VvAA JAR Magazine

mei 2019

l speciioan edit

Met interviews door Sigrid Stevens Artikelen en interviews met o.a.

Diane van Beek & Joyce Wilbrink

Oeps, een aanrijding! Wat nu‌?

Katrijn van Berkum & Femke Duyvensz

Het recht op vrije artsenkeuze Michiel Hazenberg

Werken bij VvAA (Stichting VvAA Juridisch advies en rechtsbijstand) Anton van den Dorpe & Corien Hofstra

VvAA Rechtsbijstand en productmanagement samen voor onze leden

Sigrid Stevens 4

VvAA Magazine

Voorwoord

Een écht kasteel, een paar dagen voor kerst,

Kleurrijk en karaoke

topcollega’s en professionele begeleiding leiden

Dit alles heeft geleid tot een kleurrijk magazine

uiteindelijk tot dit geweldige, exclusieve ‘VvAA

met live interviews over heel veel verschillende

Juridisch advies & rechtsbijstand’-magazine.

onderwerpen: van samenwerkingsproblematiek binnen MSB’s tot ‘soft-power’ in het arbeidsrecht,

Op een zonnige en koude dag in december werden

van partner in kwaliteit tot een interview over

we welkom geheten op kasteel Waardenburg door

het zijn van jurist bij VvAA. Gecombineerd met

Etienne van Bladel en zijn team. Met meer dan 50

interviews waarbij collega’s, van secretaresse tot

mensen op één dag een magazine maken is al een

ondersteuner, van gezondheidsrechtadvocaat tot

grote uitdaging. Als het grootste deel daarvan

verkeersschadebehandelaar, elkaar persoonlijke

juristen en advocaten zijn, weet dan waar je aan

vragen hebben gesteld om jullie zo een indruk

begint! De organisatie moet tot in de puntjes

te geven van hun praktijk, de dossiers en

geregeld zijn, maar er moet ook genoeg ruimte

hun motivatie voor VvAA en het werken voor

voor improvisatie zijn. VvAA-juristen en -advocaten

zorgverleners. En met prachtige foto’s gemaakt

zijn immers niet alleen goed in hun vak, hebben

door Eline van de Academie voor de Rechtspraktijk.

niet alleen uitstekende kennis van zaken, maar zijn ook creatief en kunnen ‘out of the box’ denken.

Behalve een dag vol inhoud en het delen van juridische kennis, was er aan het einde van de dag

Camera’s klaar, juiste standpunten (zowel van

tijd om letterlijk out of the box te denken tijdens

de stoelen als van de stellingen), nog even een

een escape-room in het kasteel. Toen iedereen

keertje spieken in de tekst, jasje recht, “Wordt echt

‘ontkomen’ was, stond er een heerlijke BBQ klaar.

alles in één keer opgenomen zonder knippen of

Met een karaoke tot besluit, want ook dát kunnen

stoppen?.... “Glaasje water, eerst de foto’s of eerst

onze juristen en advocaten als de beste, was dit

het interview?”, “Ja, alles moet er in één take op’,

een geweldige ervaring voor iedereen.

“Mooi daar komt de lunch al, wat een coole foto bij binnenkomst, het is echt een mooie locatie…”

Etienne en team, hartelijk dank! Al mijn collega’s die hebben meegewerkt, heel veel dank!

Heel veel plezier met dit VvAA Magazine dat de energie van de dag en de samenwerking van dit team mooi samenvat.

Sigrid Stevens directeur VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand

VvAA Magazine

5

ACADEMIE voor de RECHTSPRAKTIJK

ARTIKELEN 10 Acquisitiefraude: een bron van ergernis

Mohammed Arraiss & Kim de Bruine

16 De AVG; wat ‘moet’ u er als werkgever mee?

Miriam Ruijters

22 Hoe zit het precies met vakantiedagen

en ziekte?

Edith Peters

36 Toetsing van euthanasie & actuele stand

van zaken

Valéry Daniels & Jet Meijwes

52 Afgeven van een verklaring in

echtscheidsprocedure: niet doen!

Florien van Woerden

58 Het recht op vrije artsenkeuze

Katrijn van Berkum & Femke Duyvensz

100 Oeps, een aanrijding! Wat nu…?

Diane van Beek & Joyce Wilbrink

104 Het medisch tuchtrecht in de steigers

Dounia Benamari & Dewi Pot

108 Het medisch dossier: wie is

verantwoordelijk na een faillissement?

Esmée van der Linde & Annemarie Smilde

114 “Alles wat je dacht dat was, is niet meer”

Bert Hesp & Diederik Leusink

124 VvAA Rechtsbijstand en product -

management samen voor onze leden

Anton van den Dorpe & Corien Hofstra

INTERVIEWS 28 Liesbeth Rippen & Sabine Berkhoff-Muntinga 46 Daniëlle Putker & Hilde van Tongeren 66 Martijn Butter & Maarten van den Berg 72 Sabrina van Hombergh & Jan-Willem Bontekoe 80 Jellie Fokkinga & Marieke Kloostra 88 Esmée van der Linde & Nousjka Hoekstra 92 Timo van Oosterhout & Valéry Daniels 130 Caroline van der Kolk & Teun Kroes

VIDEO INTERVIEWS 14 Dekkingsbeleid en werkwijze interne en

90 Veterinair Tucht

externe juridische dienstverlening

Naomi Haaring

20 Hoe kunnen medisch specialisten van

Timo van Oosterhout

128 Soft power in het arbeidsrecht

Heiko van Es

verschillende ziekenhuizen zonder in strijd

te komen met het mededingingsrecht

136 Real time inzage in het patiĂŤntendossier

regionaal samenwerken?

vraagt om nieuwe vaardigheden van

Arie Kreule

zorgverlener en patiĂŤnt

Agatha Hielkema

34 Bekendheid gezondheidsrecht: meten is weten!

42 Zelfsturende teams

Onno Wilkens

56 Preventie claims medische

aansprakelijkheid

Melchior Spies

64 Onderzoek naar mogelijk disfunctioneren

medisch specialist

Paul Hanrath

70 Juridisch advies voor de zorg

Annemarie Smilde

78 Bewijsvoering in civiele zaken

OVERIG

Erik van Dam

Mark Benning

84 Werken bij VvAA (Stichting VvAA

Juridisch advies en rechtsbijstand)

Michiel Hazenberg

138 Colofon

Mohammed Arrais, jurist Kim de Bruine, jurist

Acquisitiefraude: een bron van ergernis In geval van acquisitiefraude gaan partijen op een

domeinnaam van uw praktijk, met een andere

dusdanige wijze te werk dat u door misleiding

extensie, heeft geclaimd. Vaak heeft u al een

ongemerkt (tegen uw wil) akkoord gaat met

domeinnaam met de .nl extensie in bezit en

een nieuw af te sluiten overeenkomst met een

wordt u telefonisch voorgehouden dat dezelfde

betalingsverplichting. Helaas komt dit soort

domeinnaam met bijvoorbeeld de .com extensie

praktijken veelvuldig voor, ook in de zorg. De

alleen op dat moment nog beschikbaar is. In het

frauderende partij gokt erop dat u de inhoud van

gesprek met u meldt deze partij namelijk dat de

een (spook)factuur c.q. overeenkomst niet goed

domeinnaam veilig kan worden gesteld, omdat u

leest, waarna u bedragen dient te betalen die

een zogenaamd eerste registratierecht zou hebben.

kunnen oplopen tot duizenden euro’s per jaar.

Een optie die geboden wordt, is bijvoorbeeld om

Doorgaans wordt door de fraudeur haast geveinsd

de domeinnaam voor 10 of 15 jaar vast te leggen.

en dient u dus snel en onder druk te beslissen.

U ziet waarschijnlijk de domeinnaam liever niet

Daarnaast wordt vaak aangegeven dat er al

naar een ander gaan en geeft toestemming om

sprake is van een zakelijke relatie, waardoor u (ten

de domeinnaam voor u vast te laten leggen voor

onrechte) denkt met een bekende partij te maken

minimaal 10 jaar. Vervolgens ziet u op internet dat

te hebben.

er heel veel klachten over dit bedrijf zijn en besluit u niet te betalen voor de ‘overeenkomst’, waardoor

Als voorbeeld kan worden genoemd een partij die

u in een geschil terecht komt.

een fax verstuurt aan praktijken, waarbij gevraagd wordt om de contactgegevens van de betreffende

Kortom, er zijn verschillende strategieën

praktijk te controleren, zoals deze bekend zijn in

die dergelijke partijen gebruiken om u een

een (niet bestaande) database. Nietsvermoedend

overeenkomst aan te laten gaan. Omdat het nog

controleert u de gegevens, u zet uw handtekening

altijd beter is om acquisitiefraude te voorkomen,

en retourneert het formulier. Vervolgens blijkt u

volgt hier een aantal tips:

vast te zitten aan een overeenkomst à € 977 per •

Ga nooit in op ongevraagde telefonische

aanbiedingen. Wees u er van bewust dat het

Ook komt het voor dat u via de telefoon weliswaar

geven van een mondeling akkoord ook

bewust een overeenkomst aangaat, maar dat u

bindend is. Indien een aanbod niet eerst

hiertoe aangezet bent onder invloed van valse of

schriftelijk bevestigd kan worden, is het per

misleidende voorwendsels.

definitie verdacht.

•

Als u een schriftelijk stuk moet ondertekenen,

Een voorbeeld hiervan betreft een partij die belt

lees dan goed waarvoor u tekent. Controleer

met het verhaal dat een onbekende praktijk de

de tekst en controleer ook altijd de kleine

lettertjes. ›

jaar, hetgeen natuurlijk niet de bedoeling was.

10 VvAA Magazine

•

Onderteken en retourneer nooit zomaar

blijkt. Of de bedrijven vervolgens in het ongelijk

een mail, fax of overeenkomst die u per post

worden gesteld, is afhankelijk van de (bijzondere)

hebt ontvangen.

omstandigheden van het geval.

•

Maak duidelijke afspraken met uw

assistente(s): zorg ervoor dat ook zij niet

Hoe dan ook, wees op uw hoede. Laat u niet

zomaar stukken ondertekenen.

onder tijdsdruk zetten en lees c.q. controleer de

•

In het geval dat een incassobureau wordt

aangeleverde informatie zorgvuldig, zodat u niet

ingeschakeld, is het raadzaam om uw

voor een onaangename verrassing komt te staan. •

verweer ook aan het incassobureau te

richten.

•

Wees u er van bewust dat een consument

veel beter wordt beschermd door de wet.

Als u handelt namens uw praktijk, dan

bent u afhankelijk van de overeengekomen

algemene voorwaarden en kunt u

doorgaans niet zo maar van een

overeenkomst af.

In het geval dat u toch onverhoopt akkoord bent gegaan, adviseren wij u altijd om de overeenkomst c.q. nota inhoudelijk te betwisten. Let u er wel op dat u zo snel mogelijk inhoudelijk reageert.

Op grond van misleiding, bedrog dan wel dwaling kunt u proberen de overeenkomst te vernietigen.

Ook kunt u mogelijk de overeenkomst ontbinden, in het bijzonder wanneer de tegenprestatie niet of nauwelijks enige waarde heeft. Het hangt echter per geval van de omstandigheden af of dit voldoende onderbouwd of aangetoond kan worden.

Bij weigering te betalen schakelen dergelijke bedrijven vaak incassobureaus in. Blijft betaling daarna nog steeds achterwege, dan zal in enkele gevallen de rechter worden gevraagd om een oordeel te geven over de kwestie, waarbij zal worden aangevoerd dat door ondertekening van het bericht of uit een bandopname van een mondeling akkoord de instemming van de praktijk

VvAA Magazine

11

Kim de Bruine 12

VvAA Magazine

Mohammed Arraiss

curriculum vitae

KIM DE BRUINE Kim de Bruine is juridisch adviseur bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Na het afronden van haar rechtenstudie in Utrecht heeft zij middels detachering voor

verschillende

rechtsbijstandverzekeraars

gewerkt. Zij heeft zich hoofzakelijk bekwaamd in het algemeen verbintenissenrecht (contractenrecht) en arbeidsrecht. Sinds 2013 is zij werkzaam bij VvAA Rechtsbijstand.

MOHAMMED ARRAISS Mohammed Arraiss is vakspecialist bouw- en contractenrecht bij VvAA Rechtsbijstand. Na zijn rechtenstudie in Amsterdam is hij in 2007 als jurist gestart bij een grote rechtsbijstandsverzekeraar.

Aldaar heeft hij een brede advies- en procespraktijk beoefend

op

het

verbintenissenrecht

vlak en

van

zich

het

in

het

algemeen bijzonder

toegelegd op het bouwrecht. In 2016 heeft hij de overstap gemaakt naar VvAA en heeft zich verder gespecialiseerd in het bouwrecht.

VvAA Magazine

13

Naomi Haaring, juridisch adviseur externe rechtshulp

Dekkingsbeleid en werkwijze interne en externe juridische dienstverlening

14

VvAA Magazine

Naomi Haaring

VvAA Magazine

15

Miriam Ruijters, senior jurist

De AVG; wat ‘moet’ u er als werkgever mee?

Medio 2018 is de nieuwe Europese verordening

Met de komst van de AVG is het recht op inzage

omtrent de bescherming van persoonsgegevens

uitgebreid. Zo mag uw werknemer u vragen om

van kracht geworden. Deze verordening zal u beter

een kopie van het volledige personeelsdossier.

bekend zijn als de Algemene Verordening inzake

Dit zodat de werknemer op de hoogte is van de

Gegevensbescherming ofwel de AVG.

verwerking van diens persoonsgegevens en de rechtmatigheid daarvan kan controleren. Mijn

Ik merk in mijn arbeidsrechtelijke praktijk dat er

ervaring is dat werknemers daarom ook regelmatig

veel vragen zijn over deze nieuwe verordening. De

vragen, met name als de arbeidsrelatie enigszins

AVG bevat een aanzienlijk aantal verplichtingen

is verstoord en in aanloop naar een gerechtelijke

voor u als werkgever. Ik zal in het onderstaande

procedure. Onder het door u te verstrekken

enkele punten bespreken die binnen uw praktijk

personeelsdossier vallen overigens niet uw

aan de orde kunnen komen en ook een recente

persoonlijke notities die niet in verslagvorm zijn

uitspraak van de Rechtbank Rotterdam de revue

verwerkt. Wel hoort in het personeelsdossier thuis:

laten passeren.

NAW gegevens, emailadres, telefoonnummer,

Wat kunt u op dit moment doen? Allereerst

arbeidsovereenkomst, salaris, beoordelings- en

adviseer ik u uw werknemers reeds bij de start

functioneringsgesprekken en eventuele ziek- en

van de arbeidsrelatie schriftelijk te informeren

hersteld meldingen. Om te voorkomen dat u

over het doel van de verwerking van hun

(of uw HR medewerker) persoonlijke notities

persoonsgegevens, om welke gegevens het gaat,

toch meestuurt, adviseer ik u op dit moment

wat de termijn is waarbinnen de persoonsgegevens

uw personeelsdossiers op te schonen, dan wel

bewaard zullen worden, wat de rechten van de

te splitsen in het officiële personeelsdossier en

werknemers zijn (o.a. rectificeren, vernietigen,

persoonlijke notities /mailtjes.

beperken, intrekken eerder gegeven toestemming),

Bij het verstrekken van de kopie van het

dat de werknemer gebruik kan maken van het

personeelsdossier dient u uiteraard ervoor te

klachtrecht bij de Autoriteit Persoonsgegevens,

waken dat u de privacy rechten van derden, zoals

of sprake is van geautomatiseerde besluitvorming

collega’s, niet schendt.

en of de persoonsgegevens eventueel worden doorgeleid naar het buitenland (en zo ja, welke

U dient binnen een maand op het verzoek van

waarborgen daarvoor zijn). Als u dit bij de start

uw werknemer te reageren. Als u geen gevolg

van de arbeidsrelatie direct vastlegt, is de kans

geeft aan een verzoek van uw werknemer, dient u

kleiner dat daarover later discussie ontstaat. Dat

dit tijdig en schriftelijk te laten weten, en daarbij

kan bijvoorbeeld in het personeelshandboek. Ik

te vermelden dat uw werknemer een klacht kan

adviseer u uw werknemers voor ontvangst daarvan

indienen of de rechter om een oordeel kan vragen.

te laten tekenen.

U mag een verzoek tot inzage in enkele ›

16

VvAA Magazine

Miriam Ruijters

VvAA Magazine

17

gevallen naast u neerleggen, bijvoorbeeld als het

Het onderzoeksbureau concludeerde dat

verzoek al meerdere keren is gedaan, buitensporig

inderdaad sprake was van ongewenst gedrag van

is of als een van de uitzonderingen zoals

de onderzochte werknemer. Daarop diende de

opgenomen in de AVG van toepassing zijn. Denkt

werkgever een ontbindingsverzoek bij de rechtbank

u daarbij bijvoorbeeld aan het niet verstrekken van

in. De betreffende werknemer verzocht haar

inzage vanwege het opsporen of voorkomen van

persoonsgegevens, waarbij gedoeld werd op het

strafbare feiten. Ook hoeft u geen inzage te geven

onderzoeksrapport, te wissen, omdat deze volgens

in een voorlopige inschatting van boventallige

haar onrechtmatig waren verkregen. De werknemer

werknemers als er een reorganisatie nodig is maar

vorderde verder dat het de werkgever zou worden

die nog niet is aangekondigd. Dat valt onder uw

verboden het rapport te gebruiken en verder te

bedrijfsgeheim. Ik adviseer u om juridisch advies in

verwerken. De rechter in kort geding oordeelde

te winnen op het moment u overweegt geen gehoor

echter dat de werkgever een gerechtvaardigd

te geven aan een verzoek van uw werknemer.

belang had, namelijk het onderzoek naar ongewenst gedrag, en de werkgever de werknemer ook

Een ander belangrijk recht van uw werknemer

vooraf had geĂŻnformeerd over het onderzoek en

is het recht op vergetelheid. Als de verwerking

de aanleiding daarvoor. Het onderzoeksrapport ten

van persoonsgegevens niet langer nodig is voor

slotte, was uitsluitend gebaseerd op interviews met

verwezenlijking van het doel, als de verwerking

betrokkenen en gegevens die door betrokkenen

enkel berustte op de toestemming van de

zelf waren aangeleverd en niet op gegevens

werknemer en de werknemer deze toestemming

die door (heimelijk) onderzoek van het daartoe

intrekt, als de werknemer gegronde bezwaren

ingeschakelde bureau boven tafel waren gekomen.

maakt tegen de verwerking of als een rechtsgrond

De werkgever zelf had alleen de contactgegevens

voor de verwerking ontbreekt, is er het recht op

van de betreffende werknemers verstrekt. Ook dat

vergetelheid. U zult van vertrekkende werknemers

kon de toets van de rechtmatigheid dus doorstaan.

veelal het verzoek ontvangen alle persoonsgegeven

De rechter oordeelde dan ook dat er geen

te vernietigen. De AVG kent echter ook

aanknopingspunten waren voor het oordeel dat

uitzonderingen op dit recht. Een voorbeeld

deze werkgever in strijd handelde met de AVG.

daarvan is de situatie waarin het bewaren van de persoonsgegevens noodzakelijk is in verband met

Er zijn dus grenzen aan de privacy rechten van uw

een rechtsvordering. Ook in die situaties dat u

werknemers. Maar wees daarmee voorzichtig en

overweegt geen gehoor te geven aan dit verzoek,

neem elk verzoek van uw werknemers serieus. Met

adviseer ik u juridisch advies in te winnen.

de hierboven genoemde tips heb ik u hopelijk een eind op weg geholpen! •

Onlangs heeft de rechter zich uitgesproken over de mij veel gestelde vraag of onderzoek naar ongewenst gedrag op de werkvloer ook onder het privacy recht valt. Een bekende werkgever schakelde een onderzoeksbureau in naar aanleiding van serieuze twijfels over het functioneren van een werknemer in relatie tot een andere werknemer.

18 VvAA Magazine

curriculum vitae

MIRIAM RUIJTERS Miriam (1983) begon haar loopbaan als buitengriffier bij de Rechtbank Maastricht. Vervolgens is zij bijna 10 jaar werkzaam geweest als advocaat arbeidsrecht en

ondernemingsrecht

bij

een

middelgroot

advocatenkantoor. Sinds 2016 is Miriam werkzaam als Senior jurist arbeids- en ambtenarenrecht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. VvAA is een ledenorganisatie en dienstverlener voor zorginstellingen, medici en paramedici. Als jurist staat Miriam zowel werkgevers als werknemers bij in uiteenlopende arbeids- en ambtenarenrechtelijke kwesties. Tevens geeft zij cursussen en presentaties aan beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, zowel binnen als buiten VvAA.

VvAA Magazine

19

Arie Kreule, specialist ondernemings- en gezondheidsrecht

Hoe kunnen medisch specialisten van verschillende ziekenhuizen zonder in strijd te komen met het mededingingsrecht regionaal samenwerken?

20 VvAA Magazine

Arie Kreule

VvAA Magazine

21

Edith Peters

22 VvAA Magazine

Edith Peters, senior jurist

Hoe zit het precies met vakantiedagen en ziekte?

Wij krijgen vaak vragen van onze leden over

ziek wordt, dient deze zich uiteraard ziek te

vakantiedagen in relatie tot ziekte. Tijd dus om dat

melden. Deze ziektedagen gelden op grond van

onderwerp eens onder de loep te nemen.

de wet niet als vakantiedagen en kunnen dus niet van de vakantiedagen van de medewerker worden

Opbouw vakantie tijdens ziekte

afgeboekt, tenzij:

Tijdens ziekte bouwt een medewerker evenveel

•

De medewerker ermee instemt dat deze

wettelijke vakantiedagen op als wanneer de

dagen als vakantiedagen gelden;

werknemer niet ziek zou zijn geweest. Het

•

Dit op voorhand schriftelijk (bijvoorbeeld

wettelijke aantal vakantiedagen is het wettelijke

in een arbeidsovereenkomst of een CAO)

minimum aan vakantiedagen waarop een

is afgesproken. Op grond van een dergelijke

medewerker recht heeft: vier maal het afgesproken

schriftelijke afspraak op voorhand mogen

aantal te werken uren per week. Veel medewerkers

alleen de bovenwettelijke vakantiedagen

hebben echter meer vakantiedagen, de zogeheten

verrekend worden.

tot deze bovenwettelijke vakantiedagen kan wél

2.

De medewerker gaat op vakantie tijdens

worden afgesproken dat deze niet c.q. beperkt

ziekte

bovenwettelijke vakantiedagen. Met betrekking

worden opgebouwd tijdens ziekte.

Gek genoeg zijn de wettelijke regeling en de Mag een zieke medewerker op vakantie?

rechtspraak niet helemaal helder voor deze situatie.

Een zieke medewerker mag in principe op vakantie,

In de literatuur en op internet lopen de meningen

maar moet daarvoor wel toestemming vragen

nogal uiteen over wat in die situatie te gelden

aan de werkgever en ook overleggen met de

heeft.

bedrijfsarts. Een werkgever kan deze toestemming

Er lijkt onderscheid te moeten worden gemaakt

weigeren als de vakantie het herstel of de re-

tussen de re-integrerende zieke medewerker en de

integratie belemmert.

volledig arbeidsongeschikte, niet re-integrerende medewerker.

Kan een ziektedag als een vakantiedag worden

Als een re-integrerende zieke medewerker op

aangemerkt?

vakantie gaat, kan een werkgever eveneens alleen

Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet er

vakantiedagen afschrijven indien de medewerker

onderscheid worden gemaakt tussen twee situaties:

ermee instemt dat deze dagen als vakantiedagen

1.

De medewerker wordt ziek tijdens zijn of haar gelden of dit op voorhand schriftelijk is

vakantie

afgesproken. ›

Als een medewerker tijdens zijn of haar vakantie

VvAA Magazine

23

Het is echter niet helemaal helder of uit het enkele feit dat de re-integrerende werknemer op vakantie gaat, kan worden afgeleid dat deze medewerker ermee instemt dat deze vakantiedagen worden afgeschreven van zijn vakantiesaldo. Ik acht de kans aanzienlijk dat een rechter die moet oordelen over een re-integrerende medewerker die verlof vraagt en ook daadwerkelijk gedurende zijn verlof zijn re-integratie werkzaamheden staakt, van mening is dat deze medewerker (impliciet) toestemming heeft gegeven voor het afboeken van de verlofdagen. Zeker is dit echter niet. Voor de

niet het geval is, met andere woorden dat een

zekerheid adviseren wij dan ook om als werkgever

werkgever die een volledige arbeidsongeschikte

expliciet om schriftelijke toestemming voor het

medewerker toestemming geeft voor verlof, niet

afboeken van de verlofdagen te vragen aan de

kan volstaan met het honoreren van dit verzoek,

re-integrerende medewerker die op vakantie

maar ook expliciet om toestemming moet vragen

gaat. Het is dan tevens verstandig om vast te

om het verlof van het vakantiesaldo af te boeken.

leggen dat er vakantiedagen voor de volledige overeengekomen arbeidsduur (en niet alleen voor

Verjaring c.q. verval vakantiedagen

de uren die de medewerker op dat moment re-

Een andere kwestie is de vraag naar het verval

integreert) zullen worden afgeschreven.

c.q. de verjaring van vakantiedagen tijdens ziekte.

Deze kwestie kan bijvoorbeeld aan de orde

Voor een volledig arbeidsongeschikte, niet re-

komen indien een medewerker wegens langdurige

integrerende medewerker is het in de eerste

arbeidsongeschiktheid wordt ontslagen en de

plaats de vraag of deze Ăźberhaupt in staat is

vraag rijst hoe hoog het uit te betalen verlofsaldo

om vakantie op te nemen. Doel van vakantie is

is. ›

volgens het Europese Hof van Justitie immers recuperatie en de wetgever gaat ervan uit dat een volledig arbeidsongeschikte werknemer die geen benutbare mogelijkheden heeft, niet in staat is tot recuperatie en derhalve ook niet tot het opnemen van vakantie. Ook op dit punt is de wet echter niet duidelijk. Als we ervan uitgaan dat een volledige arbeidsongeschikte medewerker die niet in staat is tot enige re-integratie, wĂŠl vakantie kan genieten, rijst de vraag of uit de omstandigheid dat deze medewerker een verlofverzoek indient, kan worden afgeleid dat hij of zij daarmee toestemming geeft om het verlof af te boeken van het vakantiesaldo.

De kantonrechter Gelderland oordeelde dat dit

De wettelijke vakantiedagen vervallen in beginsel

verdampen. Een medewerker kan dit voorkomen

op 1 juli van het jaar volgend op het jaar waarin

door zijn of haar vakantie tijdens het slapende

deze zijn opgebouwd. De wettelijke vakantiedagen

dienstverband op te nemen. Over de dagen

over 2017 zijn dus met ingang van 1 juli 2018

waarop de medewerker vakantie opneemt, heeft

vervallen. Let wel: een werkgever dient een

deze recht op het volledige salaris.

medewerkers precies en tijdig te informeren over een verlies van wettelijke vakantiedagen indien

Conclusie

die niet tijdig worden opgenomen. Een werkgever

Al met al kunnen er rondom arbeidsongeschiktheid

doet er dus verstandig aan om alle medewerkers

en vakantie de nodige vragen rijzen. Komt u hier

in ieder geval een keer per jaar, bijvoorbeeld

niet goed uit, dan kunt u de juridische helpdesk van

in september, schriftelijk te informeren hoeveel

VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand bellen

(wettelijke) vakantiedagen over dat jaar nog

(030 24 74 999). •

openstaan, dat die vakantiedagen vóór 1 juli van het volgend jaar dienen te worden opgenomen en anders komen te vervallen. Doet een werkgever dit niet, dan kan hij zich niet beroepen op de vervaltermijn. De vervaltermijn geldt verder niet indien een medewerker redelijkerwijs niet in staat is geweest om zijn wettelijke vakantiedagen op te nemen. Dit is het geval indien een medewerker volledig arbeidsongeschikt is en niet in staat is tot enige re-integratie. In dat geval geldt een langere verjaringstermijn van vijf jaar.

Deze langere verjaringstermijn van vijf jaar geldt ook voor de bovenwettelijke vakantiedagen.

Slapend dienstverband Een slapend dienstverband is een dienstverband van een medewerker die al langer dan twee jaar arbeidsongeschikt is en niet langer recht heeft op doorbetaling van het salaris, maar die formeel nog wel in dienst is van zijn of haar werkgever.

Allereerst rijst de vraag of een medewerker tijdens een slapend dienstverband vakantie blijft opbouwen. In de rechtspraak is bepaald dat dit niet het geval is, omdat de opbouw van vakantiedagen is gekoppeld aan het recht op loon.

Een andere kwestie is dat het vakantiesaldo van een medewerker met een slapend dienstverband door verval en verjaring (zie hierboven) kan

26 VvAA Magazine

curriculum vitae

EDITH PETERS Edith (1973) begon haar loopbaan in 1998 als advocaat. Van 2001 tot 2004 is Edith als bedrijfsjurist en directiesecretaris bij Triodos Bank werkzaam geweest. In 2004 besloot Edith zich te specialiseren in het arbeidsrecht en sinds 2006 is Edith werkzaam als senior jurist arbeids- en ambtenarenrecht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. VvAA is een ledenorganisatie en dienstverlener voor artsen en paramedici. Als jurist staat Edith verzekerden (zowel werkgevers als werknemers) bij in uiteenlopende arbeids- en ambtenarenrechtelijke kwesties en in opleidingsgeschillen van arts-assistenten in opleiding.

Tevens geeft zij cursussen en presentaties aan beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg, onder meer tijdens opleidingsdagen, ondernemersevents en kennisbijeenkomsten. Edith heeft in 2009 de Grotius Specialisatieopleiding arbeidsrecht cum laude afgerond.

VvAA Magazine

27

Liesbeth Rippen jurist

Sabine BerkhoffMuntinga interview

jurist

Sabine: Heb je bewust voor een carrière in het bedrijfsleven gekozen?

Liesbeth: Mijn keuze voor het adviseurschap bij VvAA is een bewuste keuze geweest. Ik wilde na mijn ervaringen in de rechtspraak meer in contact zijn met de beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en bovendien wilde ik zelf meer aan het roer staan om de koers van mijn zaken te bepalen. Toen ik nog bij mijn ouders woonde viel het blad Arts en Auto op de deurmat en daarom is VvAA mij van kinds af aan vertrouwd.

Liesbeth: Hoe ziet je gemiddelde werkdag eruit?

Sabine: Hoe mijn gemiddelde werkdag eruit ziet? Dat wisselt echt heel sterk. Soms werk ik de hele dag op kantoor en stel dan bijvoorbeeld verweerschriften op. Soms ben ik de hele dag op pad, naar een zitting bij een van de tuchtcolleges in Nederland om een klant bij te staan of naar een externe afspraak. Soms heb ik op een dag meerdere besprekingen met klanten, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een zitting. Ook hebben alle juristen een aandeel in het beantwoorden van telefonische hulpvragen.

Sabine: Lig je ’s-nachts wel eens wakker en waar pieker je dan over?

Liesbeth: Het komt wel eens voor dat ik ‘s-nachts wakker word en niet gelijk weer in slaap kan komen. Soms heeft dat met het werk te maken.

Als ik bijvoorbeeld een zitting heb gehad waarbij veel emoties van partijen speelden of de beoordelende instantie in mijn ogen van partijdigheid blijk gaf die niet in het voordeel van mijn cliënt was, dan kan ik daar nog wel eens aan liggen denken. ›

28 VvAA Magazine

Liesbeth: Wat zou je in de toekomst nog graag

door af en toe een paar dagen achter elkaar vrij te

willen doen?

nemen en dan in en rond het huis te zijn. Een soort

Sabine: In mijn werk heb ik ook geregeld te

minivakantie voor mezelf en wel veel thuis bij het

maken met vragen die zien op een calamiteit.

gezin.

Is een voorval een calamiteit, moet het gemeld worden bij de IGJ? Ook bij het opstellen van

Sabine: Staat er nog iets op je carrière

een calamiteitenrapportage kan VvAA Juridisch

bucketlist?

advies & rechtsbijstand behulpzaam zijn. Dit is

Liesbeth: Advocaat worden in Italië. Nee hoor, dat

een gebied waar ik me nog verder in zou willen

is een grapje, want dan zou ik ook nog Rechten

specialiseren.

moeten gaan studeren in Italië en dat ga ik echt

En als ik nog veel verder droom. Werken in een

niet (meer) doen. Wellicht dat de advocatuur nog

boekwinkel? Ik kan niet zonder boeken. Maar mijn

iets voor me is. Voorlopig blijft het bij dagdromen.

werk is nu veel te leuk om iets met die droom te gaan doen.

Liesbeth: Welk moment heeft het meeste indruk op je gemaakt?

Sabine: Je hebt een gezin. Hoe is het gesteld

Sabine: Het is moeilijk om een specifiek moment

met je work/life balance?

aan te wijzen, welke het meeste indruk op mij

Liesbeth: Ik heb drie opgroeiende kinderen,

heeft gemaakt. Ik ben onder de indruk van de

waarvan de oudste is gaan studeren en op kamers

professionaliteit van de zorgverleners en de wijze

woont. Het werk brengt mee dat het eigenlijk

waarop zij met een tuchtklacht omgaan.

nooit af is. Daarom maak ik de bewuste keuze om tijdig te stoppen om zodoende met het gezin

Sabine: Wat is je grootste uitdaging op dit

te kunnen eten. Als het niet anders kan werk ik

moment?

’s-avonds of in het weekend nog wel eens door,

Liesbeth: Goed luisteren naar mijn cliënten en ze

maar ik probeer dat echt te beperken.

het gevoel geven dat ze bij mij aan het juiste adres zijn voor wat betreft een goede behartiging van

Liesbeth: Hoe is het gesteld met je work/life

hun belangen.

balance?

Sabine: Ik ben getrouwd en we hebben 3 kinderen

Liesbeth: Welk aspect van je functie spreekt

(13, 15 en 17 jaar). Mijn man is niet lang geleden

je het meeste aan en wat zijn belangrijke

voor zichzelf begonnen. We maken veel werkuren

eigenschappen om in jouw vakgebied succesvol

en daarbij is het belangrijk om ook tijd te hebben

te zijn?

voor de kinderen en elkaar. Ik kan mijn werk goed

Sabine: Het contact met de zorgverleners, samen

van me afzetten, dus thuis ben ik ook echt thuis.

met ze verwoorden hoe ze destijds tot hun

En nu de kinderen groter zijn begrijpen ze ook

handelen zijn gekomen en ze voorbereiden op de

(vinden het zelfs soms fijn) dat ik later thuis ben.

zitting, dat vind ik hele leuke aspecten uit mijn

Maar het blijft wel een aspect waar ik steeds een

werk.

beetje mee worstel. Moet ik nu niet werken, denk

Goed kunnen luisteren, empathie tonen, kritisch

ik soms, als ik thuis ben? En moet ik niet eens

kunnen doorvragen, goed kunnen schrijven,

naar huis, als ik lang doorwerk? Ik los dit ook op

analytisch kunnen denken, zijn aspecten ›

VvAA Magazine

29

Liesbeth Rippen 30 VvAA Magazine

Sabine Berkhoff-Muntinga

waarover we als tuchtrechtspecialist moeten beschikken.

Sabine: Welk arrest heeft op jou de meeste impact (juridisch) gehad?

Liesbeth: Het Haviltex-arrest van de Hoge Raad uit 1981 heeft op mijn dagelijkse praktijk nog steeds veel invloed. In dat arrest heeft de Hoge Raad het zogenaamde Haviltex-criterium geformuleerd. Dat criterium komt er – kort gezegd - op neer dat bij de uitleg van een overeenkomst niet alleen gekeken moet worden naar de taalkundige betekenis van de tekst, maar ook naar de betekenis die partijen in de gegeven omstandigheden aan die tekst mochten toekennen en hetgeen zij in dat opzicht van elkaar mochten verwachten. Als in mijn praktijk sprake is van een geschil over een overeenkomst dan moet er toch wel vaak “gehaviltext” worden.

Liesbeth: Welke uitspraak heeft de meeste indruk op je heeft gemaakt?

Sabine: Dat is een zaak uit mijn praktijk waarin het Regionaal tuchtcollege een nieuwe norm leek te creëren. Deze uitspraak werd in beroep genuanceerd/nader ingekleurd. Het was een uitspraak die veel werd besproken en waar naar de uitspraak in beroep werd uitgekeken.

Een zaak die me ook is bijgebleven is een klachtzaak waarin ik een hele grote groep zorgverleners uit een ziekenhuis bijstond.

Een goed overzicht houden, een leesbaar verweerschrift maken en de artsen goed voorbereiden op de zitting, was een bijzondere ervaring. ›

VvAA Magazine

31

Sabine: Hoe ziet jouw praktijk eruit?

Liesbeth: Ik heb een gevarieerde adviespraktijk waarin ik zorgverleners adviseer als zij bijvoorbeeld te maken hebben met onvrede van een patiënt of als zij een klacht of tuchtklacht hebben ontvangen. Ik adviseer dan bij het opstellen van een verweerschrift en sta de cliënt bij tijdens een zitting. Daarnaast ondersteun ik zorgverleners bij een onderzoek dat is ingesteld door de Inspectie voor de Gezondheidzorg en Jeugd naar aanleiding van een melding. Ook bied ik juridisch advies als sprake is van een samenwerkingsgeschil tussen zorgverleners onderling of als een zorgverlener een geschil heeft met een zorgverzekeraar. Het is juist deze mix van onderwerpen die mijn praktijk zo interessant maakt.

Sabine: Welke vraag ben je vergeten te stellen en zou je wel graag willen beantwoorden?

Wat is je bron van geluk in je dagelijkse leven?

Liesbeth: Natuurlijk staat mijn gezin op nr. 1, maar daarnaast is Italië een grote bron van geluk voor mij. Van kinds af aan was mijn droom heel goed Italiaans te kunnen spreken en dat lukte me niet met losse taalcursussen. Zoals ik al vertelde heb ik destijds mijn baan opgegeven om Italiaans te kunnen studeren. Ik heb die stap gezet vanuit de gedachte: je leeft maar een keer en dromen moet je verwezenlijken. Toen ik nog kind was, is mijn vader op 49-jarige leeftijd ernstig ziek geworden.

Als gevolg daarvan heeft hij zijn verdere leven moeten doorbrengen in een verpleeghuis.

Hierdoor ben ik maar al te goed doordrongen van het besef dat je leven ineens een andere wending kan krijgen waardoor je te laat kan zijn voor het verwezenlijken van je dromen. Hoewel de ziekte van mijn vader een grote impact heeft gehad op mijn leven heeft het me dus ook iets moois gebracht. •

32 VvAA Magazine

curriculum vitae

SABINE BERKHOFFMUNTINGA

LIESBETH RIPPEN

Mijn naam is Sabine Berkhoff-Muntinga. Ik ben

Na afronding van mijn studie Rechten in Utrecht

geboren in 1968 in Groningen.

heb ik ruim zes jaar gewerkt, eerst als docent aan

Ik heb na mijn eindexamen een jaar in Frankrijk

de Rechtenfaculteit van de Universiteit Utrecht

gewoond en ben daarna gaan studeren in Maastricht

en daarna als allround jurist bij de Stichting

aan de Hoge Hotelschool. Nadat ik die studie had

Geschillencommissies voor Consumentenzaken in

afgerond, ben ik vervolgens Rechten gaan studeren

Den Haag. De laatste baan heb ik op een gegeven

in Groningen. Deze combinatie van studies klinkt

moment opgezegd om toe te geven aan een droom

wellicht wat vreemd. Maar de praktische- en de

die ik al langere tijd koesterde: Italiaans studeren.

dienstverlenende aspecten van de hotelschool en

Ik heb die studie gecombineerd met een part time

de juridische kennis van mijn studie Rechten komen

aanstelling als docent Recht aan de Hogeschool

in mijn huidige functie (juriste gezondheidsrecht op

Utrecht. Na zes jaar studeren en zwanger van ons

de afdeling tucht- en klachtrecht) heel goed samen.

derde kind studeerde ik af en heb ik een aantal jaar naast Rechten ook Italiaans gedoceerd. Hierna heb ik ruim 7 jaar in de rechtspraak gewerkt en was ik secretaris bij zowel de rechtbank MiddenNederland als bij het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Mijn laatste carrièrestap was naar VvAA waar ik met veel plezier als juridisch adviseur Gezondheidsrecht werk.

VvAA Magazine

33

Erik van Dam

34 VvAA Magazine

Erik van Dam, senior adviseur kennismanagement en netwerken

Bekendheid gezondheidsrecht: meten is weten!

Jaarlijks meet VvAA de bekendheid van het Nederlandse gezondheidsrecht onder zorgverleners. De focus ligt daarbij op Wkkgz, Wgbo, Wet BIG en medische aansprakelijkheid.

Belangrijkste conclusies uit de 2018-meting? De Wkkgz-bekendheid blijft achter en in algemene zin duizelt het de zorgverlener als het om gezondheidsrecht gaat. Maar hij wil er wat aan doen!

VvAA Magazine

35

Jet Meijwes, juridisch adviseur Valéry Daniels, advocaat

Toetsing van euthanasie & actuele stand van zaken OM handelt actiever; eerste vervolging arts een feit MR. Al in 2002 trad de euthanasiewet in Nederland

ervan overtuigd zijn dat de patiënt ondraaglijk en

(de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek,

uitzichtloos lijdt.

verder te noemen de Wtl) in werking, maar tot 2018 trad het Openbaar Ministerie (OM) pas één

Niet alleen naar uitgevoerde euthanasie bij

keer eerder naar buiten met berichtgeving over

wilsonbekwamen wordt kritisch gekeken. Ook

een strafrechtelijk onderzoek. Wat is er veranderd

euthanasie in andere situaties heeft de aandacht

nu er sinds 2018 in de media geregeld berichten

van de IGJ en van het College van Procureurs-

over euthanasie verschijnen? Niet eerder was het

Generaal van het OM. Wij deden daar nader

OM ook met externe berichtgeving zo actief in het

onderzoek naar.

onderzoeken van euthanasie kwesties. Hoe komt dit?

Wettelijk kader en beleidsregels OM en RTE Al in 2017 actualiseerde het OM de eigen

De eerste casus waarin het OM in november 2018

beleidsregels voor euthanasie en hulp bij

aankondigde tot strafrechtelijke vervolging over

zelfdoding. De vernieuwde “Aanwijzing

te gaan (voor het eerst sinds de euthanasiewet

vervolgingsbeslissing inzake actieve

in 2002 in werking trad) betreft de zaak van een

levensbeëindiging op verzoek” werd in mei van

specialist ouderengeneeskunde die euthanasie

dat jaar gepubliceerd. Het OM toetst vooral de

uitvoerde bij een 74-jarige dementerende patiënte.

volgende twee criteria: de vraag of een patiënt

De patiënte was wilsonbekwaam. Volgens het OM

vrijwillig en weloverwogen verzoekt om euthanasie

handelde de arts niet volgens de normen door te

en de vraag of er bij patiënt sprake was van

vertrouwen op de wilsverklaring van patiënte en

‘ondraaglijk en uitzichtloos’ lijden. Verdenking

niet meer te verifiëren bij de patiënte of ze nog

van schending van deze eisen ‘dient, behoudens

steeds dood wilde.

uitzonderingen, tot strafrechtelijke vervolging te leiden’ aldus de aanwijzing.

Euthanasie bij wilsonbekwame, dementerende patiënten staat al jaren ter discussie. Is het

Nadat het OM haar beleidsregels actualiseerde

verantwoord bij mensen euthanasie te verrichten

werd door de Regionale Toetsingscommissies

die zelf hun wil daarover niet meer kunnen

Euthanasie (RTE) in mei 2018 een nieuwe versie

uiten? Volgens de wet is het toegestaan, mits de

van de EuthanasieCode gepubliceerd. In deze

patiënt een schriftelijke wilsverklaring heeft. Deze

Code, die eerder bekend was als de Code of

verklaring kan de mondelinge verklaring vervangen

Practice, beschrijven de RTE uitgebreid hoe

als de patiënt niet meer in staat is om zich te

de zorgvuldigheidseisen neergelegd in de Wet

uiten. Wel moet de arts die de euthanasie uitvoert

toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij

36 VvAA Magazine

VvAA Magazine

37

Jet Meijwes

38 VvAA Magazine

ValĂŠry Daniels

zijn oordeel heeft gegeven over de

zorgvuldigheidseisen zoals in sub a tot en

Met deze aanwijzing en de EuthanasieCode geven

met d beschreven;

het OM en de RTE ieder vanuit de eigen toetsing

f)

De levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding is

invulling aan het wettelijke kader voor euthanasie

door de arts medisch zorgvuldig uitgevoerd.

zelfdoding (Wtl) worden getoetst.

en hulp bij zelfdoding zoals dat in het Wetboek van Strafrecht en in de Wtl is opgenomen. In het

Toetsing door Regionale Toetsingscommissie

Wetboek van Strafrecht worden in de artikelen

Euthanasie

293 en 294 euthanasie en hulp bij zelfdoding

Na uitvoering van de euthanasie moet de arts

strafbaar gesteld. In deze wetsbepalingen wordt

dit melden bij de gemeentelijke lijkschouwer. De

alleen voor artsen onder bepaalde voorwaarden

lijkschouwer stuurt de melding door naar de RTE.

een strafuitsluitingsgrond genoemd (aangegeven

Die commissie toetst vervolgens aan de hand van

wanneer er niet sprake is van strafbaar handelen).

de verslaglegging de gang van zaken rond de

Die voorwaarden zijn dat euthanasie of hulp

euthanasie aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen.

bij zelfdoding is uitgevoerd door een arts,

De commissie kan besluiten om de lijkschouwer

waarbij is voldaan aan alle in de Wtl beschreven

en/of de bij de euthanasie betrokken arts(en)

zorgvuldigheidseisen én die door de arts is gemeld

te vragen om een toelichting. Dit gebeurt in

aan de gemeentelijke lijkschouwer.

ieder geval als de commissie meent tot een onzorgvuldigheidsoordeel te moeten komen.

Wat zijn de zorgvuldigheidseisen?

Doorgaans wordt daarvoor een bespreking

Bij euthanasie is het van cruciaal belang dat aan

georganiseerd.

de zorgvuldigheidseisen die de Wtl stelt wordt voldaan. Het gaat om de volgende eisen:

Beoordeling door IGJ en OM Als de RTE van oordeel is dat niet aan de

a)

De arts moet de overtuiging hebben

zorgvuldigheidseisen is voldaan, dan is de

gekregen dat er een vrijwillig en

commissie verplicht om haar bevindingen te delen

weloverwogen euthanasieverzoek van

met de Inspectie voor de Gezondheidszorg en

patiënt was;

Jeugd (IGJ) en met het College van Procureurs-

b)

De arts heeft de overtuiging gekregen dat

Generaal. Dit laatste college is belast met de

er sprake was van uitzichtloos en ondraaglijk

landelijke leiding van het Openbaar Ministerie

lijden van de patiënt;

(OM) en bepaalt het landelijke opsporings- en

c)

De arts heeft de patiënt voorgelicht over de

vervolgingsbeleid van het OM. De IGJ en het

situatie waarin hij/zij zich bevond en over

OM onderzoeken ieder afzonderlijk de casus

diens vooruitzichten;

opnieuw door de stukken te bestuderen en door

d)

De arts is met de patiënt tot de overtuiging

een gesprek te voeren met de arts en besluiten

gekomen dat er voor de situatie van de

dan of en zo ja, welke stappen noodzakelijk zijn.

patiënt geen redelijke andere oplossing was;

Strafrechtelijke vervolging door het OM is een

e)

De arts heeft ten minste één andere

van de mogelijke vervolgstappen. De IGJ kan

onafhankelijke arts geraadpleegd,

andere maatregelen treffen zoals zelfstandig een

die de patiënt heeft gezien en schriftelijk

tuchtklacht indienen tegen de arts. ›

VvAA Magazine

39

Van strafrechtelijke vervolging en het indienen van een tuchtklacht door de IGJ in het kader van toetsing van een uitgevoerde euthanasie is pas één keer sprake geweest.

Advies en bijstand door VvAA in de toetsingsfase De aangescherpte en geactualiseerde processen, toetsingsrichtlijnen en beleidsregels alsook het actiever handelen van het OM in euthanasiezaken vragen om extra ondersteuning van artsen, meent VvAA. Wij vinden het belangrijk dat artsen in een vroeg stadium advies en bijstand ontvangen in het kader van toetsing van een uitgevoerde euthanasie.

In vragen van leden en beroepsorganisaties horen wij terug dat de “nieuwe” koers die het OM vaart tot ongerustheid of zelfs angst bij zorgprofessionals leidt. Euthanasie is en blijft een lastig en impactvol terrein voor alle betrokken partijen, zowel ethisch als juridisch. Dit geldt zeker nu bij sommige patiënten juist het idee leeft dat er “recht op euthanasie” bestaat, terwijl dat niet zo is. Euthanasie is en blijft vooralsnog een strafbaar feit dat slechts als uitgevoerd door een bevoegd arts en als er voldaan is aan bepaalde in de wet beschreven voorwaarden niet strafbaar is.

Wij blijven de ontwikkelingen volgen en zullen VvAA leden, die vragen hebben over het onderwerp of als degenen die een euthanasie verricht hebben geconfronteerd worden met vragen / verzoeken van het RTE, de IGJ en het OM voorzien van juridisch advies en bijstand binnen de reikwijdte van de verzekeringsvoorwaarden rechtsbijstand van VvAA. •

40 VvAA Magazine

curriculum vitae

VALÉRY DANIELS

JET MEIJWES

Valéry Daniels is advocaat bij VvAA Juridisch advies

Jet Meijwes heeft jarenlange ervaring in de

& rechtsbijstand en houdt zich onder meer bezig

juridische wereld en verdiept zich graag in

met medische strafzaken, waaronder euthanasie

complexe juridische vraagstukken, bijvoorbeeld

kwesties. Daarnaast staat hij veelvuldig medici bij in

euthanasie. Sinds maart 2016 werkt Jet voor VvAA

klacht- en tuchtprocedures waardoor hij regelmatig

en focust zij zich op vraagstukken die spelen binnen

optreedt ter zitting.

de gezondheidzorg. Zo deed zij onder andere

Hij adviseert in gezondheidsrechtelijke kwesties en

onderzoek naar de behoefte aan juridische bijstand

staat medici bij in onderzoeken door de IGJ.

bij medisch specialistische bedrijven (MSB’s). De

Verder staat hij dierenartsen bij in veterinaire

ultieme uitdaging voor Jet is recht en praktijk bij

tuchtzaken.

elkaar brengen, daarin vormt zij graag de schakel

Ook

is

hij

docent

van

het

onderdeel

“Medisch strafrecht” van de Medilex cursus “Gezondheidsrecht voor zorgprofessionals”.

tussen leden, collega’s en verschillende afdelingen binnen VvAA.

Hij

geeft regelmatig lezingen aan medici over medisch tuchtrecht.

VvAA Magazine

41

Zelfsturende teams

Om onze leden zoveel mogelijk van dienst te zijn bij het oplossen van juridische geschillen is het van belang dat de juristen werken vanuit een goed werkend team. Een zelfsturend team geeft juridische ruimte, verantwoordelijkheid en vertrouwen en zorgt voor betere resultaten.

42 VvAA Magazine

Onno Wilkens, senior jurist

Onno Wilkens

VvAA Magazine

43

44 VvAA Magazine

VvAA Magazine

45

Daniëlle Putker

> Wat doet Bureau Externe Rechtshulp?

Hilde van Tongeren

aparte afdeling van 5 medewerkers binnen VvAA

juridisch adviseur externe rechtshulp juridisch adviseur externe rechtshulp

interview

Daniëlle en Hilde: Bureau Externe Rechtshulp is een Juridisch advies & rechtsbijstand waar de dossiers worden beheerd die om verschillende redenen zijn uitbesteed aan externe advocaten.

Bureau Externe Rechtshulp is een relatief jonge afdeling. In het verleden besteedde iedere jurist van VvAA zelf dossiers uit aan externe partijen en bleef dan ook zelf verantwoordelijk voor de totale levenscyclus van het extern lopende dossier. Eind 2011 is Bureau Externe Rechtshulp opgericht.

Inmiddels bestaat het team uit 5 collega’s in deeltijd.

Wij zijn de verbindende (commerciële) schakel tussen

VvAA,

verzekerde

en

de

externe

rechtshulpverlener. Op het moment dat een dossier uitbesteed moet worden aan een externe advocaat nemen wij contact op met de verzekerde om te overleggen en te adviseren bij het maken van een keuze voor een geschikte advocaat. Daarna wordt contact opgenomen met de advocaat om afspraken te maken over de kosten en welke juridische stappen ondernomen zullen gaan worden. Daarna wordt de opdracht aan de advocaat verstrekt.

Gedurende de behandeling door de advocaat blijven wij in overleg met de advocaat over de te maken kosten en de te maken vervolgstappen.

Daarnaast zijn wij verantwoordelijk voor het controleren en betalen van de declaraties van de betreffende advocaat.

Omdat wij beiden een andere achtergrond hebben ligt de nadruk bij Daniëlle meer op het juridisch inhoudelijk gedeelte en bij Hilde op de backoffice en kwaliteit. ›

46 VvAA Magazine

DaniĂŤlle Putker

Hilde van Tongeren VvAA Magazine

47

> Wat is voor jou de reden geweest om te

officemanager begonnen, een baan waar je alle

stoppen als advocaat?

kanten mee op kunt en waar je je snel in kunt

Daniëlle: Dit is een vraag die mij nog steeds veel

ontwikkelen. Qua baankansen was de ICT-wereld

wordt gesteld. Na mijn studie ben ik begonnen

een hele goede keuze: ik begon daar in een tijd

als jurist bij een deurwaarderskantoor. Bij het

dat de bomen nog de hemel ingroeiden. Met mijn

deurwaarderskantoor

ervaring

derde werkgever, een ICT-bedrijf in Baarn, zijn we

kunnen opdoen in het voeren van procedures bij

bijvoorbeeld met het hele bedrijf inclusief partners

de Kantonrechter. Het nadeel was dat ik geen

– in totaal 180 personen – vier dagen in de Sinaï-

rechtbankprocedures mocht voeren. Ook waren

woestijn geweest op kosten van de baas! Dat zou

de rechtsgebieden waarover werd geprocedeerd

nu ondenkbaar zijn!

heb

ik

veel

beperkt. Dit zijn redenen geweest om de overstap te maken naar de advocatuur. Als advocaat was

> Hoe is het om als niet jurist in een juridische

ik werkzaam bij een klein kantoor waar bijna alle

omgeving te zitten?

rechtsgebieden

(algemeen

Hilde: Om als niet-jurist in een juridische omgeving

bestuursrecht,

te werken is ontzettend leuk. Veel juristen zijn, net

arbeidsrecht en personen- en familierecht). Dit

als ik, ontzettend “talig” ingesteld. Veel van de

was een leuke en zeer leerzame periode. Na een

collega’s op de afdeling weten mij ook te vinden als

aantal jaren met veel plezier als jurist/advocaat te

zij hulp nodig hebben bij het opstellen of vertalen

hebben gewerkt merkte ik dat ik graag iets anders

van een brief in het Engels. Hoewel juridisch Engels

wilde gaan doen. Mijn voorkeur ging uit naar wel

een vak apart is (waar ik me graag nog eens verder

een juridische functie maar ik wilde liever geen

in zou specialiseren) doe ik dit altijd met veel plezier

inhoudelijke dossiers meer behandelen.

en zo blijf ik toch bezig met mijn eigen vak.

In de functie van juridisch adviseur externe

Het feit dat ik vanuit een heel andere achtergrond

rechtshulp heb ik voor mij de perfecte balans

en ervaring binnen ben gekomen, maakt dat ik

gevonden. Ik hoef weliswaar niet zelf de dossiers

operationele of beleidsmatige kwesties die zich

inhoudelijk te behandelen maar heb wel veel

aandienen goed van een andere kant kan bekijken.

overleg met advocaten en verzekerden over de

Mijn hart ligt dan ook voor een groot deel bij de

juridische inhoud van de zaak en welke juridische

backoffice en het nadenken en verbeteren van

weg bewandeld zal gaan worden.

operationele processen en kwaliteit. Niet alleen

behandeld

verbintenissenrecht,

werden

strafrecht,

voor Bureau Externe Rechtshulp, maar voor de > Hoe is jouw loopbaan tot nu verlopen?

hele afdeling. Zo heeft iedereen binnen het team

Hilde: Mijn loopbaan is ietwat grillig verlopen. Ik

zijn of haar eigen aandachtsgebied en vinden we

ben afgestudeerd in een tijd dat de banen niet voor

elkaar tijdens reguliere teamoverleggen of gewoon

het oprapen lagen en ik heb er toen bewust voor

dagelijks door even bij iemand aan het bureau te

gekozen om de ICT-wereld in te stappen om mijn

“buurten”.

baankansen zo groot mogelijk te maken. Een studie taal & letterkunde leidt op tot een academischeof een onderwijs carrière en dat wilde ik op dat moment allebei niet. In plaats daarvan ben ik als

48 VvAA Magazine

> Jij bent sinds februari 2018 werkzaam bij

rechtsbijstandverzekering

VvAA. Daarvoor heb je gewerkt bij een andere

doen op hun vrije advocaatkeuze.

rechtsbijstandsverzekeraar.

het aantal zaken dat extern behandeld wordt

Zijn

er

grote

eerder

een

beroep

Hierdoor is

weliswaar wat toegenomen maar aan de andere

verschillen? de

basis

kant hebben de rechtsbijstandsverzekeraars door

verkopen

van

deze uitspraak nog harder gewerkt om de kwaliteit

rechtsbijstandverzekeringen en het verlenen van

van hun dienstverlening te verbeteren waardoor

rechtsbijstand aan de verzekerden. Het grootste

het merendeel van de zaken nog steeds door

verschil is de doelgroep. Bij VvAA is er een hele

eigen juristen en advocaten behandeld wordt. Een

specifieke doelgroep: de medici, paramedici, (para)

tevreden verzekerde heeft immers geen redenen

medische studenten en zorginstellingen. Het soort

om een beroep te doen op zijn vrije advocaatkeuze.

Daniëlle:

Absoluut.

hetzelfde

namelijk

Uiteraard het

is

geschillen is daardoor anders. Hierbij denk ik aan klacht- en tuchtzaken waarin VvAA-juristen en

> Wat zou je doen als je nu iets heel anders mocht

advocaten specialisten zijn.

kiezen?

Daniëlle: Dat is een leuke vraag. Ik denk dat ik dan

Daarnaast is VvAA een vereniging met leden met

psychologie had willen studeren. Ik vind het verband

het doel de leden op allerlei gebieden te ontzorgen

tussen gedachten, gevoelens en gedrag interessant

en niet alleen op het gebied van rechtsbijstand. Om

en het geeft mij voldoening om mensen te helpen.

dit voor elkaar te krijgen is er veel samenwerking

Ik heb in de periode dat ik als advocaat werkzaam

tussen verschillende afdelingen.

was de opleiding tot mediator gevolgd en als mediator opgetreden in echtscheidingsmediations.

> Ruim 10 jaar werkzaam als juridisch adviseur

Met name in deze mediations merkte je dat het

externe rechtshulp. Is er in die 10 jaar veel

meer gaat om de emotie dan om het juridische. Ik

veranderd?

vond dat erg boeiend.

Daniëlle: Zeker, toen ik net begon als juridisch adviseur externe rechtshulp lag de focus meer

Hilde: Dan zou ik misschien toch met een schuin

op het administratieve gedeelte, namelijk het

oog naar het onderwijs kijken. VvAA heeft een

beoordelen en betalen van facturen. Inmiddels ligt

samenwerking met Amref Flying Doctors en voor die

de focus veel meer op overleg met verzekerde en

organisatie heb ik enige tijd geleden als vrijwilliger

de externe advocaat/jurist over welke juridische

lessen gegeven in het kader van “Wandelen voor

stappen ondernomen moeten worden om voor

Water”. Dat was geweldig om te doen! Een Pabo-

verzekerden tot het beste resultaat te komen

diploma heb ik natuurlijk al, mogelijk dat ik daar

zonder het kostenaspect uit het oog te verliezen.

dan nog een eerstegraads onderwijsbevoegdheid

De rechtsbijstandsverzekeraar wordt nu als een

aan toevoeg. In het kader van life-long learning

serieuze sparringpartner gezien.

geen gek idee. Het liefst zou ik het dan combineren met wat ik nu al doe, voor bijvoorbeeld een dag in

Ook de uitspraak van het Europese Hof van Justitie

de week. Een combinatie van zorg en onderwijs zou

van 7 november 2013 waarin de vrije advocaatkeuze

helemaal ideaal zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan

is verruimd heeft een verandering teweeggebracht.

de WKZ-school, waar langdurig zieke kinderen - die

Door deze uitspraak kunnen verzekerden met een

natuurlijk wel gewoon leerplichtig zijn - binnen ›

VvAA Magazine

49

het Wilhelmina Kinderziekenhuis lessen kunnen volgen. Voorlopig is er echter bij VvAA nog meer dan genoeg te doen en heb ik het erg naar mijn zin. Wie weet echter wat de toekomst nog gaat brengen. •

“Een combinatie van zorg en onderwijs zou helemaal ideaal zijn."

50 VvAA Magazine

curriculum vitae

DANIËLLE PUTKER

HILDE VAN TONGEREN

Daniëlle Putker heeft rechten gestudeerd aan de

Hilde van Tongeren heeft Engelse Taal- en

Vrije Universiteit Amsterdam. Na haar afstuderen

Letterkunde gestudeerd aan de Rijks Universiteit

is zij in 1999 haar loopbaan begonnen als juriste

Groningen. Na haar afstuderen in 1994 is zij de ICT-

bij een deurwaarderskantoor. Daarna heeft zij de

wereld ingerold, waar zij tot 2001 bij verschillende

overstap gemaakt naar de advocatuur waar zij een

werkgevers heeft gewerkt. In 2001, na een ietwat

aantal jaren een algemene praktijk heeft gevoerd

moeizame zwangerschap en bevalling van een

met de nadruk op personen & familierecht. In 2008

tweeling, heeft zij ervoor gekozen om een aantal

heeft zij afscheid genomen van de inhoudelijke

jaar thuis te blijven. Dit heeft zij met veel plezier

behandeling van zaken en is gaan werken bij

gecombineerd met een ZZP-schap in de zakelijke

een rechtsbijstandsverzekeraar op de afdeling

dienstverlening, nog een derde kind en, omdat het

externe rechtshulp. Sinds februari 2018 is Daniëlle

onderwijs sinds afstuderen in de Engelse Taal- en

werkzaam bij VvAA als juridisch adviseur bij Bureau

Letterkunde bleef lonken, ook in een bul van de

Intake & dekking en Bureau Externe Rechtshulp.

Pabo in deeltijd. Het ZZP-schap leverde uiteindelijk in 2013 een ICT-gerelateerde opdracht bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand op. Op deze afdeling was er direct een wederzijdse klik en zij werd daarom gevraagd om vanaf 1 juli 2013 het team van Externe Rechtshulp te komen versterken.

Deze plek paste als een handschoen en daarmee werd in ieder geval de carrière in het basisonderwijs aan de wilgen gehangen. De ondernemende kijk op het werk heeft Hilde echter nooit verloren, (juist) ook bij Externe Rechtshulp!

VvAA Magazine

51

Florien van Woerden, senior jurist

Afgeven van een verklaring in echtscheidingsprocedure: niet doen!

Florien van Woerden

52 VvAA Magazine

Het afgeven van een verklaring wordt al jaren

Onder een geneeskundige verklaring wordt in de

afgeraden in de KNMG-richtlijn ‘Omgaan met

relevante KNMG-richtlijn verstaan: een schriftelijke

medische gegevens’. Het is vaste rechtspraak van

verklaring die door een arts is opgesteld ten

de tuchtcolleges dat een dergelijke verklaring

behoeve van een patiënt die onder behandeling

de aangeklaagde zorgverlener steevast op een

staat of stond en die een op medische gegevens

waarschuwing of een berisping komt te staan. En

gebaseerd waardeoordeel over de patiënt en

toch gebeurt het steeds weer. Hieronder bespreek

diens gezondheidstoestand bevat en een ander

ik, na het geven van een algemene inleiding, een

belang dient dan behandeling of begeleiding.

uitspraak van het Centraal Tuchtcollege van 14

In beroepscodes en richtlijnen voor andere

september 2017 (ECLI:NL:TGZCTG:2017:257),

beroepsgroepen zijn mutatis mutandis dezelfde

waarin aan een psychiater de zware maatregel van

regels opgenomen. De tuchtcolleges passen

voorwaardelijke schorsing van drie maanden is

dezelfde norm toe voor alle beroepsgroepen.

opgelegd.

In de uitspraak van het Centraal Tuchtcollege Waar gaat het om in dit soort zaken? Met name

van 14 september 2017 was sprake van een

huisartsen, GZ-psychologen en psychiaters

echtscheidingssituatie, waarin de ouders

komen in hun praktijk regelmatig virulente

verwikkeld waren in een strijd over de

echtscheidingssituaties tegen. Zij zien met lede

omgangsregeling en de gezagsverhouding over

ogen aan dat de kinderen de dupe worden van de

hun dochter. Moeder was gedurende drie jaar

strijd tussen de ouders. Zij worden geconfronteerd

onder behandeling geweest van een psychiater,

met verzoeken van één van de ouders om een

vader van een klinisch psycholoog. Vader heeft op

verklaring af te geven en zij voldoen aan dit

enig moment melding gedaan bij het Advies- en

verzoek omdat zij wensen dat aan deze schadelijke

Meldpunt Kindermishandeling (nu: Veilig Thuis)

situatie voor de kinderen zo snel mogelijk een

in verband met vermoedens van ouderverstoting.

einde komt. Begrijpelijk, maar niet verstandig

De Raad voor de Kinderbescherming

en evenmin professioneel. Zo’n verklaring is

heeft onderzocht of het opleggen van een

over het algemeen immers alleen gebaseerd op

kinderbeschermingsmaatregel nodig was.

indrukken en niet op een medisch-inhoudelijk

In dat kader heeft de Raad ook met de psychiater

oordeel. Die indrukken worden gevormd door

en de klinisch psycholoog gesproken. De

de uitlatingen van één van de echtelieden. Deze

rapportage van dit onderzoek is naar de psychiater

uitlatingen zijn per definitie gekleurd. Van hoor en

gezonden. Daarnaast heeft de psychiater via

wederhoor is geen sprake. De deskundigheid om

moeder een rapport van de behandelaar van

uitlatingen te doen over een gewenste omgangs

vader ontvangen en beschikte hij over een rapport

en/of gezagsregeling ligt bovendien niet bij de

van het Regionaal Centrum voor Kinder- en

behandelend zorgverlener. Het is aan de Raad voor

Jeugdpsychiatrie.

de Kinderbescherming om, nadat de relevante betrokken partijen en zorgverleners zijn gehoord,

De psychiater heeft zijn bevindingen over de

een advies aan de rechter te geven over de

behandeling van moeder, zoals gebruikelijk,

wenselijkheid van een omgangsregeling en een

teruggekoppeld aan haar huisarts. Hij heeft deze

passende gezagsverhouding.

bevindingen gegoten in de vorm ›

VvAA Magazine

53

van een eindrapport om een adequate kinder-

De maatregel van (voorlopige) schorsing wordt

psychiatrische verwijzing te ondersteunen. In

over het algemeen opgelegd aan ernstig

deze brief doet de psychiater uitspraken over de

disfunctionerende of frauderende artsen, of aan

persoonlijkheidsstoornis waaraan vader in zijn

artsen die een seksuele relatie met hun patiĂŤnten

visie lijdt, waarbij hij zich baseert op voornoemde

aangaan. De maatregel is in deze kwestie dan ook

rapporten. Verder doet hij in de brief uitspraken

onverwacht streng. Het CTG heeft kennelijk een

over de meest wenselijke gezagsregeling,

signaal willen afgeven dat dit soort verklaringen

namelijk het gezag uitsluitend bij moeder, zonder

niet door de beugel kunnen en als zeer laakbaar

informatieplicht aan vader. De psychiater trekt

worden beschouwd. •

deze conclusies zonder dat hij vader heeft gesproken of gezien.

Vader dient een klacht tegen de psychiater in naar aanleiding van dit rapport. Het Regionaal Tuchtcollege te Zwolle verklaart de klacht gegrond onder oplegging van de maatregel van berisping.

Het college oordeelt dat de psychiater de basale uitgangspunten van zorgvuldig medisch handelen ernstig heeft geschonden. Van een redelijk bekwame beroepsbeoefenaar mag worden verlangd dat hij zijn oordeel staaft aan de hand van eigen onderzoek. Dat verweerder niet de indruk heeft gewekt dat hij de ernst van deze normschending inziet, wordt hem ernstig verweten. Verweerder heeft wel toegegeven dat hij geen conclusies over de gewenste gezags- en omgangsregeling had mogen trekken, maar voert aan dat hij zich heeft laten leiden door de belangen van de dochter. Het college merkt hierover op dat het er alle schijn van heeft dat hij zich teveel heeft laten meeslepen door de versie van moeder en als gevolg daarvan niet zuiver is gebleven bij zijn eigen taakuitoefening. De psychiater gaat in beroep van deze uitspraak. Dit baat hem niet, integendeel: het Centraal Tuchtcollege oordeelt nog strenger en legt een voorwaardelijke schorsing voor de duur van drie maanden op.

Florien van Woerden 54 VvAA Magazine

curriculum vitae

FLORIEN VAN WOERDEN Florien van Woerden is senior juridisch adviseur bij VvAA. Na het afronden van de rechtenstudie in Leiden is zij in 1988 als advocaat op een middelgroot kantoor begonnen. Ze had daar een brede algemene praktijk en behandelde echtscheidingen,

arbeidszaken,

strafzaken

en letselschades. Na vijf jaar ging zij bij DAS Rechtsbijstand werken, waar zij zich al snel specialiseerde in het gezondheidsrecht, om dit rechtsgebied nooit meer los te laten. Gedurende acht jaar heeft zij bij het Zorginstituut Nederland gewerkt, om als ambtenaar het gezondheidsstelsel vanuit een heel andere invalshoek te bekijken.

Bij VvAA staat zij cliĂŤnten bij in klacht- en tuchtprocedures, adviseert zij bij maatschaps- en samenwerkingsgeschillen en behandelt zij geschillen met zorgverzekeraars of met andere partijen in de zorg. Daarnaast treedt zij regelmatig op als spreker op studiedagen of symposia van zorgprofessionals.

Zij is lid van de Vereniging voor Gezondheidsrecht.

VvAA Magazine

55

Melchior Spies, directeur VvAA schadeverzekeringen

Preventie claims medische aansprakelijkheid

Interview directeur VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand (Sigrid Stevens) met directeur VvAA schadeverzekeringen (Melchior Spies) over het voorkomen van klachten en claims tegen zorgverleners. Hoe kunnen we op basis van data een bijdrage leveren aan de kwaliteit van zorg in Nederland?

56 VvAA Magazine

Melchior Spies

VvAA Magazine

57

Katrijn van Berkum 58 VvAA Magazine

Femke Duyvensz

Katrijn van Berkum, senior jurist Femke Duyvensz, senior jurist/manager

Het recht op vrije artsenkeuze

De media schrijven er veel over: het recht op

Leg eens uit, wat regelt artikel 13

vrije artsenkeuze, neergelegd in artikel 13 van

Zorgverzekeringswet?

de Zorgverzekeringswet (Zvw). Een eerder

Hierin is bepaald dat iedereen het recht

wetsvoorstel tot wijziging van dit recht sneuvelde

heeft om zelf een zorgaanbieder te kiezen

in 2014 in de Eerste Kamer, mede door de lobby

voor het verkrijgen van zorg. Dit ongeacht of

die toen op gang kwam en waarin VvAA een grote

die zorgaanbieder een zorgcontract met de

rol speelde.

zorgverzekeraar heeft afgesloten. Als je als verzekerde ongecontracteerde zorg afneemt,

De huidige minister De Jonge van VWS stelt

ontvang je daarvoor een vergoeding. Er zijn

dit recht op vrije artsenkeuze nu opnieuw ter

randvoorwaarden, zo volgt ook uit de hierboven

discussie. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar

al aangehaalde recente uitspraak, maar de hoogte

te houden zou de contracteergraad omhoog

van de vergoeding mag de zorgverzekeraar in

moeten. De uitleg van het huidige artikel 13 Zvw

principe zelf bepalen. Uitgangspunt is dat de eigen

staat daaraan in de weg, zo meent de minister.

bijdrage niet zo hoog mag zijn, dat deze voor een bepaalde verzekerde een feitelijke belemmering is

In het licht van het voorgaande, is op 1

om voor een zorgaanbieder te kunnen kiezen. Dit

februari 2019 een opvallende uitspraak gedaan

wordt het hinderpaalcriterium genoemd.

(ECLI:NL:RBGEL:2019:380, Rechtbank Gelderland, NL17.14249). In de procedure stond het recht op

Wat is dan de vergoeding voor

de vrije artsenkeuze opnieuw centraal. Doel van de

ongecontracteerde zorg?

procedure was het verkrijgen van een principiĂŤle

Die vraag is niet zo makkelijk te beantwoorden.

uitspraak over de vraag hoe de vergoeding bij niet

De vraag speelt bij verzekerden bij een natura-

gecontracteerde zorgaanbieders dient te worden

of zogenaamde combinatie polis. Al geruime

berekend. De uitspraak bevestigt dat niet aan

tijd bestaat er discussie over de hoogte van de

het recht op vrije artsenkeuze recht mag worden

minimale vergoeding voor ongecontracteerde

getornd. De rechtbank heeft geoordeeld dat de

zorg. De Hoge Raad heeft eerder uitspraak

huidige manier waarop zorgverzekeraars zorg bij

gedaan in een inmiddels veel aangehaalde zaak

niet gecontracteerde zorgaanbieders vergoeden

(ECLI:NL:HR:2014:1646, CZ-Momentum). In die

niet is toegestaan, omdat het de toegang tot

zaak werd geoordeeld dat met de vergoeding

ongecontracteerde zorg ontoelaatbaar belemmert.

van 75-80 procent van het marktconforme tarief voor niet gecontracteerde zorg door de

Tijd voor een gesprek met twee juristen van JAR,

zorgverzekeraar geen feitelijke hinderpaal werd

mr Katrijn van Berkum en mr Femke Duyvensz.

opgeworpen. ›

VvAA Magazine

59

Vervolgens zou per geval en afhankelijk van

Wordt ondanks de al gevoerde procedures nog

de omstandigheden in redelijkheid nog tot de

steeds discussie over de vergoeding gevoerd?

aanname van een ander percentage kunnen

Ja, het spanningsveld tussen het betaalbaar en

worden gekomen, zo volgt uit uitspraken die

toegankelijk houden van kwalitatief goede zorg

daarna zijn gewezen. In ieder geval mag worden

versus het volledige recht op vrije artsenkeuze zal

aangenomen dat uitgangspunt is, dat een

aandacht blijven vragen. Zo neemt de zorgvraag,

vergoeding die lager is dan het gemiddelde

de complexiteit van de behoefte en het aanbod

gecontracteerde tarief tot een hinderpaal leidt.

van zorgverlening de komende jaren alleen maar toe, zodat de zorgkosten zullen blijven stijgen.

Hierbij is wel van belang er rekening mee te

En deze kosten moeten we met zijn allen kunnen

houden dat het gemiddelde gecontracteerde

blijven opbrengen.

tarief meestal lager is dan het marktconforme tarief. In de praktijk kan het er dus op neerkomen

Destijds bepleitte voormalig minister Schippers

dat bijvoorbeeld maar op 65% van het

van VWS dat het alleen vergoeden van zorg

marktconforme tarief wordt uitgekomen.

van gecontracteerde zorgaanbieders zou leiden tot een hogere kwaliteit, lagere zorgpremies

Na de uitspraak in de zaak CZ-Momentum werd

en daarmee kostenbesparing in de zorg. Ook

door de meeste zorgverzekeraars aangenomen,

minister De Jonge wil nu dat de contracteergraad

dat bij een keuze voor niet gecontracteerde zorg,

toeneemt. Het aandeel niet-gecontracteerde zorg

het toepassen van een standaard korting van 25%

zou de laatste jaren steeds meer toenemen, wat

op het gemiddeld gecontracteerde tarief, de toets

een belemmering voor goede, betaalbare zorg zou

aan het hinderpaalcriterium steeds kon doorstaan.

zijn, die in samenhang wordt verleend.

Aan deze aanname is met de recente

Wij juristen van VvAA zijn het niet met die

uitspraak van de rechtbank Gelderland per

conclusie eens. Zo is niet op voorhand te

direct een einde gekomen. De rechtbank

concluderen dat eventuele extra kosten bij

heeft bepaald dat het niet is toegestaan dat

ongecontracteerde zorg niet kunnen worden

zorgverzekeraars een generieke korting van

weggestreept tegen de –ook financiÍle- voordelen

25% toepassen bij niet gecontracteerde zorg.

die niet gecontracteerde zorgaanbieders kunnen

Zorgverzekeraars zijn verplicht –controleerbaar- de

bieden. Dit nog los van het gegeven dat nu niet

daadwerkelijke kosten van de gecontracteerde

duidelijk is welke kosten zorgverzekeraars onder

zorg als uitgangstarief te nemen, voor welke

de noemer `extra` (administratieve) kosten aan

zorgverlener ook wordt gekozen. Ook moeten

het proces van de ongecontractueerde zorg

de zorgverzekeraars duidelijkheid geven over de

toerekenen en of deze kosten daar wel onder

korting die zij hanteren, wanneer de keuze op een

kunnen worden geschaard. Mogelijk zijn deze

niet gecontracteerde zorgverlener valt. De extra

kosten feitelijk debet aan andere processen. En in

kosten die er bij niet gecontracteerde zorg kunnen

de ogen van zorgverleners zorgt de toenemende

zijn rechtvaardigen een procentuele korting op

regeldruk van de zorgverzekeraars juist voor

het gemiddeld gecontracteerde tarief. Maar deze

een kostenstijging en doet deze afbreuk aan de

korting moet wel rechtstreeks tot deze extra

kwaliteit van de zorgverlening.

kosten te herleiden zijn.

60 VvAA Magazine

Hoe zit dat precies met die verschillende

een hogere vergoeding opleveren dan bij een

tarieven?

andere zorgverzekeraar. Dat vloeit voort uit de

Er zijn verschillende soorten tarieven.

marktwerking in de zorg. In de meeste gevallen ligt het gemiddeld gecontracteerd tarief lager dan

> Marktconform tarief

het marktconform tarief en de Wmg-tarieven.

Dit is het tarief dat we in Nederland voor een bepaalde behandeling redelijk vinden (Besluit

> Wmg-tarief

zorgverzekering artikel 2.2). Wat we gelet op de

De overheid stelt voor bepaalde zorg tarieven

vraag, het aanbod, het budget en de kosten een

vast op grond van de Wet marktordening

redelijk tarief vinden is continu aan onderzoek

gezondheidszorg (Wmg). Dit zijn ‘Wmg-tarieven’.

onderhevig. Om het tarief vast te stellen, wordt

Je vindt deze tarieven op de website van de

gekeken naar welke bedragen zorgverleners in

Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

rekening brengen voor dezelfde behandeling.

Op dit moment voert de Nederlandse

Hoe weet een verzekerde (patiënt) wat hij

Zorgautoriteit (NZa) bijvoorbeeld een onderzoek

eventueel zelf zal moeten bijdragen?

uit naar wat vergelijkbare zorgaanbieders voor

In de eerste plaats is het aan een verzekerde,

dezelfde behandelingen met een vergelijkbare

om zelf om na te gaan of een behandeling bij

duur in de GGZ zorg rekenen. Op basis van die

een specifieke zorgaanbieder op grond van zijn

uitkomst zullen vervolgens de tariefafspraken met

polisvoorwaarden wordt vergoed.

de zorgaanbieders en patiënten vorm kunnen

Dit kan een verzekerde natuurlijk alleen, wanneer

krijgen, zo is de gedachte. Het marktconform

een zorgverzekeraar transparant over zijn

tarief hoeft niet gelijk te zijn met het gemiddeld

voorwaarden is.

gecontracteerd tarief.

Een zorgverzekeraar heeft een zorgplicht en > Gemiddeld gecontracteerd tarief

moet de verzekerde begrijpelijke en betrouwbare

Dit is het gemiddelde van alle afgesproken

informatie verschaffen over de voorwaarden van

tarieven voor een behandeling. De uitspraak

de verzekeringsovereenkomst.

van de rechtbank Gelderland heeft duidelijk gemaakt dat het moet gaan om een gewogen

Daarnaast heeft ook de zorgaanbieder een

gemiddeld gecontracteerd tarief. De uitkomst

informatieplicht naar zijn patiënten. Uit de Wet

moet dus te controleren zijn. Een zorgverzekeraar

marktordening gezondheidszorg (art 38 Wmg)

maakt afspraken met de gecontracteerde

volgt dat een zorgaanbieder de verplichting

zorgaanbieder over de hoogte van de tarieven

heeft om verzekerden over de tarieven die

van de behandelingen die worden gegeven. Als

zorgaanbieders in rekening brengen te informeren.

een verzekerde een bepaalde behandeling nodig

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verlangt

heeft, dan mag de zorgaanbieder dit afgesproken

meer van de zorgaanbieder. In de Beleidsregel

(gecontracteerd) tarief in rekening brengen. De

Transparantie Zorgaanbieders van de NZa is

vergoeding die een zorgaanbieder krijgt kan

bepaald dat de zorgaanbieder verplicht is aan de

per zorgverlener verschillen. In principe kan een

patiënt aan te geven welke producten en diensten

behandeling bij de ene zorgverzekeraar dus

niet onder de verzekerde aanspraak vallen. ›

VvAA Magazine

61

In de toelichting is vermeld dat de zorgaanbieder

patiënten moeten verstrekken. Dat is natuurlijk

de patiënt ook moet wijzen op het feit dat

niet de bedoeling. Het is een gegeven dat enkel

de aanbieder niet is gecontracteerd door de

wanneer een verzekerde/patiënt volledige

zorgverzekeraar en welke consequenties dit kan

informatie heeft, een goede keuze kan worden

hebben.

gemaakt om voor een bepaalde zorgaanbieder te kiezen.

We gaan er vanuit dat een zorgaanbieder zijn patiënten zo goed mogelijk wil informeren over de

Waarmee willen jullie het gesprek afsluiten?

kosten van een behandeling en of een deel van de

De recente ontwikkelingen laten zien dat het recht

kosten zelf moeten worden betaald. ›

op vrije artsenkeuze fier overeind blijft.

Niet alleen vanwege het belang van de patiënt

En het is duidelijk dat alleen wanneer een

bij het beschikken over volledige informatie die

verzekerde/patiënt volledige informatie heeft, een

noodzakelijk is om een goede keuze voor een

goede keuze kan worden gemaakt om voor een

zorgaanbieder en behandeling te kunnen maken.

bepaalde zorgaanbieder te kiezen. Vertrouwen,

Ook omdat onduidelijkheid over de kosten een

transparantie, bereidheid tot samenwerking,

goede behandelrelatie in de weg staat. Voor een

erkenning van autonomie, oog voor en inzicht in

niet gecontracteerde zorgaanbieder geldt nog

de individuele zorgbehoefte zijn zo maar een paar

dat het debiteurenrisico toeneemt als de eigen

-niet limitatieve- begrippen die duiding geven aan

bijdrage van de patiënt hoger uitpakt en niet was

wat naar ons idee in de zorg minimaal noodzakelijk

voorzien.

is om te kunnen komen tot het toegankelijk en

Maar ook hier staat voor ons vast, dat een

betaalbaar houden van kwalitatief goede zorg. •

zorgaanbieder patiënten alleen juist en volledig kan informeren, als de zorgverzekeraars de op hen rustende zorgplicht nakomen, door duidelijkheid over hun verzekeringsvoorwaarden en ook inzage in de grondslag en wijze van berekening van hun tarieven te geven. En daar schort het nogal eens aan, zoveel is inmiddels duidelijk.

Dit volgt overigens ook uit berichtgeving die de NZa recent naar buiten bracht, naar aanleiding van een onderzoek dat zij onder zorgverzekeraars liet uitvoeren. Voor patiënten is onvoldoende duidelijk wat ze moeten bijbetalen als ze naar een niet gecontracteerde zorgaanbieder gaan.

Zorgverzekeraars schieten dus te kort in hun informatieplicht en schenden daarmee de zorgplicht die zij hebben. Met als gevolg dat ook de zorgaanbieders in veel gevallen onwetend en onzeker zijn over de informatie die zij aan hun

62 VvAA Magazine

curriculum vitae

KATRIJN VAN BERKUM

FEMKE DUYVENZ

Katrijn van Berkum (1977) rondde in 2003 haar

Femke

opleiding Nederlands Recht aan de Universiteit

Nederlands Recht aan de Universiteit van Tilburg

Utrecht af. Na haar studie is zij gaan werken als jurist

in 2002 gaan werken als advocaat in Breda. Zij hield

bij de Provincie Zuid- Holland. Hier hield zij zich onder

zich hier onder andere bezig met het contracten-

meer bezig met aan- en uitbestedingstrajecten en

en insolventierecht. Sinds eind 2005 is zij werkzaam

onroerend goed kwesties. Enkele jaren daarna,

bij VvAA Juridisch advies &

maakte zij als jurist de overstap naar de Nederlandse

jurist gezondheidsrecht staat Femke (para)medici

Vereniging voor Makelaardij. Medio 2009 is Katrijn

bij op het gebied van het gezondheidsrecht, bij

voor VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand gaan

samenwerkingsgeschillen en bij conflicten met

werken. Eerst als jurist op het gebied van het bouw-

zorgverzekeraars. Ook verzorgt zij presentaties en

en onroerend goed recht, daarna ook op het gebied

schrijft zij regelmatig artikelen over uiteenlopende

van het gezondheidsrecht. Vanaf dat moment staat

onderwerpen aangaande de zorg en het recht.

Katrijn ook (para)medici, overige zorgprofessionals

Daarnaast is Femke als MT lid bij VvAA Juridisch

en zorginstellingen bij op het gebied van het

advies & rechtsbijstand betrokken bij de inrichting

gezondheidsrecht,

samenwerkingsgeschillen

en strategie van de juridische afdeling. Vanuit

en bij conflicten met zorgverzekeraars. Ook geeft

die rol coacht zij onder meer collega’s in hun

zij regelmatig lezingen en schrijft zij artikelen over

professionele en persoonlijke groei. “Ik ben

wet- en regelgeving in de zorg.

oprecht geïnteresseerd in anderen en dat wat hen

Naast haar werkzaamheden als jurist bij VvAA,

drijft. Door het echte gesprek te voeren kan ik een

adviseert zij de Vereniging van VvAA over (nieuwe)

bijdrage leveren aan de gewenste ontwikkeling”,

wetgeving en belangrijke onderwerpen in de zorg

aldus Femke.

bij

Duyvensz

(1978)

is

na

haar

studie

rechtsbijstand. Als

die de leden rechtstreeks raken, zodat in het veld, maar VvAA bijvoorbeeld ook richting de politiek een gedegen gesprekspartner kan zijn. Te denken valt aan onderwerpen als de bescherming van het beroepsgeheim, het recht op vrije artsenkeuze en de contracteervrijheid.

VvAA Magazine

63

Paul Hanrath

64 VvAA Magazine

Paul Hanrath, senior jurist

Onderzoek naar mogelijk disfunctioneren medisch specialist

VvAA Magazine

65

Martijn Butter

> Je hebt een gezin. Hoe is het gesteld met

Maarten van den Berg

Martijn: Het komt regelmatig voor dat ik door

senior jurist

interview

jurist

> Hoe ziet een gemiddelde werkdag er uit?

Maarten: Na een goed ontbijt stap ik meestal om half 8 in de auto. Bij aankomst op kantoor neem ik altijd eerst een kop koffie, zeg ik collega’s gedag en start ik mijn computer op. De werktelefoon zet ik vervolgens aan en ik check mijn e-mail.

Ik pak mijn to do list erbij en ga van start met het behandelen van mijn dossiers. Dat komt in de praktijk neer op veel bellen, e-mailen en het opstellen van brieven en processtukken. In de lunchpauze ga ik graag even naar buiten om een stuk te wandelen.

Martijn: Ik begin de dag met het bekijken van de binnengekomen e-mails. Daarna ga ik aan de slag met mijn zaken. Dit houdt in: bellen, e-mails beantwoorden, besprekingen met cliënten/ wederpartijen, wetgeving en jurisprudentie bestuderen, processtukken opstellen en regelmatig naar een zitting bij de rechtbank. > Hoe ziet jouw team/jullie afdeling er uit?

Maarten: Binnen onze afdeling werken momenteel ongeveer 60 à 70 personen. De afdeling is onderverdeeld in clusters. Zelf val ik samen met 5 collega-juristen onder het cluster Werk en Inkomen. Ons cluster bestaat uit vier mannen en twee vrouwen. Daarnaast is er een cluster Klacht, Tucht en Beroep en een cluster Algemeen, Wonen en Bestuur, een cluster Letsel & Verkeer, een cluster Advocatuur en een cluster Bureau Dekking & Indeling en Bureau Externen.

jouw work/life balance? drukte toch wat langer doorwerk of ’s-avonds thuis nog aan de slag ga. Ik hou echter gelukkig voldoende tijd over voor mijn hobby’s (wijn, eten, hardlopen en fietsen) en leuke dingen doen met mijn gezin. > Welk aspect van je functie spreekt je het meeste aan?

Maarten: Het persoonlijke contact met cliënten spreekt mij aan in combinatie met het zoeken naar oplossingen en het geven van adviezen die aansluiten bij de wensen van de cliënt. Het geeft mij voldoening om geschillen op te lossen.

Martijn: Het leukste aan het vak vind ik het klantencontact en het daadwerkelijk iets kunnen betekenen voor een klant. > Kan je iets vertellen over de leukste zaak die jij in het laatste jaar hebt gedaan?

Martijn: Leuk is niet het juiste woord, maar de meest opmerkelijke zaak die ik dit jaar heb gedaan, was een ontslagzaak waarin de advocaat van de wederpartij eerst heel hoog van de toren blies, maar nadat de zaak bij de rechtbank door mij gewonnen was, in tranen uitbarstte. > Wat voor eigenschappen zijn belangrijk om succesvol te zijn binnen jouw rechtsgebied?

Maarten: Empathisch vermogen. Het begint namelijk vaak bij erkenning en aandacht voor de cliënten. Verder is het van belang om goed te kunnen luisteren. Horen wat er gezegd wordt en vaak ook wat er niet gezegd wordt. Tot slot een sterk analytisch vermogen. Het is essentieel om snel tot de kern van een zaak te kunnen komen waarbij hoofd- en bijzaken goed kunnen worden onderscheiden.

66 VvAA Magazine

Martijn: Inlevingsvermogen, strijdvaardigheid en

> Staat er nog iets op je carrière bucketlist?

onafhankelijkheid.

Maarten: Het lijkt mij leuk en boeiend om te worden betrokken bij de totstandkoming van

> Welk artikel uit het BW zou je willen

nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van

aanpassen en waarom?

arbeidsrecht.

Martijn: De wettelijke bedenktermijn voor een werknemer. Ik zou deze alleen laten gelden voor

> Wat zijn volgens jou in de afgelopen jaren

een werknemer die niet is bijgestaan door een

de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied

jurist of advocaat. De bepaling lijkt mij immers

van wet- en regelgeving die van invloed zijn

enkel bedoeld voor werknemers die onder druk

geweest op jouw praktijk?

van een werkgever en zonder rechtsbijstand een

Maarten: De invoering van de WWZ. Onder meer

zeer onvoordelige beëindigingsovereenkomst

bedoeld om het ontslagrecht te vereenvoudigen

hebben getekend.

maar in de praktijk blijkt dat het ontslagrecht juist complexer is geworden. De invloed op

> Lig je ’s nachts wel eens wakker en waar

mijn praktijk zie ik met name terug in het aantal

pieker je dan over?

vaststellingsovereenkomsten dat wordt gesloten.

Maarten: Ik slaap over het algemeen goed door maar soms kan ik echter wel bezig zijn met een

> Welk arrest heeft bij jou het meeste impact

zaak. Bijvoorbeeld wanneer ik de volgende dag

gehad?

een zitting heb bij de rechtbank.

Maarten: De Kolom uitspraak van de Hoge

Martijn: Als ik heel intensief met een zaak bezig

Raad. Als gevolg van deze uitspraak heeft

ben of ik heb de volgende dag een zitting, dan

een werknemer recht op een gedeeltelijke

speelt zo’n zaak ’s-avonds nog wel even door mijn

transitievergoeding bij een deeltijd- of

hoofd. Verder slaap ik bijna altijd goed.

wijzigingsontslag. Deze uitspraak heeft indruk op mij gemaakt omdat de Hoge Raad zich met deze

> Welk moment uit je carrière heeft de meeste

uitspraak nadrukkelijk begeeft op het terrein van

indruk op je gemaakt?

de wetgever. De Hoge Raad vult een lacune in de

Martijn: Een paar jaar geleden heb ik een

wetgeving op door zelf normen te stellen.

topsommelier in een sterrenrestaurant bijgestaan die op staande voet was ontslagen.

> Hoe ziet uw praktijk er over 10 jaar uit?

De beschuldigingen waren zeer ernstig,

Martijn: Wij werken inmiddels bijna volledig

maar wij hebben in zes zeer intensieve

digitaal. Ik verwacht dat de digitalisering alleen

gerechtelijke procedures kunnen bewijzen dat

maar verder doorzet en wij steeds vaker en sneller

de beschuldigingen vals waren en het ontslag op

via internet (VvAA website, VvAA app, facebook,

staande voet onterecht was gegeven.

LinkedIn, twitter etc.) met de leden in contact zullen komen.

> Wat zou je in de toekomst nog graag willen doen?

> Heb je nog één gouden advies voor je

Maarten: Ik zou in de toekomst graag een

opvolger in de toekomst?

opleiding tot mediator willen gaan volgen.

Maarten: Wees trouw aan jezelf en durf vast te houden aan jouw eigen stijl. • VvAA Magazine

67

Martijn Butter

68 VvAA Magazine

Maarten van den Berg

curriculum vitae

MARTIJN BUTTER Mijn naam is Martijn Butter en ik ben 45 jaar oud. Ik heb mijn studie Nederlands Recht in 2000 afgerond.

Ik ben eerst werkzaam geweest als jurist bij Bureau Rechtshulp. Daarna heb ik mijn carrière voortgezet als gespecialiseerd arbeidsrechtadvocaat bij Noord West advocaten en Spuistraat 10 advocaten.

Vanaf januari 2016 ben ik als arbeidsrechtjurist en ledenadviseur werkzaam bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

MAARTEN VAN DEN BERG Mijn naam is Maarten van den Berg en ik ben 35 jaar. In 2009 ben ik afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam in de richting Arbeidsrecht. Ik ben gestart met werken bij het UWV in de functie van werkcoach. Daarna heb ik gewerkt als jurist bij politievakbond ACP en CNV Vakmensen. Sinds april 2018 ben ik werkzaam als arbeidsrechtjurist bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

VvAA Magazine

69

Annemarie Smilde 70 VvAA Magazine

Annemarie Smilde, gezondheidsrecht specialist

Juridisch advies voor de zorg

Wet- en regelgeving roept bij de meeste

Dit interview gaat over juridische advisering en

zorgprofessionals en ondernemingen in de zorg

scholing die bijdragen aan goede zorg, tevreden

associaties op met klachten, claims, procedures en

patiĂŤnten en de professionele ontwikkeling

andere sancties bij niet naleving. Zij hebben vooral

van zorgverleners. Met als neveneffect: minder

behoefte om zich juridisch in te dekken en als

juridische problemen en zorgen.

vangnet goede verzekeringen te hebben.

VvAA Magazine

71

Sabrina van Hombergh

Sabrina: Zou je wat willen vertellen over

Jan-Willem Bontekoe

gekomen?

teamleider

ondersteuner

interview

jezelf? Hoe ben je aan een WAJONG-uitkering Jan-Willem: Ik heb een redelijk normale jeugd gehad. Van zeer actieve baby veranderde ik een klein kwajongetje die vervolgens een irritante, koppige puber werd. Toen ik in het examenjaar van de HAVO zat kreeg ik een hersenbloeding, veroorzaakt door een AVM (https://www. hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/ hersenaandoeningen/arterioveneuze-malformatieavm) met daarop 8 aneurysma’s. Een hoop medische info, maar het komt erop neer dat ik in levensgevaar verkeerde en na een operatie in een comateuze toestand terecht kwam. Na een maand kwam ik uit mijn coma, maar werd totaal verlamd wakker. Omdat ik op dat moment 17 jaar was en dus met mijn 18de verjaardag niet in staat was om deel te nemen aan de arbeidsmarkt, kwam ik in aanmerking voor een WAJONG-uitkering.

Sabrina: Hoe ben ik je bij VvAA gekomen?

Jan-Willem: Na het behalen van mijn HAVO diploma en het behalen van mijn MBO diploma ben ik gaan werken als onderwijsassistent bij het Grafisch Lyceum in Utrecht. Door omstandigheden verloor ik die baan. Omdat ik wilde werken heb ik mezelf ingeschreven bij een re-integratiebureau en via hen ben ik terecht gekomen bij VvAA. Eerst op proefbasis, daarna een jaarcontract en ik ben zo goed bevallen dat ik inmiddels een vaste kracht ben op de afdeling VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

Sabrina: Loop je tegen zaken aan tijdens de uitvoering van je werkzaamheden?

Jan-Willem: De werkzaamheden die ik uitvoer zijn de postverwerking, het archiefbeheer, het beheren van de voorraad kantoorartikelen, het onderhouden van de aanwezige apparatuur en

72 VvAA Magazine

een paar administratieve werkzaamheden. Als ik

Jan-Willem: Wat zijn je werkzaamheden binnen

deze werkzaamheden door mijn handicap niet had

VvAA?

kunnen uitvoeren was ik nooit aangenomen door

Sabrina: Ik werk op de afdeling VvAA Juridisch

VvAA. Maar natuurlijk loop ik wel tegen bepaalde

advies & rechtsbijstand. Hier heb ik de rol van

zaken aan. Dat zijn merendeels frustraties die

Performance Coach en Aanvoerder van de

te maken hebben met mijn motoriek en mijn

ondersteuners. Het is voor mij de uitdaging om

hersenletsel. Als voorbeeld gebruik ik het typen

samen te onderzoeken waar ieders kracht ligt om

op de computer: ik kan niet met 10 vingers typen

hen dan te stimuleren en motiveren om deze ook

en mijn snelheid is niet echt hoog. Gelukkig ben

daadwerkelijk te gebruiken in je werk. Ik geloof

ik niet de enige en door bijvoorbeeld gebruik

dat iedereen zijn eigen kwaliteiten heeft. Door

te maken van sneltoetsen kan ik dat aardig

deze maximaal te benutten ontwikkel je je verder,

verbloemen. Ik kan van geluk spreken dat ik een

zowel in je werk als privé. Voor mij is het belangrijk

werkgever heb die mij de vrijheid en ruimte geeft

eraan bij te kunnen dragen dat collega’s met

om mijn werkzaamheden op mijn manier en zonder

een goed gevoel naar hun werk komen en naar

teveel druk uit te voeren. Daarnaast staan ze altijd

huis gaan. Ook ondersteun ik de juristen van het

voor me klaar als ik hulp nodig heb.

cluster Werk en Inkomen (W&I). Ik probeer mijn collega’s zo goed mogelijk te ondersteunen in hun

Sabrina: Kun je bij VvAA zijn wie je bent?

dagelijkse dossierwerkzaamheden, zodat zij op

Jan-Willem: Zoals ik al aangaf, krijg ik van VvAA

hun beurt de cliënten goed kunnen bijstaan.

alle ruimte en vrijheid om mijzelf te zijn. Al vanaf de eerste dag dat ik kwam werken op de afdeling

Jan-Willem: Hoe ga je om met je dyslexie op de

VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand werd ik

werkvloer?

zowel door mijn directe collega’s als de managers

Sabrina: Ik heb jarenlang geworsteld met mijn

geaccepteerd voor wie ik ben en wat ik kan. Dat

dyslexie. Het is echt een handicap waar je mee

komt mede door het feit dat ik vanaf het begin

moet leren leven. In één zin betekent het voor

mijn grenzen heb aangegeven over hoe lang ik kan

mij: “nu schrijf je het zo en morgen anders”. Na

werken en wat ik aankan. Daar hield VvAA direct

deze worsteling heb ik geaccepteerd dat dyslexie

rekening mee.

bij mij hoort. Dyslexie beperkt mij dan ook niet meer, ik heb heel veel andere kwaliteiten. Door mij

Sabrina: Heb je leren leven met je beperkingen?

te richten op wat ik goed kan en mijn kwaliteiten

Jan-Willem: Ik kreeg mijn hersenbloeding op mijn

maximaal in te zetten, heb ik dit ook kunnen laten

17de en nu, bijna 23 jaar later, ken ik bijna geen

zien en ís het ook gezien. Ik denk dat ik hierdoor

ander leven meer. Maar ik kan niet ontkennen dat

nog meer overtuigd ben geraakt van mijn visie dat

er periodes zijn dat ik weer geconfronteerd word

ieder mens zijn eigen kwaliteiten heeft en je erop

met mijn beperkingen en dat de frustraties mij

moet sturen om de ander in zijn/haar kracht te

eventjes teveel worden. Ik heb door schade en

zetten. Op de werkvloer sta ik soms versteld van

schande geleerd om mijn handicap te accepteren,

wat ik allemaal kan en mag doen. En dat het dan

dat maakt het alleen maar makkelijker. Maar ik ga

ook nog eens lukt! Ik ben de persoon die heeft

ervan uit dat ik sommige zaken nooit volledig zal

gezien dat ik veel meer kan en mij de ruimte heeft

accepteren.

gegeven erg dankbaar. ›

VvAA Magazine

73

De meeste collega’s weten dat ik dyslectisch ben en dat dit van invloed kan zijn op mijn werk. Als ik bijvoorbeeld iets moet versturen waarover ik mijn twijfels heb of het tekstueel klopt, kijkt een collega altijd even met me mee.

Jan-Willem: Hoe stel jij je op tegenover je collega’s?

Sabrina: Het past niet bij mij om mezelf boven anderen te plaatsen, gelijkwaardigheid is voor mij erg belangrijk. We hebben elkaar allemaal nodig en iedereen is goed in wat hij/zij doet. Het trotse gevoel dat ik heb om te werken bij een bedrijf waar gekeken wordt naar wie je bent en wat jij kunt bijdragen, wil ik graag overbrengen op mijn collega’s. Ik zeg vaak genoeg: ”pak de ruimte die je krijgt, daag jezelf uit en zet je kwaliteiten maximaal in”. Hier probeer ik ze in te coachen.

Jan-Willem: Waar haal je je energie vandaan in deze rollen?

Sabrina: Ik haal mijn energie uit mensen die zich persoonlijk of professioneel verder willen ontwikkelen en de kansen aangrijpen die ze geboden worden. Een goed team is voor mij ook erg belangrijk. Met goed team bedoel ik: elkaar vertrouwen, een fijne sfeer, samenwerking, flexibiliteit etc.

In een team waar men het goed heeft met elkaar is de energie ook goed waardoor je een hoop werk kunt verzetten met z’n allen. Het vertrouwen wat mij in mijn werk en als persoon gegeven wordt geeft mij enorm veel energie.

Jan-Willem: Hoe zie je jezelf in de toekomst bij VvAA? Sabrina: Ik hoop nog met veel plezier aan al mijn kwaliteiten te kunnen werken bij VvAA. •

74

VvAA Magazine

“Met goed team bedoel ik: elkaar vertrouwen, een fijne sfeer, samenwerking, flexibiliteit etc."

VvAA Magazine

75

Sabrina van Hombergh 76

VvAA Magazine

Jan-Willem Bontekoe

curriculum vitae

SABRINA VAN HOMBERGH

JAN-WILLEM BONTEKOE

Ik ben Sabrina van Hombergh nu 40 jaar oud. Ik

Na het afronden van mijn HAVO en sinds ik

heb 10 jaar gewerkt bij een incassobureau waar

gestopt ben met de HBO-opleiding Culturele

ik verschillende werkzaamheden heb uitgevoerd.

en Maatschappelijke Vorming, ben ik in 2006

Daarna heb ik geholpen bij het opzetten van

begonnen bij Sauna Soesterberg als administratief

een deurwaarders kantoor in Amsterdam. Nadat

medewerker.

het kantoor liep ben ik naar VvAA gegaan als

combineren is met een WAJONG uitkering,

secretaresse van de Juristen. Op dit moment

heb ik de MBO niveau 4 opleiding Interactieve

ben ik Aanvoerder en Performance Coach van de

Vormgeving behaald (met een diploma in 2011)

secretaresses.

en ben ik begonnen als onderwijsassistent. Door

Aangezien

werken

moeilijk

te

bureaucratie en regelgeving binnen het UWV ben ik die baan verloren. Via een re-integratiebureau ben ik sinds december 2012 administratief medewerker bij de afdeling Juridisch Advies & Rechtsbijstand van VvAA.

VvAA Magazine

77

Mark Benning

78 VvAA Magazine

Mark Benning, juridisch adviseur en coรถrdinator kwaliteit

De verwachting van juridische bijstand

Interview over de verwachtingen en mogelijkheden bij juridische bijstand.

VvAA Magazine

79

Jellie Fokkinga

> Hoe ziet het cluster Letsel & Verkeer eruit?

Marieke Kloostra

hebben geregeld overleg met elkaar over zaken,

jurist jurist

interview

Jellie: Ons cluster bestaat uit vier dames. Wij waarin discussie is ontstaan met de verzekeraar.

Verder delen wij lief en leed, zowel zakelijk als privĂŠ. Alleen al om die reden komen wij graag naar kantoor. > Vieren jullie successen in dit cluster met elkaar?

Marieke: Ja natuurlijk. Vaak zijn de discussiezaken, zoals aansprakelijkheid van de wegbeheerder of bij medische aansprakelijkheid, langlopende zaken, waarbij we dan ook erg blij zijn als het succes uiteindelijk wordt behaald. Ook buitenlandschades zijn vaak zaken waarbij je lange adem nodig hebt en waarvan we de resultaten vieren. > Kan jij iets vertellen over het leukste dossier die jij in het laatste jaar hebt gedaan?

Marieke: Ik heb veel fietsongevallen met letsel behandeld, waarbij de wegbeheerder aansprakelijk wordt gesteld. Je kunt hierbij denken aan valpartijen door hoogteverschillen in het wegdek of gevaarlijk geplaatste paaltjes. Wanneer dit soort kwesties snel kunnen worden geregeld, geeft dit veel voldoening. Op deze manier wordt ook de wegbeheerder bewust wat de gevolgen zijn van het niet goed onderhouden van de weg. Daarmee hoop je dan dat zij in het vervolg beter anticiperen op gevaarlijke situaties om zo ongevallen te voorkomen. > Wat is je grootste uitdaging op dit moment?

Marieke: Door het digitale tijdperk worden er hogere eisen gesteld aan de snelheid waarmee zaken worden geregeld. We zijn daarbij echter ook afhankelijk van de snelheid waarmee de zaken door de verzekeraars aan de andere kant › worden behandeld. Het is dus van belang dat

80 VvAA Magazine

“Een volwassene moet weten dat het negeren van een rood uitstralend verkeerslicht consequenties heeft."

VvAA Magazine

81

je het verwachtingspatroon van je cliënt goed

> Welk wetsartikel en/ of arrest zou je willen

aanstuurt.

aanpassen en waarom?

Jellie: In de letselschade blijft artikel 185

> Wat voor eigenschappen zijn belangrijk om

Wegenverkeerswet toch een bijzondere. Een

succesvol te zijn binnen jouw rechtsgebied?

fietser of voetganger die wordt aangereden

Jellie: Je hebt veel geduld nodig naast

door een motorvoertuig wordt extra beschermd.

inlevingsvermogen voor je cliënt en een gezonde

Zo wordt er vrijwel altijd tenminste 50 %

dosis doorzettingsvermogen en daadkracht.

schade vergoed, tenzij de bestuurder van het

Marieke: Helemaal mee eens, Jellie. Een goed

motorvoertuig overmacht kan aantonen. Dit

empathisch vermogen is erg belangrijk. Je moet

laatste wordt niet snel toegekend. Zo kan

het ook leuk vinden om de meest uitzichtloze

bijvoorbeeld een fietser die een rood verkeerslicht

zaken uit te pluizen en ervoor te gaan.

negeert tóch een gedeelte van zijn schade verhalen. In dit soort gevallen vind ik het artikel

> Welk aspect van je functie spreekt je het

en de uitleg hiervan in jurisprudentie te ver

meeste aan?

doorslaan. Uiteraard maak ik graag gebruik van

Jellie: Je bent de spin in het web in een zaak. Zo

het artikel wanneer ik een fietser bijsta in het

onderhoud je contact met je cliënt, de verzekeraar

verhalen van diens schade. Hoewel het artikel

van de tegenpartij, de expert, de medisch adviseur

met name veel goeds brengt zou ik een aantal

en eventuele politie en/ of getuige(n). Daarbij

nuanceringen wel op zijn plaats vinden. Een

spelen er meerdere facetten in een zaak. Zo gaat

volwassene moet weten dat het negeren van een

het niet alleen om de juridische aansprakelijkheid,

rood uitstralend verkeerslicht consequenties heeft.

maar ook om de administratie van de financiële

Ook het bellen of appen op de fiets wordt tot op

schade en de medische onderbouwing van het

heden onvoldoende ‘afgestraft’, terwijl hierdoor

letsel. Het doel blijft je cliënt zo optimaal te

de eigen veiligheid in het gedrang komt. Vergeet

ondersteunen in een periode dat deze aan herstel

niet dat een automobilist ook schrikt wanneer hij

moet werken. Het is niet alleen maar juridisch en

een fietser aanrijdt!

dat maakt het erg divers.

Marieke: Het oplopen van letsel is vaak

> Welke trends zijn merkbaar in jouw

zeer ingrijpend en soms raakt men ook

hedendaagse praktijk?

arbeidsongeschikt. Het is dan fijn dat je de gehele

Marieke: In de letselschade regeling zijn de

afhandeling van de letselzaak op je kan nemen en

afgelopen jaren veel convenanten en richtlijnen

zo je cliënt kan ‘ontzorgen’. Het is ook leuk dat je

opgesteld tussen rechtsbijstandverleners en

de meest verschillende cliënten meemaakt, soms

verzekeraars. Dit heeft geleid tot een betere en

de (studerende) zoon of dochter van je cliënt of

snellere afhandeling van letselschade dossiers.

bijvoorbeeld een gepensioneerde arts. Dit maakt

Schadeposten die in het verleden tot veel

het zo afwisselend.

discussie hebben geleid kunnen nu op eenvoudige wijze worden afgerond. Dit is natuurlijk een goede ontwikkeling. •

82 VvAA Magazine

curriculum vitae

JELLIE FOKKINGA

MARIEKE KLOOSTRA

Na mijn rechtenstudie in Utrecht ben ik vanaf

Na mijn rechtenstudie aan de VU te Amsterdam,

2002

heb ik na een paar jaar in het Bankwezen te

bij

werkzaam

twee

rechtsbijstandsverzekeraars

(geweest)

van

hebben gewerkt in Amsterdam en Rotterdam,

verkeers- en letselschades. Bij VvAA Juridisch

de overstap gemaakt naar VvAA Juridisch advies

advies & rechtsbijstand ben ik daarnaast ook

& rechtsbijstand. Bij VvAA heb ik eerst gewerkt

gestart

particuliere

als coรถrdinator paramedici, gedetacheerd bij

arbeidsongeschiktheidsverzekering, erfrechtelijke

het KNGF te Amersfoort. En vanaf 1993 voer ik

geschillen en kwesties rond het personen- en

als jurist praktijk op het gebied van verkeer- en

familierecht.

letselschades.

met

geschillen

op

het

rond

gebied

de

VvAA Magazine

83

Michiel Hazenberg 84 VvAA Magazine

Michiel Hazenberg, senior jurist

Werken bij VvAA (Stichting VvAA Juridisch advies en rechtsbijstand) Video voor juristen die interesse hebben in werken als jurist bij VvAA.

VvAA Magazine

85

Esmée van der Linde jurist

Nousjka Hoekstra interview

jurist

Nousjka: Kan je kort iets vertellen over je keuze voor een carrière in het gezondheidsrecht en hoe je daar toe bent gekomen?

Esmée: Eigenlijk kwam ik er pas aan het eind van mijn bachelor Rechtsgeleerdheid achter dat er überhaupt iets bestond als het gezondheidsrecht.

Ik las een speciale uitgave van het juridsich maandblad Ars Aequi geheel gewijd aan het gezondheidsrecht. Vanaf dat moment ging er een (juridische) wereld voor mij open. De combinatie van het recht en de zorg sprak mij enorm aan.

Ik heb toen mijn bachelorscriptie over een gezondheidsrechtelijk onderwerp geschreven en tijdens mijn master verschillende stages gelopen.

Vrij snel na mijn afstuderen mocht ik aan de slag midden in ’t Hart van de Gezondheidszorg: VvAA! Esmée: En hoe is dat bij jou gegaan? Wat vindt je zo leuk aan het gezondheidsrecht?

Nousjka: Na mijn afstuderen ben ik gaan werken als

letselschadejurist.

component

van

een

Naast zaak

de

vind

juridische ik

ook

de

medische component heel interessant. Reden voor mij om mij met name te verdiepen in medische

aansprakelijkheid.

aansprakelijkheid

en

Omdat

medisch

medische

klacht-

en

tuchtrecht veel raakvlakken hebben, ben ik mij vervolgens in het medisch klacht- en tuchtrecht gaan specialiseren. Op dit moment houd ik mij voornamelijk bezig met medisch klacht- en tuchtrecht, maar voor de afwisseling behandel ik ook andere zaken op het gebied van het gezondheidsrecht.

Juist klachtzaken hebben mijn interesse omdat je altijd werkt op het snijvlak van medisch en juridisch. Ik adviseer mijn cliënten over de juridische kant van een zaak en mijn cliënten belichten de medische kant. Het betreft dus echt ›

86 VvAA Magazine

Esmée van der Linde

Nousjka Hoekstra

een samenwerking en dat is wat deze zaken voor

afwisseling en het vele contact met mijn cliënten

mij zo leuk maken.

maakt mijn werk zo leuk.

Nousjka: Welk aspect van je functie spreekt je

Nousjka: Vieren jullie successen binnen het team

het meeste aan?

met elkaar? En zo ja, op welke manier? Hoe ziet

Esmée: Ik vind het leuk dat je echt iets kan

het team er eigenlijk verder uit?

betekenen voor de Nederlandse zorgverlener. Een

Nousjka:

brief op de deurmat afkomstig van bijvoorbeeld

beroepsgroepenzaken bestaat uit 25 juristen,

het Tuchtcollege is niet niks. Ik haal er veel

advocaten en juridisch assistenten. Iedere dag

voldoening uit als ik zoveel mogelijk voor onze

spannen wij ons gezamenlijk in om een zo goed

leden uit handen kan nemen. Zowel op juridisch

mogelijk resultaat te behalen voor onze leden.

gebied, maar ook een stukje steun en toeverlaat

Binnen het team delen wij successen zeker met

zijn spreekt mij aan. Daarvoor is zoals jij schetst

elkaar en als de zaak daar om vraagt wordt er ook

ook een stuk samenwerking nodig met de cliënt

afdelingsbreed bij stilgestaan. Dit motiveert en is

en ook dat spreekt mij aan.

ook inhoudelijk interessant. Immers het kan weer

Het

team

klacht-,

tucht-

en

meegenomen worden in opvolgende zaken. › Esmée: Kan je kort iets vertellen over de leukste zaak die je dit jaar hebt gedaan?

Nousjka: Het is altijd lastig om één zaak als ‘leukste’ zaak aan te wijzen. Iedere zaak is uniek en vraagt om een eigen aanpak. Juist deze

VvAA Magazine

87

Nousjka: We hebben het net gehad over de leukste zaak die ik dit jaar heb gedaan. Wat was voor jou de leukste zaak die je dit jaar hebt gedaan?

Esmée: Ook ik kan er eigenlijk niet een in het bijzonder noemen, we doen zoveel leuke en bijzondere zaken! Wel is mij de behandeling van een klacht op zitting bijgebleven. Dit was voor een Geschillencommissie en de klacht werd ter zitting ingetrokken door de klagende partij. Jammer dat het zover heeft moeten komen maar uiteindelijk toch een mooi resultaat.

Een andere zaak die mij positief is bij gebleven, is een klachtzaak die tegen mijn cliënt was aangespannen. In eerste instantie hebben wij het Wkkgz-traject doorlopen. Na een lange procedure en een uitspraak die deels in het voordeel van klaagster was, heeft zij toch besloten haar klacht vervolgens in te dienen bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg.

Uiteindelijk is het tot een zitting gekomen die heel goed is verlopen, en het Tuchtcollege heeft mijn cliënt volledig in het gelijk gesteld. Het is gelukkig ook niet tot een hoger beroep gekomen.

Deze zaak is ook echt een voorbeeld van de combinatie van ons werk wat ik zo mooi vind om er zowel op juridisch vlak voor de zorgverleners te zijn en om de zaak tot een goed einde te brengen, maar ook voor het stukje steun en toeverlaat.

Nousjka: Wat zou je over vijf jaar hebben willen bereikt?

Esmée: Over vijf jaar hoop ik al een heel groot deel van onze leden met succes te hebben geadviseerd of bijgestaan. Een ander doel dat ik over vijf jaar wil hebben bereikt is het volgen en behalen van de Grotius specialisatieopleiding Gezondheidsrecht. •

88 VvAA Magazine

curriculum vitae

NOUSJKA HOEKSTRA

ESMÉE VAN DER LINDE

Nousjka Hoekstra (1986) behaalde in 2011 haar

EsmĂŠe van der Linde (1990) rondde in juni

master Nederlands Recht aan de Rijksuniversiteit

2015 haar master Gezondheidsrecht af aan de

Groningen. Na afronding van haar studie is zij

Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar studie

gaan werken als letselschadejurist waar al snel

heeft

een specifieke interesse bleek voor medische

stages gelopen en sinds september 2015 is zij

aansprakelijkheid.

raakvlakken

werkzaam als juridisch adviseur Gezondheidsrecht

tussen medische aansprakelijkheid en medisch

bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Hier

klacht- en tuchtrecht koos zij ervoor om zich ook

adviseert zij zorgverleners op het gebied van het

te verdiepen in deze tak van het recht. In juni

gezondheidsrecht; bijvoorbeeld over het medisch

2017 heeft zij vervolgens de overstap gemaakt

beroepsgeheim en staat zij zorgverleners bij in o.a.

naar VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand

klacht- en tuchtzaken.

Gelet

op

de

zij

verschillende

gezondheidsrechtelijke

waar zij zaken behandelt op het gebied van het gezondheidsrecht, veelal klacht- en tuchtzaken.

Inmiddels heeft Nousjka haar droom gevolgd en de overstap gemaakt naar het onderwijs.

VvAA Magazine

89

Veterinair Tucht

90 VvAA Magazine

Timo van Oosterhout, advocaat

Timo van Oosterhout VvAA Magazine

91

Timo van Oosterhout advocaat

Valéry Daniels interview

advocaat

> Hoe ziet jouw praktijk als advocaat bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand er uit?

Timo: Een brede gezondheidsrechtelijke (proces) praktijk met voornamelijk zaken op het gebied van het bestuursrecht, het tuchtrecht en het civiele recht. Dit betekent dat ik verzekerden bijsta in kwesties tegen toezichthouders zoals de IGJ, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de NVWA. Verder doe ik tuchtprocedures (ook veterinaire kwesties) en registratiezaken. Ook ga ik vaak de strijd aan met zorgverzekeraars waarbij ik optreed voor de zorgaanbieders. Daarnaast behandel ik ook boetezaken. Ik vind het leuk om op meerdere rechtsgebieden actief te zijn. Ik ben inmiddels 20 jaar actief als advocaat en werk nog steeds met veel plezier.

Valéry: Ik houd mij voornamelijk bezig met medische klacht- en tuchtzaken (ook veterinair), onderzoeken door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGJ), advisering op het gebied van patiëntenrechten uit de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst, maar ook met medische strafkwesties. Ik sta medici bij die verdacht worden van dood door schuld of een ander schulddelict. Tevens sta ik medici bij die als getuige worden opgeroepen om gehoord te worden in een strafzaak. Daarbij behandel ik euthanasiekwesties. Ik sta medici daarin bij in de procedure bij de Regionale Toetsingscommissie alsook in de daarop soms volgende procedure bij de IGJ en in de fase van onderzoek door het Openbaar Ministerie (OM) tot het moment van strafrechtelijke vervolging. De combinatie van medisch klacht- en tuchtrecht en medisch strafrecht past helemaal bij mij en sluit aan bij mijn afstudeerrichtingen gezondheidsrecht en strafrecht. Met mijn ervaring van inmiddels 17 jaar als jurist en advocaat, waarin ik al honderden

92 VvAA Magazine

zittingen heb gedaan (gemiddeld 1 zitting per

is en ik de juridische kennis heb en precies weet

week), kan ik medici in deze kwesties goed

waar bijvoorbeeld een tuchtcollege op let en

bijstaan en enorm tot hulp zijn.

belangrijk vindt. Ook het pleiten en optreden ter zitting vind ik een heel mooi aspect aan mijn werk

> Welk aspect van je functie spreekt je het

als advocaat. Goed luisteren naar wat er door een

meest aan?

tegenpartij en vanuit rechtbank of tuchtcollege

Timo: De afwisseling, steeds de nieuwe uitdaging

wordt gezegd en daar vervolgens op inspelen.

om het maximale uit een zaak te halen, en de

De argumenten van de tegenpartij op basis van

cliënten. De cliënten zijn gedreven, hoog opgeleid

(dossier)kennis pareren en de positie en het

en willen het beste. Ze hebben een hart voor de

handelen van jouw cliënt goed voor het voetlicht

zorg en willen zich daarop kunnen concentreren.

brengen ten overstaan van het beoordelend

Het is je taak om de zorgen en rompslomp die bij

college. Daar ben ik goed in en daar haal ik

een juridisch geschil komen kijken weg te nemen,

energie en voldoening uit.

zodat zij zich op hun werk kunnen focussen. Je komt steeds daar waar de actie is. Verder vind ik

> Wat doe je nog meer dan alleen het

het mooi om een optimale wisselwerking met je

behandelen van dossiers?

cliënten te bewerkstelligen om een zaak zo goed

Timo: Ik ben aanvoerder van het advocatenteam.

mogelijk naar voren te brengen. Het bewijzen dat

Dit betekent dat ik me onder meer bezig houd

je als VvAA advocaat van toegevoegde waarde

met de inrichting van het cluster advocatuur

bent voor je cliënt. De zorgsector is fascinerend

binnen VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

en altijd in beweging. Het raakt iedereen in

Belangrijk is dat we voldoen aan alle regels die de

de samenleving en het is een politiek gevoelig

Orde van Advocaten stelt. De onafhankelijkheid

onderwerp. Het mooie als VvAA advocaat is dat je

en geheimhouding zijn kernwaarden waar we als

principiële kwesties die de zorg raken waar nodig

VvAA advocaten voor staan. Verder ben ik actief

kunt uitprocederen en tot het gaatje kunt gaan.

als gespreksleider intervisie. Daarnaast heb ik

VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand heeft van

regelmatig overleggen met andere onderdelen

oudsher een mooie gezondheidsrechtpraktijk.

binnen VvAA en met de ledenvertegenwoordiging van VvAA. Dit om zo goed mogelijk bij de markt

Valéry: De hulp die je kunt bieden aan je cliënt,

en actualiteiten aangesloten te zijn en te blijven.

met wie je samenwerkt en wie je - door (juridische)

Dit heb ik ook nodig om de actuele stem van de

kennis en ervaring - enorm tot steun kunt zijn.

leden goed te kunnen vertalen naar de juridische

Zittingen en belangrijke besprekingen met

praktijk. Het is leuk om ook met andere collega’s

bijvoorbeeld IGJ en het OM bereid je samen

en zorgprofessionals buiten de advocatuur aan

met jouw cliënt heel zorgvuldig voor. Die goede

projecten te werken. Het verruimt je horizon.

voorbereiding is uitermate belangrijk, omdat een cliënt helemaal klaargestoomd moet worden voor

Valéry: Naast het bijstaan van cliënten in

een zitting. Ik zeg vaak dat de cliënt en ik op een

procedures en het adviseren van cliënten, geef

zitting een tandem vormen, waarbij mijn cliënt de

ik heel regelmatig presentaties aan medische

medische kennis heeft en degene is die uit eigen

studenten en medische beroepsbeoefenaars.

ervaring kan vertellen hoe iets precies gegaan

Dat gaat mij gemakkelijk af, omdat ik goed ›

VvAA Magazine

93

Timo van Oosterhout 94 VvAA Magazine

ValĂŠry Daniels

curriculum vitae

TIMO VAN OOSTERHOUT

VALÉRY DANIELS

Timo (1969) is ruim twintig jaar advocaat en voert

Valéry (1975) begon zijn loopbaan in 2000 als

een brede gezondheidsrechtelijke praktijk. Hij staat

advocaat. Vanaf 2003 tot medio 2008 was hij

zorgprofessionals bij in geschillen met onder meer

werkzaam als jurist bij VvAA Juridisch advies &

zorgverzekeraars, de IGJ, de NZA en de NVWA.

rechtsbijstand. Net als eerder in de advocatuur

Daarnaast staat hij cliënten bij in tuchtprocedures

heeft

en registratiegeschillen.

het

Timo geeft regelmatig

presentaties voor zorgprofessionals.

hij

zich

steeds

gezondheidsrecht

bezig

gehouden

met

(naast

strafrecht

een

Timo heeft

afstudeerrichting van hem). Tussen juli 2008 en

zowel de Grotius opleidingen omgevingsrecht.

september 2009 heeft hij gewerkt als secretaris van

bestuursrecht en gezondheidsrecht afgerond.

de Raad van Bestuur van Isala klinieken in Zwolle.

In september 2009 is hij als jurist teruggekeerd bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Begin 2012 is hij weer beëdigd als advocaat en sinds dat moment houdt hij zich niet alleen bezig met medische klacht- en tuchtzaken, IGJ onderzoeken en gezondheidsrechtelijke advisering, maar ook met medische strafzaken (waaronder verdenking van dood door schuld, vorderingen door het OM van medische dossiers en euthanasie kwesties).

Valéry geeft cursus op het gebied van medisch strafrecht. Ook geeft hij regelmatig presentaties over medisch tuchtrecht.

Sinds 2018 is hij lid van de deelredactie medisch tuchtrecht van het Tijdschrift Tuchtrecht.

VvAA Magazine

95

kan presenteren en ook veel ervaring heb met

wederpartij is. Jouw cliënt is als verdachte van

het geven van lezingen. Voor Medilex verzorg

een strafbaar schulddelict vaak aangeslagen, voelt

ik een aantal keren per jaar het onderdeel

zich nog meer dan in een tuchtzaak een kat in een

“medisch strafrecht”. Dit is een dagdeel van

vreemd pakhuis en voelt van het strafrechtelijk

de driedaagse cursus “Gezondheidsrecht voor

kader vooral ook een enorme dreiging uitgaan.

zorgprofessionals”. Verder ben ik lid van de

Aan mij de taak om mijn cliënt goed uit te leggen

deelredactie medisch tuchtrecht van het door

hoe zo’n strafkwestie doorgaans verloopt en zeker

Sdu uitgegeven Tijdschrift Tuchtrecht, waarin

ook de emoties van cliënt in toom te houden

uitspraken op het gebied van advocaten

en voor cliënt alles in het juiste perspectief te

tuchtrecht, notarissen tuchtrecht, accountants

plaatsen.

tuchtrecht en medisch tuchtrecht worden gepubliceerd. Samen met de andere twee leden

> Waarom is VvAA Juridisch advies &

van de deelredactie medisch tuchtrecht zorg ik

rechtsbijstand begin 2012 met advocaten in

voor de selectie van te publiceren uitspraken van

loondienst gestart?

tuchtcolleges en schrijf ik daar annotaties voor.

De belangrijkste overweging om begin 2012 met advocaten in loondienst van start te gaan, is voor

> Voor Timo: wat is er spannend aan een

VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand geweest

herregistratiezaak?

dat het een uitbreiding is van de dienstverlening

Timo: Registratiezaken hebben een enorme

voor medici die bij VvAA voor rechtsbijstand

impact voor cliënt. Nog meer dan tuchtzaken.

verzekerd zijn. Een uitbreiding van de

Door het verlies van je registratie als bijvoorbeeld

dienstverlening is het, omdat medische strafzaken

huisarts raak je een stuk van je identiteit kwijt.

maar zeker ook civiele procedures met een

Daarnaast kan het verlies van je registratie

financieel belang van € 25.000,- of meer (waarvoor

betekenen dat je je baan verliest en je inkomen,

het zogenoemde procesmonopolie geldt; mogen

met alle gevolgen van dien. Soms betekent het dat

niet door juristen maar alleen door advocaten

je alleen opnieuw geregistreerd kan worden als

worden gedaan) nu niet meer uitbesteed hoefden

je opnieuw een opleiding volgt. Het zijn daarom

te worden aan een extern advocatenkantoor maar

enorm beladen zaken waar voor cliënten enorm

door de eigen advocaten van VvAA Juridisch

veel op het spel staat en ze in een kwetsbare

advies & rechtsbijstand gedaan konden worden.

positie zitten. Ik behandel zowel registratiezaken

Voor enkele juristen die werkzaam waren bij VvAA

voor de RGS, het CIBG, de RGS en de NRGD. Als

Juridisch advies & rechtsbijstand betekende de

advocaat werkzaam bij VvAA Juridisch advies &

start met advocatuur in loondienst een mooie

rechtsbijstand behandel ik dit soort zaken met

carrièrekans. Wij zijn toen opnieuw beëdigd als

grote regelmaat, waardoor ik hier veel ervaring en

advocaat. In het verleden hebben wij beiden jaren

expertise heb opgebouwd.

als advocaat gewerkt op advocatenkantoren.

> Voor Valéry: wat is een specifiek kenmerk van

> Hoe ziet VvAA Advocaten er eind 2018 uit?

een medische strafkwestie?

Eind 2018 bestaat VvAA Advocaten uit een mooi

Valéry: Een specifiek kenmerk van een medische

breed advocatenteam (vijf advocaten), waarbij

strafkwestie is dat het Openbaar Ministerie de

de verwachting is dat er nog verder zal worden

96 VvAA Magazine

uitgebreid. De advocaten worden uitstekend

door het gerechtshof in het ongelijk gesteld.

ondersteund in hun werkzaamheden door een

Doordat we de zaak wonnen konden in één

secretariaat in de persoon van Jessica van den

klap honderden dossiers worden gesloten en

Heetkamp. Zij zorgt er iedere dag weer voor dat

betekende het eerherstel voor de beroepsgroep.

alles goed draait. Omdat zij deel uitmaakt van

Valéry: Het is altijd moeilijk om één moment te

het team, de stand van zaken in de dossiers en

kiezen wat het meeste indruk gemaakt heeft,

de cliënten kent, kan zij iedere cliënt goed en op

maar dan kom ik toch uit op de kwestie waarin ik

maat bedienen.

een gevangenisarts heb bijgestaan die verdacht werd van dood door schuld. Het begon met

> Welk moment uit je carrière heeft de meeste

een verhoor door de recherche in 2015; dit naar

indruk op je gemaakt?

aanleiding van een strafrechtelijke aangifte door

Timo: De mooiste zaken vind ik die waarbij je

de nabestaanden. De Officier van Justitie besloot

voor cliënt het maximale resultaat hebt kunnen

na onderzoek mijn cliënt niet te vervolgen,

halen. Dat kan zijn een zaak winnen of de schade

waarna de familie met een advocaat een artikel

maximaal beperken. Ik ben blij als ik cliënt naar

12 Strafvordering procedure (beklag tegen de

volle tevredenheid heb kunnen helpen en cliënt

beslissing van het OM om niet te vervolgen)

helemaal gelukkig is. Dat hij of zij weer gewoon

aanhangig maakte bij het gerechtshof. In 2017

kan focussen op het werk als zorgprofessional. Als

is de zaak op zitting geweest, waarin ik voor de

we samen het maximale eruit gehaald hebben en

gevangenisarts bepleit heb en aan de raadsheren

een mooie teamprestatie hebben neergezet. Dat

van het hof uitgelegd heb dat er sprake is geweest

maakt op mij de meeste indruk, elke keer opnieuw,

van medisch zorgvuldig handelen en dat er geen

en geeft me plezier in het werk. Elke zaak is nieuw

verband bestaat tussen het handelen van de

en je moet je gewoon elke dag opnieuw bewijzen.

arts en het overlijden van de gedetineerde. Pas

Voor de volle 100% focus en kwaliteit leveren.

maanden later (begin 2018) volgde de uitspraak,

Wat betreft media-aandacht springt de kwestie

die gelukkig positief was voor de gevangenisarts.

tegen Zilveren Kruis Achmea in mijn carrière

Het gerechtshof oordeelde dat het OM heeft

er zeker uit. Het betrof een proefproces. De

mogen besluiten van strafrechtelijke vervolging

tandartsen werden in de media zeer negatief

van de arts af te zien, omdat er geen aanleiding

belicht alsof ze gefraudeerd zouden hebben

voor is. Al die jaren heeft mijn cliënt in spanning

door een bepaalde verrichting in rekening

gezeten. Het was dan ook een enorme opluchting

te brengen. Achmea stelde dat honderden

voor de arts om de positieve uitspraak van het hof

tandartsen ten onrechte hadden gedeclareerd en

(waar geen beroep tegen kan worden ingesteld) te

daarom dienden terug te betalen. In een groot

vernemen.

opgezette hercontrole werden deze bedragen teruggevorderd. Het betrof een principiële

> Wat voor eigenschappen zijn belangrijk bij het

kwestie. VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand

uitoefenen van jouw praktijk?

stelde zich in het proefproces op het standpunt

Timo: Naast het juridische aspect en de kwaliteit,

dat Zilveren Kruis Achmea op dit punt niet

is dat interesse hebben in mensen en hun werk en

zorgvuldig had gehandeld en de vordering geen

benieuwd zijn naar wat hen beweegt. ›

doel trof. Zilveren Kruis Achmea werd op dit punt

VvAA Magazine

97

Goed kunnen communiceren. Doen wat je zegt.

> Wat doe je graag in je vrije tijd?

Je afspraken nakomen. Er staan wanneer

Timo: In mijn vrije tijd doe ik het liefst leuke

je er moet staan. Er zijn voor je cliënt

dingen samen met mijn gezin. Ik houd van lezen,

(betrouwbaarheid). Vriendelijk maar duidelijk zijn.

films kijken, tuinieren en wandel graag met mijn

De rust kunnen bewaren. Humor en geduld. Tot

honden.

slot doorzettingsvermogen en vechtlust.

Valéry: Ik ben coach van het hockeyelftal van mijn Valéry: Rust uitstralen en de rust bewaren. Goed

jongste zoon, die 8 jaar is. Verder ga ik samen met

en vooral ook duidelijk kunnen communiceren.

mijn vrouw graag kijken bij de hockeywedstrijden

Verwachtingen van je cliënt managen. Empathisch

van mijn oudste zoon (10 jaar). Zelf tennis ik (ook

zijn, maar ook scherp en duidelijk (ook naar je

competitie) en doe ik aan wielrennen. Ik houd van

cliënt). Oog en oor hebben voor hoe het gaat

wandelen in de natuur en van lekker uit eten gaan. •

met je cliënt. In de zaak zelf goed hoofd- en bijzaken kunnen onderscheiden. In alle opzichten (telefonisch, e-mail, bespreking, in de aanloop naar en na afloop van een zitting) goed bereikbaar en goed benaderbaar zijn voor je cliënt. Sterk optreden ter zitting door goede dossierkennis en door te luisteren naar wat er gezegd wordt en daarop in te gaan. Figuurlijk in een zaak proberen steeds de spijker op de kop te slaan. > Welke trends zijn waarneembaar in jouw praktijk?

Timo: De samenleving verandert snel. De regelgeving kan de ontwikkelingen niet altijd bijbenen. Steeds vaker worden vraagstukken aan de rechter voorgelegd, die eigenlijk door de politiek zouden moeten worden opgelost.

Valéry: ik kan niet spreken van een trend, maar de indruk die ik heb is dat de groep mensen die denkt dat er voor alles een schuldige is, toeneemt.

Dit terwijl “fout gegaan” niet altijd betekent dat het ook “fout gedaan” is. Verder word ik er in mijn praktijk van tijd tot tijd mee geconfronteerd dat het juridisch systeem van wet- en regelgeving niet (goed) aansluit op wat één van de of beide procespartijen verwacht(en) van een procedure.

98 VvAA Magazine

“De regelgeving kan de ontwikkelingen niet altijd bijbenen."

VvAA Magazine

99

Diane van Beek, juridisch medewerker Joyce Wilbrink, juridisch medewerker

Oeps, een aanrijding! Wat nu…?

Een ongeluk zit in een klein hoekje, het kan ons

en beoordeling van de aansprakelijkheid is dit

allemaal overkomen. U wordt door een ander

belangrijk. De achterzijde van het formulier kunt u

aangereden en heeft schade aan uw auto. Het

thuis invullen.

komt altijd op een verkeerd moment, maar het is wel belangrijk om zaken op dat moment goed te

Heeft u ook letsel opgelopen? Dan vermeldt u dit

regelen. Dit kan later soms onnodige vertraging of

op het aanrijdingsformulier.

discussies voorkomen.

Vult de andere partij iets in waar u het niet mee Wat moet u precies doen na een

eens bent, onderteken het aanrijdingsformulier

verkeersongeval?

dan niet of maak bij punt 14 onderaan het

Als uw auto nog kan rijden, probeer deze dan zo

formulier een opmerking waarom u het er

snel mogelijk naar een veilige plek te rijden. Bent

niet eens mee bent of hoe volgens u dan

u op de snelweg, trek dan uw veiligheidshesje aan

wel de toedracht zou zijn van de aanrijding.

en ga in de rechterberm / achter de vangrail staan.

Wanneer partijen het niet met elkaar eens zijn over de toedracht dan zullen zij met aanvullend bewijs

Kan uw auto niet meer rijden, belt u dan

moeten komen om eenieder zijn lezing aan te

de hulpdienst van uw autoverzekering. Dit

tonen. Immers geldt, wie eist bewijst.

telefoonnummer staat op uw groene kaart. Zij regelen een sleepbedrijf die uw auto op komt

In alle gevallen is het belangrijk om gegevens

halen en weg zal brengen naar een reparateur van

van getuigen te vragen, als er getuigen zijn.

uw keuze.

Achteraf kan er soms toch nog ergens een discussie over ontstaan. Naast derden kunnen

Verzamel bewijs

ook passagiers en/of zelfs familieleden als

Bij de afhandeling van een autoschade vormt het

getuigen optreden. Het is natuurlijk wel zo dat de

aanrijdingsformulier de basis. In principe wordt van

verklaring van een onafhankelijke getuige meer

hetgeen op het formulier is aangegeven uitgegaan.

waarde heeft dan die van familie of bekenden.

U kunt de gegevens van de getuige(n) op het

Het is dan ook van belang dat u na de aanrijding

schadeformulier (bij punt 5) vermelden.

samen met de andere betrokkene(n) de voorzijde van het aanrijdingsformulier invult en

Maak foto’s van de schade aan de voertuigen

ondertekent. Het moet duidelijk zijn hoe de

en foto’s van de verkeerssituatie. Bij complexe

aanrijding heeft plaatsgevonden. Zorg ervoor dat

schadegevallen kan de verkeerssituatie ter plaatse

alle van toepassing zijnde kruisjes (vraag 12) in

van belang zijn om te bepalen wie er schuldig was.

het midden zijn ingevuld. Bij de schaderegeling

Zorg dus dat u altijd een aanrijdingsformulier in ›

100 VvAA Magazine

“Het komt altijd op het verkeerde moment."

VvAA Magazine 101

uw auto heeft liggen. Mocht dit onverhoopt niet

Indien u bij VvAA een rechtsbijstandsverzekering

het geval zijn, tegenwoordig kunt u een aanrijding

heeft die dekking biedt voor verkeer dan kunt u de

ook digitaal melden. Dit kan via de app of website

schade bij ons melden zodat wij u kunnen helpen

van mobielschademelden.nl.

bij het verhaal van uw schade. Wij zorgen ervoor dat de wederpartij aansprakelijk wordt gesteld voor

Bel de politie alleen in de volgende gevallen:

uw schade en zullen alles in het werk stellen om

•

Als er iemand gewond is.

een zo goed mogelijk resultaat voor u te behalen.

•

Als er een buitenlands voertuig bij betrokken

is.

In onze sectie Letsel en Verkeer zijn specialisten

•

Als één van de partijen is doorgereden

werkzaam die jarenlange ervaring hebben op het

(bijvoorbeeld bij parkeerschade. Let op dat u

gebied van verkeersrecht en letselschades. Wij

uw eigen auto niet verplaatst).

geven u antwoord op al uw vragen en bieden

•

Bij een vermoeden van een misdrijf

praktische hulp en advies. •

(drankgebruik, rijden zonder rijbewijs of

onverzekerd).

•

Bij een essentieel meningsverschil of

wanneer de wederpartij niet bereid is om een

schadeformulier in te vullen

Praktische tips: •

Indien er een verschil van mening met

de andere partij ontstaat, ga niet met de

ander in discussie over de toedracht of de

schade. Erken geen aansprakelijkheid. Laat

dat aan de verzekeraars over.

•

Ga niet in op voorstellen om de schade direct

te regelen of op het verzoek van de ander om

naar een garage te gaan die de ander kent.

Bij wie moet u de schade melden?

Is uw auto volledig casco (allrisk) verzekerd, dan dient u de schade te melden bij uw autoverzekeraar zodat zij de schade met u kunnen regelen.

Is uw auto alleen WA-of WA-beperkt casco verzekerd, dan valt de schade als gevolg van een aanrijding niet onder uw autoverzekering. U zult dan zelf uw schade moeten verhalen op de aansprakelijke tegenpartij.

102 VvAA Magazine

curriculum vitae

DIANE VAN BEEK

JOYCE WILBRINK

Na

In 1995 ben ik begonnen als schadebehandelaar

een

aantal

gewerkt

te

jaren hebben

verkeersschades beoordeeld, bij VvAA

bij

ben

als ik

schadeverzekeraars waar

varia vanaf

ik schades

2001

zowel heb

werkzaam

Juridisch advies & rechtsbijstand.

verkeerszaken In

2000

ben

bij ik

een

schadeverzekeraar.

overgestapt

rechtsbijstandsverzekeraar

waar

gespecialiseerd

het

heb

op

naar

een

ik

mij

gebied

van

Hier heb ik mij, mede door het volgen van

verkeer- en letselschades. Vanaf 2008 doe ik

diverse

dit bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

opleidingen,

verder

gespecialiseerd

op het gebied van verkeer- en letselschades.

VvAA Magazine 103

Dounia Benamari, jurist Dewi Pot, jurist

Het medisch tuchtrecht in de steigers Als gezondheidsrecht juristen staan wij dagelijks

ook nog een beroep bij het Centraal Tuchtcollege)

cliënten bij die zich geconfronteerd zien met

hebben we dan ook over een langere periode

een tuchtklacht. Wij staan onze cliënten in

regelmatig en soms intensief contact. Het mooiste

tuchtprocedures bij van begin tot eind; we geven

resultaat is voor ons dan ook niet een goede

toelichting op wat zij kunnen verwachten, schrijven

uitkomst (hoewel dat natuurlijk het streven is), maar

(in overleg) een verweerschrift en een eventuele

een tevreden cliënt die ‘steun en een luisterend

dupliek, op een mondeling vooronderzoek of

oor’ heeft gevonden bij ons. Het vertrouwen

openbare zitting kunnen wij onze cliënten goed

in eigen kennis en kunde teruggeven aan een

voorbereiden. De moeilijkheid zit vaak in de

cliënt, door een goed verweerschrift, een goede

emotionele kant, hoe groot is de impact van een

voorbereiding en daadwerkelijke bijstand tijdens

dergelijke klacht, en hoe ga je daar mee om?

een mondeling vooronderzoek of zitting, is heel waardevol. Hier halen wij onze voldoening uit.

Impact van een tuchtklacht De impact van tuchtklacht kan enorm zijn voor

Het tuchtrecht brengt, naast de bovenbeschreven

een zorgverlener. Dit blijkt ook uit een onderzoek

emoties, ook regelmatig frustratie met zich

dat is uitgevoerd door het Leuven Instituut voor

mee. Want waarom worden ook klachten die

Gezondheidszorgbeleid onder Nederlandse

overduidelijk ongegrond of van onvoldoende

zorgverleners. In de praktijk blijkt dat de impact

gewicht zijn, toch in behandeling genomen?

van een tuchtklacht verschilt per persoon. Zo zien

En waarom wordt de maatregel berisping altijd

wij cliënten die rustig en zonder twijfel hun verhaal

gepubliceerd? Vragen en frustraties die wij

kunnen doen en de beslissing van het Tuchtcollege

regelmatig horen, maar waar we soms met onze

met vertrouwen tegemoet zien. Maar nog vaker

reactie niet verder kwamen dan ‘zo is de wet’.

gaat dit alles gepaard met onzekerheden, twijfel en ‘angst’ voor de openbare zitting en beslissing.

Per 1 april 2019 zullen er, in verband met een

De last die van de schouders valt als de zitting

herziening van de Wet BIG, enkele wijzigingen

eenmaal achter de rug is, is groot. De opluchting

worden doorgevoerd in het tuchtrecht. Die

is vaak al van het gezicht af te lezen als we de

wijzigingen zouden er voor kunnen zorgen dat

rechtbank uit lopen.

een deel van de veel gehoorde frustraties worden weggenomen. Onderstaand een overzicht van

Juist die emotie, het begeleiden bij en

de voor de arts het meest in het oog springende

ondersteunen in de impact van een tuchtklacht,

wijzingen.

maakt dat wij een goed contact opbouwen met onze cliënten. Met een gemiddelde looptijd van 8 maanden (soms langer en in sommige gevallen

104 VvAA Magazine

Berisping alleen gepubliceerd indien het

Voorzittersbeslissing

Tuchtcollege dat nodig vindt

Een veel gehoorde klacht is dat het tuchtcollege

Waar een berisping (of boete) nu standaard

iedere klacht in behandeling neemt, ook al is van

wordt gepubliceerd (in de regionale krant), zal dit

meet af aan duidelijk dat een klacht iedere grond

vanaf 1 april 2019 alleen nog gebeuren indien de

mist. Ook in deze gevallen is een tuchtklacht

tuchtrechter dat nodig acht. De publicatieplicht

tijdrovend. Met de aanstaande wijzigingen komt

vervalt. Dit zal, ervan uitgaande dat er een stuk

er een nieuwe mogelijkheid welke dergelijke

minder gepubliceerd zal worden, positief zijn voor

situaties kan voorkomen of verminderen: de

de betrokken artsen. Een publicatie levert, naast

voorzittersbeslissing. De voorzitter van het

het gevoel van publieke sanctie, nogal eens vragen

Tuchtcollege kan (tot de behandeling van de zaak

of geruchten op van andere patiënten of collega’s

op zitting) beslissen de zaak af te doen met een

die de advertentie hebben zien staan in de krant.

voorzittersbeslissing. Dit zal het geval (kunnen) zijn

Nu is het, zeker ook gezien het beroepsgeheim,

indien de klacht kennelijk ongegrond, kennelijk van

moeilijk om te gaan met dergelijke vragen.

onvoldoende gewicht of niet-ontvankelijk is.

Tuchtklachtfunctionaris

Helaas ook wijzigingen welke nadelig kunnen

Nieuw is ook de tuchtklachtfunctionaris. De

uitpakken voor de betrokken zorgverleners

tuchtklachtfunctionaris zal er komen om klagers

De hierboven beschreven wijzigingen scheppen de

te helpen met het formuleren van de klacht

verwachting dat deze positief zullen uitpakken voor

en is onafhankelijk van de tuchtcolleges.

de betrokken zorgverleners, de aangeklaagden. Zij

Waar wij nu soms ellenlange handgeschreven

zijn er bij gebaat dat er een financiële ‘drempel’

klachten onder ogen krijgen zonder duidelijk

komt om een klacht in te dienen, klachten

verwijt, lijkt dit straks met tussenkomst van de

duidelijker worden omschreven met behulp van de

tuchtklachtfunctionaris verleden tijd. Daarnaast kan

tuchtklachtfunctionaris en klachten eerder kunnen

de tuchtklachtfunctionaris klagers ook verwijzen

worden afgewezen. Het gevoel van een publieke

naar aan ander/juist loket of hen adviseren de

sanctie wordt weggenomen wanneer de maatregel

klacht eerst voor te leggen aan de desbetreffende

berisping niet standaard meer wordt gepubliceerd.

zorgverlener.

Helaas staan er ook enkele wijzigingen aan Griffierecht heffing

te komen waarvan wij verwachten dat deze

Klagen bij het Tuchtcollege is nu kosteloos, aan

juist nadelig voor de betrokken zorgverleners

het indienen van een klacht zijn voor een klager

kunnen uitpakken. Zo wordt het mogelijk dat het

geen kosten verbonden. Hier komt verandering

Tuchtcollege de beklaagde veroordeelt in de

in, klagers zullen in de toekomst een griffierecht

kosten bij een gegrond verklaarde klacht. Het

van € 50,- verschuldigd zijn. Hiermee wordt een

is nog onduidelijk in hoeverre dit zal gebeuren,

positief effect beoogd, naar verwachting zullen er

omdat dit in de wet wordt beschreven als ‘kan het

minder onnodige klachten worden ingediend. Wij

in zijn beslissing opnemen’. ›

maken nog wel eens mee dat een klager klacht na klacht indient, of in een keer over tien artsen klaagt.

Het heffen van griffierecht zou dit in de toekomst kunnen voorkomen.

VvAA Magazine 105

Dewi Pot

106 VvAA Magazine

Dounia Benamari

Ook wordt de tweede tuchtnorm aangepast, waardoor het toepassingsbereik van het tuchtrecht wordt verruimd. Onder de tweede tuchtnorm valt niet langer slechts de gedragingen die zijn begaan als geregistreerde, maar ook gedragingen die zijn begaan bij de uitoefening van een ander beroep en zelfs gedragingen die zijn begaan in de privésfeer.

Het moet dan wel gaan om misdragingen van dien aard en ernst die een gevaar voor patiënten vormt of het vertrouwen in de beroepsuitoefening ernstig schaadt.

Tot slot Met een goed gevoel kijken wij uit naar de wijzigingen in de Wet BIG en de verandering die dit, zo hopen wij, teweeg gaat brengen in het tuchtrecht. Het komende half jaar zullen wij monitoren of wij inderdaad de positieve effecten merken van de wijzigingen die per 1 april 2019 worden doorgevoerd. Eind 2019 zullen wij hier nog eens op terug komen. In de tussentijd blijven wij onze cliënten met veel plezier bijstaan, en hopen wij op onze eigen manier steun te kunnen bieden en een stuk frustratie en zorgen weg te nemen. •

VvAA Magazine 107

Esmée van der Linde, jurist Faillissementen zorginstellingen Annemarie Smilde, gezondheidsrecht specialist

Het medisch dossier: wie is verantwoordelijk na een faillissement?

Een faillissement van een zorginstelling roept veel

Daarnaast is het ziekenhuis de zogenoemde

vragen op bij artsen. In de eerste plaats natuurlijk

‘verwerkingsverantwoordelijke’ voor het medisch

over het borgen van de zorg aan hun patiënten bij

dossier in de zin van de Algemene verordening

lopende behandelingen en onderzoeken.

gegevensbescherming (AVG) die per 25 mei van dit jaar van kracht is geworden. Daarmee is de

Echter, onderdeel van goede zorg vormt óók

zorginstelling verantwoordelijk voor het beleid,

de verplichting om over de behandeling van

het beheer en de instandhouding van het digitale

de patiënt een dossier bij te houden: Volgens

systeem en de gegevensbestanden. Ook bepaalt

de wettelijke regeling van de geneeskundige

en bewaakt de verwerkingsverantwoordelijke

behandelingsovereenkomst (WGBO) moet je als

de wijze van dossiervoering. Voor zelfstandig

arts een dossier bijhouden over de behandeling

werkende artsen ligt dat anders: zij sluiten

van een patiënt. Dit dossier moet vijftien jaar

immers zelf een behandelingsovereenkomst

lang of zoveel langer als redelijkerwijs uit de zorg

met de patiënt. Vrijgevestigde artsen in een

van een goed hulpverlener voortvloeit, bewaard

ziekenhuis maken deel uit van het zogenoemde

worden.

medisch specialistisch bedrijf, dat een behandelingsovereenkomst sluit met de patiënt.

Maar hoe ga je daar als arts mee om na een faillissement? Wat zijn je plichten als zorgverlener

Artsen zijn medeverantwoordelijk voor dossier

in loondienst bij een ziekenhuis of een andere

In de zin van de AVG is de zorginstelling echter niet

zorginstelling? Wat is de verantwoordelijkheid van

als enige verantwoordelijk voor het bewaren van

de curator en wat zijn de rechten van de patiënt? In

het dossier. Artsen die werken in een zorginstelling,

dit artikel lees je meer.

ook zij die in loondienst werken, zijn dat ook. Zij bepalen zelf wat zij noteren in hun dossiers en

Zorginstelling is primair verantwoordelijk

welke gegevens zij aan derden verstrekken. Zij

Voor de bewaarplicht van medische dossiers

kunnen ook zelf beslissen over bijvoorbeeld een

geldt op grond van de WGBO dat de natuurlijke

verzoek van de patiënt tot naleving van zijn rechten

persoon of rechtspersoon waarmee de

ten aanzien van het dossier. Ook zijn artsen, ook

behandelingsovereenkomst gesloten is, degene is

als zij in loondienst werken, (tuchtrechtelijk) aan te

die de verplichting dient na te leven. Dat betekent

spreken op de naleving van rechten van de patiënt

dat de zorginstelling dus primair verantwoordelijk is

en verplichtingen op grond van de WGBO. Zo

voor het bewaren van medische dossiers van artsen

is een arts persoonlijk verantwoordelijk, als een

die in loondienst werken.

kopie van een dossier wordt afgegeven met daarin vertrouwelijke informatie over anderen dan de patiënt. Om de artsen in staat te ›

108 VvAA Magazine

Annemarie Smilde VvAA Magazine 109

EsmĂŠe van der Linde 110 VvAA Magazine

stellen hun verantwoordelijkheid waar te maken,

> Invulling bewaarplicht achterblijvende dossiers

moet het ziekenhuis de artsen actief betrekken

Een groot aantal dossiers zal niet overgedragen

bij het dossierbeleid, zoals de invulling van de

worden. Denk hierbij aan dossiers van patiënten

bewaarplicht.

van wie de behandeling is afgesloten of dossiers van overleden patiënten. Het is de

Verantwoordelijkheid bewaarplicht na

verantwoordelijkheid van de curator om invulling

faillissement

te geven aan de bewaarplicht en daarmee aan

Bij een faillissement neemt de curator de taken

de borging van de naleving van de rechten van

van de zorginstelling als het ware over en dus ook

patiënten betreffende het dossier. Deze invulling

alle verplichtingen op grond van de AVG en de

zal de curator zoveel mogelijk moeten afstemmen

WGBO. Wat betekent dit in de praktijk voor de

met de artsen in de failliete zorginstelling vanwege

bewaarplicht van het medisch dossier? Hieronder

hun medeverantwoordelijkheid voor de invulling

een aantal scenario’s.

van de bewaarplicht.

> Overdracht dossier aan andere zorginstelling

Het bewaren van dossiers brengt een aantal

Na een faillissement zullen veel dossiers worden

verplichtingen met zich mee. Niet alleen kosten

overgedragen aan de behandelaars in een ander

van de fysieke en digitale opslag van de dossiers

ziekenhuis of zorginstelling. Normaal gesproken

gedurende jaren. Maar ook het nakomen van de

blijft het originele dossier achter in de zorginstelling

rechten van patiënten met betrekking tot hun

bij verandering van behandelaar. In deze situatie

dossier, zoals het recht op inzage en een kopie.

ligt het echter voor de hand van deze standaard af

De curator kan dit soort verzoeken niet zelfstandig

te wijken en het originele dossier aan de nieuwe

afwikkelen. Zo mag en kan hij niet beoordelen of

behandelaar over te dragen, zoals ook gebruikelijk

het dossier vertrouwelijke gegevens van derden

bij een overstap naar bijvoorbeeld een nieuwe

bevat, hetgeen wel een voorwaarde is alvorens

huisarts. Wel is het belangrijk aan de overnemende

over te gaan tot verstrekken van een kopie van

zorginstelling en de patiënt te laten weten dat de

het dossier. De curator kan dit soort verzoeken

bewaarplicht van deze gegevens daarmee overgaat

laten afhandelen door een team van medewerkers

naar de nieuwe zorginstelling.

met geheimhoudingsplicht. Bij twijfel over inzage, kopieën of inhoudelijke vragen kunnen deze

> Overdracht dossier aan patiënt zelf

medewerkers dan schakelen met de toenmalig

Een andere optie is het originele dossier aan

behandelend arts, waar die op dat moment ook

de patiënt zelf af te geven. Een praktisch punt

werkzaam is.

van aandacht is hierbij de overdracht van gedigitaliseerde dossiers: het is zaak te zorgen

Ter beperking van de kosten zou de curator

voor vernietiging hiervan in het bestand van de

alle patiënten (uitgezonderd als overleden

zorginstelling en een zodanige overdracht te

geregistreerde) kunnen aanschrijven met het

faciliteren dat het dossier toegankelijk is voor de

aanbod hun originele dossier af te halen. Uiteraard

nieuwe behandelaars.

moet deze afgifte wel met waarborgen omkleed worden. Zo moeten patiënten erover geïnformeerd worden dat het ziekenhuis na ›

VvAA Magazine 111

afgifte geen gegevens meer heeft. Daarnaast

mede met het oog op het risico op een

moeten zij weten bij wie zij terecht kunnen

(tucht)klacht bij onvrede van de patiënt of

met vragen naar aanleiding van het dossier.

bij schending van de privacy en rechten van

Bovendien zal een medewerker met een

de patiënt.

geheimhoudingsplicht de dossiers moeten screenen op vertrouwelijke gegevens van derden.

Meer informatie

Het is in het belang van de artsen om betrokken te

Voor specifieke vragen over uw persoonlijke

worden bij dit proces, mede gelet op het risico op

situatie omtrent het faillissement en uw

een (tucht)klacht bij schending van de privacy en

verantwoordelijkheid ten aanzien van de medische

rechten van de patiënt.

dossiers (als u bijvoorbeeld niet in loondienst bent maar zelfstandige) kunt u contact opnemen met de

Dossiers van overleden patiënten mogen vanwege het beroepsgeheim niet worden afgegeven aan nabestaanden. Het is aan de curator om daarvoor een passende oplossing te vinden en de artsen hierbij te betrekken.

Belangrijkste punten op een rij voor de arts: •

Als arts ben je op basis van de WGBO én

de AVG medeverantwoordelijk voor het

medisch dossier.

•

Dit betekent dat je, ook als arts in loondienst,

aan te spreken bent op de naleving van

rechten van de patiënt en verplichtingen op

grond van de WGBO.

•

Om je verantwoordelijkheid te kunnen

invullen, is het belangrijk dat het ziekenhuis je

betrekt bij het dossierbeleid

•

Na een faillissement is het aan de curator

om jou als arts te betrekken bij beslissingen

over het dossier: wat wordt overgedragen,

wat wordt bewaard, et cetera.

•

Het nakomen van de rechten van

patiënten en het beantwoorden van vragen

over medisch handelen moet de curator, net

zoals recht op inzage of op een kopie,

overlaten aan de behandelend artsen.

•

Het is van belang dat artsen ook worden

betrokken bij de overdracht van dossiers aan

patiënten wiens behandeling is afgesloten,

112 VvAA Magazine

Juridische Helpdesk op 030 247 4999. •

curriculum vitae

ESMÉE VAN DER LINDE

ANNEMARIE SMILDE

Esmée van der Linde (1990) rondde in juni

Mr.

2015 haar master Gezondheidsrecht af aan de

gezondheidsrecht,

Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar studie

adviseert zorgprofessionals, zorgondernemingen

heeft

gezondheidsrechtelijke

en beroepsorganisaties in de zorg onder meer over

stages gelopen en sinds september 2015 is zij

de toepassing van wet – en regelgeving. Dit doet

werkzaam als juridisch adviseur Gezondheidsrecht

zij op basis van jarenlange ervaring in het bijstaan

bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand. Hier

van zorgprofessionals, in juridische geschillen,

adviseert zij zorgverleners op het gebied van het

waaronder tuchtprocedures. Ook geeft zij ruim 20

gezondheidsrecht; bijvoorbeeld over het medisch

jaar scholing en voorlichting aan zorgprofessionals

zij

verschillende

Annemarie

Smilde

is

werkzaam

senior bij

specialist VvAA.

Ze

beroepsgeheim en staat zij zorgverleners bij in o.a. klacht- en tuchtzaken.

VvAA Magazine 113

Faillissementen in de zorg

Bert Hesp, manager verzekeringstechniek Diederik Leusink, senior jurist/manager

“Alles wat je dacht dat was, is niet meer” Een onderwerp dat najaar 2018 het binnenlandse

Zo hadden en hebben wij sedertdien

nieuws beheerste, was het faillissement

betrokkenheid bij uiteenlopende faillissementen in

van het Slotervaart Ziekenhuis en de

de zorg:

IJsselmeerziekenhuizen. Een faillissement van een ziekenhuis of andere zorgaanbieder leidt tot emotie

•

Het Ruwaard van Putten ziekenhuis in

en maatschappelijke verontwaardiging. Niet alleen

Spijkenisse dat failleerde in juni 2013;

bij het personeel, patiënten en omwonenden,

•

Het ziekenhuis de Sionsberg in Dokkum dat

maar ook bij een groot deel van de Nederlandse

failleerde in november 2014;

bevolking. Het lijkt erop dat deze maatschappelijke

•

De landelijke CASA abortusklinieken die

verontwaardiging toeneemt, terwijl de kans

failleerden in 2017;

aanwezig is dat de recente faillissementen niet de

•

Het Slotervaart ziekenhuis dat failliet werd

laatste waren.

verklaard op 25 oktober 2018;

•

De IJsselmeerziekenhuizen (Lelystad,

Wij herinneren ons nog goed een gesprek dat

Emmeloord, Urk en Dronten en

wij jaren geleden hadden met een vrijgevestigd

een verloskundigenpraktijk) die op

medisch specialist kort na het uitspreken van het

25 oktober 2018 failliet werden verklaard.

faillissement van het ziekenhuis waar hij werkzaam was. Totale ontreddering en ongeloof. Alles wat

VvAA heeft door de jaren heen veel hulp- en

hij dacht dat was - een goedlopende praktijk,

adviesvragen ontvangen en beantwoord van

tevreden patiënten en een vast inkomen- , was

uiteenlopende aard. In dit artikel delen wij graag

opeens niet meer.

de belangrijkste ervaringen met u.

Uit cijfers van onder andere de ING blijkt dat in de

Continuïteit zorg

eerste helft van 2018 15% meer zorgaanbieders

In de “Handreiking faillissementen in de zorg”

failliet zijn gegaan dan in de jaren daarvoor. VvAA

die in 2017 werd gemaakt door het ministerie van

ziet deze ontwikkeling. Zij volgt de ontwikkelingen

VWS wordt aandacht besteed aan het belang

op de voet en deelt haar kennis en kunde op

van de continuïteit van de zorg. Een belangrijk

dit terrein met uiteenlopende partijen. Van

uitgangspunt bij faillissementen in de zorg is dat

zorgverleners, curatoren, verzekeraars tot aan

het publieke belang niet primair is gelegen in

het ministerie van Volksgezondheid Welzijn

continuïteit van een specifieke zorginstelling of

en Sport (VWS). Zij ziet ook dat de gewijzigde

ziekenhuis, maar veel meer in de continuïteit en het

bekostigingsstelsels ziekenhuizen gevoeliger

behoud van de toegankelijkheid van zorg. Maar

hebben gemaakt voor financiële problemen.

wat betekent dit?

114 VvAA Magazine

Zorgverleners hebben vaak uit roeping gekozen

sluiten van het Slotervaart Ziekenhuis. Patiënten

voor hun vak en voelen een individuele

moeten uitwijken naar een ander ziekenhuis en de

verantwoordelijkheid om de zorg richting hun

zorgverleners moeten op zoek naar een andere

patiënten voort te zetten, maar na het uitspreken

werk- of opdrachtgever.

van een faillissement moet opeens rekening worden gehouden met de bevoegdheden van

Een belangrijk onderwerp dat direct in

de curator. De taak en zakelijke handelwijze

verbinding staan met het vraagstuk ‘continuïteit

van de curator loopt niet altijd parallel met de

van de zorg’ is het onderwerp van de

praktijk en het verantwoordelijkheidsgevoel

aansprakelijkheidsverzekering. Zonder een

van de zorgverlener. Zo leidde het feit dat

dergelijke verzekering is het onverantwoord om de

het Slotervaartziekenhuis bijna direct na

zorg voort te zetten.

faillietverklaring moest worden ontruimd tot paniek en onbegrip bij patiënten en artsen.

De aansprakelijkheidsverzekering Patiënten stellen geregeld zorgverleners

Gelet op zijn verantwoordelijkheden zal de curator

aansprakelijk voor de financiële gevolgen van een

allereerst onderzoeken of de zorginstelling de

medische fout. Een aansprakelijkheidsverzekering

deuren direct moet sluiten of dat er doorgewerkt

dekt dat risico. Maar zodra een instelling failliet

kan of moet worden totdat duidelijk is of er een

wordt verklaard, of zelfs al vanaf het moment van

doorstart kan worden gerealiseerd. Een curator

surseance van betaling, vervalt deze verzekering.

heeft in dit kader ook tot taak te onderzoeken

Dus elke claim die na datum faillissement wordt

wat in het belang van de gezamenlijke

ingediend, valt niet meer onder de dekking van

schuldeisers is. Zij kunnen baat hebben bij een

de aansprakelijkheidsverzekering. Dat geldt

(tijdelijke) voortzetting van de activiteiten van de

ook voor claims uit de periode van vóór het

zorginstelling. Maar als sprake is van een sterk

faillissement toen de verzekering nog gewoon

verlieslatende onderneming, kan ook worden

liep, maar die ná het faillissement pas kenbaar

besloten om af te zien van voortzetting van

worden gemaakt. Het ontbreken van een goede

zorgactiviteiten. In beide situaties moet de curator

aansprakelijkheidsverzekering kan er toe leiden

zich ervan vergewissen dat voortzetting dan wel

dat de patiënt achterblijft met soms torenhoge

afbouw van de zorg op een voor de patiënt veilige

financiële schade. Nog los van de financiële

en verantwoorde wijze plaatsvindt.

gevolgen (in het ergste geval faillissement) voor de zorgverlener. Dat de kans op een onverzekerde

Op grond van de Faillissementswet heeft de

claim geen hypothetische situatie betreft, komt

curator de taak om de activa van een failliete

doordat zorgverleners hun patiënten niet snel in

zorginstelling te gelde te maken ten behoeve van

de kou laten staan, dus ook na het faillissement zo

de gezamenlijke schuldeisers. De beste “prijs”

lang mogelijk doorgaan met behandelen.

wordt in de regel gerealiseerd door verkoop in een

Het is dus van het grootste belang dat de curator,

keer aan een partij die de onderneming al dan niet

als misschien wel zijn allereerste daad, zorgt voor

in gewijzigde vorm voortzet. De curator onderzoekt

een zogeheten uitloopdekking. VvAA zal die

daarom of een doorstart mogelijk is. Helaas is

bieden voor de bij hen verzekerde instellingen,

dat niet altijd haalbaar getuige het definitief

MediRisk en Centramed kunnen daarvoor worden ›

VvAA Magazine 115

116 VvAA Magazine

benaderd door de bij hen aangesloten ziekenhuizen.

Bij een faillissement neemt de curator de taken

Zodra de uitloopdekking afgesloten is, is er in

van het ziekenhuis als het ware over dus ook alle

beginsel dekking vergelijkbaar als onder de oude

verplichtingen op grond van de geneeskundige

verzekering. Wanneer echter door een of andere

behandelingsovereenkomst (WGBO) en van de

omstandigheid de uitloopdekking niet tot stand

Algemene verordening gegevensbescherming

komt (bijvoorbeeld omdat in de failliete boedel

(AVG).

geen geld meer is om de premie te betalen en geen enkele andere partij dat wil doen), dan is opperste

De bewaarplicht van medische dossiers is geregeld

aandacht geboden. Het maakt daarbij ook groot

in de WGBO. Uit die wet vloeit voort dat het

verschil of je in loondienst werkzaam bent of als

ziekenhuis waarin de artsen in loondienst werkzaam

zelfstandige.

zijn primair, maar niet uitsluitend, verantwoordelijk is voor het bewaren van medische dossiers. Deze

Omdat de curator de plicht heeft om de continuïteit

primaire verantwoordelijkheid volgt uit het feit dat

van noodzakelijk geachte zorg veilig te stellen, zal

de patiënt de behandelovereenkomst sluit met het

de curator het personeel vaak in eerste instantie

ziekenhuis. Naast het ziekenhuis zijn echter ook de

verzoeken door te blijven werken. Voor het

artsen aan te spreken op de naleving van de regels

personeel in loondienst is op dat moment de curator

die gelden voor het bewaren van medische dossiers.

eigenlijk de werkgever geworden. Hoewel personeel

Daarom moet het ziekenhuis de artsen actief

dat in loondienst werkzaam is in beginsel niet zelf

betrekken bij het dossierbeleid, zoals de invulling

opdraait voor een claim die is ontstaan tijdens het

van de bewaarplicht. Bij faillissement geldt dit ook

werk is toch het advies vanuit VvAA om je er van te

voor de curator.

vergewissen of een aansprakelijkheidsverzekering van kracht is voordat je weer patiënten gaat

Zelfstandig werkende artsen sluiten in de regel een

behandelen op verzoek van de curator.

eigen behandelovereenkomst met de patiënt en zijn daarmee zelf (mede)verantwoordelijk voor o.a. het

Voor zelfstandigen ligt dit anders. Die werken

beheren en bewaren van medische dossiers.

niet in opdracht van een werkgever (of in dit geval de curator) maar zijn zelfstandig

Met inwerkingtreding van de AVG is er nog

verantwoordelijk. Als er dan geen uitloopdekking

een relevant vraagstuk ontstaan. Namelijk wie

(van de aansprakelijkheidsverzekering) is

is er in geval van faillissement AVG plichtig en

geregeld, dan ligt het risico van een financiële

verwerkingsverantwoordelijk? Met andere woorden

claim geheel op het bord van de zelfstandige.

wie is er verantwoordelijk voor het beleid, het

Vanuit aansprakelijkheidsperspectief adviseren wij

beheer en de instandhouding van het digitale

daarom erop aan te dringen bij de curator om een

systeem en de gegevensbestanden en wie bewaakt

uitloopdekking te regelen.

de wijze van dossiervoering?

Patiëntendossiers

In de zin van de AVG is het ziekenhuis niet als enige

Een ander onderwerp dat nauw verbonden is

verantwoordelijk voor het bewaren van het dossier.

met het vraagstuk continuïteit van de zorg is de

Artsen die werken in een ziekenhuis – ook zij die in

vraag wat er gebeurt met de patiëntendossiers.

loondienst werken – zijn dat namelijk ook. ›

VvAA Magazine 117

Zij bepalen immers zelf wat zij noteren in hun

verplichten om gedurende de opzegtermijn door te

dossiers en welke gegevens zij aan derden

werken.

verstrekken. Bij faillissement is de zorgverlener dan ook, naast de curator AVG verantwoordelijk. Dat

Het einde van een arbeidsovereenkomst door

dit niet eenvoudig is, bleek wel na het faillissement

faillissement heeft natuurlijk consequenties

van het Slotervaart. Zo mag en kan de curator

voor het inkomen. De werkgever is niet langer

bijvoorbeeld niet beoordelen of een dossier

in staat om te betalen en het UWV neemt

vertrouwelijke gegevens van derden bevat, terwijl

deze betalingsverplichting over, maar onder

dit wel noodzakelijk is voordat een kopie van een

andere condities. Zo is deze “uitkering wegens

dossier aan de patiënt of opvolgende behandelaar

betalingsonmacht” beperkt zowel in hoogte als

kan worden verstrekt.

in tijdsduur. Het loon dat het UWV uitkeert, is gemaximeerd op 150% van het maximumdagloon.

Persoonlijke (inkomens)situatie

In geval van faillissement betekent dit concreet een

Een faillissement van een zorginstelling of ziekenhuis

loon van maximaal € 6.897,42 bruto per maand.

heeft ook grote persoonlijke gevolgen voor de

Voor een deel van de zorgverleners houdt dit in

zorgverleners die daar werkzaam zijn. De gevolgen

dat zij niet hun volledige salaris uitbetaald krijgen.

zijn vooral afhankelijk van de vraag in welke relatie

Niet betaald loon kan wel weer als preferente

deze zorgverlener tot de instelling staat.

vordering worden aangemeld bij de curator, maar de kans dat deze vordering bij de afwikkeling van

We kunnen de volgende categorieën

het faillissement niet voldaan wordt, is reëel. Daarbij

onderscheiden:

komt dat deze uitkering door het UWV beperkt

•

Zorgverleners in loondienst

is tot de maximaal 6 weken opzegtermijn. Indien

•

Zorgverleners werkzaam als ZZP’er

het ziekenhuis achterstallig was met loonbetaling

•

De vrijgevestigde medische specialist

op het moment van het faillissement, betaalt het UWV de op dezelfde wijze berekende uitkering ook

> Loondienst

over maximaal 13 weken voorafgaande aan het

Voor zorgprofessionals die in loondienst werkzaam

faillissement.

waren bij een failliet ziekenhuis, zoals in het

Voor opgebouwde overuren, vakantiegeld etc.

Slotervaart – en de IJsselmeerziekenhuizen (naast

gelden overigens andere wettelijke regels.

veel ZZP’ers) het geval was, is het belangrijk om voorbereid te zijn op de gevolgen van een

Zodra de opzegtermijn is geëindigd, stopt de

faillissement voor hun arbeidsovereenkomst. Hoe zit

uitkering en vallen de inmiddels ex werknemers in

dit nu?

beginsel terug op een WW-uitkering waarvoor weer allerlei andere voorwaarden gelden en een lager

De curator zal in beginsel alle

dagloon.

arbeidsovereenkomsten opzeggen, waardoor werknemers bij een eventuele doorstart ook niet

> Zelfstandige zonder personeel (ZZP’er)

automatisch overgaan naar de nieuwe onderneming.

Naar aanleiding van de recente faillissementen werd

De wettelijke opzegtermijn daarvoor is maximaal

duidelijk dat ook veel zorgprofessionals als ZZP’er

6 weken, waarbij de curator de werknemers kan

werkzaam waren voor de ziekenhuizen. ›

118 VvAA Magazine

Diederik Leusink VvAA Magazine 119

Bert Hesp

120 VvAA Magazine

In het Slotervaart werd zelfs een percentage van

> Goodwill

50% genoemd.

Denk bijvoorbeeld aan een beginnend specialist

Ook hier geldt dat de curator de overeenkomst van

die een lening van – zeg – € 200.000,- bij de bank

opdracht met de ZZP’ers in beginsel zal opzeggen.

heeft afgesloten om goodwill te kunnen betalen,

ZZP’ers kunnen geen aanspraak maken op de

dit bedrag heeft betaald aan de collega’s en vanaf

loongarantieregeling van het UWV (zie hiervoor).

dat moment kon meedelen in de winst van de

Dit betekent concreet dat bijvoorbeeld een

maatschap. Als een jaar ná het afsluiten van zo’n

verpleegkundige die als ZZP’er werkzaam is voor

lening het ziekenhuis opeens failliet gaat, is er

een ziekenhuis en ten tijde van het faillissement

sprake van een enorme schadepost. De relatie met

nog € 10.000,- aan openstaande rekeningen heeft

het ziekenhuis eindigt per direct, de specialist heeft

uitstaan, dit niet uitbetaald krijgt. Hij/zij zal deze

geen inkomen meer, maar wel een forse schuld aan

vordering moeten aanmelden bij de curator.

de bank.

Mocht de ZZP’er door de curator gevraagd worden om na het uitspreken van het faillissement nog

Omdat er in Spijkenisse sprake was van een

even door te werken, dan zal dit werk wel worden

doorstart (prepack) waarbij de exploitatie van

uitbetaald. De curator heeft dan vastgesteld

het ziekenhuis direct na het uitspreken van het

dat de failliete boedel belang heeft bij deze

faillissement is overgedragen aan een andere

werkzaamheden en kosten en zal hier dan financieel

partij, stelden de specialisten dat de doorstartende

ruimte voor hebben gemaakt.

partij hun praktijk had overgenomen en maakten

Een ZZP’er die werkzaam is voor een ziekenhuis

zij aanspraak op betaling van goodwill. Het

dat in financiële problemen verkeert, doet er dus

verweer van de doorstartende partij is echter

verstandig aan korte betalingstermijnen te hanteren.

dat zij niet bereid was en is om de praktijken van

Wanneer een rekening niet wordt betaald,

de specialisten over te nemen. De specialisten

kan onder omstandigheden het werk worden

konden echter hun praktijken in het failliete

opgeschort.

ziekenhuis niet meer voortzetten. In de procedures die hierover tot nu toe gevoerd zijn, hebben

> De vrijgevestigde specialist

rechtbank en gerechtshof deze goodwillclaims

De mate van ondernemerschap van de

(grotendeels) afgewezen. Het gerechtshof oordeelt

vrijgevestigde specialist vormt al jarenlang een

(op 28 november 2017) kort gezegd dat het

gespreksonderwerp. De Integrale Bekostiging van

niet te gelde kunnen maken van de goodwill in

Medisch Specialistische Zorg en in het verlengde

beginsel het gevolg is van het faillissement van het

hiervan de totstandkoming van de MSB’s vanaf 2015

ziekenhuis en de geleden schade dus niet op de

heeft dit opnieuw zichtbaar gemaakt.

doorstartende partij kan worden verhaald. Feit is dat

Dat er wel degelijk sprake is van ondernemerschap

je als vrijgevestigde specialist – zeker wanneer je

met zijn eigen specifieke gevolgen en risico’s

werkzaam bent in een ziekenhuis waar het financieel

ervaren de specialisten van het Ruwaard van Putten

niet zo goed gaat – financiële risico’s loopt. Daarbij

ziekenhuis bij de afwikkeling van het faillissement tot

maakt het geen verschil dat medisch specialisten op

op de dag van vandaag aan den lijve.

dit moment zijn verenigd in een MSB. ›

VvAA Magazine 121

> Honorarium

Met de ‘lessons learned’ van het Ruwaard van

Naast het risico ten aanzien van goodwill, loopt een

Putten ziekenhuis is de uitbetaling van het

vrijgevestigd medisch specialist ook een financieel

honorarium bij de afwikkeling van het faillissement

risico voor het niet uitbetaalde honorarium. Ten

enige tijd later van het ziekenhuis De Sionsberg

tijde van het faillissement van het Ruwaard van

in Dokkum wel veel beter verlopen en zijn de

Putten declareerde de Stafmaatschap via of aan het

vrijgevestigde specialisten er hier slechts met een

ziekenhuis. Het faillissement had tot gevolg dat de

beperkte schade vanaf gekomen. Specialisten,

DBC’s allemaal per faillissementsdatum moesten

curatoren, zorgverzekeraars en adviseurs vonden

worden afgesloten. Zoals blijkt uit een uitspraak

elkaar hier direct in een goede samenwerking,

van de rechtbank Rotterdam van 14 november

waarna het ziekenhuis in afgeslankte vorm met

2018 in een procedure tussen de curatoren in het

hierin ook zelf investerende specialisten al snel een

faillissement van het Ruwaard van Puttenziekenhuis

doorstart heeft kunnen maken.

en de vrijgevestigde specialisten aldaar is de gehele afwikkeling tussen medisch specialisten, curatoren

Faillissement van een ziekenhuis blijft voor alle

en zorgverzekeraars buitengewoon complex. Het

betrokkenen een enorm vervelende en belastende

ging in deze procedure concreet om de verdeling

situatie. Maar we hebben geleerd van de recente

van gelden die het ziekenhuis en de specialisten per

ervaringen. Toekomstige faillissementen in de

de faillissementsdatum aan ‘nog niet gedeclareerd

zorg zijn niet meer uit te sluiten. Maar Juridisch en

en/of door de zorgverzekeraars nog niet uitbetaald

medisch Nederland zijn daar gelukkig steeds beter

onderhanden werk’ te vorderen hadden van de

op voorbereid. •

zorgverzekeraars. Deze vorderingen zijn door de curatoren geïncasseerd bij de zorgverzekeraars en uitbetaald op hun derdenrekening in afwachting van de verdere verdeling. De rechtbank heeft de specialisten gelijk gegeven dat het honorariumdeel van het onderhanden werk met inachtneming van reeds betaalde voorschotten hen toekomt en niet in de failliete boedel valt. Ook mogen de curatoren hiermee niets verrekenen van wat het ziekenhuis nog tegoed meent te hebben van de specialisten.

Bij faillissement moeten lopende DBC’s worden afgesloten en ontstaat een complexe situatie tussen curator, zorgverzekeraar en vrijgevestigde artsen.

Mede door deze complexiteit lijdt de vrijgevestigde specialist altijd financiële schade doordat een deel van het gedeclareerde honorarium niet wordt uitbetaald (en niet met succes kan worden ingediend bij de curator).

122 VvAA Magazine

curriculum vitae

BERT HESP

DIEDERIK LEUSINK

Bert Hesp is manager verzekeringstechniek VvAA

Diederik Leusink is senior jurist en lid van het

en meer dan 25 jaar werkzaam bij VvAA. Bert

management

is verantwoordelijk voor het duurzaam kunnen

rechtsbijstand met onder meer de portefeuille

blijven verzekeren van medische aansprakelijkheid

kwaliteit. Zijn achtergrond ligt in de advocatuur,

en doet dit met passie. Voor de leden van VvAA

waarna hij is overgestapt naar VvAA en daar

is het immers enorm belangrijk dat zij zich kunnen

inmiddels meer dan 25 jaar werkzaam is. Binnen

verzekeren tegen het risico van een financiĂŤle

zijn praktijk is hij onder meer betrokken bij de

claim als gevolg van een medische fout. Zonder

afhandeling van de ziekenhuisfaillissementen.

van

VvAA

Juridisch

advies

&

die verzekering kan een zorgverlener zijn beroep niet meer uitoefenen. Steeds meer verzekeraars trekken zich terug omdat de risico’s te hoog zijn.

Voor VvAA, als ledenorganisatie van zorgverleners, is dat geen optie.

VvAA Magazine 123

Anton van den Dorpe, senior jurist en expert polisvoorwaarden Corien Hofstra, senior product manager Optimale samenwerking leidt tot unieke dienstverlening!

VvAA Rechtsbijstand en productmanagement samen voor onze leden Bureau Intake en Dekking VvAA Rechtsbijstand

VvAA om dit te melden zodat aanpassing van de

Het Bureau Intake en Dekking van VvAA

voorwaarden plaats kan vinden. Door dit continue

Rechtsbijstand bestaat uit een team van

proces worden de voorwaarden zo duidelijk

ervaren juristen dat dagelijks de intake

mogelijk gehouden voor onze verzekerden en zijn

en dekkingsbeoordeling verzorgt van alle

ze altijd actueel.

nieuwe meldingen van VvAA leden op de rechtsbijstandverzekering. Dat betekent concreet

Door de dagelijkse beoordeling van alle

dat de melding van elke cliënt wordt geanalyseerd

meldingen, heeft het Bureau Intake en Dekking

en wordt beoordeeld of het geschil onder de

een goed beeld van de geschillen waarmee onze

dekking van de verzekering valt. Als dat het geval

cliënten te maken hebben en ook van trends en

is, wordt de zaak doorgeleid naar een van de 65

ontwikkelingen binnen het brede zorgveld. Zo

eigen juristen of advocaten met kennis en ervaring

werd een tijd geleden geconstateerd dat veel

op het betreffende rechtsgebied die de zaak

(para) medici op enig moment te maken krijgen

inhoudelijk gaat behandelen. Mocht er onverhoopt

met stalking in hun beroepsuitoefening. Product-

geen dekking zijn, dan krijgt de cliënt toch altijd

management heeft toen na een signaal van

advies over het geschil en wordt waar mogelijk

Bureau Intake en Dekking een speciale dekking

aangeboden om de zaak op declaratiebasis in

voor stalking in de rechtsbijstandverzekeringen

behandeling te nemen. Op deze manier zorgen we

van VvAA opgenomen. Bureau Intake en Dekking

altijd voor een oplossing.

volgt mede naar aanleiding van de meldingen van cliënten en contacten daarover allerlei

De dekkingsbeoordeling vindt plaats aan de hand

ontwikkelingen in de markt en de maatschappij

van het rechtsbijstandverzekering product dat

op de voet en geeft waar mogelijk input aan de

de cliënt bij VvAA heeft gesloten en aan de hand

afdeling Productmanagement voor aanpassing en/

van de bijbehorende polisvoorwaarden. Uiteraard

of uitbreiding van de polisvoorwaarden. Andere

kunnen polisvoorwaarden nooit uitputtend alle

voorbeelden daarvan zijn de ontwikkelingen van

mogelijke situaties beschrijven en omvatten. In

de MSB’s en een onderwerp als euthanasie.

sommige gevallen is er ruimte voor interpretatie en coulance. In zo’n geval vindt er intern overleg

Productmanagement

plaats en wordt er gezocht naar een passende

Voor een Product Manager van de

oplossing. Indien de polisvoorwaarden op een

Rechtsbijstandverzekeringen zijn de collega’s van

bepaald punt onverhoopt onduidelijk blijken te

Bureau Intake en Dekking van groot belang.

zijn, neemt het Bureau Intake en Dekking contact op met de afdeling Productmanagement van

124 VvAA Magazine

De product manager kijkt naar de dekking

Corien Hofstra van de rechtsbijstandverzekering, naar de

Door de goede samenwerking en interactie tussen

polisvoorwaarden van andere verzekeraars,

degenen die de verzekering ‘maken’ en degenen

de ontwikkelingen in de markt, wetgeving en

die rechtsbijstand verlenen en klantcontacten

jurisprudentie. Maar als wij onze polisvoorwaarden

hebben, kunnen wij echt waarde toevoegen voor

willen verbeteren en aanpassen aan de behoeften

onze leden. Dat onderscheidt ons van vele andere

van onze VvAA verzekerden, dan willen wij

verzekeraars die de rechtsbijstand door andere

weten wat onze verzekerden écht nodig hebben.

uitvoerders laten uitvoeren. ›

Welke vragen stellen onze verzekerden aan onze juristen bij rechtsbijstand en wat zijn hun verwachtingen? Daarvoor maken de collega’s van productmanagement graag gebruik van de input en ervaringen van onze collega’s van Bureau Intake en Dekking.

VvAA Magazine 125

De afgelopen jaren hebben wij onze

afdelingen goed samenwerken om de leden een

polisvoorwaarden verbeterd naar aanleiding van

optimale dienstverlening te bieden en hen zo te

de situaties waarmee onze leden geconfronteerd

ontzorgen. •

bleken te worden. Enkele recente voorbeelden zijn: •

Hulp bij overdracht van de praktijk

na overlijden van de zorgverlener,

bijvoorbeeld een huisarts. Zo kunnen we

de achterblijvende partner bijstaan

met de juridische afhandeling van de

praktijkoverdracht.

•

Bijstand aan een zorgverlener bij een

getuigenverhoor in het onderzoek ingesteld

door de Inspectie voor de Gezondheidszorg

en Jeugd.

•

Met inwerkingtreding van de Wet

kwaliteit, klachten en geschillen zorg

(Wkkgz) kan een patiënt tegelijkertijd

een klacht en een claim indienen tegen

de (para)medicus bij één instantie

en dit vergde aanpassing van zowel onze

beroepsaansprakelijkheid verzekering

als onze rechtsbijstandverzekering, waarbij

de inhoud van beide producten op elkaar

is afgestemd. Gelukkig hebben veel

zorgverleners beide verzekeringen

bij ons, waardoor de juristen van

VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand

na goedkeuring van de verzekerde

met de juristen van de afdeling

beroepsaansprakelijkheid kunnen

samenwerken en onze leden zo

optimaal kunnen helpen bij het voeren van

verweer tegen de claim en de klacht.

De rechtsbijstandverzekering is een goed voorbeeld van een VvAA product waarbij diverse

126 VvAA Magazine

curriculum vitae

ANTON VAN DEN DORPE

CORIEN HOFSTRA

Na

specialisatie

Al bijna 10 jaar ben ik bezig met het maken en

Verzekeringsrecht heb ik vanaf 1990 bij drie

verbeteren van de Rechtsbijstandverzekeringen en

verzekeraars praktijk gevoerd op het gebied van

aansprakelijkheidsverzekeringen voor onze VvAA

verkeer- en letselschades en geschillen rond de

leden. De twee belangrijkste verzekeringen voor

particuliere

arbeidsongeschiktheidsverzekering.

medici en paramedici. Ook ik heb een rechtenstudie

Vanaf 2012 werk ik als senior jurist en expert

als ‘basis’, dat komt bij de (door)ontwikkeling van

polisvoorwaarden bij het Bureau Intake en Dekking

deze specifieke juridische verzekeringen goed uit!

mijn

rechtenstudie

met

als

van VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand.

VvAA Magazine 127

Heiko van Es, senior jurist

Soft power in het arbeidsrecht

Een arbeidsovereenkomst is een bijzondere

ook naar “soft power� te kijken, de mogelijkheden

overeenkomst, waarbij je langdurig met elkaar

om met een positieve insteek het geschil op te

samenwerkt. Bij een winkelier kun je misschien

lossen in plaats van met juridische argumenten.

op een vervelende manier je gelijk halen, want je hoeft er nooit meer te komen. Je collega of werkgever zie je morgen weer. Los van juridische argumenten is het belangrijk om bij een geschil

128 VvAA Magazine

Heiko van Es

VvAA Magazine 129

Caroline van der Kolk

> Hoe ziet het team eruit waar je deel van

Teun Kroes

Caroline: Sinds maart 2018 ben ik werkzaam

advocaat advocaat

uitmaakt? bij VvAA Juridisch advies & rechtsbijstand en

interview

maak ik deel uit van het advocatenteam. Naast mijzelf, maken nog vier mannen en een vrouw deel uit van dit team. We zijn in totaal met 6 advocaten en staan onze leden bij in verschillende rechtsgebieden. > Wat is het leukste wat je vandaag hebt gedaan?

Teun: Het leukste wat ik vandaag heb gedaan, was een bespreking op locatie met mijn cliënten en de tegenpartij (een aannemer). Een complexe verbouwing leek helemaal mis te gaan en partijen hadden zich in hun wederzijdse correspondentie helemaal ingegraven, waardoor er een impasse was ontstaan. De zaak leek gedoemd om uit te monden in een langdurige procedure bij de rechtbank. Ik heb partijen toch aan tafel gekregen en het is gelukt om definitieve afspraken te maken waarmee de ontstane problemen kunnen worden opgelost en het werk worden afgemaakt. Beide partijen waren erg blij met deze oplossing in der minne en het was erg leuk om te zien dat aan beide kanten de spreekwoordelijke last van de schouders af was gevallen. > Heb je bewust voor een carrière bij VvAA gekozen?

Caroline: In de tijd dat ik geneeskunde studeerde, werd ik bekend met VvAA. VvAA heeft altijd mijn interesse gehad, omdat het een organisatie is die zich specifiek inzet voor beroepsbeoefenaren in de zorg. Na mijn geneeskunde en rechtenstudie, heb ik enige tijd in de commerciële advocatuur gewerkt. Toen VvAA op mijn pad kwam heb ik gekozen voor een carrière hier, omdat hier mijn beide studies goed tot zijn ‘recht’ komen en VvAA

130 VvAA Magazine

zich begeeft in het speelveld waar ik me in wil

dat is, naast dat het gewoon heel leuk is om te

bevinden: ‘Het hart van de zorg’.

doen, een enorme verantwoordelijkheid.

Teun: Eerlijk gezegd was VvAA mij helemaal niet

> Lig je ’s nachts wel eens wakker en waar

bekend toen ik eind 2016 werd gebeld door

pieker je dan over?

een recruiter, die op zoek was naar een ervaren

Caroline: Haha, uiteraard heb ik dat wel eens!

advocaat vastgoed/bouwrecht voor VvAA. In de

Soms word ik wakker en vraag ik me af of ik een

gesprekken die volgden werd ik echter enthousiast

bepaald processtuk wel op tijd heb verstuurd of

gemaakt over de organisatie, de doelen die

nog wel die ene email heb verzonden. Om die

VvAA nastreeft en de mensen die bij VvAA elke

reden werk ik met ‘to do-lijstjes’ die ik soms wel

dag bezig zijn hun leden te ondersteunen in hun

10 keer per dag bekijk. Overigens overdenk ik

streven om goede gezondheidszorg te kunnen

veel van mijn zaken ook in mijn vrije tijd, tijdens

leveren. Vervolgens heb ik wel bewust gekozen

het wandelen met de hond. Ik ben een redelijke

om hier mijn carrière voort te zetten.

control freak.

Teun: Het antwoord ligt waarschijnlijk erg voor

> Welk aspect van je functie spreekt je het

de hand: termijnen! Het is best wel eens lastig

meest aan?

om inhoudelijk goed werk af te leveren in de

Caroline: De veelzijdigheid. De ene dag ben ik

tijd die je daarvoor beschikbaar hebt. Omdat je

bezig met het opstellen van een ingewikkeld

natuurlijk alles goed wilt doen denk je soms wel

processtuk en de volgende dag ben ik de gehele

eens extra na over de planning voor de komende

dag druk met een zitting of het bezoeken van

periode en kijk ik nog eens na of alle stukken en

onze leden. Door de vrijheid die ik ervaar en de

correspondentie wel zijn verstuurd. Op een of

waardering van onze leden, voelt het bovendien

andere manier gebeurt dit altijd midden in de

niet als ‘werken’.

nacht!

> Wat zou je nog willen bereiken in je carrière?

> Je bent moeder van 2 jonge dochters. Hoe is

Caroline: Momenteel heb ik daar geen idee van.

het gesteld met jouw werk/privé balans?

Vorig jaar heb ik de Grotius specialisatieopleiding

Caroline: Zoals de meeste van ons dat wel

‘Gezondheidsrecht’ gevolgd, dat is voor mij na

zullen ervaren, is het vinden van die balans niet

het behalen van mijn beide studies de kers op de

makkelijk. Ik ben behoorlijk gedreven in wat ik doe

taart.

en daarnaast perfectionistisch. Dat maakt dat ik

Teun: Wat mij persoonlijk aanspreekt is

niet altijd mijn werk kan loslaten als ik thuis ben.

de veelzijdigheid, de vrijheid en de grote

Daarentegen zijn mijn man en twee dochters (2,5

verantwoordelijkheid die het vak van advocaat

en 5 jaar) het allerbelangrijkste voor mij en zorg ik

met zich meebrengt. Een vroegere kantoorgenoot

dat ik voldoende tijd voor hen vrijmaak.

van mij beschreef het heel treffend: het is een specialistisch ambacht. Een cliënt legt zijn vraag

> Zijn er momenten waarop je bewust ervoor

of probleem aan je voor en het is helemaal aan jou

kiest om offline te zijn?

om zijn positie in kaart te brengen, een strategie

Caroline: Ja, in mijn vakanties ben ik alleen voor

te bepalen en hem/haar op de juiste manier te

noodgevallen bereikbaar en lees ik bewust mijn

begeleiden. Men vertrouwt op jouw expertise en

e-mails niet. Ik heb ervaren dat het loskomen ›

VvAA Magazine 131

Caroline van der Kolk 132 VvAA Magazine

Teun Kroes

curriculum vitae

TEUN KROES Teun is sinds 2009 advocaat en sinds 2017 werkzaam bij VvAA. Hiervoor was hij werkzaam bij drie kantoren in Utrecht. Teun heeft in de afgelopen tien jaar een uitgebreide proces- en adviespraktijk gevoerd en zich daarbij gespecialiseerd in het (civiele) vastgoedrecht, bouwrecht en huurrecht. In 2016 heeft Teun de Grotius specialisatieopleiding Onroerend Goedrecht succesvol afgerond. Bij VvAA houdt Teun zich ook vooral bezig met aan vastgoed gerelateerde juridische vraagstukken en voert daarbij een uitgebreide procespraktijk.

CAROLINE VAN DER KOLK Caroline studeerde Geneeskunde en Nederlands Recht aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam.

Daar rondde zij in 2011 de Master ‘Recht van de Gezondheidszorg’ af. Zij is beëdigd als advocaat in 2011 en sinds maart 2018 werkzaam bij VvAA als gezondheidsrechtadvocaat. Caroline houdt zich bezig met het Gezondheidsrecht in brede zin. In dat kader adviseert zij zorgverleners en staat hen bij in eventuele procedures. Caroline procedeert veel in het medische tuchtrecht. Daarnaast procedeert zij

met

enige

regelmaat

in

civielrechtelijke

gezondheidsrechtkwesties.

VvAA Magazine 133

van je werk ook erg goed is om daarna

moet wel het arrest Zuidplaspolder (HR 9

weer opgeladen aan de slag te kunnen gaan.

september 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ5989

Teun: Ja die zijn er en dat vind ik ook heel

(Muller q.q./Hoogheemraadschap Schieland en

belangrijk. Tijdens mijn vakanties ben ik in principe

Krimpenerwaard)) zijn. De Hoge Raad heeft daarin

(behoudens noodgevallen) niet bereikbaar. Door

geoordeeld dat onder omstandigheden een koper

het werk los te laten kom ik pas echt tot rust en dat

van een onroerende zaak, vooruitlopend op de

is in mijn huidige baan ook echt nodig om goed te

levering, het verkochte feitelijk in bezit kan nemen.

kunnen (blijven) functioneren.

Degene die op deze wijze bezit heeft verkregen kan na meer dan twintig jaar onafgebroken bezit

> Wat is je grootste uitdaging op dit moment?

door bevrijdende verjaring eigenaar worden. Dat

Caroline: Het vinden van de balans tussen mijn

het feitelijk bezit op deze manier kan worden

werk en mijn gezin.

verkregen is in de literatuur onderwerp van fel debat en het is niet duidelijk of dit arrest

> Welk artikel in het BW zou je willen aanpassen

een eendagsvlieg is of toch tot de bestendige

en waarom?

rechtspraak gaat behoren.

Teun: Wat ik graag zou zien is dat Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek zodanig wordt aangepast, dat

> Wat zijn volgens jou in de afgelopen jaren de

het stapelen van beperkte zakelijke rechten kan

belangrijkste ontwikkelingen op gebied van wet-

en zonder discussie is toegestaan. Het is mogelijk

en regelgeving geweest die van invloed zijn op

om op één onroerende zaak meerdere beperkte

jouw praktijk?

zakelijke rechten (zoals een opstalrecht of een

Teun: Wat van grote invloed is gebleken is de

erfpachtrecht) naast elkaar te kunnen vestigen

digitalisering van de rechtspraak en de daarbij

ten behoeve van anderen. Bijvoorbeeld het geval

horende aanpassingen in het procesrecht.

dat op de ene helft van een stuk grond een

Weliswaar wordt de vormgeving van de

erfpachtrecht wordt gevestigd en op de andere

digitalisering van de rechtspraak op dit moment

helft een opstalrecht. Dat is niet in strijd met het

opnieuw bepaald, maar het is zeker dat we

goederenrechtelijke systeem. Er kan evenwel

over enkele jaren geheel gedigitaliseerd zullen

behoefte bestaan aan het kunnen stapelen van

procederen.

deze beperkte rechten. Op dit moment bestaat er veel onduidelijkheid en discussie of het mogelijk is

> Hoe ziet het team eruit waar je deel van

om dit te doen. De vastgoedpraktijk heeft er echter

uitmaakt?

behoefte aan dat deze constructie wel kan worden

Teun: Wij zijn op dit moment met 5 advocaten

toegepast en het zou dus goed zijn om stapeling

die samen een breed scala aan rechtsgebieden

van beperkte zakelijke rechten in het BW vast te

bedienen ten behoeve van onze leden. Verder

leggen.

werken we nauw samen met de verschillende clusters die per rechtsgebied actief zijn binnen de

> Welk arrest heeft in jouw praktijk het meeste impact (juridisch) gehad?

Teun: Het arrest dat in mijn praktijk ‘recentelijk’ het meeste beroering heeft veroorzaakt

134 VvAA Magazine

afdeling Juridisch Advies & Rechtsbijstand.

> Welke gebeurtenis in je werkende leven is

> Wat is de belangrijkste les die jij ooit hebt

belangrijk voor je geweest?

geleerd? En van wie heb je die geleerd?

Caroline: Het behalen van de Grotius

Caroline: ‘Als je blijft doen wat je deed, blijf je

specialisatieopleiding ‘Gezondheidsrecht’ vorig

krijgen wat je kreeg’ (Albert Einstein). Dat is een

jaar. Het volgen van deze opleiding was zeer

levensles die ik van mijn vader heb geleerd. Het

pittig, omdat ik mijn werkzaamheden als advocaat

is absoluut waar en geldt zowel in je werk als in je

er naast had evenals 2 jonge kinderen. Dat ik

privéleven. •

desondanks de opleiding cum laude heb afgerond was voor mij ontzettend belangrijk.

“Het is zeker dat we over enkele jaren geheel gedigitaliseerd zullen procederen."

VvAA Magazine 135

Agatha Hielkema 136 VvAA Magazine

Agatha Hielkema, senior jurist

Real time inzage in het patiëntendossier vraagt om nieuwe vaardigheden van zorgverlener en patiënt Het elektronisch patiëntendossier wordt in

mogelijk precaire informatie of informatie die op

de nabije toekomst direct beschikbaar voor

een andere manier kan worden gebruikt dan in

patiënten. Dat heeft invloed op de relatie tussen

de zorgrelatie, bijvoorbeeld bij echtscheidingen

een zorgverlener en de patiënt. De patiënten

of een erfenis. Deze ontwikkeling zal tot nieuwe

kunnen al voor een vervolggesprek met de

vragen leiden wat die real time inzage betekent

arts op de hoogte zijn van informatie over hun

voor het beschermen van de hoogst persoonlijke

gezondheid. Dat vraagt om nieuwe vaardigheden

gegevens van de patiënt en dus voor het

van patiënt en zorgverlener voor het gesprek

beroepsgeheim van de zorgverlener.

in de spreekkamer. Vertegenwoordigers van patiënten kunnen direct toegang krijgen tot

VvAA Magazine 137

Colofon VVAA MAGAZINE IS EEN UITGAVE VAN: VvAA april 2019 REDACTIE: Sigrid Stevens Sabrina van Hombergh Dounia Benamari Michiel Hazenberg Jessica van den Heetkamp AUTEURS: Mohammed Arraiss, Kim de Bruine, Miriam Ruijters, Edith Peters, Valéry Daniels, Jet Meijwes, Florien van Woerden, Katrijn van Berkum, Femke Duyvensz, Diane van Beek, Joyce Wilbrink, Dounia Benamari, Dewi Pot, Esmée van der Linde, Annemarie Smilde, Bert Hesp, Diederik Leusink, Anton van den Dorpe, Corien Hofstra, Liesbeth Rippen, Sabine Berkhoff-Muntinga, Daniëlle Putker, Hilde van Tongeren, Martijn Butter, Maarten van den Berg, Sabrina van Hombergh,Jan-Willem Bontekoe, Jellie Fokkinga, Marieke Kloostra, Nousjka Hoekstra, Timo van Oosterhout, Caroline van der Kolk, Teun Kroes, Naomi Haaring, Arie Kreule, Erik van Dam, Onno Wilkens, Melchior Spies, Paul Hanrath, Mark Benning, Michiel Hazenberg, Heiko van Es, Agatha Hielkema, Cecile Palmen, Lisanne van Eersel, Niek Bertholet, Baukje Dijkstra en Kim Waldron MET DANK AAN: Academie voor de Rechtspraktijk Etienne van Bladel ONTWERP EN REALISATIE: Melanie Hament Eline van Roosmalen Sander Roeling Kristel Versteegh CONTACTGEGEVENS: VvAA Orteliuslaan 750 Utrecht T: 030 247 47 89 E-mail: rechtsbijstand@vvaa.nl Behoudens door de auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

138 VvAA Magazine

VvAA Magazine 139