuyên ngành mà em đã chọn.

“Em có 2 tuần tham gia sinh hoạt công dân. Trong 2 tuần này, em đã cảm nhận rõ được rằng mình chọn AJC là không hề sai, và có thể coi đây là quyết định chính xác nhất mà em đã từng đưa ra cho đến thời điểm hiện tại”. Bảo Vân bày tỏ niềm vui khi học tại Học viện thay vì lo lắng phải làm quen với môi trường mới. Ngay trước lễ khai giảng một ngày mới biết bản thân là thủ khoa, Nguyễn Bảo

Tân binh khủng long của Vibachi - Nguyễn Bảo Vân TTĐC K42

Vân dường như không thể tin danh hiệu “ thủ khoa” của Viện Báo chí thuộc về mình.“ Trong lòng em lúc đó không dám tin đấy là thật nhưng sau khi bình tĩnh lại, em cảm thấy tự hào vì bản thân đã trở thành thủ khoa của Học viện nói chung và Viện báo chí nói riêng. Nó thực sự là niềm hạnh phúc đối với em và cả gia đình”.

Nỗ lực hết mình dù có gặp bất cứ trở ngại gì

Ngoài việc phải học song song hai trường thì suốt 3 năm cấp 3 phải học online đến 80% cũng là một trong những khó

khăn lớn mà Vân gặp phải. Đường truyền mạng không ổn định, loa mic gặp vấn đề và hơn hết là khó tập trung. Những sự cố đáng tiếc này đôi khi đã vô tình gây nên trở ngại trong việc tiếp thu kiến thức và ôn tập cho em. Tuy nhiên, không vì thế mà bỏ cuộc, nữ thủ khoa của Viện Báo chí vẫn cố gắng hết mình, sắp xếp thời gian hợp lý để vừa ôn thi Trung học Phổ thông quốc gia vừa có thể tốt nghiệp xuất sắc tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Vân cũng chia sẻ thêm, em không tự tạo áp lực cho mình vì nếu làm vậy, bản thân sẽ dễ

rơi vào trạng thái hồi hộp, lo lắng và có thể ảnh hưởng tới kết quả thi cử sau này. Thay vào đó em sẽ tạo ra động lực để khiến bản thân có tinh thần học hỏi và cố gắng hơn. Ví dụ như khi luyện đề được điểm cao, em sẽ vui mừng mà đi làm thêm đề nữa. Học tập và thi cử với mong muốn đỗ vào ngành mình thích ở ngôi trường mà mình đã chọn là điều mà Vân hướng tới. Đây có thể coi là mục tiêu tích cực khi hiện nay tình trạng chạy đua vào các ngành, các trường “ hot” đang dần trở nên phổ biến, gây ra tình trạng cạnh tranh áp lực giữa nhiều học sinh.

Cùng với đó, tự cân bằng giữa việc học và nghỉ ngơi cũng là cách mà Bảo Vân giúp mình thoát khỏi những căng thẳng sau các giờ học trên lớp, đặc biệt ở các môn em còn chưa tự tin: “ Em dành thời gian để tham gia các hoạt động ngoại khóa, tham gia dự án như các bạn học sinh cấp 3 khác và cũng dành thời gian để đàn hát như một cách xả stress hàng ngày, nhất là sau hàng giờ học Toán vì em đã từng bị mất

phong độ ở môn học này”.

Từ một học sinh được đào tạo để trở thành nhạc sĩ, khi bước chân sang “lãnh địa” của các môn học xã hội, Nguyễn Bảo Vân thành thật cho biết em đã gặp không ít khó khăn khi phải rèn luyện thêm nhiều kỹ năng mới trong học tập và làm bài thi, phải học thuộc và ghi nhớ nhiều hơn. Tuy nhiên, Vân cũng đã tìm thấy nguồn động lực lớn lao từ sự giúp đỡ của

thầy cô và bạn bè: “ Em luôn biết ơn và muốn gửi lời cảm ơn tới những người đã ở bên cạnh em trên con đường học tập, thi cử, dù em gần như không bao giờ thể hiện ra bên ngoài điều đó. Em nghĩ mình thật sự may mắn khi tìm thấy hứng thú trong những giờ học Ngữ văn đầy cảm xúc, sống động và hấp dẫn của người thầy giàu kinh nghiệm và đầy tâm huyết. Bài giảng cuốn hút của thầy cùng những câu chuyện, ví dụ minh họa gần gũi và thú vị khiến em thấy mình luôn mong đợi giờ học này hơn bao giờ hết. Thêm vào đó, các bạn bè xung quanh em cũng giúp em làm nhiều bộ đề thi thử, chỉ cách làm bài tận tình và cùng em xem xét bài kỹ lưỡng với những lời nhận xét thiết thực để giúp nhau nhận ra những điểm yếu cần khắc phục và điểm mạnh cần phát huy. Mong rằng lời cảm ơn này sẽ được gửi đến họ, và cũng hy vọng chút thành công nhỏ của em hôm nay sẽ là niềm vui của những người em yêu quý”.

Kết hợp giữa việc học và tham gia các hoạt động giải trí là bí quyết để Bảo Vân có một kết quả tốt

Bảo Vân tích cực tham gia các chuương trình giành cho sinh viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền

BÀN VỀ VĂN HÓA TRANG PHỤC CỦA GIỚI TRẺ HIỆN NAY

Ánh Ngọc - Báo in K41

Xã hội ngày càng hiện đại, nhu cầu về trang phục của con người cũng vì thế mà được nâng cao, chú trọng hơn bao giờ hết, nhất là với các bạn trẻ. Tuy nhiên, bên cạnh sự thẩm mỹ còn là vấn đề về thuần phong mỹ tục và sự phù hợp trong từng môi trường, hoàn cảnh.

Tự tin khoe cá tính

Ngày nay, không khó để bắt gặp hình ảnh các bạn trẻ với đa dạng các bộ trang phục xuất hiện trên khắp các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, Tiktok,... hay trên đường phố: từ đơn giản đến cầu kỳ, từ kín đáo đến cắt xẻ để tạo điểm nhấn,... Phần lớn các bạn trẻ đều cho rằng, họ mong muốn được thể hiện bản thân mình một phần nào đó thông qua phong cách ăn mặc và nếu được, thì chính những bộ trang phục ấy sẽ là câu chuyện truyền cảm hứng đến với những người khác. Thế nhưng, thực tế cho thấy, bên cạnh việc giới trẻ “ tự tin khoe cá tính” qua phong cách ăn mặc của họ thì đây cũng giống như “con dao hai lưỡi”, khi mà chính những bộ trang phục ấy, đôi khi lại khiến bạn trở thành “ nhân vật chính bất đắc dĩ” trong một số trường hợp không mong muốn. Quay lén một bạn nữ mặc chiếc áo có cắt khoét và để hở phần lưng rồi đăng lên mạng xã hội – Đây là câu chuyện gây xôn xao dư luận thời gian gần đây và khiến nhiều người đặt ra câu hỏi “ Mặc như này ra đường thì có được không?”. Thậm chí một cuộc “ hỗn

Nhiều người để lại bình luận về sự việc trên mạng xã hội

chiến” đã nổ ra ngay trong phần bình luận. “ Tại sao lại mặc như này ra đường?”, “ Nếu là bạn gái tôi thì tôi nhất quyết không cho mặc đâu”,... Bên cạnh đó, cũng có nhiều người đồng ý với cách ăn mặc của bạn nữ và lên tiếng bảo vệ cô gái ấy: “ Mặc như thế nào là quyền của họ”, “ Chỉ có quay lén là sai thôi chứ bạn ý mặc thế không sai”, “ Lưng đâu phải là bộ phận nhạy cảm mà bảo mất thuần phong mỹ tục”,... Và “ cuộc chiến” trên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở Tiktok, hàng loạt các bài đăng trên Facebook cũng từ đó mà nổ ra. Nhiều người còn so sánh với

cả những chiếc áo yếm của các bà, các mẹ ngày xưa để chứng minh rằng, bạn nữ mặc thế là không sai và mặc như nào là quyền của mỗi người.

Bạn Đào Ngọc Hương Xuân (mẫu ảnh tại Hà Nội) chia sẻ: “ Mình nghĩ các bạn trẻ nên chọn trang phục phù hợp với hoàn cảnh. Ranh giới giữa gợi cảm và phản cảm là rất gần nhau. Thế nhưng, trong xã hội hiện đại, chúng ta cũng nên có cái nhìn khách quan hơn với những bạn trẻ ăn mặc có phần táo bạo vì nó có thể nói lên tính cách của các bạn ấy chứ không nói lên được đạo đức của họ. Cá nhân mình cũng

NHỊP SỐNG TRẺ

là một người trẻ thuộc gen Z và là một mẫu ảnh, mình vẫn luôn có chọn lọc trong việc lựa chọn trang phục. Đặc biệt là khi đi học mình cũng mặc bình thường như bao bạn khác”.

Khi được hỏi về việc, liệu sự thay đổi trong trang phục của các bạn trẻ hiện nay sẽ vấp phải rào cản khi người dân Việt Nam vẫn ưa chuộng phong cách kín đáo, an toàn hay không, Hương Xuân cũng thẳng thắn bày tỏ: “ Đúng là hiện nay người dân Việt Nam, đặc biệt là những bậc phụ huynh vẫn còn quan niệm khá khắt khe cho rằng ăn mặc gợi cảm là không được. Vậy nên khi mặc như vậy ra đường sẽ không tránh khỏi sự soi mói của những người xung quanh. Tuy nhiên như mình đã nói ở trên, ăn mặc thoải mái không có nghĩa là người lố lăng. Việc bắt một người phải thay đổi gu thời trang của họ có thể khiến họ mất tự tin và không thoải mái”. Hương Xuân cũng mong muốn các bạn trẻ không chỉ lựa chọn trang phục đúng với cá tính của mình mà còn cần phù hợp với hoàn cảnh để không chỉ giúp mình tỏa sáng mà còn thể hiện được sự thông minh của chính bản thân. Hiện nay, cũng có nhiều phụ huynh có cái nhìn khác về văn hoá ăn mặc của giới trẻ. Cô Nguyễn Thị Kim Oanh (Ba Đình, Hà Nội), là một người thuộc thế hệ 7x chia sẻ: “Giới trẻ có nhiều cách ăn mặc tùy theo sở thích. Con gái tôi đôi khi cũng mặc những bộ trang phục có phần hở một chút. Dẫu vậy, tôi không cấm cản con mình, chỉ cần không quá lố lăng, phản cảm và đúng nơi, đúng chỗ là được”. Khi được

cho xem một số hình ảnh về những bộ trang phục có phần phá cách của giới trẻ trong một vài năm gần đây, cô Oanh tỏ ra khá thoải mái. Cô chia sẻ rằng, có thể là do có con đang trong độ tuổi phát triển nên suy nghĩ của cô sẽ thoáng hơn so với một số bậc phụ huynh. Nhưng không có nghĩa là mặc thế nào cũng được. Mình là người Việt Nam, trong nhiều trường hợp vẫn cần kín đáo, tế nhị, phù hợp với thuần phong mỹ tục.

Lan tỏa phong cách thời trang “ tích cực”

Bên cạnh một số hình ảnh gây tranh cãi thì vẫn còn nhiều bạn trẻ với gu thời trang ấn tượng, đẹp mắt, đáng để học hỏi. Bạn Phi Diệu Linh, (mẫu ảnh tại Hà Nội) luôn xuất hiện với trang phục kín đáo, nhẹ nhàng nên nhanh chóng được

nhiều thương hiệu “ chọn mặt gửi vàng”. Diệu Linh bày tỏ: “ Khi mà mình đi chụp, thường các anh/chị stylist sẽ chuẩn bị trang phục phù hợp với tùy concept. Cá nhân mình cũng chưa từng chụp concept 18+ bao giờ và nếu có concept chụp ảnh như vậy thì mình cũng sẽ từ chối. Mình nghĩ mặc gì ra đường là quyền của mỗi người nhưng cũng cần tỉnh táo để biết đâu là thứ nên mặc và cần mặc, tránh gây lố lăng, phản cảm”.

Có thể thấy, dù là ai hay trong môi trường hoàn cảnh nào thì việc lựa chọn cho mình những bộ trang phục phù hợp vẫn là điều rất cần thiết. Hãy để những bộ trang phục ấy khiến bạn trở thành một người trẻ không chỉ đẹp mà còn thể hiện được sự thông minh, khéo léo của chính mình.

Nhiều bạn trẻ theo đuổi phong cách thời trang nhẹ nhàng, kín đáo nhưng vẫn toát lên vẻ sang trọng

ẤM LÒNG NHỮNG ĐÊM TÌNH NGUYỆN

Nguyễn Đào - Báo in K41 Những ổ bánh mì, phần sữa, suất cơm nóng hổi được trao tận tay đến các bác lao công, các cụ già, em nhỏ khó khăn giữa đêm khuya thủ đô. Đó là những hoạt động thiện nguyện được các bạn sinh viên lan tỏa đến mọi nẻo đường, góc phố, tô thêm vẻ đẹp cho thành phố đầy nghĩa tình.

Giữa đêm khuya tháng 5, thành phố dần chìm sâu vào giấc ngủ cũng là lúc các bạn sinh viên trẻ thuộc Đội SVTN Nghệ An tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền đi trao quà, trao tình thương đến tận tay những mảnh đời khó khăn, cơ nhỡ, chọn vỉa hè làm nơi ngả lưng mỗi đêm.

Tình người xuyên màn đêm Đội SVTN Nghệ An tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền được thành lập từ ngày 17/3/2011, đến nay đã có nhiều hoạt động thiện nguyện được tổ chức bởi các bạn sinh viên trẻ với mong muốn được trao đi những món quà vật chất và cả tinh thần đến những mảnh đời khổ cực. Toàn bộ chi phí cho các hoạt động tình nguyện lần này của Đội SVTN Nghệ An là kết quả của hai đợt gây quỹ “Tình nguyện đêm” diễn ra trong tháng 4 của nhóm. Đội SVTN đã thực hiện chiến dịch gây quỹ thông qua việc mở bán một số mặt hàng đồ ăn vặt như mực xé, khô gà, xoài, trà tắc,...Với tinh thần sẻ chia, đồng cảm cùng với niềm nhiệt huyết của tuổi trẻ, các thành viên trong đội đã tích được một khoản tiền nhất định để chuẩn bị cho hành trình trao gửi yêu thương của mình. Nhóm “Tình nguyện đêm”

Các bạn trẻ Đội SVTN

gồm khoảng 30 bạn sinh viên chở các phần quà bằng xe máy, chia nhau đi phát tận tay người vô gia cư trong đêm trên các tuyến đường. Không chỉ Đội SVTN Nghệ An, một nhóm bạn trẻ khác có cùng ý tưởng “tình nguyện đêm” cũng đang lên đường chở những món quà đầy ắp tình người đến với những mảnh đời bất hạnh. Hành trình tình nguyện được tổ chức theo hoạt động của Meca Team - cộng đồng sinh viên của nhiều trường trên địa bàn thủ đô cùng nhau hoạt động trải nghiệm, phát triển bản thân. Nhóm bắt đầu chuyến từ thiện của mình vào lúc 9 giờ tối và điểm xuất phát là công viên

Mai Dịch (Hà Nội). Những phần quà bao gồm: bánh mì, sữa, đồ ăn nhẹ được chuẩn bị sẵn từ chiều được bỏ cẩn thận và đóng gói kỹ càng vào các túi. Đội được chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm 3 người để có thể đi được nhiều nơi, trao quà đến tay nhiều người hơn. “Đây là lần đầu tiên mình đi tình nguyện đêm và mình cảm thấy những hoạt động này rất ý nghĩa, mình được đi giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, lắng nghe những câu chuyện của họ. Tại sao giờ này người ta vẫn đi làm và họ có cảm xúc như thế nào

Nghệ An tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền trước giờ đi tình nguyện

NHỊP SỐNG TRẺ

và mình được nghe họ chia sẻ về điều đó. Bản thân mình đã rất xúc động khi nghe những lời tâm sự của những số phận cơ nhỡ, mình cảm thấy mình may mắn hơn họ rất nhiều với cuộc sống hiện tại và hạnh phúc khi có thể giúp đỡ một phần nho nhỏ cho họ. Sau chuyến tình nguyện, nhóm sẽ cùng nhau ngồi lại khoảng một tiếng để tâm sự xem hôm nay đã làm được những gì, giúp đỡ được những ai và đồng hành cùng nhau như thế nào, qua đó rút ra một số kinh nghiệm để những buổi sau suôn sẻ hơn”- Bạn Nguyễn Thị Lan (thành viên của Meca Team) chia sẻ.

Khát vọng được cống hiến của tuổi trẻ Trở về nhà sau những hoạt động tình nguyện, các bạn sinh viên phần nào hiểu được hoàn cảnh, cuộc sống của những số phận khổ cực. Trong lúc cả Thủ đô đã chìm vào giấc ngủ thì họ - những con người kém may mắn vẫn phải quần quật làm việc mưu sinh, gánh trên vai nỗi lo cơm áo gạo tiền.

Những phần quà được trao tận tay những người có hoàn cảnh khó khăn

Chia sẻ về chuyến tình nguyện, bạn Đào Khánh Tùng (trưởng Đội SVTN Nghệ An) cho rằng: “Cá nhân mình rất háo hức khi sau một quá trình gây quỹ, cuối cùng mình cũng được trao những món quà mà tự tay mình chuẩn bị tới cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Một nắm khi đói bằng một gói khi no, nên mình cảm thấy tuy phần quà không quá giá trị về vật chất nhưng mỗi người mà bọn mình trao quà

khi nhận được tình cảm từ Đội đều rất vui và gửi lời cảm ơn khiến mình rất ấm lòng. Và có lẽ đó chính là một phần động lực to lớn khiến cá nhân mình nói riêng và Đội SVTN Nghệ An đã và vẫn đang nỗ lực, cố gắng tổ chức được nhiều chuyến tình nguyện và giúp đỡ được nhiều người hơn nữa. Sắp tới Đội mình đang lên kế hoạch tổ chức Trung thu ở làng trẻ em Mồ côi Hà Cầu, Hà Đông vào 14/8 âm lịch, hy vọng là nhóm sẽ mang lại niềm vui đến với các em trong ngày Hội Trăng Rằm.”

Có thể thấy những phần việc thiết thực của các bạn tình nguyện viên đêm đã thể hiện rõ tinh thần xung kích, trách nhiệm và là niềm tự hào của tuổi trẻ. Qua đó, họ đã góp sức của mình, cùng nhau đoàn kết vì một xã hội tốt đẹp, đồng cảm sẻ chia với những mảnh đời bất hạnh.

Meca Team trước hành trình trao gửi yêu thương

Tiếp sức cho đồ chơi truyền thống

Nguyễn Phúc Nam Dương

Trong nhiều năm trở lại đây, trước sự chiếm lĩnh của những món đồ chơi ngoại nhập với nhiều mẫu mã, kích thước, kiểu dáng và màu sắc trên thị trường, cùng với đó là xu hướng các nghệ nhân chuyển sang làm ngành nghề khác để kiếm thêm thu nhập, không ít món đồ chơi truyền thống đã mất đi thợ lành nghề, từ đó chúng chỉ còn xuất hiện trong những tư liệu ảnh chụp từ thế kỉ trước. Không để những giá trị truyền thống chỉ còn tồn tại trong tư liệu, trong kí ức, có 2 nghệ nhân ở Hà Nội và TPHCM đã dành nhiều năm quyết tâm khôi phục lại những nét đẹp

Thổi hồn vào con giống bột Lên phố Hàng Mã (Hoàn Kiếm, Hà Nội) vào dịp tết Trung thu, tôi may mắn gặp được một trong số ít nghệ nhân trẻ của làng Phú Xuyên - làng nghề làm đồ chơi con giống bột duy nhất còn tồn tại cho tới nay, và cũng có thể nói là nghệ nhân trẻ thành công nhất trong làng khi anh được phong tặng danh hiệu nghệ nhân tò he khi mới 29 tuổi (vào năm 2014). Đó là nghệ nhân Đặng Văn Hậu. Anh chia sẻ, vì sinh ra và lớn lên tại làng nghề giàu truyền thống làm loại đồ chơi từ bột gạo này, nên ngay khi còn bé, anh sớm đã được tiếp xúc với nghề truyền thống của địa phương mình. Khi đó anh được các ông, các bác trong làng chỉ dạy và dẫn dắt anh vào nghề. Cho đến năm 18 tuổi chính thức làm nghề. Bởi lí do kinh tế, làng Xuân

La ngày nay không còn nhiều người theo đuổi nghề làm đồ chơi truyền thống như xưa. Hiện trong làng có khoảng 50 nghệ nhân còn mưu sinh bằng nghề làm đồ chơi con giống bột này, nhưng đa phần là các bác cũng đã có tuổi. Cùng lứa tuổi của anh có khoảng hơn 10 người, lớp trẻ tuổi hơn thì ngày càng ít hơn, bởi các bạn ấy không còn mấy mặn mà với nghề của cha

Nghệ nhân Đặng Văn Hậu với những con giống bột màu.

ông nữa. Có thể thấy, hiện nay còn rất ít người theo đuổi với nghề làm đồ chơi truyền thống này của làng Xuân La.

Vì chỗ anh sống cách xa trung tâm thành phố Hà Nội, nên cứ mỗi dịp Trung thu hàng năm, anh đều lên số 75 phố Hàng Mã để bày bán các sản phẩm do chính tay mình làm ra, để phục vụ nhu cầu ưa cái đẹp của người dân Thủ đô.

Con giống bột tại miền Bắc về cơ bản có 3 phong cách khác nhau, bao gồm phong cách của làng Xuân La, Đồng Xuân và phố Khách. Trải qua sự biến thiên của thời gian, dòng con giống bột của Đồng Xuân và phố Khách đã đi vào dĩ vãng,

chỉ còn lại duy nhất cho đến ngày nay là một làng nghề nổi tiếng với nghề nặn con giống bột từ rất lâu đời nằm ở ngoại thành Hà Nội - làng Xuân La thuộc xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên.

Con giống bột ta biết tới nhiều nhất ngày nay đến từ làng Xuân La, xưa còn gọi là con giống “chim cò”, vì chúng có hình dáng tựa như những con chim với đủ màu sắc bắt mắt. Nguyên liệu chính là từ bột gạo và pha thêm các màu có thành phần tự nhiên. Sau khi nặn hoàn thiện sản phẩm, nghệ nhân sẽ đem đi hấp để có thể bảo quản được lâu. Trẻ con khi chơi xong có thể ăn

truyền thống ấy.

được. Cho đến những năm 60 của thế kỉ trước, các nghệ nhân mới phát triển thêm cho món đồ chơi, gắn chúng trên những chiếc que tre và cải tiến bột làm con giống, để đem đi nặn ở các lễ hội, bán trực tiếp cho khách.

Đi từ nông thôn lên thị thành. Trên các phố Đồng Xuân, Hàng Lược, Hàng Đường, Hàng Mã ngày xưa bày bán rất nhiều con giống có bề mặt láng mịn nhưng nặn ra được chúng đòi hỏi tay nghề rất khéo léo. Đấy được gọi là con giống Đồng Xuân hay con giống trơn. Nguyên liệu của con giống Đồng Xuân từ bột hoành tinh. Dần dần, bột hoành tinh ngày càng khan hiếm, người ta mới sử dụng bột năng để thay thế. Con giống phố Khách cũng được nặn từ nguyên liệu bột giống với con giống Đồng Xuân, nhưng cách làm lại khác nhau. Con giống phố Khách được người nghệ nhân dùng bộ dụng cụ bằng đồng tỉa tót thêm nhiều vảy ở trên mình cho thêm phần tinh xảo. Chủ đề của các con giống theo các phong cách khác nhau cũng sẽ có đôi chút sự khác nhau. Con giống Đồng Xuân thiên về những con vật gần gũi với đời sống của người nông dân, như bộ sáu con vật trâu, chó, ngựa, dê, lợn và gà trong truyện Nôm “Lục súc tranh công”, hay những đôi hài, mâm ngũ quả, hay cả những nhân vật trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam như Tứ phủ Thánh Cô hay Tứ phủ Thánh Cậu. Còn chủ đề của con giống phố Khách vì được sáng tạo bởi những người Hoa Kiều nên thường thiên về những nhân vật thần thoại Trung Hoa

nhiều hơn, như: bộ tam sư, tứ linh (long, ly, quy, phụng), thiền thừ (cóc ba chân)…

Không chỉ dừng lại với việc bảo tồn và quảng bá những mẫu con giống bột của quê hương mình, nghệ nhân Đặng Văn Hậu không ngừng tìm tòi, học hỏi, trao dồi kinh nghiệm bản thân, để có thể khôi phục những mẫu con giống bột Đồng Xuân hay phố Khách đã bị thất truyền từ lâu. Anh chia sẻ thêm, đối với nhiều bạn trẻ, có một số mẫu con giống bột do anh làm ra có thể là khá mới mẻ, nhưng trên thực tế, chúng là những mẫu mã phổ biến vào những năm 50 của thế kỉ trước, được bày bán nhiều ở phố Đồng Xuân, Hàng Lược, Hàng Đường Hàng Mã, Hàng Buồm, Mã Mây, sau đấy bị mai một theo thời gian.

Trong những năm qua, anh đã cùng các nhà nghiên cứu Trịnh Bách và Nguyệt Ánh đã bỏ ra rất nhiều thời gian, công sức và chất xám. Hành trình khôi phục được ấp ủ từ năm 2014, trải qua rất nhiều gian nan vì không có tư liệu có sẵn để tham khảo, nên chỉ có thể khảo cứu dựa trên nguồn tư liệu ảnh cũ và hiện vật của bảo tàng nước ngoài. Sau 3 năm miệt mài với biết bao giọt mồ hôi, cuối cùng đã thu được quả ngọt. Vào năm 2017, anh và các nhà nghiên cứu đã phục chế thành công những mẫu mã con giống tưởng chừng như đã bị lãng quên.

Đa số các nhân vật do anh làm nên đều lấy cảm hứng từ những câu chuyện dân gian gắn liền với văn hóa truyền thống của người Việt, và đi cùng những năm tháng tuổi thơ của mỗi bạn nhỏ. Chính vì

như vậy, mỗi món đồ chơi anh làm nên đều có sự gần gũi với khách hàng, và được đón nhận rất nhiệt tình.

Để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, nghệ nhân Đặng Văn Hậu bằng sức trẻ và lòng nhiệt huyết với nghề do cha ông truyền lại đã tiếp tục sáng tạo nên những mẫu mới dựa trên kĩ thuật xưa cũ ấy, để các sản phẩm anh làm ra ngàymột đa dạng và phong phú hơn, như bộ chị Hằng - chú Cuội, ông tiến sĩ, hay những con thú lấy cảm hứng những dòng tranh dân gian của Việt Nam, như bộ ngũ hổ trong tranh Hàng Trống…

Thắp sáng những chiếc đèn lồng xưa

Có dịp ghé thăm một xóm có truyền thống làm lồng đèn cách đây từ hơn nửa thế kỉ tại phường 5, quận 11, TPHCM. Được biết, xóm lồng đèn Phú Bình là khu vực làm lồng đèn lâu đời nhất và cũng là duy nhất còn tồn tại cho đến ngày nay trong thành phố. Xóm được thành lập vào khoảng năm 1954 bởi những người di cư từ Báo Đáp (huyện Nam Trực, Nam Định) vào đây sinh sống đã mang theo nghề vào để kiếm kế sinh nhai.

Trải qua hơn 60 năm, đến nay trong xóm chỉ còn 4-5 hộ gia đình còn tiếp tục giữ nghề thắp sáng mỗi đêm Trung thu. Bởi trước sức cạnh tranh gay gắt của những chiếc đèn nhựa chạy bằng pin, đèn lồng bằng giấy truyền thống dần mất đi chỗ đứng, và cũng vì lí do kinh tế khiến nhiều hộ gia đình chuyển hướng sang nghề khác.

Trong số những hộ gia đình còn làm nghề, tôi gặp được anh

Nguyễn Trọng Bình – một nghệ nhân đã có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề. Anh cũng là người tiên phong trong việc phục chế lại những mẫu đèn lồng xưa cũ. Anh Bình chia sẻ, gia đình anh làm nghề này tính đến đời của anh đã là đời thứ ba, từ bố truyền lại cho anh trai, sau đó các anh trai của anh truyền lại cho anh. Năm anh 8 - 9 tuổi đã bắt đầu bước những bước chân đầu tiên vào nghề. Khi ấy, trong lúc phụ việc cho bố và anh trai, anh đã chú ý quan sát và học hỏi các bước làm đèn lồng. Đến khi 15 tuổi, anh chính thức làm ra những sản phẩm đầu tiên để đem đi bán.

Bắt đầu từ những năm 1990, khi đồ chơi xuất xứ từ Trung Quốc, nhất là những chiếc đèn lồng nhựa được thắp sáng nhờ pin dần chiếm lĩnh thị trường đồ chơi nội địa, khách hàng cũng xu hướng chuộng những sản phẩm ngoại nhập hơn, dẫn đến đèn lồng truyền thống dần mất chỗ đứng. Nhiều nghệ nhân bỏ nghề, chuyển hướng sang lĩnh vực khác. Từ đó, thiếu đi đội ngũ có tay nghề cao, khiến cho nhiều mẫu lồng đèn kích thước lớn, đòi hỏi kĩ thuật tỉ mỉ bị thất truyền.

Không thể đứng nhìn những giá trị quý báu của cha ông chìm vào quên lãng, nên bắt đầu từ 7-8 năm trước, anh cùng với nhà nghiên cứu Trịnh Bách đã lên những ý tưởng đầu tiên cho việc khôi phục lại những mẫu lồng đèn cầu kì từng bị thất truyền, như đèn con cá, con cua… Anh chia sẻ thêm, để đạt được thành quả ấy, cả anh và nhà nghiên cứu Trịnh Bách đã gặp không ít trở ngại. Cũng giống như phục chế lại con giống bột xưa, khó khăn trước tiên phải kể đến

chính là việc thiếu đi những những mẫu vật cụ thể. Nhưng với những nỗ lực ngày đêm không ngừng nghỉ, dựa trên những bức ảnh chụp lâu năm, thì đến năm 2020, anh đã khôi phục thành công những mẫu đèn ấy và công bố rộng rãi trên thị trường.

Anh Bình luôn tâm niệm, bằng tình yêu với nghề, anh luôn cố gắng hết mình để có thể làm ra những chiếc đèn đẹp nhất, bắt mắt nhất, chứa đựng nhiều tâm huyết nhất, để mỗi mùa Tết Trung thu đều có ý nghĩa. Và anh tin rằng, chiếc đèn đẹp nhất nhất định sẽ có sức lôi cuốn các em nhỏ, thậm chí cả các phụ huynh chọn mua đèn lồng truyền thống.

Anh và nhà nghiên cứu Trịnh Bách chắc chắn sẽ không chỉ dừng lại ở đây, mà còn tiếp tục tìm kiếm thêm tư liệu để phục chế thêm những mẫu đèn lồng khác, và sáng tạo thêm những mẫu mới, để sự lựa chọn của khách hàng thêm phong phú, đa dạng hơn.

Để có thể hoàn thiện một chiếc đèn tốn nhiều thời gian và công sức hơn các loại đồ chơi truyền thống khác, phải

mất đến gần 2 tuần mới có thể làm xong được một món đồ. Có những hôm anh phải thức đêm để làm cho xong một công đoạn, chứ không thể bỏ dở giữa chừng. Từng công đoạn đều phải thực hiện tỉ mỉ từng chút một, vì nếu để sai sót một chi tiết nhỏ thôi, thì coi như phải thực hiện lại từ đầu cả công đoạn đó.

Chiếc lồng đèn được hoàn thiện đến độ hoàn mĩ, bên cạnh những công sức và thời gian mà người nghệ nhân bỏ ra, thì điều kiện quan trọng chính là nguyên liệu. Giống như nhiều món đồ chơi truyền thống, tre là thứ không thể thiếu để định hình nên khung sườn của món đồ chơi ấy, vào giúp cho nó có sự vững chắc. Tre được đẽo gọt thành từng que với kích thước vừa đủ. Sau đó, anh Bình sử dụng dây kẽm để nối những đầu của thanh tre lại với nhau. Cuối cùng là dùng giấy nhiễu để phủ lên trên khung tre của món đồ chơi. Có một số loại đèn anh thay thế bằng giấy nhiễu để phủ lên bề mặt, như đèn con thỏ, con lợn… Điểm xuyết thêm là những nét mực màu để mỗi con vật thêm phần sinh động.

Nghệ nhân Nguyễn Trọng Bình (bên trái) và nhà nghiên cứu Trịnh Bách.

Cùng nghe khăn đội đầu ‘kể chuyện’:

Tại sao lại là ‘khăn mỏ quạ’?

Khăn mỏ quạ có từ bao giờ? Để hiểu thêm về một điểm nhấn trong trang phục mà đôi khi người ta vô tình quên nhắc tới, hãy đi từ kinh đô đầu tiên theo truyền thuyết đến kinh đô cuối cùng của nhà nước phong kiến trong lịch sử Việt Nam, xuôi theo những con sông lớn - cũng là nơi diễn ra các hoạt động thương mại, giao lưu văn hóa từ thuở xưa, để tìm hiểu những chiếc khăn đội đầu. Bắt đầu là con sông chở nặng phù sa đỏ -sông Hồngcon sông đã nuôi dưỡng nền văn minh của vùng đồng bằng châu thổ rộng lớn phía Bắc nước ta. Dòng Hồng Hà đưa ta xuôi theo hướng Đông Nam, dừng chân tại một phường

xoan nơi đất Tổ Hùng Vương (Phú Thọ). Ở đó, ta không khỏi ngạc nhiên trước kiểu vấn khăn tựa hình mỏ chim của mấy nghệ nhân đang ngân nga câu hát “Tềnh là tềnh, tang tềnh là tang tềnh”. Tiếp tục xuôi về hướng Đông, về với đất Kinh Bắc (Bắc Ninh), lại bắt gặp liền chị e lệ đứng bên liền anh thật duyên dáng trong từng câu hát quan họ ngọt lịm trên sông và qua cả chiếc khăn chít trên đầu.

Tên gọi “khăn mỏ quạ” bắt nguồn từ màu đen tuyền của chiếc khăn tựa màu lông quạ và mỏm khăn gấp chéo thành góc nhọn giống mỏ con quạ.

Nhắc đến quạ, một loài vật chuyên ăn xác chết thối rữa, ta

thường sẽ nghĩ đến điềm xấu, chuyện xui rủi. Trong các thiên sử thi của một số quốc gia phương Tây, hình ảnh con quạ đen xuất hiện trước mặt người mẹ, người vợ là báo hiệu cho sự hy sinh của các vị anh hùng trên chiến trận.

Lòng hiếu thuận với mẹ cha cũng là một trong những truyền thống cao đẹp có từ ngàn đời nay của dân tộc Việt Nam ta. Chẳng biết tên gọi khăn mỏ quạ có liên quan tới một trong những truyền thống đáng quý ấy của người Việt hay không?

Cũng lại biết thêm rằng người Lạc Việt xưa kia có tín ngưỡng thờ Mẹ chim hay Bà tổ chim, biểu tượng là hình chim lạc bay quanh mặt trời mà ta

Nguyễn Phúc Nam Dương

Với văn hóa Việt Nam, bên cạnh việc làm đẹp thêm cho dung mạo người đội và cho trang phục mặc lên mình, khăn đội đầu còn ẩn chứa trong nó hàm nghĩa sâu xa và nếp sinh hoạt bình dị, cũng như sự cẩn thận, cầu toàn và ý nhị của người dùng.

Những chiếc khăn mỏ quạ trong hát Xoan Phú Thọ

BÁO CHÍ TRẺ

có thể nhìn thấy mỗi khi chiêm ngưỡng trống đồng Đông Sơn. Hình tượng chim lạc chính là vật Tổ của người Việt trong thời kỳ văn hóa Đông Sơn, trở thành tiêu chuẩn trang trí trên mặt trống đồng. Từ hình tượng thiêng liêng, cao quý ấy, tập tục người hóa trang thành chim, đội mũ hình đầu chim, múa các điệu múa mô phỏng động tác của chim với công cụ gắn lông chim ra đời và xuất hiện trong các lễ hội tưởng nhớ về tổ tiên, thần linh. Tập tục ấy được tái hiện trên mặt của trống đồng Ngọc Lũ có niên đại 2.500 năm. Tôi lại suy tư với câu hỏi: Phải chăng chiếc khăn mỏ quạ có nguồn gốc sâu xa từ những chiếc mũ gắn lông chim xuất hiện trong tín ngưỡng thờ thần Chim của người Việt cổ đại?

Tiến sĩ Trần Quang Đức lại nhận định không giống vậy trong cuốn Ngàn năm áo mũ. Theo đó, phụ nữ thời Nguyễn đội khăn mỏ quạ, có thể coi là biến thể hậu kỳ của lối dùng khăn phủ thời Lê. Như vậy, tục chít khăn này ra đời từ rất sớm hay mãi tới thời nhà Nguyễn mới xuất hiện, ta hiện vẫn chưa tìm được câu trả lời thỏa đáng nhất. Chỉ biết rằng lối chít khăn mỏ quạ này từng là “mốt thời trang” trong một quãng thời gian dài trong lịch sử.

Đã là “mốt thời trang” thì “Người xấu như ma/ Chít khăn mỏ quạ cũng ra dáng người”. Chẳng cần là lớp son, lớp phấn che đi những nhược điểm trên gương mặt, chỉ đơn thuần một chiếc khăn màu đen tuyền bình dị, không một họa tiết được chít trên mái tóc người con gái cũng khiến họ xinh đẹp

hơn hẳn. Vấn khăn mỏ quạ tôn thêm nét duyên không lẫn đi đâu được trên gương mặt người phụ nữ Việt. Dường như các câu hát xoan, câu hát quan họ dẫu có trong, có ngọt tới đâu, nếu thiếu đi chiếc khăn mỏ quạ, ít nhiều cũng làm các cô đào, các liền chị kém đi phần duyên dáng?

Những nét duyên của người con gái... Khăn mỏ quạ nhìn có vẻ đơn điệu là thế, nhưng vấn làm sao cho vừa, cho đẹp với khuôn mặt mình và tạo cho khuôn mặt có dáng tựa búp sen, thì đòi hỏi sự khéo léo của người con gái. Nhờ khăn mỏ quạ, vẻ đẹp của người phụ nữ đất Bắc được thể hiện qua diện mạo bên ngoài vẫn chưa đủ, mà còn thể hiện qua sự khéo léo của đôi bàn tay khi tự chít cho mình chiếc khăn này. Chiếc khăn đặc một màu đen tuyền giản dị như vậy, nhưng khi vấn lên mái tóc cũng rất cầu kỳ, thử thách ở người con gái sự cẩn thận, tỉ mỉ.

Ngày xưa, để chít được khăn mỏ quạ, trước tiên người dùng phải biết quấn mái tóc dài

trong một vuông vải dài, vòng tròn lại thành hình bầu dục, đặt ngay ngắn lên đầu, hơi xệ về phía gáy, rồi ghim lại. Sau đó, từ một chiếc khăn vuông màu đen, họ gấp chéo thành hình tam giác sao cho cân đối, bẻ hình mỏ quạ chính giữa đường ngôi trên đầu, bắt 2 góc khăn về 2 phía tai và thắt múi ở gáy.

Bây giờ, chít khăn mỏ quạ đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần búi một búi tóc ở đằng sau gáy, đội lên đầu một vòng khăn quấn sẵn tựa hình bầu dục, sau đó chít chiếc khăn vuông đen thành hình mỏ như người xưa là xong. Người con gái chẳng cần quá khéo tay cũng có thể tự chít cho mình một chiếc khăn mỏ quạ thật xinh.

Chẳng phải mỗi mình tôi mới mê mẩn trước vẻ yêu kiều hoài cổ ấy. Nhà thơ Nguyễn Bính năm xưa cũng yêu làm sao vẻ đẹp này, cũng tiếc nuối khi người con gái mình thương “canh tân” lối ăn mặc sau cái ngày cô ấy “đi tỉnh về”. Chẳng thế mà ông reo nên những vần thơ: “Nào đâu cái áo tứ thân? Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen?”.

Chiếc khăn mỏ quạ trong những hội hát Quan họ Bắc Ninh

“Nhảy việc” liên tục: Tìm kiếm việc làm phù hợp hay dậm chân tại vạch xuất phát?

Mai Chi - Báo In K41 “Nhảy việc” là hành động chuyển từ công việc này sang công việc khác trong khoảng thời gian ngắn từ dưới 1 năm cho đến 1, 2 năm. Hiện nay, “nhảy việc” đang trở thành xu hướng của các bạn trẻ muốn thay đổi môi trường sống, muốn tìm kiếm những trải nghiệm mới. Ngoài ra còn có nhiều lý do khác để các bạn trẻ lựa chọn không gắn bó lâu dài với công việc của mình. Vậy hãy cùng xem suy nghĩ của các bạn trẻ ngày nay về vấn đề này.

Chị Đặng Thị Bích Hạnh (22 tuổi): “Nhảy việc” là hành trình đi tìm yếu tố quyết định sự gắn bó lâu dài. Mình bắt đầu đi làm từ năm 18 tuổi, đến giờ mình đã trải qua 5 công việc khác nhau trong 4 năm. Công việc đầu tiên của mình là làm phục vụ tại chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh. Đây là công việc kéo dài nhất, nhưng mình không quá hài lòng với nó vì môi trường làm việc khắc nghiệt, cần phải tiếp xúc nhiều với dầu mỡ nóng, đòi hỏi sức chịu đựng cao cả về sức khoẻ lẫn tinh thần. Sau hơn 2 năm gắn bó, mình quyết định chuyển sang làm nhân viên bán hàng cho cửa hàng quần áo. Công việc nhẹ nhàng hơn, nhưng cũng chính vì thế mà mức thu nhập không cao, không thể đáp ứng nhu cầu chi tiêu sinh hoạt. Từ đó, mình nhận ra, để làm việc lâu dài thì môi trường làm việc và mức lương là điều kiện tiên quyết phải nhắc tới. Tùy vào hoàn cảnh của mỗi người mà yếu tố này sẽ được đặt nặng hơn yếu tố kia, nhưng xét cho cùng, nếu muốn gắn bó với một công việc thì trước tiên

Nhảy việc đang trở thành một việc bình thường đối với những bạn trẻ trên con đường tìm kiếm bản thân (Ảnh minh hoạ)

những nhu cầu của bản thân cần phải được đáp ứng trước.

Anh Vũ Thành Trung (22 tuổi): “Nhảy việc” là kết thúc hành trình cũ với sự hứng khởi, là quá trình phát triển bản thân.”

Là một người đã nhảy việc khá nhiều, mình từng thử sức ở một số mảng như sale, trợ lý nhân sự, F&B,... ở nhiều công ty khác nhau. Sau mỗi lần thay đổi môi trường làm việc, tuy có những tiếc nuối nhất định nhưng nhìn chung việc có thể bắt đầu một chặng đường mới với những kỳ vọng mới khiến mình thấy hào hứng hơn bao

giờ hết. Với mình, quãng thời gian sinh viên nên là quãng thời gian để trải nghiệm và thử sức. Việc thay đổi công việc nhiều có thể giúp bản thân mở rộng mối quan hệ và trau dồi thêm nhiều kinh nghiệm. Mình từng là một người rụt rè và kiệm lời, qua quá trình được làm việc ở nhiều môi trường khác nhau, được tiếp xúc với nhiều người, mình dần trở nên cởi mở và biết cách hòa nhập với mọi người. Hiện tại, có thể nói mình khá tự tin vào khả năng giao tiếp cũng như những kỹ năng mềm trong công việc và cuộc sống.

Anh Nguyễn Nam Anh (27 tuổi): “Nhảy việc” liên tục giống như luôn dậm chân tại vạch xuất phát.”

Mình bắt đầu đi làm từ rất sớm, từ đó mình nhận ra tần suất “nhảy việc” tỷ lệ nghịch với mức độ kiên trì của mỗi người. Bắt đầu quá trình “nhảy việc” liên tục là khi bản thân không có một mục tiêu rõ ràng, không xác định được mình cần làm gì, từ đó dẫn đến tình trạng chán nản muốn bỏ việc, đi tìm sự hứng thú mới. Theo mình, nếu chỉ gắn bó với công việc trong một thời gian ngắn thì sẽ rất khó để có thể thật sự học hỏi được điều gì đó. Bởi lẽ, học tập là quá trình đòi hỏi sự quan sát, chiêm nghiệm trong một thời gian nhất định. Bạn sẽ cần ít nhất là 8 - 12 tháng để hiểu rõ về công việc bạn đang làm. Chưa kể việc thu nhận kiến thức còn phụ thuộc vào khả năng tiếp thu, tinh thần tự giác của bản thân. Việc dừng lại quá sớm có lẽ sẽ gây ra tình trạng lãng phí thời gian do bạn sẽ luôn phải bắt đầu lại từ đầu.

Chị Nguyễn Mai Anh (20 tuổi): “Nhảy việc” là cách thấu hiểu và tôn trọng bản thân.”

Là một sinh viên khoa Ngôn Ngữ Anh (học viện Ngoại Giao) ngay từ những năm đầu mình đã lựa chọn công việc gia sư Tiếng Anh để làm công việc bán thời gian. Đây là công việc được mọi người đánh giá là một cơ hội tốt với sinh viên năm nhất - vừa kiếm thêm thu nhập, vừa có thể vận dụng kiến thức chuyên ngành. Tuy nhiên, chỉ sau vài buổi đứng dưới vai trò một giáo viên, mình nhận thấy đây không phải là công

việc phù hợp với mình. Môi trường sư phạm yêu cầu sự nghiêm túc, chỉn chu trong mọi hành động, lời ăn tiếng nói khiến mình thấy gò bó. Vì thế, dù có nhiều tiếc nuối mình vẫn lựa chọn không tiếp tục gắn bó với nó. Nhờ vậy, trong thời gian tìm kiếm công việc mới, mình đã nhận ra môi trường bản thân hướng đến. Mình ứng tuyển vào vị trí bán hàng của một công ty liên doanh nước ngoài. Thu nhập ở đây không ổn định như công việc cũ, đổi lại mình vừa có thể vận dụng được vốn tiếng Anh, vừa được làm việc trong môi trường năng động, thoải mái. Nếu ngày ấy, mình không can đảm từ bỏ công việc có mức lương cao hơn, thử thách bản thân với nhiều công việc khác nhau, có lẽ mình sẽ không biết được bản thân mình cần một môi trường như thế nào để phát triển.

Anh Đỗ Hoàng Sơn (26 tuổi): “Nhảy việc” liên tục tạo ra sự nghi ngờ cho nhà tuyển dụng.”

Trước khi ổn định tại chỗ làm hiện tại, mình cũng đã từng nhảy rất nhiều các công

việc khác nhau. Khi ấy mình cho rằng việc thay đổi chỗ làm liên tục là cần thiết, để có thêm nhiều kinh nghiệm và có thể tìm ra công việc thích hợp với bản thân. Tuy nhiên, khi có thêm vai trò làm nhà tuyển dụng, mình nhận ra tiểu sử ứng cử viên có nhiều công việc khác nhau không có lợi như mình vẫn nghĩ. Thông thường người tuyển dụng luôn muốn nhân viên của mình gắn bó với công ty để có thể đóng góp hết mình cho công việc. Nếu một người thay đổi công việc quá nhiều và quá thường xuyên các nhà tuyển dụng sẽ đặt ra câu hỏi về năng lực cũng như sự cầu thị một công việc ổn định. Với bản thân mình, cũng sẽ rất khó để tin tưởng giao phó công việc cho một người mà không có ý định đồng hành lâu dài. Như vậy có thế thấy, “nhảy việc” là thực trạng đã quen thuộc với các bạn trẻ, tuy nhiên với mỗi người lại có một quan điểm, suy nghĩ khác nhau. Chúng ta không thể quy chụp cho “nhảy việc” là xấu hay tốt, mà hãy kiên trì, lý trí xác định rõ mục tiêu của mình.

Nhảy việc nhiều trở thành nối ám ảnh với các nhà tuyển dụng tìm kiếm nhân sự lâu dài (Ảnh minh hoạ)

BẢO TÀNG NHIẾP ẢNH LAI XÁ: NƠI LƯU GIỮ KHOẢNH KHẮC THỜI GIAN

Bích Ngân - Báo in K41

Trải qua thời gian trên một thế kỷ với bao biến cố và thăng trầm, những nét độc đáo trong nghệ thuật nhiếp ảnh truyền thống vẫn được người dân làng Lai Xá gìn giữ và tái hiện lại trong bảo tàng nhiếp ảnh Lai Xá (thuộc xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội).

Bảo tàng tái hiện dòng chảy lịch sử của nhiếp ảnh

Làng nghề Nhiếp ảnh Lai Xá là một làng nghề truyền thống lâu đời và được biết đến là cái nôi của nền nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam. Ngôi làng có 5 xóm nhỏ và một con phố mang tên Phố Lai. Với chiều dài chưa đầy 1km, con phố tập trung nhiều hiệu ảnh nhất làng (6 hiệu ảnh và 1 lab). Vào ngày 15/5/2017, nhân kỷ niệm 125 năm cụ Nguyễn Đình Khánh mở hiệu ảnh đầu tiên, niên đại được dân làng coi là năm khai sinh làng nghề Nhiếp ảnh Lai Xá (1892 –2017), người dân trong làng đã tổ chức khánh thành và đưa vào hoạt động Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá. Đây cũng là bảo tàng đầu tiên về một làng nghề ở Hà Nội. Đến với bảo tàng, người xem được bước vào một hành trình tìm hiểu về làng nhiếp ảnh địa phương và một phần xã hội Việt Nam thế kỷ XIX, XX với nhiều biến động về lịch sử và văn hoá. Ông Đặng Huy Trứ là người đầu tiên du nhập nghề ảnh vào Việt Nam sau một lần đi sứ sang Trung Quốc và có cơ hội học về nhiếp ảnh vào năm 1865. Về nước năm 1869, ông Trứ mở hiệu ảnh mang tên Cảm Hiếu Đường - hiệu ảnh đầu tiên của Việt Nam tại phố

Hiệu ảnh xưa nhất được giới thiệu là Phúc Lai ảnh viện, được cụ Nguyễn Văn Đính mở từ 1924-1925 ở Hải Phòng.

Thanh Hà (nay là phố Ngõ Gạch - Hà Nội). Tuy nhiên, Cảm Hiếu Đường chỉ tồn tại được 4 năm bởi chiến tranh. Đến năm 1892, ông Nguyễn Đình Khánh (người thôn Lai Xá), sau 2 năm theo học ở một hiệu ảnh của người Hoa, đã học hỏi được những kỹ thuật chụp ảnh, kỹ thuật “buồng tối” để mở hiệu ảnh Khánh Ký tại phố Hàng Da. Không chỉ mưu sinh bằng nghề ảnh, ông Khánh đã về quê truyền nghề cho cả làng và được người dân Lai Xá suy tôn thành ông tổ làng nghề. Từ một hiệu ảnh Khánh Ký, những người con Lai Xá đã toả đi khắp nẻo đất nước để xây dựng thương hiệu ảnh của riêng mình. Nếu như ở miền Bắc có Central Photo ở Hà Nội, Phúc Lai ảnh viện ở Hải Phòng hay Minh Tân ở

Nam Định thì Sài Gòn có Mỹ Lai, Thiên Nhiên ảnh viện và Viễn Kính ảnh viện. Trong số đó có cụ Nguyễn Văn Chành đã tạo nên thương hiệu Luminor Photo với 4 chi nhánh tại Lào Cai, Lạng Sơn, Hải Phòng và Hà Nội. Đặc biệt, khách hàng có thể nhận ảnh đã chụp ở bất kỳ tiệm nào trong bốn tiệm. Chất lượng hình ảnh nổi trội do sử dụng hoàn toàn máy khổ lớn Lumière nhập từ Pháp, dịch vụ “chăm sóc khách hàng” linh động kèm phong cách in bao bì, hoá đơn thống nhất đã khiến Luminor Photo đặc biệt hút khách tại thời điểm ấy. Trong bảo tầng mô phỏng buồng tối tráng phim. Không gian này được tạo dựng với vẻ chật hẹp như trong căn buồng tối tráng phim, rửa ảnh. Dưới

ánh sáng đỏ đặc trưng của buồng tối là bàn trưng bày một số máy ảnh, thuốc ảnh, máy phóng ảnh và kỹ thuật chấm sửa ảnh bằng tay. Du khách được trải nghiệm để hiểu người Lai Xá đã vượt qua những khó khăn khan hiếm thuốc ảnh, giấy ảnh thời chiến như thế nào để vẫn có thể phục vụ nhu cầu ảnh của nhân dân và đất nước, vẫn tạo ra được những bức ảnh gây xúc động lòng người. Cụ Phạm Văn Nên (94 tuổi, nguyên chủ nhiệm Hợp tác xã Nhiếp ảnh Lai Xá) với 58 năm gắn bó nghề nhiếp ảnh đã có những đóng góp lớn trong việc thu thập những hiện vật cho bảo tàng: “Ngày trước, tôi có 4 tiệm ảnh tại Hà Nội nhưng sau đó bị đóng cửa dần, may còn lại một tiệm ảnh cuối cùng ở Bạch Mai. Khi thành lập bảo tàng, tôi đã chuyển những hiện vật còn sót lại của cửa hàng này tới đây. Sau đó, tôi hô hào thêm một số gia đình bạn bè từ Sài Gòn cùng đóng góp.” Những máy cũ được chuyển đến tủ kính chuyên dụng đặt tại tầng hai, cạnh buồng tối. Từ phòng tối bước ra là

không gian thoáng đãng hơn với khu trưng bày giới thiệu một số sản phẩm ảnh của các bậc tiền bối. Những sản phẩm này được phân loại và kể theo một số chuyên đề về ảnh, đó là ảnh chân dung, ảnh thờ, nghệ thuật ảnh sáng trong chụp ảnh, ảnh ghép và ảnh tô mầu bằng tay. Những bức ảnh này cho thấy phần nào nghệ thuật và thẩm mỹ chụp ảnh, làm ảnh của người Lai Xá. Bằng con mắt, trí thông minh và đôi bàn tay khéo léo người Lai Xá đã góp phần hình thành và phát triển văn hoá ảnh ở nước ta, từ việc gây dựng nhu cầu về ảnh, kỹ thuật chụp ảnh, buôn bán vật tư ảnh cho đến sáng tạo các tác phẩm về ảnh có giá trị cho quá khứ, hiện tại và tương lai.

Bảo tàng Lai Xá:

Nơi kể chuyện thời gian. Đã có một thời gian, nghề nhiếp ảnh ở Lai Xá bị mai một do định hướng phát triển của người dân nơi đây. Có những hiệu ảnh xưa - từ thời kháng chiến chống Pháp, sau năm 1954 dần phải đóng cửa vì nghề ảnh khi ấy không còn được

kinh doanh tư nhân như trước mà chuyển về thành hợp tác xã mang tên “ Nắng Xuân”. Trải qua thăng trầm lịch sử, những người nhiếp ảnh khi xưa nay cũng đã có tuổi, để tiếp nối và phát triển giá trị truyền thống nhiếp ảnh của làng nghề Lai Xá các cụ trong làng đã họp bàn và quyết định đề xuất ý kiến với người dân xây dựng một bảo tàng nhiếp ảnh trong thôn. Bảo tàng được xây dựng hoàn toàn bằng tiền của người dân trong làng. Vậy nên ý tưởng ban đầu của bô lão trong làng là làm một nhà truyền thống, vừa thể hiện truyền thống cách mạng địa phương, vừa thể hiện truyền thống nhiếp ảnh. Thế nhưng qua nhiều lần họp bàn và trao đổi với PGS-TS Nguyễn Văn Huy (con giáo sư Nguyễn Văn Huyên, nguyên giám đốc Bảo tàng Dân tộc học) cả làng thống nhất làm một Bảo tàng Nhiếp ảnh với diện tích trưng bày gần 30m2. Ngồi trò chuyện cùng chúng tôi, ông Nguyễn Văn Thắng (Giám đốc Bảo tàng Lai Xá) tâm sự: “ Tôi rất đắn đo khi trao đổi với anh Huy về ý tưởng xây dựng bảo tàng trong thôn, tại vì kinh phí mình ít mà phần đất trong thôn có 150m2 thì làm sao xây được bảo tàng? Anh Huy (PGS-TS Nguyễn Văn Huy) ngay lập tức nói với tôi “ To hay bé không quan trọng bằng giá trị mình mang lại, ở nước ngoài có những bảo tàng tư nhân họ còn làm bé hơn cái này thế nhưng vẫn rất hút khách, vậy nên quan trọng là mình trưng bày tốt không, tổ chức có chuyên nghiệp hay không và hấp dẫn được khách thăm quan hay không”.

Ảnh màu là một trong những giai đoạn phát triển của làng nghề nhiếp ảnh Lai Xá.

TRUYỀN THÔNG

Kinh phí eo hẹp là thế, nhưng khi đi vào bên trong bảo tàng và thăm hết 2 tầng chúng tôi không khỏi kinh ngạc trước cách bày trí hiện đại với khoảng 150 bức ảnh, 25 pano bài viết dẫn dắt và gần 15 tủ kính với khoảng 150 hiện vật. Với tầng 1 du khách được chiêm ngưỡng một không gian mô phỏng tiệm ảnh ngày trước với hệ thống đèn, máy ảnh cổ, phông, mẫu ảnh và đạo cụ được trưng bày bởi cụ Phạm Văn Nên (Chủ nhiệm HTX Nắng Xuân). Còn trên tầng 2, mỗi căn phòng được chia bởi một tấm rèm nhung với những ô cửa kính nắng chiếu vàng một góc, phóng xa tầm mắt là mái đình gạch ngói đỏ phủ đầy rêu của Lai Xá. Mỗi không gian với những chức năng khác nhau cùng tái hiện câu chuyện lịch sử làng nghề và phản ánh đời sống xã hội Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. “ Người chịu trách nhiệm nội dung và trưng bày là PGS-TS Nguyễn Văn Huy (nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học) và bà Veronique Dollfus (chuyên gia tư vấn thiết kế bảo tàng người Pháp). Chúng tôi rất biết ơn bà Veronique, bà là một người làm việc rất cẩn thận và tính chuyên nghiệp rất cao. Mọi chi tiết về nội thất có đến màu sắc, rồi đến cách bố trí, bàn bạc ý tưởng thiết kế với bên thi công rất cẩn thận sao cho hạn chế những bức tường ngăn và thay vào đó bằng cột chống, hạn chế những phòng bé để dành diện tích trưng bày nhiều nhất có thể”, ông Thắng chia sẻ. Từng tấm ảnh chụp từ thế kỉ XIX, XX cho đến những chiếc

máy ảnh, máy quay phim cổ có từ ngày xưa, rồi đến từng cây bút lông, màu mực,... Tất cả đều là những kỷ vật mà Giám đốc Nguyễn Văn Thắng cùng cộng sự của mình tìm kiếm được trong nhiều năm qua. Bác tâm sự rằng “ Thật ra tìm kỷ vật cũng không đến mức quá khó khăn với bác vì làm bảo tàng xuất phát từ nguyện vọng các cụ mà người còn giữ được những kỷ vật đó giờ cũng chỉ còn các cụ mà thôi. Có những người rất nhiệt tình, hễ tìm được món đồ liên quan đến nghề chụp ảnh ngày xưa là họ gọi ngay. Thế nhưng cũng có nhiều trường hợp khó khăn phết đấy, với nhiều người trẻ mấy bộ bàn ghế rồi bút lông đấy không có giá trị gì cả thế nhưng với các cụ đó là những kỉ niệm trân quý. Người ta cả đời làm nghề nhiếp ảnh mà, sống chết với nghề ảnh, đó không chỉ là cái kiếm cơm của họ ngày xưa mà bây giờ nó như một minh chứng sống cho quãng đời “ anh nhiếp ảnh dạo” của họ. Ban đầu họ không chịu, họ tiếc nhưng hiểu rõ mục đích của bảo tàng, tìm hiểu kĩ cơ sở

vật chất trong bảo tàng họ yên tâm giao lại cho chúng tôi”.

Là bảo tàng nhiếp ảnh duy nhất hiện tại có ở Việt Nam vậy nên Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá thu hút rất nhiều khách du lịch. Có nhiều giáo sư, nhà văn, nhà báo rồi các nhiếp ảnh gia, thực tập sinh nghiên cứu về nhiếp ảnh người nước ngoài đến thăm bảo tàng nhiều lần. Bên cạnh những du khách nước ngoài thì bảo tàng còn đón tiếp những du khách nhí là các em mầm non đến thăm bảo tàng vào những cuối tuần. Sau 2 năm dịch bệnh, bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá mới mở cửa trở lại được vài tháng nay. Vậy nên du khách cũng không có nhiều như lúc trước dịch, tuy nhiên ban lãnh đạo bảo tàng có khá nhiều dự định sắp tới như những hoạt động triển lãm, nâng cấp bảo tàng lên thiết kế công năng, ví dụ như mở những lớp học dạy kiến thức chuyên môn về ảnh, các buổi hội thảo tọa đàm về nhiếp ảnh hay nơi để trình diễn lối làm ảnh cổ.

Cách sắp xếp khoa học khiến cho du khách như được du hành thời gian về quá khứ, tìm hiểu ông tổ nghề nhiếp ảnh và 1 phần lịch sử làng quê Việt Nam.

Khúc ca của Tết độc lập Nhạc sĩ Văn Cao tên thật là Nguyễn Văn Cao. Ông sinh ngày 15/11/1923 tại Hải Phòng. Văn Cao được coi là “cây cổ thụ ba ngọn” của nền nghệ thuật Việt Nam khi có nhiều đóng góp to lớn trên cả ba lĩnh vực: âm nhạc, hội họa, thơ ca. Trong đó, “Tiến quân ca” là tác phẩm vĩ đại nhất của ông, tác phẩm mà theo ông là “được sáng tác không chỉ bởi bản thân mình” mà còn là mồ hôi, xương máu của đồng bào Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến cứu quốc.

Trong hồi ký “Tại sao tôi viết Tiến quân ca”, chính nhạc sĩ Văn Cao đã viết: “Bài hát đã làm trong thời gian không biết bao nhiêu ngày, tại căn gác hẹp số 45 Nguyễn Thượng Hiền, bên một cái cửa sổ nhìn sang căn nhà hai tầng, mấy làn cây và một màn trời xám. Ở đây thường vọng lên những tiếng xe bò chở xác người chết

đói về phía Khâm Thiên. Ở đây hằng đêm, mất ngủ vì tiếng gió mùa luồn vào từng khe cửa, vì tiếng đánh chửi nhau của một gia đình anh viên chức nghèo khổ, thiếu ăn, vọng qua những khe sàn gác hở. Ở đây tôi hiểu thêm nhiều chuyện đời. Ở đây đêm đêm có những tiếng gõ cửa, những tiếng gọi đêm không người đáp lại.”

Tại Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào ngày 16/8/1945, trước ba ca khúc được đề xuất là Diệt phát xít (Nguyễn Đình Thi), Tiến quân ca và Chiến sĩ Việt Minh (Văn Cao), Bác Hồ đã quyết định chọn Tiến quân ca của Văn Cao làm Quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 19/8/1945, cuộc mít tinh ở Quảng trường Nhà hát lớn bùng nổ cũng là lần đầu tiên “Tiến quân ca” được vang lên.

Cách mạng tháng Tám thành công đưa đến ngày lịch sử dân tộc 2/9/1945. Trước thời khắc Hồ Chủ tịch đọc Tuyên ngôn Độc lập, Tiến quân

Lê Tuyến - Báo in K41

VĂN HÓA TRUYỀN THÔNG

ca chính thức được cử hành trước hàng vạn người dân tham dự. Bài hát là minh chứng cho con người Việt Nam, đất nước Việt Nam được độc lập khi nhân dân được cất tiếng hát và được hát bài ca của quê hương.

thông tin thêm: “Ngày 2/9/1945, tại Hà Nội, tất cả người dân đều xuống đường. Khi mọi người hát bài Tiến quân ca trong Tết Độc lập, bài hát đó đã trở thành của mọi người chứ không phải của riêng Văn Cao”. Bài hát đó đã hóa thân vào đất nước, bài hát đó là của những con người ngã xuống và cả những con người vẫn chắc tay súng bảo vệ Tổ quốc.

Ký ức người ở lại Chiến tranh đi qua, đất nước ta đã thật sự là một nước độc lập, tự do, hạnh phúc. Trong ký ức những người bước ra từ lịch sử, mùa thu hạnh phúc nhất của một dân tộc bao năm chìm trong máu lửa luôn sống lại mỗi khi họ nhớ về. Mùa thu nay, giữa đất trời hòa bình, bên cạnh tiếng hát Tiến quân ca vang lên từ quảng trường Ba Đình, họ bồi hồi nhớ về bài ca đó trong mùa thu của 77 năm về trước. Trong căn nhà cổ thanh tĩnh trên phố Nguyễn Gia Thiều (Hà Nội), bà Phan Thị Phúc xúc động kể lại giây phút Tiến quân ca vang lên ngày Tết Độc lập. Là một trong những thành viên của Đội thanh niên cứu quốc thành Hoàng Diệu, nguyên cán bộ Bộ Ngoại giao, phu nhân của đồng chí Nguyễn Cơ Thạch, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, nguyên Bộ trưởng Bộ ngoại giao, bà Phan Thị Phúc (93 tuổi) đã đi cùng đất nước từ thời chiến đến thời bình. Nhắc về Tiến quân ca, bà chia sẻ: “Bài hát đó tôi được các chiến sĩ dạy học thuộc. Về nhà tôi dạy lại cho cả gia đình mình.” Thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa của bài Tiến quân ca, bà tự nhủ làm sao để gia đình mình biết và nhớ bài ca này. “Ngày 2/9/1945, ngày Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập, tôi được phân công đứng ngay dưới chân đài”. Bà Phúc tiếp lời. Niềm vinh dự và tự hào vẫn vẹn nguyên trên gương mặt của bà. “Trong buổi lễ, Tiến quân ca vang lên bởi Đoàn quân nhạc và của những người dân tham gia. Lúc đó, ai được hát là hát. Vui sướng lắm!” Bà Phúc nhớ lại. Ngoài bà Phan Thị Phúc, cụ Nguyễn Hải Hào (93 tuổi), cũng là một thành viên trong Đội thanh niên Cứu quốc thành Hoàng Diệu

Những đứa trẻ lớn lên cùng Tiến quân ca 77 năm đi qua, Tiến quân ca vẫn luôn âm vang trong thế hệ trẻ. Những lớp trẻ lớn lên, với màu đỏ của khăn quàng, màu trắng tinh khôi của áo đồng phục là sự tự hào, vinh dự và tình yêu khi được hát Quốc ca Việt Nam.

Tại các cơ sở giáo dục, lễ Chào cờ vào sáng thứ hai mỗi tuần hay vào các dịp quan trọng như khai giảng là hoạt động không bao giờ thiếu. Mở đầu phần nghi lễ Chào cờ, các em học sinh sẽ đồng loạt hát bài Tiến quân ca. “Tất cả chúng em đứng nghiêm trang, bàn tay phải đặt lên ngực trái, mắt hướng về lá cờ đỏ tung bay và hát Quốc ca”. Em Lê Thị Mây, học sinh lớp 12B (trường THPT Mạc Đĩnh Chi - Hải Dương chia sẻ).

Không chỉ ở học đường, Tiến quân ca còn xuất hiện trong nhiều hoạt động đời sống khác của thế hệ trẻ. Sinh hoạt hè là hình thức tổ chức cho các em học sinh được vui chơi, giao lưu và tham gia thể dục thể thao phổ biến ở nhiều địa phương trong kỳ nghỉ hè. Sau quá trình tập luyện, giữa các làng, xã sẽ thi đấu với nhau. Điều đặc biệt là phần hát Quốc ca sau khi đi duyệt đội được diễn ra. Hát to, rõ ràng, đồng đều và khỏe khoắn là tiêu chí giúp các em ghi điểm đối với ban giám khảo chấm thi. Đối với thế hệ trẻ, bên cạnh lời mẹ ru, Tiến quân ca là bài hát không bao giờ quên. Mỗi lần nghe là một lần xúc động, là một lần yêu hơn quê hương, con người Việt Nam cả trong quá khứ và hiện tại. Bài hát là lời tuyên thệ về bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, phát triển đất nước sánh vai với các cường quốc năm châu, sao cho ai cũng được ăn no, mặc ấm và hạnh phúc. Từ mùa thu năm 1945 đến nay, Tiến quân ca vẫn vẹn nguyên giá trị và là lời nhắc đến bất kỳ thế hệ nào tiếp bước của Việt Nam.

PODCAST - LIỀU THUỐC CHO TÂM HỒN CỦA NGƯỜI TRẺ

Ánh Ngọc - Báo in K41 Trong những năm gần đây, văn hóa nghe Podcast đã và đang dần trở nên phổ biến hơn với rất nhiều bạn trẻ. Đây được coi là “ liều thuốc mới” giúp “ chữa lành tâm hồn”, khi mà hiện nay người trẻ đang phải đối mặt với nhiều áp lực và gia tăng căng thẳng. Nổi tiếng là một trong những kênh Podcast với nội dung sâu sắc, Vì sao thế nhỉ! Pod cast thu hút người nghe qua chính những sản phẩm pod cast đầy tâm huyết của mình. Hãy cùng PV Báo chí trẻ tìm hiểu thêm về Vì sao thế nhỉ! (VSTN) cũng như những giá trị mà podcast mang lại trong tương lai qua cuộc trao đổi với chính người sáng lập kênh podcast triệu view này.

Cơ duyên khiến mình quyết định thực hiện “Vì sao thế nhỉ!” Podcast là một câu chuyện dài. Dịch Covid, nhất là giai đoạn dịch năm 2021 đã khiến bản thân mình có nhiều chuyển biến lớn trong nhận thức. Sau tiêm vaccine, mình bị sốc phản vệ và bị co giật suốt đêm. Đối với mình thì đây là sự kiện không dễ gì vượt qua, đêm mất ngủ đó, trong đầu mình ngổn ngang rất nhiều “suy nghĩ thảm khốc”, nếu như mình không thể vượt qua thì sao, nếu như mình biến mất thì ba mẹ sẽ thế nào, mình còn biết bao nhiêu điều chưa nói, chưa làm, chưa dám thực hiện. Nhưng nhờ một cách tình cờ nào đó mà mình bật nghe

Podcast của chú Hiếu TV, đúng tập số 23 Đi tìm ý nghĩa cuộc sống. Sau khi nghe xong thì mình bắt đầu tự hỏi “Mình đang sống vì điều gì, khi mà sáng đi làm, tối về lướt mạng xã hội rồi cứ thế lặp lại ngày qua ngày.” Ngoài ra, mình cũng tự nhận thấy rằng, hiện nay người trẻ gặp rất nhiều các vấn đề tâm lý, các bạn có nhu cầu được chia sẻ, được giãi bày nhưng lại khó tìm được ai thực sự lắng nghe mình, ngay cả người trong gia đình hay bạn bè. Và đó cũng là lý do vì sao mình quyết định sẽ xây dựng và phát triển Vì sao thế nhỉ!

Podcast với mục đích tạo ra một nơi “trốn” yên bình để các bạn trẻ tự mình cảm nhận và tự mình chữa lành những vết thương trong lòng họ. Khoảng thời gian bắt đầu xây dựng kênh Podcast, không biết bạn có gặp khó khăn gì không?

Mình nghĩ khó khăn trong quãng thời gian xây kênh Vì sao thế nhỉ! là mình chưa sắp xếp được thời gian để cân bằng. Hiện mình vẫn đang có công việc chính khác nữa, trong khi đó làm podcast đòi hỏi rất nhiều công sức và thời gian.

Không biết cơ duyên nào đã khiến bạn quyết định làm Podcast?

Khoảng thời gian đầu, quả thực mình đã rất căng thẳng khi không kiểm soát được các công việc vì mình ép bản thân về tần suất lên video dày hơn. Hiện thì dù các đầu việc vẫn nhiều nhưng mình đã quen hơn và biết cách quản lý thời gian nên giờ cũng dễ thở hơn.

Tại sao bạn lại chọn cái tên “ Vì sao thế nhỉ” cho tên kênh Podcast của mình?

Mình là một đứa rất hay hỏi tại sao, khi lắng nghe một vấn đề, một câu chuyện, hay thậm chí nhận được câu hỏi của bất kỳ ai, việc đầu tiên mình làm không phải trả lời lại ngay mà mình thường đặt ngược lại câu hỏi. Giống như một đứa trẻ chưa biết gì về thế giới xung quanh hay đặt câu hỏi cho người lớn rằng “Mẹ ơi, vì sao cái này, vì sao cái kia…” Việc đặt câu hỏi giúp mình hiểu sâu được vấn đề hơn, tuy nhiên không phải lúc nào hỏi Vì sao cũng được khuyến khích vì nó sẽ gây khó chịu cho người đối diện.

Ban đầu, mình định sẽ đặt tên Podcast là “Wow facts per day”, mục tiêu là sẽ đưa ra những sự thật thú vị và khiến người nghe phải “wow” khi nghe tới, tuy nhiên tên này là tên tiếng Anh, và sợ là cũng khó nhớ nên mình chuyển hướng sang tên tiếng Việt. Sau khi đọc một bài viết của Spiderum về Tư duy nguyên bản - First Principle Thinking, mình đã quyết định đổi tên podcast thành “Vì sao thế nhỉ!” có dấu chấm than ở cuối. Nhiều bạn chưa để ý về dấu chấm than này, ngụ ý của mình cũng không có gì nhiều, chỉ đơn giản là không muốn đó là một câu hỏi đơn thuần, mà là một câu cảm thán đặc biệt khi mỗi tập podcast bắt đầu bằng câu hỏi Vì sao? sẽ khiến người nghe cảm thấy “Ồ, thì ra là vậy à?”

Bạn thấy ấn tượng nhất với content nào trên kênh của mình?

Content của VSTN! chủ yếu liên quan đến các vấn đề

tâm lý, mình cũng nghĩ đây là content thu hút nhất, nhận được nhiều phản hồi nhất từ followers trong tất cả các tập podcast. Tuy nhiên, mình lại thích các tập podcast nói về tình cảm gia đình hơn. Không phải tất cả các câu chuyện về gia đình trong podcast đều là của mình, nhưng cũng có phần nào hình ảnh của người thân trong gia đình mình ở đó. Có những tập podcast mình viết là để tặng cho mẹ, cho ba và ba mẹ mình cũng đang theo dõi các podcast của mình.

Kênh Tiktok của bạn hiện có hơn 342k lượt theo dõi, bạn có cảm thấy áp lực trong việc xây dựng nội dung khi có rất nhiều người theo dõi như vậy không?

Vì sao thế nhỉ! gặp may nhiều hơn gặp khó khăn. Vì trong khoảng nửa tháng đầu, video podcast trên Tiktok của VSTN! đã viral (nổi tiếng) và hiện đang đứng Top trong bảng xếp hạng Podcast Spotify hay Apple Podcast. Cho dù những con số vẫn chưa quá lớn nhưng chắc chắn hiện tại, VSTN! cũng đang có ảnh hưởng nhất định tới followers. Đây đúng là một áp lực. Mỗi ngày mình nhận được rất nhiều tin nhắn của các bạn, ngoài những lời cảm ơn thì cũng có những lời bộc bạch tâm sự. Các bạn nói rằng không mong được phản hồi lại, chỉ là muốn có người lắng nghe. Cũng có nhiều bạn đặt cho mình những câu hỏi vì sao, nhưng hiện tại thì mình vẫn chưa thể giải đáp vì nó đang quá sức đối với mình. Vấn đề tâm lý không phải là câu chuyện đơn giản mà một vài câu đạo lý suông, một vài

trích dẫn từ sách self-help là có thể chữa lành những vết thương cho người bị tổn thương, vì vậy nhiều lúc, mình cũng rất áp lực vì sợ nội dung của mình chưa thực sự mang lại ý nghĩa vì đó là trải nghiệm cá nhân cũng như những kiến thức mình tìm đọc. Dù là kiến thức có cơ sở khoa học chúng mình nhưng mình vẫn đưa ra các lời khuyên rằng nếu người nghe có những vấn đề tâm lý trầm trọng thì nên gặp bác sĩ có chuyên môn để được hỗ trợ kịp thời.

Hiện nay, các bạn trẻ đã quan tâm và nghe Podcast nhiều hơn, bạn nghĩ những người làm Podcast nói chung và bản thân bạn nói riêng cần xây dựng nội dung kênh như nào để có thể giữ tiếp tục truyền động lực cho thế hệ trẻ thông qua kênh Podcast của mình?

Đúng là người trẻ giờ có xu hướng nghe Podcast nhiều hơn, có thể là sau dịch Covid, hành vi của các bạn đang bắt

đầu thay đổi, không còn quá chuộng mảng nghe nhìn nữa mà chỉ cần nghe hiểu. Tuy nhiên, nghe Podcast không phải là một hình thức quá mới vì cách đây khoảng hơn chục năm chúng ta cũng đã có nghe radio, đài X-one FM. Người trẻ giờ có lẽ muốn sống chậm lại, nên mình nghĩ nội dung podcast không cần quá cầu kỳ, to tát đâu xa, nó nằm ở ngay những câu chuyện nhỏ thường ngày xung quanh chúng ta, để chúng ta cùng nhận thấy rằng cuộc đời này, mọi thứ dù là nhỏ nhặt đều là những điều đáng trân quý.

Người trẻ hiện nay đặc biệt là gen Z, đang gặp phải nhiều áp lực, căng thẳng hơn rất nhiều so với thế hệ trước, bạn có nghĩ Podcast là 1 trong những giải pháp tốt để góp phần chữa lành tâm hồn cho họ không?

Chắc chắn rồi. Như mình đề cập, thì nhịp sống ngày một hối hả cuốn người trẻ vào lối

sống gấp, sống vội. Podcast sẽ là một trong các giải pháp làm chậm nhịp sống gấp gáp này. Ngoài ra, theo một khảo sát không chính thức mình đăng lên story IG về việc giọng nói cải thiện chất lượng giấc ngủ thì có khoảng 86% các bạn followers nói rằng, những tập podcast và giọng đọc của VSTN! Giúp họ dễ chìm vào giấc ngủ hơn.

Trong tương lai, bạn muốn phát triển kênh của mình theo nội dung như thế nào?

Mình đang định hướng sẽ phát triển nội dung tiếng Anh cho VSTN!, tuy nhiên, việc chuyển nội dung song ngữ và thu âm đọc tiếng Anh đòi hỏi mình phải rất nỗ lực, và hiện mình cũng team đang cố gắng hoàn thiện và sẽ sớm ra số tiếng Anh đầu tiên trong thời gian gần. Đồng thời cũng sẽ cố gắng được kết hợp với các podcasters khác hay content creators khác cùng lĩnh vực để lan tỏa nhiều giá trị hơn tới mọi người.

Các nội dung Podcast của VSTN giải đáp thắc mắc xung quanh các vấn đề tâm lý của giới trẻ

Đêm nhạc hội “Màu thời gian” diễn ra vào tối 7/9 đã đem đến nhiều cung bậc cảm xúc cho những người tham gia.

buổi hội trại mang tên “Màu thời gian”.

Sáng ngày 7/9 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã tổ chức hội trại với chủ đề “Màu thời gian”, gồm 16 gian trại của các Liên Chi đoàn đến từ các khoa, viện. Hội trại nhằm tuyên truyền cho sinh viên Học viện về truyền thống 60 năm hình thành và phát triển của trường. Hội trại đã thu hút rất nhiều sinh viên và cả cựu sinh viên đến tham dự.

Hoài Linh - Báo in K41

Mặc dù thời tiết không được thuận lợi nhưng trò chơi dân gian kéo co giữa các lớp vẫn diễn ra đúng như kế hoạch, các bạn sinh viên đều hừng hừng khí thế, ai cũng muốn đem chiến thắng về chi lớp mình.

Nhiều gian hàng trưng bày giáo trình, sách chuyên môn nghiệp vụ và hoạt động trao đổi giáo trình.

Các bạn sinh viên không quên “sống ảo” bên biểu tượng kỷ niệm 60 năm thành lập trường.

Thời tiết nắng mưa thất thường nhưng hoạt động “Du ca” vẫn diễn ra vô cùng náo nhiệt, với sự tham gia của nhiều bạn sinh viên và các câu lạc bộ.

nhạc mang đến không gian giao lưu văn hóa - văn nghệ đầy màu sắc cho cán bộ, giáo viên và các bạn sinh viên.

Làng cốm Mễ Trì đỏ lửa đón mùa cốm mới

Nguyễn Long - Báo In K39

Làng cốm Mễ Trì (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã có lịch sử làm nghề cốm từ lâu đời, nổi tiếng với hương vị thơm, dẻo, mà hiếm có nơi nào có được. Những ngày này, tại nơi đây lại bắt đầu nhộn nhịp tiếng chày chào đón một mùa cốm mới.

Làng cốm Mễ Trì (phố Miếu Đầm, phường Từ Liêm, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) từ cuối tháng chín đến nay, bắt đầu nhộn nhịp tiếng máy xát gạo, tiếng chày giã cốm rộn ràng trở lại.

Hiện nay tại làng Mễ Trì còn hơn 30 hộ gia đình vẫn giữ được nghề làm cốm truyền thống. Nhiều hộ đã sử dụng hệ thống máy móc để hỗ trợ làm cốm, khiến công việc trở nên dễ dàng và đỡ tốn sức hơn.

Người làng Mễ Trì bắt đầu làm cốm từ hàng trăm năm nay. Giống như mùa lúa tại đồng bằng Bắc bộ, mùa cốm tại đây cũng chia làm 2 vụ là vụ Chiêm (khoảng tháng 4 dương lịch) và vụ Mùa (khoảng tháng 9 dương lịch). Theo lời kể của người dân, vụ Mùa là vụ làm cốm lớn nhất trong năm.

Hạt thóc sau khi đã được tách hết vỏ trấu thì cho vào chảo rang. Quá trình rang phải đảo đều, bếp dùng củi, chảo rang thường bằng gang đúc. Rang khoảng 30 phút sẽ kiểm tra độ chín của hạt bằng công thức “2 quằn 3 róc”, tức 2 hạt chưa róc vỏ nhưng bị quằn lại, còn 3 hạt còn lại róc vỏ nhưng không bị quằn là được. Thóc sau khi rang được sàng lại để loại bỏ trấu trước khi bỏ vào cối đá giã thành cốm. Cốm được giã từ 3-5 phút, phải giã đều tay và tác động lực vừa phải thì mới đạt chuẩn.

Cốm thành phẩm sẽ được đóng gói, phân phối toàn quốc cũng như xuất khẩu ra nước ngoài. Các sản phẩm cơ sở có là cốm lá me, cốm xào và cốm rót... Ngoài ra còn có những sản phẩm làm từ cốm như bánh cốm, chả cốm và mới nhất là mochi cốm ngoài.

“Cứ đến mùa cốm là sẽ có rất nhiều đơn đặt các sản phẩm về cốm để ăn, làm quà biếu tặng. Những đợt cao điểm có thể bán được đến 50 kg cốm/ngày”chủ cơ sở cốm Hà Hiệu cho hay.

Giữa quá trình đô thị hoá đang phát triển mạnh mẽ, người dân Mễ Trì vẫn bám trụ với nghề cốm để lưu truyền những nét tinh hoa của người Tràng An. Năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã quyết định đưa nghề cốm Mễ Trì vào danh mục 17 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đã cho thấy giá trị của di sản này trong văn hóa và ẩm thực của Thủ đô Hà Nội.

Người giữ lửa tình yêu trò chơi dân gian cho trẻ em

Nguyễn

In K41

Đèn kéo quân là một trong những trò chơi dân gian truyền thống gắn liền với bao thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là vào mỗi dịp Trung thu. Trước vô vàn những loại đồ chơi ngoại nhập hiện đại, tưởng rằng thú chơi đèn kéo quân mỗi mùa Rằm tháng Tám đã vắng bóng. Thế nhưng tại thôn Đàn Viên, xã Cao Viên, huyện Thanh Oai, Hà Nội, vẫn có một nghệ nhân đang miệt mài gìn giữ những món đồ chơi giản dị nhằm lan tỏa tình yêu trò chơi dân gian đến trẻ em.

Tuổi thơ gắn với những chiếc đèn kéo quân

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Văn Quyền sinh năm 1939 ở thôn Đàn Viên, xã Cao Viên. Ngay từ những ngày còn đang học đánh vần, ông Quyền đã say mê món đèn kéo quân và có những sản phẩm của riêng mình. “Khi các cụ làm cho mình chơi thì mình cũng ngồi bên cạnh tập làm theo. Khi các cụ bận không làm cho mình được thì mình tự làm nấy. Khi tự làm được cái đầu tiên thì sướng lắm, khoe ầm cả xóm. Và từ yêu thích, việc làm đèn đã trở thành đam mê lúc nào không hay.”, ông Quyền chia sẻ. Ông chia sẻ, lý do khiến mình yêu chiếc đèn kéo quân hơn so với những món đồ chơi dân gian khác chính là sự chuyển động của hình rối bóng. “Cây đèn kéo quân này hình thức bên ngoài nó cũng như những chiếc đèn lồng khác. Nhưng nó khác ở chỗ có hệ rối bóng chạy liên tục khi ta thắp nến lên. Trong tĩnh có động, trong động có tĩnh. Theo ông, chiếc đèn kéo quân đã có từ xa xưa, gắn liền với sự tích về anh chàng tên Thức

Ông Quyền ngắm nhìn những chiếc đèn kéo quân do chính tay mình làm nên

vì thương mẹ nên đã chế tạo ra chiếc đèn kéo bóng cho mẹ vui. Rồi từ đó, đèn kéo quân trở thành một vật dụng mang tính biểu tượng và giáo dục cho trẻ em về tinh thần hiếu thảo, yêu thương lẫn nhau mỗi dịp trung thu về. Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền chia sẻ, khâu khó nhất để làm ra một chiếc đèn kéo quân là làm trục và tán. Trục làm từ tre vót mảnh, vừa đủ nhẹ để quay được, vừa đủ cứng để treo hình không bị đổ. Để hoàn thiện một chiếc đèn kéo quân đơn giản, nghệ nhân phải mất vài tiếng đồng hồ, có khi phải mất đến mấy ngày. Mỗi chiếc đèn kéo quân có giá từ 100 - 150 nghìn đồng đến vài

triệu đồng, tùy thuộc vào kích cỡ. Chơi đèn kéo quân truyền thống cũng khá cầu kì. Phải đặt nến và thắp nến ở đúng vị trí thì trục đèn mới quay và tạo ra hiệu ứng lung linh đẹp mắt với những hình thù ngộ nghĩnh xung quanh đèn. Mỗi chi tiết nhỏ trong đèn đều mang ý ng hĩa riêng đặc trưng =. “Trong sách “Kĩ nghệ người An Nam”, có viết: 2 loại đèn 4 cạnh và 6 cạnh. Ông cha ta quan niệm, trong đời người có bố mẹ đẻ, bố mẹ vợ, bố mẹ chồng. Ngoài ra còn bố mẹ nuôi, bố mẹ đỡ đầu. Cho nên 6 người là “Lục thân phụ mẫu” phải tôn trọng. Cho nên, đèn kéo quân Việt Nam phải có 6 cạnh.”

Vương Phương Thảo - Báo

Mong ước của người nghệ nhân già

Ở xã Cao Viên, từ bao lâu nay, người dân đã quá quen thuộc với hình ảnh căn nhà nhỏ hẹp của nghệ nhân rực rỡ sắc màu của những chiếc đèn kéo quân. Vào mỗi dịp trung thu, du khách đến thăm nhà ông Quyền để tận mắt nhìn thấy, tự mình trải nghiệm làm một chiếc đèn kéo quân truyền thống. Trong làng, ông hiện là một trong số ít những người nghệ nhân còn lưu giữ nét đẹp dân gian này.

Đèn kéo quân nói riêng và trò chơi dân gian nói chung là thú vui tao nhã, mang nhiều giá trị văn hóa dân gian. Nhưng tiếc thay, vì thời đại công nghệ số khiến nhiều bạn trẻ hiện nay đang dần quên lãng những nét đẹp ấy. Chứng kiến những thăng trầm của loại trò chơi dân gian này, nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền tâm sự: ‘‘Từ ngày cơ chế thị trường bùng nổ, đồ

chơi nhập ngoại tràn lan. Đồ chơi dân gian Việt Nam làm từ thủ công nên nó không bắt mắt, khó sản xuất đại trà. Có một giai đoạn nó gần như bị mai một. Trẻ em say mê với những thứ đồ chơi có hình thức, mẫu mã bắt mắt và hấp dẫn. Rất khó để các cháu yêu thích những món đồ chơi dân gian truyền thống được làm thủ công’’. Bước ngoặt lớn nhất đến với nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền là vào năm 2007, khi ông được mời lên Bảo tàng Dân tộc học tham gia chương trình bảo tồn di sản trò chơi dân gian. Tại đây, ông là người hướng dẫn trực tiếp cho các khách du lịch và trẻ em làm các đồ chơi dân gian. Có những em nhỏ sau khi được ông hướng dẫn đã tự làm được chiếc đèn kéo quân đầu tiên của riêng mình. Nhiều em không giấu nổi niềm vui sướng và tự hào, đã lập tức mang đi khoe với bố mẹ. Những hành động tự nhiên, cảm xúc chân thật của các em đã trở thành niềm động lực to lớn trong hành trình lưu giữ và phát triển

trò chơi dân gian truyền thống của người nghệ nhân già. “Tôi cũng đã đến tuổi xế chiều rồi, được sống chung với các cháu, mình như trẻ ra.”

Thời gian gần đây, các trò chơi dân gian đã được quan tâm và có chủ trương bảo tồn. Điều này khiến ông Quyền rất phấn khởi: “Gần đây, Đảng và Nhà nước quan tâm tới việc bảo tồn di sản. Nhờ giới truyền thông góp sức vào nữa nên bây giờ dân ta bắt đầu quay lại với trò chơi dân gian. Trước đây, năm 2007 khi chúng tôi tổ chức trung thu, cả một mùa bán được 5 cái đèn. Nhưng bây giờ thì làm không kịp. Bây giờ nhà tôi toàn đèn thôi. Nghĩ cũng vui hơn.”

Thế nhưng, khi những đồ chơi dân gian dần chới với giữa thị trường đồ chơi Trung Quốc với đủ các mẫu mã hình dạng, ông Quyền vẫn đau đáu về nỗi lo không có người kế nghiệp. Tuổi tác đã cao, việc tìm được một truyền nhân làm món đồ chơi dân gian này đã trở thành nỗi đau đáu trong lòng ông. “Tôi cũng già rồi, không biết còn làm nghề được bao lâu nữa. Tôi hi vọng thế hệ trẻ sẽ là những người tiếp bước tôi để bảo tồn và gìn giữ nét đẹp của trò chơi dân gian này.” Đôi bàn tay vẫn thoăn thoắt đan tre để làm khung đèn. Trong đôi mắt đã dần mờ đục bởi tuổi tác, vẫn ánh lên ngọn lửa yêu nghề mà ông đã thắp hơn 80 năm qua. Có lẽ, ngọn lửa trong lòng ông sẽ sớm được kế thừa bởi một lớp người trẻ mới, để rồi những ánh lửa của đèn kéo quân sẽ đem theo đam mê của ông sống mãi với thời gian.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền đang hướng dẫn các bạn trẻ \cách làm đèn kéo quân

Đặc sắc điệu múa lân thổi lửa làng Giang Xá

Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km, tại làng Giang Xá (huyện Hoài Đức, TP Hà Nội) không khí đón Trung thu dường như sôi động và đặc biệt những nơi khác, bởi trong đêm rằm, các đội lân sư rồng tại từng thôn sẽ cùng nhau biểu diễn những tiết mục múa đuốc thổi lửa vô cùng độc đáo.

Mỗi dịp tết Trung thu, đoàn thanh niên tại làng Giang Xá lại thành lập đội múa lân gồm 15 người để phục vụ bà con trong xóm. Không ai còn nhớ đến nay đã là bao lâu kể từ ngày diễn ra hoạt động này, nhưng cứ đến sát Trung thu đội lại lựa chọn một lứa thanh niên mới để huấn luyện múa lân.

Múa lân tại làng Giang Xá được kết hợp với múa đuốc lửa. Một đội đạt tiêu chuẩn đi biểu diễn là khi tất cả thành viên trong đội đều có thể múa đuốc, thổi lửa và múa đầu lân.

Nguyễn Long - Báo In K39

Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km, tại thôn Cao Hạ, xã Đức Giang (huyện Hoài Đức, Hà Nội), không khí đón Trung thu luôn rất đặc biệt với những tiết mục múa lân, thổi lửa vô cùng độc đáo.

Trước khi biểu diễn múa lân, thổi lửa, thành viên của đội đã phải tập luyện phun nước trước khi phun dầu để thổi lửa, để khi ngậm dầu không nuốt phải và bảo đảm an toàn khi biểu diễn.

Sau bữa cơm tối của các gia đình cũng là lúc tiếng trống hội vang lên khắp ngõ xóm. Người lớn, trẻ nhỏ cùng nhau tập trung tại đình làng để xem đội lân biểu diễn.

Số lượng người dân xem múa lân rất đông khiến công tác đảm bảo an toàn khi biểu diễn gặp nhiều khó khăn.

Do tính chất nguy hiểm của việc múa và thổi lửa, các thành viên trong đội vừa biểu diễn vừa kiêm luôn nhiệm vụ bảo vệ vòng ngoài để đảm bảo khoảng cách an toàn

Sau khi biểu diễn tại đình xong, đội múa lân sẽ lên đường di chuyển đến các thôn xóm trong làng, mang không khí trung thu đến từng nhà.

Nữ tiến sĩ trẻ nhất trong top 10 nhà khoa học nhận giải thưởng Quả Cầu Vàng 2022

Châu Linh - Báo Ảnh K39

Với những thành tích nổi bật trong nghiên cứu khoa học ngành Công nghệ Vật liệu mới, chị Trần Thị Như Hoa là nữ tiến sĩ trẻ nhất trong top 10 chân dung nổi bật giành giải thưởng Khoa học công nghệ Quả Cầu Vàng 2022.

Tự làm khó mình

Trải qua chặng đường hơn 10 năm gắn bó với nghiên cứu khoa học ở lĩnh vực Công nghệ Vật liệu mới, tiến sĩ Trần Thị Như Hoa nhận định, để có được thành công, mình phải tự làm khó mình trước. Nhận được giải thưởng cao quý trong giới khoa học ở tuổi 33, chị Hoa ngần ngại khi nhắc về lực học của mình khi xưa: học tốt môn Toán nhưng lại kém Văn và tiếng Anh. Trong khi, muốn nghiên cứu khoa học, chị bắt buộc phải thông thạo tiếng Anh và cách truyền tải kiến thức khoa học thông qua viết lách. Nhờ thế mạnh về môn Toán nên chị được mẹ tư vấn rồi quyết định lựa chọn học khoa Khoa học và Công nghệ Vật liệu của trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG TP Hồ Chí Minh.

Như Hoa không tự tin về khả năng của mình trước khi nhận đề tài nghiên cứu, nhưng vẫn mạnh dạn thử sức để khám phá giới hạn của bản thân. Chính từ nhiệm vụ nghiên cứu đề tài khoa học khó mà thầy cô giao cho, chị ngày càng có sự tò mò và ham muốn tìm hiểu sâu hơn về lĩnh vực này. Đến năm 3 đại học, chị mới bắt đầu trau dồi cách dùng từ ngữ, câu văn, học thêm ngoại ngữ để phục vụ cho việc nghiên cứu sau này.

Năm 2015, chị Hoa nhận học bổng nghiên cứu sinh tại Hàn Quốc và nhận bằng tiến sĩ sau 3 năm. Mục đích chính của chị khi chọn học nghiên cứu sinh đó là tìm được người thầy, giúp mình tìm ra hướng nghiên cứu sâu hơn của ngành Công nghệ Vật liệu mới có thể ứng dụng được về Việt Nam. Song song với việc nghiên cứu, chị còn đảm nhận vai trò Phó Trưởng ban khoa học Hội sinh viên Việt Nam tại Hàn Quốc (VSAK) từ năm 2017 - 2019 để tổ chức thường niên Hội thảo nhà khoa học trẻ Việt Nam. Làm việc tại ĐH Gachon (Hàn Quốc) một thời gian, TS. Trần Thị Như Hoa (SN 1989) quyết định trở về Việt Nam làm giảng viên khoa Khoa học - Công nghệ Vật liệu, Trường

Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh.

Về Việt Nam, chị tiếp tục tập trung nghiên cứu chính về vật liệu quang học, cảm biến và ứng dụng (O&S). Mục tiêu của O&S là mô phỏng kết hợp nghiên cứu thực nghiệm để đề xuất các quy trình cho công nghệ sản xuất cảm biến dựa trên tính chất plasmonic của vật liệu. Cảm biến quang học sử dụng hiệu ứng cộng hưởng plasmon bề mặt với nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau như vật lý, hóa học, sinh học và y dược, đặc biệt là trong lĩnh vực chẩn đoán bệnh. Đặc biệt, chị Hoa cùng nhóm nghiên cứu phát triển các cảm biến quang học có độ nhạy cao, độ tái lập tốt, tính đặc hiệu, thời gian phản hồi

PGS TS Trần Thị Như Hoa tại phòng làm việc.

nhanh để có cơ sở mở ra một hướng mới với các nghiên cứu ứng dụng công nghệ nano trong lĩnh vực Y-Sinh.

Nhà khoa học nữ bền bỉ

Hơn 10 năm bén duyên với khoa học, chị Hoa khẳng định, đây quả là một hành trình gian lao với chuỗi ngày “ăn ngủ” bên phòng thí nghiệm. Nếu gặp các thí nghiệm với thời gian tổng hợp và phân tích lâu, chị sẽ cùng thức đêm với “chúng”. Những áp lực thường xuyên đến với chị từ việc theo dõi, tìm tài liệu bổ sung kiến thức. Bởi đa số tài liệu đều nằm trong sách tiếng Anh và các tạp chí chuyên ngành kỹ thuật có từ ngữ hoàn toàn mới mẻ về mảng nghiên cứu mới.

TS. Hoa tâm sự, nếu ai không hiểu về nghiên cứu sẽ chỉ nghĩ rằng, nghiên cứu là khổ, suốt ngày vào phòng thí nghiệm, đọc tài liệu giống “mọt sách”, rồi đo đạc, giải thích kết quả... Nhưng với tôi, đằng sau đó

là các phát minh, sáng kiến vô cùng sáng tạo có ý nghĩa thực tiễn cao. Hơn nữa, đó còn là kết quả của sự kiên trì, bền bỉ, tinh thần lạc quan của một người phụ nữ làm khoa học”, nữ tiến sĩ 8x chia sẻ.

Sau những giờ nghiên cứu miệt mài trong phòng thí nghiệm, chị Hoa cũng trăn trở về nhiệm vụ “chăm sóc, giữ lửa” hạnh phúc gia đình bởi thời gian hạn chế. Tuy nhiên, khi các nghiên cứu của chị nhận được sự quan tâm, tài trợ từ Đại học Quốc gia TP.HCM đã tiếp thêm động lực để chị tìm cách cân bằng, duy trì tốt nhiệm vụ làm vợ, làm cô giáo và làm nhà khoa học. Bên cạnh đó, TS. Hoa luôn đảm bảo tốt nhiệm vụ giảng dạy để truyền lửa đam mê khoa học cho những thế hệ sau. Theo chị, ngành Công nghệ Vật liệu mới vốn đặc thù với khối lượng kiến thức đồ sộ, khó hình dung, chú trọng các kiến thức về quy trình, công

nghệ hoặc nguyên lý hoạt động máy móc thiết bị. Vì vậy, giáo án giảng dạy luôn được nữ TS trẻ bổ sung, thay đổi thường xuyên để giúp sinh viên tiếp thu một cách hiệu quả nhất. Vì thế, mỗi khi nhắc về “cô giáo Như Hoa”, các thế hệ học trò của chị lại nhớ đến biệt danh “Rùa con - con Rùa” - ý nói một cô giáo khó tính, cẩn thận và tận tâm.

Từ sự nỗ lực bền bỉ trong nghiên cứu khoa học, TS. Trần Thị Như Hoa đã được vinh danh và nhận giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng 2022. Chị trào dâng cảm xúc bày tỏ: “Giải thưởng KHCN Quả Cầu Vàng là chất “xúc tác” cho tôi trong hành trình nghiên cứu khoa học phía trước. Tôi tin và khẳng định, bản thân sẽ làm tốt vai trò, nhiệm vụ của một nhà nghiên cứu trước kỳ vọng của xã hội để xứng đáng với giải thưởng cao quý này”.

PGS TS Như Hoa cùng các sinh viên Việt Nam tại “Ngày Việt Nam ở Hàn Quốc”.

Ngôi thánh đường đồ sộ tại Phạm Pháo được xây dựng vào năm 1908. Những năm ấy, giáo xứ đạo Phạm Pháo đã có đội kèn đồng mà đến nay người dân vẫn quen gọi là đội nhạc Tây, vì nó được du nhập từ phương Tây. Đến nay, đoàn kèn hợp nhất giáo xứ Phạm Pháo, làng Phạm Pháo, được xem là đoàn kèn Tây lớn nhất với hơn 800 nhạc công, chia làm 12 hội kèn nhỏ.

thành 1000 tay kèn.

Tiếng nhạc của các đội nhạc, đặc biệt là đội kèn Phạm Pháo giờ đây không chỉ dừng lại ở việc phục vụ riêng trong thánh lễ mà hòa vào mừng vui chung của cả đạo, cả đời. Đội nhạc xứ Phạm Pháo đã được mời đến biểu diễn tại Đại hội Đảng toàn quốc, Quốc hội, hay gần đây là Liên hoan phim toàn quốc lần thứ 15... Những ngón tay vàng khè bởi ngày ngày làm đất mặn phèn - quê biển quê lúa, thậm chí còn thô ráp nhưng rất điêu luyện, luyến láy trên từng phím kèn đã trở thành một biểu tượng sinh động mỗi khi nhắc đến “Xứ sở kèn đồng” Phạm Pháo.

Phạm Pháo nổi tiếng bởi người dân biết nhiều nghề và làm giàu rất giỏi. Từ nghề mộc mỹ nghệ, nghề trồng cây cảnh, nghề may... nhưng nổi tiếng nhất vẫn là nghề làm kèn và sửa chữa kèn đồng. Sự nổi tiếng này còn bởi nó gắn với đời sống của một vùng quê xứ đạo gần như toàn tòng, gần như mọi người dân nơi đây, kể cả phụ nữ, trẻ em đều biết thổi kèn đồng.

Với mỗi người dân tại nơi đây, tình yêu âm nhạc đã chớm nở từ khi còn rất nhỏ. Ngoài những đội kèn, đội trống hay ca đoàn dành cho người lớn; thì cũng có đội ca đoàn thiếu nhi dành cho trẻ em.

Phạm Pháo là xứ đạo đặc biệt với đội kèn hợp nhất có thể hòa tấu cùng lúc với 800 nhạc công, trong đó có 10 cây kèn helicong đòi hỏi những người có sức khỏe, có chiều cao tương đối mới mang vác và chơi được. Kèn helicong là cây kèn đi bè trầm, to nhất trong số các nhạc cụ bằng đồng.

Các tay kèn đồng sẽ phối hợp cùng đoàn trống, đoàn hát rước kiệu xung quanh nhà thờ. Mỗi người một loại nhạc cụ, cùng tấu lên những khúc nhạc du dương, hùng tráng, mang ý nghĩa tôn vinh và ca ngợi sự vĩ đại của các đấng tối cao.

Ở làng Phạm Pháo, các gia đình đã bắt

một phần máu thịt trong mỗi người dân Phạm Pháo.

Âm nhạc đã làm cho buổi lễ của các giáo dân nơi đây thêm phần trang nghiêm, sốt sắng.