Veez Konkani Global Illustrated Konkani Weekly e-Magazine in 4 Scripts - Devnagari Script

सणित्र् हफ्त्याळें

अक :ों 3

सोंख : 21

एणिल 30, 2020

मोंगळू री वोंशाोंवळ सोंश धक डा. मैकल ल ब इजय 1 वीज क क ों णि

क्यानराि क क ों िी वोंशावळ सोंश धक - एक आपरूप वज्र -----------------------------------------------------------------------------------------------डा. मैकल लोबो, एक मंगळु री विद्ां स, सुिेर भारीच नां ि जोडच्या विखराक चडलो आनी आपणायलागलो विज्ञान आनी पां डीतपूणण िाद. पूण, थोड्याच िेळान ताणें उण्या आकरषणाचो रसतो धरलो, ताचीं मंगळु चीं पाळां सोधून आनी विखालागलो संिोधन करून स्थळीय संसकृती आनी पाळां - चररत्रा आनी कोंकणी िंिािळ क्यानरा आनी कोंकणी जंआनपद जें विसतारलां जगत्ताद्यंत. िाचा तुमीं ह्या एका वि​िेष व्यक्ती विश्ां त आनी ताणें हातीं धरल्लें भारीच श्रमाचें काम.

------------------------------------------------------------------------------------------------

िंिािवळचें िोधन आनी मानि​िासत्र जािनासा संपूणण व्यक्तीं विश्ां त आनी ते वजयेंिच्या समाजे विश्ां त , सभार िसा​ां थां िन विविंगड तेंपार वजयेल्ले. बहूष सां गाता जमवयल्लें क्यानरा/कोंकण करािवळियल्या कथोलीक कुटमां चें; प्राचीन कोंकणी उलिप्ां चें , सभार ितकां आदलें आनी िंिािळीं चें एका भद्रती दाखल्यां मुखां त्र सां गाता हाडून म्हळ्यार एकाच िां िवटच्या व्यक्तीन! ही जािनासा समाज नवहंच

अख्या भारताद्यंत विसतारल्या पूण चडटाि हर जगत्तांतल्या दे िां नी विसतारल्या. डा. मैकल लोबो - एक विद्ान; आमचो अनुयायी हाणें हां गासर भारीच कषटां -श्रमान संिोधन केलां आनी दाखल्यां भरीत बरयलां पूण ताच्या ह्या व्हर्त्ाण कामाक मात्र समाजेंतल्या मुखेल्यां थांिन वकतेंच प्रोत्साह लाबल्लो ना तें भारीच पश्चात्तापाची

2 वीज क क ों णि

दसतािेजां नी डा. मैकलान हें दाखल केलां , जे कोण जािनासात आनी भविषयां त येतात हें म्हालघड्याचें खजान िाचुंक, एक खडाखड विंगडच रीतीर एक वि​िेष िैज्ञानीक काम. हाचेर तुमीं वनजाकी एक मेचिणेची दीषट खंचंिन

संगत जािनासा. असलें काम फकत क्यानराच्या कथोवलकां चें मात्र जालां पूण म्हम्हनतेक ताच्या एदोळ िरे ग वकतेंच मेळल्लें ना. हें ताचें काम ताणें शृद्धे न केलां अस्वाभािीक गुप्त म्हाहे त जोडन, आनी व्यिस्थीत जाण्वाय जोडन डा लोबो जािनासा विज्ञानां त आपलीं पाळां रोंबवयल्लो व्यक्ती. तो म्हणटा सभार पािटी ताका अज्जाप जाल्लें आसा, जसें तुमकां य तसेंच जािंक पुरो केन्ां केन्ां दोग-तेग जण जमताना ि पंगड जां िन उलयताना, तां चें मूळ, संबंध, पररचय आनी मोना​ां कड्डाय जां िन विभजीत केल्यांत आदलो लोक म्हणटालो ताका वपलां काडल्यां त, सैरीक केल्यां त आनी धाडन वदल्यां त. एका खरया वनळ्या कोंकणी व्यक्तीक, ’दायजी’ (एक खजान) एक खरें च पवित्र, तें पाटीं व्हताण ’आमचे म्हालघडे आनी आमचें खजान’.

पळे िंक जाय ह्या ’ गौरिािण असामान्य’ व्यक्तीक आनी ताच्या तत्ां क आनी पावटं थळाक. तरी तुमकां ताची गूंडाय वचंतुंक कषट मातेले. ताच्या कामा मुखां त्र स्थळीय कोड्याळगारां क ताणें

3 वीज क क ों णि

प्राधान्यता वदल्या, तसेंच जो क्यानराचो लोक अमेररकां त तसें यूरोपां त िसतेक गेला, दाखिंक आमच्या तरूण जनां गाक आनी दाखिंक तां कां आमचे क्ां वतकारी मंगळु री कोंकण कथोवलकांनी वकतें सिण केलां म्हण.

तािी ों पाळाों मोंगळु िी: डा. मैकल लोबो, जल्माल्लो मंगळु रांत सप्तेंबर १२, १९५३ इस्वेंत - ताचो बापय एक मानाचो घनेसत वमवलटरी ओवफसर, दे िाधीन वसएजेएफ लोबो आनी आिय दे िाधीन मेयझी फेना​ां डीस, जीं मंगळु राच्या इजंयत िसती करून आसलीं. ताची आिय जां िनासली भयण दे िाधीन पऱ्याक्षी फेना​ां वडसाची, एक फामाद पयलेंची भारत सकाण राची आथीक काऱ्यदिीण, आनी सां गाताच सभार शृंगारीत हुद्द्ां नी आपलो िािर वदल्ली. डा. मैकलाचे पूिणजां नी ं​ं गळू र करािवळं त फामाद परोपकारी म्हळ्ळी म्होर मारल्या. तरूण

मैकलान आपलें विकाप मोंटफोटण , येकोड हां गास १९६८ इस्वेंत संपयलें आनी १९७२ इस्वेंत सां त लुिीस कालेजी थां िन आपली वडग्री जोडली. तो सदां च आपल्या विकपां त प्रथम आसलो १९७५ इस्वेंत तो चेस्स खेळां त ’न्यािनल ए’

खेळघाडी जां िनासलो, म्हळ्यार दे िां तल्या महान चेस्स खेळघाड्यां पयवकंतल्या २० पयकी एकलो! ताची तकले जाण्वाय िैज्ञानीक संिोधनां त मुखलें विकाप जोडु ं क उत्तेजम दीलागली आनी ७०व्या ितकां त हें एक प्रामाणाचें विकाप जां िनासलें. ताका IISc बेंगळु रा थािन १९८२ इस्वेंत वपएच.डी. लाबली, एपलायड म्याथम्यावटक्ां त. ताचो दाख्तेवगणचो महा प्रबंध आसलो "टर ान्सोनीक एरोडै नावमक्" उड्डायन िासत्राची वि​िेषता, ह्या खातीर ताका वि​िेष मानाची "तरूण विज्ञानी प्रिसती" बारताच्या न्यािनल सायन्स एकाडे मी थां िन मेळल्ली. तेन्ां चडटाि विज्ञानी विदे िां क िेताले. डा. लोबो ताचें इनामाचें संिोधन विद्यावतणिेतन इं गलेंडाच्या

4 वीज क क ों णि

कऱ्यानफीलड इम्हन्सटट्यूट ओफ टे क्नालवजंत घेतलें. तसेंच तो र्त्ा संस्थ्याचो तात्कालीक विक्षक जालो, ह्या िेळार ताणें आपलो प्रमूख पात्र पंगड काम जां िन विटीष इं डसटर ीच्या कन्सोवटण यमां त जंयसर रोल्स रोयस आनी विटीष एरोस्पेस सां गाता ताणें प्रपरथम सं िोधन

एरक्ाफ्ट इं वजनांत आनी इर्त्ावदं त केलें. वपएच.डी. विद्यावथांक तांचो सुपरिैजर जां िन, ताणें ताचें तां त्रीक काम प्रगट केलें (ह्यािगे ट प्रेस); हां तूं गमनाऱ्ह ’कां प्ुटेिनल फ्लूयीड डै नावमक्’ आनी तसलेच हे र विचार. उपरां त ताणें उपन्यासक जां िन घनाधीक ’इम्हन्सटट्यूटो पोवलटे म्हक्नको न्यािनल’ मेम्हक्को नगरां त केलें. हाचे कोंबरे जां िन ताची अवभरूच बरं िच्यां त, ताचो मोगाचो उरवयल्लो िेळ आपल्या कामां तलो. डा. मैकलान १००० पानां चो िाक्षरी िासत्रीय ग्रीकां त थां िन आवयल्ले सब्ध - हें ताचें काम ओक्फोडण युवनिवसणटी प्रेस्सान मानून

घेतलें. १९९२, ९२ िसा​ां नी आपलें कऱ्यान्सफीलडां तलें काम नंय आसतां ताची संगीताची अवभरूच ताका प्रेरण दींिन ताणें ’अनावलसीस ओन पाप सां गस वसन्स अरली १९९०’स’ - एक एनसैकलोपीडी या गात्रार सािणजवनकां ची अवभरूच पुसतका रूपार हाडु ं क नासली. १९९४ िसाण वभतर ताचो मोग पाटल्या चररत्रेचो, ताचो मां य गां ि आनी लोक ताका पाटीं मंगळु राक येिंक उत्तेजन दीलागलो खचीत नासतां ताचें काम हां गाच्या लोका सां गाता आनी ह्या भुंय विश्ां त म्हण.

तें िसण १९९४, तो मंगळु राक आयलो आनी आपल्या भािां बराबर इजय इगजे रसर्त्ार आसच्या मान्य ’क्यामेलट’ विसतार प्रदे िाच्या गुड्यार; आपलें समपणणाचें काम ताच्या पुसतकांचें आनी िंिािवळचें सां गाता हाडलें. तो ताच्या कामां त इतलो तल्लीन जाल्लो की तो आजून आं किारच उरला. आपल्या संिोधना खातीर तो

5 वीज क क ों णि

बरें च पयण हातीं धताण , लोकाक मेळचें काम कताण , आदली चररत्रा िाचून दाखल कताण पौरां ची तसें इगजे संबंध, वसमेसतऱ्यां क भेट दींिन र्त्ा मोनाण फोंडां ियल्या फात्रां चेर बरवयल्लें सयत आरायता. हें ताका आदल्या चररत्रेंत निे आं ज वदसच्यापरीं जाता! तािें िकट केल्ी ों पुसतकाों तसें ग्रोंथाों बृहदाकारािी ों, आकरषि िडटाव समाजेंतल्या ल कािी ों आनी लग्ती कुटमाोंिी ों जी ों सोंसारभर णवसतारल्याोंत ती ों. तसेंि त मेतेर जाला णववीध िकटिाोंनी ताका ताोंक आसच्या णततली ों जाोंवन एक ितूर सोंश धक. तािी ों तीन णवोंि​िार िकटिाों िसतूत जाोंवनासात आनी भारीि आकरषीत जावनासात: १. ’द म्यां गळोररयन क्याथलीक कम्यूवनटी - ए प्रोफेश्शनल वहसटरी/डै रेकटरी’ (२००२) - १२०० पानां . एक महान ख्यातेचें आनी मानाचें पुसतक आसोन मोलाधीक अखंड म्हाहे त मंगळू री कथोवलकां विश्ां त, तां ची िृत्ती आनी कामाचो वि​िर दींिन. २. ’वडसवटं वगिड म्यां गळोररयन क्याथवलक्’ १८०० तें २००० - ६०० पानां . हां गासर मेळटा बुन्यादी म्हाहे त प्रवसद्ध लोकां ची विंगड करून कुटमा मूळाची, तां च्या वनमाण्या कुळ्ये पऱ्यां त जी चडटाि ७० च्याकी चडीत. ३. ’म्यां गळोररयन िरलडिायड’. एक अंतराण षटर ीय वदरे क्तोरी (१९९९) - ३६० पानां . हें मूळ म्हाहे वतचें भंडार. दींिन जागो विसतार लोका पंगडाचो संसारभर विसतारल्ल्या मंगळु री कोंकणी कथोवलकां चो.

४. एक हजार पानां चीं कंतारां , आसोन चाररत्रीक ताळ्या गूतण. लागीं लागीं १२०० पानां - आसोन ८ पानां प्रसतािन संपूणण कालोराचें मोल रू. १,२०० मंगळु रां त मात्र. ५. पापुलर म्यूजीक - एक चाररत्रीक आनी सैद्धां तीक वि​िलेषण; लागीं लागीं ४५० पानां - ८ पानां प्रसतािण संपूणण कालोरां त. मोल रू. ६०० मंगळु रां त मात्र.

सिण पुसतकां , आतां मोलाक मेळटात, हीं जािनासात पुसतकां मोलाधीक आनी उल्लेख ग्रंथ क्यानरा आनी वतच्या लोका विश्ां त, संस्थ्यां विश्ां त, चररत्रा आनी चडीत १६ व्या ितमाना थां िन. हीं पुसतकां िाचप्ां क तां चें मूळ सोधून काडु ं क आनी मूळाचीं पाळां नां िां पै , प्रभू, नायक/नायक िेणय, िेट, कामत, रै , भट...इर्त्ादी, सां गाताच दिरल्लीं क्ीसतां ि नां िां. ताची जाण्वाय आनी पाटीं थळ कंप्ूटरा अवभिृम्हद्धचेर, गूंडायेची आसोन, सिण सां गाता घालुंक, मां डून हाडु ं क तसेंच सिण मूटी वभतर धरंक वि​िेष जां िनासोन ती वनगूढ आनी अपार. एक दिमान पािार जाल्ल्यापररं च, तो भारीच लागविल्यान आपणाची सेिा समाजेक दींिन आयला आपल्या चटु िवटकां मुखीं. सां गोंक जाय आसचें म्हळ्यार ’कथोलीक एसोवसयेिन ओफ सौत क्यानरा’, एक प्रथम समाजीक संस्थो आतां

6 वीज क क ों णि

लोबोचो अंतीम स्थानाक पािला म्हणटा तो! एक भारीच व्हड पुसतक आसोन अिकास पुनर निीकृत करंक आसोन ८ तें १० ग्रंथ, एदोळच ताचीं पानां ७,००० क उतरल्यां त म्हणटा तो! तात्कालाक, "ए जीवनयालावजकल एनसैकलोपीवडया ओफ म्यां गळोररयन क्याथलीक फ्यावमलीस", एकच समाजेची म्हाहेत वदं िची आसचें, म्हणटा डा. लोबो हां तूं आटापून आसात १,००० ियर कुटमां आसोन सराग निीकरणाक अिकास, वकतलें जाता वततलें पाटीं चररत्रा सोधून काडन प्रामाणीक आनी अवधकृत दसतािेजां आसोन. संपूणण प्रसताप सोधुंक तसें जोडु ं क संबंध/एकामेकाचो मेळ सिण ितुणलां नी. हो जािनासा साकारात्मक भिाण सो संसारां तल्या युिजणां क तसें प्रायेस्थां क ह्या जगत्ताद्यंत विसतारलेल्या समाजेचो, खंडीत जां िन जयत ह्या पुसतकाचें ताच्या ग्रंथांक! जयत जािनासा मुखारून िेचें पयण! ितकाक पािला! ताणें ताचो काऱ्यदिी जां िन िािर केला सां गाताच चाररत्रीक मवहन्याळें ’म्यां गळोर’ पत्राचें संपादकपण हातीं धरल्लें आसा, जें जािनासा ’कथोलीक एसोवसयेिन ओफ सौत क्यानरा’ हाचें मूखपत्र. ताणें नवहं च ह्या संस्थ्याच्यो मरोन येंिच्यो चटु िवटको जीिाळ केल्यो आनी ’म्यां गळोर’ पत्राक निो जीि हाडलो, हाचे िगणणदार विखराक चडले मात्र नंय ह्या पत्राचीं पानां १०० क हाडलीं. परत, आयलेिाच्याण मवहन्यां नी तो ह्या संस्थ्याक आपलो हात विसतार थरान दींिन आसा िाचप्ां क आकरषीत करंक. जर असल्यो चटु िवटको मुकारून गेल्यो नां त तर ह्या संघाक बरोच मार बसोंक आसा. म्याग्नम ओपूस: ’म्याग्नम ओपूस’ एक वि​िेष रूक जीिनाचो - डा.

वकतेंय पुणी कनण विदे िां क िचोंक प्रयत्न कच्याण लोकाक आसा आसतां डा. मैकल लोबोचें आकरषण विदे िा थां िन आपल्याच मां यगां िाक धृड जालें, तो ताच्या मांयगां िाचेर, वतच्या लोकाचेर आनी तां च्या चररत्रेच्या मोगार पडलो जां िन एक मोलाधीक िज्र. ताच्या अखंड िािरापरीं हे र कोण्ंच आन्येकलो मेळचो ना ताका बदली जां िन, हें जािनासा एक तेसतामेंत एकल्या व्यक्तीन आपल्ये समाजेक, मां यगां िाक आनी मनिापणाक केल्लें. आज एकामेका सां गाता मेळचें आनी समन्वयाचें स्वरूप बदलुन्च ं येता, मुख्य जां िन युिजणां चें! आदलें सिण नव्याच आकाराक येंिन बदल्ता मुखल्या भविषयाक. एकीन आनी पंगड स्वस्वरूप होगडां िन घेतल्यात आनी निेच उदे ल्यात. भिाण स्ां मंगळू र आनी कोंकणी समाज मुख्य जां िन हें मानून

7 वीज क क ों णि

घेतेली आनी डा. मैकल लोबोन काडल्लो श्रम जां िन एक वि​िेष विद्ान, कोणा थां िन्ंच होगळाप मेळानासलो एक विविषट िीर, क्यानराचें एक िज्र!

द न सोंगीत सोंपन्मूळ पुसतकाों:

डा. मैकल लोबोचें आन्येक पुसतक - करा संगीत केवदं च विस्राना जां िचें मंगळु चो ज्ञानिंत, विचारिंत, बरिपी आनी विज्ञानी डा. मैकल लोबो हाणें आयलेिार दोन नविंच संपन्मूळां चीं पुसतकां इं गलीष/पाश्चार्त् पाप संगीताचेर उज्वाडायलीं. तीं पुसतकां ताणें बरं िन िाचप्ां क गजेची म्हाहे त मेळासें केलें. ताचें काम संगीत प्रेवमंक एक बोनस म्हण्येता. संघ-संस्थे मुख्य जां िन विकपाचे आनी तात्ीकिादाचे, चडटाि संगीताक संबंध आसचे , ह्या मुखां त्र खंडीत जां िन फायदो जोडटे ले घेंिन प्रती ह्या पुसतकां च्यो जे वदतात म्हाहे त खंयसरी हे र जाग्ां नी मेळानासली - अंतरजाळार सयत. आवनकी चडीत वकतेंगी म्हळ्यार प्रसतूत ते मेळटात मंगळु रां त मात्र थोड्याच वि​िेष दरीर.

२. पापुलर संगीत - एक चाररत्रीक आनी सैद्धां तीक वि​िलेषण; ियल्या पुसतकाक सां गाती.

हे दोन सां गाताचे पुसतक एक वि​िेष पुसतक फकत एक पािटी िाचून सोडन सोडचे नंय, हे पुसतक जािनासात एक उपकरण कसें परत आनी परत िापाचें आनी संपन्मूळाची जाण्वाय संसारभर पाश्चार्त् पाप संगीतां त आदी काळा थां िन प्रसतूत पऱ्यां त. हें एक िैज्ञानीक काम खंडीत सां ग्ेत की हाचें मोल केवदं च उणें जायना, धमग्र ण ंथां परीं. हीं दोन वि​िेष उपकरणां संपन्मूळां क एक वि​िेष अथण वदतात तसेंच मात्र नंय, ह्या संसारां तच पुसतकां चें आसवतत् होगडां िन येंिच्या िेळा, असलीं पुसतकां हे र खंयसरी मेळचीं नां त. आमीं भागी वकर्त्ा ताचो लेखक जां िनासा आमचोच मंगळु गाण र डा. मैकल लोबो.

१. ए थौसंड पेजस ओफ सां गस, आसोन चाररत्रीक नोटस. लागीं १,२०० पानां .

लेखक सां ग्ता की हीं पुसतकां उग्ताडाक हाडल्लीं मंगळु रां त दसेंबर २०११ इस्वेंत; प्रसतूत तीं मंगळु रां तल्या तीन पुसतक िीकऱ्या केंद्रां नी मोलाक मेळटात - जेरोसा कंपेनी आनी बूक िरलड तसें आथ्री बूक सेंटर (दोनी बल्मठ ज्योती सकणलालागीं) वि​िेष दरीर फकत मंगळु रांत मात्र. हे र नगरां नी हीं पुसतकां एदोळ उग्तािंक नांत, तेन्ां ह्या पुसतकां चें मोल िाडटे लें. लेखकाि णदषटाव : लेखक डा. मैकल लोबो वकतें म्हणटा तें आमीं जाणां जां व्यां : "आमीं वजयेंिन आसां ि ह्या िेळार आसात छाप्ां त एदोळ पगणट जायना वततलीं पुसतकां ख्यात संगीता विश्ां त. खंच्याय पुसतकां दु खानाच्या संगीत िां ट्याक िचोन दीषट घाला, सभार वगन्ेस एनसैकलोपीवडया ह्या विषयार हे िी मेटल, जाझ, ब्लूस, फोल्क, सोल, कंटर ी... आसोन िीरवषका "कोणे गायलें वकतें राक एन राल?" इर्त्ादी, ’द म्हस्वंवगंग वसक्टीस’, बीटल वपश्ाचो िेळ... तर ह्या पुसतकां च्या बृहत िां ट्याक वकर्त्ाक आन्येक ख्यात संगीता विश्ां त पुसतक? ह्या सिालाक जिाब वदं िच्या पयलें , हां ि म्हवजंच थोडीं सिाला उडयतां . इं गलीष उलंिच्या संसारां त कळीत आसचें ख्यात पद खंचें? ह्या

8 वीज क क ों णि

सिालाक थंयसर एकच म्हळ्ळी जिाब मेळची ना, पूण हाका एक उमेद्ार म्हण्येत की तें नतालां चे कंतार, वजंगल बेल्स. खंडीत जां िन सां ग्ेत की हर इं गलीष उलिप्ाक ह्या कंताराची खंडीत जां िन िळक आसाच आनी सभारां नी हें कंतार भुग्ा​ां बराबर नतालां िेळार गायलां म्हळ्ळें खंडीत. पूण वकतल्या जणां क कळीत आसा िसाण न िरस गां िचें हें कंतार बरवयल्लें १८५७ इस्वेंत जेम्स वपयरपोंटान म्हण?, पूिणवनवधणषट रीतीन वचंतल्लें आसा हें कंतार अमर जायत म्हण?" व्हय, ह्या पुसतकां त सभार संग्ती जाणां जाव्येता. १,००० पानां वभतर, डर ावयंग-रूम मोगा गीतां , नािेल्टी पदां , कामीक पदां , भुग्ा​ां चीं पदां ,

9 वीज क क ों णि

"ए थौसंड पेजस ओफ सां गस, िीद वहसटोररकल नोटस: "हो सां गाती पु सतक आमकां वदता अपार कुतूहलकारी.... जाण्वाि िाडं िचें एक रचण चडीत अथाण भरीत जाण्वाय तें खंयसर सुिाण वतल्लें , कोणें हाची सोभाय रचल्ली आनी खंयसर हें खायस जालें आनी ख्यात जालें. म्हज्या गमनाक आवयल्ल्या प्रकार, संगीत क्षेत्रां त असलें एक पुसतक ह्या वि​िेष रीतीर बरवयल्लें ना.... हां ि डा. मैकल लोबोक िहभास म्हणटां ताच्या आन्येका जयताच्या पुसतकाक जें जां िनासा खंडीत जां िन एक वि​िेष. हां ि इतलेंच वचंत्तां की हें एक वि​िेष पुसतक लोकाच्या मेचिणेक पात्र जां ि आनी ताचें खरें मोल लोकाक कळीत जां ि, खंडीत जां िन हें पुसतक जमयतेल्यां क उपकाराचें." साोंगाती ग्रोंथ: जानपद पदां आनी नसणरी पदां सयत. सिण पदां मां डून हाडल्यां त िणक् ण मानुसार पदां च्या नां िां चेर. चाररत्रीक विषय आसात - खंच्या दे िां त पद घडल्लें, खंच्या िसाण घडल्लें, पद घडणार/गािप्ाचीं नां िां , पगणट केल्ल्याचीं तसें पद रे कोडण केल्ल्या कलाकारां चीं नां िां ; तसेंच हे र वकतेंय म्हाहे त गजेची, चाटण पोवसिन्स, बरें विकचें रे कोडण , पद घडल्ल्या पाटली काणी, इर्त्ादी. वनमाणें, पदाचे विसर पडल्ले सब्ध - जे छापल्या दाट अक्षरां नी. मुख्य विभाग आसा ल्हान विभागां त म्हाहे त क्लासीक, ओपेरा आनी पापुलर इन्सरुमेंटल संग्ती. ३,५०० पदां ची एनसैकलोपीवडया आसा आनी १,००० ियर जीि चररत्रेची नक्षा आसा. जािारी णकतें म्हिटात: न्यायिादी मैकल एफ सलडान्हा कनाण टक है कोडवतचो जडज (वनिृत) एक मंगळु री मार्त्ेचो सुपुत्र ’मण्णीन मग’ म्हण नां िाडल्लो असें म्हणटा:

पापुलर म्यूजीक - ए वहसटोररकल एं ड वथयोरे वटकल एनावलसीस: हें सां गाती पुसतक वदता विसतार िीक्षण पां च चाररत्रीक काळाचें पापुलर इं गलीष म्यूवजकाच्या चररत्रेंत, ते ह्या परीं विंगड केल्यात: १. जानपद पदां चो काळ (मध्य युगा थां िन १९ व्या मधगा ितका पऱ्यां त), २. पारलर पदां चो काळ (अंर्त् १९व्या ितका थां िन सुिाण तेचें २०िे ितक) ३. बीग ब्ां ड काळ (१९२०-१९५०), ४. प्रैम इयसण ओफ पाप (१९५०१९६५, ५. मोडनण राक काळ (मधल्या १९६० उपरां त). मोंगळु िी काल राोंच्या व्यक्तित्वािी, लेखकी, पत्रकतत आनी णशक्षकी ज्यानेट फेना​ांडीस आपल्या िसतावनाोंत असें म्हिटा: डा. मैकल लोबो एक बुद्ंत लेखां तञ जािनासा तसेंच पुरासाण नासचो एक संिोधक, ताणें

10 वीज क क ों णि

आपली वि​िेष कला संगीत विषयाचेर खंचयल्या ती खंडीत जां िन अजाप कररना ज्या कोणाक ताची हुिाराय कळीत आसा तां कां . ह्या पापुलर म्यूजीक विषयार ताणें आमकां वदल्लें संधान्ंच पुरो की डा. मैकल लोबो अनुमोदन कताण बीथोिनाचो क्ेदो: ’संगीत सिण तत्ां आनी ज्ञानापरास ऊंच स्थानार आसा’. पापुलर संगीत हाचें संिोधन भारीच पुरासाणेन करून दे िां प्रकार पदां आनी विषय सिण पदां घडणारां , गािप्ां , संगीतगारां सां गाता बरं िन हें पुसतक एक वि​िेष खजान केलां . िाचप्ाक आश्चऱ्यकारी कचें ताचें प्रयत्न यिस्वी जालां ." खंडीत जां िन हें एक वि​िेष पुरासाणेचें िैज्ञानीक संपन्मूळाचें काम मंगळु गाण राचें एदोळच संसारभर ख्यातेक पािलां जसें ताणें बरवयल्ल्या िंिािळ पुसतकापरीं, "प्रख्यात मंगळु री कथोलीक (२०००), मंगळु ची कथोलीक समाज (२००२) आनी इतर कामां . आयलेिाच्याण चररत्रेंत ह्या पुसतकां मुखां त्र िाचक िृंदाक व्हतें प्रेरण लाबतेलें. सोंपकातक: Dr.MICHAEL LOBO, Camelot, Bijey Church Road, Magalore.५७५ ००३.

Cell: ९८४४१-१२३६४

खोंयसर आसात

’मान-सन्मान’ कतेले? दिकां थां िन इं गलीष माध्यम आनी सावहर्त् भारतां त तसें विदे िां नी पुसतकां , नेमाळीं, जावळजागे आनी सूक्ष्म म्हाहे त कोंकणी, क्यानरा कथोलीक संसकृती आनी संपरदाय तसेंच कसें हें सिण संसारभर विसतारलें तें ताच्या जाण्वायेचें भंडार जािनासा. सभार विद्ान डा. मैकल लोबो,

आलन मचादो, क्ां ती वकरण फरायस (आलिारीस)... तसेंच सभार इं गलीष लेखक तसेंच हे र भासां नी बरिपी - हां चीं सिण बपा​ां क्यानरा कथोवलकां क मोलाधीक दसतािेजां जां िनासात आयच्या काळार जंय आमची ग्रेसत कोंकणी संसकृती, मूळां आनी क्ीसतां ि भािाडताक ताणीं वदल्ली दे णगी वि​िीध ितुणलां त आसा. तररपूण, आयलेिाच्याण वदसां नी म्हणजे कां य ५० िसा​ां नी. वि​िेष जां िन समाजीक िेवदं नी, फकत कोंकणी सावहवतंचीं नां िां मात्र गाजयल्यांत, तां कां मान वदलां तसें प्रिसर्त्ो िां टल्यात. स्थळीय कोंकणी मुखेल्यां ची ही मटिी दीषट कोंकणीक दे णगी वदल्ल्यां ची आनी तां च्या पोषकां ची, ते संपूणण एका ना एका कारणाखातीर संपूणण सलिाल्यात आनी तां ची विसतार दीषट िाडिन इं गवलषां त कोंकणी भास, संसकृती, िंिां िळ बरिन दाखले स्थापन केल्ल्या संिोदकां क ताणीं गुमान्ंच केल्लें ना! आमचे बराबर नां तगी इं गलीष भाषेंत बरं िचे लेखक,

11 वीज क क ों णि

संिोधक, पत्रकतण जाणीं कोंकणेची गूंडाय, लां बाय, रू ं दाय दाखल्यां मुखां त्र पुसतकां रूपीं उज्वाडाक हाडल्ले? ती कोंकवणची ग्रेसतकाय, चररत्रा आनी सभार संग्ती वि​िाल कोंकणी संसकृतेचे बरिपी? असल्यां च्या श्रमाचो प्रवतफळ जां िन हां चीं बपा​ां , पुसतकां आज अंतराण षटर ीय मट्टार दे ि-विदे िां तल्या विद्ानां क, चररत्राकारां क आनी िाचक िृंदाक मेळोन कोंकवणची ग्रेसतकाय विश्ांतर फामाद जाल्या. विकच्या, संिोधन कच्याण विद्यावथांक एक मूळ हातेर कसी जाल्या. हें वकर्त्ा आमी मतीं खंचंिन वचंवतनां ि तां कां धुवळपासट कनण पयस दिताण ना? गोंयची आनी मंगळु ची चररत्रा, कला, संसकृती ह्याच सभार इं गलीष लेखकांनी दाखल्यां मुखां त्र पगणट केल्या? पूण जर आमीं मान वदलो डा. मैकल लोबो तसल्या विद्ान संिोधकाक, जो आपलेच पयिे खचूणन दे िां तर भोंिता, चररत्रा जमयता, िंिािळी विश्ां त वलख्ता; नवहं गी तो आमचेंच दायज जमयता आनी दाखल्यां द्ारीं पुसतकां रूपीं पगणट्टा? संदेि प्रवतषठान कन्ड लेखकां कयी मान कताण , प्रिसती वदता तर, डा. मैकल लोबो तसले विद्ान, संिोधक, िंिािळ वलखपी वकर्त्ाक वदसलो ना? आन्येका कूसीन मंगळू र वदयेसेवजची रचना प्रिसती आसा; हावणंय वकर्त्ा डा. मैकल लोबोक मान वदल्लो ना? लावयकां ची च कथोलीक सभा आसा. आमच्येलागीं प्रिसर्त्ां चे काखाण नेंच आसात पूण तां कां एक कोंकणी सुपुत्र सिण सां डून क्यानरा लोकाची चररत्रा, कला, संसकृती, िंिािळ संिोधना मुखां त्र आपल्याच बोल्सां तले पयिे खचूणन कताण ताका वकतेंच बरें मागल्लें य ना तसें मान केल्लोय ना. ही संगत भारीच विषादनीय. जर आमी आमची चररत्रा, िंिां िळ इं गवलषां त बरिन जागिन दिरली ना तर, आमां

क्यानरा कोंकणी कथोवलकां ची चररत्राच ह्या जगत्तांत वनणाण म जातेली म्हळ्ळ्याक वकतेंच दु बाि ना.

--------------------------------------------------------------------------

िूणकवीि पायेिी!

पुसतकाचें नांि जांिनासा "क्ीसतांिपण एक चूवकिीण धमण’ डा. मैकल लोबोन बरवयल्लें , पार्त्ेणेच्या संम्हग्तंचेर रचनात्मक आम्हत्मिमसो, म्हणटा ऐिन जे. सलडान्हा-िेट मंगळु रांत ओकटोबर २८, २०१२ िेर डा. मैकल लोबोचें निेंच पुसतक "क्ीसतांिपण एक चूवकिीण धमण ?" सां त लुिीस कालेवजंत उग्तायलें सभार कथोलीक समाजेच्या महान व्यक्तीं बराबर. खंचेंय वि​िीध दीषटीन विमसो कऱ्येत तसेंच धमण आनी दै विकपण. ह्या पुसतकार एक गीदा नदर घाल्ची हें पुसतक एक वि​िादात्मक म्हण वदसता तरी सां गचें तर एक रचनात्मक जािनासा. चूकी जािनासात कृतक जगत्तांत हऱ्येक संम्हग्तंनी घडटात; आं तरीक संिाद आनी वनयंत्रण हाचे समग्र िांटे

12 वीज क क ों णि

जांिनासात. बरयणारान ह्या पुसतकांत प्रमूख िांटो घेंिन ताचे अवभपराय इर्त्थण केल्यात. आज आमकां वदसच्ये प्रकार चडटाि चटु िवटकांचे विभाग - आम्हत्मिमसो, सिालां विचार, जागृती सभार हंतार जािंक पािलां सदांचें बगार तें गजेचें. क्ीसतांिपणयी असल्या आम्हत्मिश्ासाक बली जालां. पाटल्या २००० िसा​ांनी हें क्ीसतांिपण सुिाणतून तसेआं तें िाडोन सभारांचें मुखेल्पण पळे लां आनी असंख्यात वनयंत्रणां , बदलािणां , रूपांतर, अधीकप्रसंग असें इर्त्ादी; नैतीक जांिन वहक्मर्त्ो, भ्रषटाचार वनयमां जांिन गेल्यांत. निीन संपकाणचें माध्यम आनी तांवत्रकतेन सभार चूकी दाखंिन वदल्यात. ’कुड्याण भािाडता’ विश्ांत जाल्ली क्ां ती नीज आनी न्यायसम्मत. धामीक वचंत्पी दांबून सांग्तात सिेश्राक एक विविषठ रीवतविज्ञान आसा म्हण, "दे ि दे िापररं च वचंत्ता आनी मनश्ापरीं नंय". हें पुसतक फकत चूवकंचेर दाड घालन बरवयल्लें नंय. साकें सां गचें तर हें पुसतक एक िोट्टारे परीक्षेक िोळग जाल्लें आनी एक बपाण दोंग्राचें विखर. विषय आतांच्या काळाक सहजल्ले म्हळ्यार इगजेची आसत, पयश्ांचें लेख, गूणां चे संकेत, मानि संपन्मूळां , पारदिणकता, लेख-पाक वदं िचें , आदलेंच पातळ दू ध भािाडर्त्ांक विकुंक पळें िचे इर्त्ादी विश्ांत आजून वनभीत उलिंक नांत. थोडे आतुरायेचे विषय विंचल्यात म्हळ्यार ’राजकारणां त उभाण नासल्ले’, दे िाचें राज मानून घेिंक त्रास म्हणचे, उत्पत्ती आनी मनिाितार, उपादे स, असें इर्त्ादी. एक उदात्त वचंत्पाचो तसें जाण्वायेचो याजक जाणें ह्या पुसतकाचें उग्तािण केलें म्हणालो एका जाण्वायेच्या विकप्ान भलायकेभरीत वचंत्पान थोडीं सिालां विचानण ताका जिाबी वदल्यात िापरून चररत्रा, विचार, तनखी आनी तकणिासत्र जाता वततल्या माफान संपेपणीं दे िाचे वमसतेर. लेखकान विचारल्लीं सभार सिालां ताकाय उपद्र दींिन आसलीं म्हण म्हणालो तो याजक तसल्या सिालांक जिाबी मेळच्यो अपरूप.

- ऐवन जे. सलडान्हा-शेट हाच्या आधारान --------------------------------------------------------------------------

22 April 2020

Corona Catholicity

Dear writers/intellects/friends,

The title of this article – Corona Catholicity – has no bearing, of course, on religion. Catholicity means universa lity; Catholicism refers to the traditions and practice of the Catholic religion.

Today – the 22nd of April – marks a month since the commencement of the national lockdown, which effectively began with the so-called ‘Janata curfew’ on Sunday, March 22nd. Since then there has been no reprieve.

As we move into the second month of the nationwide lockdown, it is worth reflecting how far the strategy has been effective.

The question is far from easy to analyse because there is no way by which we

13 वीज क क ों णि

can inspect the other side of the picture – just as there is no way we on earth can see the far side of the moon (which always presents the same face to the earth). It is true that space technology now enables us to view satellite images, but the analogy holds good regardless.

Champions of the government’s policy have argued that but for the lockdown, the number of corona-positive cases in India would have run into millions (instead of the current figure of about 20,000). Precisely how they arrived at this estimate is not elucidated.

What would the situation have been like if there had been no lockdown? We just don’t know. Even satellite images cannot help us here.

Dear friends, I would like to share some of my own thoughts on this subject. Let me first mention that the experts often warn the public that though the number of confirmed COVID cases in India is currently about 20,000, the actual figure may be far greater as it is obviously impossible to test everybody.

There is no doubt that the lockdown has caused incalculable hardships to the poorer segments of society in general and the migrant labourers in particular – their numbers running into tens or even hundreds of millions. Those in a somewhat better financial situation are also severely hard-pressed. They may possess enough resources to feed their families – but what if they employ workers who depend on their salaries for a living? If they are running small-scale industries, are they morally obliged to continue to pay their workers after their factories have been closed?

This is just one example of the kind of ethical dilemmas that people have to face as a result of the lockdown. There are many other such ethical dilemmas in the current environment – I may go into this issue in another article.

But the point that I would like to make is that the actual number of coronapositive cases is not in itself of primary importance. What is of importance is the number of fatalities – which currently stands at about 600 (in India).

Assuming that the number of coronavirus cases is 20,000, this implies that about 3% are likely to succumb to the disease. But assuming that the number of positive cases is actually three times greater – 60,000 – this means that only 1% will succumb.

Another very important point that few people comment on: the number of recoveries is at least five times as large as the number of fatalities.

14 वीज क क ों णि

How did the corona-positive patients recover? These patients may have been quarantined, but obviously the quarantine was only to ensure that the virus was not transmitted to others. It had no effect as a cure.

In fact, as there is no known medical cure for the virus, it follows that the patients’ own immune systems triumphed over the virus in course of time (in perhaps as little as two weeks).

And once the patients recovered, the antibodies created by their immune system would serve as an in-built vaccine from any future attack of the virus.

What about those who succumbed?

Apart from the low probability, it should also be borne in mind that most of these persons were already suffering from other ailments such as hypertension, diabetes, cardiovascular weaknesses, etc.

This being the case it is somewhat unreasonable to attribute their deaths to the corona-virus alone. Why magnify this tiny creature into a superstar?

indefinite future. If the lockdown is still in force at the time of the next general election, the current government will presumably continue at the helm for the next five years.

But instead let us assume that the lockdown is lifted at the end of the current phase on May 3rd. Obviously, the virus will still be around. What if it starts to spread? What is the worst that can happen?

Pessimists predict that in the absence of a lockdown the number of affected people may run into millions. The population of India is currently about 1.35 billion. I am going to assume the role of the champion pessimist of all – and postulate that the entire 1.35 billion people – from the richest of the rich to the poorest of the poor – will be coronapositive. Or, if you prefer, let us assume that the entire world population of 7.8 billion will be corona-positive. It will be a case of ‘universal corona-infection’ or ‘corona catholicity’.

What is going to happen next?

Dear friends, in the light of the thoughts I have just shared, I am now going to postulate a theoretical situation. This current phase of the lockdown is due to end on May 3rd. If the virus is still unconquered a new phase may begin – and these phases may extend into the

A little digression: This corona era has brought into focus a number of words and expressions that may otherwise be used only rarely. One of these is the word ‘asymptomatic’. In its simplest sense, it is simply the opposite of

15 वीज क क ों णि

‘symptomatic’, that is, ‘not exhibiting any symptoms’.

But in the context of contagious diseases, it takes on a far more sinister implication. Asymptomatic persons may experience no symptoms of a disease but they may transmit the virus to others.

Let us now return to our hypothesis of corona catholicity – a state in which everybody without exceptions is infected with the corona virus.

Well, the first point to remember is that a number of persons will be asymptomatic. Presumably, the immune symptom in their bodies keeps the virus in check and prevents it from translating into symptoms such as coughing, sneezing, fever, etc.

Now here is the good news! In a world of corona catholicity, nobody need fear the ‘aymptomates’. They cannot transmit the virus to anybody – as everybody is infected anyway!

And so the ‘asymptomates’ can simply go about their daily routine.

But what about those who are not asymptomatic? If we must coin a word to describe such persons, we could try ‘an-asymptomatic’ as the simpler word ‘symptomatic’ has other meanings.

Hospitals will not be equipped to deal with large numbers of an-asymptomatic patients. But this is nothing new.

‘Hospitality’ is a relatively modern phenomenon. In the 19th century, there were few hospitals to treat victims of plague, cholera, etc. Most simply rested in their own homes.

Likewise, anasymptomatic patients of the corona-virus can simply rest in their own homes. There is no need for them to be hospitalized or quarantined. As the virus has no medical cure, hospitali zation is pointless anyway. As everybody is infected, quarantine serves no purpose either. In their own homes, they can be looked after by asymptoma tic relatives and friends. As statistics have indicated, most will eventually recover. And once they recover, they will in all probability be immune to any further attack of the virus.

No doubt, some will succumb. As statistics suggest, the percentage who succumb will be about 1% to 3 %. In a country such as India with a population of over 1 billion, this means that about 10 to 30 million will succumb (that is, if everybody in the country is infected with the virus) – but it should be remembe red that the number of people who die every year due to commonplace ailments such as heart disease, strokes, cancer, etc, is also around this figure.

16 वीज क क ों णि

The corona virus may only accelerate their departure into another (and hopefully better) world – where they were expected anyway.

To summarise: ‘universal coronainfection’ or ‘corona catholicity’ is not as an insurmountable tragedy. At any rate, it is probably no worse than an indefinite lockdown.

Dear friends, I have gone into these theoretical speculations partly in lighter vein. You may regard it, if you wish, as a flight of fantasy. Even in the absence of a lockdown, the possibility of the entire planet becoming corona-positive is exceedingly remote. There are probably a large number of persons in the world whose immune systems are strong enough to resist the virus – and even otherwise, there are likely to be many other natural factors that might curb its spread.

is a very real possibility that the lockdown may extend into the indefinite future. And all the while millions will die, either of malnutrition or of other factors arising from the imposition of the lockdown. And on a lighter note, many male members of society, unable to visit their hairdressers, will soon be resembling wild men of the jungle.

I will conclude with a message of a far more practical and enlightening nature.

It is an Easter message from Archbishop Lawrence Saldanha of Toronto. He had sent it to me on Easter Eve – and I had tried to forward it the next day. But my gmail server has its limitations, which is why I now space out all my communications by intervals of at least a week. As I had sent a mail to this forum just two days earlier – Good Friday – contrasting the corona-virus to the crown of thorns, my gmail server played up on Easter and all the mails came bouncing back to me.

But if what I have just speculated is a flight of fantasy, it does serve a purpose.

In the midst of any crisis, it often helps to imagine the worst that can possibly happen. And it may come as a pleasant surprise to realize that the worst that can happen is not too bad after all.

I am taking the opportunity to send my Easter article – and various other posts submitted by members of this forum over the past one month – as attachments to the current communication.

On the other hand, if the government feels that the only way to ‘win this battle’ is to maintain the lockdown until the virus is 100% eradicated, then there

-Dr. Miachael Lobo --------------------------------------------Archbishop Lawrence Saldanha’s Easter message is reproduced below.

17 वीज क क ों णि

A LIGHT AT THE END OF THE TUNNEL

Christ. It heralds a new dawn, a new hope and a new life for humanity. , Jesus Christ who was tortured, broken and put to death on the Cross, rises victorious from the tomb. He has conquered death, sin and Satan and offers new light and hope to humankind.

We are living in a dark time of doom and gloom. The coronavirus pandemic has cast a long shadow over the whole planet. All aspects of life have been affected and shaken. All but some essential workers are told to live in isolation. Even churches, mosques, synagogues and temples are closed.

Today, April 8th, the Jewish Feast of Passover, begins with the special meal called Seder. Families usually get together, but not this year.

So also the three sacred days of the Christian calendar called the holy Triduum (Holy Thursday to Easter Sunday) will not be celebrated publicly this year. According to the experts, the current week is the worst week of the outbreak of this deadly disease and will bring more deaths and sorrow.

Yet in this apocalyptic scenario, there is a light at the end of the tunnel. It is the light of the Paschal Candle that is lit on Holy Saturday and symbolizes the Risen

Pope Francis rightly says: “. May the Lord help you to discover new ways, new expressions of love, living as you do in this new situation. For in the end, this is a beautiful and creative opportunity to rediscover ourselves.”

The world has changed and this is the basic lesson we learn from the coronavirus crisis: WE NEED ONE ANOTHER. We have to make a change in our way of thinking and accept all humans as equals and deserving of our respect.

There must be an end to narrow and inward looking extremism. Rather a broader acceptance of different castes and creeds because we need to accept one another and help one another, as Pope Francis says.

So I extend warm greetings of HAPPY AND PEACEFUL EASTER TO ALL MEMBERS OF THE WRITERS FORUM AND THEIR FAMILIES. ALLELUIA !

18 वीज क क ों णि

May the Risen Christ grant us new light and strength to reach out and spread peace, joy, life and hope to the post pandemic world!

+ Lawrence J Saldanha Former Archbishop of Lahore Toronto, 8th April, 2020

APRIL 14, 2020:

visionary, who was born in 1891, contributed immensely to the country.

He was an economist, jurist, social reformer, politician and scholar par excellence. Ambedkar was against every form of discrimination and fought relentlessly for the rights of Dalits and other underprivileged sections of society. As the main architect of the Constitution of India, he left no stone unturned to ensure that we have a Constitution based on justice, liberty, equality and fraternity of all. In his last speech to the Constituent Assembly on 25 November 1949, he emphatically said, “We must make our political democracy a social democracy as well.

Political democracy cannot last unless there lies at the base of it, social democracy.” More than at any time else, India desperately yearns today for an Ambedkar in her midst.

WHAT A DAY!

*Fr. Cedric Prakash SJ In the midst of the lockdown, Tuesday April 14, 2020, was indeed a very special day for India! It was a day that certainly brought into focus the grim realities and difficulties which “we the people of India” are currently facing due to the pandemic, but it was day on which we also had the opportunity to realise how serious things are in the country, on other equally important and critical fronts. The day also threw up positive possibilities for emulation, for celebration and for change! Let’s have a glimpse into that day: April 14, 2020: Birth anniversary of Dr. Babasaheb Ambedkar. This great

----------------------------------------------------

April 14, 2020: New Year Day! It is a day on which we once again celebrated India’s cultural diversity and rich pluralistic traditions. It was ‘New Year’s Day’ for so many different people of our country; it was ‘Puthandu’ for the Tamils; ‘Pohela Boishakh’ for the Bengalis; ‘Bohag Bihu’ for the Assamese; ‘Pana Sankranti for the Odias; ‘Vishu’ for the

19 वीज क क ों णि

Malayalees. It is the first harvest festival for several in Northern, Eastern and Southern India. This year however, the pandemic was a great dampener; nevertheless the prayers of all, were for a brighter year ahead.

April 14, 2020: Baisakhi! Though it began on the previous day, it continued on to the next. A true festival of spring celebrated both by the Hindus and Sikhs in Punjab. It also marks the solar New Year. For the Sikhs, it is the day on which the Khalsa way of living was born. The festival commemorates the formation of the Khalsa panth of warriors under Guru Gobind Singh, the tenth Sikh guru, in 1699. Significantly, be it to the protestors in Shaheen bagh earlier or now to the migrants affected by the pandemic, the Sikhs have been reaching out with love and generosity to those who are most in need, through their ‘langars’ and other acts of charity.

April 14, 2020: The Prime Minister spoke! Once again and for the fourth time since 19 March. PM Modi told the nation that the lockdown would continue till 3 May! He congratulated all for their efforts and said that all should observe a seven-point programme. The address was high on rhetoric and emotion (Modi is a master speaker in Hindi and knows how to garner empathetic support).However, his words woefully lacked substance and a direction for a nation in crisis. There was

no plan to deal with the millions of migrant workers who are stranded all over the country because of the sudden lockdown from the night of 24/25 March; there were no plans for the small farmers or for that matter the SMEs; not a word of increasing the Testing Centres or for the procurement of testing kits or ensuring that the Doctors, nurses and caregivers would be protected and kept safe with the necessary Personal Protection Equipment (PPEs) and other medical safeguards. Again no mention of other vulnerable groups, be it the police personnel on duty or for that matter the old and sick, women and children. (Ha! the people of India were told that they had to respond to those in need!). No direction to the Banks or other financial institutions. Above all in the interest of transparency, the PM should have told the nation how much money has already been collected in the special fund he has created and for the purposes it is being utilized for at the moment. In short, it’s the people’s responsibility only!

April 14, 2020: The Surrender of Human Rights Defenders. Gautam Navlakha and Anand Teltumbde surrendered to the National Investigation Agency (NIA) on blatantly fabricated charges in the context of the Bhima-Koregaon violence of January 2018. Some others are already in jail on similar charges. Both

20 वीज क क ों णि

wrote open letters before their arrest.

Teltumbde said, “at the fag end of my life, I am being charged for the heinous crime under the draconian Unlawful Activities (Prevention) Act. An individual like me obviously cannot counter the spirited propaganda of the government and its subservient media. The details of the case are strewn across the internet and are enough for any person to see that it is a clumsy and criminal fabrication”. In his letter Navlakha wrote “I can now begin to face the actual legal process, which accompanies cases where provisions of Unlawful Activities (Prevention) Act are invoked. Such Acts turn the normal jurisprudence upside down. No longer is it the axiom that “a person is innocent unless proven guilty’.

In fact, under such Acts, “an accused is guilty unless proven innocent”, Draconian provisions of UAPA are not accompanied by stricter procedures regarding evidence, especially electronic, considering the stringent punishment provided for under the Act; the procedures, which otherwise provide tighter rules regarding evidence, are instead made elastic, Under this double whammy, jail becomes the norm, and bail an exception. In this Kafkaesque domain, process itself becomes punishment.” Navlakha and Teltumbde together with the others languishing in jail, are symbols of resistance in India; of people who are determined to preserve

all that is sacred and good in the country. At the same time, it shows the abysmal levels those in power can stoop to and how pliant the judiciary has become today.

April 14, 2020: Freedom of Speech Throttled. Well-known journalist and the founding editor of the web portal ‘The Wire’, Siddharth Varadarajan was expected to appear in Ayodhya after an FIR was filed against him. The Uttar Pradesh police had booked Varadarajan earlier this month over comments on twitter, claiming that the day the Tablighi Jamaat event was held in Delhi, Yogi Adityanath had insisted that a Ram Navami fair will take place as usual. The FIR also mentioned his remark questioning Yogi Adityanath's participation in a religious ceremony at the Ramjanmabhoomi site in Ayodhya during the nationwide lockdown to contain the spread of coronavirus. More than 3,500 leading media personalities and others from civil society released a powerfully-worded joint statement condemning the action of the UP police, stating that ‘The Wire’ could not be charged as it had done an "entirely factual story on COVID-19 and religious events”. The statement went on to add, "This attack on media freedom, especially during the COVID-19 crisis, endangers not just free speech, but the public's right to information." Because of

21 वीज क क ों णि

the lockdown, Siddharth expressed his inability to be present in Ayodhya, so in a last moment ‘saving-their-face’ act the UP authorities agreed to accept his side of the story by email. The case is not yet closed!

April 14, 2020: The Plight of Migrants.

Thousands of migrant labourers congregated at the Bandra Railway Terminus in Mumbai hoping that some trains would be made operational to take them back to their towns and villages in northern and eastern India. It was indeed a pitiable sight to see the footage on the electronic and social media: despair and starvation written on their faces. Ever since Modi first announced the national lockdown with just about a four-hour’s notice on 24 March, the plight of the migrants issue has been a ticking time bomb. Rail and public transportation is suspended. They are far away from their homes with no work, no food and without any daily wages. Some of them began a long, long walk of hundreds of miles with their meagre possessions, a few days ago. That they gathered at the railway station in such large numbers, desperate to go home, is indicative of how difficult the road ahead is going to be for those, who are literally the ‘life-line’ of our nation April 14, 2020: Easter Tuesday for the Christians. The Gospel of today

reminded us of the encounter which Jesus has with Mary Magdalene outside the tomb from which he has risen. He commissions her to be the one to give the “good news” to the others. Good news of hope and newness. In the Gospel we are told “Jesus said to her, “Stop holding on to me, for I have not yet ascended to the Father. But go to my brothers and tell them, ‘I am going to my Father and your Father, to my God and your God.’ “Mary went and announced to the disciples, “I have seen the Lord, “and then reported what he had told her.”A clear call to each one of us to witness to good and to do good!

April 14: Another time, Another Century.

On 14 April 1865, Abraham Lincoln, the sixteenth president of the United States, was shot at in a theatre, whilst watching a play. On 14 April 1912, the famed unsinkable ship ‘The Titanic’ hit an iceberg in Newfoundland. The rest is history! Important lessons for all of us today!

But are we listening and learning to what 14 April 2020 has to teach us, as a people and a nation? Gautam Navlakha, ends his letter (mentioned above) with the words of Bob Marley, the Jamaican singer, songwriter and musician

“Won’t you help to sing These songs of freedom ‘Cause all I ever have

22 वीज क क ों णि

Redemption songs Redemption songs.

These songs of Freedom......”

किी रीत: व्हड एका तोपल्यां त सिण िसतू बोररयां सां गाता रातभर दिर. कायलीर तेल घालन बरें भाजून काडचें.

14 April 2020: What a day indeed!

17 April 2020 *(Fr Cedric Prakash SJ is a human rights and peace activist/writer.

Contact: cedricprakash@gmail.com) --------------------------------------------

---------------------------------------------

फ्रायड प कत ररबस दु क्राच्य १ णकल ब ररय , ४" कुडके कनत णवोंगड दवर जाय पडच्य वसतू: १" आलें, १ कां दो लोसूण ४-५ तन्यो वमसा​ां गो इल्लें मीट २ टे बल स्पून बाफात वपटो १ टे बल स्पून वसको

तुजें णकतलें म्हजें णकतलें?

-ट नी मेंड न्सा, णनड्ड डी (दु बाय) संसारी वजण्येंत आमकां आसतबधीक, धनदौलत सिण सौलत, मान गौरि व्हडपण, दु डू भां गार सिण पूराय मेळात तां तूं म्हजीं वकतलें तुजें वकतलें? एक कोप चायेवततलें! हां ड्येंतलें दू ध उदाक चडोन रां दवणंतलो उजो पेज िोमतोंक पुरो 23 वीज क क ों णि

साखर म्हखरयतां म्हखरयतां कोणी आदळोन सकला पडोंक पुरो उसळोंकी पुरो!

भक्तिपि

ताळ्यां तल्यान गळ्याक दें िोंक विपरीत म्हागाण य उरली ती म्हजी-तुजे संतोस-आनंद पाि! जेण्येंत आमकां वकतलें जाय? वततलेंच मेळ्ळ्यार पुरो! तें वकतलें गजेचें मुख्य तें जाणां जांिचें!

---------------------------------------------

हें म्हजें एक आदलें लेकन. आताों अख्ख सोंसार णपडे च्या जाळाोंत पडला. र जाररि तेसत आमकाों खोंडीत रािल . घराि राव्याों , णनतळ आनी भद्र राव्याों जाता णततलें क त ों ािें भक्तिपि िड कऱयाों आमिी सासिािी आवय आमकाों खोंडीत रािली. तुमकाों समेसताोंक बरी भलायकी माग्ताों.

-स्टीवन क्वाडर स पेमुतदे

र जार सायबीि आनी णतच्या कत ों ािें

आमच्या सोवमयाची आिय आं किार सायभीण दे िान ‘पाप खतािीण विंचून काडन आपल्या पुताक आिय केल्ली जािनासा. कुपेदेण्यां नी भरलली ती आवदं मागां थािन आपल्या भुग्ा​ां चेर 24 वीज क क ों णि

वतची कुपेझर व्हाळोिनच ं आसा. वतच्या कुपेचीं लारां आमचेर िोडन घेंिचें व्हतें साधन जािन वतणें आमकां वदलां वतच्या भागेिंत रोजाररचें कोंत. भोि आदल्या काळार मठिासी फ्राद आनी हे र पवित्र पुसतकां तल्या कीतणनां च्या पुसतकां तलें सदां िाचप कताण ले. ह्या १५० कीतणनां चें लेक दिच्याण क एका दोररयेक १५० ल्हाल्हान फात्रां क बां दून मेजची िेिसता आसल्ली. हीच िेिसता थोड्या तेंपान दे डिें ‘आमचे बापा’ मागणीं सां गच्याक बदलाली आनी उपरां त आमच्या बापा बदलाक १५० ‘नमान मररये..’ सां गची मां डािळ जाली. वक्सतािेकड्याच्या बारा-तेराव्या िेकड्यां त पवित्रसभेंत ‘अलबुजेम्हन्सयन हे रेतीक’ िाडले. लोकाक पवित्रसभे थािन पयस व्हची तां ची हे रेज आडािंक मररयेचो व्हतो भक्त सां त दोवमनीक वि​िेस साधनां कताणलो. ताका मररयेचें दे िासां ि भोि मोगाचें जािनासल्लें. आपले कषट सूख सदां च मररये कडे सां गून वतची मजत तो सोधतालो. अलबुजेम्हन्सयन हे रेजी विरोध झुजताना आपल्या िािरां त यिस्वी लाभनातल्ली पळे िन भारीच वचंतेसत तो जाल्लो. र्त्ा िेळीं ताणे मररयेचो आधार सोधलो. तीन दीस वतच्या इमाजी मुकार वदं वबयेर पडून माग्तासताना वतची ससाय ताका लाभली. १२१४ इस्वेंत वतच्या दिणनां त मरी आपल्या पुता जेजू सिें हाजीर जािन एक कोंत दीिन ताचें भम्हक्तपण आधारंक ती ताका उलो वदता. र्त्ा ि​िीं हे रेवतंका विरोध झुजुंक १५० नमान मररयो, १५ आमच्या बापा आनी १५ आनंद बापा म्हणुंक ती ताका विकयता. अिें १५ वमसतेरां चें कोंत घडच्याक सुिाण त जाता.

रोजार मायेचें भम्हक्तपण संस्रार िाडु ं क कारण जाल्लें चाररत्रीक घडीत १५७१व्या िसाण अक्तोबर ७िेर आयतारा घडलें. तिळ सगळें युरोप तुरषकां च्या (टकण) मुवटं त आसल्लें . सभार गां िां चेर ताणीं दाड घाल्ली क्मेण तां ची दीषट इटवलचेर खंचल्ली, इटे वलचो लोक वभयान थथणरून आसल्लो. वक्सतां िां क तां च्या दु स्माना मुकार झुजुंक तां क नातल्ली. फकत्त सवगांचे ससायेन मात्र आपणाक जयत म्हण पवित्रसभेच्या व्हवडलां क स्पषट जालें. पापा वपयूस पां चिो, इटवलच्या वक्सतां िां क संगीं येिन आपल्या लोकां च्या कषटां त मररयेचो ससाय सोधुंक उलो वदता. वक्सतां ि आनी तुका​ां मधें स्पेयनां त दरया झूज चलून आसल्लें . पापान रोमां त याजकां क आनी लावयकां क संगीं घेिन खळनासताना वथरासाणेन कोंताचो तेसण केलो. दरयां त िारें विरोध व्हाळू न वक्सतां िां च्या तािा​ां क झुजुंक एकदम कषटां चें जाल्लें. तो दीस अकटोबराची ७ तारीक, वक्सतां ि झुजारी मररयेचेर पुतें भिणसो दिनण लेपां तोंत दु स्मानां क मुखामुखी जाले. तां च्या मागण्याच्या बळान विरोध व्हाळचें िारें रािलें आनी दु स्मानां चेर संपूणण जयत ताणीं आपणायलें. फिजेचो मुकेली डोन जुिान ‘हें जयत फकत मररयेच्या मजतेन साध्य जालें’ म्हण उदगारलो. िेवनसाच्या सेनेटान, “आमचें जयत आमच्या जनरला, विपायां आनी झुजा हातेरां वनमतीं न्हं य बगार तें आं किार मायेचें दे िें” म्हण मररये थंय भािाडत उचारलो. ह्या जयताचो दीस उगडास काडन अक्तोबर ७ िेर मररयेक “जयताची राणी” नां िाखाल मान कनण संभ्रम चलोिन वतका प्रर्त्ेक अगा​ां पाटोिंक पापा वपयूस पां चव्यान वनधाण र केलो. पूण संभ्रम चलोंिचे पयलेंच तो दे िाधीन जालो. उपरां त पापा ग्रेगोरी तेराव्यान १५७३व्या िसाण मररयेक “भागेिंत आं किार रोजाररची सायभीण” म्हळ्ळें नां ि दीिन

25 वीज क क ों णि

अक्तोबराच्या पयल्या आयतारा वतची परब व्हडा दबाजान सगळ्या रोम वदयेसेवजंत आचरण करंक आदे ि वदलो. चडु णें िेंभोर िसा​ां उपरां त स्पेयनाचे रावणयेन विनंती केल्ल्यान ही परब स्पेयन, इटे वलच्या सभार वदयेसेवजंनी संभ्रमुंक पवित्रसभेन पिणणगी वदली. १७१६व्या िसाण पापा क्लेमेंत इक्ाव्यान हं गेररं तल्या सािोयच्या रायान, तुरषकां चेर जयत जोडल्ले िेळीं मररयेच्या आधारान दे िाथािन मेळल्ल्या सिण उपकारां क अगा​ां जािन हें फेसत अख्खे पवित्रसभेंत अक्तोबर ३िेर आचरण करंक हुकूम वदली. पापा वपयूस धाव्यान १९१३व्या िसाण ही परब अकटोबर ७ क बदवलली. ह्या फेसताक १९६०व्या िसाण पापा जुिां ि तेविसाव्यान ‘मररये रोजार सायवभवणचें फेसत’ म्हण िोलायलें. मररयेचो भक्त पापा जुिां ि पािल दू सऱ्यान, २००२व्या िसाण अक्तोबर १६िेर ‘आं किार मररयेचो तेसण’ म्हळ्ळें आपोसतलीक पत्र पाठयलें आनी एदोळ आसच्या रोजाररच्या पंद्रा वमसतेरां क “उज्वाडाचे” चडीत पां च वमसतेर कुडवसले.

ल्हानिी इगजण आसल्ली. थंयसर आट जण जमणन जेज्वीत धामीक िसती आसल्ले . जपानाक आनी जमणनीक इषटागतेचो सोल्लो आसल्ल्यान जमणन जेम्हज्वतां क जपानां त सेिेक अिकास आसल्लो. वहरोविमां त बोंब पडल्ल्या िेळा ते सिण जेज्वीत आपलीं कोंतां घेिन तेसाण र आसल्ले . र्त्ा िेळीं थंयसर पडल्ल्या बोंबां वनमतीं भंितीं सगळ्यान जावयत्तें विनास घडल्लें. तरी ह्या वमवियोनररं चेर र्त्ा बोंबाचो प्रभाि वकतेंच जालो ना. अणुविवकरणाच्या मारान लाकों लोक केप्पे जाल्ले, तां ची भलायकी वभघडलली तरी हां कां मात्र वकतेंच िायट जालें ना. र्त्ा उपरां त सभार ियजां नी तिेंच विज्ञां वनं नी हां ची परीक्षा केली तरी हां चेर अणुबोंब पडणेचो वकतेंच प्रभाि वदसून आवयल्लो ना. ‘आमी र्त्ा घरां त फावतमाच्या सायवभवणचो संदेि वजयेताल्यां ि आनी सदां वतच्या तेसा​ां त मग्न आसतल्यां ि जाल्ल्यान वतच्या कोंतान आमकां राकलें’ म्हण ते धयरान सां ग्ताले. र जाररिी सायबीि आनी णतिें क त ों १९५५ इस्वेंत आसटर ीयाक कमुणनसत आडळया थावन रािा.

रोजाररची सायबीण आनी वतचें कोंत १९४५ इस्वेंत वहरोविमाच्या बोंबां तल्यान जेज्वीत धावमणकां क राक्ता अगोसत १४िेर दू सऱ्या महाझुजाच्या अकेयरी िेळार अमेररकान वहरोविमा िहराचेर बोंब घालो. र्त्ा बोंबान सगळें वहरोविमा िहरच वपटो कनण घालें मात्र न्हंय पयसापयविल्या गां िां चेर सयत ितो विकाळ पडदोच घालो. तो बोंब पडलल्या जाग्ाथािन कां य १ वकलोमीटर पयस एक घर आनी र्त्ा घराक लागून एक

दू सऱ्या महाझुजा उपरां त कां य तीन िसा​ां कथोलीक आसटर ीया रषयाच्या वनयंत्रणाक पडता. र्त्ा िेळीं सोळाव्या िेकड्यां त लेपां थो झुजािेळीं किें कथोलीक आसटर ीयान तुरषकां क (टवकणच्यां क) भागेिंत रोजाररचें बळ घेिन सलिवयल्लें म्हळ्ळें एक फ्राम्हन्ससकन, फ्राद पेत्रूस म्हळ्ळो उगडासाक हाडता. तीच दे क घेिन आसटर ीयां त रषयाच्या कम्युवनसत सिाण वधकारी िेिसर्त्ा विरोद लोकां मधें भागेिंत रोजाररची चळिळ सुरू कताण . बळाधीक रषयन कम्युवनसत

26 वीज क क ों णि

आडळर्त्ा विरोध कां य ७०००० आसटर ीयन तेसाण चें भम्हक्तपण बळ कताण त. आसटर ीयन घरां नी सदां नीत तेसण सुरू जातात आनी रषयाच्या मुवटं तल्यान आपलो दे ि भायर हाडच्याक सायवभणीक मागणीं प्रारं भ जातात.

* कोंताचो तेसण भक्तीन सां गल्ले िेळीं तांतल्यान जेजूक आनी मररयेक व्हर्त्ाण न मवहमा लाभता आनी तेंच जािनासा सिण मागण्यां परास उत्कøष्ट मागणें - सांत लूई दे मोंतफोतण * भागेिंत रोजाररचो तेसण लेकमीत नातल्ल्या बेसां िां चें भंडार - पुनेिंत आलेन दे ’ला रोच * आपल्या कोंताच्या आनी बेंवतवणच्या आधारान आमची आिय आं किार सायभीण एक दीस संस्राक राक्तली - सां त दोवमनीक

रषयाक आसटर ीयाचेर आपलें वनयंत्रण चड गजेचें आसता तरी लोकां च्या तेसाण च्या बळान म्हणचेपरीं मे १३ १९५५ िेर म्हणजे फावतमां त सायवभवणच्या वदसोिणेंच्या िसुणगे वदसा रषया आसवटर यासिें िां ती सोल्लो कनण आसटर ीयाक स्वतंत्र कनण सोडन िेता. खऱ्यान वकतेंच जीि नास, हल्लो, अनाचार कनाण िें रषयन फिजी हां गासर कना​ां त. आसटर ीयाक रषया वकर्त्ाक सोडन गेलें म्हणचें आजून खंच्याय राजतंत्रज्ञावनंक, झूजतं त्राज्ञावनंक जां ि समजाल्लें ना तरी भागेिंत आं किार सायवबवणच्या भक्तां क हाच्ये पाटलें कारण साकें कळीत आसा.

* हऱ्येका वदसा तेसण भक्तीन सां ग्ता तो केवदं च आडिाटे क िेचो ना, हें िाक्मूल हां ि म्हज्या रग्तान बरिन वदतां - सां त लूई दे मोंतफोतण भागेिंत रोजार सायवभणीन सां त दोवमवनकाक वदल्ल्यो पंद्रा भासािण्यो: १ कोण विश्ास्पणान म्हजी सेिा कताण आनी तेसण कताण ताका हां ि बळिंत कुपेदेण्यां नी भता​ां . २ कोण सदां तेसण कताण ताका हां ि वि​िेस सुरक्षेन आनी कुपेन भता​ां ३ कोंत आनी ताचो तेसण यमकोंडा विरोद, ताळणें आनी पात्कां विरोद तिेंच हे रेजीं विरोद बळिंत हातेर जातलें.

ते म्हणतात: * कोंताचो तेसण म्हज्या भोि मोगाचें मागणें - सांत जुिां ि पािलू दु स्रो * मागण्याची व्हती रीत जािनासा कोंताच्या तेसाण चें मागणें - सां त फ्रान्सीस दे साल्स

४ कोंत आनी ताचो तेसण िापनण म्हाकाच आपणाक भेटोिन वदतल्याचो अत्मो केवदं च नास जां िचोनां ५ कोंत आनी तेसण बऱ्या कन्या​ां क िाडयता, आनी दे िाची भोि व्हती कुपाण जोडन घेता. संसाराच्या आं िड्यां थािन अत्म्याक तें राक्ता, सां वतपणाच्या

27 वीज क क ों णि

िाटे न चलोिन सासणीक विनासां तलें तां कां सालिार कताण .

१४ तेसाण चें दे िासां ि आधाताण त तीं सिा​ां म्हजीं भुगीं आनी म्हज्या पुता जेजुवक्सताचीं भाि आनी भयणीं.

६ भम्हक्तपणीं तेसण कताण आनी ताचे पवित्र वमसतेर वनयाळता तो केवदं च दु राचाराक आनी अनाहुतां क सां पडचो ना. वनवतच्यावदसा दे ि ताका विक्षेक िळग कचो नातो सदां च दे िाच्या कुपेंत उतणलो आनी सासणीक वजविताक फािोतो जातलो.

१५ म्हज्या कोंताक आनी तेसाण क आराधन पूिाण योजीत बेसां िां चीं खुणां . भागेिंत रोजाररचीं धा बेसां िां : १ पात्कां चें भोगसाणें

७ तेसाण चें दे िासां ि आधाताण तो पवित्रसभेचे साक्ामेंत जोडनािें मरण पां िचोना.

२ तानेन भरलल्या अत्म्यां ची तान बागयता

८ तेसाण चें दे िासां ि भम्हक्तपणाण आधाताण तो आपल्या वजवितां त आणी मोणा​ां त दे िाचो उज्वाड आनी ताची दया भोग्तलो, आपल्या मोणाण िेळीं तो िंयकुंटां तल्या सां तां चो सां गात जोडतलो.

३ सां कवळं क सां पडाल्ल्यां चो सां कळी तुटयता ४ रडतल्या दु केसतां क संतोस मेळता. ५ अज्ञानां त बुडलल्यां क खरी जाण्वाय लाभता

९ तेसाण चें दे िासां ि आधाताण ताका हां ि पुल्गवत्रंतल्या उज्यां तलें बचाि कतणलीं.

६ ताळणेंत सां पडलल्यांक िां ती मेळता.

१० तेसाण चें दे िासां ि आधाताण त तां कां सगाणत उं चलें सूख हां ि लाभयतलीं. ११ तेसाण चें दे िासां ि आधाताण त तीं जें माग्तात तें हां ि फािो कतणलीं. १२ तेसाण चें दे िासां ि पगणटतात तां च्या सिण गजेिेळां नी हां ि तां कां आधार वदतलीं. १३ तेसाण चें दे िासां ि पगणटतात तां च्या वजविताच्या सिण गजेिेळां नी आनी मोणाण िेळीं तां चे खातीर सवगांचे सिण दळबार दे िालागीं विनंती कच्याण क पािोंदीत म्हणून हां िें म्हज्या पुतालागीं मागून घेतलां .

७ दु रबळ्यां क आधार मेळता. ८ धावमणकां क साकी िाट लाभता आनी ते सुधाताण त ९ मनीस आपल्या हं कार आनी अहम वजकुंक सक्ता १० पुल्गवत्रंतले अत्मे आपल्या उज्याथािन सालिार जातात. भागेिंत रोजाररच्या आधारान: १ क्मेण आमी जेजुची साकी िळोक जोडु ं क सक्तां ि

28 वीज क क ों णि

आनी दबाि (एक लां बल्ली ि वपंजल्ली स्नायू). दोनां यकी कारण सूज. कसकसणेि​िीं तुका धाडावयल्ले घाय जातीत. दबािाि​िीं स्नायू िोडल्ली दू ख. हाका तूथण वचवकत्सा जांिन आराम, ऐस, जाल्ल्याकडे न दां बचेंि ि दू क आसल्लो विस्वो उबारायेर दिचो. जर तुका तो जागो मूयेल्ल्यापरीं जाता ि वमवमणताण , ि हालिंक जायना, दाख्तेराक पळे ती दू ख एका हफ्त्र्त्ा वभतर गूण जां यना जाल्यार.

२ आमचीं पात्कां वनतळ जािन आमचो अत्मो पवित्र जाता. ३ आमच्या दु स्मानां चेर जयतेिंत जातां ि. ४ िेगुणां च्या िाटे न आमी िाडून येतां ि ५ आमच्या काळजां नी जेजुचो आनी पेल्याचो मोग उज्यापरीं पेटता

ओत्तडािी तकलेफडाफड ६ कुपेच्या आनी बऱ्यापणाच्या िाटे न आमी िाडतां ि. ७ आमच्या सिण गजा​ां नी दे िाचो वनरं तर आधार लाभता ---------------------------------------------

१४ सामान्य दूखी ों णवश्ाोंत थ डी म्हाहे त

ही सामान्य थराची तकलेफडाफड तुज्या तकलेक एक तुिालो घट्ट अवणणल्ल्यापरीं भोग्ता. हाका प्ारसेटमोल काणघे, आराम कर आनी मोसतू उदाक वपये; असें केल्यार तुथाण न रािता. थोड्याच िोरां नी तुजी तकलेफडाफड िचोंक जाय, पूण थोडे पािटी दोन दीस पऱ्यां त लां बात. सुिेगात आराम, गजेचें मसाज तसें क्याफीन नासचे मोसतू पीिन हें आडािंक कुमक कताण .

कसकसिी आनी दाबाव

तीवर तकलेफडाफड व मैग्रेयन

जो लोक खेळां -पंद्याटांनी पात्र घेता आनी कूवडं त वक्याळ आसा हां कां कसकसणी म्हळ्यार वकतें म्हण कळटा (एक लां बल्लें ि वपंजल्लें अम्हस्थबंदन

-तुज्या तकलेच्या मुखल्या ि दे गेंनी कठीण फडाफड उदें िची आनी सदां चीं कामां करंक जायना जां िचें. पोट दु खचें ि वदिो पळे िंक त्रास जां िचे, ि हे र. काळोकाचो जागो पळे िन आराम कर. एका कुडक्यांत बरफ ि ऊबेचें प्ाड

29 वीज क क ों णि

िापारल्यार हे स्नायू सडीळ जातीत. प्ारसेटमोल उपकाराक पडात. थोड्यां क दाख्तेरान बरवयल्लीं दू म्हखचीं िक्तां हें राियतात. दाोंताोंदूख

तुज्या पेंकटा कणां प्रास तुज्या गोमटे क उणें रक्षण आसा, तें कसकसणी आनी दबािाक लागू जाता. ह्यो दू खी तात्कालीक आनी चडटाि, तुका दाख्तेराची गजण आसाना. सदां ची दू ख आनी काम, कणां चेर पडल्लो भोर, दू ख हाडटा. बोसताना साकें नीट बसोन हें आडाव्येता. पाणटणिदू ख

दां तां क लागल्ली कीड, एरे ल्लो दां त, कुडके जाल्लें दांतां क भरल्लें ि वनज्ज्यो सूज हाका कारण आसतात. तुका दां ता दाख्तेर म्हळ्यार जायना जाव्येत, पूण तुजी दां तां दू ख दोन दीसां प्रास चड लां बल्या जाल्यार आनी तूं ताका पळे िंक िचानां य जाल्यार तुजी वनज्ज्यां सूझ वि​िेष जां िन, व्हड उपद्रां क कारण वदल्ल्यापरीं जायत. दां तां दू ख सैनस वपडे क िोळग जायत, दडाम कट्ट्याक िचोन मेळटां थंय उपद्र येतीत, ि रातीं दां त वकरलुंक पुरो. ग मणटदू ख

तुका प्राय जां िन येताना, हें सदां चें. पावटची दू ख मसक, तीक्ष्ण िा ती मवहन्यां क लां बात. वपडा गां वटं ची दू ख ि क्यान्सरा ि​िीं तुज्या पाटीक मार बसता, तसेंच तुजे िंि​िाही जीिकोि हाका पररणाम हाडटात. चडटाि रीवतची पावटदू खीक प्ारसेटामोल तसलीं िक्तां पाितात आनी ि ऐस तसें हून तुिाले दु खच्या सुिातेर दिरल्यार, व्यायाम, योग आनी मसाजयी उपकाराक पडटा.

30 वीज क क ों णि

स्थगीत जाल् खाोंद

जां िच्याक पािता ि थंयसर तां बसाण ि ऊब उदे ता तेन्ां दाख्तेराक पळें िचें बरें . गाोंणटों णिदू ख

ही दू ख चडटाि रातीक चड आसता, तूं वनदताना एका कूसीक वनदल्यार. साद्यो सदां च्यो संग्ती करंक त्रास जातात. तुजो खां द घट्ट जाता आनी बािळो घुंिोंक जायना. व्यायाम आनी दै हीक वचवकत्सा गजेक पडटा. हें चडाित ४० तें ६० िसा​ां च्या व्यक्तीं थंय घडटा. स्त्रीयां क तसेंच गोड मूताची वपडा आसलेल्यांक हे उपद्र चडटाि आसतात. स्नायुदूख आनी हाडाों द्रवाणिदू ख

िेंबोरां ियर वपडा ह्या गां वटं च्या दू खीक कारण आसतात. थोडे पािटी ही दू ख येता आनी िेता, थोडे पािटी सूज वदसता, दू ख आनी घट्ट जां िन चड घुंिोंक, चलोंक जायना. हें जाव्येत की कूवडचे भाग सदां कामान झरोन आयल्यात ि तुज्या जीिाणुि​िीं सूज आयल्या आस्ेत. गां वटं ची वपडा तुज्या दाख्तेराच्या आधारान उणी कऱ्येता. प टादू ख

स्नायू ि हाडां भोंिारीं, चडाित ही चडटाि सूज, म्हळ्यार तुजी पां याची सकयली गां ट, हाताची मधली गां ट, दोंपार, पेंकाड, बािळो ि हाताची मुखली गां ट ि एकच पािटी घुंिल्यार. हाकायी तुंिें आयस, ऊब, ि प्ारसेटमोल तसलीं िक्तां घेंिन पळे व्यत. जर दू क सोसुंक जायना

हाका सभार कारणां आस्ेत, वजिणण नासतां , िाय भरोन ि धरम उदकाडे ि​िीं. हाका थोडीं दाख्तेराची चीट नासतां फामेवसंत मेळचीं िक्तां उपकाताण त. थोड्यां क पोटां तलें पािार जाता पऱ्यां त ही दू ख आसता. एकच पािटीं ही दू ख

31 वीज क क ों णि

आयल्यात तसें तीिर दू ख तर तुज्या दाख्तेराक आपय, ही सभार वदसां थां िन आसा ि तूं रगात िोंक्ताय तर, ि गूिां त रगात वदसल्यात, ि हे र वकतेंय घडल्यार. पेंकटादू ख

मूयेंिचें, जळचें, जीि ना जां िचो, असकत्काय भोगची हें सिण तुज्या विरां च्या समस्ां ि​िीं. गोडामूताची वपडा वनयंत्रणार हाडल्यार थोड्यां च्यो पां यां विरां क मार बसोन तां च्या पां यां नी, हातां नी, बािळ्यां नी आसता. ’विंगल्स’ वपडा, खोटल्यांच्या िैरसा वनमतीं आसा जाल्ली दू ख आनी तां बसाण ह्या विरां दूखीक कारण जाता. जेन्ां तुज्या आं गा साधनां क मार बसला, तुका वजिणणेक ि मूतोंक उपद्र आसतीत. िक्ता, दै ही व्यायाम, आनी बरें खाण हाका उपकाराक पडटा. कापतल टन्नेल

ही माची दू ख आनी ह्याि​िीं बसोंक ि उबें रािोंक कषट मातीत. तुका बळ नासच्यापरीं जायत, मूयेंिचें, ऊबेंिचें ि जळचें, पां यां नी वजम्म जां िचें पूण तें िोडन धचें नंय. तुज्या पाटी सकयल अडचाल्ली िीर. विंख काडटाना ि खोंक्ताना ती दू ख तीिर जायत. चडटाि ही दू क थोड्या हफयतां नी िेता सामान्य व्यायाम केल्यार, पूण तुंिें दाख्तेराक पळे ल्यार बरें . चडटाि ही दू ख ३० तें ५० िसा​ां च्यां क येता. णशराोंणिदू ख

तुज्या हातां विरां क मार बसचो तुंिे चडीत कीबोडण टायप करंक िापरल्यार म्हणटात. कीबोडाण र बोटां धाडां िन्ंच रािल्यार तुज्या हातां क जीि नासच्यापरीं जाता िा मूयेल्ल्यापरीं जाता तुज्या बोटां नी, तुका येदोळच िीर िोडल्ली आसल्यार. पयलें थोडी विश्रां त घे , थोडे हफ्ते पऱ्यां त तुजे हात घुंिडां िचें ि बागां िचें उणें कर. उपरां त योग ि दै हीक वचवकत्सा कर. थोडे पािटीं हातां ची सूज उणीं कचीं िक्तां उपकाराक पडटात. दु खिे व सूजल्े पाोंय विश्रां त घे आनी तुजे पां य ियर दिर! एकेक पािटीं १५-२० वमनुटां . जर तुका घट धणीर सगळो दीस उभो रािोंक आसा, ’कंपरे श्शन

32 वीज क क ों णि

साक्’ न्हे स, बरो आधार आसचे मोचे घाल, आनी मधें मधें िचोन बस. स्त्रीयां क आनी जां चे पां य फ्त्ल्याट आसात ह्याि​िीं तुजीं पां याथळां ख दू क जाता. पां यां क इल्लो विराम वदं िचो िायाम उपकाताण . कठीण दू ख आसल्यार दाख्तेराक पळे .

-वेबएमडी थाोंवन --------------------------------------------

हररहर साोंत लुवीस कालेज घरबोंदी िवासीक कुमक कतात

दािणगेरे २५० ियर कुटमां क प्रिासी कामेल्यां च्या हररहरां त, जेिाण तसें गजेच्यो िसतू थोड्या वदसां थां िन वदल्यो. हाका आडळतें , वसबंदी आनी विद्यावथांनी सां त लुिीस कालेज हररहर दान केल्लीं.

कालेजीन आपलें समाजीक हात वदव्यां वमसां िा प्रकार हें काम केलें. थोड्यां क तात्कालीक िसती, पडद्याघरां बां दून वदलीं. "ह्या संदभाण र ह्या अती गजेच्या लोकाक पां िचें म्हळ्या खुिाल नंय," म्हणालो फा| एरीक मथायस, एस.जे., सुपीररयर, सां त लुिीस कालेज,

33 वीज क क ों णि

ताविल्दार रामचंद्रप्पाच्या हुजीर िां टुंक. "आमच्या वहतवचंतकांच्या आधारान हें वमसां ि आमीं मुखारून व्हतेल्यां ि" म्हणालो फा| इरीक मथायस, एस.जे.

---------------------------------------------

णमलाग्रीस कालेजी थाोंवन मानवीय सेवा

"पूण सािणजनीक अवधकारां च्या सहायेन आनी आथीक कुमकेन आमच्या वसबंदी आनी वहतवचंतक, हें एक ल्हान कुमकेचें काम करंक साध्य जालें" म्हळें ताणें. हररहरां त िसती कच्याण अविक्षक वसबंदी कालेवजची, हात दींिन फा| संतोि फेना​ां डीस एस.जे.च्या संयोजनाखाल हें योजन मां डून हाडल्लें िां टुंक पोटल्यो करंक तसेंच ह्यो

वनगणवतकां क कुमक जािनासा काळजा गूंडायेंतलो मोग. घरबंदी जाहीर केल्ल्या थािन वमलाग्रीस कालेज मंगळू र वनगणतीक प्रिासी कामेल्यां क कुमक कन्ंचण आयल्या. प्राध्यापक 34 वीज क क ों णि

उदार काळजाच्यो जान एरण ल सामुयेल जाची व्हती कुमक केवदं च विस्रोंक सगाना जाली हें खाण गजेिंतां क पािीत कच्या​ां त.

---------------------------------------------

क र नान आमकाों णशखणयल्ें आनी विद्यावथांक सां गलां की सभार वनगणवतकां क कुमकेची गजण असा. हाका पाळो जां िन जमवयल्लें खाण-िोिी गजेिंतां क तां च्या घरा बागलार पािंिन हें बरें काम केलां . हाचें मुखेल्पण प्रां िुअपाल फा| मैकल सां तुमायरान हातीं धरल्लें. ह्या वमसां िां चो िां टो जां िन एपरील २० िेर एक पंगड, एनएसएस ओवफसर डें झील वपंटो आनी अध्यक्ष यूथ रे ड क्ास जोयेल वपरे रा, प्रां िुपाल फा| मैकल सां तुमायर आनी इतर हाणीं ५२ कुटमां क रू. १,२०० रप्ां मोलाची िोिी एएकल्याक कुतार, रावणपुरां त िां टली. हां तूं १० वकलो तां दूळ, १ वकलो साखर, दाळ, आट्टा आनी सोजी, १ वकलो रां दचें तेल सां गाता बटाटे , वपयाि, वमसा​ां ग, आलें, लोसूण, चा वपटो, मीट आनी सां बार वपटो आसलो. असें वमलाग्रीस कालेज आपलें समाजीक कतणव्य सादर कच्या​ां त यि जोवडलागली. ह्या कामाक आडळतें, वसबंदी, आिय-बापय, विद्याथी आनी

णलसाोंव! व्हय, ह्या कोरोनान मनिाकुळाक कोणेंच विखयनासलें निेंच वलसां ि विखयलां . आज ह्या संसारां इगजो नासतां , वदिळां नासतां , पळ्ळ्यो नासतां , वसनागोग नासतां , खंचोच एक धमण प्रसार नासतां वजयेंिचें कसें म्हण विखयलां . अंतजाण ळार पापसायब धरल्लें एका साध्या वफगणजेचो सहायक याजक पऱ्यां त पवित्र बवलदान भेटंिचें पळे व्येता. इतलेंच वकर्त्ा, आमीं कथोवलकां नी िसाण चो भागेिंत हफ्तो आनी पास्ां चें फेसत सयत इगजेचें दार आपडनासतां घराच बसोन पळे लें.

35 वीज क क ों णि

आमच्या चवलयां-स्त्रीयां चीं सोभीत िसत्रां कबाटां तच उरलीं आनी आमच्या पुरषां चे आं यडे तांच्या वचंत्नां वनंच म्हखरले. सभार याजकांक, पूजाररं क, अचणकांकी हीं सोभायेचीं फुलां पळें िचो संदभण लाबलो ना. हाय कटा कटा! ह्या सिा​ां त वजकले म्हळ्यार मुल्ला मात्र! वकर्त्ा, ताणीं पळें िचें फकत पुरषां क मात्र. सभार आमचे दादले सोरया बोतवलंनी उदाक भरून वपयेलागले सोरयाचो उगडास काडन.ल बस्सां चे कंडकटर घरावनंच तां च्या बायलां कच आदळालागले सिण बस्सां बंध पडल्ल्यान. सिण िाहनां घराच उरलीं आनी रसर्त्ार तो रापटा बंद पडलो. सभारांक घराच आपल्या पवतणेचें तोंड वकतेंच मेकप नासतां सदां च्या िसतुरार पळें िन पळें िन कां टाळोच आयलो, आपूण कोणालागीं लग्न जाल्लोंगी म्हण वचंतून. सभार दादल्यां क घरा रां दल्ल्या बगार वनिोग ना जालो. बायलां चें राज उभारलें आनी ते घर कामाचे आया जाले. ऊट म्हणटाना उटले, बस म्हणटाना बसले आनी वनदे म्हणटाना िोमतेच वनदले! सभार दादल्यां चीं खां िन खां िन पोटां िाडात्त आयलीं आनी तांकां आपल्योच िसतू पळे िंक मेळोंक नां त म्हण भारीच बेजार जालें.

बस्सां , रै लां , विमानां, तािा​ां सिण बंद पडलीं आनी सिा​ां ची भोंिडीच बंद जाली. प्रदान मंत्री नरें द्र मोडीन सयत आपल्यो विदे िी भोंिड्यो बंद करून पयल्ये पािटी भारतांतच उरलो आनी कोरोडां नी पयिे उरले. सभारां चे उद्योग बंद पडले, कामेली घरा उरले, आथीक पररम्हस्थती कंग्गाल जाली, पाश्चार्त् दे िांक गंग्गागत ना जाली. अमेररका बवळषठ दे ि म्हळ्ळो कोरोनान लागाड काडलो लागीं लागीं पंद्रा वमवलया लोकाचीं कामां उसाळ्ळीं, हर राज्यां नी कोरोना विसतारलें आनी आज अमेररका संसारां तच अधीक चड लोक मरण पािल्लें तसे ं​ं अधीक चड लोकाक िोस्ा वपडा लागल्लें राषटर जालें! ह्या सिण बोगोसतळाक कारण जाल्लें चैना मात्र आज सुिेगात आसा, आपलो िैरस सगळ्या संसाराक कसो आपटालो आनी चैनाक संसारां तलो बळाधीक दे ि जािंक पािलो म्हण हासोन आसा. अख्या संसाराचो नषट आज चैनाक फायदो उटिंक पािला!

-डा| आसटीन िभू, णिकाग

36 वीज क क ों णि

ह्याच एपरील २७ वेर आपलो जनन दिवस आचरुं च्या मुंगळुचो बिस्प डा| पीटर पावल सलडान्हाक वीज उल्लास पाठयता आनी सवव िरें , लाुंि आवक आशेता.

37 वीज क क ों णि

38 वीज क क ों णि

39 वीज क क ों णि

40 वीज क क ों णि

41 वीज क क ों णि

42 वीज क क ों णि

43 वीज क क ों णि