Veez Konkani Illustrated Global Weekly e-Magazine in Devnagari Script

सणित्र् हफ्त्याळें

अक :ों 2

सोंख : 40

सप्तेंबर् 26, 2019

णितर आसात: * डा. एडवडड नज्रेत * डा. णवन्सेंट डी’मेल्ल * हेमािाऱ्य * णिलीप मुदार्ाड

टे रेसार पोणोस वाडयिल्लो वीर व्िक्ती:

ब्लल्िानी डी’सोजा मंगळूर 1 वीज क क ों णि

टे रेसार पोणोस वाडयिल्लो वीर व्िक्ती:

ब्लल्िानी डी’सोजा मंगळूर

फा​ांखवयल्लो ब्ल्यानीन. असें केल्ल्यान मवहन्याक हजारोां रप्ा​ांचो लाभ आसची तकान री, फळा​ांचीां झडा​ां लािन फायिो जोड्येत म्हण िाखिन विला​ां ब्ल्यानीन आपया मांगळु रा​ांतया माननवमकट्टें तया ५३ िसा​ां प्रायेच्या ब्ल्यानी डी’सोजान.

ब्ल्यानी डी’सोजा पाचव्या हाता​ांचो एक विशेष रै त ि कृषीक म्हण्येत. जो वकतें तो लायता, तें बरें च पालेता आनी फळ विता बगार तो एक पोणसा झड एका प्ल्यासटीक बाल्दें त लािन त्या झडा थािन पोणोस िाडयता. ताका आसचो फकत २० सेंटसा​ांचो जागो; ताचेर ताचें घर सोडयार उरला जागो १५ सेंटस. ह्या ल्हान जाग्यार ताणें सभार निाला​ांच केया​ांत मात्र नांय, ताची रा​ांद्वय-फूल-फळा​ांची झडा​ां लािांक ताणे आपया घचें टे रेस िापनन भारता​ांतच एक पाचिी क्ा​ांती उभी केया. हळ्ळ्ा​ांनी सामान्य जािन सग्ा​ांच्या घरा झाला​ांत, जाय वततलो जागो आसोनी एक-िोन िाली तकानरी आनी फळा​ांचीां झडा​ां लोक लायता. पूण नगरा​ांत घचो जागो मात्र आसच्या लोकाक टे रेसार कृषी करांक उज्वाड

सभारा​ांच्या घरा​ांनी मुखया गेवटच्या एका कुांद्या थािन आन्येकाक थोड्यो फुला​ांच्यो िाली चरयतात. हाच्या बिलाक िाका​ांच्यो िाली लाययार खांडीत जािन िाको खा​ांव्येत, चडीत जायार त्यो विकून सोड्येत. पाटया २६ िसा​ां थािन आपया टे रेसार ब्यानी तकानरी, फळा​ां वकतेंच जागो विभावडनासता​ां िे श-वि​िे शा​ां थािन २०० ियर थराथरा​ांची रा​ांद्वय, फळा​ां , पाना​ां , िाली ’ग्रो ब्याग’ ि मात्येच्या

2 वीज क क ों णि

बाल्दद्या​ांनी लािन तो पोसता. खांचोय ऋतू जा​ांि ब्ल्यावनलागीां रा​ांद्वय ताच्या तोटा​ांत तयार आसा. पूण तो ही तकानरी आपणें विकुांक जाय म्हण ब्ल्यानी लािन पोस कनान. थोड्यो अांतरानषटर ीय िसतू ब्ल्यानीन ला​ांिन पोस कच्यो जािनासात - थायया​ां डा थािन बुगरी आनी पेरा​ां , जमैकाचें वमल्क फ्रूट, अमेररकाचें सीताफळ, ब्ल्याक म्ा​ांगो, आसटर े वलयाचें फ्याशन फ्रूट, इस्रेल, चीनाचे वलांबे, धोिे सपोट, द्वारे आम्साण, अमटे काय, कवस्रचीां पाना​ां , लोांगा​ां , वमररया​ां , कणपीर बाजी, पुिीन, श्रीलांकाचे ओांिलग आनी आलें तो पोस कतान.

पािवशया विसा​ांवनांय कृषी कच्यान उद्धे शान ताणें सोलार तपानल घाला​ां. सिा​ांनीत तो झडा​ांक उिाक घाल्ता, झडल्लीां पाना​ां तो उडयना, पाटीां झडाच्या तोट्ट्ा​ांनी तो घाल्ता. कुजना​ांतलो कचरो उडयनासता​ां तो िाटू न उिका​ांत भसूनन तें उिाक झडा​ांच्या मूळा​ांक घाल्ता. कीडी आवयल्ल्य झडा​ांक १५ िीसा​ांक एक पािटी बेिाचें तेल (१० वमल्लल्ललीटराक एक लीटर उिाक भसूनन एक चेवटके साबा पािडर घालन पाना​ां च्या ियर आनी पांिा वशांपडायता.

करािळीर िाको पोस कऱ्येत म्हण िाखिन विल्लेंच ब्ल्यानीन आपया टे रेस तोटार. पाटया १५ िसा​ां थािन ब्ल्यानी थरािळ िाको आपया तोटा​ांत िागयता, िसान क ५० वकलो िाको ताका मेळटात. आपया साडे तीन ला​ांबायेच्या पोणसा झडा थािन ताणें पोणोस जोडयात. व्हडया ग्रो ब्यागा​ांनी अधें ब्याग माती आनी ऊरल्लो िा​ांटो रें ि, कोकोपीट, शेण गोबोर भसूनन तो झडा​ां लायता.

ब्ल्यानी एक बी.कोम. पि​िीिर. बी.काम. सांप्तच ताणें होटे ल म्ानेजमेंट वशकोन िु बा​ांयत ६ िसा​ां ईनकम ओवडटर जािन काम केलें. ताका सिा​ांच होसको हेरा​ांचो

3 वीज क क ों णि

जाल्ल्यान तो काम करून आसताना, आपूण कोणा खातीर तसें वकत्या खातीर काम कता​ां म्हळ्ळळो गोांिोळ मवतांत उबजाल्ल्यान तो िु बायचें काम सोडन शीिा मा​ांयगा​ां ि मांगळु राक पावटां च आयलो. आपूण जल्माल्ल्या गा​ांिाचेर ताका आसच्या बहूत अवभमानान ताका हा​ांगासर वकतें तरी करांक जाय म्हळ्ळळें हठ आयलें. ताणें तें ताचें स्वता​ाःचे पांथाहिान जािन बिवललें आनी ताच्या जाग्यार

तो अजापा​ां करांक भायर सरलो. प्रथमत आपया घच्यान जाग्यार ताणें तेंडया​ांची िाल लायली. ही िाल आपया

4 वीज क क ों णि

घच्यान टे रेसाक चडटाना ताचो लैट पेटलो आनी आपणें 5 वीज क क ों णि

वकत्या टे रेसार कृषी करांक नजो म्हळ्ळळें वचांताप उिे िन ताणें टे रेस गाडन न वनमानण करांक धरले. ब्ल्यानीन तेन्ा​ां लावयल्ली तेंडया​ांची िाल आजून वजिी आसा म्हणटा तो.

6 वीज क क ों णि

7 वीज क क ों णि

हें हेरा​ांक आयकाताना अजाप जा​ांिकी पुरो. तेन्ा​ां ताणें लावयल्ल्यो तीनी तेंडया​ां िाली जीि आसोन तेंडलीां वितात.

ब्ल्यावनच्या अनभोगा प्रकार झडा​ांच्या िाडािळीक गोबोर

8 वीज क क ों णि

उिकावततलोच महत्वाचो आनी ता​ांची जतन वततलीच

गजेची. ता​ांका​ांत कान, नाक, िोळे सिन आसात म्हणटा ब्ल्यानी. तो सिा​ांच ल्हान झडा​ां आपडन ता​ांच्येलागीां उलिन येता. कीड विषटीक पडयार तीां पाना​ां कातनन 9 वीज क क ों णि

झडा​ांक समाधान कनन तो येता. आमीां ह्या भुांयचेर आसताना िारें , उिाक आनी मात्येचे ररणकारी. हें रीण आमीां पाटीां भरांक जाय. असें जाल्ल्यान हऱ्ये कयान पाचिें लािांक जाय म्हणालो तो.

आसा. पाटया २० िसा​ां थािन तो आपली तोटगाररका कनन आयला.

-ब्ल्याणनिी ों साधनाों:

ताच्या घचें टे रेस १,२०० चिर फीट विसतीणन आसा. हा​ांगासर खांचें तकानररचें झड आनी फळा​ांचें झड आसा म्हण सोधच्या बिलाक खांचें ना म्हण सोधयार जिाब सलीस मेळटा. चडटाि झडा​ां कसी कनन लावयल्लीां. असें जाल्ल्यान उण्या िेळान फळ वितात. तकानरी झडा​ां भेंडा​ां , िा​ांयगीां, तोिशीां, टोमेटो, पडिळीां, घोसाळीां, मुसका सा​ांगो, आां बाडे , मोगीां, कुिाळे , बोबळीां, आिाळे , कांरबाला​ां , मीरीां, वमसा​ांग, तेंडलीां, तोरा​ां वि​िीध रीवतचीां, धीक नासचे पोणोस असें आट थरा​ांचे पोणोस आसात. ब्ल्यानीन नवहांच टे रेसार, बगार आपया जाग्या अिरणा​ां ती वि​िीध झडा​ां लायया​ांत. ताच्या घरा विांगड विांगड शालाचीां भुगीं येिन ब्ल्यावनचें पाचिें म्ाजीक पळे िन विज्मीत पाितात. एिोळ पऱ्या​ांत १८,००० लोकान हें टे रेस गाडन न पळे ला​ां आनी आवनकी पळे िन्ांच आसात. तो सभार शाला​ां -कालेवजांक आपली भेट िीिन तो विद्यावथांक टे रेस गाडन नाची म्हाहेत विता मात्र नांय, ता​ांका​ांय टे रेस गाडन न करांक हात विता आपली तभेती िीिन. ताणें असें ३५० िऱ्य टे रेस गाडन ना​ां करांक कुमक केया. ता​ांका​ां मागनिशनन िीिन ता​ांचीच रा​ांद्वय आनी फळा​ां लािांक ताणें तभेती विया. फळा​ांचीां झडा​ां कसी कनन आपुण्ांच तीां मोलाक विक्ता ब्ल्यानी.

ब्ल्यावनचें लग्न रे वनलडा शा​ांवतलागीां जाला​ां आनीां ता​ां का​ां िोगा​ां डोना आनी डे रेन भुगीं आसात. ताणें ताच्या हेर वशकपा बराबर कोांकवणांत पोसट ग्राज्युयेट वडपलोमा जोडला. शाजान कारलटन होटे ला​ांत तो आपलो िािर करून आसल्लो आनी ताका उद्योगा​ांत विशेष अनभोग

१९९६ इस्वेंत उत्तीम िािराडी प्रशसती िक्षीण कन्ड वजल्ल्या​ांत िाको िाडवयल्लो प्रपरथम व्यक्ती म्हण वबरूि ३०० ियर टे रेस तोटा​ां मांगळु रा​ांत मा​ांडून हाडया​ांत. प्रपरथम व्हड कांड्या​ांत पोणोस िागवयल्लो व्यक्ती म्हण वबरूि मांगळु रा​ांत प्रपरथम िू ध्याळीां आळमीां पोस केल्लो व्यक्ती वबरूि टायम्स ग्रूपाच्या विजय कनान टक थािन सुपर स्टार रै त प्रशसती २०१८

10 वीज क क ों णि

राषटर ीय मट्टार पवत्रका बळग एवग्रकल्दचुरल कन्सल्टें ट रै त सांपि सन्मान फेबरे र २०१९ रामिू गन बेळगाविांत ऐवसएआर-कृषी विग्यान केंद्र, िक्षीण कन्ड थािन मान्यतेची प्रशसती टे रेस तोट आसा केल्ल्याक आगोसत २३, २०१७ िेर सभार सांस्थ्ा​ांक आनी समाजेक टे रेस तोट सलहागार अनी सांपन्मूळ व्यक्ती जािन िािर अरबन आनी प्री-अरबन होवटन कल्दचर, केरळ सकानरा थािन सन्मान जनेर १०, २०१८ प्रकटिाों: टे रेस तोटाच म्हाहेत - शेंबोरा​ां ियर पवत्रका​ांनी ९० ियर च्यानेला​ांनी टीिी प्रिशनना​ां प्रसक्त णमसाोंव: वशक्षीत करांक, आधार िीिांक आनी सलहा िीिांक तरणा​ांक तसें प्रायेसथा​ांक टे रेस तोटा विषया​ांत. एकऱ्या​ांचो जागो आसयार मात्र फळा​ां आनी तकानरी लािांक जाता म्हणटे या सिा​ांक तें फट म्हण ब्ल्यानीन िाखिन विला​ां. हें खर्या िो्ा​ांनी ळे िांक जाय तर तुवमांच थांयसर ब्ल्यावनच्या घरा िचोन खर्या िो्ा​ांनी पळे िन येिांक जाय. तुमच्याय तकलेंतले लैट पेटोन तुमका​ांय तुमच्या टे रेसार तकानरी ि फळा​ां कृषी करांक सलीस जायत.

तो सा​ांजेचें ७ थािन ८ पऱ्या​ां त ताका भेट िीिांक येतेया​ांक मेळटा आनी आपली जाण्वाय िा​ांट्टा; ताचें फोन नांबर आसा - ९९७२७१६३४०.

---------------------------------------------------11 वीज क क ों णि

काळजाघात आनी ित्राय ते िीस सकाळीां थािन्ांच ियया पोटा​ांत हुल्पाल्लेपरीां जातालें. हशेंचेपरीां ‘ग्यासटर ीक जाला​ां’ लेकलें ताणें आनी ग्यासटर ीक जाल्ले िेळार ह्या पयलें सेिून गुळी घेिन उिक वपयेलो. हुलोप थोडो िेळ उणो जाल्लेपरीां भोगलें. सकावळां ची वनतळाय जािन येताना िोन वसग्रेट्यो गोबोर जाल्ल्यो. विसाक उण्यार िोन प्ाकेट वसग्रेट ताका जाय आसल्ल्यो. ब्रेकफासट घेिांक ताका भूक नातल्ली, पूण वकतेंय खायना जायार बायल आयकोांची ना म्हणलेकून, आम्सोरान िोन पानपळे तोांडा​ांत चेपून चा वपयेल्लो. घराथािन भायर सर्तना पोटा​ांत पयलें हुल्पोन आसल्लें आता​ां उजो पेटला तशें जाल्लें. त्या िेळार िाक्तेराक भेटुांक ताका पुसनत नातल्ली. आम्सोरान आम्सोरान तो आपया िफ्तराक गेलो. वलफ्ट काम कररनातल्ल्यान तीसऱ्या मावळयेक चलुांक पडलें. विशेस पुरासण भोग्तेली.

:ड . एडवडड नज्रेत करांक बाकी आसल्लीां कामा​ां जावयत्तीां. पोांताक पािुांक आसल्लीां येिजना​ां एक आनी िोन न्हय. सायट(जागो) घेतल्ली, घर भा​ांिचेविशीां कोांटऱ्याकटराकडे उलोिणें जाल्लें, लोन घेंिचे खातीर उलोिांक बेंकाच्या मेनेजरान आता​ां आसल्ल्या भाड्याच्या घरा​ांतच मेळता​ां म्हणसा​ांगल्लें. मालघडो चेर्को पा​ांचिेंत आनी उपरा​ांतलें धूि तीसऱ्या​ांत वशकून आसल्लीां. काजार जाताना​ांच प्राय वतसा​ांक वमकिाल्ली, िेळार काजार जाल्लोां तर आपणाक चाळीस जाताना भुगीं तरयी ियया क्लावशांक पाितीां. आपणें म्हातारोां जा​ांिचे पयलें सेटल जातीां. ता​ांच्या पुढाराविशीां आजून स्वषट वकतेंय वचांतल्लें ना. भुगीं ल्हान आसल्ल्यान ता​ांच्या पुढाराविशीां तकली आटिांक तरयी िेळ आसा. बायलेक भा​ांगाराचें वपशें. आिया िसानच निीां का​ांकणा​ां करवयल्लीां. आता​ां कररयमणी बिलून निी घेजे म्हणता. सद्द्याक तें नव्या घराचें नीब सा​ांगून बाकी ि​िरल्लें... तशें पनें स्कूटर विकून जाता तर सेकेंड ह्या​ांड मारवत८०० घेिांक ताकाय म्हन आसल्लें. पयलें घर जा​ांि उपरा​ांत एकेकच पळें िचें..

िफ्तरा वभतर पािून आपया किे लार बसल्लो उपरा​ां त तो उटलो ना! ४१ िसा​ांचे ल्हान प्रायेर हाटनएटे क्क जाल्लें. आस्पत्रेक िर्चे वततलो अिकास नासता​ां तो अांतरल्लो. पूण अशें जायत म्हणकोणे लेकल्लें? िप्तरा​ांतया सा​ांगात्या​ांनी आस्पत्रेक िर्न पािा​ांिचे वभतर ताचो प्राण कुवडथािन मेकळो जाल्लो, सोपणेल्लीां सोपणा​ां तवशांच सोडून, येिवजल्लीां येिजना​ां सुरू कर्चे पयलेंच तो अांतरल्लो. जाल्लें हाटन एटे क्क. काळजाक जाल्लो काळजाघात!

12 वीज क क ों णि

प्रेश्शर आसल्लो? कोलेसटर ोल आसल्लें? हाटानचे हेर वकतेंय िोशी आसल्ले?..सिाला​ां जावयत्तीां.

एकलो(२५%) एका िसान वभतर परत काळजाघात जािन आपलें वजिीत सांपयतात.

क िे तपासिी केल्या? ३८ वसा​ांिे तने प्रायेिेरयी हाटड एटे क्क जाता?

पूण हे सांके सिन प्रायेच्या​ां थांय एकसाके आसाना​ांत. उतर प्रायेर सूर्विया अघाताथािन मोर्चे उणेंतर, िा​ांचून ऊरल्ल्या​ांक परत हार्टएटे क्क जा​ांिची साध्यताय चड. ६५िसा​ां प्राये उपरा​ांतले पययाअघाता थािन बचाि जायारयी, िामाशय ३५ जणा​ां थांय िसानवभतर आिक सांप्ता. अमेररका​ांत िसानक लगबग ५ थािन ७ लाक जण काळजाघातािर्िीां मोर्न पाितात आनी हा​ांचे पयकीां सुमार अध्यानक अधे जण आस्पत्रेक पा​ांिचे पयलेंच मेल्ले आसतात. भारता तसया गा​ां िा​ांत हेविशीां स्वषट अांके-सांके मेळाना​ांत, भारता तसया गा​ांिा​ांनी वचवकत्सा लाभोन मोतेया​ांपरास व्हड िा​ांटो वचवकत्सा मेळानासता​ां मोर्न पाितात म्हणमात्र सा​ां ग्येता.

आजकाल असलीां जावयत्तीां घवडता​ां जावयत्त आसात. आपया प्रायेचो कोण एकलो हाटनएटे क्क जािन मेलो म्हणआयकाल्लेंच हेरा​ांनी आपया काळजाचेर हात ि​िर्चें आनी आपणाक तशें जायना जा​ांि म्हणमागचें आसा. तनेपरायेर हाटडएटे क्क: काळजाघात चडताि ४५ िसा​ांचे प्राये उपरा​ांत जातात. पूण आज-काल आमचेच पयवकच्या जावयत्त्या तनानट्या​ां क काळजाघात जाल्लें आसा. साट िसा​ां उपरा​ांत काळजाघात जाल्ले मोर्न पा​ांिचेपरास, तनेपरायेचेर हाटन एटे क्क जािन मोर्चे चड. मोरांक सकडा​ां क आसा व्हय तरयी तनेपरायेचें मोर्न, सरल्ल्याचेर आधारून आसल्ल्या​ांचें वजिीत कषटा​ांक घाल्ता. ह्यापयवकांय वनविन षट थोड्या िगानच्या तनानट्या​ांक काळजाघात जा​ांिची साध्यताय हेरा​ां प्रास चड.कुटमा​ांत लागवशया हेरा​ांक- बापायक, बाप्ुांक, भािा​ांक- ४५ िसा​ांचे प्राये वभतर आनी आव्हयक, मािशेक, आकयक िा भयवणांक ५५ िसान जा​ांिचेपयलें काळजाघात जाल्ले आसात तर त्या कुटमा​ांतया तनानट्या​ांक काळजाघात जा​ांिची ररसक चड. हेर ररसकेच्या गजालेंपयकीां रग्ता​ांत कोलेसटर ोल चडून आसचें, तेंय बरें कोलेसटर ोल विशेस उणें आसचें; ब्लड प्रेश्शर िा रग्तािाब चडून आसचो; वसग्रेट, वबडी िा हेर रपार धुमटी सेिून आसचें ; रग्ता​ांत साकर चड आसचें-(िा डयाबेटीस मेल्लयटीस आसचें) आनी कुवडची मोटाय चड आसची प्रमूक. हा​ांतलीां का​ांय एक िोन कारणा​ां सयत काळजाघात जा​ांिची साध्यताय चडयतात.काळजाघाताक कारण जा​ांिचे ह्या गजालेंविशीां चत्राय घेिन, काळजाची भलायकी राकून व्हरांक वजण्येच्या ररवतांत सुध्राप केल्ल्यान साध्य आसा. चत्राय घेिांक एकपािटीां काळजाघात जातापर्या​ां त राकचें न्हय. जेराल थरान काळजाघात जाल्ले िामाशय १५ जण आस्पत्रेक पा​ांिचे पयलेंच मोर्तात तर हेर १५% आस्पत्रेक पािल्ले उपरा​ां त वचवकत्सेक प्रवतवक्या िाकयनासता​ां अांततानत. ऊरया िामाशय ७० जणा​ां पयकीां चोिगा​ांत

काळजान काळजाक करि ् घात!

सग्ा कुडीक रगत धाडन, थांय थािन रगत पाटीां आपणाथांय हाडचें आमचें काळीज एक पूर्सत नातल्लो पांप. काळजाचें हें काम काळजाचेच विवशषट मासाळ भाग कर्तात. ह्या मासाळ भागा​ांकयी आपले बचािेखातीर काळजा थािन येंिच्या रग्ताची गजन आसा. काळजा थािन कुवडच्या हेर भागा​ांक वनतळ रगत व्हर्चो रग्तानळ काळजािचीiiन येता. ह्या रग्तानळाच्या मुळाचीत काळजाक रगत व्हर्च्यो रग्ताच्यो नवळयो भायर सर्तात आनी काळजाच्या िचीii थािन येतात. अशें काळजाक मुकूट बसावयल्लेपरीां आसच्या रग्तानवळया​ांक कोरोनरी रग्तानवळयो म्हणना​ांि आसा. काळजाच्या वि​िीध भागा​ां क रगत व्हर्न पािा​ांिच्यो रग्तानवळयो वनविन षट आसून, हर रग्तानळी भलायकेंत आसची गजन.

13 वीज क क ों णि

उिक व्हाळू न येंिच्या नवळये वभतर व्हड कसतळ िा हेर कसलीय िसत आड राियार उिक व्हाळचें बांध जाताही सामान्य समजणी. काळजाक रगत व्हर्च्या कोरोनरी रग्तानवळया​ां वभतरयी अशेंच अडकळ जाव्येता. िोिोन पैप नवळयें चें कनेक्षन आसचेपरीां कुवडच्या हेर चडताि भागा​ांक एकापरास चड नवळयें थािन रगत व्हाळू न आसता, एक नळी बांध जायत तर आन्येक न्ेंत चडीत रगत व्हाळू न येता. पूण काळजा​ांत तशें ना. काळजाच्या एका भागाक एक मात्र रग्तानळी. ती बांध जाली तर त्या भागाक िा​ांच ना. वनविन षट थोड्या कारणा​ांनी कोरनरी रग्तानवळया​ां वभतर व्हाळू न आसल्लें रगत घेटो जािन, हो रग्ताघेटो रग्ताव्हा्ाक आडकळ हाडता.काळजाच्या प्रत्येक भागाक रग्ताचलिणी बांध जा​ांिचेंच काळजाघात. अशें जाल्लेंच रग्ताचलिणी रािल्लो काळजाचो तो वनविन षट भाग मोर्ता. काळजाचो खांचो भाग अस्वसत जाला हाचेर होांिून काळजाघात जाल्ल्याचेर पररणाम जाता. रगत रािल्लो भाग व्हड तर िा काळजाच्या कामा​ांत गजेचो तर तक्षण अांत्य येव्येता. रग्ताचलिणी बांध जाल्लो भाग ल्हान तर अनाहूतयी व्हड जायना.थोड्या वचवकत्सेन बरें पण जाव्येता. रग्ताणिराों णितर िरब

ल्हान ल्हान घेटे रग्तानवळयेच्या वभतर जमोन रग्ताचलिणेक आडकळ हाडतात. अशें कुवडवभतर खांचाय रग्तानवळयेंत जाव्येता. ह्या समसयाक अवथरोसकवलरोसीस म्हणना​ांि. अशें वभतर्यान चरब जमून अशीर जाल्ल्या काळजाच्या रग्तानवळया​ां वभतर्ली चरबच सुटोन रग्तानवळयेवभतर आडकळ हाडीत. चडताि जािन रग्तानवळये वभतर्ली चरब चड जािन आवयल्लेंच रग्तानवळये वभतर घाय जाता आनी ते सुिातेर रगत घेटो जािांक लाग्ता. हो घेटो रगत व्हाळू न िेच्याक आडकळ कर्ता. हे ि​िीं रग्ता चलिणेक भािक जाव्येता. चडताि जािन काळजाच्या नवळया​ांनी आडकळ उबजोांक वभतर जमल्ली चरबच कारण तरयी अपरूप हेर कारणा​ांनीय आडकळ येव्येता. आल्माथािन काळजाच्या नवळया​ांनी ऊण, रग्तानवळया​ांक लग्ती थोड्यो वपडा, रगत िेग्ीां घेटो जा​ांिचे तसलो समस्सो काळजाघाताक कारण जाव्येता. थोडे पािटीां पा​ांया​ांनी िा कुवडच्या हेर भागा​ांनी उबजल्लो रग्ताचो घेटो शीिा िचून काळजाच्या नवळया​ां वभतर आडकळ हाडीत. काळजाघात अिानक जाता? जेराल थरान ना, व्हयर वि​िरावयल्ल्या घटना​ांत, ताच्या काळजान आपया अस्वसतपणाविशीां ताका िेळार जागावयल्लें, पूणआपणाक हाटनएटे क्क जायत म्हणताणें वचांतल्लेंच ना. त्या ि​िीं काळजान विल्लें एलारम ताका कळल्लेंच ना. हाटनएटे क्क सकडा​ांथांय एकानेक घडाना आनी ते ल्लखणावभतर मोराना​ांत. सभारा​ां थांय काळजाघाताचीां थोडीां खुणा​ां जावयत्तो िेळ थािन आसतात आनी िेळार जोक्ते सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेंक िा वचवकत्सेच्या सेंटरा​ां क पाियार मोर्न आडायिेता.

लोांकडाचे पने जाल्ले उिकाच्यो नळी, वभतर्यान माती खािन िेतात. थोड्या काळान त्या नवळयेंतयान उिक व्हाळचेंच रािता. तशेंच रग्ताच्या नवळया​ां वभतरयी जाव्येता. रग्तानवळयेंच्या वभतर थरािोळ कारणा​ांनी चरब जमोन िेचो समस्सो सुरू जाता. िु क्ाच्या िोबेपरीां आसचे चरबेचे

अपायािें एलारम: काळजाक रगत पािा​ांिच्या रग्तानवळया​ांनी आडकळ उबजून, काळजाच्या मासाळ भागा​ांक रग्ताचलिणी बांध जा​ांिच्याक काळजाघात म्हणसा​ांग्ता​ांि. उिकाच्या नवळयेंत कसताळ सा​ांपडून उिक िाळू न येंिचें बांध जा​ांिच्याक हें सरी कर्येता. एकािेळा कसताळाचो व्हड मुिो येिन एकानेक आडकळ हाडीत तर उिक एकचपािटीां राित.

14 वीज क क ों णि

हर्द्ा​ांत दू क आसून, साोंगाता व र ड आनी व क ों .

पूण उिकाच्या नवळयेंत कसताळ हळू हळू जमून येत तर, उिकाचलिणी त्याच मापान उणी उणी जावयत्त येता आनी शेिटीां बांध जाता. काळजाच्या रग्तानवळया​ांनी चडाित तशेंच जा​ांिचें. रग्तानवळया​ांनी उबजोांची आडकळ हळू जावयत्त येता तर, काळजाच्या वनविन षट भागाक िेचें रगतयी हळतान उणें उणें जावयत्त येता. त्या िेळार काळीज आपणाक जा​ांिच्या अपायाचीां थोडीां खुणा​ां िाकायता. आपया रग्तानवळया​ांनी आडकळ जावयत्त येता म्हणचत्रायेचें एलारम विता. हीां खुणा​ां समजून वचवकत्सा केली तर काळीज पूर्तें बेकार जा​ांिचें चुकायिेता. अनाह्मतािी ों खुिाों: काळजाघाताचीां खुणा​ां थरािोळ आसतात. काळजाचो खांचो नळ रगत व्हाळयता, आनी तेि​िीं खांचा भागाचेर प्रभाि जाला ताचेर होांिून ख्मणा​ां आसतात. चडताि हद्यानच्या िाव्या कुवशांत िा सग्ा हद्या​ांत िा​ांबून िर्ला​ां तशें जा​ांिचें. भा​ांिपास जाल्लेपरीां भोगचें. हद्या​ांत भोरल्लेपरीां िा िोळावयल्ले परीां जा​ांिचें. हध्यानच्या मधें िा िाव्या कुशीन थोडो िेळ िु कचें -तोपल्लेपरीां िा खातारल्लेपरीां जा​ांिचें. वि​िीध थराची िू क चड िेळ आसात िा सोडन सोडन येव्येत. हद्या​ांत थािन गोमटे चेर, गाला​ां पर्या​ां त, भुजा​ांक आनी थांय थािन एक िा िोनयी हाता​ांचेर, ियया पावटां त मधें िा पोटा​ांत िू क िा बािेिन आवयल्ले तसलो अनबोग. हद्या​ांत मात्र बािेंिचे तसलो अनभेग आनी सा​ांगाता उस्वास काडु ां क त्रास जा​ांिचें. कारण नासता​ां सगळी कूड घामेंिची, चड जािन मुसकर, कपालाचेर घाम येंिचो आनी कूड थांड जावयत्त येंिची. हाचे सा​ांगाता ियर विल्लीां एक िा चडीत खुणा​ां आसचीां.

व्हयलीां थोड्या खुणा​ां सा​ांगाता तकली हगूर जावयत्त येंिचीां काळजाघात जा​ांिचे तसली ररसक आसल्ल्या​ां थांय तर ियर वि​िरावयल्ल्या​ांतलीां खांवचांय खुणा​ां आसतीत तर घळाय कररनासता​ां आस्पत्रेंक पािाजे. ह्या पयकीां सभार खुणा​ां हेर वपडें नी िा हेर कारणा​ांनी भलायकेंत चडु णें जाल्ल्या सांद्रापा​ांनी य येव्येता. गोमटे चीां हाडा​ां कुसकल्ल्या न िा हाडा​ांच्यो गा​ांटी झरल्ल्यानयी गोमट्या​ांत, भुजा​ांत आनी हाता​ांनी पाजारल्ली िू क येव्येता. हध्या​ांत हुलोप, िोरोड आनी िोांक ग्यासटर ायटीस जाल्लेिर्विां य आयेता. पूण काळजाघात जाव्येत तसया व्यल्लक्तांनी हीां खुणा​ां काळजाक लग्ती न्हय म्हणस्वषट केल्ले वशिाय हेर वपडें थािन म्हण समजनाये. तशें म्ह्ार गोमटें त िा भुजा​ांनी बािेल्लेपरीां जाल्ल्या सिा​ांनी हाटन -स्पेशवलसटाक िाकिन ई.सी.जी. काडायजे म्हणन्हय. काळजाघात जा​ांिची ररसक आसा तर-- प्राय तीस-पावचचतीसा​ां ियर जाया, कुवडां त जब्बोर मोटाय आसा, वसग्रेट िा हेर रपार धुमटी सेंिची सिय आसा, ब्लड-प्रेश्शर आनी डयाबेटीस आसा तर तसया​ांक काळजाघाताची ररसक हेरा​ां परास चड आसा. असया कोणायकी हेर कारण नासता​ां ियर सुचावयल्लीां खुणा​ां आसात तर घळाय कररनाये. थोडीां खुणा​ां काळजाघाताचीां म्हण खांडीत सा​ांग्येता. बसून आसल्ले कडे कारण नासता​ां विशेस घाम सुटता तर, आनी त्या सा​ांगाता उस्वास घेिांक त्रास जातात तर काळजाघात जाला म्हणुांक िाक्तेरान येजे म्हणना. तक्षण आस्पत्रेक िेची विलेिारी जायजे. िु बाि आसल्ले हर सांद्रापार स्पेशवलसटा​ांकच भेटजे म्हणना. हाटन स्पेशवलसटाकडे च िेची गजन ना. खांचाय बर्या वफवजसीवशयनाक िाकायिेता. अनबोग आसल्ले थोडे सािे (आलोपतीक) िाक्तेरयी काळजाघात व्हय िा न्हय तें वनधानर करांक सक्तीत. िाक्तेरा​ांक भेटनासता​ां आपणावयतयाक ‘ग्यासटर ीक आसतालें’, ‘खराय जाया कोण्णा’ म्हणअनाहुता​ांच्या खुणा​ांक नेगार करांक नजो. महत्वािें पयलें व र: काळजाघात जाल्ले तिळ काळजाच्या मासाळ भागा​ां क रग्ताचलिणी बांध जाता. पूण तक्षण काळजाचे मासाळ

15 वीज क क ों णि

भाग मोरानाचीत. रग्ताचलिणी बांध जाल्लो भाग पूर्तो बेकार जािांक उण्यार एक िोर तरयी जाय पडता. वततले वभतर वचवकत्सा मेळ्ळ्ार काळजाचेर शाश्वत जकम जा​ांिचें वनिार्येता. अशें काळजाघात जाल्ल्या​ांक िेळार वचवकत्सा िीिन, काळजाक जा​ांिचें जकम आडाययार उपरा​ांतली भलायकी चड समसया​ांची जायना. िा​ांचून ऊर्यारयी वचवकत्सा विताना घळाय जाया तर अस्वसत जाल्लो काळजाचो भाग केिना​ांय िोशी िीिन्ांच राित.

काळजाघात जाल्लो िु भाि आसा तर, सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेक िेचें गजेचें. फेवमली िाक्तेराच्या ल्लक्लवनकाक िा ल्हान, लन नवसांग होमा​ांक िा सिलात्यो नातल्ल्या आस्पत्रेंक िेचें न्हय.

हे पासत काळजाघाता उपरा​ांतलो पवयल्लो एका िोराचो िेळ चड महत्वाचो. ह्या आि​िें त वपडे सत जावयत्त आवयल्लें काळीज, एकानेक बडां िचें रािायत. विशेस थराचो काळजाघात जायारयी काळजाघाता उपरा​ांत काळजान काम कर्चें राि​िांकयी थोडो िेळ जाय पडता. हो िेळ थोडीां वमनुटा​ां च जाव्येता. वततले वभतर काळजाघात जाल्ल्याक जोक्ती वचवकत्सा सिलात्यो आसच्या आस्पत्रेक िर्न पािाययार अांत्य आडायिेता. काळजाघात जाला म्हणिु बाि आसयार वकतेंच घळाय कररनासता​ां आस्पत्रेक व्हरांक जाय. आस्पत्रेंनी काळजाघात जाल्ल्या वपडे सताक वचवकत्सा विां िचे खातीरच विशेस सिलात्यो आसल्लीां िाडा​ां आसतात. हाका ICU (Intensive Cardiac Unit), ICCU (Intensive Coronary Care Unit) म्हणना​ांि आसता. आधुनीक सिलात्यो आसच्या ह्या िाडा​ांनी काळजाघात जाल्ल्या उपरा​ांत काळाची पररगत कळां िचीां मोवनटर आसतात. काळजाक आराम विां िचीां, बांध जाल्ले नवळयो उग्ते कर्चीां, उस्वासाक आधार कर्चीां िक्ता​ां वितात. थोड्या​ांक कृतक उस्वासाची िेिसथा जाय पडता. एका िेळार काळजान काम कर्चें रािाययार यी असया िाडा​ांनी तुतानन काळजान परत काम कररशें वचवकत्सा वि​िांक सिलात्यो आसतात. जोक्ते सिलात्यो आसल्ल्या आस्पत्रेंनी मात्र सूर्विया सूक्षीम िेळार अनाहूत आडािांक साध्य आसा. वेळ पाड कररनाये: काळजाघात जाल्लो िु भाि आसयार िाक्तेरा​ांच्या ल्लक्लवनकाक िचून िाक्तेराक राकून बसचें न्हय. िाक्तेराक राकून बसल्ल्या ल्लक्लवनका​ांतच काळजाघात जाल्ल्या वपडे सतान प्राण सोडल्ले िाकले आसात!

आस्पत्रेंक फोन कर्न अांबुलेन्स हाडoव्क िेळ पाड कर्चेपरास मेळल्ल्या िाहना चेर आस्पत्रेक व्हर्चें बरें . मेळ्ळ्ार टे क्सी िा कारा​ांचेर वनिू न, ना तर ररक्षाचेर पयण कर्येता. आमच्या गा​ांिा​ांत अांबू लेन्साक आनी साद्या िाहना​ांक विशेस फरक ना. विलायती गा​ांिा​ांनी आां बुलेन्सा​ां त हेर सिलात्यो आसतात.

----------------------------------------------------

िव ों ती ों एक नदर:

िूकगी या व रब स जीि आसल्ल्या हऱ्येक रचनेक तान आनी भूक म्हळ्ळळी एक आसा. ही एक असकत्काय म्हणचेंगी या बळ? पोटाची तान आनी भूक लाग्ताना ती त्वरीत था​ांबिांक हर जीि हर प्रयत्न कतान ; कररना तर ती सोसून चड िेळ रािोांकयी जायना. िे कून ती एक असकत्कायच म्हण सा​ांग्येता. तान आनी भूक आसा िे कून जान्वारा​ां उिाक आनी खाण सोिू न िेतात, आपणा िनी ल्हान जान्वारा​ां ची वशखारी कतानत. तानेक आनी भुकेक लागो नांच मनीस काम कतान . पोटाचा भुके खातीर हर जीिी िद्दाडता.

16 वीज क क ों णि

जर आमी तान आनी भूक शरीराक गजन आसचा केिल उिकाक आनी खाणाक सीमीत कता​ांि तर ती एक असकत्कायच सय. पूण मनश्याची तान आनी भूक

ल्हान बाळशें पोटाचा ताने आनी भुके खातीर आियचा िू धाचेर होांिोन आसता तर, िीस िेता​ां व्हड जाताना जाण्वायेची भूकयी िाडोन येता. चलोांक, धा​ांिोांक वशक्तासताना वि​िीध सांल्लग्तांची जाण्वाय आपणायता. तान आनी भूक पुती था​ांबाना तेिना रडोन आपया पोषका​ांचें गमन ताचे थांय िोडता. जा​ांि ती पोटाची या जाण्वायेची, तान आनी भूक था​ांबल्ल्या उपरा​ांतच ल्हान भुगीं शा​ांत जातात; जर था​ांबाना जायत तर हट धतानत आनी रागान भरल्लें ितनन कतानत; आनी आपली ती तान आनी भूक था​ांभांिच्यो हेर िाटो आपणायतात. भुगीं व्हड जाताना, ता​ांची अत्मीक तान आनी भूक व्यक्त कतानत. ताणीां जोडून घेतल्ली ती जाण्वाय आपूण केिल एक हेरा​ां मनजावतांपरीां न्हय, आपणाक एक अत्मो आसा, आनी त्या अत्म्या ि​िीं िे िाचें स्वरूप आपणा वभतर आसा म्हळ्ळळें इल्लें समजाता तरी, प्रायेक पािताना मात्र ही ताची जाण्वाय पररपकितेक पािता. आपली अत्मीक तान भागांिचाक त्या विश्या​ांतलीां पुसतका​ां , ग्रांथ िाच्चा सिें, मागणे रे तीर्या​ां नी भाग घेिून आपणाकच िे िा थांय लागीां हाडचें सिन प्रयत्न कतान.

-डा| णवन्सेंट डी’मेल्ल वततयाचेरच सीमीत करांक जायना. मनीस एक अत्मो आसल्लो, वचांत्ना आनी भोगणा​ां आसल्ली एक जीिी. पोटाचा तान आनी भुके वशिाय अत्मीक, जाण्वायेची आनी लैंगीक तान आनी भूक म्हल्लळ्ळळयी आसा. पोटाची भूक था​ांबवयल्ल्या परीां इतर तान आनी भूक था​ांबांिवचयी गजन.

धा पांद्रा िसा​ां जालीां म्हणताना प्रकृते प्रमाणे आपणाक एक लैंगीक भूक आसा म्हळ्ळळें यी शरीरा​ांत जा​ांिचा थोड्या बिलािणेनी भुग्या​ांक समजाता. त्या िेळार आिय-बापाय थािन, वशक्षका​ां थािन साकें आनी फािो तें मागनिशनन मेळानातल्लीां, आनी िायट सा​ांगात्या​ांचा मेळीक गेल्लीां भुगीं िा​ांकड्यो िाटो धतानत आनी मुखार ता​ांची वजणी सुगम जा​ांिचाक एक अडकळ हाडतात; साकें वशक्षण लाभल्लीां बरें वशक्तात, बर्या जोडीक पाितात आनी आपणाक फािो त्या वजण्ये सा​ांगाती लागीां िैिाहीक जीिन रचतात आनी रचनारान ता​ांचे थैं घाल्ल्या त्या लैंगीक भुकेचो साको उद्धे श समजोन ताचा रचनेच्या कामा​ांत सहभागी जातात.

17 वीज क क ों णि

खाणा जेिणा​ांत मीत सा​ां बावळना ताका "िोरबोशी" म्हणतात. असलो िोरबोस आमका​ां थोड्या​ां थांय पळे िांक मेळता. पोट फुटतासर खा​ांिचें - ही थोड्या​ांची सिय; "अगोळी मांजण्ण" या "भकासूर" म्हळ्ळ्ा आड-ना​ांिानयी ता​ांका आपयतात.

पोटाच्या तान भुकेंत आसल्ल्यापरीां जाण्वाय आनी अत्मीक सांल्लग्तांनी िोरबोस विसोन येंिचो बोि अपूिन. जाण्वायेचो िोरबोस लागल्लीां चडाित िाचपाचेर आनी वशकपाचेर इल्लें चडच ध्यान वितात म्हण्येत. पुसताकाची कीड या "बुकिमन" म्हळ्ळळें तसया​ांक एक जोक्तें ना​ांि. तशेंच अत्मीक सांल्लग्तांनी लेकािनी चड आसक्त िाकयतेया​ांक "सा​ांत" म्हण सा​ांगोन थोड्या​ांनी तमाषे कचेंयी आसा. पूण सगळें घडबडता लैंगीक भूक लाग्ताना, जर साकी समजणी ना तर आनी साकें मागनिशनन मेळाना तर. युिजणा​ांकच वकत्याक थोडे पािटीां प्रायेसता​ांकयी ह्या भुकेचो साको मतलब समजाना. आयचा पररसरा​ांत ल्हान भुग्या​ांथांययी ह्या भुकेचो पररणाम विसोन येता. ह्या विसा​ां नी लैंगीक अपराि चडतेच िेतात तें आमका​ां सिा​ां आयकोांक मेळता. नेणत्या बाळशा​ांक, अपरायसत चले-चवलया​ांचेर सयत अत्याचार सिा​ांचे म्हळ्ळळापरीां जायात. हाच्या काराणा​ां विश्या​ांत इल्लें विचार-विमसो कची गजन. तान आनी भूक, जा​ांि​िी ती कुवडची, जाण्वायेची, अत्मीक या लैंगीक, आमका​ां आसा ती नैसगीक; एक आपूट सत; कोणेंय ती नाकारांक जायना. हर थराची भूक एक समान न्हय. हर एक तान आनी हर एक भूक त्या त्या िेळार त्या त्या प्रमाणे था​ांबांिवचयी गजन; न्हय तर थांयसर विकार उबजातात आनी क्मेण ती एक मानवसकता जािन पररितीत जाता. पोटाची भूक लाग्ता म्हण चोरून खािांक जायना आनी पोटाच्या भुकेन िोळिळतेया कोणायकी तशेंच

सोडु ां कयी जायना. भुकेल्ल्या​ांक खाण विां िची आमची एक सामाजीक जिाब्दारी. िे शाचे सकानर मात्र न्हय थोडीां उिार मनशा​ांयी हें काम हातीां घेतात. जाण्वाय आनी

अत्मीक भूक था​ांबिांकयी सामाजीक आनी धामीक सांघसांसथे आपलो िािर वितेच आसतात. आिीां केिल (आमका​ां वक्सतािा​ांक) काजाराच्या िोतोनी िेळार का​ां य इल्ली लैंगीक वशखिण मेळतेली तर, आजकाल भुग्या​ां क इसकोला​ांवनांच ता​ांच्या प्राये प्रमाणे इल्ली इली वशखिण विां िचीां काऱ्यक्मा आसा केया​ांत. पूण इतले सिन केयारयी लैंगीक अपराि चडात्त िेचें आमी पळयता​ांि. आयचा पररसरा​ांत हाका पररहार वततलो सुलभ न्हय. आमची व्यल्लक्तगत अवभपराय वकतेंय आसोां हकीगत वकतें म्हण इल्लें िोरािन पळे यार इल्लो पुणी पररहार का​ां य विगांता वततलो पयसयी ना. बुकेल्ले कािळे वकतें कतानत? रसत्यार जर का​ांय खािन चल्ताय तर आमी खा​ांिची ती िसतच आमच्या हाता​ांतली उकलन ितान त. मोलाक घेिन खािांक असक्त जाल्ले मुकार िीसल्लें (!) खाण लोि काडून खािांक का​ांय पाटीां सराना​ांत; अपराि व्हय तरयी एक पािटीां भूक था​ांबिांक चोरांकयी पाटीां सराना​ांत. भुकेल्लो मनीस खािन आसल्ल्या मनशाक पळे ताना आां यडे गळयता म्हण सा​ांगोांक जायना, भुकेन कठीण िोळिळता. मुकार विसचें तें खाण आपणाक मेळचें न्हय म्हण वचांताना ताचे, भुकेची तीिरता, आटे विटे आनीकयी चडतात! भूक म्हळ्ळळी ती एक उचा​ांबळाय जािन पररितीत जाता. जाण्वाय आनी अत्मीक भूक पोटाच्या भुकेपरीां न्हय; ता​ां ची था​ांबिणी मेळच्या आिकासा​ांचेर होांिोन आसता; हे था​ांबाना तेिना​ां थोड्या​ां थांय थोडे विकार उबजोांची साध्यता आसता. पूण लैंगीक भूक एक उचा​ांबळ पररल्लसथतेक पािताना अनाहुता​ांच घडतात मण्येत. हाका मुख्य काराण्ांच नेणापनण आनी नासमजणी, जा​ांि तें भुग्या​ांथांय या

18 वीज क क ों णि

व्हडा​ांथांय. लैंगीक आपराि सिा​ांनीत चडतेच आसात. हाका काराणा​ां वकतें म्हण समजायार मात्र इल्लो पुणी पररहार सांभि जायत. थोड्या गजेच्या सांग्तीां विशीां िाचप्ा​ांचें ध्यान िोडचें मात्र सोडन सविसतार पररहार ह्या लेखनाचो उद्दे श न्हय.

कक ों िी म्हजी माोंयिास: एक उगडास

वशक्षण बोि गजेचें घरा​ांत आिय-बापाय थािन आनी उपरा​ांत इसकोला​ांनी. चेडो आनी चेडूां, चलो आनी चली, िािलो आनी स्त्री - ह्या िोना​ां मिलो अांतर, प्राये प्रमाणे ता​ांचे थांय जा​ां िची बिलािण, इत्यािी विशीां भुग्या​ांक जागरूक कचें गजेचें. िोनयी वलांगा​ांच्या न्हेसणा​ांत माणसुगी आसोां. उग्तें , अधकुनरें न्हेसाण लैंगीक उद्रे क चडिांक एक अवतररक्त काराण जाता. पयलेंच गुप्तीां क्यासेट, वसडी, पेनडर ै ि अनी मोबायला मुखा​ांत्र अांतजानळार उपलब्ध नाका जाल्लीां वपांतुरा​ां पळे िन पेटल्ल्या उज्याक उग्त्या, अधकूनर्या न्हेसणा ि​िीं तेल िोतल्ल्यापरीां जाता. न्हेसाण जायजय माणसुगेचें केिल चवलया​ांकच न्हय चया​ांकयी, स्त्रीया​ांकच न्हय िािया​ांकयी, भुग्या​ां कयी. ल्हान थािन्ांच भुग्या​ांक माणसुगी वशखययार वमनी, लोिेयस्ट आनी डीपनेक न्हेसणा ि​िीं जा​ांिचो गोांिोळ का​ांय उणो जािांक सकातगी? लैंगीक आपरािाचीां वशकार चडाित जािन स्त्री िगानवचांच चड िे कून स्त्रीया​ांक ह्या विशीां अधीक गमन विां िची गजन. थोड्या माध्यमा​ांनी जा​ांिचो विणग्या वपांतुरा​ांचो भोांगसोळ पळे यताना लैंगीक आपरािा​ां विरोध आिाज उठां िची आमचीां थोडीां समाज सुधारका​ां वकत्याक िोगेच आसात. विणगेपण धा​ां पचें म्ह्ार वपांतुरा​ांनी आिा​ांि-एिेचें विणगेपण धा​ां पुांक रकाच्या थोड्या कोले या तावळयो िापारयापररां गी? त्या िेळार िसतूर नातलें; आता​ां जाय वततलें िसतूर घेिांक साध्य आवसल्लांयी िसतूर केिल थोड्या कोया​ांच्या सायजा वततलें मात्र वकत्याक िापातान त? थोड्या​ांक हें वजरिांक इल्ले कषट मातेले. त्या विशीां वि​िीध माध्यमा​ांनी थोड्या​ांनी आपली प्रवतवक्या िाखयया. ताणीां सा​ांगचें सगळें साकें. न्हेसचें आपया खुशेचें, पूण जा​ांि​िी तें हेरा​ांक िे वकचें. मनोविकृती उबजाल्ल्या व्यक्तीक खांयचेंय राजा​ांि उपकाराना. खांयचा िेळार, खांयचा सथळार कोण कशें कोणाक मुखार भेटता म्हळ्ळळें कोणयी नेणा. िे कून सिनतोमूख जाग्रुत्काय गजेची.

----------------------------------------------------

कोांकणी म्हजी माय-भास. म्हणतच, हा​ांिें कोांकणी िाचुांक, समजोांक आनी बरिांक जाय म्हण लेकचें सहज. हें साखें गी?ह्या सिलाक जाप वततली सोांपी ना​ां. म्हाका केिळा बूध कळ्ळळी म्हण म्हाकाच कळीत ना​ां. बूध कळ्ळळी म्ह्ार वकतें? हा​ांि लान भुगो आसताना, घरा​ांत आमीां च्यार जणा​ां: मा​ांय, िाट् टू, भयण आनी हा​ांि. ह्या च्यार जणा​ां मधें विसा​ां -िीस म्हसत उलिणें खांडीत जािन चल्तेलें म्हण हा​ांि वचांता​ां. हें उलिणें खाणा-जेिणाचें, मागण्याचें, व्हवडला​ां कढें बेसा​ां ि मागचें, नािन आां ग-पा​ांग वनतळ ि​िचें, शेज-सा​ांबाराच्या​ांनी उल्लयल्लें कान िीिन आयकोांच्यें, हा​ां -ना​ां -िय-आसा अशें मटव्या उत्रा​ांनी घराभायया​ां कढें सांिाि चलांिचे म्हण आता​ां हा​ांि लेक्ता​ां. घराचो िटार सोडन, िाळा कढे , खडपार, पावडयेंत, राना​ांत आनी शेजाऱ्या​ांच्या घरा भाि ि भयणी सा​ांगाता िचोन येंिचें, ता​ांगेर जेंिचें-खा​ांिचें-वपयेंिचें, म्हज्याच प्रायेच्या ता​ांगेया भुग्या​ां सा​ांगाता खेळचें , हासचें, नाच-चें असया लान कण्या​ांचो साखो उगडास आज-यी मतीपडद्यार येता िे कून त्या हांतार म्हाका बूध कळ्ळळी म्हण म्हजें सा​ांगणें. आता​ां म्हजें शेज-सा​ां बार म्ह्ार कोण? बूध कळच्या िेळा, म्हज्या िाड्या​ांतली १६ घराणीां म्हजो सांसार म्हण्येत.

19 वीज क क ों णि

हा​ांतू, पा​ांच वहांद्वा​ांचीां, एक आवि​िासी आनी उरलेलीां (कथोलीक). ह्या पा​ांच वहांिू घराण्या​ां पयकी, आमच्या आसतीक लागोांच असचें एक तुळू उलांिचें. आमगेर उल्लयल्लें ता​ांगेर आयकाता; तांगेर उल्लयल्लें आमगेर आयकता तशें. िे कून, बूध कळ्ळळी म्ह्ार तुळू भास समजोांक आनी उलिांक येता म्हण सा​ां ग्येत. उरलेलीां च्यार वहांिू घराणीां िेिेग्ाकोांकणी समुिायेचीां.: लागवसलीां, त्ा-िे गेचीां, मराथी-कोांकणी म्हण आमीां लेकचीां. उरलेया तीन कुटमा​ां पयकी कामाचो सांबांध ि​िनन घेंिचीां म्हणजे केलशी (िाट् टुचे अनी म्हजे केस कात्रून िसानक एक पािटीां, कावतनचें पीक लुांितच, भात िनन लेक-पाक मुगिुां चो), िोग सुतार-आच्यारी आनी एकलो आमचो कायाम िजी (सिन सारास्वत कोांकणी, तिळ आमीां कोांकणें म्हण िोलावयल्लीां). आमका वक्सता​ांिा​ांक कोणेंयी कोांक्नें म्हळ्ळळें ना​ां ; आमी पभून ि पभुनलू. अशें हा​ांि द्वी-भाशा पररसरा​ांत बूध कळोन इसकोलाक भती जािांक तयार जालोां. आवि​िावसांक आमी कोगे म्हण आपांिचें (तिळ पररवशसत जात म्हळ्ळळो सकानरी सोब्द आमी नेणा​ांि). आमची मा​ांड, कुपोण, कोांपार, गुरोम, कुकील, भाटी, िोरी आनी िावलचीां, भारीक िावलचीां, कणकेचीां आणी फिोत्या व्हड कोया​ांची ओळ्ळळे लीां सिन अयिजा​ां ह्या एका आवि​िासी घराण्याच्या बायल मनश्या​ां थािन आमीां घेंिची. म्हणजे , आमीां ता​ांच्या िटाराक िेचें ना​ां ; ताणीां आमच्या घरा मुकया आां गणाक येिन व्यापार मुगिुां चो. हा​ांका-यी िसानक एक पािटीां ता​ांिूळ (भात नहीां) िीिन लेक फारीक कचें. तुळू उलांिचीां आमचीां शेजारी कुांबारागेलीां; िे कून मावतयेचीां सिन आयिाना​ां ता​ांगेर थािन येंिची. आयिाना कचेंम काम िाियाचें; बायला​ांच्ये काम अमच्या तशें िाड्या​ांतया १०१२ शेत्काऱ्या​ांगेर साग्वळे चीां बुट्टी कामा​ां कचीं. अशें मराथीकोांकणीां सोडन (आनी वक्सता​ांिा​ांक), उरलेलीां घराणीां इां गवलशा​ांत सा​ां गचें तर transactional relationships. म्हजें पयलें इसकोल पा​ांबूर प्रयमरी. हें बोवळये सा​ां. लोरे स वफगनजेचें इग्र्जे इसकोल. पा​ां च क्लासी एका होला​ांत; िेिेगळीां कुडा​ां नातलीां. हा​ां गा पयया क्लासीक भती जातच, हा​ांि वतस्री भास वशकलोां: कन्ड. ही भास म्हज्या तिळच्या मयसुरू राज्याची भास. क्लासी-भायर कोण पुनेगेल्लो कन्ड उल्द्नातलो. म्हणतच, म्हाका विसता उण्यार च्यार िसा​ां म्हाका लागया​ांत ही भास वशकोांक, उलिांक, िाचुांक आनी बरिांक. पा​ांचव्या क्लावसांत िेता पऱ्या​ांत, कन्ड सोडन लेक्क मात्र वशकांिचें आसलें.

विग्यान, आनी समजा पा​ांचिेंत आयलें. पा​ांबूर इसकोला​ांत एक लान लयब्रेरी आसली. ता​ांतू कन्ड बूक मात्र आसले. चांद्मामा, आनी तसले. कोांकणी ि तुळू बूक वबल्कूल नातले.

सव्याक हा​ांि बोवळये एवलमेंटरी इसकोलाक गेलोां. लागसर मराथी-कोांकण्यामच्या वि​िळान चलांिचें इसकोल बांटकल आसलें. पूण, कोण वक्सता​ांि भुगीं त्या इसकोलाक िचानातली. बहुशा, वफगनजेन आडिारलेलें? आमीां पा​ांच जणा​ां , सिन चेडे, वक्सता​ांि िे कून कोांकणी उलिन्ांच िेचें. ह्या िेळा, म्हाका वकतले कोांकणी सोब्द कळीत आसले? मसत नहीां; का​ांय शेंबोरा​ांनी; हजार खांडीत नहीां. हऱ्येका कोांकणी सोब्दाक तुळू भासेचो सोब्द हा​ांि जाणा​ां ; म्हणताना​ां , कोांकणी म्हजी माय-भास जायार-यी, आमच्या ितुनला भायर का​ांय प्रेजनाची नहीां आसली. िोन िसा​ां एवलमेंटररां त वशक्ताना, म्हज्या िाड्याच्या १६ घराण्या​ां भायर-यी एक व्हड सांसार आसा म्हण गोम्लें. समजा पाट ि​िीं नहीां, बगार क्लावसांत आसच्या भुग्या​ां ि​िीं. हा​ांगा पयये पािटीां कन्ड मा​ांय-भाशेचीां भुगीं म्हाका इसटागत करांक मेळ्ळळीां. िे कून, पाटच्या भायर कन्ड उलिांक मेळ्ळळें . ह्या िेळा, कन्िाच्ये चड सावहतीक बूक िाचुांक मेळ्ळळें . वफगनजेचें इसकोल तर-यी हांगाच्या लायब्रेररां त कोांकणी बूक नातले. हा​ांि सात्वी पास जाताना, म्हज्या खासगी सोब्दा-कोशा​ांत कन्ड चड आनी कोांकणी उणीां म्हण्येत. हऱ्येक कोांकणी सोब्दाक कन्ड कळीत आसले पूण उल्टें नहीां. ह्या िोन िसा​ां नी, चिती भास आयली: वहांिी. ही क्लासी वभत्रली भास मात्र जािन उरली. आमचो वहांिी सर कन्ड पांडीत जाल्ल्यान, वहांिी वशकयार-यी कोांकणी बरिांक कन्ड वलपी वशिाय िु स्री म्हज्या मवतांत गेवलना​ां. आटिी तिळ हायसकूला​ांतली क्लास. आमचें सा​ां. लोरे स हायसकूल लागोन्ांच आसलें. हें कन्ड माद्यम. (तिळ

20 वीज क क ों णि

इां गलीश माद्याम म्हळ्ळळें आमीां कोणें-यी आयकल्लें ना​ां. हा​ांगासर क्लावसांत आनी इसकोलाच्या िटर ा​ांत कन्डाच उल्द्जे म्हण खड्डाय केल्लें. लायब्रेररां त-यी कन्ड साहीत मात्र आसलें. सक्कड सरा​ांक कन्ड उलिांक सलीस जािन येतेलें वशिाय इां गलीश नहीां. कन्डा मा​ां य-भासेच्ये सर चड आसले िे कून आमका​ां कोांकणेची विसर पडोांक ना​ां तर-यी, कन्ड आमची मा​ांय-भास तशें िातािरण आयलें. ियुक्तीक रीतीर कन्ड बामूण हेर बोणक्या​ां वि​िरा​ां प्रास उणें आसलेयान म्हण्येत ते उण्या-सांख्यात कोांकणी वक्सता​ांिा कढें इसटागतेंत मुकार आयले िे कून, कन्ड िापरांच्यें चड आणी कोांकणी उणीां जािन आयली.

सा​ांगच्यें-यी आसलें. हा​ांि सोडन उरलेयानी कन्डा​ांत बरां िच्यें आसलें िे कून म्हाका चड कागिा​ां बरां िचें वबजनेस मेळ्ळळें . ह्या वबजनेसा ि​िीं, आनीां प्रत्येक जािन राकणो िाचलेया ि​िीं, म्हजो खासगी कोांकणी सोब्दा-कोश अधीक तरान िाडलो. कन्ड सोब्दा​ांचो आनी व्यक्नाचो प्रयोग चडताि कोांकणी बव्पी कतेले म्हण म्हजो उगडास!

हा​ांि आटिेंत आसताना, इग्र्जेंत कोांकणी मीसा​ां सुरू जालीां. कोांकणी कांतारा​ां आमी वशकया​ांि. तिळ पऱ्यांत, लातें मात्र आसलें. ह्या निेसा​ांिा सा​ांग्ता, आमीां वियेसेवजच्या राकणो पत्राक िगनणी भरली. कन्ड वलवपांत कोांकणी िाचुांक हा​ां ि (आनी म्हजो भाि-भयण) वशकया​ांि. ह्या िेळाचो एक िािोस उगडास म्ह्ार आमच्या २०-२५ वक्सता​ांि घराण्या​ांत बोांब्य्त आसलेया घोिा​ांक ता​ांच्या (चडताि अवशकपी ि प्रयमरी वशकलेया) बायला​ांनी कागिा​ां बरां िची, जापी जािन आवयल्लीां कागडा​ां िाच-चीां! म्हज्या मोगाच्या रे ड्याक म्हण बरय म्हण एक-िोगा​ांनीां

कक ों िी कणवता सादर सतेिी

सुिानतेर आयलेिार अांटरल्ल्या कोांकणी िािराडी/कलाकार वसपरी सांवपगे आनी ह्याररबोय हा​ांच्या

मुोंब्यिी सती मेलिीन रोवडर गसाच्या मुखेलपणाखाल कविता टर सटान चलांिच्या कोांकणी कविता सािर सतेची मुांब्यची सती आशािािी प्रकाशनाच्या मुखेलपणाखाल, का​ांवि​िली वफगनजेच्या असुप्ा​ांि कोांकणी सांघटनाच्या सह्योगा​ांत का​ांवि​िली इग्र्जेच्या इसकोलाच्या सभासाला​ांत सप्तेंबर २२ ताररकेच्या आयतारा िनपारा​ां ३ थािन ५ पऱ्या​ांत चल्ली.

21 वीज क क ों णि

अत्म्याक शा​ां ती मागून एक वमनुटाचें मिन प्राथनन केलें. ब्रिर हेरालड क्वाडर स मुखेल सयरो जािन हाजर आसून म्हणालो; "मुांबय शेरा​ांत हा​ांि जल्मून व्हड जाल्लोां तरयी,

िोऱ्यणारा​ांची; वहलरी डी’वसलिा, मेलविया फेना​ांडीस आनी िल्ली क्वाडर स िळोक केली. िल्ली क्वाडर सान कवितासािर स्पध्यानच्या रे ग्रेविशीां सा​ांग्तच शारल डी’सोजान कवितासािर सती चलिन िेली. ररया आनी रीनी डी’सोजा हाणीां कोांकणी का​ांतारा​ां गायतच स्पध्या​ां त इनामा​ां जोडलेया​ांचीां ना​ांिा​ां पगनट केलीां; पयलें इनाम: ररयाना ओवलिेरा ओरलेम िु स्रें इनाम: वक्सतीन वमनेजस वतस्रें इनाम: अन्मोल वपरे रा [पयलें आनी िु स्रें इनाम जोडलेलीां, २०२० इस्वेंत गोांया​ांत चलुांक आसच्या कवितासािर सतेच्या अखील भातीय हांताच्या स्पध्या​ां त िा​ांटो घेिांक फािो जाल्लीां] िोऱ्यणारा​ां पयवकांतले मेलविया फेना​ांवडसान अपली कोांकणी कविता सािर केली. सांघटनाच्या तफेन िोऱ्यणारा​ांक कावणको वि​िून मान कतनच सांघटनाचो सथापक अध्यक्ष मानेसत अिरे वलयस वपरे रा आपया उलव्पा​ांत कोांकणी तालेंता​ां क मुकार हाडचेविशेन आमी अनी थोडीां कामा कची गजन आसा िे कून सांघटन त्या विशेन वचांतून आसा आनी समेसत कोांकणी तालेंताक हो एक आिकास फािो जायशें करांक आमची वमनत आसतली म्हणालो. सांघटनाची अध्यक्ष मानेसतीण वहलडा वपरे रान कवितासािर सरतें त िा​ांटो घेतल्ल्या समेसत भुग्या​ांक तशेंच ता​ां का​ां जोक्ती तभेती विल्ल्या समेसता​ांक उल्लास पाटिन उपकार आटव्णेचीां उत्रा​ां उयली.

- िात्मी: वल्ली पायस ---------------------------------------------------

र् डें र् डें नवें नवें

द न माणडयाोंिी

म्हज्या आव्य-बापायच्या स्वावभमानाच्या वमनतेन हा​ांि कोांकणी उलिांक सक्ता​ां , आनी कोांकणी भासेक लग्ती जाल्ले असले स्पधे, कोांकणी भुग्या​ांक आपलीां तालेंता​ां उज्वाडाक हाडां िच्या विशेन खांडीत मजत वितेलीां".

कािी

काऱ्यें वनिानहण केल्ल्या असुप्ा​ांि सांघटनाच्या काऱ्यद्र्शी मानेसत िल्ली पायसान कवितासािर सतेच्या तेग

ह्या वफगनजेचो विगार जािन िगन जािन आवयल्ल्या िीसाथािन म्हजे काळजामना​ांत एका थराचो अव्यक्त

22 वीज क क ों णि

जशें म्हजे गा​ांिा​ांत तशें हा​ांगासर’यी ला​ांब िीग माड-मावडयो िाऱ्याक अपलीां मोडला​ां हालायतायो तसेंच केंळबे अपयो वशरोत्यो िार’य्याक िलयताले. साकावळां च्या अिे साक सुकणीां सािजा​ां म्हजे िसते बगलेन येिन मज्या कुडावभतर वतळू न म्हका नमान कतानत आशें म्हाका भग्तालें अनी म्हजें मन पुळकीत जातालें. एक खांत जी म्हजी मत का​ां तायताली ती ही की थोड्या लोकान म्हजे कान फुांक ल्ले , हें सा​ांगोन की - ह्या वफगनजेचो लोक मात्सो नाकारात्मक स्वभािाचो, वक्सता​ांि भािाडताथांय मात्सो शेळेला तसलो, वफगनजेच्या बर’य्या फायाथांय ता​ांची उपल्लसथती मात्सी विरळ, अनी वकतें वकतें.

सांतोस अनी त्याच प्रमाणान एका थराची कािजेणी घर करून आसलेली गजाल म्हज्या वगन्यानाक आयलेली. सांतोस ह्या खातीर की हो गा​ां ि अनी हा​ांिे जन्माल्लो गा​ांि का​ांय अथिो नहीां, का​ांय तीन चार िरा​ांच्या बस्सा पयणा वभतरलो –

जा​ांि प्रक्वतच्या सोभायेंत या हेर सांल्लग्तांनी िे िाचे भेसा​ांिा​ांनी भरलोलो. का​ांय बरे िोांगोर, रूक, झडा​ां , सुकणीां, सािजा​ां, तोटा​ां , बाटा​ां , अनी हेर सांग्ती अमचे गा​ांिाबाशेन धाराळ प्रमाणान हा​ांगासर ’यी म्हाका पळे िांक मेळ्ळ्ो.

वफगनजेचो आिलो विगार अिचीत काळजा आका​ांताक िळग जािन िे िािीन जालो िे कून म्हाका ता​ांचे जाग्याक नम्ार’ल्लो िे कून म्हका ज्या पुतो वि​िर – जा​ांि वफगनजेच्या लौकीक या आध्यात्मीक वजवणयेविशीां समजोन घेंिचो अिकास लाभलो ना. वफगनजेचो वमन्यान म िरलेले, सलहा सवमवतचे उपाध्यक्ष एका विवचत्र कालेवतचे. Good Morning, Good Afternoon सोडयार ता​ांच्या तोांडा​ांत’थािन िु स्रें वकतेंय येनातलें. साकावळां च्या वमसाक’यी चडताि लोकान हाजर ना आसचें म्हज्या गुमनाक अयलें.

“वतक्कें सा​ांबाळन राि पुता, तुज्या वफगनजेच्या लोकाविशीां वकतें वकतें अयकाला​ां हा​ांिें,” म्हणालागली म्हजी प्रायेसत आिय म्हाका भेसा​ांि िीिन िाडताना. “आिया एका विगाराच्या मात्यार वफगनजेच्या लोकान वनसत्याचें कुांडलें फोडलेलें खांय, गजाल सत या फट तें हा​ांि नेणा.” – म्हणालागली ती. “पूण तो बरो िे ि तुजो हात सोडचोना,

23 वीज क क ों णि

तोच अमचो आस्रो अनी भिानसो,” म्हणालागली ती िो्ा​ांनी धुखा​ां भरोन घेिन. आन्येक गजाल म्हजे गमानाक आयली. ह्या गा​ांिचो लोक सोऱ्येन काजुचो अनी आिा्ा​ांचो सोरो उकडता अनी ता​ांका​ां धरांक गेल्ल्या सबार पोवलसा​ांक ताणीां राना​ांत – काजुांच्या अनी आिा्ा​ांच्या रका पावडां त चीनन घाला​ां , म्हळ्ळळी खबार. ही खबार आयकाया उपरा​ांत म्हज्या हद्या​ांत वभांयाची लान’शी शीर फाशार जािन गेल्ल्या​ांत आज्याप ना.

“फूण पािऱ्यापा​ांनो, हा​ांगासर िोन कुटमा​ां आसात, ता​ांचे विश्या​ांत तुमी मात्सी जाग्रूत सा​ांभाळुां क जाय,” – म्हणालागलो एकलो. “ते िोगी एका काळार लागवशले ईश्ट आसले, पूण आता​ां एकामेकाचे आट्टा​ांग िु स्मान. हे िोन मात्र ह्या वफगनजेंत सोरो उकडतात आनी अमचे वफगनजेचें ना​ांि भांगयतात.” त्या िोनी कुटमा​ांक भेट विां िची आलोचन हा​ांिे केली. त्या घरा​ांक भेट विां िचे पयलें हा​ांिे म्हज्या सा​ांगोड्या​ां क सा​ांगलें – “तुमी म्हजे सा​ांगाता येनाकात. हा​ांि एकलोांच िेता​ां. वकतें कतान त तें पळे व्या​ां ,” - अशें म्हणोन हा​ांिें ता​ांका एका अथव्याच ठीकाण्याचेर रािोांक सा​ांगलें. हा​ांि पयया घरा िेताना घचो िडील पासकाल पाना​ां कोिळू न आसलोलो. म्हाका पळे िन चड का​ांय चकीत जालोना पूण ’येया पाधर, येया फािर’ म्हण किे ल िोवडलागलो. हा​ांिें म्हज्या सियेपरकार घर बेज्मेंत केलें, अनी ताच्या कुटमाची िळक विचारली.

वततयार त्या िसानचो घरा​ां बेज्मेंत कचो िेळ आयलो. वफगनजेगारा​ांक लागवशयान मेळचो, ता​ांची िळक कचो, ता​ांचे आत्मीक अनी सामाजीक समये जाणा जा​ांिचो हो एक बरो आिकास म्हण हा​ां िें लेकलें. त्या प्रकार हा​ांिे म्हजी मा​ांडािळ अनी हऱ्येक हप्त्ा​ांत हा​ांिें घर बेज्मेंत कररजे जाल्ल्या घरा​ांची पट्टी एिोळ’च लोकाक कळयली अनी हेंय िा​ां बून सा​ांगलें की हा​ांि निोच ह्या वफगनजेक आयला​ां िे कून, उपकार करून कुटमाच्या हर सा​ां द्यान घर –बेज्मेंत कचे िीसा अपलें हे र काम बगलेन ि​िरून घरा​ां त हाजर आसचें अनी अपलें कसलेंय सूख-धूख – बरें या िायट , खांत ि बेजाराय - म्हजेलागीां िा​ांटून घेंिची. हें अयकोन लोकाक िती धािोसकाय भगली अनी सबार जण – जे ह्या अिीां म्हका नेणा आसचे – म्हाका सा​ांगात वि​िांक “हा​ांि येता​ां , हा​ांि येता” - म्हण मुखार आयले. म्हाका िड कौतूक जालें. आशें घरा​ां -घरा​ांक िेता​ां – येताना हा​ांिें वफगनजेविश्या​ांत खबार काडली अनी चडताि जािन हा​ांिे उलवयल्ल्या​ांनीां वफगनजेविश्या​ांत, हा​ांगाचे लोकाविश्या​ांत अनी ता​ांच्या चाल चमकाणाविश्या​ांत बरीच अवभपराय विली.

“हा​ांि एकलोच रािता​ां फािर, सद्द्याक,” – म्हणालागलो तो. “म्हजी पतीण कुिैट गेया म्हज्या एका िु िेचो बा​ां ळतेर काडु ां क. िोग पूत िु बाय काम कतानत, एकलो इराना​ांत काम कतान , आन्येकलो बेंगळु रा​ांत इां वजवनयररां ग वशक्ता.” “हा​ांि’यी २५ िसा​ां कुिैट तेलाचे कांपेवनांत िािुतानलोां, फािर,” म्हणालागलो तो व्हड घमांडान. “वनजायकी भागी तुजें कुटाम, तुमची वमनत अनी तुमचें साधन,” - म्हळें हा​ांिें ताका िु स्रें वकतें म्हणचें तें कळानासता​ां. उपरा​ांत एक आडिोस मागलो हा​ांिे ताचेलागीां. “तुजे घरा उपरा​ां त, रोबटागेया​ांचें घर म्हण आयकाला​ां हा​ांिे. म्हाका वतक्कें ता​ांगेर पऱ्या​ांत आपिन िवशनिे? हा​ांि ह्या गा​ांिच्यो िाटो नेणा.” “माफ करा फािर, “म्हणालागलो तो. “जाय जायार हा​ांि तुमका​ां ता​ांच्या आां गणा पऱ्या​ां त पाियता​ां , पूण वभतर येना.” “पूण तुमी िोगी एका तेंपार बरे ईश्ठ असलेयात म्हण अयकाला​ां हा​ांिे. वकतें जालें तुमचे मधें ?” – हा​ांिे कपालार वमररयो घालून विचारलें.

24 वीज क क ों णि

“ती व्हडली काणी, फािर,” म्हणालागलो तो. “गल्पा​ांत आसताना हा​ांि ताका सांपूणन पात्येलोां. पूण ताणें माका विश्वास घात केलो. तें उलिन फायिो ना आता​ां. तुमका​ां हा​ांि ताचें घर िाकैता​ां.” – आशें म्हणोन अमी उटया​ांि.

हा​ांिें रोबटानगेर िचोन घर बेज्मेंत केया उपरा​ांत, ता​ांचे िु स्मानकाये विश्या​ांत अनी िोन मावडया​ां विश्या​ांत चडतीक खबार काडली. “तो वपसो जाला, फािर,” म्हणालो रोबट. “सोरो तकलेक गेया उपरा​ांत वकतेंय उलयता. ताका पयशा​ांचो हांकार आयला. सक्कड भुगीं गल्पा​ांत आसात ने, आता​ां बायलेक’यी िाडया. सोड्या​ां ताची गजाल.” पाटीां गेल्लो हा​ांि थांड बसलोां ना. आन्येक पािटीां िोगा​ांयकी मेळोांक आयलोां. कशेंय िोगा​ांकी समजोन लागीां हाडले. म्हज्या ित्तायेक लागोन कशेंय पासकाल नाखुशेन म्हळ्ळ्ापरीां रोबटानगेर येिन, राजी जािन, िोन पेग् वपयेिन, जेिन म्हाकायी इल्लो िायन वपयेिांक ित्ताय करून गेलो.

तोटा​ांतयान चमकाताना ताणें म्हळें – “पळे या फािर त्यो मावडयो, हा​ांि गल्पा​ांत आसताना तो म्हज्या बायले बुग्या​ां क बरी मजत कतानलो, ता​ांची फोस करांक, हा​ांि ना म्हणाना. अशें करून करून ताणें म्हज्यो िोन मावडयो अपले ताबेन केयो. म्हाका गा​ांिा​ांत येिन रािया उपरा​ांत ही गजाल कळीत जाली. म्हजी भायल बजी बेप्ा ताका वकतेंच कळीत ना.” “खांच्यो त्यो मावडयो?” – विचारी हा​ांि. तो वनराळ हासो हासलो. “मावडयो गेयात फािर, पोरांच्या पािसा-िािाळाक म्हज्यो अनी ताच्यो उण्यार उणें िीसपांचिीस मावडयो जगलाणें मारून मेयात. तशें जाल्ल्यान हो जागो पळे या आता​ां पांणगील पडला. हा​ांि त्या जाग्यार मागीर मावडयो लािांक िचोांक ना.” “मावडयो गेयात, पूण िु स्मानकाय िचोांक ना, नवहांिे पासकाला?” - मळें हा​ांिे हासोन. तोयी हासलो. “तशें म्हाका रोबटाचेर राग ना फािर, हा​ांि गल्पा​ांत आसताना ताणें म्हजे कुटमाक बरें सा​ां बाळ्ळळा​ां. पूण एक िीस सोरो वपयेिन अमी झगडन पडया​ांि अनी उत्राक उतार मेळोन अमचेमधें धुस्मान काय जाली. िोन माडीया​ांची काणी एक नीब मात्र.” मागीर तो हा​ांिे वकतलें परातयारी रोबटानगेया आां गणाक येिांक आयकालो ना.

मुखया मवहन्या​ांत हा​ांिे िोगा​ां यकी मुखार घालून िाड्याचो िीस पवयल्लेपािटीां व्हड गद्दळायेन सांभरम्लो. िोन मावडया​ांची काणी विस्रोन गेली. िोग अट्टा​ांग िु स्मान परत ईसट जाले. ही गजाल घडया उपरा​ांत इगजेथािन पयस गेल्ले वफगनजेगार, युिजण, प्रायेसत, स्रीयो, चवलयो म्हाका मेळोांक येिांक लागयो. “तुमी खरे च जािु गार पािर,” म्हणालागलीां तीां. िोगा​ां अट्टा​ांग चोरा​ांक तुमी इगजे वभतर हाडले , जशें जेजून त्या िोगा​ां चोरा​ांक सगानची बचािी विल्ली.” एक िीस काळोक पडच्या िग्ता एकलो तनान टो म्हका मेळोांक आयलो. “हा​ांि पासकालाचो अनी रोबटाचो सेजारी फािर, म्हाका तुमी भोगवसजाय,” म्हणालागलो तो. “वकतें केला​ांय तुांिें,” सिाल मजें.

25 वीज क क ों णि

“हा​ांिें िे िामुखार अनी मनश्या​ां मुखार िड गुन्या​ांि केला फािर, “– म्हणालागलो तो. “ता​ांचे िोगा​ां मधें िु स्मानकाय रचुांक कारण हा​ांि, म्हका ता​ां चे ईसटागातेव्हयर मोसोर असलो.” “िोन मावडया​ांची काणी वनबाक एक वनिणें , फािर,” म्हणालागलो तो. “काणी िु स्रीच आसा. हा​ांि पासकालामाच्या धुिेचो मोग कतानलोां. फूण ताणीां िोगा​ांनी म्हाका मारा​ांकना​ां मारिन, ताचे िु िेचें काजार कुिैट िायालागीां करयलें.” “तर?”

“ते िोगी सोरो उकडताले अनी सोर’याचीां वपपा​ां नांयत वलपयताले. हा​ांिे फोवलसा​ांक खबार विली अनी पासकालामाचें ना​ांि सा​ां गलें. ताका पोवलसा​ांनी तीन

कना​ाटकाचे बिस्प, आचबा िस्प, पापा फ्रान्सससा सांगाता ------------------------------------------------------------------------------------

26 वीज क क ों णि

मवीन णपोंट - ५८ बेंदूर

रामिोंद्र महाबळे श्वर

मोंगळु िो दे वाधीन

िेट आनी ना

ह्याच सप्तांबर १७ िेर िोनफारा​ां सांगीत प्रेवमां चो वमत्र, मिीन वपांटो आपया ५८ व्या प्रायेर मरण पािलो. तो ताची पवतणा ऐडा, पू त मेलडरीन, आिय एल्लिबाय, भाि िीवियनसररता आनी जोस्वीन-सररता तसें सभार कुटमा सा​ां द्या​ां क आनी ईषटा​ां -मांत्रा​ां क सा​ां डून गेलो. ताची अांतीम विधी सप्तेंबर २० िेर िोनफारा​ां ३:१५ िरार बेंिूर सा​ां त सेबेसत्या​ां िच्या इगजेंत चलयली. विलफी रे वबांबसाच्या सांगीत पां गडा​ां त मिीन एक िीज वगटार खेळटालो. भारीच साध्या स्वभािाचो, मोिाळ आनी खाल्तो पडद्या पाटयान्ांच म्हळ्ळ्ापरीां वकतेंच ना​ां ि आशेनासता​ां सांगीतगारा​ां चो, गािप्ा​ां चो तसेंच प्रेक्षका​ां चो मोगाळ व्यक्ती जािनासलो. ताच्या मणान ि​िीं कोांकणी सांगीत सांसाराक व्हतो नषट जाला. िीज ताका सासणाचो विशेि माग्ता आनी सिन मोगाच्या​ां क तसें कुटमाक शा​ां ती समाधान आशेता. ***********

रामचांद्र महाबळे श्वर शेट, आऱ्यां, तुांबेबीडू, अांकोला, वशवसनचो सप्तेंबर ७ िेर सन्वारा िे िाधीन जालो. ह्या प्रयुक्त ताच्या आत्म्या शा​ां ती खातीर िैकुांठ समाराधन सुक्ारा सप्तेंबर २० िेर िोनफारा​ां १२:३० िरार िै िज्ञ कयाण मांटप, अांकोला​ां त चलयलें. तो ताची पतीण जानकी, भुगीं, सुनोां, नात्रा​ां तसें कुटमाच्या​ां क सा​ां डूम गेला. ताच्या मणान ि​िीं कोांकनी सांसाराक व्हतो नषट जाला. तो एक कोांकणी अकाडे मी प्रशसती जोडल्लो व्यक्ती जािनासा. िीज ताका सासणाचो विशेि माग्ता आनी सिन मोगाच्या​ां क तसें कुटमाक शा​ां ती समाधान आशेता.

---------------------------------------

27 वीज क क ों णि

28 वीज क क ों णि

29 वीज क क ों णि

विश्व कोांकणी केंद्र

िपटे कार सारस्वत समाजािे णवर्द्ाणर्ांक णवश्व क क ों िी णवर्द्ार्ी वेतन णवतरि समारों ि-२०१९

विश्व कोांकणी केंद्र सथापक अध्यक्ष श्री बसती िामन शेणै हान्ी काऱ्यक्माचे अध्यक्षपण घेतलें. विद्यावथांक जीिना​ांत विद्याजननाचे महत्व मनिरीक करन विलें. िक्षीण कन्ड वजल्ला चपटे कार सारस्वत समाजाचे अध्यक्ष श्री प्रिीण कुमार नायक हान्ी स्वागत केलें. काऱ्यिशी मुरळी मनोहर नायक, खजा​ांची श्री सत्य प्रशा​ांत नायक, आनी अिले अध्यक्ष श्री रमानांि राि आनी श्री सिानांि उद्यािर, विश्व कोांकणी केंद्र काऱ्यिशी श्रीमती शकुांतला आर. वकणी, विश्व कोांकणी सांगीत नाटक अकाडे मी सिय उळ्ळळाल श्री राघिेंद्र वकणी, चपटे कार मवहळा सांघाचे काऱ्यिशी श्रीमती स्मीता नायक आनी विद्याथी िेतन उसतुिारी श्रीमती सुरेखा नायक उपसथीत आवशवलांची.

विश्व कोांकणी केंद्र विद्याथी िेतन वनधी ितीन चपटे कार सारस्वत समाजाचे अऱ्ह विद्यावथांक शैक्षणीक श्रेवणरी अध्ययन करचे वपयुसी, वडग्री आनी उच्छ वशक्षणाक रू. २.९६ लाख मौयाचे विद्यावथनिेतन वितरण समारां भ ता. १५-०९-२०१९ मांगळू रू विश्व कोांकणी केंद्रा​ांत चल्लें.

िक्षीण कन्ड वजल्ला चपटे कार सारस्वत समाजाचे ७६ विद्यावथांनी विश्व कोांकणी विद्याथी िेतन घेतलें. कुमारी मधुरा नायकन प्राथनन केलें. श्री प्रीतम नायक हान्ी काऱ्यक्म वनरूपण केलें आनी धन्यिाि समपनण केलें.

----------------------------------------------------

पादू व कालेणजोंत क क ों िी मान्यता णदवस आिरि

30 वीज क क ों णि

कोांकणी भाषक मान्यता मेळल्ल्या सांिभानर आचरण कच्यान कोांकणी मान्यता विनाचरण पािु िा कालेवजांतया कोांकणी सांघान आचरण केलो. मुखेल सैरो जािनावयल्लो मधुसूिन अय्यर आपया सांिेशा​ांत विद्यावथांलागीां उलयलो. असले वसनेमा विद्याथीं थांय आपया जीिनाचो शेिट जोडु ां क चडीत प्रेरण िीांि म्हण सा​ांगालागलो. सभा काऱ्यक्मा उपरा​ांत राजेशान वनिे शन विल्लें ’उरबा’ म्हळ्ळळें मटिें वपांतूर प्रिशनन केलें. वसनेमा उपरा​ां त नटनकारा​ां सा​ांगाता तसेंच ता​ांत्रीक िगान बराबर सांिाि चलयले. वसनेमा विषया​ांत उत्तीम प्रवतवक्या व्यक्त जाली. िेिीर वसनेमा वनिे शक राजेश, कालेज प्रा​ांशुपाल फा| आलिीन सेरािो, कोांकण क्लब सांयोजकी प्रमीळा मसकरे न्हस, अध्यक्ष सन्ी रोवडर गस, काऱ्यिशी ग्यािीन उपसथीत आसले.

---------------------------------------------------णवश्व क क ों िी केंद्र

2030 (VISION TVM -೨೦೩೦) पूरक जािन आसचे “क्षमता यु गेट इन” वशवबराक िवक्षण कन्ड वजल्लाचे िेिेगळे कालेजा ताकुन 75 विद्याथीं िाखल जावलांती. हें तरबेती वशवबर विद्याथींगेले मुखाियले जीिनाक मस्त उपयोग पडतलें अशीां सा​ांगलें. मुखेल सोयरे जािन केरळ कोांकणी अकाडे मीचे अि् ले अध्यक्ष श्री पय्यनूर रमेश पै न विद्याथींक सुभ सा​ांगलें. मुांबयीचे नामनेचे उद्यमी श्री योगीश मया उपल्लसथत आवशवलांची. ता. 09-09-2019 ताकुन 14-09-2019 मेरेन 6 वि​िस पयांत चलेले वशवबरा​ांत वशवबराथींनी तान्ी घेवतले अनुभि आनी चलेले िेिेगळे च्टु िवटका बद्दल ता​ां गेले अवभप्राय वतवळवसले. मुखेल सोयरें नी वशवबराथींक इनाम िा​ांटुन अवभनांिन केलें.

----------------------------------------------------

कणवता टर स्स्ट हाोंिी अखील िारत क क ों िी कणवता स्पर्ध्ा​ांिी पोंणजमाोंत सुणवडली सतड कक ों िी िाषा मोंडळ ग वा बराबर सप्तेंबर १६ वेर िल्ली:

‘क्षमता यु गेट इन” पयले णिणबर समार प सुवाळ विश्व कोांकणी केंद्र ितीन क्षमता योजनेरी पि​िीपूिन विद्याथींक आनी पि​िीधरा​ां क उद्योग सामर्थ्न िृद्धी जािचाक सहाय जािचे तशी मुांबयी ज्योती लेबोरे टरीस सांसथे (उजाला) जांटी आडवळत वनिे शक आनी सी. इ.ओ. श्री उल्लास कामत हान्ी रूवपवसले “क्षमता यु गेट इन” योजनेचे पयले वशवबराचे समारोप समारां भ वि. 1409-2019 क विश्व कोांकणी केंद्रा​ांत चल्लें. विश्व कोांकणी केंद्र सथापक अध्यक्ष श्री बस्ती िामन शेणै हान्ी कायनक्माचे अध्यक्षपण घेतलें. विशन टी. िी.एम.

31 वीज क क ों णि

----------------------------------------------------

आग्राराोंत क क ों िी

साोंपरदायीक पदाों

मा​ांड सोभाणान चलोिन िची, कोांकणी सा​ांपरिायीक पिा​ांची िोन आयतारा​ांची तरबेती, आग्रार सायब सालि​िोर वफगनवजच्या गायान मांडवळच्या सहकारान १५.०९.१९ िेर सुिानतली. वफगनज साला​ांत चल्लया ह्या तरबेतेचें उग्तािण वफगनज उपाध्यक्ष वपयूस एल रोवडर गसान वि​िो पेटोिन केलें. िेिीर काऱ्यिशी विन्सेंट कारलो, सी. ऐडा, कोयर अध्यक्षीण क्लेमेंटीन नोरोन्हा, प्रीता वसकिेरा हाजर आसललीां. जास्मीन लोबो वहणें काऱ्यें सा​ांबाळ्ळळें . उपरा​ांत विश्व कोांकणी कलारत्न एरीक ओझेररयोन तरबेती चलोिन िेली.

32 वीज क क ों णि

बांटिाळचो मा​ांडो, गुमटा​ां पिा​ां , िे कणी, अमर पिा​ांची वशांखळ वशकयली. गुमटा​ांत वकांगस्ली नज्रेत, कीबोडानर एलरोन रोवडर गस आनी गायाना​ांत जेसन लोबो, वडयेल वडसोज आनी ओवलटा गुपूनर हाणीां सा​ांगात विलो. लोरे ट्टो, फरला आनी आग्रार भोांिारा​ांतया ८५ आसक्तिांता​ांनी भाग घेिन ह्या तरबेतेचो फायिो जोडलो. येंिच्या आयतारा २२.०९.१९ ह्या तरबेतेची सांपणी चल्तली. ही तरबेती एिोळ कला​ांगण- मांगळू र, होन्ािर आनी गुपूनर चल्ल्या.

----------------------------------------------------

िे श-भर वजएसटी लागू कची मा​ांडिळ २००० इस्वे थािन उलिन आसले तर-यी, आनी युवपये सकानराक हो कायिो लागू करांक प्रत्येक थरान नरें द्र मोिीन विरद्ध रािलेयान जािना तर-यी लागू कची रीत आनी माप साखी नहीां म्हण आता​ांच्या विरद्ध पाडवतांक, प्रत्येक जािन कोांग्रेसाक, पावटां बो वितेया आथन-शासवत्रांची अवभपराय. सग्ा सांसारा​ांतच आथीक अडचण आसा; त्या ि​िीं रफ्त-जोड िें िया म्हण सकानराची भासाभास. मवहने भर ना​ां ना​ां म्हणतेया सकानरान आज म्हणजे सेप्तेंबर २० ताररकेर एक महत्वाचें मेट काडलें. आपया FY-२० बजेवटां त

आमिी ५% णजणडपी वाडावळ: सकाडराक एक सम्स्सें! आों खिी: आिया अिस्वरा​ांत अमच्या िे शाच्ये आथीक अिसते विश्या​ांत हा​ांिें विसतारून बऱ्यला​ां. ह्या िसानच्या पयया काल्दद्या काळा​ांत वजवडपी िाडािळ ५% क रािया. इतली उणीां िाडािळ स िसा​ांनी पयले पािटीां. अशें वकत्याक जालें म्हण िेिेग्ो अवभपरायो आसात. तर-यी, मोिी सकानराचें निेंबर २०१६ रातारात केल्लें अ-िु डविकरण (demonitization) खांडीत एक काराण म्हण चडताि आथन-शासत्री मा​ांितात. त्या उपरा​ांत "एक िे श, एक वतिो" म्हळ्ळ्ा माथा्ाखाल िे श-भर वजएसटी लागू केल्लें िु स्रें म्हहत्वाच्यें काराण म्हण थोडे आथन-शासत्री मा​ां ितात.

कांपन्या​ांच्या जोडी ियर वतिो िाल्लड्यल्लो सकानर आता​ां वभांयोन गेलो. वतिो ३०% थािन २२% क िें व्यलो, तें-यी अपरे ल १ ताररके थािन. ह्या मेटा ि​िीं सकानराच्या वतजोररां त १.४५ लाख करोड रवपया​ांचो बुराक पडता. तरयी हें बाजाराक रच्चें मेट काडतच, िरा​ां वभतर BSE Sensex १९२१ आां क िाडलो, आनी ३८, ०१४ क रािलो; धा िसा​ांनी पयया पािटीां एका विसाची इतली िाडािळ जाली. तशें, जून २०१९ंां त, हो आां को ४०,३१२ आसलो. आजून, बाजार सकानराची चडीत मेटा​ांक राक्ता कोण्णा! आताों, आमच्या आर्ीक अवसतेिी ों र् डी ों नोंबराों: इां वडयाची वजवडपी २,७२६ वमवलयन अमेररकन डोलर आसोन, सांसारा​ांत आटव्या सथानार आसा. पयया सथानार

33 वीज क क ों णि

अमेररका २०,४९४ वमवलयन डोलरा​ांच्येर आसोन इां वडया प्रास साडे -सात िा​ांट्यान मुकार आसा. तीसऱ्या जाग्यार, चायना १३,०६८ वमवलयन डोलरा​ांच्येर आसोन, आमच्या प्रास ४.८ िा​ांट्यार मुकार आसा. अमेररकाची वजवडपी िाडािवळच्यें माप २.३%, म्ह्ार िसानची अव्वल िाडािळ ४७१ वमवलयन डोलर. अनी चायनाची वजवडपी िाडािवळच्यें माप ६.२% म्ह्ार िसानची अव्वल िाडािळ ८१० वमवलयन डोलर. आमची िसानची िाडािवळच्यें माप ५% जायार, िसानची अव्वल िाडािळ केिल १३६ वमवलयन जाता. अशें नांबरा​ां साखी तुलन कतानना, सांसारा​ांत अजून चायना पयया सथानार आसा. अमेररका आनी चायना अशेंच िाडोन िेतीत तर, २२ िसा​ां उपरा​ांत चायना आनीां अमेररकाची वजवडपी समासम जातेली. २२ िसा​ां उपरा​ांत, इां वडयाची िाडािळ ५% मापान मुकार गेयार, चायना आनी अमच्ये वजवडपी मिलो अांतर िाडोन-ांच िेतलो. नरें द्रा मोिीन विल्ल्या लक्षा प्रमाणें, २०२५ इस्वेंत आमची वजवडपी ५००० वमवलयन अमेररकन डोलर जायजे तर आमची वजवडपी िासीक िाडािवळचें माप हऱ्येका िसान खळानासताना​ां ८% जायजे! हें का​ांय साध्य ना​ां म्हळ्ळळें माप नहीां. मोविच्या ह्या च्यार िसा​ां आिधेंत आथीक व्यिसते ियर चड गुमान विां िच्ये पडतेलें.

लोकाच्या मूटी वभतर गेली तर पायिो ना​ां. नावग्रका​ां मिें ग्रेसत आनी िु बळो म्हळ्ळळें फरक िाडतेलें. सांप्ल्त्ती िा​ांटोन िचाजे जायार, चड अनीां चड मापान लोकाक कामा​ां मेळाजे. आज आमची कामा​ां नातलेली पजान ६% म्हणतात. ह्या नांबरा​ांत, काम कररनासताना घिानर सा​ांबाळचीां बायला​ां येना​ांत. शेत्कार अध्यान िसान प्रास चड िेळ काम नासताना आसतात, ता​ांच्यें लेक येना​ां. पाटन -टायम कामा​ां कतेले लेकाक येना​ांत. स्वांत ल्हान धांिे कतेले, चाय विक्तेले, पकोड विक्तेले, रसत्या िे गेर सामाग्री विक्तेले हे सगळे लेकाक येना​ांत. अशें जर अस्सल बेरोजगारी मेजयार, अध्यानक अधो लोक सिा​ां कामार ना​ांत म्हण्येत. हाका पऱ्यार सकानरान्ांच सोधून कावडजे नहीां-गी? अमेररका​ांत बेरोजगारी ३.७% म्हण लेक वितात. हें लेक आमच्या ६% मापाक तुलना करांक जायना. ्पयलें सा​ांगलेया प्रमाणें , अमेररका​ांत काम कररनासताणा, केिल घर-िार सा​ांबाळन रा​ांिचीां home-maker ि housewife भारीच उणीां म्हण्येत. थांयच्ये शेत्कार बारा मवहने कामार आसतात. आनी अमच्या भाशेन ल्हान रसत्याच्या उद्यमा​ांत असचो लोक-यी उणोां! आमिी ल कािी खातड आनी ों वाडावळ CIA लेका प्रामाणें, चायना​ांत लोकाची िाडािळ ०.३७% म्हण अांिाज. ता​ांच्याच अांिाजे प्रमाणें , इां वडया​ांत लोकाची िाडािळ १.१४%. ह्या ०.७७% अांत्रा ि​िीं, मुकया नोि (९) िसा​ांनीां, इां वडया जण-सांख्या​ांत चायनाक पाटीां घाल्तलो. अमेररकाची जण-सांख्याची िाडािळ ०.८% आसयारयी, आता​ांचो सांखो आमच्या प्रास काल्दो जाल्ल्यान, तुलन कतानना हो आां कडो ०.२% बरबर. िे कून, सुिाते ियर लोकाचो िबाि इां वडया​ांत िाडोन येताना, सांपन-मूळा​ांच्या अवधकाराच्येर झूज िाडतेलें. िे कून, आमची वजवडपी ८% िाडता म्हण विस्वास ि​िररजे तर, जण-सांख्याच्येर वनयांत्रण हावडजे. समाप्ती:

वजवडपी िाडािळ जायार पािाना​ां. तशें म्ह्ार वगरे सत्काय िाडची. िे शाची सांप्ल्त्ती िाडता ती थोड्याच

२०११ इस्वेंत केल्ल्या जण-गणनेचें लेक पाटया मवहन्या​ां त पगनटला​ां , ८ िसा​ां उपरा​ांत. २०२१ सेन्सासाक आनी १८ मवहने मात्र उरयात. ह्या २०११ सेन्ससा​ांत मेळ्ळळे या मावहवतचें अद्ययन कनन, इां वडयाच्या ६४० वजल्ल्या​ां पयकी खांयच्या वजल्ल्या​ांनीां जण-सांखो एक सम्स्स्सें आसा तें आनी तें वकत्याक म्हण समजोांक जाता. आमी केिल ५ वत्रवलयन वजवडपी आथीक व्यिसता जायार पािाना​ां , खातेलीां

34 वीज क क ों णि

थोांडा​ां -यी उणीां कररजे पडतेलीां. त्या विश्या ियर मुखया आां क्या​ांनीां.

-(णिलीप मुदार्ाड) ---------------------------------------------------

35 वीज क क ों णि

कोांकणी कविता सािर सतेची मुांब्य्ची सती तस्वीर्यो ---------------------------------------------------वदी आनी तस्वीरय : ड नालड णपरे रा बेळतोंगडी

मांगळू र: कोांकणी बऱ्यणारा​ां चो सांघ कोांकणी लेखक सांघ, कनानटक हाचो िारषीक िीस नांतूर बज्जोवडच्या सांिेश सभा साला​ांत आयतारा चल्लो. ररचडन मोरासाच्या फुडापनणा खाल चल्दच्या सांघाच्या सुांकाण सवमतीन सांघाच्या चटु िवटकें विशीां आनी आथीक व्यव्हाराचो वि​िर सभे मुखार ि​िलो.

36 वीज क क ों णि

डो. एडिडन नज्रेतान स्वागत मागलो. ररचडन मोरासान लेकपाक प्रसतूत केलें. हाजर आसल्ल्या लेखना​ांनी विचार विवनमया​ांत िा​ांटेली जािन सांघ आवनकी बरो जा​ांिच्याक सल्हा, सूचना​ां विला​ां. डोलफी काल्लस्सयान काऱ्यें वनिनहण केलें. वसज्येस ताकोडे न वधन्वास पाट् ्ले.

37 वीज क क ों णि

कोांकणी लेखक मा.बा. मुक्ती प्रकाश सोज, एडी नेट्टो, जे.एफ. सोज अत्तािर, हेरोल्लल्पयूस, मनू बाह्रे यन, रोनरोच काल्लस्सया, आमचो सांिेश सांपािक विलफ्रेड लोबो आनी हेर हाजर आसल्लीां.

----------------------------------------------------

जैसन णसकवेराि ’ि वत सूर’ सोंगीत प्रेणमोंक णपश्यार घाल्ता

38 वीज क क ों णि

तरूण बुद्वांत जैसन वसकिेरान आपलो चोितो सूर सांगीत सुिाळो ह्याच सप्तांबर २१ िेर मांगळु च्यान सैंट एलोयवसयस कालेवजच्या एरीक मथायस होला​ांत सांभ्रमान चलयलो. हो सांभ्रम सैंट एलोयवसयस कालेवजच्या कोांकणी सांघाच्या सह सांयोजकपणाखाल चलिन व्हेल्लो. सभार तरूण पिा​ांनी हो चोितो सूर भरल्लो. म्हजो ताळो गायतलो नक्तीर िेलीटा लोबो आनी स्वता​ाः जैसनान हा​ां तूां 39 वीज क क ों णि

ताळो विलो आनी सांभ्रम िोडतो केलो. ब्लू एां जेल्साच्या डें झील वपरे रान हाका भारीच यशस्वी रीतीन मुखेल्पण घेतल्लें.

पात्र घेतल्लो. कोांकणी सांघाच्या २५ जणा​ांनी पिा​ांक ता​ांचो

फामाि डर िर सचीन वसकिेरान ह्या यूि सांगीतगारा​ांक निो हुरूप विलो. रस्सेल रोवडर गस बाज वगटार, इलेकटर ीक आनी एकौसटीक वगटारा​ांचेर खेळ्ळळो, आरलन रोवडर गस की बोडानर आसलो, डे रीक डी’सोजान ररिम

40 वीज क क ों णि

वगटार मारलें आनी शािीन फेना​ांडीस लीड खेळ्ळळो. र्यूबन मचािो, एक यूि सांगीत खेळघाडी मांगळु चो, फ्लूट, साक्साफोन आनी हामोवनका खेळोन हाजर जाल्ल्या लोकाक विल्लज्मतािांक पािलो. सौांडहौजान वि​िे सजिन निो प्रकाश हाडलो. फा| डा| प्रिीण माटीस, प्रा​ां शुपाल, सैंट एलोयवसयस कालेज मुखेल सैरो जािनावयल्लो. ताणें जैसनाची िा​ांिट िाखणली आनी म्हणालो, "चोितो सूर, सांगीत प्रेवमांक 41 वीज क क ों णि

भारीच लागीां हाडु ां क सकलो. ही जािनासा एक अत्युत्तम िेिी यूि गािप्ा​ांक आनी सांगीतगारा​ांक सा​ां गाता येिांक तसें सांगीत प्रेवमांक थोडें निेंच सांगीत पकिान िा​ांटुांक. सैंट एलोयवसयस कालेज सिा​ांच उिे िन येंिच्या तालेंता​ांक सहकार विता आनी ता​ांका​ां िेिी विता. हा​ांि जैसन आनी ताच्या पांगडाक सिन यश आशेता​ां आनी असलेच चडीत सांभ्रम जा​ांि​िीत म्हण आशेता​ां."

42 वीज क क ों णि

ह्या सांिभानर उलवयल्लो मा​ांड सोभाण गुकानर एरीक ओझेररयोन सा​ांगलें, "जैसन वसकिेराच्या नव्याच मािररच्या सांगीता मुखा​ांत्र कोांकणी सांगीत सांसाराक एक निो मुखेली मेळ्ळळा. ही ताची सुिानत मात्र, म्हाका

जैसनाचेर सांपूणन पात्येणी आसा की तो आनी ताचो पांगड

43 वीज क क ों णि

कोांकणी सांगीत सांसारा​ांत जैसन वसकिेराच्या ’चोितो सूर’ सांभ्रमान एक निोच िाखलो सथापन केलो. िीज जैसन वसकिेराक ताच्या भविषया​ांत सिन यश आशेता, जै जैसन, जै हो!

----------------------------------------------------

मुोंबोंयत णिश्चन छें बर ओि कामसड एों ड इों डसटर ीस प्रिसय आपलो १४ िो िारषीक प्रशसती प्रिान सांभ्रम सप्तांबर २१ िेर मुांबयच्या वक्श्चन छें बर ओफ कामसन एां ड इां डसटर ी सांस्थ्ान भारीच िबाजान होटे ल कोवहनूर का​ांवटनेंटल, अांधेरी ईसट हा​ांगासर चलयलो. वसवसवसऐ काऱ्यकारी अध्यक्ष, आां टोनी वसकिेरा मडां त्यारान काऱ्यक्म सुिानवतलें. मोल्लन्सांञोर िघीस मट्टमन काऱ्याक अध्यक्ष

यूि मती ता​ांच्या शाथेन फुडाराचें सांगीत मुखेल्पण घेिन, कोांकणी सांगीत ग्रेसत कतेलें आनी ऊांचायेक पाियतेलें म्हण." जैसन आपुण्ांच आपया काव्याळ उत्रा​ांनी आनी वि​िरात्मक उत्रा​ांनी प्रेक्षका​ांचीां मना​ां ताचीां भोगणा​ां काळजा​ांत व्हाळिांक सकलो. आपया प्रिशनना िेळार ताणें ताका कुमक केल्ल्या पोषका​ांचो, कलाकारा​ांचो, कुमकेिारा​ांचो आनी सांयोजका​ांचो उपकार आटयलो आनी चोितो सूर यशस्वी केल्ल्याक िे ि बरें करू ां म्हणालागलो.

44 वीज क क ों णि

डे िीड तोमस आलिारीस, मुखेल सैरो जािनावयल्लो जाणें िारषीक प्रशसत्यो प्रिान केयो वसवसवसऐ वजकलेया​ांक. आसलो. प्रोफेशनल ट्याक्सस हाचो सह कवमशनर डा| 45 वीज क क ों णि

प्रशसत्या​ांचे पोषक विन्सेंट मथायस, आलबटन डबयू डी’सोजा, के. वशांधे, क्लावटलडा आर. वसकिेरा आनी आां टोनी वसकिेरा हाजर आसलीां. प्रशसत्या​ां पयकी, इलेकटर ोन्यूमावटक्स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - उत्तीम

आां टरप्रन्यूर क्यापटन तोमस डबयू वपांटोक, डे वनयल एां ड सन्स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - सािनजनीक सेिा कमा​ांडर िालेंटायन वसकिेराक, विलिीन इां डसटर ीस हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - समाज सेिा कोरीन आां टोनेट रसकीन्हा (िैट डािस) वहका, पटातू ब्रिसन हाणीां पोषण

46 वीज क क ों णि

47 वीज क क ों णि

केल्ली प्रशसती - स्त्री साधकी शरली वसांघाक, आलडे ल एज्युकेशन टर सटान पोषण केल्ली प्रशसती - तरूण आां टरप्रन्यूर साधक रोहन मोांतेरो (रोहन कापोरे शन, मांगळू र) हाका, ररलायेबल एक्सपोट्न स हाणीां पोषण केल्ली प्रशसती - उत्तीम वशक्षण साधन वबस्प पवसनिल जोसेफ ई. फेना​ांवडसाक तसेंच आकेवडया शेर एां ड स्टाक ब्रोकसन हा​ांची प्रशसती - सा​ांसकृतीक, खेळ आनी कला फा| चारल्स िासाक प्रिान जाली.

घराोंत गळपास घेवन मरि

प्रशसती मेळ्ळळे या​ां नी वसवसवसऐन समाजेक विल्ल्या सेिेक उल्लावसलें. वसवसवसऐ सथापक आध्यक्ष, विन्सेंट मथायस, पयलेंचो कामा अध्यक्ष, हेनरी लोबो, प्रशसती सवमती सांयोजक जान डी’वसलिा, सह कामा अध्यक्ष आलबटन डबयू डी’सोजा आनी जान म्ार्थ्ू, विरे क्तोर न्यायिािी वपयूस िास, ग्रेगरी डी’सोजा, लारे न्स कुिेलो, िाल्टर बुतेलो, आग्नेलो राजेश आथयिे , लारे न्स डी’सोजा, जान्सन थेराट्टील आनी सभार सा​ांिे तसे हेर मानेसत हाजर आसले. सुिानतेर वसवसवसऐची २१ िी जेराल जमात चल्ली. आां टोनी वसकिेरा काऱ्यकारी अध्यक्षान ही जमात चलयली. काऱ्यकारी काऱ्यिशी रोहन टे ल्लल्लसान सिा​ांक स्वागत केलें आनी सिा​ांचो उपकार आटयलो. विराम िेळार फा| चारल्स िासान विगिवशनल्लें नाचा काऱ्यक्म साधर केलें.

----------------------------------------------------

आपणाक काम मेळानासच्या कारणाक लागोन घरा​ांत िोरी बा​ांिून गळपास घेिन ह्याच सप्तांबर २१ िेर तीथनहल्लळ्ळळां त ओिीन रे बेल्लोन आपलो जीि काडलो. तो एक उिे िन येंिचो ख्यात गािपी जािनासल्लो. ताका ’म्हजो ताळो गायतलो’ िायवजिरल्ड टीिी प्रिशनना​ांत सेमाय फैनलाक तो पािल्लो. सन्वारा सकाळीां ११ िराशें ताणे आपलो जीि काडलो. मांगळु च्यान एका खासगी कालेवजांत ताणें आपलें एम.ए. सांपवयल्लें आनी कामाच्या बोांटेर आसलो. ताका काम मेळ्ळळें ना तसेंच आपणें गा​ांिच्या​ांती यशस्वी जोडली ना म्हळ्ळ्ान आपया जीिाचीच आशा ताणें होगडायली. ताका ताचें गािपा िे णें पळे िन सभार अवभमानी उबजाल्ले. ताणें सभार ररयावलटी प्रिशनना​ांनी गािन आपली ऊांच प्रवतभा प्रेक्षका​ां क िाखवयल्ली.

ताचो भाि वि​िे शा​ांत कामार आसा. ओिीन जे.एम.जे. सौांडस एां ड लैवटां ग म्हालक लारे न्स-मेसीस हा​ांचो पूत जािनासलो. हाच्या मणानवनमतीां घचीं सांपूणन कांग्ाल जाया​ांत. तीथनहळ्ळळी पोलीस ठाण्या व्याल्लप्तांत हें प्रकरण िाखल जाला​ां. ओविनाच्या कुटमा सा​ां द्या​ांक, अवभमावनांक सैर्या धैर्या​ां क आनी ईषटा मांत्रा​ांक िीज आपली शृद्धा​ांजली अवपनता ---------------------------------------------------48 वीज क क ों णि

49 वीज क क ों णि

50 वीज क क ों णि

51 वीज क क ों णि

52 वीज क क ों णि

53 वीज क क ों णि

बेंगळू र रे णडय णिकेट प्रसार पोंगडाोंत कन्सेपटा िेना​ांडीस आळवा

मांगळु रा​ां त अखील भारतीय रे वडयो केंद्रा​ां त मुख्य जािन कोांकणी काऱ्याक्मा​ां नी आपली श्रेषटता हाडन कोांकणी रे वडयो आयकोिप्ा​ां च्या तसेंच हे र भासा​ां च्या लोकाच्या मानाक पात्र जािन आपलीच म्होर घालन फामाि जाल्लें कन्सेपटा फेना​ां डीस आळिा आयलेिार बेंगळू र आकाशिाणी केंद्रा​ां त आपलो िािर करांक गेल्लें. आता​ां हा​ां गासर कन्सेपटा ओल इां वडया रे वडयो बेंगळू रू आकाशिावणच्या पांगडा​ां त बोल टू बोल 54 वीज क क ों णि

विमान वनल्दाणा​ां त भेटल्लोां आनी ती भेट म्हज्येथांय शास्वीत भेट कसी जाया म्हण. आपूण ताच्याकी अध्यान प्रायेचो तरी डा| गेबररयलान म्हजी ईषटागत आजून वजिी ि​िरया. "हें पुसतक विद्यावथांक एक प्रेरणाचो पुांजो कसो आसा. ह्या पुसतका​ां त आसा श्रमाचें काम आनी ताचो पररणाम. वकतेंच नातल्ल्या थािन एक ख्यात विज्ञानी जािन अमेररका​ां तया युवनिवसनटी ओफ टे क्सास हा​ां गासर प्रोफेसर एवमररटस सथानार आसच्या डा| गेबररयल फेना​ांवडसान जीिना​ां त यश हाडया भारीच पररश्रमान." म्हणालो वकशू बाकूनर डा| फेना​ां वडसा विश्या​ां त उलिन. कामेंटरी विां िच्या तीसऱ्या वट२० वक्केट म्ाच इां वडया-सौत आवफ्रका एम. वचन्स्वामी स्टे वडयमा​ां त कनान टक स्टे ट वक्केट एसोवसयेशना तफेन बेंगळु रा​ां त खेळटाना रे वडयो पांगडा सा​ां िो जाला​ां ती खबार मांगळु गान रा​ां क भारीच सांतोसाची जािांक पािया. कन्सेपटा बराबर पांगडा​ां त वशिकुमार एम.के. आसा, ता​ां त्रीक कुमकेक मोहनराजानी रिीश आसात. कामेंटेटसन जािनासात इां गलीष-शांकरपरकाश, वहां िी वशिेंद्र चतुिेिी अांके-सांखे सा​ां गपी गोपाल कृषण आनी स्कोरर सुनील वधगे जािनासलो.

---------------------------------------------------------

णवज्ञानी डा| गेबररयल िेना​ांणडसािी जीवन िररत्रा

आवचनबालड फुटानडो जाणें डा| गेबररयल फेना​ां वडसाचो जीिन चररत्रा सा​ां गाता घालन सांपािन केया ताणें ताका कुमक केल्ल्या सिा​ां चो उपकार बािुडलो. वि​िीध लेखक, डा| गेबररयलाचे वमत्र, ताणीां ताच्या विषया​ां त आपलीम भोगणा​ां उचारल्लीां ह्या पुसतका​ां त िाच्येतात. असया साधकाक आमच्या समाजेक िळक करून विां िचें आमचें कतनव्य म्हणालो आवचनबालड फुटान डो मुखार उलिन.

’विलेज टू कालेज’ एक ख्यात सांशोधक, विज्ञानी डा| गेबररयल फेना​ां डीस हाची जीिन चररत्रा िायवजिरलड उडु पी िफ्तरा​ां त मांगळू र युवनिवसनवटच्या हर एक कालेजीक ह्या पुसतकाच्यो ख्यात कोांकणी किी तसें मांगळु च्यान कविता टर सट हाचो अध्यक्ष प्रवतयो पािीत जातेयो म्हळा​ां . वकशू बाकुनरान सप्तेंबर १८ िेर सािनजवनका​ां क उग्तायली.

-------------------------------------------------------आपया सांिेशा​ां त वकशू म्हणालो आपूण डा| गेबररयलाक एका 55 वीज क क ों णि

वीज पत्राि मूखपान व्यक्ती जेराडड टवसाडक णमरर नौ मान

सामाजीक िािराडी आनी झुजारी मांगळु चो जेराडन टिसन, जो नागररका​ां च्या कषटा​ां विश्या​ां त आपलो ताळो उभातान आनी फािोतें क्म घेिांक श्रमान िािुतान , मुषकरा​ां कतान हाका वमरन र नौ टीिी च्यानलान "लोकाच्या समया​ां क पररहार हाडच्याक िािुचो उत्तीम व्यक्ती" म्हन मान केला. वमरर नौ भारता​ां तलें एक ख्यात िातान टीिी च्यानल. हाणीां भारता​ां तया पा​ां च जणा​ां क विांचला असलो मान िीिांक आनी जेराडन टिसन एकलो कथोलीक जािनासा ती सांगत मांगळु गान रा​ां क भारीच सांतुषठी हाडटा. नागररका​ां क फािो ती सौलभ्यता मेळच्याक िािुच्या​ांत जेराडान चो हे ळल्लो हात आनी ताचो वसांहा ताळो गजनिणेक. वमरर नौ च्यानेलार जेराडान न शेंबरो समये उग्ते केयात. त्या खातीर ह्या च्यानेलान ताका हो मान िीिन गौरिान्वीत केला. जेराडन एक एम.सी.सी. वसिीक पांगडाचो िा​ां गडी जािनासा आनी तो एक आर.टी.ऐ. झुजारी. िायवजिरल्ड टीविरी ताणें सभार समया उग्ताययात. तो कोणाकच वभांयेना आनी आसल्लें आसल्ल्यापररां च सा​ांग्ता उग्त्यान वकतेंच वलपयनासता​ां . रसत्या​ां नी फोांड, वपयेिांक उिकाचो आभाि, अनीवतची रें ि जमिणी, रसत्या विव्या​ां चो आितार, इत्यािी, इत्याविविशीां ताणें शीिा आनी व्हडा ता्ान सा​ांगला​ां . राजकारणीां पांथाहिान उग्त्यान विला​ां आनी काम जायशें केला​ां . िीज जेराडान क यश आशेिन बरें माग्ता.

---------------------------------------------------------

ओमानाोंतल्या मोंगळु च्याड महान व्यक्क्तोंक एम.सी.सी.पी. ि मान म्ा​ां गलळोररयन क्याथलीक सेंटर ओप ि प्ारीश (एम.सी.सी.पी., सा​ां त पीटर आनी पािल वफगनज) हाणीां आयलेिार आपया सथापनाच्या २८ व्या िसान , सात एन.आर.ऐ. उद्योगसता​ां क मान िीिन सन्मान केलो. जेस्सी वपरे रा, अध्यक्षीण, आपया विशेष िािरान हें काऱ्यक्म मा​ां डून हाडलें. वतका असें भोगलें की आमच्या समाजा​ां त आमचेच म्हळ्ळळे विांचणार उद्योगसत आसात ते जािनासात हे रा​ां क मागनिशनन, ते हे रा​ां क कुमक कतान त सांतोसान वजयेिांक असया​ां क आमीां मान करांक फािो म्हण. ते जािनासात विांचणार उद्योगसत; ता​ां च्या वमसा​ां िान, ध्येयान ताणीां आमका​ां बरी िाट िाखयया आनी आमीां ता​ां का​ां अभारी जािनासा​ां ि म्हळें वतणें.

56 वीज क क ों णि

मांगळू र समाजाचे विांचणार मुखेली, सट्यानली फेना​ां डीस, डोनालड वपांटो, क्लेरेन्स वपांटो, जान गोन्सालिीस सा​ां गाता जेस्सी वपरे रा हाणीां ह्या महान व्यल्लक्तांक सन्मान केलो. गौरव णदल्ल्ाोंिी मटव्यान वळक किी तर: क्ि​िडड साोंक्तीस आनी लीणडया साोंक्तीस; एम.डी. है डर टे क इों टन्याडिनल एल.एल.सी. २००७ इस्वेंत आवयल्ल्या सैकलोन गोनुचो ताका आजून उगडास येता; ताच्या कांपेवनची सुिान त सभार माफाक सैकलोनान वनस्सांतान केल्ली. पूण ताणें तें एक पांथाहिान कसें घेिन ताचें उत्पािन यूनीट आवनकी बवळषठ जािन विसतारायलें.

िू रिीषट आसलेया​ां चीां कामा​ां सिा​ां च यशस्वी जातात. ह्येचपरीां ल्लक्लफडन सा​ां ल्लक्तसान करन्ांच िाखयलें. ओमानाक येिन आपलो बरो फुडार बा​ां िां ु क जाय म्हण आशेल्ल्या ताणें २००३ इस्वेंत आपलीच स्वता​ाःची कांपेनी है डरोटे क सुिान वतली. थोड्याच तेंपान ह्या कांपेवनची बुन्याि थीर जाली. आनी आज है डरोटे क हरकडे न जांय क्ेयन्स आसात थांयसर ओमाना​ां त पळव्येत. २०१६ इस्वेंत है डरोटे क इां टन्यानशनल इटावलयन क्ेयन उत्पािका​ां बराबर सा​ां गोड घेिन ता​ां ची प्रपरथम मेक ईन इां वडया क्ेयन विभाग भारता​ां त सुिानवतलो. भारता​ां त सकान राचो हा​ां का​ां बरोच सहकार मेळ्ळळो. भारताच्या वमवलटरीक है डरोवलफ्ट क्ेयना​ां चो व्यापार जालो, ते स्वच भारत अवभयानाचे पात्रिारी जाले आनी आज ताणीां ता​ां चे पाकाटे अख्या जगत्ता​ां त विसतारले. ह्या सिन यशस्वेक ल्लक्लफडन म्हणटा आपली अधा​ां गीण लीवडयाचो सहकार व्हतो म्हण, तसेंच वमत्र आनी बरें आशेतेले. णलग री डी’मेल्ल आनी माग्रेट डी’मेल्ल ; एम.डी. टे क्न िीट एल.एल.सी वलगोरी डी’मेल्लो िृत्तेन एक मेक्यावनकल इां वजवनयर, ओमानाक येिन आपली शाथी विसतारािांक पािलो. तेल आनी ग्यास उद्योगा​ां त ताणें िािर केलो. ताणें टे क्नोवलफ्ट कांपेनी उग्तायली सथळीय ओमानीसा​ां सा​ां गाता. कांपेवनचो म्ानेवजांग डै रेकटर जािन, तो जािांक पािलो बळ आनी विांचणार सकत ताच्या कांपणेचो आनी ताणें ताच्या कांपेवनचे पाकाटे ऊसिन ती एक अांतरान षटर ीय कांपेनी केली.

वलगोरी म्हणटा ताचो उद्योग सिा​ां च ताच्या पात्येणेन, ’कामेली पयले, लाब उपरा​ां त’. हें ताणें मतीां खांचांिन शेंबोरा​ां नी कामा​ां आसा करून, िु ब्ा​ां क कामाक अिकास िीिन एक बवळषठ कांपेनी उभी केली. तो मांगळु री समाजेच्या िै िीक, सा​ां सकृतीक काऱ्यक्मा​ां क कुमक विां िच्या​ां त प्रथम. तो िु रब्ा भुग्या​ां क आधार विता ज्या कोणाक ऊांच वशकपाक िेची आशा आसा ता​ां का​ां . मुखेल जािन चवलया​ां क. ताका रचना आां टरप्रन्यूर ओफ ि इयर प्रशसती लाबया. डे नीस मसकरे न्हस; एम.डी., प्रेसटीज प्राजेकट् स एों ड इों णजणनयररों ग सपलायस कोंपेनी

ओमाना​ां तलो मांगळु री प्रपरथम उद्योगी तसेंच सभारा​ां क िाट िाखवयल्लो वि​िो करािवळां तया सभारा​ां क ता​ां चोच उद्योग आसा करांक ओमाना​ां त. ३० िसा​ां आिीां डे नीस ओमानाक आवयल्लो. पाटया २४ िसा​ां थािन तो एक ओमाना​ां तलो यशस्वी उद्योगी जािन ना​ां िाडला. ताच्या श्रमाच्या िािरान, तो जयताची वनसण चडोन्ांच आयला एका मेटा थािन आन्येकाक. ताचे चडटाि कामेली जािनासात उडु पी आनी मांगळू र करािळी वजल्ल्या​ां तले.

57 वीज क क ों णि

तो म्हणटा आपूण अभारी जािनासा िोगा​ां समाज मुखेया​ां क डोनालड वपांटो आनी क्लेरेन्स वपांटो, जाणीां ताका िेळार सलहा िीिन जयतेिांत केलो. ताका नवहां च उद्योगा​ां त यश लाबली, नगार ताचें िे िास्पणयी विसतारलें १९९५ थािन रे वतरा​ांनी ताणें वशकिण िीिांक सुिान वतलें. शेंबोरा​ां ियर वफगनजा​ां नी रे वतरा​ां नी ताणें वशखयला​ां , भारता​ां तया वि​िीध वफगनजा​ां नी. प्रसक्त तो िायवजिरलड टीिीर जीवितामृत कोांकणी काऱ्यक्म प्रसार कतान यूट्यूबा मुखा​ां त्र. िु ब्ा​ांचे कषट वनिारांच्या​ां त ताचो हे ळल्लो हात, नवहां च भारता​ां त बगार ओमाना​ां त सयत. ताची कुमक िेताना तो जात, कात, मत म्हळ्ळळें लेल्लखना. रािायेल डी’स जा; एम.डी., मसकट ग लडन सणवडसस

राफायल डी’सोजा सथापक, मसकट गोलडन सविनसस कांपेनी एल.एल.सी १९९३ इस्वेंत सथापन जाली. आजी ती ओमाना​ां त एक प्रख्यात वडसायनर, सपलायर आनी उत्पािक रीफर टर क्स आनी कोलड रूमा​ां ची. पयलें, राफायल १५ िसा​ां पऱ्या​ां त एका कांपेवनांत कामेली जािन िािर कररलागलो. उपरा​ां त ताणें वचांतलें की आपणा थांय आसचें बळ, शाथी विसतारािन आपलीच कांपेनी वकत्याक सथापन करांक नजोगी म्हण. ताका सुिान तेक भांडिाळ, कामेया​ां क िीजा इत्यािी समये आसले तरी तो सिकास त्या​ां थािन सुटोन आज ओमाना​ां तलो एक प्रख्यात उद्योगसत जािन ना​ां िाडला. ताका ताच्या कुटमा थािन मेळल्लो बृहत आधार ताका व्हतो करांक सकलो म्हणटा तो. आयची ल्लसथवतगती ताका ताणें काडल्ली िा​ां िट आनी पीळल्लो घाम्स्ांच कारण म्हणटा तो. पाटया ४० िसा​ां नी सभार िीस तो विसाक १४ िरा​ां घोळ्ळळा, पूण हे सिन ताणें काडल्ले कषट आज फळ िीिांक सकयात. िु ब्ा​ां क कुमक कच्या​ां त राफायल प्रथम व्यक्ती ओमाना​ां त तसेंच पाटीां मा​ां यगा​ां िा​ां त. तोय िान विताना जात, कात ि मत पळे ना. रािायल क्वाडर स: एम.डी., झह्रत आल रवधा, एल.एल.सी.

राफायल क्वाडर सान ताची कांपेनी २० िसा​ां आिीां सथापन केल्ली. आज ती ओमाना​ां त ख्यात सायन कची कांपेनी म्हण ना​ां िाडया. राफायेलान ताचीां स्वपणा​ां काऱ्यगत करांक मेळल्लो अिकास सोवडनासता​ां ताचोच उद्योग ताणें सथापन केलो आनी तो यशस्वी जालो. तो म्हणटा ताका ताच्या उद्योगाक महान पांथाहिान आसलें फायिो हाडु ां क. तो म्हणटा की, जर पांथाहिान ना तर तुका तें बिलुांक उत्साह िीना म्हण. ताणें श्रमान िािर केलो आनी ताकाच ताणें बिवललो जा​ां िच्याक एक शाथेचो उद्योगसत. ताची यश ताच्या कुटमाची आनी ताची पतीण आग्नेसाच्या सहकाराची म्हणटा तो. तसेंच ताचें जयत जािनासा सहकार ताच्या कामेया​ां चो, जे केन्ा​ां य उभे रािोन जाय तो सहकार ताका वितात. णदलीप डे वीड क रे या; एम.डी., स्कै उनायटे ड ल णजसणटक्स

विलीप डे िीड कोरे या, मोगान मांगळु गान र ताका आपयतात विलीप म्हण; हाणें ताची स्कै युनायटे ड लोवजसवटक्स २००९ इस्वेंत सथापन केली, कसटम ल्लक्लयरे न्स आनी सथळीय टर ान्सपोटे शनाक. आज ती एक फ्रेयट फोिान डर जािन कागो खांच्याय जगत्ताच्या कोनशा थािन मनशा​ां क हाडु ां क कुमक कतान . विलीप म्हणटा की ताका आसल्लें एक स्वपाण एक टर ान्सपोटे शन उद्योग आसा करांक भारता​ां त ताचें ग्राज्युयेशन जाल्ल्याक्षण. असें तो काम कररलागलो टाटा-४०७ टर क मोलाक घेंिच्याक. पूण कारणा​ां तर ताका काम सोधून गलफाक येंिच्याक पडलें आनी तो िु बाय येिन पािलो. हा​ां गासर तो ९ िसा​ां काम कररलागलो २००४ तें २००९ पऱ्या​ां त

58 वीज क क ों णि

आनी उपरा​ां त ताणें ताचोच उद्योग सथापन केलो. तो म्हणटा की, ताका हीां उत्रा​ां भा​ां गाराचीां जािांक पािलीां: "काम मेळटा म्हण वचांतून रािानाका, चीांत वकतलीां कामा​ां तुांिे हे रा​ां क आसा कऱ्येत म्हळ्ळळें ." णवलबर डी’स जा; एम.डी., रावायी समद आल िान टर े णडों ग

विलबर डी’सोजान ताची िृत्ती सुिान वतली १९८२ इस्वेंत एक वसिील इां वजवनयर जािन कुिेयटा​ां त, हा​ां गासर तो ३ १/२ िसा​ां िािुरलो. उपरा​ां त तो थोडीां िसा​ां मुांबांयत िािुरलो आनी १९८९ इस्वेंत क्तो मसकटाक येिन सुल्टानेट ओफ ओमाना​ां त काम कररलागलो. २६ िसा​ां कन्सटर क्षना​ां त काम कतनच गलफा​ां त ताणें वचांतलें की आपलीच कांपेन हा​ांिे वकत्याक सथापन करांक नजो म्हण. २००८ इस्वेंत ताणें ताचीच स्वता​ाःची कांपेनी रािायी समि आल शान टर े वडां ग सुिान वतली मात्र नांय २०१७ इस्वेंत ताणें ताची िु स्री कांपेनी मोडनन इां टन्यान शनल एल.एल.सी. सथापन केली. तो म्हणटा, सुिान तेक तें जािांक पािलें एक व्हडलें पांथाहिान एक उद्योग सथापन करांक. तो सिन आधार िे िाचो म्हणटा, ताचीच ससाय ताका जयतेिांत कररलागली. ताच्या आियबापायन विल्लो आधार आनी ताची पतीण बीना डी’सोजाक वतच्या खळानासच्या आधार-सहकाराक. अध्यक्षीण जेस्सी वपरे रा आनी वतची सगळी एम.सी.सी.पी. काऱ्यकारी सवमती मान सांभ्रम काऱ्याक िेिीर आसली.

---------------------------------------------------------

59 वीज क क ों णि

60 वीज क क ों णि

61 वीज क क ों णि

62 वीज क क ों णि

63 वीज क क ों णि

64 वीज क क ों णि