Veez Konkani Global Illustrated Konkani Weekly e-Magazine in 4 Scripts - Devnagari Script.

सणित्र् हफ्त्याळें

अक :ों 3

सोंख : 27

जून 18, 2020

नाटक शेताोंतल मान कलाकार

वाल्टर मेंड न्सा 1 वीज क क ों णि

नाटक शेताोंतल मान कलाकार -

वाल्टर मेंड न्सा

मसकता​ांतल्या मांगळु री मुळाच्या अनिवासी कोांकणी कथोलीक निसता​ां वा​ां मोधें जायते फा​ां नकवांत आिी पामाध कलाकार, िाटनकसत, बरवपी आिी सांगीतगार आसात. ह्या सर्व कलाकरा​ां िी मसकतच्या भा​ां ग्राळ्या धर्तेर कोांकणी भाशेक, सांसितेक आिी कलेक एक बळवांत स्थाि निला​ां आिी लोका थांय कोांकणी िायजाचो मोग रुता केला. मसकता​ांत नजयेल्ल्या जायत्या पर्या कलाकरा​ां पयकी थोड्ा​ां चीां िा​ां वा​ां उलो कचीं तर ते जाविासात - अमर मीकयाक्स, ए. एल. मोिीस, वाल्टर मोांतेरो, जेरी डी मेल्लो पयल्या पांग्तीर येतात. सांगीतगारा​ां पयकी, साल्ा​ां व रायाच्या कुनळयेचो सांगीत सर्धार म्हण नबरुिा​ां कीत अपोनलिारीस सोज, मसकता​ांतल्या कोांकणी सांगीताचो ’राय कुांवर’ म्हण िा​ां व वेल्लो ओस्वळड सोज भाररच्च िा​ां वाडिीक. ह्या सर्वा​ां मधें िाटक कलेंत एक प्रबुद्ध कलाकार आिी जायत्या​ां क मोगाचो िट

म्हण िा​ां व वेल्लो एकलो जाविासा वाल्टर मेंडोन्सा. १९८२ वोर्सा मसकताक आनयल्ल्या तवळ थावि आपल्या व्यसत व्रनिपर नजनवताच्या मधेंय कोांकणी मात्र िांय तुळू िाटकाच्या शेता​ां तय जायतो खळमीतिासतािा वावर केल्लो मालघडो कलाकार हो जाविासा. मांगळू र कथोलीक केंद्राच्या सर्व ल्हाि या व्हड सा​ां सितीक कार्यािीां लोकाक िािोस कर्चे िाटकुळे प्रिर्शि कर्च्या​ां त हाचो उकल्लोलो हात. जायत्या काळाथावि जायत्या कोांकणी तसें तुळू िाटका​ां चें निगिर्शि कर्ि, तर्या कलाकरा​ां क तभेती िीवि, स्वांत अनभियि कर्ि, िाटक

2 वीज क क ों णि

प्रिर्शि यशस्वी केल्ली शाती हाची. वीज कोांकणी अपल्या जागतीक कोांकणी वाचप्ा​ां क मसकता​ांतल्या ह्या उिीम आिीां प्रबुद्ध कलाकराची लागनसल्याि वळक करि ् निवांक खूश पावता. जल्म, सुणविल्ली जीि आनी कुटमा णजवीत मांगळू र नियेसेनजच्या िा​ां वाडिीक आिी िे ण्याभरीत फीर्गजा​ां पयकी एक जाविासा – पुिूर माय िे िे वूस फीर्गज . मांगळू र श्हे रा थावि सुमार चाळीस नकलोमीटर पयस आसच्या ह्या फीर्गजेंत जायते पामाध कलाकार उिे वि आयल्यात. ह्या फीर्गजेंत नजयेवि आसल्लें िे वोत आिी कषटी जोडें िे वाधीि लुवीस आिीां िे वाधीि नहलडा मेंडोन्सा हा​ां चे. िे वाधीि लुवीस मेंडोन्सा ताच्या तरय ् ापणार थावि पुिूर्च्या पांचायत िफ्तरा​ां त वावर कर्तालो. ताका भाररच्च नशसतेचो आिी घिाचो मिीस म्हण पुिुरा​ां तलो लोक वळकातालो. िे वाधीि लुवीस आिी नहलडा मेंडोन्साच्या चवगा​ां भूर्​्ा​ां पयकी मालघडो जावि वाल्टराचें जि​ि

जाल्लें. वाल्टराच्या पाटलो भाव आर्तर आता​ां य पुिुरा​ां त वसती करत ् ा. जोयस काजार जावि ताच्या कुटमा सा​ां गाता मांगळु रा​ां त वसती करत ् ा. निमाणो भाव जेरोम आलवीि, वाल्टरा सा​ां गाता मसकता​ांत काम कर्ि आसा आिी ताच्याच्च सा​ां गाता नजयेता वाल्टराचो ड्ाडी तो बोव ल्हाि आसतािा​ां च्च अकस्मत मरण पावल्लो. तेि​िा​ां , ताच्या आवयि िर्नसांगाचें काम करुांक सुरू केल्लें. वाल्टर आिी ताच्या भावा​ां -भयनणचें पोसप ता​ां च्या आनजयेि आग्ने स मसकरे िस आिी नतच्या भयणीि जोस्फीि मसकरे िस हाणीां भाररच्च मोगाि केल्लें. “ आमची व्हडली मा​ां य आग्नेस मसकरे िस आिी नतची भयण जोस्फीि मसकरे िस हाणीां आमका​ां चवगा जणा​ां कय, सकयल िवर्ल्यार मूय वोरात या वयर िवर्ल्यार कावळो झोांपोय मारीत म्हळ्ळ्ळ्या बरी भाररच्च मोगाि पळयी ल्लें; वागनयल्लें.” असें म्हणता वाल्टर मेंडोन्सा आपल्या आज्येच्या मोगा-

3 वीज क क ों णि

मयपसाक नियाळ करूि. “ हा​ां व एस. एस. एल. सी. पररक्षेंत उिीर्ण जाल्ल्या तवळ Raliegh – Made in England सायकल म्हाका इिाम जावि नतणें निल्लें. तें सायकल सोडि पुिूर कोलेजीक वेतािा जाल्लो तो सांतोस आता​ां बर्या​ां तली बरीां कारा​ां या बैका​ां आसल्यारय ताका सरी करुांक जा​ां वचें िा. पी.यू.सी. पररक्षा उिीर्ण जाल्ल्या वेळीां भा​ां गाराच्या चेयनिचे हाताचें गनडयाळ इिाम जावि व्हडली मा​ां यि म्हाका निल्लें. असें आमका​ां चवगा​ां जणा​ां कय भाररच्च मोगाि नकत्याचेंच्च उणें जायिात ल्या बरी पळवि, वागनयल्लें. तीां आता​ां िे वाक मोगाचीां जाल्या​ां त; सर्नगांच्या राजा​ां त आसात तरय ता​ां चो उडास आमच्या काळजा​ां -मिा​ां िी अमर जावि ऊर्ला.” वाल्टराचें प्राथमीक इसकालाचें नशकाप पुिूरच्य ् ा माय िे िे वूस प्राथमीक इसकाला​ां त जाल्लें तर हायस्कूलाचें नशकाप सा​ां त नफलोनमिा हायस्कूला​ांत ताणें काबार केल्लें. उपरा​ां त बी.

काम. सि​िे चें नशकाप ताणें सा​ां त नफलोनमिा कोलेनजांत सांपनयल्लें. वाल्टराचो भाव आर्तर पुिुरा​ां त आता​ां य ला​ां कडा​ां चो नडपो चलवि आसा. हो नडपो वाल्टराच्या व्हडली मा​ांयि सुरू केल्लो जाल्ल्याि ताका ’आग्नेस नडपो’ म्हळ्ळ्ळ्या िा​ां वाि वोलानयल्लें. १९७० वोर्साथावि हो नडपो पुिुरा​ां त भाररच्च पामाध जाला. आज काल सगळ्या घरा​ां िी ता​ां च्या रा​ां िच्या कूडा​ां िी ’रा​ां िचो गेस’ आसल्ल्याि ला​ां कडा​ां चो व्यार भाररच्च उणो जावि आयला. तयर मालघड्ा​ां िी आसा केल्लो नडपो बांध कररिासतािा आर्तर चलवि आसा नाटकाोंत काडल्ली ों पयली ों मेटाों आनी ों पयि वाल्टर मेंडोन्सा आपल्या ल्हािपणा च्या िाटक कलेच्या वावरा नवशीां सांनक्षप्त नववर असो निता. तो बोव ल्हाि आसतािा​ांच्च ताच्या थांय िाटक कले थांय नवशेस हुमेि आसल्ली. िे वाचें िे णेंच्च तें

4 वीज क क ों णि

जावांक पुरो. तो प्राथमीक इसकाला​ां त नशक्तािा एकलो भाररच्च पामाध आिी िाटक प्रवीण नशक्षक कुिकाडी नवश्विाथ रै ता​ां का नशकयतालो. त्या नशक्षकाि िाटका नवश्ा​ां त भूर्​्ा​ां क नववर नितािा, वाल्टरा थांय िाटकाच्या कलेची अनभरूच जागी जाल्ली. त्या उपरा​ां त, त्याच्च ल्हाि प्रायेर िाटक या िाटकुळे करुांक आिी आपणा इतल्याक िाटक बरवांक आवकास तो सोिुां क लागल्लो. तेि​िा​ां , ताचो बापूल भाव आां बरोज मसकरे िस, (आता​ां य तो पुिुरा​ां त नजयेवि आसा) ताचो खास नमत्र जाविास ल्लो. ते गािे साग्वोळे चे मिीस. ता​ां का व्हड घर आसल्लें आिी आता​ां य आसा. त्या घराच्या बगलेक एक व्हड गोटो आसा. त्या गोट्ा​ां त आसल्लो उबार एक जागो एका वेनिबरी (स्टे जी बरी) वाल्टराक िीसल्लो आिी त्या जा्ार वाल्टराि ताच्या ल्हाि सा​ां गाती नमत्रा​ां क सा​ां गाता घाल्ले. स्टे नजच्या पडद्ा​ां खातीर घर्च्यो वोली आिी नि​िचीां हा​ां तुळिा​ां हाडल्लीां. िटि कर्च्या​ां क घर्चीां

वसतुरा​ां िेसोवि, मेळल्लें कुांकूम, काजळ, पौडर तोांडाक सारवि मेकप केल्लें. अांबरोजाच्या घरा मुखार सुमार आट वोकला​ां आस ल्लीां. त्या घरा​ां िी आसल्लीां किे ला​ां बा​ां क बसच्या खातीर वापरल्लीां. त्या घरा​ां तली सर्वा​ां त्या िाटकाक हाजर जाल्लीां. सेजाच्या​ां क य आपनयल्लें. कार्याक मुखेल सयरे जावि पुिूर सर्कारी आस्पत्रेचो मुखेल िाक्तेर एम. एस. शेट्टीक आिी पी.डबल्यू. डी. हाचो इजिेर मािेसत लक्कण्ण हे गडे हा​ां का वाल्टराि खुद्ध वचोि आमांत्रण पत्र निल्लें. असें, पयलो कन्नड िाटक “हण तांि हे ण्णू” प्रिर्शि ताणीां केल्लो. हो िाटक बरवि, जायतें अभ्यास कर्ि ताणीां सािर केल्लो िांय बगर वाल्टराि िाटकाचें सांभाषण आिी हे र नवषय िटि करत ् े ल्या​ां क सा​ां गोि प्रसतूत केल्लो जाविासा. त्या िाटकाक आनयल्ल्या सर्वा​ां क िाटक भाररच्च पसांिायेचो जाल्लो. त्या िे कूि, वाल्टर आता​ां य म्हणता “हण तांि हे ण्णू” मुखा​ां त्र ताच्या िाटकाच्या कलेक भद्र

5 वीज क क ों णि

बुयाि पडल्ली आिी ताच्या बापूल भावाक, अांबरोजाक तो सिा​ां ऋणी जाविासा. ताच्या उपरा​ां त, ता​ां च्या माय िे िे वूस इगरज ् ेंत ’बोसतुचें कारबार’ म्हळ्ळ्ळ्या िाटका​ां त सावकाराच्या पुताचो पात्र खेळोांक वाल्टराक आवकास मेळल्लो आिी ताचें अनभियि जायत्या​ां क मेचवाल्लें. फीर्गजगारा​ां थावि शाभासकी मेळल्ली. सा​ां त नफलोनमिा कोलेनजांत नशक्तािा थांयसर आसा केल्ल्या एका कोांकणी गायि स्पर्​्ा​ां त ताच्या वोडली मा​ांयच्या प्रोत्साहाि नतणेंच्च नलखूि, ताळो बसनयल्लें पि – ’सि सि सि, हे चणें भारी पसट’ म्हळ्ळ्ळें रां गीि पि ताणे सािर केल्लें. सा​ां त नफलोनमिा कोलेनजांत त्या

वेळार उडु पी, बांटवाळ, सुळ्य, मड्ांतार आिी शीर्वा​ां तसल्या बायल्या गावा​ां थावि भूरग ् े नशकोांक येताले आिी ताणी ह्या स्पर्​्ा​ां त पात्र घेतल्लो तरय ताका पयलें इिाम मेळल्लें. हो एक भाररच्च सांतोसाचो नवषय वाल्टराच्या नजनवता​ांत आिी आता​ां य ताचो उडास तो काडता. त्याच्च वेळार, माय िे िे वूस इगर्जेच्या युवजणा​ांिी ’डोि बोसको क्लब’ म्हळ्ळ्ळो सांस्थो आसा केल्लो आिी वाल्टर ताचो सा​ां िो जाल्लो . हर्येका व्हडल्या फेसता वेळार इगर्जेच्या मुखळ्या

6 वीज क क ों णि

वटारा​ां त ’डोि बोसको क्लब’ हा​ां च्या बोांिेरा खाल सा​ां सितीक कार्यीां जातालीां. ता​ां तू आपणें बरनयल्ले थोडे िाटकुळे सािर कर्चे आवकास वाल्टराक मेळल्ले आिी त्या तुळू िाटकुळ्या​ां ची िा​ां वा​ां जाविासात – ’भटर े ि नकतापती’, ’सैनतिी येर’ आिी ’बोांबायीि मगे’. ताचे िाटकुळे पळवांक फीर्गजेचो निसता​ां वचो लोक मात्र िांय कोांकण्या​ां चो आिी नहां द्ा​ां चो लोक सयत येतालो आिी िाटकाक शाभासकी पाटयतालो. मांगळु रा​ां तले पामाध िाटक बरयणार मोनहनि​िब्ब, मच्चेंद्रिाथ पा​ां डेश्वर हा​ां चे थोडे िाटक हाडवि डोि बोसको क्लबा द्ारीां ता​ां च्या इगर्जेंत सािर केल्ले आिी वाल्टराक ता​ां तू िटिाचे आवकास मेळल्ले . तेि​िा​ां चो तुळू नफल्ा​ां तलो ख्यात िट बी. एस. रामण्ण रै हा​ां च्या सा​ां गाता िटि कर्चें भाग ताका फावो जाल्लें. रमािांि चूर्य हा​ां च्या िाटका​ां त कन्नड आिी तुळू नफल् िटी जयमाला आिी नतची भयण रत्नमाला हा​ां च्या सा​ां गाता अनभियि कर्चे आवकास ताका मेळल्ले. ह्या वोर्वीां ताच्या

अनभियिाक भा​ां गाराची वोप लानयल्ल्या बरी जाल्लें. तेि​िा​ां कोांकणी िाटक सभा हाच्या बोांिेरा खाल डोिबोसको साला​ां त अांतर फीर्गजेचे िाटक स्पर्धे जाताले. वाल्टराि पुिूर फीर्गजगारा​ां च्या प्रोत्साहाि ’सालामाचें कार्भार’ म्हळ्ळ्ळो िाटकुळो बरनयल्लो. त्या स्पर्​्ा​ां त कोड्ाळच्या िा​ां वाडिीक हास्य कलाकार चार्ली नसकेरीक उिीम िट जावि पयलें इिाम मेळ’ल्लें तर वाल्टराक ’सालामाचें कार्भार’ ह्या िाटका​ां त अनभियि केल्ल्या पात्राक िु स्रें इिाम लाबल्लें. वाल्टराचें सि​िे चें नशकाप जाल्या िांतर ताच्या कुटमाच्यािी ताका कुटमाच्या बीसिेसाक वचोांक निल्लें िा. त्या वेळीां, ताचो आप्त आिी मोगाचो याजक मािाधीक बाप जी. एल. डी’िूजाि नवजया ब्ा​ां काच्या चेयरयाि सुांिर राम शेट्टी

7 वीज क क ों णि

लागीां वयक्तीक जावि सांपर्क कर्ि नवजया ब्ा​ां का​ां त वाल्टराक काम मेळाशें केल्लें. त्या वेळीां ताच्या नजनवता​ांत धैर आिी मार्गिर्शि निल्ल्या बाप डी िुजाक नजनणभर अभारी जाविासा​ां म्हण वाल्टर म्हणता. १६ फेबरे र १९७६ वेर नवजया ब्ा​ां का​ां त बें गळु रा​ांत तरभ ् े ती सुरू जावि उपरा​ां त ताका िावणगेरे लागसार आसच्या ’किलगेरे’ म्हळ्ळ्ळ्या ल्हाि हळ्ळ्ळें त कामाक वचाजे पडल्लें. ल्हाि हळ्ळ्ळी तरय िोव मनहये थांयसर काम केल्या उपरा​ां त ताका बेंगळू र आडू गोडी शाख्याक वर्ग जाल्लो. थांय थावि ताका ज्योती निवास कोलेनजच्या शाख्याक वर्ग जाल्लो आिी सगळो शाखो ताच्या हाता खाल आसल्लो. स वोर्सा​ां थांयसर काम केल्या उपरा​ां त मसकतगारा​ां चो मोगाळ िाट् टू मािेसत स्ट्ािली फेर्िा​ां नडसाि ताका ओमाि वीसा िाडल्ली. त्या वेळीां, नवजया ब्ा​ां का​ांत उां चल्या हुद्द्याक वेचो आवकास आसल्लो तरय स्ट्ािी बाबाच्या उत्राक माि िीवि तो मसकताक आनयल्लो.

मोगाची काणी काळजाची राणी – जेस्सांता आपल्या काळजाची राणी जेस्सांताक मेळल्ल्या नवशीां वाल्टर ताच्याच्च उत्रा​ां िी सा​ां ग्ता – “ हा​ां व पांद्रा या सोळा वोर्सा​ां चो आसतािा घडल्ली ही गजाल. िे वाच्या नवनचत्र मा​ां डावळें त हें सर्व जाल्लें म्हण हा​ां वे म्हणचें. पुिुरा​ां त आमचो सेजारी पेड्डी अांकलाची भयण नवन्नी अांनटचें रोसा कार्यें आसा केल्लें. त्या कार्याक स्ट्ािी बाबाची आवय, एनलजाबेत आां टी आपल्या धुवा​ां क, नझटा, िोरीि, जेिेट आिी जेस्सांता, हा​ां का घेवि आनयल्ली. आमीां तर्िीां भूर्गीां माटवा​ां त खेळोि आसतािा, जेस्सांता िावोि येवि म्हाका मुकार आसल्ल्या ’इझी चेरा’चेर बसोांक सा​ां गालागलें . हा​ां व का​ां य पाटीां फुडें पळयिासतािा ताचेर बसल्लोां आिी त्याच्चफरा सकयल पडल्लोां. त्या चेडवा​ां िी त्या ’इझी चेरा’ची ’लुगटा कुट्टी’ पयलेंच्च काडल्ली

8 वीज क क ों णि

आिी हा​ां व पडाशें केल्लें. त्या वेळीां सर्व भूर्गीां म्हजेर हासालागल्लीां. त्याच्च वेळार माका ’इझी चेरा’चेर बसोांक सा​ां गल्ल्या चनलयेचेर, जेस्सांताचेर आकर्शण जाल्लें. जेस्सांताची आां टी, नफलोनमिा, आमीां नतका ’नमन्ना आां टी’ म्हण आपांवचें , ती पुिुरा​ां त कामा निमतीां वसती कर्ताली. इसकालाच्या रजे वेळार नझटा, जेरोसा आिीां जेस्सांता, तेगा​ां य भ-भयण्योां नतका मेळोांक म्हण पुिुराक येतालीां. तसें पुिुरा​ां त जेस्सांताक मेळचो आवकास म्हाका मेळतालो. “त्या आमच्या काळार पुिुरा​ां त नहां िी नफल्ा​ां येिातल्लीां जाल्ल्याि, आमीां पुिूर्चे तर्िाटे नमत्र कोड्ाळ नपकचर पळवांक वेतािा म्हाका

जेस्सांताक मेळचो आवकास मेळतालो आिी ह्याच्च वेळार म्हाका स्ट्ािी बाबाचीय वळक जाल्ली. स्ट्ािी बाब त्या वेळार मैक इलेटरोनिक्स हा​ां तू आवाजाचो इजिेर (सौांड इां नजनियर) जावि काम कर्तालो. मैक इलेटरोनिक्स हाचो म्हालक मािेसत मायकल नपरे रा (बाप फ्रेड नपरे रा हा​ां चो भाव) जाविासा, मैक इलेकटर ोनिक्स सांस्थ्याक अपल्या कटीण स्म्हितेि स्ट्ािी बाबाि वयर हाडल्लो सांस्थो जाविासा. स्ट्ािी बाबाि मैक इलेकटर ोनिक्स खांचागी व्ययक्तीक कारणाक लागोि सोडल्या उपरा​ां त ताका मसकता​ां त काम मेळल्लें. मसकत थावि येतािा म्हाका सोभीत सोभीत वसतुरा​ां हाडतालो. “ हा​ां व बेंगळू र नवजया ब्ा​ां का​ां त कामार आस ल्ल्या वेळा थावि तेि​िा​ां तेि​िा​ां गावाक येतालोां. बेंगळु रा​ां त चार वोर्सा​ां काम केल्या उपरा​ां त एक पावटीां गावाक आनयल्ल्या वेळार ’आां टी नमन्ना’ म्हाका मेळल्ली आिी ती म्हणाली – ’ आता​ां तुका

9 वीज क क ों णि

बरें काम आसा आिी तुांवे काजाराच्या नवश्ा​ां त नचांनतजय. जेस्सांता कसें ?’ . हीां उत्रा​ां आयकातािा म्हज्या काळजाची उडी चडल्ल्यो. ’नपडे सताकय जायजय आसल्लें िू ि आिी िाक्तेराि सा​ां गल्लेंय िू ि’ म्हळ्ळ्ळ्या गानिबरी म्हाकाय जेस्सांताचेर भाररच्च मि आसल्लें. हा​ां वे नतका म्हळ्ळ्ळें – ’ म्हाका मि आसा आां टी पूण, ताका मि आसागी व िा तें म्हाका कळीत िा’ “त्याच्च सा​ां जेर आां टी नमन्नाि म्हाका कोमल्स ऐसिीम पार्लराक आपनयल्लें. ती येतािा जेस्सांताकय आपवि हाडि आनयल्ली. ऐसिीम आर्डर कर्ि नतका नकतेंच्च गरज ् ेचें काम आसा म्हण आमका​ां िोगा​ां कच्च सोडि गेल्ली. आमीां िोगा​ां च्च थांयसर ऊरल्ल्या​ां व. नकतें उलांवचें म्हण म्हाका कळािा जाल्लें. कालुबुलो जाल्लोां तरय हा​ां वे जेस्सांतालागीां नवचार्चांच्च सोडल्लें – ’तुका म्हजे लागीां काजार जावांक मि आसागी?’ जेस्सांताि म्हज्या सवालाक जवाबय निल्ली. ’म्हाका मि आसा पूण मस्िलागीां नवचाररजय.’ ही खबर हा​ां वे आां टी नमन्नाक निल्ली. तसें ती जाली

आमच्या लग्नाची मालीण आिी त्या िीस जेस्सांता म्हाका ’डर ीम गरल ् ’ जावि मेळल्लें. ’हा​ां व कोड्ाळ गेल्ल्या वेळीां जेस्सांताचो अांकल, नमक्की अांकल, (मोगाि आमी ताका ’पा’ म्हण उलो कर्चें आसल्लें), ताणें आमका​ां नपकचराक आपवि वोर्चें आसल्लें. हा​ां वे आिी जेस्सांताि पळनयल्लें पयलें नपकचर जाविासा राजेश खन्नाि अनभियि केल्लें ’आराधिा’. आमचें काजार १९८२ िवेंबर मनहयाच्या २३ ताररकेर भाररच्च िभाजाि जाल्लें. वाल्टर – जेस्सांता जोड्ाक िे वाि फावो केल्लीां िोगा​ां बाळा​ां जाविासात – जेक आिी ज्यूही निनकता. िोगा​ां य भूर्​्ा​ां िी मसकता​ां तल्या वािी कबीर इसकाला​ां त ता​ां चे प्राथमीक आिी हायस्कूलाचें नशकाप केल्लें. सा​ां त आलोनशयस कोलेनजांत सि​िे चें नशकाप केल्लो जेक, स्कोटल्या​ां डा​ां त उां चलें नशकाप काबार कर्ि

10 वीज क क ों णि

चार्डड एकौांटेंट जालो आिी आता​ां Ernst & Young म्हळ्ळ्ळ्या िा​ां वाडिीक सांस्थ्या​ांत बेंगळु रा​ां त काम कर्ि आसा. ज्यूहीि ताचें सि​िे चें नशकाप सा​ां त आलोनशयस कोलेनजांत केल्लें. मसकता​ांत फ्याशि मोडे ल जावि ताणे जायत्या कांपण्यािी वावर केला. त्या पयकी ब्ा​ां क मसकत, ओमािटे ल, ओमाि अरब ब्ा​ां क प्रमूख जाविासात. िु बायच्या Curly Tales म्हळ्ळ्ळ्या सांस्थ्या खाल ताणे जायतें मोडे नलांग केला​ां आिी आता​ां रोशिालागीां लग्न जावि तीां स्वीटजरल्या​ां डा​ां त वसती कर्तात. मसकता​ांतली िाटक आिी कलानजणी १९८२ वोर्साच्या निसेंबर म्हनहया​ां त वाल्टर मसकताक येवि पावल्लो. पोटो सेंटर कांपणेंत स्ट्ािली िाट् टूि ताका वीसा िाड ल्ली आिी काम कर्ि निल्लें जाविासा. मसकता​ांत तेि​िा​ां तुळू कूट म्हळ्ळ्ळो सांस्थो आसल्लो. ता​ां तू जा​ां वच्या वेवेगळ्या तुळू िाटका​ां िी आिी कार्यािीां वाल्टराि पात्र घेतल्लो. ताचे सा​ां िे अजूि वाल्टराक भाररच्च अनभमािाि ताचो िाटकाचो सा​ां गात उडास काडतात.

मसकता​ांत तेि​िा सुरू जाल्लो बळाधीक सांस्थो जाविासा – मांगळू र कथोलीक केंद्र. त्या वेळीां ता​ां तू पुडारी जावि आसल्ले - जेरी डी मेल्लो, अमर मीकयाक्स, ए. एल. मोिीस, स्ट्ािली फेर्िा​ां डीस आिी हे िरी मार्टीस. हा​ां च्या थावि जायतीां कार्यिमा​ां जातािा वाल्टराक जायते सांद्राप मेळल्ले अिी त्या सर्व कार्यिमा​ां िी तो सिीय जावि आपलीां िे णीां वापरल्लीां. त्याच्च वेळार मीकयाक्साि बरवि निगिरश ् ि केल्लो भाररच्च पामाध िाटक ’नसकेराम डर ै वर’ हा​ां तू नसकेरामाचो पात्र कररजय म्हण मीकयाक्साचें टे नलफोि वाल्टराक आनयल्लें. त्या वेळार वाल्टराचें काम आिी िफ्तर मसकत थावि सुमार आडे यशीां नकलो मीटर पयस सोहार श्हे रा​ां त आसल्लें. िाटकाच्या अभ्यासा खातीर हर्येका सुिारा तो सोहार थावि मसकत येतालो. अभ्यासा​ां त पात्र घेतालो. जायत्या आिी नशसतेच्या अभ्यासा उपरा​ां त िाटकाचें प्रिर्शि भाररच्च उां चल्या ररतीि आकेर जातािा मीकयाक्स सांतोसाि बुडोि वाल्टराक वेनिचेरच्च आरावि धर्ि उल्लानसलागल्लो.

11 वीज क क ों णि

मीकयाक्साची वळक जाल्ल्या नवश्ा​ां त वाल्टर असें सा​ां ग्ता – १९७२ वोर्सा​ां त पुिूर लाग्ीां निडपळ्ळ्ळी म्हळ्ळ्ळ्या लागीां मांगळू र कथोलीक युवजणा​ां चें क्ा​ां प आसा केल्लें. ता​ांतू मीकयाक्स हाजर आसल्लो. पािऱ्याबाि रानतच्या वोग्ता आसा केल्ल्या क्ा​ां प फायर कार्या​ां त एकािएक जावि खांचीय तयराय िासतािा एक िाटकुळो सािर कर्चो स्पर्धो आसा केल्लो. त्या स्पर्​्ा​ां त वाल्टराि मीकयाक्सा सा​ां गाता हे र तेगा​ां जणा​ां युवजणा​ां क येंकटा​ां य करि ् एक िाटकुळो सािर केल्लो. हाजर आसल्ल्या सर्वा​ां क तो िाटकुळो रूचल्लो आिी मीकयाक्साक वाल्टराचें अनभियि पसांध जाल्लें. ’नसकेराम डर ै वर’ िाटका उपरा​ां त मसकता​ांत सा​ां त पेद्रू आिी पावलू इगर्जेच्या सभा साला​ां त जाल्ले िाटक जाविासात मािेसत लोरे न्स नपांटोि बरनयल्ले ’चोकेलेट’ आिी ’नसटी नकचि’ िाटक प्रमूक. ह्या िाटका​ां िी वाल्टराि प्रमूक पात्रा​ां िी अनभियि केल्लें. वाल्टर मोांतेरो हाणीां बरवि निगिरश ् ि केल्लो िाटक ’शेगुणाची सूि’ मसकता​ांतलो सुपर हीट िाटक म्हण्येत. हा​ां तू वाल्टराची पतीण जेस्सांता नहणें शेगुणाची सूि जावि िटि केला​ां .

हाच्या उपरा​ां त जाल्लो आिी जायत्या काळाक उडासा​ां त ऊर्च्या तसलो मजभूत िाटक जाविासा मािेसत आरत ् र डी सोजाि बरनयल्लो ’नजवीत’ िाटक. ह्या िाटका​ां त इल्लें िवेंसा​ां व हाडि, ताचें निगिरश ् ि कर्ि, लोकाक िाधोशी करुांक वाल्टर प्रमूख कारण जाल्लो. मांगळू र कथोलीक केंद्राचीां जायतीां सा​ां सितीक कार्यीां जातालीां. ता​ांतू वाल्टराि जायते िाटकुळे बरवि, निगिरश ् ि करि ् , िटि कर्ि मसकता​ांतल्या लोकाचीां मिा​ां जीकल्लीां. थोड्ा िाटका​ां िी जेस्सांतािय ां िटि केल्लें आसा. वाल्टर एक बरो कार्यिीर्वाहक जावचांय पामाध जाला. पयल्या कुमगाराक, जल्ा निसा​ां च्या आचरणाक, सा​ां सितीक कार्या​ां क आिी हे र जायत्या सिराच्याकी चड कार्या​ां क ताणे कार्य िीर्वाहण केला​ां . ह्या मुखा​ां त्र जायत्या लोकाचीां मिा​ां य तो नजकला. मािेसत प्रकाश िायक मसकता​ांतलो एक बळवांत मुखेली आिी सांघटक. हाच्या मुखेल्पणा

12 वीज क क ों णि

खाल ‘स्पांि​ि’ म्हळ्ळ्ळो कला सांस्थो मसकता​ां त उबो जाल्लो. त्या सांस्थ्याि जायती सा​ां सितीक कार्यीां मसकता​ांत आसा केल्लीां आसात. त्या सर्व कार्या​ां चे िीर्वाहण वाल्टराचांच्च कर्चें आसल्लें. मािेसत प्रकाश िायका मुका​ां त्र बेंगळु रा​ां त रवी बस्रूर हाच्या नपांतुरा​ां त अनभियि कर्चो एक आवकासय वाल्टराक मेळल्लो तरय व्रनिपर कामाच्या राटावनळां िी वाल्टराक बेंगळू र वचोांक जाल्लें िा. मसकता​ांत मांगळु री मुळाच्या सर्व जणा​ां सा​ां गाता वाल्टर भर्साता आिी ता​ां च्या कला प्रिर्शिा​ां िी पात्र घेता. िोि वोर्सा​ां पयलें ओमाि नबल्लवा​ां िी

आसा केल्ल्या ता​ां च्या वार्नषकोत्सवाच्या सांभ्रमा​ांत ’गेज्जेनगरी वैभव – कोटी चेन्नय ’ म्हळ्ळ्ळो चाररत्रीक िाटक आल फलाज होटे लाच्या सभा साला​ां त वाल्टराच्या निगिर्शिाखाल प्रिर्शि जाल्लो. मांगळू र कथोलीक केंद्रा​ांत वाल्टराि सा​ां सितीक कार्यिर्शी आिी आत्मीक कार्यिर्शी जावि िोि वोर्सा​ां सेवा निल्या आिी केंद्राच्या वाडावळे क कारण जाला.

13 वीज क क ों णि

खा​ां ि निां वचें भाग म्हाका फावो जाल्लें . आता​ां य गावाक गेल्ल्या वेळीां, हा​ां व ताच्या फोांडालागीां वचोि मागणें कर्ता​ां .

वाल्टराच्या काळजा ग पाोंतली उत्राों १. िे वाि म्हाका भा​ां ग्राळें कुटा​ां ब फावो केला​ां आिी त्या खातीर िे वाक हा​ां व सिा​ां ऋणी. २. म्हजें धू ज्यूही म्हज्या कषटा​ां त आिी िु खा​ां त वा​ां टेली जावि म्हाका प्रेरणाची सकत जाल्लें जाविासा. ताणे निल्ल्या धैराि हा​ां व सांतोसाि नजयेवि आसा​ां म्हण्येत आिी व्रनिपर नजनवता​ां त समधािेि म्हजेंच्च बीसिेस कर्ि आसा​ां . ३. म्हाका जायत्या ररनतिीां सा​ां बाळल्लो मािाधीक बाप जी. एल. डी िूज बेंिूर फीर्गजेंत नवगार जावि आसतािा हा​ां व वचोि ताका जायत्या पावटीां मेळतालोां. थोड्ा वोर्सा​ां पयलें, एक पावटीां हा​ां व गावाक गेल्ल्या वेळार तो अांतरल ् ो म्हळ्ळ्ळी खबर मेळल्ली. ताच्या मोर्णाच्या पेटेक

४. म्हजी व्हडली मा​ां य अग्ी मा​ां य, नतची भयण (नतका आमी मौशी म्हणचें), व्हडली मा​ां यची आवय, म्हजो पप्प आिी मिी हा​ां च्या फोांडालागीां वचोि अजूचय ां हा​ां व मागणें कर्ता​ां . ५. आमका​ां चवगा​ां बावा-भयण्या​ां क मोगाि पोसल्ली म्हजी व्हडली मा​ां य, अग्ी मा​ां य, एका वोर्सा हा​ां व बेंगळू र थावि पुिूर्च्या फीर्गज फेसताक आनयल्ल्या वेळार आकस्मीत मरण पावल्ली. नतणें म्हज्या उसक्ार प्राण सोडल्लो. हें म्हजें भागच्च म्हणाजय. ६. आमच्या पयकी नतस्रें भयण जोयस, प्रसतूत कोड्ाळा​ां त वसती कर्ता. नतचो पती मािेसत नसपररयि नमिेजस. १९७६ इस्वेंत म्हाका

14 वीज क क ों णि

ताणे ताचें ल्या​ां बरे टा स्कूटर इिाम जावि निल्लें. ताचेर बसोि हा​ां व मांगळू र थावि बेंगळू र पावल्लोां. जोयस आिी नसपररयि बावोजीक हा​ां व सिा​ां ऋणी ७. म्हाका मसकताक हाडल्लें आमच्या िाट् टूि, स्ट्ािी बाबाि. ताका आिी ताच्या सोभीत सुांिर पनतणेक, नवनन्नफ्रेडाक हा​ां व अभारी. ८. आता​ां मसकता​ां त आमच्या कुटमा​ां त हा​ां व, म्हजी बायल जेस्सांता, म्हजो भाव आलवीि आिी चार पेटे, निकी, स्कैलर, कोडी आिी नझिा आसात. होच्च म्हजो सांसार. ९. सर्वेस्पर िे व अमा​ां सर्वा​ां क राकोि वोरोांिी आिी बरें जालें तर िाटक शेता​ां त आिीकय जायती सेवा निवांक हा​ां व आशेता​ां .

--------------------------------------------मसकता​ांतल्या कोांकणी लोकाचो ’पानत्रयाकक’ म्हण िा​ां व वेल्लो, मसकता​ां तले ’कोांकणी रत्न’ म्हण नबरुिा​ां तीक मािेसत स्ट्ानिसलाव थोमस नहलरी फेर्िा​ां डीस मसकतगारा​ांक मात्र िांय आख्ख्ख्या कोांकणी सांसाराक ’िाट् टू’ म्हण्ंचांच्च वळनकचो आिी मोगाचो. मांगळू र कथोलीक केंद्राक अिी

मसकता​ांतल्या कोांकणी लोकाक िाट् टूि निल्ली सेवा अमूल्य जाविासा. वाल्टर मेंडोन्साक िाट् टू बोव लागनसल्याि वळकाता आिी वाल्टरा नवशीां िाट् टुचीां िोि उत्रा​ां अशीां आसात : वाल्टर मेंडोन्साक हा​ां व ताच्या तर्िाटपणार थावि वळकाता​ां . तो एक भाररच्च तालेंतवांत िाटनकसत मात्र िांय बरो निगिरश ् क आिी कार्यसुतारी जाविासा. म्हजी भयण, जेनसांतालागीां मोगार पडोि तो काजार जाल्लो. वाल्टर ताच्या तर्िाटपणार थावि पुिूर फीर्गजेंत भाररच्च तालेंतवांत िाटनकसत म्हण िा​ां व वेल्लो जाविासा. १९८२ इस्वेंत वाल्टर मसकता​ां तल्या पोटो सेंटर म्हळ्ळ्ळ्या सांस्थ्या​ां त कामाक आयल्या उपरा​ां त मसकता​ांतल्या कोांकणी िाटक वेनिचेर ताणें मसकता​ांतले हे र फामाि कलाकार, मीकयाक्स, ए. एल. मोिीस, जेरी डी मेल्लो, वलेररयि पेरीस, सांगीतगार अपोनलिारीस आिीां ओस्वळड सोज हा​ां च्या सा​ां गाता मेळोि एका ररनतची िा​ां नतच्च उटनयल्ली. कोांकणी िाटक मसकता​ां त रुता कर्च्या​ां त वाल्टराचो पात्र वोर्तो जाविासा. जायते कोांकणी िाटकुळे ताणेंच्च बरयल्यात, निगिशकि केल्यात आिीां प्रिर्शि केल्यात.

15 वीज क क ों णि

मसकता​ांतल्या तुळू कूटां त ताणें जायत्या िाटका​ां िी िटि केला​ां आिी िाटक मोनगांचीां मिा​ां नजकल्या​ांत. िटि मात्र िांय आसता​ां वाल्टर एक शातेवांत कार्यासुतारी म्हणांय िा​ांवाडला. हासत्या तोांडाचो वाल्टर साद्ा स्वबावाचो आिी कोणायकी कुमक कर्च्या​ां त ताचो उकल्लोलो हात.

---------------------------------------------

“वाल्टराि सािर कच्याक िाटका​ां िी लोकाचीां मिा​ां वोडूि घेंवची सकत आसा. तयाक कलाकरा​ां क अपल्या अिभोगाि तभेती िीवि िाटकाक जयत हाडां वचें ताच्या थांय आसचें वोतेंपण. “ उपकारी ताचें मि. भाररच्च सािो ताचो स्वबाव. सिा​ां अपलें हासकुरें वि​ि घेवि जायत्या​ां चो नमत्र तो जाला. जात –कात, भास िे खािासतािा तो वावर कताक जाल्ल्याि जायत्या​ां क तो मोगाचो जाला. मसकता​ां तल्या कोांकणी समुिायाचो एक बळवांत खा​ां बो म्हळ्यार का​ां य चूक जा​ां वची िा. “ एक मालघडो आिी अिभोगाचो काऱ्यनिवाक हक तो जाविासा. आपल्या नवनशषट शैलेच्या िटिा द्ारीां लोकाचीां कुसाळा​ां िु कासर हासनयल्लो शातेवांत िट तो जाविासा. ”ताचो स्वबाव भाररच्च सािो. अपूण उां चलो िाटनकसत म्हळ्ळ्ळो मिोभाव ताच्या थांय नबल्कूल िा.”

-क्लेरेन्स णपोंट कैकोंब मांगळू र कथोलीक केंद्राचो माजी अ्क्ष मािेसत ल्यान्सी लोबो एक बरो कलाकार आिी िाटनकसत. वेिी सोबांवच्या​ां त ताचो उकलोल्लो हात. मांगळू र कथोलीक केंद्राि आसा केल्ल्या जायत्या सा​ां सितीक काऱ्यािीां ताणें िाटकुळे सािर केल्यात. रां गमांच सोबांवची जवाब्दारी केि​िा​ां य तानचच्च. वाल्टर मेंडोन्सा सा​ां गाता ताणे जायत्या सांिभाक िीां जायत्या िाटक आिी िाटकुळ्या​ां िी अनभियि ताणे केला​ां . ल्यास्न्सच्याच्च उत्रा​ां िी वाल्टर मेंडोन्सा नवशीां िोि उत्रा​ां : “ मािेसत वाल्टर मेंडोन्सा मसकता​ां तलो एकलो स्व-उ्मी. अपल्या सबार तालेंता​ां वोवीं मसकता​ांत वसती कच्याक कोांकणी समुिाया मधें तो लोका मोगाळ जाला.

--------------------------------------------

णकोंक्राटी

िे शा​ां त म्हज्या केन्ना​ां केन्ना​ां नकांिाटी आवाजल्यात पाताळाक हालवि मळबाक का​ां पवि

16 वीज क क ों णि

का​ां य केन्ना​ां कािा कािप्ा​ां की फुटयल्यात

असकत कुनडिीां आसऱ्या जिे ला

िे शा​ां त म्हज्या नकांिाटी आवाजल्यात

थावि सुसकारोि फुांक ल्ल्यो नकांिाटी, आमच्या गुमािा

िे शा गडीर सोजे रा काळजा​ां क

भायर च उरल्यात

गुळ्या​ां िी उमे नितािा

तरी िे शा​ां त म्हज्या केन्ना​ां केन्ना​ां

ताच्या घरा​ां तली नकांिाट,

नकांिाटी आवाजल्यात

रािा , श्हे रा​ां मयिािा​ां िी सयत मासूमा​ां चो माि लुटतािा, फुमारलेल्या गळ्या​ां िी पुरोि गेल्ल्यो नकांिाटी आमका​ां सवयेर पडल्यात िे शा​ां त म्हज्या केन्ना केन्ना​ां

रू ां ि रसते , आकासीां तोपच्या

नकांिाटी आवाजल्यात.

कट्टोिा​ां क रुका​ां मु ळा​ां काप्तािा वाऱ्या​ां त खीर ल्ल्यो

चनलयेक का​ां ठाळ्ळ्ळे ल्या समाजेि

नकांिाटी

आवय गभा​ां त नतचो

िा​ां त , िाक्षी, लोांव चामडें म्हण

गळो काप्तािा नलपलेली नकांिाट

मोया नजनवांची बली नितािा 17 वीज क क ों णि

ताळे नपांजूि भायर आनयल्ल्यो नकांिानटयी कमी मिश्ाच्या गुडिी चेप ल्ल्या कािा​ां भायर च उरल्यात का​ां य केन्ना​ां िे शा​ां त म्हज्या नकांिाटी आवाजल्यात.

- फेल्सी ल ब दे रेबयल

----------------------------------

स्नेहालय िाररटे बल टर सट(री)च्या पयल्या वसते येवजिेिें उदघाटन

स्नेहालय चाररटे बल टर सट, वसते येवजणे मुखा​ां त्र अयेक मयला फातोर स्थापीत केला. कोवीड १९ लाकडौि सांिभाक र, स्नेहालय स्वयांसेवा पांगड

अख्ख्ख्या िक्षीण कन्नड नजल्लाच्या गजेवांत

18 वीज क क ों णि

एपरील ३ वेर अधें भा​ां िल्लें घर फकत ३० निसा​ां िी सांपूणक केलें. ह्या घर्चें उिघाटि ह्याच २०२०, जूि १० वेर करूि श्री नलयो नडकुन्हाच्या कुटमाक हाता​ां तर केलें. पूांजालकट्टे पोलीस ठाणेची लोकामोगाळ पोलीस अनधकारी सबइन्सपेकटर सौयाि ह्या घर्चें उिघाटि केल्यार, मडां त्यार िूरूल हुिा जामा मसीनिचो जिाब अब्दू ल रजाक हाणें िा​ांवा फलक उग्तावण केलें. श्री नलयो नडकुन्हाचें कुटम उपकारी मिाि ह्या घराक ‘स्नेहालय’ म्हळ्ळ्ळें िा​ांव निला​ां . मडां त्यार सेिेड इगर्जेचो सहायक नवगार मा| बा| स्ट्ािी नपांटोि घर आशीवाक िीत केलें. श्री नलयो नडकुन्हाची धूव मेनलटा नडकुन्हा ि घर भा​ां िांु क कुमोक केल्ल्या िानिांक, स्नेहालयाच्या स्वयांसेव का​ां क, नहतैषा​ांक धयवाि समनपकले. ह्या सांिभाक र श्री जोसेफ िासता, स्नेहालयाचे टर सटी, घटकाचे सा​ां िे हाजर आसल्ले. स्नेहालयचो सामाजीक काऱ्यिमाचो मुख्यस्थ श्री नजयो नडनसलवाि काऱ्यिम चलूि व्हेलें.

---------------------------------------------

कामेल गुड , कुटमा​ां क भेट िीवि, ता​ांच्या गजा​ां क पावला. सुमार १,००० वयर कुटमा​ां क कुमोक निल्या. ह्या सांिभाक र मडां त्याराच्या श्री नलयो नडकुन्हा कुटमाचें घर कठीण पररगतेंत आसल्लें. श्री नलयो नडकुन्हा रू. ५ लाक ब्ा​ां क लोि घेतल्यारी, घर सांपूणक करुांक सा् जावांक िा. स्नेहालय पांगड ह्या कुटमाक सांपकक करूि घर सांपूणक कर्ची जवाब्दारी वयसूि घेतलें. स्नेहालय एिऐटी मुख्यस्थ आिी नसवील इां नजिी यर जावि आसचो मडां त्यारा चो श्री सांतोष हाच्या मुखेल्पणा​ां त,

मोंगळू र हा​ां गाच्या कामेलीत भावा​ां िी िटि केल्ले ३ *अपूरबायेचे िाटक यूट्ूबार लभ्य आसात.* लाक डौिाच्या ह्या निसा​ां िी हे िाटक पळे वांक बरो सांद्राप आसा. पळे या, हे रा​ां क नलांक िाडा. िाटक बरे आसात वा िा​ां त यूट्ूबार कमेंटस घालि कळया. *िाटक: िोि नशांगा​ां * _रचि: जो.सी.नसद्दकट्टे , कामेनलत्_

19 वीज क क ों णि

*िाटक: पोसट माटक म* _रचि: जो.सी.नसद्दकट्टे , कामेनलत्_ _नि​िे शि: मिीश नपांटो, कलाकुल् _ https://youtu.be/gj2asFj2YEE

--------------------------------------------

पदायात्रा:

_नि​िे शि: क्ल्ल्यान्वीि फेिा​ां नडस् _ https://youtu.be/myJkiitz1yQ

मुोंबय तें भटकळ प्रवासा - 3

*िाटक: मुांडास* _रचि: जो.सी.नसद्दकट्टे , कामेनलत्_ _नि​िे शि: क्ल्ल्यान्वीि फेिा​ां नडस् _ https://youtu.be/NsV4UdzuLPM

वेंकटापूर ब्रीज िा​ां टूि नशराली पेंटा आयले. हा​ांवू जरा माक्षी पळ्ळ्ळोां. कारण रात्री ( ९:३० p.m) निद्दतिा, चड आसील िू ि वायट जािम्होणू पीविू नि​िनललोां. पाडपोडच्याक िीि पनडलिा. पोट्टा​ां तू गुरू... गुरू...अवाज. तसीां थोडे वेळाि झोराि प्रेशर आयलें.

20 वीज क क ों णि

बेड रूमा लागूि टोयलेट आसा. चार हे ज्जे घाल्चे पणा. तररयी...तडसूि धोचाक जायिा. हा​ां वे लुांनगांतू जाल्लेंम्होणू लेकलें . िसीब ! तसीां जानललिा .ती उां बोळिू , झळझळाविू , पीळिू सुक्कोच कामेक उरलें. कमोडारी बस्नापडे ि पातळ वसत्र फर िे नपांिील अवाज आयलो . जाल्लेम्होणू उट्टाि राबचे धैऱ्य िा . आिी...आिी जाल्यावरी भास जािा . यात्रे भास्ऱ्यसोचे पैलें ही यातिा सुरू जानलली. रात्री धा ते िोि घांटे पऱ्यांत पा​ां चपटे टोयलेटा गेल्लोां हा​ां वू.

घरा​ां तुल्याि भाऱ्यी पडतिा एकेक लीटराची िोि प्लासटीक बाटनलांतू उिाक भोिूक घेतलें. सेक बेगाच िोनन्ननिकाच side pocket तू िवरले. ता​ां तूली एक बाटली नशराली िा​ां टविापडे ि कामा आयली . आन्नेकी बैलूर आिी अिांतवाडी मिें कामा आयली . बस...ताज्जेिांतर ती पीडा िू र जाल्ली.

---------------------------------------------

हे ल्त णटप्स: ४ -माच्चा, णमलार

माक्का भटकळच्याि गोवा वोच्चेनकांता , बेड रूमा​ां तुल्याि टोयलेटा वोच्चें कठीण जाविू निसच्या लागलें . वेळ केनललिा. सीिा िे वाकूनडां तू गेल्लोां. िागेश महालक्ष्मी क तुप्पा निव्वो लाविू ," हो त्रास ताबडतोप बांि किाक जाल्यारी आिी ह्या जन्ा​ां तू तुगेल मूलस्थािारी येिा " म्होणू सा​ां गूि एक उद्दां ड िमसकार घाल्लो. एका निसाक तुमचें काळीज एक लाक पावटीां उडी माताक . काळजा तावि वाळचें रगत १० सेकुांडा​ां नभतर कूनडां त सांचार करूि परत काळजाक पाटीां येता.

इतल रात्री हा​ां वे केन्ना िे वा कूनडां तू पाय िवररलिानसलो . अशक्तीि िमसकार घानलल्याक उट्टाच्याक जायिा​ां सी तसीां....िे वा मुकार पोणू आस्सलोां. िे वाि माक्का , " एक कप उिाक गेसारी िवर. कथकथो येिापडे ि , एक चमचो चा पाल्लो घाली. चा कण्ण अधक कप जायिापडे ि गेस बांिकरी. तें गाळिू , िू ि घालिासी , ता​ां तू अधक नलांनबयो पीळिू हूि...हूि पी " म्हळ्यावरी भास जाल्ली. तसीां कोिूक नपल्लील पांद्र नमिीट नभिरी गूर...गूर बांि, फूर...फूर भी बांि . पण ह्या भािगनडां तू रात्रभर माक्का िीि िा.

* * * * *

21 वीज क क ों णि

नजरें , पाड कोलेसटर ाल उणे कताक . एक ग्लास िाक्षे हूि उिकाक अिें स्फूि जीऱ्या नपटो घालि, तें पािक नपयेवि वानकांग केल्यार पाड कोलेसटर ाल िमेण उणे जाता. * * * * *

निसाक उणे म्हळ्यार अडे श लीटर उिाक नपयेजे. उिाक उणे नपयेल्यार मुखमळाची

गभेसत स्िया​ां क वोांक आसल्यार, एक स्पूि नलांब्ा रोसाक नततल्याच प्रमाणाचें मोांव घालि नपयेवांक निया. वोांक रावता. * * * * * ररां ग वमक, खोरोज आिी इतर कानतच्या नपडे तावि सुटका जोडु ां क ५० ग्राम मीऱ्या नपट्ाक ५० ग्राम गायचें तूप भसूकि, तें नमश्रण काती नपडा आस ल्ल्या जा्ार पुसल्यार काती नपडा गूण जातात. * * * * *

सोभाय उणे जाता. नकडनिांत फातोर उत्पन्न जातात. मूता कोशाक मार बसता. नजरोण सक्त उणे जाता. वेनगांच राग येता. कूनडां त पुरासाण भोग्ता ---------------------------------------------

22 वीज क क ों णि

दे वाक स डल्ल पाड

माड्े मुळाक

_ पोंिू बोंटवाळ

गजेक गाय हाडूि

धवो धवो धूिा वणाक चो सोभीत पजकळचो िे वाक सोडलो पाडो चरोवाक िे वाळाक चचाक क निवळाक... पाटीां येೕ व्ि नपांपळा काट्ार िे कूि िाट् टूि ताका िे वाक सोड ल्लो. िाट् टूक घर िा पाड्ाक गोटो िा बुधी पळे वि ताची ल्हाि गोवळ घालो नपांपळा काट्ा बगलेक िािले केळीां पुला​ां ... स्ियो िीೕ स ताळणें भक्त िाकयतालीां. चरव खावांक िाट् टू हाडता

सारें खोली िाट् टूक पयशे निताले िे वाचो पाडो गोवळा​ां त िाट् टू नपांपळा काट्ार

पाटल्या निसा​ां िी नझररयेक पा​ां य निसिक पडला पड ल्लो पाडो फोळे आड पडला वकात _ तेೕ ल निल्यारी पाड्ाि प्राण सोडला. िे वाच्या पाड्ाक मािाि पुरलें पमकळ वाती पुला​ां धवें लुगाट घाला​ां माती वडु ां क िाट् टूक निला​ां पुजा बोजो गडि केला. िाट् टू आता​ां खावणेर नि​िता पोटाक थांड लुगाट भा​ां िता.

िीೕ स नपयेवि नि​िता आां गण नितळायेक गो_ मूत शेण

_ पों. बों 23 वीज क क ों णि

मग मोगाचो धूत जा मोगाक प्राय िा मोगाक खांि जा मोगाक रूप िा मोगाक सोभाय जा िा िा िा सांसारा​ां त मोग िा जा जा जा मोगाचो धूत जा मोगाक राग िा मोगाक मोग जा मोगाक आसत िा मोगाक मोल जा िा िा िा सांसारा​ां त मोग िा

जा जा जा मोगाचो धूत जा मोगाक जात िा मोगाक एक जा मोगाक रावलेर िा मोगाक राय जा िा िा िा सांसारा​ां त मोग िा जा जा जा मोगाचो धूत जा मोगाक अांिकर िा मोगाक उज्वाड जा मोगाक मोग जा मोगाक मोग जा िा िा िा सांसारा​ां त मोग िा

-जेनेट णडस ज, मडों यार

जा जा जा मोगाचो धूत जा 24 वीज क क ों णि

म्हज्या काळजािें गीत गायताों हाोंव म्हजें गीत तूों वाजय मधूर सों गीत रों गीन कऱयाों आमिें जीवन स भीत एक कुटाम बाोंदून

म्हज्या मधूर ताळ्याक तुजी णपरलूक वाजली आमच्या खऱया म गाक आज एक णदशा लाभली

सोंणगताोंत आमी ों जाल्याोंव एक रिून आमी ों प दाों आनेक स भ याों एकव ट न आमि फुडार दाक व्य ों ा सोंसाराक असाोंव म्हि म गार -स णसया णपोंट , सुरत्कल

25 वीज क क ों णि

नवी वेवस्था आनी प्रथम कन्नड वातािपत्र.....

मांगळू र आिी क्ािरा भारीच फामाि आसोि हा​ां गासर बर्या मऱ्यािी चो, नशकपी लोक आसोि, हा​ां गासर छाप्ा काम सभार तेंपा आनिां च भारीच अधीक माफाि प्रगतेक पावला​ां तसेंच लोकाचेर बरोच प्रभाव घालुांक सकला​ां . ह्या वेळार सभार स्थळीय िेमाळीां छानपिासता​ां लोकाक मेळािासल्ल्या वेळार ’कोवीड महामारी’क लागोि, जगिाद्ांत हें नवसतारला​ां . िशीबाि म्हण्येत िवी ता​ां नत्रकता सभारा​ां क हो अांतर भोरुांक अवकास िीवांक लागल्या आिी सभार पत्रा​ां आता​ां अांतजाक ळार पगकट जा​ां वि ये वांक लागल्या​ां त, मांगळू र सुिुरा​ां त सभार पत्रा​ां अांतजाक ळार पगकट जातात आिी लोकयी हें खायस करुांक लागला. प्राथकमीक नशक्षणयी तसेंच नवद्ानथांक नशकाप वीज मुखा​ां त्र मेळचो वेळ का​ांय पयस िा कसो निसता. आयलेवार सोधूि काडल्लीां वीज उपकरणा​ां , हें काम सलीस करुांक सक्तात आिी त्या मुखा​ांत्र सा्ा व्यक्तीक ही ता​ां नत्रकता मेळाशी कताकत आिी सांपकक साधिा​ां बसल्ल्या थांयच सुलभायेि मेळासें कताकत. आमचेंच ’वीज’ पत्र पळे या, २०१८ इस्वेंत

सुवाक नतल्ल्या था​ां वि एकच एक हफ्तो चुकािासता​ां फकत एकल्याि सांपािू ि, नवयास करूि कोांकणी लोकाच्या हातीां मेळासें केला​ां तसेंच तेंय सांसारा​ां तच पयल्ये पावटी एक हफ्त्त्याळें च्यार नलनपांिी पगकटूि आसा. िीस वेता​ां वेता​ां हाचो प्रसार वाडटा आिी लोकामोगाळ जा​ां वचांच आसा प्रगतेचीां मेटा​ां काडूि वाचप्ा​ां क तसें इसनतहाररका​ां क एकच एक पयसो खचक िासता​ां . कोांकनणांतलीां थोडीां पत्रा आज नहच्च वाट धरूि ता​ां नचांय पत्रा​ां वीज मा्मा मुखा​ां त्र लोकाक पावोांक वोद्दाडूि आसात. खांडीत जा​ां वि वेनगांच वीज मा्म लोकाची जीवि रीत बिनलतेली म्हळ्ळ्ळ्याक नकतेंच िु भाव िा. मािवीय जीविा​ांत छाप्ाि आमच्ये चररत्रेंत महाि पात्र घेतल्लो, ता​ां का​ां ता​ां चें जीवि िव्याि नजयेवांक, मागकिशकि िीवांक, प्रगती नशखवांक आिी प्रजापरभुत्वाची रूच चाकवांक प्रगती वाडोि आिी चडोचांच येतािा. आमच्या सांपािकाि हो अांतजाक ळार पत्रा​ां पगकट कचो वावर २०१२ इस्वेंत सुवाक नतल्लो पयल्ये पावटी लयन्स क्लब्बा​ां ची िोि मनहयाळीां पत्रा​ां अांतजाक ळार पगकट कचो वावर हातीां धिक आिी तीां अजूि चलोचांच आसात. प्रथम कन्नड वाताि पत्र: ह्या वेळार आमीां ह्या प्रथम कन्नड वाताक पत्राचेर िीषट खांचांव्या​ां जें मांगळु रा​ां त्म िक्षीण कन्नडा​ां त छापल्लें, स्वपणेलें एक कन्नड वाताक पत्र लोकाक शैक्षणीक म्हाहे त िीवांक आिी कळवांक भोांवतणी नकतें घडटा तें तसेंच ह्या नवसतार सांसारार. जमकि

26 वीज क क ों णि

िासची म्हाहे त निां वच्यो ज्यो लोकाक जाल्यो आतुरायेि राकोि रा​ां वच्यो केन्ना​ां पत्र हातीां मेळटा म्हण. तुळूव सुिूर जें मद्रास प्रेनसडे स्न्सखाल आसलें कररलागलें तुथाकचें सुधारण नशक्षणा​ां त, व्यापार वनहवाटा​ां त, उद्ोग िां द्ा​ां त, कषेंत तसें सा​ां सकतीक सांस्ग्तांिी. १८६२ इस्वेंत, तेन्ना​ां नमशोिररां िी तुळू मीनडयम शाल सुवाक नतलें , तें जा​ां विासलें स्थळीय लोकाक पूण लोकाि ताका बांिी घाली आिी ता​ां का​ां पाश्चात्य नशकाप जाय म्हळें . जर स्थळीय लोकाची बांिी िासली तर, आज तुळू हा​ां गाची एक प्रमूख भास जा​ां वि वद्धी जाती.

एवा​ां जेनलकल नमशि प्रेस बल्ठ मांगळु रा​ां त १८४१ इस्वेंत स्थापि केल्लें. हेरक मीगनलांग, जाणें उत्साह िाखयलो कन्नड साहीत आिी नशक्षणाक, आिी तो जाणासल्लो की फकत िु बाव लोकाच्या कािा​ां क मेळटात नशवाय खरी खबार िां य म्हण आिी तेंय फटनकरी वाताक आिी लोका​ां िी घडल्लीां घडपा​ां सभार मट्टाक. चुचुकरीत खबरो निवपी वाताक पनत्रका आिी खरी वाताक निां वचें एक मा्म. जुलाय १, १८४३ वेर, िर पांद्राशीक उज्वाडा येवपी िेमाळें ’मांगळू र समाचार’ नलथो छाप्ा ता​ां नत्रकते मुखा​ां त्र कन्नड पनत्रकोद्माच्ये चररत्रेंत िवेंच कीणक फा​ां खयलें. हें पत्र फकत िोि वसा​ां मात्र चल्लें तरी, ह्या पत्राि कन्नड पनत्रकोद्मा​ां त खेळल्लो पात्र महाि. कन्नड मीनडया अकाडे मी जुलाय १ ’प्रेस डे ’ जा​ां वि हो चाररत्रीक निवस आचररता. छाप्ा मुखा​ां त्र एक नवश्वासिीय नजनवताची वाट वाताक सांसाराची छाप्ा मुखा​ां त्र वाचक वांिाक सिा​ां जाल्ल्यो सांग्ती, चचाक , वाताक ता​ां का​ां खूश कच्यो, मनतांत खांचांवच्यो, सकाक रा नवश्ा​ां त एिोळ मेळोांक

वाताक पत्राि खेळल्लो पात्र आिी िेमाळ्या​ां चो सानहतीक समद्धी करुांक, सांसकती आिी राजकीय हक्का​ां ची अपार. महत्वाचो पात्र खेळल्ले पत्रकतक वाताक कळीत करुांक लोकाक समजांवच्येपरीां, आिी मती उज्वाड हाडु ां क जा​ां वच्येपरीां. प्रथम कन्नड प्रकटणाक वनिपर निशावो आसलो आिी त्याववीं कळीत जालें की सांपािक मीगनलांगाक आसल्लो प्रभाव येरोपा​ां तल्या पत्रा​ां िी. तो येरोनपयि भासा​ां िी एक जाण्वायेचो प्रभावी जा​ांविासलो, ताका सभार भासो येताल्यो. १८४० इस्वेंत मांगळु राक येंवि पावल्ल्याक्षण, तो नशकलो तुळू, कोांकणी आिी कन्नड. तो एक्क नमशोिरी जा​ां विासलो तरी, ताणें आपली आतुराय िाखयली स्थळीय साहीत आिी नशक्षणाचेर, ताची मुखेल खांत जा​ां विासली की तो वसती करूि आसच्या भुांयचो मोग आिी लोकाचो फुडार. मांगळू रू समाचाराि लोकाचेर भरोच प्रभाव घाल्लो. चडटाव वाताक लोकाक निल्ली जा​ां विासली नविे शी आिी भारतीय प्रकटणा​ां था​ां वि. च्यार पािा​ां चें पत्र एका ’िु ड्डू’ क नवक्तालें िीांवि खरी वाताक भारीच गांभीरायेि आिी भमाक ि. एक सांपािक जा​ां वि, मीगनलांग वाताक नवनवांगड कताक लो. हें पत्र ताणें आट वा​ां ट्ा​ां िी नवांगड केल्लें

27 वीज क क ों णि

- ऊर वतकमाि (स्थळीय वाताक ), ’सरकारि निरूपगळू ’ (ईसट इां नडया कांपेिी आिी ताचीां कािूिा​ां आिी िेमा​ां व), ’अयर िडतेगळू (प्रकार), ’सुबनद्दगळू ’ (बरें िडतें), ’कथेगळू " (मौल्या​ां च्यो कानणांयो आिी पुरांिरिासाचीां पिा​ां ), आिी प्रकटणा​ां "कोणेंय वाताक धाड्ेत आिी ती प्रकट जातेली जर ती वाताक सत तर."

सरासरी ५३० प्रनतयो प्रसार आसलो तें पत्र मांगळु रा​ां त पगकट्टािा.

प्रगती आनी नवीकरि:

भारतीय नसपाय उठवा उपरा​ां त, िे शा​ां तल्या राजकीय प्रगते नवश्ा​ां त चडीत उरबा उिे ली, मीगनलांग िवें प्रयत्न किक आयेक प्रकटण उज्वाडा​ां क हाडु ां क लागलो वाचप्ा​ां क िीवांक राजकीय प्रगते नवश्ा​ां त. िवें पत्र ’कन्नड सुवातीक’, मनहया​ांत िोि पावटीां पगकटचें भायर पडलें १८५७ इस्वेंत आिी तें िोि वसा​ां बाळवाळें . ताका एक नमशोिरी जा​ांवि भारताक धाडल्लो तरी ताची उभाक आसली नशक्षण, सानहतीक चटु वनटको आिी वाताक पत्र प्रकटण. ताणें केल्लें तें व्हतें काम कन्नड सानहताक आिी पनत्रकोद्मा​ांक भारीच महत्वाचें, एबरहाडक कारल्स युनिवनसक टी टु नबांजेि मीगनलांगाक प्रशसती िीांवि गौरव िाख्तेगी १८५८ इस्वेंत निली. तो जावांक पावलो

वाताक व्यक्ती मीगनलांगाक अनभपरायो पत्रा​ां मुखा​ां त्र मेळटाल्यो कन्नड उलवप्ा​ां च्या नववीध पोांता​ां था​ां वि. ताका भारीच खुशी जाताली की सभार नशकपी वाचक वांि भरल्लो मैसूर, नशवमोग्, होन्नावर, बेळ्ळ्ळारी, मांगळू र आिी तुमकूरू था​ां वि ताका वगकनणिार आसले. बेजल नमशिाच्या वधे प्रकार, ७,८५० प्रनतयो नलथोग्राफ केल्ल्यो जुलाय १, १८४३ था​ांवि फेबरे र १५, १८८४ पऱ्या​ां त. उपरा​ां त हें प्रकटण बेळ्ळ्ळाररच्या लांडि नमशोिरी सोसायटीि आपलें केलें जा​ां चेलागीां आसलो छापखािो लेटरप्रेसाचो. पयलें कन्नड प्रकटणाक

प्रपरथम व्यक्ती असलो माि फावो जाल्लो कन्नड भाशेच्या वावरा खातीर.

28 वीज क क ों णि

िोिशीां वसा​ां च्याकी उण्या आविें त आमीां पळे ता​ां व, छाप्ा कामा​ां त जाल्ली नवशेष बिलावण, सुधारण नकत्या वाचक वांिाक जाय आसलो छापो पुसतका​ां , वाताक पत्रा​ां , कडनतल्यो, िेमाळीां वसा​ां पाशार जाता​ां उिें वि आनयल्ल्या ता​ां नत्रकतेचो फळ जा​ां वि. आता​ां , परत एक पावटी मुखेल आडव्या रसत्या​ां लागीां सवा​ां क खचीत जाला​ां की ह्या महामारी वोस्या नपडे क लागोि वीज अांतजाक ळ मा्म नशखराक चडटे लें - आपणा​ां वि आिी बिलाप आपलें करूि ह्या िव्या सांसाराचें नववीध हां तार जा​ां वि एक "मांत्र" जें खांडीत यशस्वी थराि जें कोणाक कळीत िा ता​ां का​ां कळीत करूि मुखारूि वचोि नकतें लोकाक पसांि तें.

साोंगाता घाल्लें: ऐवन सलडान्हा-शेट कक ों िीक: डा| आसटीन प्रभू, सोंपादक, वीज ---------------------------------------------

ल्हान धुवे थाोंवन णलसाोंव शीखल्ल बापय

"व्हडनलमा​ां यक त्या मोला​ां तलीां मेटा​ां चडोांक जायिा​ां त. नतका तें एसकालेटर कसें वापचें म्हळ्ळ्ळें कळीत िा. थांयसर का​ां य िे वाळ िा जाल्ल्याि, व्हनडमा​ां यक नकतेंच आतुराय था​ां बची िा. नतका िे वाळाक वेचें म्हळ्यारच खुशी," म्हणालागली सूि. व्हडनलमा​ांयि तें व्हय म्हण आपली तकली हालयली तरी िातीि ताचें हठ सोडलेंिा. व्हडनलमा​ांय मोलाक येिा तर आपूणयी येिा म्हणालें तें. आपणाक आतुराय िा म्हण व्हडनलमा​ांयि परत आिी परत सा​ां गलें तरी, नतका थांयच रावोांक जालें िा आपल्या धा वसा​ां च्या िाती नवरोध वचोांक. ती ता​ां च्ये बराबर वचोांक वोपली. िातीक भारीच सांतोस जालो. बापायि सवा​ां क न्हे सोांक सा​ां गलें. आपलीां आवय-बापय न्हे सोि तयार जा​ांवच्या पयलें, व्हडनलमा​ांय आिी िात तयार आसलीां. िातीि आपल्ये व्हडनलमा​ां यक मुखल्या कूडाक आपवि व्हे लें. ताणें िोि समा​ां तर गीट घाले एक फूट अांतराचे. ताणे सा​ांगलें व्हडनलमा​ांयक हो एक खेळ आिी नतणें आपूण एक कोक्करे सुकण्यापरीां (च्रिे) खेळोांक जाय म्हण. नतणें एक पा​ां य एका लायिीर िविक आयेक पा​ांय तीि इां चा​ां उकलुांक जाय.

"अिा हा​ां व म्हज्या पतीण आिी धुवे बराबर मोलाक वचोि येता​ां . घराची मात्सी चत्राय सा​ां बाळ." "जायत पुता, तुमीां वचा. पयलेंच म्हजे पा​ां य िु ख्तात. म्हाका मोलाक वचोांक आशा िा. तुमीां वचा." "व्हडनलमा​ां य, तुांवेंय येवांक जाय" परानतलागली िात.

"हें नकतें म्हज्या मोगा?" नवचाररलागली व्हडनलमा​ांय. िोगा​ां य हो खेळ खेळालागलीां िानतचो बापय कार हाडि घरा मुखार पावता पऱ्या​ां त.... व्हडनलमा​ां यक हो खेळ खेळोांक सुलभ जालें. तीां मोलाक वचोि पावलीां आिी तीां त्या एसकलेटरालागीां पावतािा, ताचीां आवय आिी बापय नचांतुांक लागलीां आता​ां ही कसें एसकलेटरार वेतागी म्हण. िातीि व्हडनलमा​ां यक

29 वीज क क ों णि

एसकलेटरालागीां व्हे लें आिी नतका कोक्करे सुकण्याचो खेळ खेळोांक सा​ां गलें. व्हडनलमा​ां यि एक पा​ां य उज्वो उकल्लो आिी चल्च्या एका मेटार िवरलो उपरा​ां त नतणें नतचो िावो पा​ां य तीि इां चा​ां उकल्लो आिी सवकासायेि तो पा​ां य मुखार आनयल्ल्या एसकलेटराच्या िू सऱ्या मेटार िवरलो. ह्येपरीां, ती नकतेंच त्रास िासता​ां एसकालेटर वापिक वयर वचोि पावली, नतचो पूत आिी सूि अजापाि नतकाच पळयलागलीां. नतच्या ह्या यशस्वी कारबाराि, व्हडनलमा​ां य आिी िात सभार पावटी वयर सकयल एसकलेटरार गेलीां मजा करूि.

धुवेची बापायक तुथाक ि जवाब आयली: "ड्ाड, जेन्ना​ां एका ल्हाि भु्ाक क घचें भायर हाडटािा, तुका सभार तयाराय करुांक आसा - िू धा बोतली, डयपसक, पुसुांक इत्यािी. तुज्या आवयि हीां सवक कामा​ां केल्लीां आसतेलीां तुज्येखातीर तूां ल्हाि आसता​ां . तुका नकत्या थोडी सोड-िोड िाखवांक जायिा तुज्ये आवयक? तूां नकत्या नचांिाय प्रायेस्था​ां क मि आसचें फकत िे वाळा​ां क वचोांक मात्र म्हण? ता​ां का​ां य आमच्येपरीां आशा आसा भायर वचोांक आिी तोडो सांतोस भोगुांक. तीां शीिा आमका​ां सा​ां गािा​ां त जाल्ल्याि, आमीां ता​ां का​ां उिेजि िीवांक जाय आमच्येलागीां उलवांक." बापय थटस्थ जाल्लो. पूण तो भारीच सांतोस पावलो की आज थोडें िवें नलसा​ां व तो आपल्या भु्ाक था​ां वि नशकलो म्हण.

त्या उपरा​ां त तीां सवा​ां नथयेटराक गेलीां नसिेमा पळे वांक. थांयसर नभतर मात्सें थांड आसल्ल्याि, िातीि एक शोल काडलें ताच्या ब्ागा था​ां वि आिी आपल्ये व्हडनलमा​ां यक पा​ां ग्रुांक निलें आपल्या पोिी हास्या​ां बराबर. तें पयलेंच तयार जा​ां वि आनयल्लें! नसिेमा सांपल्या उपरा​ां त, तीां एका रे सटारें टाक गेलीां. तेन्ना​ां पूताि आवयक नकतें जेवणाक जाय म्हण नवचाताक िा ताच्ये धुवेि खाणा पट्टी (मेिू) काडि व्हडनलमा​ां यक निलो. "तुका वाचुांक कळीत आसा; खाणा पट्टी वाचूि तुका नकतेंय जाय तें हाडु ां क सा​ां ग." व्हडनलमा​ांयि नकतें जेवांक जाय तें नवांचलें. घरा वेच्ये पयलें व्हडनलमा​ां य काक्साक गेली. हो सांिभक पळे वि बापायि आपल्ये धुवेलागीां नवचारलें, हा​ां व नतचो पूत तरी तुका कसें म्हज्ये प्रास म्हज्या आवय नवश्ा​ां त सवक कळीत आसा म्हण.

अोंतजािळावयलें ---------------------------------------------

िारबटक लोबो, मांगळु चो नबस्प डा| पीटर पावल सलडान्हा हाच्या भयनणचो िोवरो मुांबांयत कोरोिाक लागोि मरण पावलो. वीज ताका सासणाचो नवशेव माग्ता.

---------------------------------------------

30 वीज क क ों णि

मटन र गन

जश १ णकल मास जाय पडच्य वसतू: A. १ टे बल स्पूि तूप १ का​ां िो लोसूण पेसट करुांक २ कुडके नतके साल २ एळो

आता​ां २ टे बल स्पूि धांया​ां सा​ां गाता काजू मोया​ां चो नपटो घालि पेसट कचो. नपयाव चड ता​ां बडो जाता पऱ्या​ां त भाज. कुक्करा​ां त तेल घेंवि नतकेसाल, लोांगा​ां आिी एक एळ ताका घाल. भाजल्लो नपयावयी ताकाच्च घालि आलेंलोसुणेचो पेसट, टोमेटो आिी मोयाचो पेसट घालि भशी. उपरा​ां त नमसा​ां ग, हळिी नपटो आिी मीट घालि चाळटच ऊरल्लें धांय इल्लें उिाक घालि बरें उकड.

---------------------------------------------

B. ५ नशांिल्ले नपयाव C. १ " आलें D. ३ टे बल स्पूि टोमेटो पेसट २ टे बल स्पूि नमसा​ां गे नपटो २ + २ टे बल स्पूि धांय २ टे बल स्पूि काजू मोया​ां चो नपटो १ नचमटी हळिी नपटो रूची तेकीि मीट किी रीत: आलें-लोसुणेचो पेसट कचो.

मांगळु च्याक बेंिुरा​ांत सहायक नवगार जा​ांवि वावर करूि आसल्लो फा| रोि​ि वगक जा​ां वि उडु पी नियेसेनजांतल्या नशवा​ां नफगकजेक सहायक जा​ां वि ह्या जूि ११ वेर गेलो. ताका नशवा​ां चो नवगार फा| डे िीस डे साि आधाराचो स्वागत केलो.

--------------------------------------------31 वीज क क ों णि

बावुडलो आिी ताका ता​ां च्या मागण्या​ां त उगडास िवरुांक उलो निलो. जूि ११ वेर फा| रोहि नशवा​ां सहायक जा​ां वि गेलो. फा| वालडर नडमेल्लोि नवशेष मागणें केलें आिी ताका एक गीत गायलें. नवशेष धयवाि फा| नवन्सेंट मोांतेरोि निले.

---------------------------------------------

*** मानवता *** जूि ९वेर बेंिूर नफगकजे साला​ां त सवक गुकाक रा​ां चे सहायक नवगार फा| रोहिाक आिे वस मागोांक आसा केल्लें. ह्या जमातीक समाजीक अांतर मा​ां डूि हाडल्लो. फा| नवन्सेंट मोांतेरोि फा| रोहिाक रू. २५,००० ची चेक नफगकजे तफेि इिाम जा​ां वि निली ताणें नफगकजेक िोि वसा​ां निल्ल्या सेवेक. फा| रोहिाि सवा​ां चो उपकार

मािवता म्हळ्यारी मिुषयाल आां गा​ांतुले सात्वीक गुणा​ां चे प्रिशकि. मािवतेक जाती , धमक , िे श आिी भाषेच बांधि आढयेिा. िोि वरषा माक्षी , सिर वरषाचो मेगेल भावजी , वैद्कीय तपासणेक गोकणकच्याि " मत्स्यगांधा " टर े िारी मुांबयी विनसलो. त्याच टर े िारी , त्याच कांपाटक मेंटा​ां तू एक

32 वीज क क ों णि

नविे शी िागरीक भी चनडलो. तागेल िा​ां व डे वीड. तो जमकनिचो. ताक्का भारतीय भाषा येिानसल्यो. भावजीक इां गलीष िोि चार शब्द सोळ्ळ्ळ्यारी उल्लोच्याक कळिानसलें.

भावजीक पळै ले. ताक्का पररस्स्थतीच अांिाजो आयलो.

आसीां जाविू लाग्ी बसूि यी ता​ां गेल्या​ांतू सांवाि घनडलोिा. इतर प्रवासी आप्ा​ां तू कोांकणी , कन्नड , नहां िी भाषेंतू उलैताले.

ताणे भावजीक नवचारलें. तागेल वतकणुनकांतू मािवता स्पषट फुलूि निसतनसली.

कांपाटक मेंटा​ां तू सामाजीक , राजकीय , आथीक नवषयारी पारनलमेंटा​ां तू चनलल्यावरी होडोड्डाि गांभीर चचाक चनलली. नविे शी प्रवानसकाक पोळोिू तन्​्े तान्नी िाक्क न्हनयांआस्सले थोमणे मारले. नविाकारण नविे शी सांसकनतचे नटां गल भी केल्लें रात्री ८:३० p.m मडगा​ां व स्टे षि आयलें. सवक प्रवासी जेविू नि​िले. " ताक्का पूती रामायण " म्हनळल्यावरी , प्रवासा​ां तू टायम पास कोच्याक क निमाक ण जालील तात्पूतीक सांबांध , ता​ां ग ता​ां गेल स्टे षि आयले की सांपता. कडे री तो कोण की...हो कोण की !!

" You want any help ? "

" Yes " म्होणू भावजीि मािें हालैलें. तुरांत ताणे भावजील लगेज उक्कोळिू घेतलो. भावजीक हािा धोिूक सावकाश प्लेटफोमाक री िें वैले. एक कडे ि बसकारायलें. ताक्का तसीां सोणू गेनललिा. " कसि जािा " म्होणू चवकशी केल्ली. छाती िाक्कोिू भावजीि , " pain...pain " म्हळ्ळ्ळें . हो हाटक पेशांट म्होणू ताक्का अन्ाि आयलो. " तूां हा​ां गा बस " म्होणू हािाि सन्ने कोिूक सा​ां गूि , तो टे क्सी घेविू आयलो. टे क्सी डर ायवराक थोडी इां गलीष भाषा येिनसली. ताणे िु भाषी जाविू ( interpretar ) काम केल्लें.

सक्काणी ७ a.m कडे वैले स्टे षि " कुरला लोकमाय नतलक टनमकिस " आयलें. िें वतिा भावजी लगेज उक्कोळच्याक जायिासी सांकटा​ां तू नसककनललो. तागेल आरो् नबघनडलें छानतांतू िू की सुरू जानलली. सामाजीक, राजकीय , आथीक नवषयाचेरी उलैले , नविे शी सांसकतीच नटां गल केनलले भावनजनिकाि पळै िासी फटाफट िे विू गेल्ले. फोरे िसा​ां िी धक्का बुक्की कोनचकिा. अिावश्क गनडनबडी कोनचकिा. जमकि प्रवासी डे वीड अजूि कांपाटक मेंटा​ां तू आस्सलो. ताणे

भावजीक िािर पोचुकगीस चचाक लाग्ी धूवेथयीां वोचकानसलें. जमकि प्रवासीक इां टरिेशिल एरपोटाक री वोचकानसलें. िोग्ां एक्क टे क्सीरी बसले. पयलें भावजीक तागेल धूवेथयीां सोणू तो जमकि प्रवासी एरपोटाक री गेल्लो.

33 वीज क क ों णि

त्याच निवस भावजीक तागेल धू वेि " सश्रूषा " आस्पत्रेंतू तपासुच्याक व्हे लो. तपासणे िांतर कळ्ळ्ळें की... भावजीक mild heart attack आनयलो. तो जमकि प्रवासी डे वीड िे विू त जाविू मितीक पावलो. िा जाल्यारी कसिे जािसील की ? भावजीक तीि िीस I.C.U तू िवररलें. चार िीस जिरल वाडा​ां तू िवररलें. अांतू बरजाविू घर आयलो तो.

स्वतः त्रास सहि कोिूक , िू सऱ्या​ां ल कषटा​ांतू सहाय कोचें सामाय काम न्हयीां. त्या नविे शी मिशा​ां ि हमालावरी भावजील लगेज िु स्रे माळे री उक्कोळिू व्हे ल्लें. धूवेि िरवाजो उगडलकी , भावजीक , " Take care " म्होणू सा​ां गूि , तान्नी सा​ां नगलें कसिे आयकूच्याक सुद्दा​ां तो रास्ब्बलिा. भावजील धूवेक नवषय कोळिू , तीणे बाल्किीांतुल्याि सक्कल पळै तिा , टे क्सी सोसैटी कांपौांडा​ां तुल्याि भाऱ्यी गेनलली. उपकार केल्लील त्या सिग्रहस्थाक " Thanks " सा​ां गच्याक नतक्का अवकाश मेनळलिा.

- पद्मनाभ नायक ( ड णों बवली ) ---------------------------------------------

वारें

घरा​ां त तसें भायर गेल्यार नहां वाळ थांड वारें व्हाळटा नकतलोय पयस पावलोय जाल्यार शीतळ वारें पाट धताक एक्सुरो तूां चल्सी जाल्यार वारें तुजो प्रेम कताक शरीर नित्राण जायत जाल्यार बळ, घटाय, आधार निता मत चुकोि पडशी जाल्यार वारें तुका सिीि कताक नचनकत्सा येवि पावता पऱ्या​ां त वेंगेंत तुका आरावि बसता वारें इल्लें उणें जाल्यार नवरार जा​ां वि तूां धुसाकताय अती वेगाि व्हाळात जाल्यार रागाि तूां धुसाक ताय वार्या नशवाय नजयेवांक जायिा मिजात, सुकणीां वा​ां चोांक िजो वार्याक केन्ना​ां य धुसाक िा ताच्येनवणें जीवीत िजो

34 वीज क क ों णि

आमाल नपयेंवि पडशी जाल्यार जत्नेि तुजो सा​ां बाळ कताक थांड तािेक नपयेवांक िीांवि प्रजे था​ां वि राकोि व्हताक रागाि तकली गरम जाल्यार शीतळ वारें हाळू कताक खांत-बेजाराय मतीां घुसल्यार शा​ां त, समाधाि तुका निता रािा​ां -मोल्या​ां त, भाटा-शेता​ां त शीतळ वारें सगळ्याि व्हाळटा वारें खांय उबजालें सायबा अिभूत व्हतें म्हाका निसता वार्याक केन्ना​ां य नवस्रािाका निस्वाथपकणी कुमक कताक समजणी िासता​ां धुसाक िाका हऱ्येक वेळा आधार पावता

बोळिीक (Small-pox) व तसल्या नबरा​ां कूळ वोस्या-नपडे चें वायरस आिी फ्लुचो अवतार जल्ावांक सा्....िैसगीक रीतीि व आतांनकच्या हातीां उबजोांिी, वोस्या-नपडें ची वैजण्यािीक सांशोधि कतेल्या​ां िी निल्ल्या मोडे ला​ां प्रमाणें , उस्वासाच्या नपडें िी एका वसाक -नभतर लगबग ३० नमनलयि लोक मोतकलो.वेनगांच अशें जा​ां वची सा्ता आसा...." ताचें बोल्ें सत जालें म्हणच्या परीां, २०१९ िवेंबर मनहया​ां त चीिा​ां त वुहाि शेरा​ां त उबजोि, कोरोिा वायरस सुक्ा तणाक लानयल्लो उजो नवसताच्ये परीां अांतर-रासटर ीय थळार वेतािा World Health Organization (WHO) हाणीां जिेर ३० व्येर COVD-१९ एक जागतीक म्हा-खगक (Epidemic) म्हण जाग्वणी निली.

-ट नी मेंड न्सा णनड्ड डी, दु बाय ---------------------------------------------

क र ना वायरस आनी इों णडयाोंतलें खड्डायेिी दे स-बोंदी २०१७व्या युिीक सेक्ुररटी म्हा-सभेंत उलवि नबल्ल गेटस म्हणालो: "एक गोर भेसटावणी आमचेर आसा. कोण आतांनकच्या कांप्ुटर स्कीिाच्येर, जो जेिेटीक इां नजनियररां ग वापरूि,

कसली वैजण्यािीक रुज्वात िा​ां तर्यी, हें कोरोिा चीिाच्या वुहाि नवरोलोजी ल्याबा​ां त उबजानयल्लें. आिी, फावोत्या नशसत-भद्रतीबांिबसत नियमा​ां च्या उणेंपणाि ल्याबाभायर पाचरलें आिी मिजाती-मिशा​ां च्या नजवानभतर ररगोि वाडलें म्हळ्ळ्ळी थीयरी उबजली. अमेररकाच्या गुप्तचररां िी तशें नपजेंत टर ां पाि लेगूि अशें नहशारो निल्लो आसा. फेबरे र मधेगात थावि चीिाक वचोांक िजो म्हण सवक िे शा​ां िी बांधड घाली. त्या पयलेंच चीिाि आपल्या शेरा​ां च्यो गडीबांिी घाल्ली म्हणतात. हें लेकि बरयतािा, जूि १३ व्येर, जागतीक केजी लगबग ७७ लाख उत्राल्यात. आवाक स लोक गूण

35 वीज क क ों णि

जाल्यार, आवाक स केजी नजवाळ आसात. म्हणजे , हो अवाक स लोक िोि हफ्त्त्या​ां नभतर तपासणेंत पोनजटीव जाल्यात. सवा लाख म्हळ्यार ५.८% नपडे सत मरण पावले. (जागतीक जणा सांख्याचो ०.००१७१८%). जेराल ला​ां ब-आवधेच्या नहस्पा प्रमाणें, सा्ें फ्लू वायरस ७-८ % जणा​ां ची बली घेता. थोड्ा नवशेश मटव्या आवधेंत २०% नमकवोि मोणा​ां जाल्ले िाकले आसात.

आज मेरेि इां नडया​ां त, ३ लाख ९ हजार केजी तपासणेंत पोनजटीव जाल्यात. हा​ां तू आवाक स गूण जाल्यात; अवाक स नजवाळ आसात. मोणा​ां ८,८८४ म्हणजे २.९ % जागतीक आां कड्ा समोर अर्िे. सामाय भारतीय जण प्रगनतपर राश्टर ा​ां क तुलि कताक िा चडीत immune तशें निसता. राज्या​ां चें

लेक केल्यार, नबमारू प्रिे सा​ां िी म्हणजे नबहारजाखांड, म्-प्रिे स-छिीसगड, राजसताि, उिर प्रिे स-उिर खांड राज्या​ां िी जणा-सांखो नवपरीत तर्यी कोरोिा पोनजटीव केजी उण्यो. प्रगनतपर प्रिे सा​ां िी म्हणजे महाराश्र, तनमलिाडू, निल्ली, गुजरात राज्या​ां िी कोरोिा पोनजटीव केजी चडीत. हे आां कडे आमका​ां नकतें सा​ां ग्तात? िगररकरण (Urbanization) माफाक आिी ह्ये वोस्यानपडे क लागनशलो सांबांध निसता. हें तीपक अमेररकाच्ये आां कडे , प्रत्येक जावि यूयोकक तसल्या​ां म्हा-शेरा​ां च्ये, पळे तािा साखेंच. ३.३% केजी महाराश्टर ा​ां तच आसात. ता​ां तू मुांबय म्हा-शेर, मुांबय ऊप-िगरी (Suburban), थाणें, पुणें, िवी मुांबय, िागपूर तसल्या​ां नजल्ल्या​ां िी राज्याचो मुक्काल वा​ां टे केजी लेखाक मेळ्ळ्ळ्यात. हा​ां गासर वीज कोांकणी सनचत्र हफ्त्त्याळ्या​ां त छापलेल्या मैकल लोबोचें Corona Catholicity बपाक चो उल्लेक कररजे पडता. आमच्या १.३० नबनलयि लोकाक हें वायरस लागलें तर, अधीक तर १% थावि ३% मोणा​ां जातीत म्म्म्हणजे लगबग १३ थावि ३९ नमनलयि जण. ही hypothesis मात्र एकिम निराश-वानिची म्हण म्हाका भग्ता. नकत्याक, आमचो बहुमत लोक हळ्ळ्ळ्या​ां िी आिी ल्हाि ऊप-शेरा​ां िी रावता. स्वांत काकूस िातललो उग्त्याि अपलें काम नतनसकता. भायर थावि येतच हात-पाय धुांवची सवाय एक कल्चरल ररवाज जावि आसा. आमेररका​ां त लेगूि, हें बरयतािा केवल ०.३% कोरोि पोनजटीव केजी लेकाक मेळ्ळ्ळ्यात. सकडा​ां पयलें तपासण आिी सक्कड यानत्रांक खड्डायेच्यें quarantine लागू केल्ल्या िक्सीण कोरे या​ां त आज मेरेि केवल ०.०२% पोनजटीव केजी मेजल्यात. आिी केवल ०.०००५% मोणा​ां जाल्या​ां त. जर कोरोिा वायरस िातलें तर, साधो फ्लू, सवक उस्वासाच्यो नपडा (Respiratry Tract Infections, Lungs failures, Breathing

36 वीज क क ों णि

Difficulties), T. B, Diabetes, Hypertension, Maleria,, Influenza, Diarrhea इत्यािी नपडे ि वळवोळोि नकतलीां मोणा​ां जातात? उतर प्रायेचीां िैसगीक, आिी बाळश्ा​ां ची तशें बाळतीांची मोणा​ां धरि धा नमनलयि लोक असोय हऱ्येका वसाक मोताक . रसत्यार एस्क्सडें ट जावि िे ड लाका​ां क नमकवोि मोणा​ां जातात. एस्क्सडें टा​ां जातत म्हण आमी रसते बांधी कररिा​ांव. ओटोमोनबला​ां उत्पाधि कचें बांध कररिा​ां व. तर, कोरोिा खातीर िे स-बांधी (Lokdown) तसलें नवपरीत मेट नकत्याक?

असलें स्क्रीनिांग सुरू कच्याक पयलें चीिा थावि उण्यार ३ लाख पयणारी इां नडयाक आयल्यात. फेबरे ररां त िोि हफ्त्त्या​ां िी २.५ लाख चीिा थावि आयल्यात. युरोप, अमेररका, जपाि, कोरे या अिी चीिा कडें चड्ड व्यवहार आसलेल्या​ां ೕां िे सा​ां थावि नकतले asymptomatic पयणारी आयल्यात आिी आपापल्या घरा घे ल्यात तें लेक म्हाका िा​ां . थोड्ा लाखा​ां क खांडीत नमकवात. जर ह्या पयणाऱ्या​ां क, सवा​ां क, घर बांधी केल्ली तर बहुशा वायरस सकयल्या वगाकक लागची ररसक उणी जाती कोण्णा. ह्या बांिडें त सकयल्या वगाक चो, प्रत्येक जावि िु बळो आिी गनडपर वलसी लोक, सा​ां पडोि पडचें उणें कऱ्येतें. (मुकार मुखल्या हफ्त्याोंत)

ह्या वयरास उलवपा​ां त, symptomatic आिी asymptomatic म्हळ्ळ्ळ्या सोब्दा​ां चो प्रयोग अता​ां सिा​ां चो जाला. हो वयरास आमच्या िे सा​ां त जल्ल्लो िहीां, बगार चीिा थावि येतेल्या​ां िी हाडललो. आिी चीिा थावि हे र िे सा​ां क पासातकच, त्या िे सा​ां थावि येतेल्या​ां िी हाडललो. िाकल्याक, हा​ां व आिी म्हजी येज्माि फೕ​ೕे बरे र ८ ताररकेर ०२:०० वराक मुांबय अांतर-राश्टर ीय नवमाि थळाक पावल्या​ां व. थाय एयर्वेयस फ्लायटर बेंगकोक द्ारीां आनयल्ल्या​ां व िे कूि आमका​ां ताप आसागी म्हण तपासूि, िोि फोमा​ां बरुांक किक , वचा म्हण पास केलें. आमी प्लेिा थावि तपासण लायिीक सुमार २०० मीटर चल्ल्या​ां व. वाटे र चल्च्या बेल्टा​ां चो, टोयलेटाचो, इत्यािी सांपकक आमका​ां जालो. अमी asymptomatic िे कूि घरा घेल्या​ां व. इस्िग्रेशि लायिीर रावल्याव. बेल्टार थावि आमची लगेज घेवि लायनिांत कसटां स द्ारीां भायर येवि ओला र घरा घेल्या​ां व. ह्या प्रिनतांत आमी हो वायरस जोडलो आिी हे रा​ां क पाशार केलोगी? नकत्याक िजो?

(णफलीप मुदाथि) --------------------------------------------

37 वीज क क ों णि

38 वीज क क ों णि

39 वीज क क ों णि

40 वीज क क ों णि

41 वीज क क ों णि

42 वीज क क ों णि

43 वीज क क ों णि

44 वीज क क ों णि

45 वीज क क ों णि

46 वीज क क ों णि

47 वीज क क ों णि

48 वीज क क ों णि

49 वीज क क ों णि

50 वीज क क ों णि

51 वीज क क ों णि

52 वीज क क ों णि

53 वीज क क ों णि

54 वीज क क ों णि

55 वीज क क ों णि

56 वीज क क ों णि

57 वीज क क ों णि

58 वीज क क ों णि

59 वीज क क ों णि

60 वीज क क ों णि