Athens Voice 825

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 . ΤΕΥΧΟΣ 825 . 210 Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ . WWW.ATHENSVOICE.GR . FREE PRESS KAΘΕ ΠΕΜΠΤΗ

Οι ταραχές στο LA πριν 30 χρόνια, όπως τις έζησα Του Περικλή Φ. Κωνσταντινίδη

9 φορές που η Eurovision έγινε πολιτική Του Γιάννη Χ. Παπαδόπουλου

Βασίλης Μάρος

Στιγμιότυπα από τη ζωή του μεγάλου ντοκιμαντερίστα Της Πηνελόπης Μασούρη

Η άγνωστη «Βαρβάκειος» της Καλλιθέας Της Κατερίνας Καµπόσου

2 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Αthens Voices

Eκδότης-Διευθυντής Φώτης Γεωργελές Σύμβουλος Έκδοσης Σταυρούλα Παναγιωτάκη

V

Διευθύντρια Σύνταξης Aγγελική Mπιρμπίλη

Γενική Διεύθυνση Διαφήμισης Λουίζα Nαθαναήλ

Yπεύθυνος Ύλης Τάκης Σκριβάνος Επιμέλεια Ύλης Δήμητρα Γκρους, Κωνσταντίνα Τσιάγκα Διεύθυνση Web Δημήτρης Αθανασιάδης Συντακτική ομάδα: Κ. Αθανασιάδης, Ν. Αμανίτης, Μ. Βελέντζας, Σ. Βλέτσας, Κ. Βνάτσιου, Ρ. Γεροδήμος, N. Γεωργελέ, Μ. Γκανά, Ι. Γκομούζα, N. Γεωργιάδης, Κ. Γιαννακίδης, Β. Γραμματικογιάννη, B. Γρυπάρης, Θ. Ευθυμίου, Τ. Ζαραβέλα, Μ. Ζουμπουλάκη, Κ. Καϊμάκης, Σ. Καλαμαντή, K. Καμπόσου, Δ. Καραθάνος, Α. Κερώση, Γ. Κοροβέσης, Β. Κορωναίος, Σπ. Λαμπρόπουλος, Τζ. Μελιτά, Δ. Μαστρογιαννίτης, Β. Ματζάρογλου, Ευ. Μουζακίτη, Ελ. Μπεζιριάνογλου, Γ. Νένες, Α. Παπαδάκη, Γ. Χ. Παπαδόπουλος, Δ. Παπαδόπουλος, Π. Παναγιωτόπουλος, Κ. Παναγοπούλου, Ν. Παπαηλιού, Γ. Παυριανός, Μ. Προβατάς, Τζ. Ρουσάκη, Τ. Σκραπαλιώρη, Ζ. Σφυρή, Α. Τριανταφυλλίδη, Σ. Tριανταφύλλου, Zarastro, Σ. Tσιτσόπουλος, Γ. Φλωράκης, Ε. Χελιώτη, Γ. Ψύχας

Γραμματεία Σύνταξης Γεωργία Σκαμάγκα info@athensvoice.gr Υπεύθυνη οδηγού Δανάη Καμζόλα avguide@athensvoice.gr Aτελιέ Sotos Anagnos Lookmag Κωνσταντίνα Βλαχοπούλου Εικονογραφήσεις art@athensvoice.gr Φωτό: Θανάσης Καρατζάς, Γιώργος Ζαρζώνης, Τάσος Βρεττός, Έκτορας Δ. Βούτσας, Κώστας Αμοιρίδης, Βαγγέλης Τάτσης, Χρήστος Κισατζεκιάν, Δημήτρης Κλεάνθης, Μαρία Μαρκέζη, Πέτρος Νικόλτσος Creative Marketing Director Βασιλική Κώτσου Creative Director Στρατής Κανιμάς Digital Advertising Director Eύα Βαγγέλη Advertising Manager Πέπη Κράλιοβιτς A.V. Network Advertising Manager Αγγελική Κοκκορόγιαννη

Φτιάξε μου τη μέρα

Τεχνικός διευθυντής Βάιος Συντσιρμάς

«Μαμά, γιατί φωνάζει αυτός;» «Δεν φωνάζει. Είναι ο παπάς και ψέλνει». «Σέρνει; Τι σέρνει;». (Δίπλα στους Αγίους Πάντες, Καλλιθέα, Μ. Πέμπτη απόγευμα.) Παρέα έξω από το T.G.I. Friday’s Αμπελοκήπων:

Live your myth in Greece... Εντάξει, παιδιά, το τερματίσατε το πλάνο. (Έξω από την Εθνική Βιβλιοθήκη, Τρίτη μεσημέρι.)

ΤΟ Ε Ξ Ω ΦΥΛ ΛΟ ΜΑ Σ Αυτή την εβδομάδα το σχεδιάζει ο Μίλτος Γκολέμας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Έκανε τα πρώτα του μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήριο του Ν. Στέφου και στη συνέχεια σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Π. Τέτση. Έργα του βρίσκονται στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, στη συλλογή Εμφιετζόγλου και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές και μουσεία. Η έκθεση «Ηλιοτρόπια» που ξεκινάει 12/5 στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη είναι η πέμπτη ατομική του.

Info diet ˆ

Tης ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ

Direct Market Advertising Managers Μιχάλης Δρακάκης, Εύα Βαλαμβάνου, Νώντας Νταμπάνης

Υποδοχή Διαφήμισης Νίκη Σκαμάγκα Συντονισμός Διαφήμισης Μαίρη Κούρτη marketing@athensvoice.gr Digital Traffic Manager Εύη Ταρνάρη Digital Advertising Coordinator Μίνα Γιαννάκη Διεύθυνση Λογιστηρίου Έφη Μούρτζη Λογιστήριο Ουρανία Μιχάλη, Βασίλης Νάκος, Μαίρη Λυκούση Διαχωρισμοί - Eκτύπωση «Kαθημερινές Εκδόσεις AE» Athens Voice S.A. Xαρ. Tρικούπη 22, 106 79 Aθήνα Σύνταξη: 210 3617.360, 3617.369 fax: 210 3632.317 Διαφημιστικό: 210 3617.530, fax: 210 3617.310 Αthens Voice Radio 102.5: 210 3648.213 Aγγελίες: 210 3617.369 Λογιστήριο: 210 3617.170

www.athensvoice.gr Aν δεν βρίσκετε την A.V. στα σημεία διανομής, μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα: 210 3617.360, 210 3617.369

Κωδικός εντύπου: 7021 ISSN 1790-6164

τε αυτό τ ωσ

ντυπο οέ

ανακυκλ

Εβδομαδιαία εφημερίδα, διανέμεται δωρεάν. Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική ή μερική, η διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου της έκδοσης με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή έγκριση του εκδότη.

V

Στην ουρά του σούπερ μάρκετ, που βρίσκεται δίπλα σε εκκλησία. Πολύ μικρός πιτσιρίκος, λέει στη μαμά του:

©ΕΛΕΝΗ ΜΠΕΖΙΡΙΑΝΟΓΛΟΥ

Art Director Φώτης Πεχλιβανίδης

Λ ό γ ι α π ο υ α κ ού σ τ η κ α ν δημοσίως σ την Αθήνα

«Έπρεπε να το περιμένουμε, ρε σεις.

Thank God it’s Friday, να είναι ανοιχτό Μεγάλη Παρασκευή;». (Αμπελόκηποι, Μ. Παρασκευή απόγευμα.)

«Κοίτα, κοίτα πέτρα! Μασίφ! Όλα τα μαστόρια που έφτιαξαν αυτά τα σπίτια ήταν πολύ αρχ**άτοι». (Ταξιτζής θαυμάζει με τον δικό του τρόπο τα νεοκλασικά των Εξαρχείων. Δευτέρα πρωί.)

Πελάτης:

«Να σας πληρώσω με κάρτα;». Σερβιτόρα:

ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ «ΑΣ ΕΣΤΕΛΝΕ» «Οι αδύναμοι άνθρωποι εκδικούνται. Οι δυνατοί άνθρωποι συγχωρούν. Οι έξυπνοι άνθρωποι αδιαφορούν».

- Albert Einstein

ΑΝΔΡΙΚΗ ΜΟΔΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2022 Διαφάνειες. Θα περάσουμε τέλεια.

ΤΟ TREND ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Παντού δεκάδες αγγελίες για ψήστες, μάγειρες, σερβιτόρους, ρεσεψιονίστ, πωλητές, καμαριέρες για τα νησιά. Απότομα μπήκε το καλοκαίρι.

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Δεν ξέρω ποιος είναι αλλά του βγάζω το καπέλο. Διατηρεί μια πανέμορφη πόλη τόσο καθαρή, τόσο πολύχρωμη, με χιλιάδες φυτεμένα παρτέρια σε άψογη κατάσταση, με υπόγειους σκουπιδοφάγους για να μη συναντά το μάτι σου στον δρόμο ούτε οδοντογλυφίδα. Δεν πάτε και οι υπόλοιποι δήμαρχοι να τον συμβουλευτείτε;

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ MET GALA 2022

ΤΑ ΚΟΥΛΟΥΡΙΑ ΤΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Γιατί βάφτισαν το κατάστημα με τα κουλούρια «Traditional Greek Bagels»; Καμία σχέση με bagels.

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΕΙΔΗΣΗ Μικρή σκυλίτσα πέθανε από τον φόβο των βαρελότων το βράδυ της Ανάστασης.

ΟΙ ΤΡΕΛΟΙ ΤΗΣ ΕΡΗΜΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Ωραία η άδεια Αθήνα, αλλά τι κάνουμε με τους ψυχάκηδες που αφηνιασμένοι εντελώς περνάνε φουλαριστά όλα τα κόκκινα φανάρια; Τους βλέπει κανείς (εκτός από εμένα);

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΓΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΔΟΧΟΥΣ Είναι η εβδομάδα που γίνονται οι περισσότερες 5ήμερες των σχολείων.

Διαβάστε στο σάιτ του LookMag όλα όσα θέλετε να ξέρετε για αυτό το ετήσιο «Super Bowl των διασημοτήτων» και της εξτράβαγκαντ μόδας που έρχεται τη Δευτέρα 2/5 στο Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης. Το dress code είναι: φοράμε οτιδήποτε γυαλίζει.

STATEMENT ΑΞΕΣΟΥΑΡ

ΤΟ TWEET ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Γυναίκα «αράχνη» μαδούσε ηλικιωμένους.

«Μπήκε ο Έλον να μας ξεβλαχέψει».

Μην ξανακούσω αυτή τη φράση. Καμιά δήλωση δεν κάνεις με κανένα τσαντικό.

ΣΕ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

«Ναι, βεβαίως… Αχ, έρχεστε μαζί μου στο ταμείο γιατί δεν θυμάμαι πώς γίνεται;». (Σε caf στα Εξάρχεια, Σάββατο απόγευμα.)

«Καλώς το λοστάρι μου!» (Κοπέλα υποδέχεται φίλο της που φθάνει στην παρέα καθυστερημένα. Σε καφέ του Περιστερίου, Παρασκευή βράδυ.)

«Μαθήματα από πορτιέρη σεξιστή σε ραντεβού ευκαιριών. Ζυμώνουμε το σ’ αγαπώ». (Τοιχοκολλημένο στην είσοδο της Athens Voice, επί της Χαριλάου Τρικούπη, Τετάρτη πρωί.) ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΕΝΕΣ panikoval500@gmail.com

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 3

FreeVOICES ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΙ Της ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ Σε όλες τις παρατάξεις υπάρχουν οπαδοί σαν εκείνους του ποδοσφαίρου, προσωπολάτρες, θερµοκέφαλοι, καιροσκόποι και groupies. Σε µερικές παρατάξεις συνιστούν την πλειοψηφία. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων των γαλλικών προεδρικών εκλογών, µέλη και ψηφοφόροι της «Ανυπότακτης Γαλλίας» εξισώνουν τον Εµανουέλ Μακρόν µε τη Μαρίν Λεπέν ―«πανούκλα και χολέρα» ή «χολέρα και πανούκλα»― ενώ το δεξί χέρι του Μελανσόν, ο Adrien Quatennens (που µοιάζει µε ναζιστικό ροµπότ) αναφώνησε «ένας µισητός πρόεδρος, µια κτηνώδης προεδρία!» Όσο για τον ίδιο τον Μελανσόν φαινόταν χθες συντετριµµένος, παρότι έχει καλές προοπτικές για τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου: δεν είναι απίθανο να διαµορφωθεί ένα σχήµα «συγκατοίκησης» µε πρωθυπουργό και υπουργούς από τον ευρύτερο χώρο της αριστεράς. Εµανουέλ Μακρόν υπέστη αφόρητη πίεση επί πέντε χρόνια. Κατά τη διάρκεια της σύντοµης προεκλογικής του περιοδείας το µίσος για το οποίο µιλάει ο Adrien Quatennens, εκδηλώθηκε µε βρισιές και φτυσίµατα ―όπως εκδηλώθηκε και εναντίον της Μαρίν Λεπέν η οποία αντιµετωπίζει έτσι κι αλλιώς συµπεριφορά όχλου· πράγµα που έχει λειτουργήσει υπέρ της: όταν η αριστερά εκφράζεται σαν ένας συρφετός από ορµονικά διαταραγµένους εικοσάρηδες, ανάγωγους και υστερικούς, η Λεπέν κερδίζει εύσηµα. Μερικοί απ’ αυτούς διαµαρτύρονται, έγινε σχεδόν άνθρωπος, άρα δεν µπορούν πλέον να την ενοχοποιούν µε την ίδια ευκολία, ούτε να «διασκεδάζουν» στις τηλεµαχίες. Πράγµατι, η τηλεµαχία της περασµένης Τετάρτης θεωρήθηκε «βαρετή» ― αλλά όποιος αναζητεί cheap thrills, µπορεί να βλέπει θρίλερ στις πλατφόρµες· τα ντιµπέιτ δεν προορίζονται για ψυχαγωγία. Στη Γαλλία, ο πολιτικός πολιτισµός προχωρεί: όλο και σπανιότερα ξεφυτρώνουν νούµερα, γραφικοί, εξτρεµιστές και καραγκιόζηδες. Αν και στο ντιµπέιτ η Λεπέν υπολειπόταν του Μακρόν ―όπως έχω ξαναγράψει δεν µπορεί να υπάρξει σύγκριση των δύο προσωπικοτήτων― πρέπει να παραδεχτούµε ότι στο µεταξύ κατάφερε να επηρεάσει την κεντροδεξιά, η οποία έχασε, προς το παρόν, τον κεντρώο χαρακτήρα της· επίσης, κατάφερε να κάνει άκρως αντιπαθητικά τα αντιρατσιστικά κινήµατα που την κατηγορούν για ρατσισµό. Όπως γράφει ο σεβαστός σε όλους Jean-François Kahn, παλιό στέλεχος της γαλλικής αριστεράς, «η Λεπέν µάς ευγνωµονεί»: σε βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 2014 (το οποίο δεν άρεσε καθόλου στους συντρόφους του) και στα άρθρα του στο περιοδικό «Marianne», o Kahn επιµένει ότι η «κληρονόµος του Εθνικού Μετώπου» έφτασε να προσελκύει έναν στους τέσσερις Γάλλους (και εντέλει το 41,5%) επειδή οι υπόλοιποι «έκαναν αντίσταση». Η αριστερά την αντιµετώπισε σαν να µας απειλούσε µε µια καινούργια γερµανική Κατοχή κατά την οποία, αυτή τη φορά, οι Γάλλοι θα έβαζαν τα δυνατά τους να µη συνθηκολογήσουν. Την ίδια εκτίµηση κάνει ο βετεράνος δηµοσιογράφος του περιοδικού «Nouvel Observateur» Hervé Algalarrondo, γράφοντας ότι «είτε από ιδιοτελή υπολογισµό, είτε από καθαρή βλακεία, η αριστερά είδε στο πρόσωπο της Λεπέν το φάντασµα του φασισµού: πολιτικοί, µεντιακράτες και διανοούµενοι βρήκαν τη χρυσή ευκαιρία να µας σώσουν από το κτήνος».

Ο

Σήµερα, αντιφασιστικά και αντιρατσιστικά κινήµατα ζητάνε τον αποκεφαλισµό των βασιλιάδων, των βασιλοφρόνων, των αριστοκρατών και των αστών λες και δεν έχει περάσει ούτε µια µέρα από την εποχή της τροµοκρατίας του Ροβεσπιέρου: πρώτη που παίρνει σειρά για το ικρίωµα είναι η Μαρίν Λεπέν, αλλά ίσως στην κορυφή της λίστας θανάτου να βρίσκεται ο Μακρόν. ∆ιότι υποτίθεται ότι είναι «αλαζονικός» κι ότι «µας δίνει µαθήµατα»: εξαιτίας της χριστιανικής µας παράδοσης συγχέουµε την αυτοπεποίθηση µε την αλαζονεία. Πού οφείλεται άραγε το µίσος και ο αλληλοσπαραγµός στη Γαλλία; Στην ιστορία της, στα εθνικά χαρακτηριστικά που έχουν διαµορφωθεί και τα οποία γίνονται αποδεκτά από τους περισσότερους µε κάποια δόση εθνικής υπερηφάνειας: Είµαστε Γαλάτες, δεν σκύβουµε το κεφάλι στους Ρωµαίους! Εξάλλου, η παιδεία και τα πρότυπα κοινωνικής αγωγής διαστέλλουν όλο και περισσότερο τα όρια ανοχής 4 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

της κοινωνίας µπροστά στην αγένεια, στην έλλειψη νηφαλιότητας και σεβασµού έναντι όσων δεν διαπνέονται από την ίδια ιδεολογία. Παρότι η γαλλική δηµοκρατία έχει µακραίωνη ιστορία και πολλά επιτεύγµατα, υπάρχει κάτι βαθιά αυταρχικό στις ιδεολογικές εκδηλώσεις των Γάλλων. Ίσως πρέπει να παραδεχτούµε ότι έχουµε εκ γενετής προδιάθεση να γίνουµε αριστεροί, δεξιοί, κεντρώοι ή απολιτικοί — κι ότι υπάρχει ένα είδος αυταρχικού γονιδίου. Ή ότι, εν πάση περιπτώσει, υπάρχει µια ιδιοσυγκρασία που έχει την τάση να επικρίνει, να εντοπίζει σφάλµατα, να προβάλλει τη διαφωνία, να αναδεικνύει το «κακό», να κραδαίνει την απειλή: το κοινό του Ζαν-Λυκ Μελανσόν παρουσιάζει τη Γαλλία σαν µια κόλαση όπου οι άνθρωποι υποφέρουν· το ίδιο κάνουν και οι ακροδεξιοί ή οι πολύ συντηρητικοί από τους οποίους λείπουν τα κοινωνικά δίκτυα· η υποστηρικτική οικογένεια, οι φίλοι και τα λοιπά, όσα δηλαδή µπορούν να µας προσδώσουν τη χαρά της ζωής. Μοναχικά άτοµα µε χαµηλή αυτοεκτίµηση και ασθενικά συναισθήµατα έναντι των συνανθρώπων τους τείνουν να συσπειρώνονται στα πολιτικά άκρα: αν παρακολουθήσει κανείς τους νεαρούς που σήµερα δηλώνουν ότι δεν ψήφισαν τον Μακρόν («καλύτερα να µου κοβόταν το χέρι!») διαπιστώνει ότι οι περισσότεροι είναι αγέλαστοι, δύσκαµπτοι, σε κατάσταση ψυχικής δυσφορίας· εξοργισµένοι. Γιατί; Πότε πρόλαβαν να αποφασίσουν ότι η ζωή στη Γαλλία είναι η κοιλάδα των δακρύων; Οι τόνοι τους πάντως παραείναι υψηλοί για να τους ακούσεις. Και παρότι θα µπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι αριστεροί είναι πιο ανοιχτοί στην εµπειρία και ανέχονται καλύτερα την αβεβαιότητα και την αναταραχή από τους δεξιούς, φαίνονται πανικόβλητοι µπροστά σε οποιαδήποτε πραγµατικότητα που δεν ελέγχουν. Κάθε πέντε χρόνια, στις γαλλικές εκλογές παρατηρούµε την εξέλιξη της συµπεριφοράς των γενεών, καθώς και τις διαφορές και τις οµοιότητες ανάµεσα στα ιδεολογικά ρεύµατα. Μερικές διαφορές παραµένουν εντυπωσιακές: αν τοποθετήσουµε έναν ψηφοφόρο της δεξιάς και έναν ψηφοφόρο της αριστεράς σε µια βρόµικη γειτονιά ή σε ένα βανδαλισµένο χώρο, θα διαπιστώσουµε ότι οι αντιδράσεις τους είναι διαφορετικές· το ίδιο και αν τους τοποθετήσουµε µπροστά στους ιδεολογικούς τους αντιπάλους: οι συντηρητικοί δεν πολυενδιαφέρονται για τις πολιτικές αντιλήψεις των άλλων, ενώ οι αριστεροί τούς κρίνουν, τους αποδοκιµάζουν και προσπαθούν να τους προσηλυτίσουν. Συχνά, αναζητούν σκοτεινά συµφέροντα ή ψυχαναλυτικές ερµηνείες στο γιατί οι άλλοι δεν είναι αριστεροί σαν αυτούς. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων, τα σ τελέχη των Républicains φάνηκαν να διεκδικούν υπουργικές θέσεις· όσο για τα στελέχη της Ανυπότακτης Γαλλίας, προβάλλοντας τη λογική της χολέρας και της πανούκλας, θεωρούν τις εκλογές ―και τη σχετική δική τους αποτυχία― εγγενές πρόβληµα του συστήµατος. Αυτό το γνώρισµα της αριστεράς ―δεν ευθύνεται ποτέ το άτοµο ή η παράταξη, ευθύνεται το φαύλο σύστηµα― καθιστά τον Μακρόν αποκρουστικό στα µάτια των αριστερών ψηφοφόρων. Εφόσον για τη γαλλική αριστερά, οποιαδήποτε αλλαγή, προοπτική αλλαγής ή πληροφορία εκλαµβάνεται ως τάση επιδείνωσης µιας ήδη δυσάρεστης κατάστασης, η ανάδειξη του Μακρόν στην προεδρία ισοδυναµεί µε επιδείνωση, αλλά όχι σε βαθµό που να µπορεί να πυροδοτήσει ένα ποιοτικό άλµα. Αντιθέτως, η εκλογή της Λεπέν θα ευνοούσε επαναστατικές συνθήκες: η προεδρία του Μακρόν αναµένεται υπερβολικά «κανονική» ―κι όπως ξέρουµε, η κανονικότητα δεν συµφέρει την αριστερά― ίσως µάλιστα να αποδειχθεί «βαρετή» σαν την τηλεµαχία. A

ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΤΟΥ 3ου ΓΥΡΟΥ Του ΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ∆Η Οι γροθιές της ήταν κάτασπρες από το υπερβολικό σφίξιµο. Τα χαρακτηριστικά της τραβηγµένα. Σε λίγα δευτερόλεπτα θα έπρεπε να ανακοινώσει στους δηµοσιογράφους την όγδοη συνεχή ήττα των Λεπέν σε αυτή την κούρσα για την κατάκτηση της γαλλικής προεδρίας.

H

© EMMANUEL MACRON FB

Μαρίν Λεπέν, που «σκότωσε» συµβολικά τον πατέρα της για να του υφαρπάξει το κόµµα, έφθασε πολύ πιο κοντά στον στόχο της από κάθε άλλη φορά. ∆εν ήταν ωστόσο αρκετό ούτε αυτό το εγχείρηµα. Ο Εµανουέλ Μακρόν σπάζοντας την εικοσαετή κατάρα η οποία πεισµατικά δεν επέτρεπε σε κανέναν υποψήφιο πρόεδρο να κερδίσει µία δεύτερη θητεία, επανεξελέγη. Η διαφορά είναι λογικά ικανοποιητική. Με ένα 58,55 είναι ο «Άρχοντας των Ηλυσίων». Οι 17 ποσοστιαίες µονάδες που τον χωρίζουν από τη Λεπέν µοιάζουν αρκετές. Στην πραγµατικότητα, ωστόσο, δεν είναι. Η γαλλική επαρχία, οι µη προνοµιούχοι αγρότες, οι χαµηλόβαθµοι υπάλληλοι του ιδιωτικού τοµέα, οι κάτοικοι των εργατικών συνοικιών των αστικών κέντρων, ψήφισαν µαζικά υπέρ της υποψηφίου της Ακροδεξιάς. Οι ανισότητες «γέµισαν» το εκλογικό καλάθι της Μαρίν Λεπέν. Οι ανισότητες εκτρέφουν φασισµούς. Παντός είδους. Πάντα το έκαναν. Θα συνεχίσουν να το κάνουν. Αυτό το προφίλ του ψηφοφόρου έφερε τον Χίτλερ στην εξουσία. Αυτό το προφίλ στήριξε τον Μουσολίνι. Η ιστορία δεν παίζει παιγνίδια εξουσίας. Απλώς τα καταγράφει και, αν έχει κέφια, τα εξηγεί. Στον αντίποδα ο Εµανουέλ Μακρόν εξασφάλισε στον δεύτερο γύρο την ανοχή της συντριπτικής πλειοψηφίας των γάλλων συνταξιούχων και των ελευθέρων επαγγελµάτων. Τον ψήφισαν τα µεσαία και τα ανώτερα στελέχη των επιχειρήσεων και των τραπεζών. Τον επέλεξε η πανεπιστηµιακή ελίτ αλλά και η συντριπτική πλειοψηφία των νέων ψηφοφόρων στην ηλικιακή κατηγορία των 1824.

Αν ο παρατηρητής κοιτάξει τα πράγµατα από κοντά και µε προσοχή τότε η ακτινογραφία των ψηφοφόρων της Μαρίν Λεπέν είναι σχεδόν αντίγραφο της ακτινογραφίας των ψηφοφόρων του Ντόναλντ Τραµπ. Τους προτιµούν οι ηλικίες 30-50 ετών. Οι ανισότητες δηµιουργούν κύµατα συλλογικής παράνοιας.

πολιτική άλγεβρα το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του πρώτου γύρου ήταν και η φυσική εξαφάνιση από τον πολιτικό χάρτη της γαλλικής Κεντροδεξιάς και του ιστορικού Γκωλισµού από τη µία και η πλήρης καταβαράθρωση της παραδοσιακής Αριστεράς, του Σοσιαλιστικού Κόµµατος και του Κοµµουνιστικού Κόµµατος αντίστοιχα. Ξεκινώντας από αυτή την ποιοτική ανατροπή στην πολιτικό χάρτη καταλήγουµε πως στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου προδιαγράφονται νεωτερικού τύπου συσπειρώσεις. Η Ακροδεξιά προσβλέπει µε αξιώσεις στην κοινοβουλευτική ενσωµάτωση ενός µεγάλου τµήµατος της Γκωλικής ∆εξιάς και της άλλοτε Κεντροδεξιάς του Νικολά Σαρκοζί, ενώ ο Μελανσόν πολιορκεί και απαιτεί να συµπαραταχθούν µε το κόµµα της «Ανυπάκουης Γαλλίας» όλοι οι µικροσχηµατισµοί της παραδοσιακής αριστερής πτέρυγας και των Οικολόγων. Μιλάµε για µία γαλλική εκδοχή ενός γαλατικού «ΣΥΡΙΖΑ».

Ο Ταγίπ Ερντογάν είχε δώσει σαφή εντολή στο κόµµα του, το ΑΚP. Η οδηγία από την Άγκυρα ήταν ξεκάθαρη. Θα πρέπει να στηριχθεί πάση θυσία η Μαρίν Λεπέν από τους τούρκους ψηφοφόρους που διαµένουν στη Γαλλία. ∆εν περιορίστηκε όµως µόνον σε αυτή την οδηγία ο θαυµαστής της Λεπέν. Με παρέµβαση σε όλα τα ιερατικά και θεσµικά επίπεδα του Ισλάµ η Τουρκία ζήτησε να στηριχθεί η ακροδεξιά υποψήφιος. Στην οδηγία αυτή υπήρχε και µία επισήµανση. «Η Μαρίν Λεπέν είναι η πολιτικός που θα ανατρέψει τα πράγµατα στην Ευρώπη». Ανατριχίλα. Φθηνά τη γλιτώσαµε και ετούτη τη Είναι λοιπόν πολύ πιθανό να δοθεί µία ιστορική φορά. Έως πότε; µάχη όπου ο Μελανσόν µίας οργισµένης νεοΗ Λεπέν και το κόµµα της χρηµατοδοτούνται Αριστεράς θα διεκδικήσει από µία ευνουχισµέεδώ και πολλά χρόνια από τα σκοτεινά τραπενη και ηττηµένη πρόσφατα Ακροδεξιά τη δεύζικά δίκτυα που ελέγχει ο Βλαδίµηρος Πούτιν. τερη θέση, πολύ κοντά στο κόµµα του Μακρόν. Η γαλλίδα πολιτικός στέκει σε στάση προσοΣε µία τέτοια περίπτωση η νέα γαλλική Αριστεχής όταν απευθύνεται στον… «τραπεζίτη της». ρά θα πρέπει να συµβιώσει κυβερνητικά µε τον Το αφεντικό σ το Κρεµλίνο έχει επενδύσει άνθρωπο τον οποίο κατηγορεί ως επικεφαλής πολλά στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά. Έχει πειτων ελίτ. Ο ίδιος ο Μακρόν θα κληθεί να διαχεισθεί από τον «καθοδηγητή» και Κυανοπώγωνά ριστεί µία πολύ δύσκολή κατάσταση µε πολιτικό του, τον Αλεξάντερ Ντούγκιν, ακροδεξιό µεταδιακύβευµα τη µείωση των ανισοτήτων. ∆ηλαδή προφήτη του ευρωπαϊκού νεοφασισµού, πως η την αποκατάσταση και την ενίσχυση παρέα των ακροδεξιών πολιτικών της αγοραστικής δυνατότητας των της Γηραιάς Ηπείρου θα αποσυνθέµη προνοµιούχων Γάλλων. Μα αυτό σουν τελικά τον πολιτικό ιστό της δεν ήταν και το βασικό σύνθηµα ένªÆ¹ª Ευρώπης και θα γκρεµίσουν το οιθεν κακείθεν στον δεύτερο γύρο των κοδόµηµα της παγκοσµιοποίησης µÃˤ¶Ëƹº¶ª οδηγώντας σε αυτοδιάλυση την ΕΕ. ¶º¤Ã¡¶ª ÆÃË ¹ÃËÁ¹ÃË προεδρικών εκλογών; ¦Äâ¹°¡Ä°¼ÃÁÆ°¹ Το δεύτερο σενάριο προβλέπει µία Αν περάσουµε από το µικροσκόπιο Á¶¿Æ¶Ä¹ºÃË Æ˦ÃË σαφή ενίσχυση σ το κοινοβούλιο της άκρας ∆εξιάς. ∆εν θα µπορούσε τους ψηφοφόρους του Μακρόν θα ªËª¦¶¹Ä¿ª¶¹ª ποτέ να διανοηθεί κανείς µία συαντιληφθούµε ευθύς αµέσως πως το γκυβέρνηση της προεδρικής πλει58,55% δεν είναι δικό του. Πρόκειοψηφίας του Μακρόν µε την άκρα ται για αντιδάνειο. Του έδωσαν ψήδεξιά. Αυτό όµως που θα συµβεί σε µία τέτοια φο ανοχής όσοι δεν είχαν καµία όρεξη να δουν περίπτωση θα είναι η de facto αλλαγή της ποτη Μαρίν Λεπέν και το κόµµα των ακροδεξιών λιτικής ατζέντας του γάλλου προέδρου επί το στελεχών της να κυβερνούν τη Γαλλία. Με λίγα ακροδεξιότερον. λόγια, δεν υπάρχει λευκή επιταγή. Άλλωστε Το τρίτο σενάριο είναι το λιγότερο επώδυνο. σε περίπου 45 ηµέρες θα υπάρχει και ο τρίτος Προβλέπει κοινοβουλευτική υπεροχή του Εµαγύρος. Οι βουλευτικές εκλογές. Ο κάθε κατερνουέλ Μακρόν στις βουλευτικές εκλογές του Ιγάρης, δηλαδή, στον πάγκο του. ουνίου. Μαθηµατικά είναι και η πλέον πολύΣτις 14 και 19 Ιουνίου οι Γάλλοι θα ψηφίσουν πλοκη εξίσωση. Πολιτικά είναι µία δύσκολη εγια τη νέα Εθνοσυνέλευση. Η γενική εικόνα ναλλακτική. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνά κανείς έχει ως εξής. Η Γαλλία στον πρώτο γύρο των πως και οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία διεπροεδρικών εκλογών τριχοτοµήθηκε. Ο Μαξάγονται σε δύο γύρους µε πλειοψηφικό σύστηκρόν ήρθε πρώτος µε ένα 27%. Ακολούθησε η µα και πως σε τέτοιες εκλογές διαδραµατίζουν Μαρίν Λεπέν µε ένα 23%. Τρίτος αιφνιδιάζορόλο οι επικρατούσες τοπικά πολιτικές σχέσεις ντας τους πάντες ήταν ο Ζαν Λυκ Μελανσόν, και συµπάθειες ενώ σε σηµαντικό βαθµό επηρεως υποψήφιος της Αριστεράς, µε ένα 22%. άζει και η κατά τόπους πολιτική παράδοση. A Πέρα από αυτή την περίπου τριχοτοµηµένη

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 5

FreeVoic es

Η εκκωφαντική σιωπή στην ελληνική δημόσια σφαίρα Του Ρωμανού Γεροδήμου Πριν λίγες μέρες πέρασα ένα δεκαήμερο στην Αθήνα. Ήταν η πρώτη διαμονή από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Στις λίγες αυτές μέρες έπιασα τον εαυτό μου άθελά του να «ξεχνάει» το θέμα του πολέμου· να μην ασχολείται, να μην ενημερώνεται γι’ αυτό. Ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα ότι δεν είχα μια ενστικτώδη αντίληψη του τι ακριβώς συνέβαινε· μια αντίληψη την οποία διαμορφώνω τόσο από όσα διαβάζω καθημερινά, όσο και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

την αρχή σκέφτηκα ότι για την αμέλειά μου έφταιγαν τα τρεξίματα· το δεκαήμερο ήταν άλλωστε πηγμένο με δουλειές και γραφειοκρατικά ραντεβού. Μετά όμως σκέφτηκα ότι και στο Λονδίνο τρέχω απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ με δουλειές, και συνειδητοποίησα ότι η διαδικασία της ενημέρωσης – αυτή η καθημερινή απόκτηση της αντίληψης για τα διεθνή πράγματα, που από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου μου ήταν τόσο φυσική, όσο είναι το νερό για τα ψάρια – σκάλωνε· έβρισκε αδιόρατα εμπόδια. Και κάποια στιγμή, σε έναν απ’ τους πολλούς περιπάτους, όπως διέσχιζα την Πατησίων, ένιωσα ότι η Αθήνα είναι σε ένα διαφορετικό σύμπαν από το Λονδίνο. Ίσως έφταιγε ο ζεστός καιρός και ο θόρυβος του κόσμου στους δρόμους, τα χιτ της παραλιακής στο ραδιόφωνο των αυτοκινήτων, η ανεμελιά των εκφωνητών και παραγωγών που ζούνε ακόμα στις ένδοξες δεκαετίες του 1990 και του 2000. Ίσως έφταιγε ο θόρυβος στον δημόσιο, οικογενειακό και κοινωνικό χώρο, που σκοτώνει κάθε προσπάθεια σοβαρής εμπλοκής και ψύχραιμης συζήτησης. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη συζήτηση ως περφόρμανς, ως εικόνα και ορατότητα, και στη συζήτηση με σκοπό την κατανόηση. Η δεύτερη απαιτεί το να μπορείς να ακούς.

Σ

*** Ο πόλεμος ήταν από την πρώτη στιγμή ορατός παντού στη δημόσια σφαίρα της Βρετανίας, και αυτό, με τη σειρά του, αποδείχθηκε καθοριστικό όχι μόνο για την κυβέρνηση Τζόνσον, αλλά και για την πορεία του πολέμου. Θυμάμαι να περπατάω στο Λονδίνο εκείνα τα πρώτα κρύα βράδια στα τέλη Φεβρουαρίου· ένιωθες ότι τα πάντα είχαν αλλάξει (έχουν αλλάξει)· ότι ζούσαμε μία συγκλονιστική, παγκόσμια στιγμή (ζούμε μια τέτοια στιγμή)· και ότι η ίδια η χώρα ήταν εμπλεκόμενο μέρος στον πόλεμο (η Βρετανία, όπως και η Ελλάδα, είναι εμπλεκόμενα μέρη και όσοι κλείνουν τα αυτιά και τα μάτια τους για τον άλφα ή βήτα λόγο σε αυτή την πραγματικότητα, σε λίγο καιρό θα τη βρουν μπροστά τους). Η πόλη σχεδόν μύριζε μπαρούτι. Στα μεγάλα τοπόσημα του Λονδίνου όπως την Πλατεία Τραφάλγκαρ, χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνουν κρατώντας ουκρανικές σημαίες και πλακάτ υποστήριξης. Στο Γουάιτχολ και στη Βουλή έχουν τη βάση τους οι κοινότητες των υπηρεσιών εξωτερικής πολιτικής, άμυνας, ασφαλείας και πληροφοριών. Στα μπαρ και στις παμπ το θέμα της Ουκρανίας κυριαρχεί. Κάθε κοινωνική συζήτηση, κάθε μέιλ που θα σταλεί στη δουλειά –σε οποιαδήποτε δουλειά– θα ξεκινάει ή θα τελειώνει –ακόμη και τώρα, δύο μήνες μετά– με μία αναγνώριση των στιγμών των οποίων ζούμε, με μια αυτονόητη δήλωση ταπεινότητας («ελπίζω να είστε καλά παρά τις δύσκολες στιγμές που ζούμε...»), με τον ίδιο τρόπο που όταν έσκασε η πανδημία όλοι αναφέρονταν σε αυτό με κάθε ευκαιρία. Πόλεμος. Εισβολή. Γενοκτονία. Εγκλήματα πολέμου. Μαζικοί τάφοι. Φασισμός. Πυρηνική απειλή. Στην Ευρώπη μας. Σήμερα. Ξυπνήστε. Στα stand που διατηρούν στους σταθμούς του μετρό ή έξω από μεγάλα κτίρια ή στα πεζοδρόμια κεντρικών δρόμων, χιλιάδες αντίτυπα των δύο δωρέαν εφημερίδων του Λονδίνου –της Evening Standard και της Metro– έδιναν (και δίνουν) 6 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

τον τόνο, με τίτλους και μεγάλες φωτογραφίες που μεταδίδουν το τι ακριβώς συμβαίνει· χωρίς ναι μεν αλλά, χωρίς αστερίσκους. (Στην Ελλάδα αυτή εδώ η εφημερίδα είναι από τα ελάχιστα μέσα που επιμένουν να καλύπτουν αναλυτικά και καθημερινά τον πόλεμο, όσο άλλοι ασχολούνται με το συνέδριο του Σύριζα και το Άγιο Φως· πιο χωριό πεθαίνεις).

ένα παιδάκι ή το να στείλεις δύο κονσέρβες δεν θα σώσει την Ουκρανία· θα δώσει όμως ένα παράδειγμα ελπίδας, δράσης, ευθύνης και ατομικής ισχύος σε μια κουλτούρα (τη δική μας εννοώ) που το χρειάζεται τόσο, μα τόσο, πολύ. Για να σώσουμε τον εαυτό μας πρέπει να το κάνουμε, όχι για να σώσουμε τους Ουκρανούς.

Τα δύο μεγάλα 24ωρα ειδησεογραφικά κανάλια –το Sky News και το BBC News– αφιερώνουν, ακόμη και σήμερα, ατέλειωτες ώρες στη δημοσιογραφική κάλυψη του πολέμου, με μεγάλα συνεργεία των κορυφαίων ανταποκριτών που θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο σε καθημερινή βάση και τους οποίους οι Βρετανοί αντιμετωπίζουν ως εθνικούς θησαυρούς, και με συνεχείς ζωντανές συνδέσεις με το Κίεβο, το Λβιβ, τα ουκρανοπολωνικά σύνορα και άλλα σημεία ενδιαφέροντος. Σήμερα που το γράφω αυτό, το Sky News μόλις μετέδωσε ζωντανά, επί δύο ώρες, χωρίς διάλειμμα ή παρεμβολή στη διερμηνεία, τη μεγάλη συνέντευξη Τύπου του Ζελένσκι. Το Sky News, όπως και τα άλλα σοβαρά ειδησεογραφικά κανάλια, «παίζουν» ασταμάτητα σε όλα τα φουαγιέ υπουργείων, δημοσίων οργανισμών, επιχειρήσεων, ξενοδοχείων και οδοντιατρείων. Η κάλυψη αυτή είναι ορατή στη δημόσια σφαίρα. Δύο ώρες συνεχούς ζωντανού τηλεοπτικού χρόνου για μία συνέντευξη τύπου είναι πολύτιμο «real estate» με διαφημιστικούς όρους· ίσως η τελευταία φορά που ελληνικό κανάλι έκανε κάτι αντίστοιχο να ήταν σε καμιά πρωθυπουργική (πάλαι ποτέ) συνέντευξη τύπου στη Ρέμβη κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ ή όταν αναλύαμε τα spread στις απαρχές της κρίσης.

Στη βρετανική δημόσια σφαίρα, τα ρεπορτάζ για το γεωπολιτικό παιχνίδι, και τις στρατιωτικές κινήσεις, και την ανθρωπιστική καταστροφή, συνοδεύονταν πάντα από άλλα ρεπορτάζ που εστίαζαν στην ιστορία ενός ατόμου ή μιας οικογένειας – προσωποποιώντας και εξανθρωπίζοντας αυτόν τον φριχτό πόλεμο· και κυρίως από ρεπορτάζ για τη δράση οργανώσεων και απλών πολιτών, εδώ στη Βρετανία. Μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι γράφτηκαν στο εθελοντικό πρόγραμμα της κυβέρνησης δηλώνοντας ότι θα ήθελαν να φιλοξενήσουν έναν ουκρανό πρόσφυγα ή μια οικογένεια προσφύγων στο σπίτι τους (για το γραφειοκρατικό Βατερλώ που ακολούθησε δεν φταίει ο κόσμος, αλλά η ακροδεξιά υπουργός Εσωτερικών Πρίτι Πατέλ που, απ’ ό,τι φαίνεται, μισεί τους μετανάστες και τους πρόσφυγες). Χιλιάδες άλλοι πολίτες πήγαν να κάνουν εθελοντική εργασία στην τοπική τους κοινωνία, μαζεύοντας και πακετάροντας τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης· πολλοί άλλοι ξεκίνησαν από την Αγγλία με τα φορτηγά, τα βαν και τα ταξί (!) τους για να μεταφέρουν εξοπλισμό και τρόφιμα στα ουκρανοπολωνικά σύνορα. Καλά είναι τα πασχαλιάτικα έθιμα –χρειάζονται και αυτά για να κρατήσεις μια κοινωνία ηθικά και πολιτισμικά συντεταγμένη– αλλά το φολκλόρ δεν αρκεί στον 21ο αιώνα. Χρειάζεται και λίγη ευθύνη· μια μικρή προσπάθεια.

Ειδικά το Sky News εδώ και δύο μήνες κάνει καταπληκτική δημοσιογραφική δουλειά, επιστρατεύοντας κορυφαίους διεθνολόγους όπως ο καθηγητής Michael Clarke, ο οποίος περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στο στούντιο εξηγώντας σε χάρτες το τι και γιατί συμβαίνει, και απαντώντας σε ερωτήσεις των θεατών με τρόπο κατανοητό, μεστό, αντικειμενικό, ενημερωμένο. Από την αρχή της κρίσης το κανάλι έχει δημιουργήσει ένα συνεπές γραφιστικό πλαίσιο –με χρήση των χρωμάτων από τις σημαίες των δύο αντιμαχόμενων μερών– που «ντύνουν» κάθε σχετική είδηση, παρέχοντας στον θεατή την αίσθηση της συνέχειας.

Γιατί να ασχολούνται τόσο πολύ, τόσο ενεργά και τόσο υπεύθυνα, οι Βρετανοί με το ουκρανικό ζήτημα; Είναι καλύτεροι άνθρωποι από εμάς; Είναι πιο γενναιόδωροι; Έχουν μεγαλύτερο συμφέρον για το τι θα συμβεί στην Ανατολική Ευρώπη απ’ ό,τι εμείς; Έχουν βαρύτερο καθήκον για τους Ουκρανούς απ’ ό,τι εμείς, με τους εκατοντάδες χιλιάδες ομογενείς μας και τους αιώνες πολιτισμικής παρουσίας της Ελλάδας στην Ουκρανία; Όχι δα. Ίσως οι Βρετανοί έχουν πιο λειτουργική ηθική πυξίδα· ίσως ο ηθικός τους προσανατολισμός δεν έχει καταστραφεί εντελώς από ιδεοληψίες, ατομισμό και κυνισμό. Αν και δεν είΗ σιωπή και η μαι τόσο σίγουρος γι’ αυτό. Πέρυσι το καλοκαίρι απουσία της ελλη- είδαμε χιλιάδες συμπολίτες μας να τρέχουν να νικής πολιτικής και συνδράμουν τις πυρόπληκτες περιοχές, να βοηπνευματικής ελίτ θήσουν τα ζώα, σε σημείο που τα κτηνιατρεία και είναι εκκωφαντική. οι οργανώσεις που συγκέντρωναν τρόφιμα να διώχνουν τον κόσμο.

Δεν φταίνε όμως μόνο τα ελληνικά ΜΜΕ. Η σιωπή και η απουσία της ελληνικής πολιτικής και πνευματικής ελίτ είναι εκκωφαντική. Και εγκληματική – τόσο ηθικά, όσο και πολιτικά. Πού είναι οι συζητήσεις στη Βουλή για τις γεωπολιτικές, αμυντικές, ενεργειακές, εμπορικές και τουριστικές επιπτώσεις του πολέμου, όταν όλες Και εγκληματική οι διεθνείς εταιρείες συμβουλευτικής και επενηθικά και πολιτικά Ίσως οι Βρετανοί είναι λίγο πιο οργανωτικοί· δύσεων σπεύδουν να παράξουν καταπληκτικά δηλαδή αντιλαμβάνονται ότι για να κάνεις το οτιbriefings; Πού είναι οι δηλώσεις πολιτικών αρδήποτε που έχει σημασία και αποτέλεσμα, χρειχηγών, υπουργών, βουλευτών – δηλώσεις που άζεται συντονισμός, πειθαρχία και προσωρινή παύση του θα θέσουν ηθικά διλήμματα και κρίσιμα ερωτήματα, και που εγώ. Ή ίσως έχουν απλώς μεγαλύτερη πίστη στη δύναμη των θα διαμορφώσουν εθνικές, ευρωπαϊκές και κοσμοπολιτικές πράξεών τους. Ίσως, δηλαδή, σκέφτονται περισσότερο ως συνειδήσεις; Ποιος θα μας πείσει ότι η θυσία της ακριβότεενεργοί παραγωγοί – περιεχομένου, ιδεών, προϊόντων, υπηρης ενέργειας είναι υπαρξιακής σημασίας, όχι για την Ουρεσιών – παρά ως παθητικοί καταναλωτές του οτιδήποτε μας κρανία, αλλά για την Ελλάδα; Ποιος ασκεί κοινοβουλευτικό σερβίρουν άλλοι. Ίσως βλέπουν το νόημα του να κάνεις ένα έλεγχο στην κυβέρνηση; Ποιος θα σώσει τους καταναλωτές μικρό πράγμα, ακόμη κι αν είναι μια σταγόνα στον ωκεανό, από την αισχροκέρδεια που σίγουρα θα αναπτυχθεί; Ποιος γιατί ξέρουν ότι ο ωκεανός είναι φτιαγμένος από σταγόνες. μας ενημερώνει για τις ελλείψεις σε τρόφιμα και αγαθά που έρχονται (στην Αγγλία υπάρχουν ήδη ελλείψεις σε βασικά Το έχουμε ξαναγράψει εδώ και θα συνεχίσουμε να το γράαγαθά· ε, δεν είναι και εντελώς ανοργάνωτη χώρα) και για φουμε. Η επίθεση της Ρωσίας είναι επίθεση κατά της Ευρώτο πώς θα πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτές; πης και των δομών του διεθνούς δικαίου και του διεθνούς συστήματος. Ο πόλεμος της Ουκρανίας μας αφορά, είναι πόλεΓιατί δεν ακούμε περισσότερα πράγματα για την κοινωνία μος για το μέλλον και την πορεία της Ευρώπης και του κόσμου των πολιτών, τις ΜΚΟ, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα και τις προόλου A σπάθειες υποστήριξης των Ουκρανών; Όχι, το να υιοθετήσεις

Παλιές ιστορίες με βασιλιάδες Tης Άννας Δαμιανίδη

Τον βασιλιά τον έρριξα με τα χεράκια μου. Και δεν υπερβάλλω καθόλου. Ήμουν τελειόφοιτη της Νομικής στη Θεσσαλονίκη όταν έγινε το δημοψήφισμα. Υπήρχε μια επιτροπή Αντιβασιλικού Αγώνα, είχε ανοίξει γραφεία στην Τσιμισκή, δεχόταν δωρεές και εθελοντές. Δωρεά δεν μπορούσαμε να κάνουμε, πήγαμε εθελόντριες, η Κατερίνα κι εγώ. ψαχναν δυο άτομα για την περιοδεία στη Θράκη. Θα ξεκινούσαμε μόνες μας με ένα μεγάλο πούλμαν, 54 θέσεων, για την Κομοτινή, όπου είχε ανοίξει εκείνη τη χρονιά η Νομική Σχολή της, θα το γεμίζαμε εκεί με φοιτητές, και θα κάναμε μια εβδομάδα περιοδεία στη Θράκη. Τελευταία στιγμή ήρθαν μαζί μας και δυο δεκαοχτάρηδες Πασόκοι. Το υλικό από αφίσες, τρικάκια, κι όλα τα συναφή, έπιανε μόνο του άλλα έξι καθίσματα, κι έπρεπε να προσέξουμε να μην πάρουμε παραπάνω φοιτητές… Καθήσαμε λοιπόν οι τέσσερίς μας στις μπροστινές θέσεις και ξεκινήσαμε για την Κομοτινή όλο αισιοδοξία και έξαψη, γιατί πού να φανταστούμε τι μας περίμενε; Μας υποδέχτηκαν εκεί μερικοί θαυμάσιοι μεσήλικες της αντίστοιχης επιτροπής Αντιβασιλικού Αγώνα, αλλά φοιτητές δεν υπήρχαν. Άδεια ή Σχολή, ψυχή δεν κυκλοφορούσε. Δύσκολο να το παραδεχτούμε, αλλά αυτό μας έμενε να κάνουμε, αφού μιλήσαμε και με τα γραφεία Θεσσαλονίκης: να συνεχίσουμε

Έ

την καμπάνια μόνοι μας. Τι να κάνουμε; Κολλήσαμε αφίσες σε όλα τα παράθυρα, να μη φαίνεται πως ήταν άδειο το πούλμαν, και ξεκινήσαμε. Μια εβδομάδα που θα μπορούσε να είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι. Και πού δεν πήγαμε. Κομοτινή, Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, κι ένα σωρό μικρότερες πόλεις και χωριά στο ενδιάμεσο, μέρη που δεν τα ξέραμε και που δεν επρόκειτο να ξαναδούμε, πολλά χαμένα στα βουνά. Γυναίκες με μαύρα ράσα και μαντίλες έκαναν κύκλο στα χωριά και μας γύριζαν την πλάτη για να μην μας ακούσουν, άντρες στα καφενεία έμεναν σιωπηλοί καθώς μπαίναμε να τους μιλήσουμε. Ήταν μια πορεία κάπως παρανοϊκή, πολλοί δεν καταλάβαιναν καν περί τίνος επρόκειτο, ωστόσο εμείς επιμέναμε να μην αφήσουμε απέξω κανένα χωριό της διαδρομής που μας είχαν καθορίσει. Ο οδηγός του πούλμαν γκρίνιαζε ασταμάτητα να πρέπει να υπακούει σε δύο άσχετες νεαρές, οι μικροί πασόκοι ήταν μάλλον εμπόδια, έπαιρναν την ντουντούκα (είχαμε και ντουντούκα) και φώναζαν συνθήματα δικής τους έμπνευσης στα χωριά, ύστερα τσακωνόμασταν, θύμωναν, δεν κόλλαγαν αφίσες. Η Κατερίνα κι εγώ κολλήσαμε τόσο πολλές εκείνες τις μέρες, όσο δεν έχουν κολλήσει οι αναρχικοί των Εξαρχείων σε όλη τη ζωή τους, και το εννοώ. Ακόμα κι ένας να υπάρχει σε κάθε χωριό που σκέφτεται να ρίξει Όχι, λέγαμε, πρέπει να τον ενθαρρύνουμε. Κι από την αγωνία δεν μας έπαιρνε ο ύπνος τη νύχτα, γιατί βλέπαμε παντού ότι ήμασταν μειοψηφία.

Η Άννα Δαμιανίδη στην Εγνατία

Λέγανε τότε ότι η γραμμή του προξενείου, του τουρκικού, στους μουσουλμάνους, ήταν να ρίξουν Ναι στον βασιλιά. Δεν ξέρω αν έγιναν τα πράγματα τόσο ξεκάθαρα, πάντως οι νομοί της Θράκης είχαν όντως βγάλει πλειοψηφικό Ναι στον βασιλιά, αμέσως μετά τη Λακωνία. Γυρίσαμε αφού είχε λήξει επίσημα η εκστρατεία,

έχοντας σκορπίσει στους δρόμους της Καβάλας τα τελευταία τρικάκια βροχηδόν, γιατί δεν προλαβαίναμε πια κάτι άλλο. Άυπνες, φτάνουμε στο σπίτι, και βλέπουμε απέξω γραμμένο ένα σύνθημα «Όχι στο βασιλικό γουρούνι» κάτι τέτοιο. Κάτι με γουρούνι. Πολύ προβοκατόρικο μας φάνηκε, κι όπως ήμασταν πτώματα, ανεβήκαμε στο σπίτι μας, πέντε ορόφους χωρίς ασανσέρ, πήραμε μπογιά και σβήσαμε το Όχι, το κάναμε ΝΑΙ. Ναι στο βασιλικό γουρούνι! Γι' αυτό έχω να λέω ότι έδιωξα τον βασιλιά με τα χεράκια μου, τα νεανικά και δυνατά τότε μου χέρια. Κι έχω δικαίωμα να θυμώνω κάπως με τις βλακείες περί σχεδίου επανόδου του. Αλλά περισσότερο έχω θυμώσει με το χάλι του Τατοΐου τόσα χρόνια, να μη μπορεί ένα κράτος της Ευρώπης, τρομάρα μας, να περιποιηθεί και να αξιοποιήσει ένα μικρό ανάκτορο, δεν είναι δα κι οι Βερσαλλίες. Θα πήγαινα, ειλικρινά, να το βάψω κι αυτό με τα χεράκια μου αν μου είχε δοθεί η ευκαιρία τόσα χρόνια, θα πήγαινε να βοηθήσω να ξαναστηθεί και να μπορούμε να το επισκεπτόμαστε και να το θαυμάζουμε μέσα κι έξω, να αγοράζαμε σουβενίρ. Είναι η ιστορία μας, δικαιούμαστε να βλέπουμε, να μαθαίνουμε, να απολαμβάνουμε και να αναπνέουμε καθαρό αέρα. Αντ’ αυτού, πυρκαγιά… Να λειτουργούσε και το αγρόκτημα, να καθόμασταν να πιούμε καφέ και να τρώμε τοπικά προϊόντα. Γιατί είναι τόσο δύσκολο; Έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας. Κι ο Κωνσταντίνος πρέπει να μπορεί να έρχεται πια, να κυκλοφορεί όπως θέλει, τι φοβόμαστε; Αν ντρέπομαι για κάτι σε σχέση με την επίσκεψη του Μητσοτάκη στον Κάρολο, είναι που βλέπουν κι οι ξένοι αυτή την ανικανότητα. Ποιοι επενδύουν ακόμα σε αυτό το κομπλεξικό, το κοντόθωρο κόλλημα με το παρελθόν, σε αυτή τη δυσπραγία; A

Πώς να κόψετε τη συνήθεια να είστε ο εαυτός σας Της Μυρσίνης Γκανά Κάποτε έβλεπα με συγκατάβαση τους ανθρώπους που ξόδευαν άπειρο χρόνο χαζεύοντας βιντεάκια με γάτες ή με πιθήκους που ενοχλούν τίγρεις στο Youtube. Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι, αν και εξακολουθώ να μην κάνω κάτι τέτοιο, περνάω κρίσεις, ίσως μία ή δύο φορές τον χρόνο, όπου παρακολουθώ μανιωδώς για μερικές μέρες διάφορα βίντεο που, με τις οδηγίες του αλγόριθμου, εμφανίζονται μπροστά μου και, φυσικά, με ενδιαφέρουν. Σχετικά πρόσφατα έκοψα το κάπνισμα, οπότε η τελευταία κρίση παρακολούθησης «πληροφοριακών» βίντεο στρεφόταν γύρω από την ευρύτερη θεματική του εθισμού και της συνήθειας.

ασικό χαρακτηριστικό αυτών των κρίσεων είναι ότι βγαίνω παραζαλισ μένη και δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα από όσα έχω ακούσει, εκτός, ίσως, από κάποιες σκόρπιες πληροφορίες που, κατά πάσα πιθανότητα, με εξυπηρετούν. Μπορούμε μάλλον να πούμε ότι μοιάζει με ένα γερό μεθύσι, όπου συνέρχεσαι και αναρωτιέσαι με αγωνία «τι έκανα;», «ποιος ήμουν

B

αυτές τις ώρες που δεν ήμουν ο εαυτός μου;», «ποιος είναι ο εαυτός μου;» Κάπου εκεί, αναπόφευκτα, αποκαλύπτεται αυτό που κατά βάθος γνωρίζουμε, ότι ο εαυτός είναι ένα εξαιρετικά εύθραυστο οικοδόμημα, ένα συνονθύλευμα από συνήθειες που κανείς δεν ξέρει πώς ξεκίνησαν και τι εξυπηρετούν πια, ο ίδιος ο εαυτός είναι μια συνήθεια. Με τον ίδιο τρόπο που σηκωνόμαστε το πρωί από το κρεβάτι και κινούμαστε αυτόματα, ακολουθώντας τις συνήθειές μας, μπαίνουμε στην κουζίνα, φτιάχνουμε καφέ, τσάι, πρωινό ή όχι, καθόμαστε στον καναπέ, στο γραφείο, στο μπαλκόνι με ζέστη ή με κρύο, συνηθίζουμε να κοιμόμαστε νωρίς ή αργά, εκτελούμε συγκεκριμένα τελετουργικά φροντίδας ή παραμέλησης του σώματός μας, έτσι στεκόμαστε και απέναντι στις πιο εσωτερικές μας διεργασίες, νομίζω, αυτές που θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν επηρεάζονται από καμία απόφαση. Αντιδρούμε αυτόματα στα ερεθίσματα που δεχόμαστε, έχουμε αναπτύξει κάποιες συναισθηματικές και ψυχικές

τός είναι άλλωστε και ο ορισμός της συνήθειας, κάτι που εκτελούμε μηχανικά, χωρίς να χρειάζεται να κουράζουμε τον εγκέφαλό μας με περιττές σκέψεις. Όταν μιλάμε για την αντιμετώπιση διαφ όρων σ υμ περιφ ορι κών/ψυχ ι κών συνήθειες, γιατί τι άλλο είναι τα περιπροβλημάτων (και φυσικά δεν περιβόητα «μοτίβα», που μας ενθαρρύνουν λαμβάνονται εδώ σοβαρές ψυχικές πανα εξετάσουμε οι πάσης φύσεως ψυχοθήσεις ή διαταραχές), συχνά αναφερόθεραπευτές; Προφανώς είναι πολύ πιο μαστε σε ένα «κλικ» που πρέπει να γίδύσκολο να εντοπίσουμε, και ειδικά νει, όπως ακριβώς και με τους μόνοι μας, τις βλαβερές ψυδιάφορους εθισμούς, όπου χικές μας συνήθειες ώστε να κάποια στιγμή λέμε «δεν πάπροσπαθήσουμε να τις αλο εαυτός ει άλλο, θα το κόψω». Η ιδέα λάξουμε, σπανίως είναι τόσο είναι ένα του εαυτού ως συνήθεια ίσως προφανείς όσο το κάπνισμα, συνονθύλευμα να είναι η απαραίτητη αλλαας πούμε, ή η υπερβολική από συνήθειες γή οπτικής γωνίας που χρεικατανάλωση αλκοόλ και, απου κανείς άζονται κάποιοι για να το πάκόμη και όταν τις βλέπουμε, δεν ξέρει ρουν απόφαση, για να μποέχουμε την τάση να τις προπώς ξεκίνησαν ρέσουν να βάλουν μπροστά σπερνάμε με ένα βιασ τικό μια διαδικασία ουσιαστικής «έτσι είμαι εγώ». αλλαγής κατά την οποία θα πρέπει να απαντήσουν στο θεμελιώδες Οι απαντήσεις που δίνει μια βιαστιυπαρξιακό ερώτημα «ποια είναι τα δοκή έρευνα στο διαδίκτυο στο ερώτημα μικά στοιχεία του εαυτού μου;» και να «Πώς να πάψω να είμαι ο εαυτός μου;» ξεπεράσουν τον βαθύ φόβο ότι τα τουπροτείνουν κυρίως να δοκιμάσει κανείς βλάκια από τα οποία αποτελούνται δεν διαφορετικά πράγματα από αυτά που είναι άλλα από τα προβλήματά τους. Και συνήθως κάνει, όπως καινούργιες γεύότι αν αφαιρεθεί το λάθος τουβλάκι, όσεις ή κάποιο άλλο είδος ταινιών ή βιπως στο επιτραπέζιο παιχνίδι Τζένγκα, βλίων, κοινώς να ξεβολευτεί λίγο. Κάθε το οικοδόμημα θα καταρρεύσει. A αλλαγή απαιτεί κάποιο ξεβόλεμα, αυ28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 7

FreeVoi ces Τα νούμερα της Εβδομάδας Tου Σταμάτη Ζαχαρού

44

δισεκατομμύρια δολάρια θα θα διαθέσει ο Ίλον Μάσκ για την εξαγορά των μετοχών του Twitter. Ο ίδιος οραματίζεται ένα πιο «ελεύθερο» Twitter ενώ οι επικριτές του μεταφράζουν την πρόθεση για ελευθερία σε ασυδοσία με ανυπολόγιστες προεκτάσεις, δεδομένης της ισχύος των κοινωνικών δικτύων αλλά και της σκοτεινής προϊστορίας με τις καταγγελίες για επιρροή στο εκλογικό σώμα μέσω κυρίως της διάδοσης fake news.

29%

έχει «κόψει» τελείως τα έξοδα για ταξίδια/ διακοπές και το 32% έχει μειώσει την κατανάλωση στις υπηρεσίες αυτές.

39%

δήλωσε ότι δεν περιορίζει τα έξοδα για διακοπές, είτε ότι δεν επηρεάζεται από την άνοδο των τιμών.

64

δισ. δολάρια θα δαπανήσει ο ίδιος για την εξαγορά, ενώ τα υπόλοιπα θα προέλθουν από τραπεζικό δανεισμό.

ετών είναι ο Οσμαν Καβάλα, η νέμεση του Ερντογάν, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, χωρίς τη δυνατότητα αποφυλάκισης υπό όρους, σε μια δίκη παρωδία.

1

4,5

21

δισ. δολάρια είναι η ρήτρα που θα πρέπει να πληρώσει ο Μασκ, αν ναυαγήσει η συμφωνία.

257

δισ. δολάρια εκτιμάται η «καθαρή θέση» δηλαδή το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που έχει στην κατοχή του Μασκ, γεγονός που τον καθιστά πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο, σύμφωνα με τον δείκτη Bloomberg Billionaires Index. Κάποιοι λένε ότι είναι ο πραγματικός ηγέτης του πλανήτη.

2/3

της περιουσίας του είναι τοποθετημένα σε μετοχές της Tesla.

12,2%

υποχώρησαν οι μετοχές της αυτοκινητοβιομηχανίας Tesla μετά τη γνωστοποίηση του ιδρυτή της ότι θα εξαγοράσει το Twitter.

217

εκατομμύρια χρήστες ήταν ενεργοί καθημερινά στο Twitter στο τέλος του 2021, σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας.

6

εκατομμύρια καθημερινοί χρήστες προστέθηκαν μόνο στο τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

5,08

δισ. δολάρια ήταν ο συνολικός τζίρος της Twitter Inc. πέρυσι, δηλαδή ο Μασκ πληρώνει περίπου 5 φορές τον ετήσιο τζίρο της εταιρείας για να την αποκτήσει.

608.435

δισ. δολάρια ήταν η συνολική αξία της Facebook (υπολογισμένη με βάση τη χρηματιστηριακή αξία της μητρικής Meta Platforms). Πολλά λεφτά αλλά ασυγκρίτως λιγότερα με το 1 τρις που ήταν η αξία της πέρυσι στα μέσα του έτους.

2.08 8 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

ακριβύνει υπερβολικά.

τρις δολάρια (ναι δεν πρόκειται για

χρόνια προφυλακισμένος βρίσκεται ο Τούρκος φιλάνθρωπος, κατηγορούμενος ότι χρηματοδότησε τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του «κινήματος του Γκεζί» το 2013 και ότι στήριξε το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.

λάθος) ήταν η αξία της Apple πέρσι την άνοιξη. Μέγεθος μεγαλύτερο από τη συνολική οικονομία χωρών όπως η Ιταλία, η Βραζιλία, ο Καναδάς ή η Ρωσία. Είναι μεγαλύτερη η αξία της ακόμη και από τη συνολική κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης ή από τη συνολική περιουσία των 18 πλουσιότερων ανθρώπων στη Γη.

58,5%

των ψήφων έλαβε ο Εμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές, σύμφωνα με την επίσημη καταμέτρηση του γαλλικού Υπουργείου Εσωτερικών, και εξελέγη για δεύτερη φορά πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας.

41,45%

των ψήφων έλαβε η Μαρίν Λεπέν, ποσοστό που αποτελεί ιστορικό υψηλό για τη γαλλική ακροδεξιά.

72%

των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων συμμετείχαν στις εκλογές στις οποίες τα δύο παραδοσιακά γαλλικά κόμματα εξουσίας –οι Σοσιαλιστές και οι Ρεπουμπλικάνοι– καταποντίστηκαν, καταγράφοντας ιστορικά χαμηλά ποσοστά.

24%

αύξηση στα 127,5 ευρώ ανά μεγαβατώρα σημείωσαν το πρωί της Τετάρτης οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, στον απόηχο της

είδησης ότι η Ρωσία διακόπτει την τροφοδοσία σε Πολωνία και Βουλγαρία, επειδή αρνούνται να την πληρώσουν σε ρούβλια.

4

Ευρωπαίοι αγοραστές πλήρωσαν σε ρούβλια και 10 εταιρείες έχουν ανοίξει λογαριασμούς σε ρωσικό νόμισμα, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δηλώνει ωστόσο ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να απαντήσει στις απειλές της Ρωσίας. Μάλλον αυτό θα εννοεί ότι είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε σε ρούβλια.

8%

αυξημένη σε σύγκριση με το 2019 ήταν φέτος η έξοδος των Ι.Χ. οχημάτων από την Αθήνα για τις ημέρες του Πάσχα, σύμφωνα με την Τροχαία.

245.000

οχήματα πέρασαν από τα διόδια από τη Μεγάλη Τετάρτη έως και τη Μεγάλη Παρασκευή. Προφανώς δεν περιλαμβάνονται όσοι έφυγαν, και ήταν επίσης αρκετοί, τις προηγούμενες ημέρες.

227.270

οχήματα είχαν φύγει από το «κλεινόν άστυ» κατά το ίδιο διάστημα του 2019.

579%

αυξημένη σε σχέση με πέρυσι ήταν η επιβατική κίνηση από το λιμάνι της Ραφήνας.

340%

αυξημένη ήταν η κίνηση από το λιμάνι του Λαυρίου.

150%

αύξηση παρουσίασε η επιβατική κίνηση από το λιμάνι του Πειραιά.

30-35%

αύξηση παρουσίασαν οι κρατήσεις εισιτηρίων στα ΚΤΕΛ Κηφισού και Λιοσίων.

7

στους 10 Έλληνες έχουν μειώσει ή σταματήσει τελείως την κατανάλωση ακόμα και σε είδη που θεωρούνται πρώτης ανάγκης, σύμφωνα με έρευνα της Focus Bari.

99%

των ερωτηθέντων απάντησε ότι τα καύσιμα των αυτοκινήτων έχουν

14,7

ευρώ/τετραγωνικό κοστίζουν τα ενοίκια στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και είναι η ακριβότερη περιοχή της Αττικής, σύμφωνα με έρευνα της spitogatos.

6,3

ευρώ το τετραγωνικό ζητούν κατά μέσο όρο για κάθε τετραγωνικό στο Ίλιον, στη φθηνότερη περιοχή του λεκανοπεδίου.

1

βαθμίδα αναβάθμισε τη Μεγάλη Παρασκευή το αξιόχρεο της Ελλάδας οίκος αξιολόγησης «S&P Global Ratings».

1

βαθμίδα απέχει πλέον για τον συγκεκριμένο οίκο, όπως και για άλλους 2 που είναι επιλέξιμοι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την πολυπόθητη «επενδυτική βαθμίδα». Δύσκολα θα φτάσουμε εκεί πριν τις εκλογές, εκτιμούν πολλοί αναλυτές.

9

κατά σειρά αναβαθμίσεις έχει κάνει η S&P τα τελευταία 2,5 χρόνια.

75

εκατ. ευρώ είναι το κόστος για την ανάπλαση του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοϊου, στο πρότυπο του Dumfries House, της βασιλικής εξοχικής κατοικίας που πρόκειται να αποτελέσει πρότυπο για την αξιοποίηση των πρώην βασιλικών κτημάτων στο Τατόι.

2.000

στρέμματα είναι η έκταση του Dumfries House και για την αναγέννηση της οικίας και του κτήματος η κυβέρνηση της Σκωτίας συνεισέφερε 5 εκατομμύρια στερλίνες.

47.427

στρέμματα ήταν η μέγιστη έκταση του πρώην βασιλικού κτήματος, όταν το 1898 η Βουλή παραχώρησε την έκταση του εθνικού κτήματος Μπάφι. Κάποιοι ίσως παρερμήνευσαν την ορθογραφία του κτήματος, οδηγήθηκαν σε λάθος «μονοπάτια» και έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η επίσκεψη Μητσοτάκη στο διάδοχο του βρετανικού θρόνου σηματοδοτεί την αλλαγή του πολιτεύματος και την παλινόρθωση της μοναρχίας.

Γιάνης Β αρ ουφάκης

«Τα 50 ευρώ να τα δώσει ο Μητσοτάκης στην παρέα του». Το σχόλιο του Γιάνη για τον κατώτατο μισθό προκαλεί εύλογες απορίες. Είναι μικρή η αύξηση κατά 10% μέσα σε 5 μήνες; Πόσα θα ήταν αρκετά για να επιστρέψουμε στο «λιτό βίο»; Δεν γνωρίζει ότι τα λεφτά δεν τα δίνει «ο Μητσοτάκης» αλλά οι εργοδότες; Είναι σίγουρα καθηγητής οικονομικής θεωρίας; Ε υ κ λείδης Τ σακ α λ ώ τος

«Αν ο κ. Ανδρουλάκης πιστεύει ότι η κεντρική συμβολή του Μακρόν στη γαλλική πολιτική είναι ότι προωθεί προοδευτικές κοινωνικές πολιτικές, προφανώς δεν έχει καταλάβει πολλά από όσα συμβαίνουν στη Γαλλία. Η Λεπέν είναι η λαϊκιστική απάντηση στην έλλειψη τέτοιων πολιτικών και σε έναν ηγέτη με άψογα νεοφιλελεύθερα διαπιστευτήρια». Λάθος, κύριε υπουργέ. Η λαϊκιστική απάντηση είναι αυτή για την οποία εξοργίζεστε –δικαίως– στις εσωκομματικές διαδικασίες. Η Λεπέν είναι μισαλλόδοξη και ακροδεξιά απάντηση. Και αυτό υπερισχύει του –υπαρκτού– λαϊκισμού της. Κ υ ριάκος Β ε λό π ουλος

«Είθε ο Θεός, είθε ο Θεάνθρωπος με την Ανάστασή του, να δώσει και την ανάσταση των Ελλήνων». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης. Όμως, πρόεδρε, δεν αρκούν οι ευχές. Στείλε μια επιστολή με τα ερωτήματα, μήπως πάρουμε απάντηση.

VI R AL

Ο Θεμιστοκλής Τσίτσος σου μαθαίνει τα πάντα για τα φάρμακα από το Instagram Ο φαρμακοποιός με τους χιλιάδες ακολούθους στα social media επιστρατεύει το χιούμορ του για να σου μάθει τα πάντα γύρω από τα φάρμακα Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΜΠΟΣΟΥ «Μάζεψε βροχή, βάλε της χρυσόψαρα. Μάζεψε ρυτίδες, βάλε τους ρετινόλη». «Για καλύτερη υγεία δεν χρειάζεται να σου δώσουν συνταγή. Για τα μελομακάρονα χρειάζεται». «Το υγιές είναι σέξι». Αυτές είναι μερικές από τις ατάκες που φιγουράρουν στον λογαριασμό ενός... τύπου με γυαλιά και χιλιάδες ακόλουθους, που, όπως λέει, σε βοηθάει να μάθεις τα πάντα γύρω από τα φάρμακα, και μάλιστα με πολύ χιούμορ. Ο λόγος για τον φαρμακοποιό Θεμιστοκλή Τσίτσο, έναν #χάπι Ήρωα, όπως περιγράφει κι ο ίδιος στο bio του, που ουσιαστικά μεγάλωσε μέσα στο φαρμακείο της μητέρας του και έπειτα αποφάσισε να σπουδάσει το ίδιο αντικείμενο στο ΕΚΠΑ. Αλλά πώς ξεκίνησαν τα βίντεο στα social media; «Σκέφτηκα: 1ον, δεν μιλάει κανείς για τα φάρμακα, 2ον, δεν ξέρω πώς να το κάνω και, 3ον, θέλω να συνδυάσω την επιστήμη μου με κάτι δημιουργικό. Γιατί λοιπόν δεν κάνω βίντεο για τα φάρμακα για να ενημερώνω τον κόσμο; Έτσι απλά (που λέει ο λόγος)... Μεταξύ μας, δεν είχα ιδέα τι σημαίνει δημιουργώ βίντεο και πόσο απαιτητικά είναι όλα τα στάδια παραγωγής, μέχρι τελικά να φτάσεις να δεις 5 λεπτά στην οθόνη σου. Ας πούμε ότι μου τρώει κατά μέσο όρο 15 ώρες ένα 5λεπτο βίντεο. Οκ, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Γιατί για να συνεχίσει κανείς να κάνει κάτι τόσο απαιτητικό παράλληλα με τη full-time εργασία του, κάτι χρειάζεται να τον παρακινεί. Σωστά; Και κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα του #ΕίμαιΧάπι ΕΣΥ;» εξηγεί ο Θεμιστοκλής. Στην Ελλάδα οι περισσότεροι έχουν τον προσωπικό φαρμακοποιό τους – που είναι και λίγο ψυχολόγος. Θα νοιαστεί, θα τους ακούσει, θα τους συμβουλέψει, θα τους καθησυχάσει, θα μιλήσουν και για το τι μαγειρέψανε σήμερα. Και ο Θεμιστοκλής τα ίδια κάνει, όπως μας λέει, μόνο που επέλεξε να τα προβάλλει με τον δικό του τρόπο: «Η καθημερινότητα ενός ανθρώπου σήμερα μέσες-άκρες είναι: Ξυπνάς, πας δουλειά, γυρνάς, τρως, λίγη δουλειά ακόμη, κοιμάσαι, repeat. Είσαι όμως Χάπι; Γιατί “το Χάπι σου” κάθε μέρα το δημιουργείς. Άρα, το #ΕίμαιΧάπι ΕΣΥ; δεν είναι δήλωση, είναι παρακίνηση, για να το κάνεις κι εσύ και όλοι μας. Αργότερα ακολούθησε το #ΕίμαιΧάπιΉρωας, ένα hashtag για να ενδυναμώσει όλους τους επαγγελματίες υγείας, όλους εκείνους τους μικρούς καθημερινούς ήρωες μέσα και έξω από τα νοσοκομεία». Κάποια στιγμή, μας περιγράφει ο φαρμακοποιός, αποφάσισε να μην τα λέει μόνος του και στα βίντεο που γυρίζει καλεί διάφορους experts

στο είδος τους, όπως γιατρούς ή διατροφολόγους, που απαντούν σε 5 ερωτήσεις εντός 10 λεπτών, τις οποίες ορίζει το κοινό ποιες θα είναι και δεν αφορούν αποκλειστικά τα φάρμακα αλλά διάφορα καθημερινά ζητήματα. Θα τα δεις με το hashtag #Κόλλα5Χάπι. Πόσο εύκολο είναι όμως να δουλεύεις στα social media και να παράγεις συνεχώς περιεχόμενο ενδιαφέρον για τους υπόλοιπους; Το μυστικό είναι το χιούμορ, σύμφωνα με τον Θεμιστοκλή. «Για να μπορέσει να δουλέψει κάτι στα social, χρειάζεται να είσαι αληθινός. Μόλις το κατάλαβα, το κατάλαβες κι εσύ. Έβαλα απλά χιούμορ σε ό,τι κάνω, γιατί απλά έτσι είμαι». Η δημοτικότητα του Θεμιστοκλή στο Instagram ίσως δείχνει ότι υπάρχει ένα κενό πάνω σε αυτό το κομμάτι για το οποίο ο κόσμος ενδιαφέρεται να μάθει όλο και περισσότερα. Το νόημα είναι μέσα στην αχανή πληροφορία που σου προσφέρει το ίντερνετ να μην μπερδευτείς εξαιτίας μη έγκυρων πηγών, σύμφωνα με τα λεγόμενά του: «Γενικά έχουμε μια αρνητική στάση απέναντι στα φάρμακα, μια καχυποψία, μια φοβία. Και εδώ δυσκολεύει περισσότερο την κατάσταση η παραπληροφόρηση. Ζούμε σε μια εποχή όπου γνώση υπάρχει παντού. Δεν χρειάζεται να τα ξέρεις όλα, γκουγκλάρεις και βρίσκεις σχεδόν τα πάντα. Εξαιτίας όμως αυτής της υπερπληροφόρησης, είναι πάρα πολύ εύκολη και η παραπληροφόρηση. Αυτό που προτείνω είναι να παίρνουμε τη γνώση από τους ειδικούς – όχι το google. Ένα όνειρό μου είναι να εκπαιδευτούν τα παιδιά στα σχολεία για την πραγματική θέση του φαρμάκου στην κοινωνία. Μέχρι τότε θα συνεχίσω να κάνω βίντεο και να προσπαθώ για αυτό. Και ελπίζω και εύχομαι να ακολουθήσουν κι άλλοι». Με τον Θεμιστοκλή συμφωνούμε πως υπάρχει μια μερίδα κόσμου που θεωρούν ταμπού το να μαθευτεί ότι παίρνουν φάρμακα για κάποιον λόγο. «Μου στέλνουν συχνά μηνύματα τύπου "ντρέπομαι επειδή παίρνω φάρμακα ή τα παίρνω κρυφά για να μη με δουν". Μα γιατί το μεγεθύνουμε τόσο; Τα φάρμακα δεν είναι ταμπού. Το ότι παίρνω φάρμακα δεν σημαίνει ότι είμαι αδύναμος και πρέπει να ντρέπομαι για αυτό. Ίσα ίσα. Σημαίνει ότι είμαι δυνατός, έχω τον έλεγχο του εαυτού μου και της υγείας μου και αποφασίζω για το καλύτερο που μπορώ κάθε φορά. Άρα, ναι! Σε προσκαλώ να δείξεις τα φάρμακά σου, μπας και σταματήσει όλο αυτό! #ΝαΤαΧαπιαΜου». A

θέλω να συνδυάσω την επιστήμη μου με κάτι δημιουργικό. Γιατί λοιπόν δεν κάνω βίντεο για τα φάρμακα για να ενημερώνω τον κόσμο;

Περισσότερα για τον Θεμιστοκλή Τσίτσο και στη σελίδα του themistoklistsitsos.gr

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 9

σαν σημερα

Οι ταραχές στο LA πριν 30 χρόνια, όπως τις έζησε ένας Έλληνας

Καμένο εμπορικό κέντρο επί της Λεωφόρου Βερμόντ.

Κείμενο-Φωτό: ΠΕΡΙΚΛΗΣ Φ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

όσφαιρα στις ΗΠΑ μ ατ κή τι υ βε μ α ρι θ χές που θόλωσαν τη ρα τα ς τι ό π α ια ν ρό Πέρασαν 30 χ

Περιπολικά του LAPD, κατόπιν εορτής, μπροστά από βενζινάδικο που έγινε παρανάλωμα πυρός τις προηγούμενες μέρες των ταραχών.

λοι αισθάνονταν ότι η εβδομάδα που ξεκινούσε στις 27 Απριλίου 1992 στην Πόλη των Αγγέλων θα ήταν διαφορετική. Περιμέναμε την απόφαση των ενόρκων που δίκαζαν τους 4 αστυνομικούς του LAPD (Αστυνομία του Λος Άντζελες) που είχαν καταγραφεί σε ερασιτεχνική κάμερα στις 3 Μαρτίου 1991 να χτυπούν βάναυσα με τα γκλομπ τους τον πεσμένο στο έδαφος Αφροαμερικανό Ρόντνεϊ Κινγκ. Η δίκη από μόνη της ήταν κάτι ασυνήθιστο: οι Αμερικανοί αστυνομικοί, ομοσπονδιακοί, πολιτειακοί, κομητειακοί ή των πόλεων, σχεδόν ποτέ δεν παραπέμπονται σε δίκη για τους περίπου χίλιους θανάτους υπόπτων και τις χιλιάδες περιπτώσεις τραυματισμών και κακοποίησης πολιτών που προκαλούν κάθε χρόνο. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, με δύο αποφάσεις τη δεκαετία του ’80, είχε νομιμοποιήσει την ασυλία των αστυνομικών δυνάμεων, που στηριζόταν σε έναν νομικό ακροβατισμό, που επινόησαν τα δικαστήρια της χώρας εκ του μη όντος, και η οποία είχε αποκτήσει το νομικίστικο χαρακτηρισμό qualified immunity ή «ειδική ασυλία». Σύμφωνα με την «αρχή» αυτή, οι δημόσιοι λειτουργοί στις ΗΠΑ δεν διατρέχουν κίνδυνο νομικής δίωξης για τις πράξεις τους στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων τους. Η πλέον ωφελημένη κατηγορία δημόσιων λειτουργών από την «ειδική ασυλία» είναι η αστυνομία. Μεταξύ αυτών και το LAPD, που έχει τη φήμη ενός ιδιαιτέρως βίαιου και ρατσιστικού αστυνομικού σώματος, ακόμη και για τα αμερικανικά δεδομένα. Τα όσα εκτυλίχθηκαν την ημέρα εκείνη και τις επόμενες 5 μέρες στο Λος Άντζελες δεν ήταν ούτε ξαφνικά αλλά ούτε και αναπάντεχα.

10 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Ό,τι απέμεινε από κατάστημα, επί της οδού Βερμόντ, απέναντι από το campus του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας (USC).

Παιδάκια ψάχνουν στα αποκαΐδια του καµένου εµπορικού κέντρου.

ΛΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΣΣΔ ΡΟ ΒΕ Υ ΤΟ Σ Υ Ο ΙΧ ΤΕ Υ ΤΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ Καµένο κατάστηµα επί της Λεωφόρου Πίκο, στα όρια του South Central.

Την τέταρτη µέρα των ταραχών ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας έστειλε την εθνοφρουρά για να βάλει τέλος στο χάος. Εδώ, λόχος πεζικού µπροστά από τους κοιτώνες του USC.

ετά τη λήξη του Εµφυλίου Πολέµου, το 1865, για τα επόµενα 12 χρόνια, ο νικητής οµοσπονδιακός στρατός επέβαλε κατοχή στις πολιτείες του Νότου και απελευθέρωσε τους πρώην σκλάβους. Η περίοδος αυτή είναι γνωστή ως Ανοικοδόµηση (Reconstruction) στην αµερικανική ιστορία. Εκατοντάδες απελευθερωµένοι σκλάβοι εξελέγησαν στα τοπικά, πολιτειακά και οµοσπονδιακά αξιώµατα στις εκλογές του 1866, του 1868, κ.λπ. Στη Βόρεια και τη Νότια Καρολίνα ήλεγχαν τα πολιτειακά κοινοβούλια, αφού αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσµού. Οι λευκοί ηττηµένοι ήταν εξαγριωµένοι από τη βίαιη ανατροπή της κοινωνικής, πολιτικής και οικονοµικής καθεστηκυίας τάξης αλλά δεν µπορούσαν να αντιδράσουν λόγω της παρουσίας των στρατιωτών µε τις µπλε στολές έξω απ’ τα σπίτια τους. Το 1876 κανείς από τους δύο υποψήφιους των µεγάλων κοµµάτων για την προεδρία δεν συγκέντρωσε τις 185 εκλεκτορικές ψήφους που απαιτούντο τότε για την εκλογή του Προέδρου. Επικράτησε χάος, παρόµοιο µε του 2000 και του 2020. Για να λυθεί το αδιέξοδο, οι ∆ηµοκρατικοί αποφάσισαν να υποστηρίξουν τον Ρεπουµπλικανό υποψήφιο Ράδεφορντ Χέιζ σε αντάλλαγµα για την αποχώρηση του οµοσπονδιακού στρατού από τις πολιτείες του Νότου. Εκείνη τη στιγµή τελείωσε η σύντοµη χειραφέτηση των µαύρων Αµερικανών. Με τη χρήση φρικιαστικής βίας τα πράγµατα επανήλθαν εντός λίγων εβδοµάδων στην προ Εµφυλίου Πολέµου κατάσταση: στη Βόρεια Καρολίνα ο ένοπλος λευκός όχλος εισέβαλε στο πολιτειακό κοινοβούλιο, πέταξε έξω όλους τους εκλεγµένους µαύρους βουλευτές και γερουσιαστές και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ στο προαύλιο. Παρόµοια αίσχη έγιναν σε όλες τις πολιτείες της Συνοµοσπονδίας. Το Ανώτατο ∆ικαστήριο, µε µια σειρά αποφάσεων, που κορυφώθηκαν µε την περίφηµη απόφαση Plessy vs.

Ferguson (1896), επέβαλε το καθεστώς απαρτχάιντ, κυρίως στον Νότο, το οποίο, ουσιαστικά, διήρκεσε µέχρι το 1965. Περίπου 3.500 µαύροι Αµερικανοί λιντσαρίστηκαν από το 1882 έως το 1968, δηλαδή κρεµάστηκαν ή πυρπολήθηκαν ζωντανοί από όχλους λευκών, για «εγκλήµατα» όπως το άνοιγµα της πόρτας µιας αίθουσας που ήταν γεµάτη λευκές γυναίκες ή η ολιγωρία κάποιου µαύρου να κατέβει στον δρόµο και να αφήσει το πεζοδρόµιο ελεύθερο για κάποιον λευκό πεζό. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, το επικείµενο λιντσάρισµα κάποιου δυστυχισµένου από αυτούς τους ανθρώπους µετατρεπόταν σε γιορτή: τα σχολεία έκλειναν στις γειτονικές περιοχές για να µπορέσουν οι (λευκοί) µαθητές να παρακολουθήσουν το λιντσάρισµα. Οικογένειες ολόκληρες πήγαιναν στον χώρο της εκτέλεσης, άπλωναν κουβέρτες στο χώµα και έκαναν πικ νικ µε θέα το πτώµα του άτυχου µαύρου που κρεµόταν από το κλαδί του δέντρου. Φωτογράφοι έπαιρναν φωτογραφίες τον κρεµασµένο και παρήγαν καρτ ποστάλ, τις οποίες αγόραζαν οι θεατές και τις έστελναν σε συγγενείς τους που ζούσαν µακριά για να µοιραστούν µαζί τους το πόσο διασκέδασαν. Όλα αυτά είναι γεγονότα. Υπάρχουν φωτογραφίες. Υπάρχουν οι καρτ ποστάλ. Υπάρχουν λίστες µε ονόµατα θυµάτων. Κανείς δεν αρνείται στις ΗΠΑ την αλήθεια αυτή. Απλώς, προτιµούν να µην τη συζητούν γιατί ο πόνος και η ντροπή δεν αντέχονται. Έξι εκατοµµύρια µαύροι Αµερικανοί, για να γλιτώσουν από αυτή την κόλαση, µάζεψαν τα υπάρχοντά τους και µετανάστευσαν στις βιοµηχανικές πόλεις του Βορρά (Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια, Σικάγο, Ντιτρόιτ, Σεν Λούις, Κάνσας Σίτι κ.λπ.) και της ∆ύσης (κυρίως στο Λος Άντζελες) από το 1915 έως το 1970. Η εσωτερική αυτή µετακίνηση ονοµάσθηκε «Η Μεγάλη Μετανάστευση» (Τhe Great Migration), και η ελπίδα ήταν ότι στις ταχύτατα αναπτυσσόµενες πόλεις του βιοµηχανικού Βορρά οι µαύροι δεν θα ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας και θα µπορούσαν να αναπτυχθούν, οικονοµικά και κοινωνικά. Φευ, τίποτε από αυτά δεν συνέβη. Οι µαύροι Αµερικανοί περιορίσθηκαν από τη λευκή κοινωνία, τους νόµους, και τα όργανά της να ζουν σε υποβαθµισµένα γκέτο, τα οποία σύντοµα µετατράπηκαν σε εστίες εγκλήµατος, λόγω της ανεργίας και της έλλειψης πραγµατικής αστυνόµευσης. Χαρακτηριστική του τρόπου που αντιµετώπισε η λευκή Αµερική τους µαύρους εσωτερικούς µετανάστες από τον Νότο είναι η ατάκα που είπε ο Ντον Ζαλούκι στη συνάντηση των αρχηγών των οικογενειών της Μαφίας στην ταινία «Ο Νονός», σχετικά µε το εµπόριο ναρκωτικών: «Θέλω να ελέγχω τα ναρκωτικά σαν κανονική δουλειά. ∆εν τα θέλω κοντά στα σχολεία και δεν θέλω να τα αγοράζουν παιδιά. Στην πόλη µου περιορίζουµε την κυκλοφορία στις σκούρες γειτονιές, στους µαύρους. Εξάλλου είναι ζώα, ας χάσουν τις ψυχές τους». Στο Λος Άντζελες οι µαύροι Αµερικανοί περιορίσθηκαν σε µια τεράστια περιοχή, το περίφηµο South Central LA, που εκτείνεται από το παραδοσιακό επιχειρηµατικό 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 11

→

→ Η πιο κοντινή στο σπίτι μου φωτιά ήταν σε ένα βενζινάδικο περίπου 4 τετράγωνα μακριά, στο κάτω μέρος της Wilshire Boulevard. Τα διαμερίσματά μας γέμισαν μυρωδιά από καπνό. Κάποιος μου χτύπησε την πόρτα και μου είπε ότι όλοι οι ένοικοι θα συγκεντρωθούμε στην είσοδο του κτιρίου για να δούμε τι θα κάνουμε. Ο φόβος ήταν μην καεί το κτίριο. Εγώ ανέλαβα, σε περίπτωση ανάγκης, να μεταφέρω μια ηλικιωμένη γειτόνισσα μου που ήταν κατάκοιτη και κινείτο με αναπηρικό καροτσάκι... Απίστευτες στιγμές.

κέντρο της πόλης (downtown LA) νότια μέχρι το Long Beach. Και το LAPD ανέλαβε το έργο του περιορισμού των μαύρων κατοίκων της πόλης στις γειτονιές τους και της «προστασίας» των λευκών κατοίκων της πόλης από τους μαύρους συμπολίτες τους.

Η

Τ

α στιγμιότυπα από την κακοποίηση του Κινγκ έκαναν τον γύρο του κόσμου. Δυόμισι χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και 7 μήνες μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, που συμβόλισε την ολοκληρωτική νίκη των ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο και την επικράτηση «της ελευθερίας και της δημοκρατίας», ο βάναυσος και αναίτιος ξυλοδαρμός από την αστυνομία ενός άοπλου και αβοήθητου μαύρου Αμερικανού, που για πρώτη φορά καταγράφηκε σε φιλμ, θύμισε, ακόμη και σε αυτούς που προτιμούσαν να μη βλέπουν, ότι κάτι πολύ σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της υπερατλαντικής Δανιμαρκίας. Απαγγέλθηκαν κατηγορίες εναντίον των 4 αστυνομικών του LAPD που φαίνονται στην ταινία να χτυπούν τον Κινγκ. Ο εισαγγελέας δέχθηκε η δίκη να μεταφερθεί από την πόλη του Λος Άντζελες στη γειτονική πόλη Σίμι Βάλεϊ (Simi Valley), ύστερα από αίτημα της υπεράσπισης, γιατί η ευρεία δημοσιότητα του συμβάντος έθετε εν αμφιβόλω το κατά πόσον θα μπορούσαν να βρεθούν ένορκοι που να μη γνωρίζουν το γεγονός και να είναι απολύτως αντικειμενικοί. Η Σίμι Βάλεϊ, σε αντίθεση με το Λος Άντζελες, είναι συντηρητική πόλη, όπου στις τελευταίες προεδρικές εκλογές πριν από το συμβάν, το 1988, ο Ρεπουμπλικανός Τζορτζ Μπους πήρε 65% των ψήφων και ο Δημοκρατικός υποψήφιος, ομογενής Μάικ Δουκάκης πήρε 30%, ενώ στην πόλη του Λος Άντζελες τα ποσοστά ήταν 45% και 55%, αντίστοιχα. Η περιοχή είναι τόσο συντηρητική, που τη διάλεξε ο Ρόναλντ Ρέιγκαν ως τόπο ανέγερσης της προεδρικής βιβλιοθήκης του. Και ενώ ο κόσμος και η πόλη προσπαθούσαν να συνέλθουν από το σοκ, δεκατρείς μέρες μετά τον ξυλοδαρμό του Ρόντνεϊ Κινγκ, η 15χρονη Λατάσα Χάρλινς μπήκε σε 12 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

ένα μπακάλικο ιδιοκτησίας μιας οικογένειας μεταναστών από την Κορέα στο South Central για να αγοράσει ένα χυμό. Η νεαρή μαύρη πήρε τον χυμό, τον έβαλε στο σακίδιό της και πήγε στο ταμείο με το αντίτιμο των $1.79 στο χέρι της για να πληρώσει. Η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού, που δεν είδε τα χρήματα στο χέρι της Λατάσα Χάρλινς, άρχισε να τη βρίζει, να την λέει κλέφτρα και της άρπαξε το σακίδιο. Η μικρή έβγαλε το μπουκάλι από το σακίδιό της, το έδωσε στην ιδιοκτήτρια και έκανε μεταβολή για να φύγει. Τότε, η Κορεάτισσα έβγαλε ένα πιστόλι από το συρτάρι και πυροβόλησε την Λατάσα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Η αστυνομία απεφάνθη ότι η Λατάσα Χάρλινς είχε σκοπό να πληρώσει για τον χυμό και ότι δολοφονήθηκε αναίτια και εν ψυχρώ. Οι ένορκοι την καταδίκασαν σε 10 χρόνια κάθειρξη με αναστολή και πρόστιμο $500. Η δολοφόνος, ουσιαστικά, αφέθηκε ελεύθερη. Το Λος Άντζελες άρχισε να βράζει: «Η ζωή ενός μαύρου Αμερικανού δεν έχει την ίδια αξία με τη ζωή των υπόλοιπων Αμερικανών». Το πολιτειακό εφετείο απέρριψε ομόφωνα την έφεση του εισαγγελέα τρεις εβδομάδες πριν από την έκδοση της ετυμηγορίας στη δίκη των αστυνομικών που κακοποίησαν τον Ρόντνεϊ Κινγκ και η ιδιοκτήτρια του μπακάλικου παρέμεινε εκτός φυλακής. Ήταν Τετάρτη 29 Απριλίου 1992. Τελείωνε το δεύτερο εξάμηνο των σπουδών μου στο διδακτορικό πρόγραμμα Χρηματοοικονομικών στο University of Southern California. Ήμουν κλεισμένος στο μικρό διαμέρισμά μου στην περιοχή του Miracle Mile, 50 μέτρα από τη διασταύρωση των μεγάλων λεωφόρων Wilshire και La Brea, περίπου 400 μέτρα από το Los Angeles County Museum of Art. Από το πρωί, καθισμένος μπροστά στη μονόχρωμη οθόνη ενός IBM AT που είχα στο σπίτι και ενωμένος με το mainframe του πανεπιστημίου με σύνδεση modem, προσπαθούσα να κάνω debug ένα πρόγραμμα λογισμικού που είχα γράψει για μια ερευνητική εργασία. Λόγω της σύνδεσης του modem, το τηλέφωνο μου δεν λειτουργούσε. Όταν, στη διάρκεια ενός διαλείμματος που έκανα αργά το απόγευμα και βγήκα από τη σύνδεση με το mainframe του πανεπιστημίου, με κάλεσε ένας φίλος Έλληνας φοιτητής που έκανε μεταπτυχιακά στο UCLA για να με ρωτήσει εάν βλέπω ειδήσεις, του είπα να σταματήσει να με ενοχλεί με ανοησίες. «Όχι», μου είπε, «δεν καταλαβαίνεις: γίνονται ταραχές στο South Central, αθωώθηκαν οι αστυνομικοί και οι μαύροι έχουν αρχίσει να τα σπάνε». Τηλεόραση δεν είχα, είχα όμως ένα boom box με ραδιόφωνο και έβαλα να ακούσω KCRW, το δημόσιο ραδιόφωνο της πόλης. Τις επόμενες πέντε μέρες αμφιβάλλω εάν ασχολήθηκα συνολικά 10 ώρες με τις σπουδές μου. Μπήκα στο αυτοκίνητο και οδήγησα παντού. Έβγαλα φωτογραφίες. Είδα πράγματα. Ήξερα ότι ζούσα μέσα σε ένα ιστορικό γεγονός. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στήλες πυκνού καπνού που υψώνονταν από δεκάδες σημεία στο South Central και όταν οδηγούσες με ανατολική κατεύθυνση από τη Σάντα Μόνικα νόμιζες ότι βρίσκεσαι στη Βηρυτό το 1982. Τους έρημους δρόμους σε όλες τις λευκές γειτονιές της πόλης. Τις σειρήνες των περιπολικών που διέσχιζαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα τους δρόμους του δυτικού LA. Τα κλειστά καταστήματα, σχολεία, πανεπιστήμια. Και τα αυτοκίνητα γεμάτα με οπλισμένους με αυτόματα και πιστόλια νεαρούς μαύρους που κυκλοφορούσαν στις γειτονιές τους και έκαναν σαν να ήταν σε παρέλαση Mardi Gras στη Νέα Ορλεάνη. Εμένα δεν με απείλησε κανείς, παρότι ήμουν ο μοναδικός λευκός εν μέσω ενός «ωκεανού» ένοπλων και εξαγριωμένων μαύρων νεαρών που έβαζαν φωτιές σε βενζινάδικα και λεηλατούσαν καταστήματα.

☝ Κάτοικοι της γειτονιάς

Πίκο και Κρένσο ψάχνουν για ό,τι μπορεί να γλίτωσε από τη φωτιά που έσβησε τα καταστήματα της περιοχής.

Η οργή ξεχείλισε όταν μαθεύτηκε, στόμα με στόμα,το, φαινομενικά συνηθισμένο, επεισόδιο: σε 5 μέρες ταραχών, το South Central βρέθηκε στις φλόγες, έγιναν 3.500 συλλήψεις, και οι ανθρώπινες απώλειες ήταν 34 νεκροί και χίλιοι τραυματίες.

Οι ταραχές στο LA πριν 30 χρόνια, όπως τις έζησε ένας Έλληνας

αστυνομία του Λος Άντζελες, παραδοσιακά, έχει σημαντικά μικρότερο αριθμό αστυνομικών από ό,τι απαιτείται για μια τόσο μεγάλη σε έκταση και πληθυσμό πόλη. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, εκ των σημαντικότερων από τους οποίους είναι η απροθυμία των κατοίκων της πόλης να πληρώνουν αυξημένους δημοτικούς φόρους για τον σκοπό αυτό. Ελλείψει ικανού αριθμού στελεχών, για να διατηρεί τον «έλεγχο» της πόλης, το LAPD χρησιμοποιεί μεθόδους που το αναδεικνύουν τακτικά ως ένα από τα πιο βίαια ή το πιο βίαιο αστυνομικό σώμα της Αμερικής. Για χρόνια, στα μέσα του 20ού αιώνα, η μαύρη κοινότητα της πόλης διαμαρτυρόταν για την αστυνομική βία και χαρακτήριζε το LAPD «στρατό κατοχής». Για πρώτη φορά, αυτό το εκρηκτικό μείγμα εξερράγη στις 11 Αυγούστου 1965, όταν αστυνομικοί σταμάτησαν για αλκοτέστ έναν 21χρονο μαύρο οδηγό, ο οποίος αντιστάθηκε στην απόπειρά τους να τον συλλάβουν μετά τη διαπίστωση ότι οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ, και οι αστυνομικοί τον χτύπησαν στο πρόσωπο με το γκλομπ μπροστά στη μητέρα του, που ήταν συνοδηγός, και μαρτύρων που παρακολουθούσαν τη σκηνή. Η οργή ξεχείλισε όταν μαθεύτηκε, στόμα με στόμα, το, φαινομενικά συνηθισμένο, επεισόδιο: σε 5 μέρες ταραχών, το South Central βρέθηκε στις φλόγες, έγιναν 3.500 συλλήψεις, και οι ανθρώπινες απώλειες ήταν 34 νεκροί και χίλιοι τραυματίες. Οι ταραχές του Watts, όπως ονομάσθηκαν, ήταν η πρώτη από δεκάδες εκδηλώσεις οργής και βίας που συγκλόνισαν τις πόλεις του αμερικανικού Βορρά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60, για σχεδόν τους ίδιους λόγους: Ντιτρόιτ, Ουάσιγκτον, Νιούαρκ, Σεν Λούις. Αυτό που δεν είχαν όλα εκείνα τα επεισόδια εξέγερσης και βίας ήταν ο αυτόπτης μάρτυς με την κάμερα, για να καταγράψει το επεισόδιο που έδωσε αφορμή για τις ταραχές. Με αποτέλεσμα, η λευκή Αμερική να μην πιστεύει ότι υπάρχει πραγματικό πρόβλημα και ότι η αστυνομία, που συμπεριφέρεται τόσο επαγγελματικά και με σεβασμό στις λευκές γειτονιές, μετατρέπεται σε στρατό κατοχής μόλις μπει στο South Central. Το 1991, όμ ω ς, μ ια καινούργ ια φ ορητή κάμ ερ α (camcorder) στοίχιζε μόνο χίλια δολάρια, και το Λος Άντζελες είναι η πόλη που οι μισοί της κάτοικοι θέλουν να γίνουν ηθοποιοί και οι άλλοι μισοί σκηνοθέτες. Και ένας ένοικος της πολυκατοικίας ακριβώς μπροστά στο σημείο που σταμάτησαν οι αστυνομικοί τον Ρόντνεϊ Κίνγκ, ύστερα από καταδίωξη γιατί οδηγούσε μεθυσμένος και με υπερβολική ταχύτητα, είχε κάμερα.

Μέσα σε όλο αυτό το χάος, κάθε βράδι καθόμουν μπροστά στο PC μου και έστελνα ένα κατεβατό με τις εντυπώσεις μου από το αστικό πεδίο μάχης που εκτυλίσσονταν έξω από το διαμέρισμά μου στη διαδικτυακή κοινότητα HELLAS, που ήταν κάτι σαν το σημερινό Facebook, για περίπου 200 Έλληνες φοιτητές, κυρίως στις ΗΠΑ. Χωρίς γραφικά και φωτογραφίες, μόνο κείμενο και μάλιστα σε Greeklish, η HELLAS ήταν η πρώτη ελληνική διαδικτυακή κοινότητα, τα χρόνια προ του World Wide Web και των browsers,την οποία τραγούδησε ο Διονύσης Σαββόπουλος στο τραγούδι «Κωλοέλληνες»: « [Α]χ οι Έλληνες! / Αλλά εκεί στην ξένη / στην οθόνη σκυμμένοι / θεϊκά δεμένοι / με την οικουμένη / στους απέναντι τόπους / φωτοκολλημένοι / απ`τον εδώ ουρανό τους». Τις αναρτήσεις μου στη λίστα HELLAS συγκέντρωσε κάποιο μέλος της και τις έστειλε στα «Νέα», τα οποία τις δημοσίευσαν τις επόμενες μέρες σε ένα κεντρικό «σαλόνι» της εφημερίδας, χωρίς να με ρωτήσουν. Παρουσιάσθηκε ως «Συγκλονιστική μαρτυρία Έλληνα φοιτητή που έζησε τις ταραχές του Λος Άντζελες».

Τ

ην 4η ημέρα των ταραχών, ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας έστειλε την εθνοφυλακή στο Λος Άντζελες, με στολές παραλλαγής, αυτόματα Μ16 στα χέρια, τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού και Humvees, και επιβλήθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευση κυκλοφορίας. Σε δύο μέρες όλα είχαν τελειώσει. Δεν υπάρχει πιο αποτελεσματικός τρόπος να δώσει το κράτος τέλος σε μια ανεξέλεγκτη έκρηξη βίας από του να βγάλει τον στρατό στους δρόμους. Ο απολογισμός: 63 νεκροί, 2.383 τραυματίες, 12 χιλιάδες συλλήψεις. Οι ζημιές σε κτίρια, κ.λπ., ανήλθαν σε δισεκατομμύρια δολάρια. Η πόλη δεν έχει συνέλθει 100% από τότε. Τα όσα ακολούθησαν, βέβαια, δεν βοήθησαν στην επούλωση των πληγών. Τι ακολούθησε; Δύο χρόνια μετά, ο σταρ του Αμερικανικού φούτμπολ O.J. Simpson, που είχε κάνει και μεγάλη καριέρα στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση και, γενικά, στη σόουμπιζ, και ήταν ένας από τους σπάνιους Αφροαμερικανούς που είχαν κερδίσει καθολική αποδοχή από την λευκή Αμερική μέχρι εκείνη τη στιγμή, σε μια έκρηξη ζήλιας, δολοφονεί με μαχαίρι την εν διαστάσει ΛΕΥΚΗ σύζυγό του και τον επίσης ΛΕΥΚΟ φερόμενο ως εραστή της.

Από εκείνη τη στιγμή, η Αμερική μπαίνει σε μια δίνη από την οποία δεν έχει βγει καλά καλά ακόμη, 28 χρόνια μετά. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι η υπόθεση του O.J. Simpson επηρέασε την αμερικανική κοινωνία όσο λίγα γεγονότα το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Για πολλούς λόγους που δεν είναι της παρούσης. Ήταν μια υπόθεση που παρακολούθησε η Αμερική με τόσο έντονο ενδιαφέρον και πάθος, που δυσκολεύομαι να βρω αντίστοιχη υπόθεση στα καθ’ ημάς. Δεν ήταν μόνο μια υπόθεση διπλού φόνου, ήταν μια υπόθεση βαριά σε συμβολισμούς: κοινωνικούς, φυλετικούς, ιστορικούς. Η δίκη του O.J. Simpson έγινε στο Λος Άντζελες και το σώμα των ενόρκων ήταν 10 γυναίκες και 2 άνδρες: 9 μαύροι/-ες, 2 λευκοί/-ές και 1 Λατινοαμερικάνος. Την ημέρα που οι ένορκοι ανακοίνωσαν ότι έβγαλαν απόφαση, η ζωή στην Αμερική σταμάτησε. Κυριολεκτικά, σταμάτησε. Όλη η χώρα κράτησε την ανάσα της εν αναμονή της απόφασης και στήθηκε μπροστά στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα. Όταν η προϊσταμένη των ενόρκων ανακοίνωσε την αθωότητα του O.J. Simpson, η μαύρη Αμερική ξέσπασε σε πανηγυρισμούς ενώ η λευκή Αμερική έβγαλε μια συλλογική κραυγή φρίκης και έκπληξης και πολλοί άρχισαν να κλαίνε. Χρόνια μετά, η ένορκος Κάρι Μπες δήλωσε ότι δεν πίστευε και δεν πιστεύει ότι ο O.J. Simpson ήταν αθώος αλλά η ετυμηγορία ήταν αποπληρωμή (payback) για τον Ρόντνεϊ Κινγκ και την αθώωση των τεσσάρων αστυνομικών. A Ο Περικλής Φ. Κωνσταντινίδης είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της καναδικής επενδυτικής εταιρείας Syracuse Main, Inc. Έζησε και σπούδασε στο Λος Άντζελες από το 1991 έως το 1996.

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 13

Τα ηλιοτρόπια του Μίλτου Γκολέμα ―

14 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

“Περίεργο να μην υπάρχει στο αχανές στερέωμα αστερισμός

τ

ς

Η

λιοτρόπια που μοιάζουν να μιλούν δυνατά, απλωμένα χωράφια, φως ακόμα και μέσα στη βουβή, βαθιά νύχτα. Ο Μίλτος Γκολέμας στη νέα του έκθεση επιστρέφει στη φύση. Στα δύο χρόνια της περιόδου καραντίνας επιδίωξε και την έφερε μέσα στο εργαστήριό του. Η ευεργετική, καθολική επίδρασή της στο έργο του γίνεται απολύτως εμφανής. Τα ηλιοτρόπια αναπνέουν και μέσω αυτών και ο άνθρωπος. Με τη χαρακτηριστική του τεχνοτροπία μετατρέπει τον καμβά σε σκηνικό όπου η ανθρώπινη παρουσία φανερώνεται μόνο μέσω του θεατή που παρατηρεί και συμμετέχει μυσταγωγικά. Στην πέμπτη του ατομική έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη θα παρουσιάσει καμβάδες μεγάλων κυρίως και ορισμένους πολύ μικρών διαστάσεων, με λάδια και άμμο. Η συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη γράφει για τους πίνακες του καλλιτέχνη:

«Περίεργο να μην υπάρχει στο αχανές στερέωμα αστερισμός του Ηλιοτρόπιου. Να μην υπάρχει επίσης, εξ όσων γνωρίζουμε, κάποιος μύθος στις παραδόσεις των λαών για ένα φυτό τόσο εμβληματικά συνδεδεμένο με την πορεία του ήλιου: ηλιοστρόφι, ηλιόχορτο, ηλιόδρομο… Εκτός κι αν είναι τόσο “κρυφός” ένας τέτοιος μύθος όσο και ο μυχός του ηλιοτρόπιου, το φυλλοκάρδι του. Στα ηλιοτρόπια του Γκολέμα, από την πρώτη στιγμή που τα είδα στο εργαστήρι του, μια παγερή μέρα του Μάρτη, αυτό που διέκρινα ή συναισθάνθηκα ήταν ακριβώς το παραμέσα και αθέατο μιας ενόργανης ύλης, που συνήθως την παίρνουμε είδηση μόνο κατά την εποχή της δοξαστικής ανθοφορίας της: εκείνη η εκθαμβωτική, σχεδόν αβάσταχτη ομορφιά που μας γονατίζει στη θέα, λόγου χάριν, ενός απέραντου αγρού με ηλιοτρόπια. Δοξαστικά είναι κι εδώ, και με το παραπάνω, “φυτεμένα” σε αυτούς τους πίνακες με μαστοριά ανυπολόγιστη, μόνο που εδώ μοιάζει να τα συνέχει μια μελαγχολική διάθεση πέραν πάσης εποχής και ώρας, είτε μεσουρανούντος του ηλίου είτε δύοντος. Το γαρ της τέχνης, θα λέγαμε, η μετουσίωση του πραγματικού σε μια απεικόνιση παγιωμένη μεν αλλά βαθιά αισθαντική, “ζωντανεμένη” αφ’ εαυτής και ιριδίζουσα. Πώς γίνεται να ιριδίζει κάτι που διαπνέεται από μια γαλήνια μοναχικότητα και περισυλλογή, σε τούτο δεν θα μπορούσε, φαντάζομαι, να απαντήσει ούτε ο ίδιος ο ζωγράφος – αυτός και η ψυχή του, το παραμέσα και αθέατο… Κι είναι ό, τι ακριβώς μεταγγίζεται σε αυτά τα ηλιοτρόπια, είτε πλημμυρίζουν τον τόπο –τον πίνακα– μες στη μεθυστική ημερήσια αίγλη τους, ως επί γης παρανυφάκια του ηλίου, είτε σαν κεκλιμένες κεφαλές και κεφαλάκια μες στο βαρύ σύθαμπο, στα όρια του πένθους, της ελεγείας, ή κιόλας μέσα σε μπλάβες γητεμένες νύχτες – ποτέ ένα μαύρο δεν ήταν τόσο μπλε, και αντιστρόφως. Άλλωστε ο υπαινιγμός μετράει, αυτό που κρύβεται μέσα στο ίδιο το φανέρωμά του».

του Ηλιοτρόπιου” Ζ υράνν α Ζ ατέ λη

Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Πλ. Κολωνακίου 20, 2103608278. Εγκαίνια Πέμπτη 12/5 , 17:00-21:00. Διάρκεια έκθεσης: 12 Μαΐου - 4 Ιουνίου 2022. Χορηγός επικοινωνίας είναι η ATHENS VOICE.

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 15

φορές

Της ΜΑΝΙΝΑΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ Φωτό: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ

που η Eurovision έγινε πολιτική

Του Γιάννη Χ. Παπαδόπουλου

Η φετινή Eurovision που θα διεξαχθεί στο Τορίνο της Ιταλίας από τις 10 έως τις 15 Μαΐου έχει πολύ ενδιαφέρον για πολλούς λόγους: από τη θριαμβευτική νίκη των Måneskin πέρυσι, τα –ομολογουμένως– πολύ καλά διαγωνιζόμενα τραγούδια, έως την πολιτική. Ο διαγωνισμός, αν και από τη διακήρυξή του μη πολιτικός, με σκοπό να ενώσει τους λαούς της Ευρώπης μέσω της μουσικής, είναι το αγαπημένο τηλεοπτικό προϊόν των οπαδών της γκλαμουριάς, της στραφταλιζέποπ, των σόου και φυσικά του γεωπολιτικού «δράματος». Φέτος η Ρωσία αποβλήθηκε από τον διαγωνισμό μετά από απόφαση της EBU, της ένωσης δηλαδή ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών της Ευρώπης και διοργανώτριας του διαγωνισμού, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Συνέβαλε φυσικά στην απόφαση αυτή και η παρότρυνση χωρών-παραγωγών του διαγωνισμού, όπως η Σουηδία. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που ο «μη πολιτικός» διαγωνισμός τραγουδιού γίνεται απροκάλυπτα πολιτικός. Ανά τα χρόνια, οι χώρες χρησιμοποιούν τη Eurovision για να προωθήσουν την πολιτιστική τους ατζέντα ή και διπλωματία βλέποντας τον διαγωνισμό ως μια πλατφόρμα επίδειξης ήπιας ισχύος. Χώρες ανταλλάσσουν τις περισσότερες φορές μεταξύ τους δωδεκάρια (βλ. Ελλάδα-Κύπρο) εισπράττοντας τα γιουχαΐσματα του κοινού στην αρένα, ενώ, όταν η Σουηδία παίρνει δωδεκάρι από τη Νορβηγία ή οι πρώην γιουγκοσλαβικές χώρες αλληλοϋποστηρίζονται, είναι ξεκάθαρο «καλό γούστο», για παράδειγμα. Σε αυτό το πνεύμα συγκεντρώσαμε 9 φορές όπου ο διαγωνισμός έγινε τρανταχτά πολιτικός.

Ρωσία - Ουκρανία Η Ρωσία συμμετέχει στον διαγωνισμό από το 1994, ενώ η Ουκρανία από το 2003 με ιδιαίτερα σημαντικές επιδόσεις αμφότερες και συχνά ανταλλαγές υψηλών βαθμολογιών. Το 2007 η drag persona Verka Serduchka εκπροσώπησε την Ουκρανία με το (πλέον θρυλικό) «Dancing

16 A.V 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 ΜΑΪΟΥ 2022

?

Lasha Tumbai» τερματίζοντας στη δεύτερη θέση. Οι στίχοι περιείχαν αναφορά στην Πορτοκαλί Επανάσταση της Ουκρανίας ενάντια στον ρωσόφιλο νεοεκλεγέντα τότε πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Πολλοί, της Ρωσίας μη εξαιρουμένης, θεώρησαν επίσης ότι η φράση «lasha tumbai» ήταν μια εσκεμμένη ηχητική παρερμηνεία της φράσης «Russia Goodbye», πράγμα το οποίο ο τραγουδιστής διέψευσε ισχυριζόμενος ότι η φράση απλά δεν είχε «κανένα νόημα». Το 2014 και το 2015 οι ρωσικές συμμετοχές έλαβαν εκτενές γιουχάισμα από το κοινό στην αρένα λόγω της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας το 2014 από τη Ρωσία, ενώ το 2016 την Ουκρανία εκπροσώπησε η τραγουδοποιός και τραγουδίστρια Jamala (η οποία μίλησε πριν λίγο καιρό αποκλειστικά στην ATHENS VOICE) με ένα μοιρολόι για τη γενοκτονία των Τατάρων της Κριμαίας από το καθεστώς του Στάλιν το 1944, σηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων στη Ρωσία, καλέσματα για μποϊκοτάζ της ουκρανικής συμμετοχής και κατακτώντας εν τέλει την πρώτη θέση. Την επόμενη χρονιά, το 2017, και με τον διαγωνισμό να διεξάγεται στο Κίεβο, η Ουκρανία δεν έδωσε βίζα εισόδου στη χώρα στην εκπρόσωπο της Ρωσίας, καθώς είχε επισκεφτεί την Κριμαία μετά τη ρωσική προσάρτηση του 2014, ως αποτέλεσμα η Ρωσία απέσυρε τη συμμετοχή της εκείνη τη χρονιά κατηγορώντας την Ουκρανία για αθέτηση των όρων του διαγωνισμού. Το 2019, η Ουκρανία απέσυρε τη συμμετοχή της από τον διαγωνισμό που διεξήχθη στο Ισραήλ μετά το μίνι σκάνδαλο με την εκπρόσωπο Maruv και τους όρους που έθεσε η κρατική τηλεόραση της Ουκρανίας στο συμβόλαιό της (μεταξύ άλλων υποχρέωνε την τραγουδίστρια να ακυρώσει εντός 24ώρου τις προγραμματισμένες εμφανίσεις της στη Ρωσία). Φέτος στο Τορίνο την Ουκρανία θα εκπροσωπήσει το συγκρότημα Kalush Orchestra με το τραγούδι «Stefania», αν και δεν τερμάτισαν πρώτοι στον εθνικό τελικό της χώρας τους. Αυτό συνέβη καθώς η νικήτρια Alina Pash, απεδείχθη ότι, μαντέψτε: επισκέφθηκε την Κριμαία από το 2014 και μετά. Έτσι το συγκρότημα που βγήκε δεύτερο στον εθνικό τελικό, μα πρώτο στο televoting, θα εκπροσωπήσει την εμπόλεμη Ουκρανία.

Το φαινόμενο Dana - Conchita Συμπληρώνονται φέτος οκτώ χρόνια από τη νίκη της μουσάτης drag queen από την Αυστρία Conchita Wurst και είκοσι τέσσερα από τη χρονιά που κέρδισε τον διαγωνισμό τρανς άτομο, και φυσικά εννοούμε την Dana International από το Ισραήλ. Κάθε χρόνο, ο διαγωνισμός πέρα από μια γιορτή μουσικής είναι και μια γιορτή διαφορετικότητας αλλά και μια ευκαιρία για τις χώρες που φιλοξενούν τον διαγωνισμό, να αγκαλιάσουν περισσότερο τα διαφορετικά άτομα. Η νίκη της Conchita Wurst το 2014 με ένα καταπληκτικό τραγούδι που έκανε όλους όσους έχουν βρεθεί στο περιθώριο να νιώσουν δυνατοί και με την εκκεντρική της εμφάνιση, μπήκε στο μάτι πολλών ηγεσιών ανά την ήπειρο με προεξάρχουσας της Ρωσίας, που είχε ξεκινήσει να περνάει νομοσχέδια κατά της ομοφυλοφιλίας αλλά και της Ουγγαρίας. To τραγούδι ήταν εντούτοις την κατάλληλη στιγμή μια υπενθύμιση των ευρωπαϊκών ιδανικών.

Τα πολιτικά λογοπαίγνια Η επιλεγμένη γεωργιανή συμμετοχή για τον διαγωνισμό που έλαβε χώρα στη Μόσχα το

2009 επίσης προκάλεσε αντιδράσεις και αντιπαράθεση. Μετά τον ρωσο-γεωργιανό πόλεμο και την παράνομη ρωσική προσάρτηση της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, η Γεωργία αποφάσισε να στείλει στον διαγωνισμό το σχήμα «Stephane & 3G» με το τραγούδι «We Don’t Wanna Put In» (χαχα! είδατε τι έκαναν εδώ;), το οποίο προφανώς και οδήγησε στον πρόωρο αποκλεισμό του από την EBU, μιας και φάνηκε ιδιαίτερα κριτικό απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και άρα καταπατούσε τον κανονισμό για «μη πολιτικό» στίχο.

πίσω από την εκφωνήτρια των αποτελεσμάτων της Αρμενίας ζωντανά. Το περιστατικό των συλλήψεων και ανακρίσεων στο Μπακού δεν άφησε άπραγη την EBU, η οποία επέβαλε πρόστιμο στην αποστολή του Αζερμπαϊτζάν και άλλαξε τον κανονισμό ώστε να καταστήσει υπεύθυνες για τη διαρροή προσωπικών δεδομένων τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών.

Εμπόλεμες χώρες λαμβάνουν μέρος στον διαγωνισμό;

Η διοργάνωση του 1969 Όπως γράψαμε και πιο πάνω, η Eurovision αποτελεί εξ αρχής μια άτυπη πλατφόρμα διπλωματίας και επίδειξης ήπιας ισχύος για τα κράτη. Συχνά, έχει υπάρξει και μια πολύ καλή ευκαιρία για απολυταρχικά καθεστώτα να επαναδιαφημίσουν τη χώρα τους. Η πρώτα φορά που συνέβη αυτό ήταν το 1968, όταν, μετά από πολλές προσπάθειες η Ισπανία, υπό τον δικτάτορα Φρανκο, κερδίζει το διαγωνισμό. Η διοργάνωση στη Μαδρίτη το 1969 ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον δικτάτορα να δείξει πως η χώρα του ανήκει στη Δύση. Ο Σαλβαντόρ Νταλί αναλαμβάνει να σχεδιάσει μια σκοτεινή και τρομερά σουρεαλιστική οπτική ταυτότητα για τη διοργάνωση, η Αυστρία μποϊκοτάρει τον διαγωνισμό και γενικά η Ισπανία επιδίδεται σε μια προσπάθεια εντυπωσιασμού. Το καταστροφικό εκείνη την χρονιά ήταν ότι τέσσερις χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία και Ισπανία) βρέθηκαν στην κορυφή– και μοιράστηκαν την πρώτη θέση, με τον διαγωνισμό του 1970 να γίνεται κατόπιν κληρώσεως στην Ολλανδία και πολλές χώρες να μποϊκοτάρουν την ολλανδική διοργάνωση για να δείξουν τον εκνευρισμό τους για το αποτέλεσμα της… περσινής ψηφοφορίας.

Ελευθερία από τη «Σοβιετική Αυτοκρατορία» Η Εσθονία ήταν η πρώτη πρώην σοβιετική χώρα που κέρδισε τον διαγωνισμό. Μετά τον θρίαμβό τους στον διαγωνισμό το 2001 (ξεκίνησαν να συμμετάσχουν το 1994), ο Εσθονός πρωθυπουργός Mart Laar είπε στον λαό του «ελευθερωθήκαμε από τη Σοβιετική Αυτοκρατορία μέσω του τραγουδιού, τώρα θα μπούμε τραγουδώντας στην Ευρώπη», αναφερόμενος φυσικά στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ψήφισες Αρμενία; Συλλαμβάνεσαι! Νομίζετε πως κάνουμε κάποια πλάκα; Τον Αύγουστο του 2009 κλήθηκαν να καταθέσουν στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν 43 πολίτες της χώρας που ψήφισαν το τραγούδι της Αρμενίας κατά τη διάρκεια του τελικού εκείνης της χρονιάς. Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης χαρακτηρίστηκαν από αξιωματούχους της αστυνομίας «μη πατριώτες» και «πιθανή απειλή για την εθνική ασφάλεια». Το περιστατικό δεν έγινε έτσι ξαφνικά. Είναι κάτι αναμενόμενο σε μια χώρα με δικτατορική εξουσία, όπως το Αζερμπαϊτζάν, και έγινε μετά το περιστατικό με την «καρτ ποστάλ» της Αρμενίας από εκείνη τη χρονιά στην οποία απεικονιζόταν ένα μνημείο από το Στεπανακέρτ, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Αρτσάχ ή αλλιώς Ναγκόρνο Καραμπάχ, μιας περιοχής η οποία ανήκει de jure στο Αζερμπαϊτζάν αλλά διεκδικεί de facto η Αρμενία. Η καρτ ποστάλ επεξεργάστηκε από την EBU ώστε να μην εμφανιστεί τη βραδιά του τελικού το επίμαχο μνημείο, μα για να δηλώσει τη δυσαρέσκειά της η Αρμενία πρόβαλε το μνημείο σε φωτογραφίες

Ναι. Φέτος οι εκπρόσωποι της εμπόλεμης Ουκρανίας πήραν ειδική άδεια από τη χώρα τους για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό, καθώς οι ενήλικοι άντρες δεν επιτρέπεται να βγουν από την χώρα. Αυτό όμως είχε συμβεί και στο παρελθόν: η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έλαβε μέρος πρώτη φορά το 1993 και ενώ βρισκόταν σε πόλεμο από το 1992 λόγω των πολέμων της Γιουγκοσλαβίας. Η βοσνιακή αποστολή απογειώθηκε από το Σαράγεβο με ελικόπτερο που παρείχαν τα Ηνωμένα Έθνη και εν μέσω πυροβολισμών. Αυτό μάλιστα είναι ένα δυνατό επιχείρημα για όσους λένε ότι δεν θα έπρεπε να λάβει μέρος στη φετινή διοργάνωση η Ουκρανία. Το τραγούδι της Βοσνίας εκείνη τη χρονιά μιλούσε για τα δεινά του λαού της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από τον πόλεμο και καλούσε τη διεθνή κοινότητα να της συμπαρασταθεί.

Μηδέν βαθμοί λόγω Ιράκ Ναι, συνέβη κι αυτό, το 2003 και αφού το Ηνωμένο Βασίλειο είχε ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ, το Ηνωμένο Βασίλειο τερμάτισε τελευταίο με μηδέν βαθμούς. Γενικά δεν είναι η αγαπημένη χώρα στον διαγωνισμό, αλλά το αποτέλεσμα εκείνης της χρονιάς είχε πολιτική χροιά.

Η ισραηλινή περίπτωση Και μόνο η συμμετοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό έχει πολιτικό αντίκτυπο. Λόγω της συμμετοχής του Ισραήλ στην Eurovision πολλές αραβικές χώρες όπως ο Λίβανος, το Μαρόκο, η Τυνησία και η Ιορδανία δεν συμμετέχουν. Το Μαρόκο έλαβε μέρος μία και μοναδική φορά το 1980, αλλά δεν επανήλθε μέχρι σήμερα. Η συμμετοχή του έγινε επειδή εκείνη την χρονιά δεν συμμετείχε το Ισραήλ. Το 1978 η τηλεόραση της Ιορδανίας έκοψε τη ζωντανή μετάδοση όταν βγήκε στη σκηνή το Ισραήλ και πρόβαλε εικόνες λουλουδιών. Εκείνη τη χρονιά νικητής βγήκε το Ισραήλ με το τραγούδι (ύμνο της ντίσκο) «A BaNiBi». Η ιορδανική τηλεόραση έκοψε τη μετάδοση και την ώρα που ανακοινωνόταν ο νικητής είπε στο κοινό ότι κέρδισε το Βέλγιο, το οποίο, βέβαια, τερμάτισε δεύτερο. Το Ισραήλ έχει ιδιαίτερα εντυπωσιακή πορεία στον διαγωνισμό με τέσσερις νίκες και την πρόσφατη να είναι το 2018, όταν η Neta κέρδισε στη Λισαβόνα με το τραγούδι «Toy» λέγοντας κατά τη στιγμή της στέψης της πως «περιμένει την Ευρώπη την επόμενη χρονιά στην Ιερουσαλήμ». Το ενδεχόμενο να γινόταν ο διαγωνισμός στη διαφιλονικούμενη Ιερουσαλήμ δημιούργησε μεγάλο διαδικτυακό κάλεσμα για μποϊκοτάζ του διαγωνισμού, ο οποίος εν τέλει έλαβε χώρα στο Τελ Αβίβ με το Ισραήλ να δαπανά το ποσό-ρεκόρ των 30 εκατομμυρίων ευρώ. Η διοργάνωση δεν έμεινε χωρίς πολιτική χροιά με συμμετέχοντες όπως το ισλανδικό συγκρότημα «Hatari» ή την καλεσμένη Madonna να κάνουν αιφνίδιες παραστάσεις συμπαράστασης της Παλαιστίνης κατά τη διάρκεια της ζωντανής μετάδοσης του τελικού. A

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 ΜΑΪΟΥ 2022 A.V. 17

Στιγμιότ υπα από τη ζωή του δημιουργού κ αι προδημοσιε ύσει

Με τον Γκρέγκορι Πεκ και τη γυναίκα του από την ξενάγησή τους στην Ακρόπολη

18 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

ε ύσεις από το βιβλίο που θα εκ δ ώσει ο γιος του, Νίκος Μάρος

Η βιογραφία του μεγάλου ντοκιμαντερίστα Της Πηνελόπης Μασούρη

Πενήντα ολόκληρα χρόνια ο Βασίλης Μάρος με τη φωτογραφική ή κινηματογραφική του μηχανή κατέγραψε ποικίλων ειδών επίκαιρα ως δημιουργικός αναπλάστης της πραγματικότητας. Έκανε ντοκιμαντέρ ό,τι συνταρακτικό συνέβαινε στον πλανήτη, και κυρίως στη χώρα που γεννήθηκε. Οι γονείς του ήρθαν από την Τρίπολη κι εκείνος μεγάλωσε στις γειτονιές του Μεταξουργείου και της συνοικίας του Αγίου Παύλου, όπου χτυπούσε η καρδιά της πόλης στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

Π

Τα αποτυπωμένα στο σελιλόιντ γεγονότα που κατέγραψε αποτελούν για τις επερχόμενες γενιές εξαντλητική πηγή ιστορικών πληροφοριών αλλά και αισθητικής. Άριστος χειριστής της κινηματογραφικής γλώσσας, γνώριζε να συνθέτει έργα που έξω από το πληροφοριακό τους χαρακτήρα λειτουργούν και αυτόνομα ως καλλιτεχνικά. Συντηρητής της φλόγας της ιστορικής μνήμης, είτε ως διευθυντής φωτογραφίας στο Χόλιγουντ και στην Τσινετσιτά είτε ως ανεξάρτητος κινηματογραφιστής, παρέδωσε ένα υλικό σημαντικό για τον πολιτισμό.

Οι ταινίες του Μετά τις σπουδές του στη φωτογραφία στο Μόναχο και τη στρατιωτική του θητεία στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, με ιταλική υποτροφία μετεκπαιδεύεται στην Incom της Ρώμης, γίνεται οπερατέρ της Φοξ στην υπηρεσία επικαίρων της Μέσης Ανατολής και της Ελλάδας. Οπερατέρ, επίσης, σε ξένες ταινίες που γυρίζονται στην Ελλάδα, όπως το «Παιδί και το Δελφίνι» και το «Συνέβη στην Αθήνα». Δικές του ταινίες το «Κάτω από τους ουρανοξύστες» (1957), γυρισμένη στη Νέα Υόρκη και το «Rock and Roll», γυρισμένο στην Αθήνα. Οι παραγωγές του BBC είναι μόνο η αρχή, το 1964 καταπιάνεται με τη ζωή των σφουγγαράδων στην Κάλυμνο, το 1965 αρχίζει τη συνεργασία του με τη γερμανική τηλεόραση, με τις ταινίες «Ο Ορφέας τραγουδάει» και το «Άθως», όπου συλλαμβάνει την πνευματική ομορφιά της μοναστηριακής πολιτείας, θησαυρού της βυζαντινής κληρονομιάς. Ακολουθούν τα «Αναστενάρια», το «Σλήμαν», το «Όρος Σινά» και «Ο κόσμος των Εικόνων», ώσπου το 1973 αποδίδει το «Μπουζούκι» στην έρευνά του στον χώρο 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 19

➊ ➌

➋ ➍

➎

20 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

➏

1. Σε ένα διάλειμμα από τα γυρίσματα της ταινίας το «Παιδι και το Δελφίνι» με τη Σοφία Λόρεν 2. Με τον Ντερκ Μπόγκαρντ 3. Με τον με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στη Ρόδο 4. Με τη Νάνα Μούσχουρη στην Κέρκυρα 5. Με τη Μελίνα Μερκούρη 6. Με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Αλέξη Μινωτή όταν γύριζε την ταινία για την Κατίνα Παξινού

Η μηχανή επινοεί μία ματιά διαφορετική και προσφέρει μία ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με το ασυνείδητο της όρασης, να καταλάβουμε καλύτερα τη μαγεία των χρωμάτων.

της μουσικής. Με «Το πνεύμα της Κρήτης» ο Μάρος έχει βρει μια αντιστοίχιση ανάμεσα στα ποιήματα των νέων Ελλήνων ποιητών και το κρητικό τοπίο. Με τη βιογραφία του Νίκου ΧατζηκυριάκουΓκίκα φτάνει σε μία κορύφωση της σταδιοδρομίας του ως εκπρόσωπος υποδειγματικής απόδοσης και αποτύπωσης προσωπικοτήτων της σύγχρονης Ελλάδας. Από το 1954 συνεργάστηκε σε ταινίες κινηματογραφώντας την Μπριζίτ Μπαρντό, τον Ντερκ Μπόγκαρντ, την Τζέιν Μάνσφιλντ, τον Γκρέγκορι Πεκ, τον Άντονι Κουίν και άλλους. Οι ταινίες του θα συγκεντρώσουν πληθώρα βραβείων. Στη «Μαγεία του Χορού», το 1985, δουλεύει με τη Μαργκότ Φοντέιν μεταφέροντας μνήμες της Ισιδώρας Ντάνκαν, με σκοπό τη σωτηρία του Παρθενώνα. Η δεκαετία του ’90 είναι μια επίσης δημιουργική χρονιά για τον σκηνοθέτη, που κινηματογραφεί τη «Μάχη της Κρήτης», τους Έλληνες μαχητές στο Ελ Αλαμέιν και στο Ρίμινι, τη Νανά Μούσχουρη, ώσπου το 1999 θα πιάσει τον «Ελευθέριο Βενιζέλο». Το 2002 το Μουσείο του Λούβρου αγοράζει τρεις ταινίες του: «Ο Κόσμος των Εικόνων», «Αναστενάρια» και «Άγιον Όρος». Είναι και η χρονιά που ο σπουδαίος δημιουργός σε αντίστροφη μέτρηση νικιέται από τον καρκίνο του πνεύμονα.

Η βιογραφία του / Ένας απολογισμός Το βιβλίο που ετοιμάζει για να εκδώσει ο γιος του Νίκος, ο Βασίλης Μάρος είχε αρχίσει να το γράφει συγκεντρώνοντας κομμάτια από τη ζωή του, αφηγούμενος τις συναντήσεις του πολύ καρό πριν φύγει από τη ζωή στα 73 του χρόνια. Ο ίδιος έχει αναλάβει και την ταξινόμηση χιλιάδων φωτογραφιών όχι μόνο από ένα σημαντικότατο έργο που περιλαμβάνει την Ελλάδα πέντε δεκαετών αλλά και από προσωπικές κοσμικές συνευρέσεις του με πολλούς σταρ της εποχής τους οποίους κινηματογραφούσε. Ως προδημοσίευση ο Νίκος Μάρος αναφέρεται στις παρατηρήσεις του πατέρα του: «Σε όλη την επαγγελματική μου ζωή χρησιμοποίησα τον κινηματογράφο σαν προσωπικό τρόπο έκφρασης, χρησιμοποίησα την εικόνα περισσότερο από τα λόγια. Ένιωσα πολύ βαθιά την αποστολή μου ως καλλιτέχνης σε σχέση με το εκφραστικό μου μέσον και μπόρεσα να διακρίνω πως στο βασικό μου υλικό η πρώτη ύλη βρισκόταν σε αφθονία γύρω μου. Στο χέρι μου ήταν να του δώσω τη μορφή εκείνη που θα το έκανε κατανοητό και ελκυστικό. Από το πολύπλοκο όσο και αληθινό δράμα του κόσμου μας, προσπάθησα πάντοτε να δημιουργήσω ταινίες που να αντανακλούν συγκινήσεις, επιχείρησα να προσεγγίσω το θέμα μου ξέροντας πως είμαι Έλληνας και πως έπρεπε να επεξεργαστώ το ελληνικό μου θέμα για το διεθνές κοινό. Κάτω από αυτή τη συνθήκη είχα να αντιμετωπίσω ακόμα περισσότερες δυσκολίες, παραμένοντας πιστός στα επίκαιρα και επίσης προβάλλοντάς τα με ένα τρόπο που να επικοινωνείται άμεσα. Σεβάστηκα όλα τα πρόσωπα, όποιοι και αν ήταν, και αισθάνομαι πως δεν στάθηκα κατώτερος από τις αξιώσεις του τόπου μου, ούτε πως πρόδωσα την τέχνη μου. Πολύ νέος κατάλαβα ότι το τρίτο μάτι, το αδέκαστο μάτι της φωτογραφικής μηχανής, που συλλαμβάνει αυτό που απλώς οι άλλοι μαντεύουν, μου αποκάλυπτε την ικανότητα να διαπιστώσω τη φύση του κόσμου. Μέσω των σπουδών μου συνειδητοποίησα ότι η κινηματογραφική μηχανή μάς επιτρέπει να καταλάβουμε καλύτερα τον λόγο της ανθρώπινης ύπαρξης. Η μηχανή επινοεί μία ματιά διαφορετική και προσφέρει μία ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με το ασυνείδητο της όρασης, να καταλάβουμε καλύτερα τη μαγεία των χρωμάτων και τη δύναμη των ήχων. Έγινε για μένα αυτό που ξετρυπώνει, ανακαλύπτει, σχεδιάζει πιστά και ακούραστα τα ίχνη της μνήμης μας, ατομικής και συλλογικής. Η κινηματογραφική μηχανή είναι ο μίτος της Αριάδνης που μου επιτρέπει να εξερευνώ ένα λαβύρινθο από εικόνες και φως. Η εικόνα μπορεί να μας ξεγελάσει αν την απλοποιήσουμε περισσότερο από όσο πρέπει, αν οι σκηνές και τα κάδρα καθοδηγούνται από την αισθητική μιας καρτ ποστάλ. Μία εικόνα τέλεια από πλαστική άποψη θα μπορούσε μόνο να μας ξεγελάσει, αν δεν εξωτερικεύει την ψυχή. Η μηχανή μπορεί να μας προτρέπει στην ανακάλυψη της γέννησης του ονείρου και να μας επιτρέπει να το κατανοήσουμε καλύτερα. Ο κινηματογράφος απαιτεί συγκέντρωση, σκέψη, διαλογισμό, διαφέρει από την παλέτα ενός ζωγράφου γιατί έχει μάτι που ακούει. Στο ντοκιμαντέρ προσπάθησα να βρω την ουσία της ύπαρξης, να βγάλω αυτό που είναι εξωτερικευμένο. Εκμεταλλευόμενος το παρελθόν, φωτίζοντας το παρόν, προαναγγέλλοντας το μέλλον, όλα αυτά που τελικά έρχονται να γίνουν ένα, δεν έχω βρει στη ζωή μου ποτέ τίποτα πιο εμπνευστικό, συναισθηματικό, συναρπαστικό, τραγικό όσο την πραγματικότητα μέσα από τη μηχανή μου που μού έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσω, να περιγράψω το άγνωστο και τα μυστικά της ιστορίας». Σε άλλα σημεία των χειρογράφων ή των δακτυλογραφημένων σελίδων από τη γραμματεία του, που άφησε ο Βασίλης Μάρος, αναφέρει τα εξής: «Ασχολήθηκα με ελληνικά θέματα πολιτιστικού, ιστορικού, κοινωνικού, θρησκευτικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που συνεισέφεραν ώστε να γίνει η Ελλάδα του τελευταίου αιώνα γνωστή διεθνώς. Βασικός ρόλος των ταινιών μου είναι η παρουσίαση της αληθινής πλευράς ορισμένων θεμάτων, για τα οποία στο εξωτερικό υπάρχουν λανθασμένες εντυπώσεις ή ακόμα και σκόπιμη διαστρέβλωση της ιστορίας, λόγω έλλειψης πληροφόρησης από την ίδια την Ελλάδα».

Η αρχή και η έμπνευση «Δέκα χρόνων ξεροσταλιάζα στις βιτρίνες των γνωστών φωτορεπόρτερ, του Μανώλη Μεγαλοοικονόμου, του Γαβριήλ Λόγγου, του Φιλιπποίμονος Φίνου. Λίγο αργότερα βρέθηκα να κουβαλάω τα τριπόδια των μηχανών τους και να παίρνω τα πρώτα μαθήματα φωτογραφίας και κινηματογράφου δίπλα τους. Στη διάρκεια της Κατοχής αναμίχθηκα πολύ νωρίς την Αντίσταση. Γνώρισα τη ναζιστική φυλακή, δραπέτευσα, ξαναπιάστηκα από τους Γερμανούς στη Βουδαπέστη και στάλθηκα σε στρατόπεδα εργασίας και στα εργοστάσια της Αυστρίας και της Γερμανίας. Μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου θα παραμείνω στη Γερμανία όπου και σπουδάζω φωτογραφία στο Μόναχο. Από το 1948 έως το 1949 εργάζομαι σε διάφορα ξένα περιοδικά ως φωτορεπόρτερ. Επιστρέφω στην Ελλάδα και υπηρετώ ως οπερατέρ στην κινηματογραφική υπηρεσία του Στρατού. Με την Επανάσταση στην Περσία και την επιστροφή του Σάχη τον Αύγουστο του ’53 με στέλνουν στην Τεχεράνη όπου είμαι ο μόνος οπερατέρ που βρίσκεται εκεί, απεσταλμένος της Ιταλικής Εταιρείας για να κινηματογραφήσει τα γεγονότα. Για αυτό το ρεπορτάζ κερδίζω το πρώτο βραβείο επικαίρων της χρονιάς, που ήταν και η αρχή της αναγνώρισης. Γνώστης του συστήματος Σινεμασκόπ εργάζομαι ως διευθυντής φωτογραφίας με το συνεργείο της ταινίας "Το παιδί και το Δελφίνι" με τη Σοφία Λόρεν το 1956. Το 1961, νεαρός ακόμα, έχοντας την ιδέα να κάνω μία ταινία, την "Τραγωδία του Αιγαίου", την ξεχασμένη για πολλούς ιστορία του τόπου μου του αιώνα που έφευγε, γιατί έβλεπα ότι στο εξωτερικό υπήρχε άγνοια για τα γεγονότα που συνέβησαν στο Αιγαίο το 1922 – και ψάχνω ντοκουμέντα από Έλληνες, καταρχήν κινηματογραφιστές που τα κινηματογράφησαν οι ίδιοι σαν οπερατέρ επικαίρων εκείνης της εποχής. Με αυτή την ταινία σώθηκαν μερικές χιλιάδες μέτρα κινηματογραφικού υλικού που θα σάπιζε ξεχασμένο σε πατάρια και υπόγεια και έτσι θα χανόταν ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής ιστορίας αποτυπωμένο στο σελιλόιντ. Πρώτη φορά παρουσιάστηκαν η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή, που ήτανε μία ιστορία πολύ πονεμένη και ίσως γι’ αυτό ξεχασμένη από επιλογή και για πολλούς λόγους απαγορευμένη για αρκετό καιρό στην Ελλάδα. Στην αρχή της ήταν μία οικονομική καταστροφή για τον παραγωγό, σήμερα, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, όπου προβάλλεται, σε διεθνείς κινηματογραφικές εκδηλώσεις, επαινείται από όλο τον Τύπο και το κοινό. Οι ταινίες ντοκιμαντέρ που παρήχθησαν έχουν διαχρονική αξία γιατί έπαιξαν, παίζουν και θα συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο για τη διάδοση και τη διάσωση της ελληνικής παράδοσης που αλλοιώνεται. Πρόκειται για μια προσπάθεια να διαφυλάξουν τη μνήμη για τις ερχόμενες γενιές, τα ελληνικά ήθη και έθιμα για τα οποία με την παγκοσμιοποίηση άρχισε η πλήρης ισοπέδωση. Ταινίες με θέματα που για πρώτη φορά δίνονταν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό παρείχαν πληροφόρηση διεθνώς για την ελληνική χριστιανική ορθοδοξία και ανέτρεψαν τη γνώμη των περισσοτέρων τηλεθεατών, που ήταν εντελώς απληροφόρητοι, έχοντας την παρεξηγημένη εντύπωση ότι η ρωσική ορθοδοξία ήταν η μητέρα της Ορθοδοξίας. Αυτές οι ταινίες πληροφόρησαν τόσο το ελληνικό όσο και το διεθνές κοινό για πρώτη φορά ότι η ελληνική ορθοδοξία προηγείτο της ρωσικής περίπου 1.200 χρόνια».

Η στάση του Παρ’ όλες τις υψηλές του γνωριμίες, ο Μάρος κράτησε στάση ουδέτερη και προτίμησε να ανέβει με σκληρή δουλειά έχοντας πίστη στον εαυτό του. «Να έχεις ανθρώπους στα πράγματα, που λένε στην Ελλάδα, και να μην τους έχεις αξιοποιήσει, που υποτίθεται κατά κανόνα μόνον έτσι προχωράς, ιδίως πολιτικούς, είναι σπάνιο. Καταρχήν η Δέσποινα Παπαδοπούλου, γυναίκα του δικτάτορα, υπήρξε γραμματέας μας στο Επιτελείο, στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού και το είχε παράπονο ότι δεν πήγα να της ζητήσω ό,τι χρειαζόμουν, κάτι σαν ρουσφέτι. Ο στρατηγός Μητρέλης ήταν αδελφός του κουνιάδου μου, είχαμε πολύ καλές σχέσεις, ήταν διευθυντής της ΕΡΤ για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν δέχτηκα να συνεργαστώ μαζί του, απλά του έδινα συμβουλές στο γραφείο μου περί τηλεοράσεως όταν ανέλαβε διευθυντής. Μου ζήτησαν να γυρίσω ταινία για την Ελλάδα, υπουργός Τύπου τότε ήταν ο Βύρων Σταματόπουλος, γνωστός και φίλος όταν υπηρετούσαμε τη θητεία μας. Δεν θα δεχόμουν, ζητούσα πολλά χρήματα για να το αποφύγω, αλλά μου τα έδωσαν, μου είπαν να την κάνω «εν λευκώ», προχώρησα, αλλά η ταινία τελικά δεν παίχτηκε στην Ελλάδα, παίχτηκε όμως σε φεστιβάλ. Με τη Νέα Δημοκρατία, με τον Καραμανλή τρώγαμε αρκετές φορές μαζί καθώς και με άλλους πολιτικούς, όπως η Μαργαρίτα Παπανδρέου, η Μελίνα Μερκούρη. Η Μαργαρίτα Παπανδρέου με κάλεσε 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 21

να της κάνω ταινία για τη ζωή της. Καταρχήν δεν δέχτηκα. Γίναµε πολύ καλοί φίλοι στην περιοδεία που διήρκησε ενάµιση µήνα, στις ΗΠΑ, για το γύρισµα της ταινίας "Η ζωή και οι πολιτικές σκέψεις της Μαργαρίτας Παπανδρέου". Και αυτή την ταινία δεν ήθελα να την κάνω αλλά µου την έδωσαν εν λευκώ. Ήταν γνωστό ότι δεν είχα καµία σχέση µε το κόµµα-κίνηµα αλλά ούτε και ανήκα σε κάποιο άλλο. Η ταινία αυτή σταµάτησε στην τελευταία φάση της, στην επεξεργασία, γιατί επενέβη το κόµµα και ζήτησε αλλαγές που δεν δέχτηκα να κάνω, έτσι αποχώρησα. Έµεινε στο αρχείο τους. Είναι ιδιαίτερη περίπτωση στη χώρα µας ένας Έλληνας βασιλιάς να σε καλεί στο παλάτι και να σου καρφιτσώνει παράσηµο στο πέτο για την ποιότητα της δουλειάς σου χωρίς να είσαι βασιλόφρων, και ύστερα από µερικά χρόνια να κερδίζεις βραβείο και από τη Σοβιετική Ένωση χωρίς να είσαι ούτε αριστερός ούτε κοµµουνιστής».

ΣΚΟΡΠΙΟΣ Γνωρίζοντάς τον η αδελφή του Ωνάση, Άρτεµης Γαρουφαλίδου, ενθουσιάστηκε, τον εµπιστεύτηκε και µια ιδιαίτερη συµπάθεια που ήταν προφανής έφτασε στα όρια παρεξηγήσεως από κρίσεις τρίτων. «Αισθανόταν τροµερή µοναξιά γιατί είχε χάσει όλους τους γύρω της. Μόνη παρηγοριά είχε την ίδια τη Χριστίνα, για την οποία και ανησυχούσε βλέποντάς τη να βαδίζει ακραία. Η Χριστίνα και ορισµένοι άλλοι συγγενείς έβλεπαν µε καλό µάτι αυτή την παρέα και µάλιστα µε ευχαριστούσαν και µου έστελναν και µικρά δώρα. Το υπόλοιπο περιβάλλον όµως δεν µε έβλεπε θετικά και είχε πανικοβληθεί, δεν µπόρεσα ποτέ να καταλάβω τι φοβούνταν, ίσως µήπως για ανταµοιβή της παρέας µου στην Άρτεµης να ζητούσα κανένα καράβι; Είχε αρχίσει ένας πόλεµος, παρ’ όλα αυτά η ίδια είχε µερικούς φίλους και συγγενείς που την αγαπούσαν και τη λάτρευαν πραγµατικά και που τότε υποστήριξαν τη φιλία µας, που ακόµα και µέχρι σήµερα έχουν φιλικά συναισθήµατα για µένα. Τότε ήταν που µου ζήτησε εγγράφως να παράγω σε ταινία την αληθινή και τραγική ιστορία της οικογένειάς της, αλλά δυστυχώς στη µέση της ταινίας πολύ γρήγορα και αναπάντεχα χάθηκε και αυτή». «Στη µνήµη της ελπίζω να µου επιτραπεί να την τελειώσω γιατί της το είχα υποσχεθεί», ανέφερε ο ίδιος ο Μάρος, ο οποίος ενώ επισκέφτηκε πολλές φορές τον Σκορπιό παρουσία και της Χριστίνας κάποια καλοκαίρια, µετά την αποχώρησή της δεν ξαναγύρισε κι έτσι η ταινία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ Ο Βασίλης Μάρος στο «Κάτω από τους ουρανοξύστες» το 1957, οριστικά χαµένο σήµερα, ή «Στις φλόγες του Ατλαντικού» το 1994, ασχολήθηκε µε θέµατα ετερόκλητα έως και αντιφατικά - κάθε ταινία του είναι µία έκπληξη, µία ανατροπή της εικόνας της προηγούµενης. ∆ύσκολα ανακαλύπτει κάποιος µία ενιαία θεµατική. Ταινίες που έγιναν µε µικρή χρονική διαφορά, όπως το «Rock and Rol» ή η «Κατίνα Παξινού» είναι δύσκολο να αποδεχθείς ότι έγιναν από τον ίδιο δηµιουργό. Οι σταθερές που προσδιορίζουν και καθορίζουν µία γόνιµη πορεία σαράντα ετών είναι η µεγάλη του αγάπη για τον φακό. Πρόκειται για έναν εραστή της κάµερας. Ως οπερατέρ ή κάνοντας τη φωτογραφία σε ταινίες, η θητεία του στον κινηµατογράφο επικαίρων έχει σταθεί καθοριστική. Αυτόµατα και αστραπιαία θα συλλάβει το τυχαίο ή τη φευγαλέα στιγµή, θα εµπλουτίζει το θέµα µε έναν τρόπο που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί στο στάδιο της προετοιµασίας, θα αξιοποιήσει το απροσδόκητο του γεγονότος, είτε πρόκειται για µία χειρονοµία είτε για µία έκφραση είτε µία διαφορετική φωτοσκίαση του τοπίου. Σε όλες τις ταινίες του σέβεται τα θέµατά του χωρίς ναρκισσισµό και επιτήδευση. Οι ταινίες του, πέραν της καλλιτεχνικής τους αξίας, είναι ταυτόχρονα και ντοκουµέντα. Ο Βαµβακάρης στο «Μπουζούκι», η Νίνου, η Εσκενάζυ, η Συνοδινού, ο Τάσος και οι άλλοι καλλιτεχνικοί συντελεστές στον Λυκαβηττό στο «Ένα θέατρο γεννιέται», η συνέντευξη µε την Ελένη Βλάχου, µε τον Ανδρέα Παπανδρέου, το «Ελλάς χωρίς κολώνες», το «Σλήµαν» µε συνεντεύξεις του εγγονού του Σλήµαν, η Παξινού στην οµώνυµη ταινία, οι αφηγήσεις των επιζώντων ναυαγών και των γερµανικών πλοιάρχων στις φλόγες του Ατλαντικού, η εξονυχιστική έρευνα, η εκµετάλλευση παλαιών ντοκουµέντων, η στωικότητα απέναντι στα γεγονότα, το ξέφρενο µοντάζ του «Rock and Roll», ο οργιαστικός ρυθµός της ελεύθερης φόρµας, προδίδουν την εκρηκτική προσωπικότητά του. Ο δηµιουργός εξαφανίζεται µπροστά στην Παξινού που κινηµατογραφεί δύο χρόνια αργότερα, η αεικίνητη κάµερά του µε τις εντυπωσιακές γωνίες λήψης της µεγάλης ηθοποιού ή αργότερα η ενσυναίσθηση µε την οποία προσεγγίζει τον ζωγράφο Χαζηκυριάκο Γκίκα είναι χαρισµατικές όψεις της τεχνικής του. Τίποτα δεν κραυγάζει, όλα τελούνται χαµηλόφωνα. Ο Γκίκας µπροστά, ο Μάρος πίσω. Εκεί που όλα φαίνονται απλά, πιθανώς και εύκολα, η κατάκτηση της καθαρής φόρµας που δίνει στο θέµα τον χρόνο να αναπτυχθεί είναι αποτέλεσµα µιας µακράς πορείας συνειδητοποίησης που φανερώνει το ήθος του δηµιουργού. Προτεραιότητα έχει το θέµα, η έκφραση του δηµιουργού έρχεται στα µετόπισθεν. Μέσα από αυτό καθορίζεται το κινηµατογραφικό ήθος του Μάρου και αυτό χαρακτηρίζει όλες του τις ταινίες. Για λογαριασµό ξένων τηλεοπτικών δικτύων, ολοκληρωµένες και συχνά αφαιρετικές κινηµατογραφικές φόρµες αναδίδουν το δικό τους στοιχείο συνάµα µε τις ραδιοφωνικές ενηµερώσεις, µε σεβασµό στη δυναµική και την ιδιαιτερότητα του θέµατος και απέναντι στον άνθρωπο υπό το πρίσµα µιας οπτικής ουµανιστικής. ∆εν είναι µόνο µία σειρά πλανών αλλά κάτι πιο σύνθετο που ξεπερνάει το φιλµ και το µοντάζ και γίνεται ιδεολογία, µιας και ο δηµιουργός πάντα βρίσκει τρόπους να ανακαλύπτει πίσω από τα ιστορικά λαογραφικά και θρησκευτικά θέµατα την ανθρώπινη αξία.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ Η οπτική του κάνει το «Μπουζούκι» νεότερο από την ιστορία ενός µουσικού οργάνου ή ακόµα και από την ιστορία ενός µουσικού είδους. Η µουσική συνδέεται µε τα µεγάλα ιστορικά γεγονότα, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την Κατοχή, τη ζωή των καθηµερινών ανθρώπων στα λαϊκά κέντρα, ο χορός του παλιού µάγκα σε µία µεγάλη διάρκεια που του δίνει ένα δραµατικό µεγαλείο, κάποιοι που παζαρεύουν στην υπαίθρια αγορά, τα πρόσωπα, οι χειρονοµίες, 22 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

οι εκφράσεις σε ένταση ρυθµού κινηµατογραφικού είναι ο αγαπηµένος τρόπος του να προσεγγίσει τη ζωή. Στον «Κόσµο των Εικόνων» η εικόνα ως µέσω λατρείας και αντικείµενο τέχνης αποκτά αξία ανταλλακτική. Μια σχέση λυτρωτική και επώδυνη του ατόµου µε το εικόνισµα, το εσωτερικό δράµα, η χαµηλόφωνη επίκληση, η διάρκεια ενός µονοπλάνου που καθιστά το γεγονός µοναδική εµπειρία και για τον θεατή συνιστούν µεγάλης αξίας κινηµατογράφο. Τα αναστενάρια, οι πυροβάτες σε έκσταση, η λαϊκή ορθοδοξία που αφοµοιώνει τις πανάρχαιες τελετές, ταινίες που αποτελούν δοκίµια για το κάθε θέµα και ταυτόχρονα υπερβαίνουν κάθε όριο, µε την ποίηση και τη ζεστή ανθρωποκεντρική τους οπτική. Στην «Κάλυµνο», παίρνοντας αφορµή από τη ζωή των σφουγγαράδων, θα ενδιαφερθεί για τον αγώνα τους που καθορίζει και τον ρυθµό της ζωής τους, ειδικά τον φόβο του θανάτου, τη διαρκή αναµέτρηση µαζί του, τον επώδυνο αγώνα για την επιβίωση. Παράλυτοι σφουγγαράδες που γυρνάνε στα καφενεία και κάποιοι που δεν επιστρέφουν ποτέ κι ο απολογισµός του κέρδους 2,5 εκατοµµύρια δολάρια. Οκτώ παράλυτοι, πέντε νεκροί. Χωρίς φόβο η ποίηση του Μάρου είναι φτιαγµένη µε γήινα υλικά, µε τις αγωνίες του, τη δουλειά του, µε το τρυφερό χάδι της καθηµερινότητας που γίνονται σύµβολα µεταφυσικής κάτω από το ελληνικό φως. Η «Ελλάς χωρίς κολώνες», η πιο φιλόδοξη δουλειά του, ένα σύνθετο πολιτικοκοινωνικό ντοκιµαντέρ, αποτελεί ένα ολοκληρωµένο δοκίµιο για την Ελλάδα της δεκαετίας του ’60, όπου στέκεται ειρωνικά απέναντι στο πτώµα µιας χώρας που βρίσκεται σε µεταβατικό στάδιο και ταυτόχρονα στην περιπέτεια του ανθρώπου ανάµεσα στις συµπληγάδες της ιστορίας. Εκείνο που υφίσταται, οι συνέπειες των επιλογών της εξουσίας, οι αλυσίδες που ανεβάζουν τα καντήλια στα Μετέωρα, ο άνεµος που πνέει στο Σινά, οι χαµηλοί ήχοι και η κλειστοφοβική ατµόσφαιρα του υποβρυχίου του Ατλαντικού είναι απλώς ενδεικτικά της δηµιουργικής χρήσης του ήχου στον κινηµατογράφο. Η διάσωση πολύτιµων κινηµατογραφικών ντοκουµέντων που, πέραν της καλλιτεχνικής τους αξίας, αποτελούν µοναδικές στιγµές της ελληνικής ιστορίας, όπως είναι η περίπτωση της «Τραγωδίας του Αιγαίου», η ανακάλυψη και η διάσωση των κινηµατογραφικών ζουρνάλ λίγο πριν καταλήξουν πρώτη ύλη για τσατσάρες γίνονται στα χέρια του εικόνες µιας εποχής και θα αποτελέσουν µοναδικές και πολύτιµες ψηφίδες της συλλογικής µνήµης. Ο Χατζηκυριάκος Γκίκας είπε για αυτόν όταν συναντήθηκαν στην ταινία «Χατζηκυριάκος-Γκίκας»: «Ο Μάρος έχει µία προσωπική ιδιοφυΐα, στις ταινίες του διαλέγει τα θέµατά του προσωπικά ο ίδιος επειδή τα αγαπάει. Σαν κι εµένα, αγαπάει την Ελλάδα, το µάτι του είναι οξύ και δεν του ξεφεύγει η παραµικρή λεπτοµέρεια, είναι προσεκτικός, ελέγχει τα πάντα. Βασανίζεται, άοκνος και νευρικός, βρίσκεται σε µία συνεχή υπερένταση. Φέρεται απαράλλακτα σαν τον ζωγράφο µπροστά στο µουσαµά του και σαν το ζωγράφο πάλι µένει κατά βάθος ανικανοποίητος». Η Ακαδηµία Αθηνών κατά τη διάρκεια της βράβευσής του αναφέρθηκε στο έργο του ως εξής: «Τα θέµατα του Μάρου απασχολούν τους ερευνητές του λαϊκού µας πολιτισµού, τα σπουδαία λαϊκά δρώµενα που τα πλησιάζει µε σεβασµό και οι καταγραφές του θα βοηθήσουν σε µελλοντικές επιστηµονικές έρευνες». Ο Χρήστος Λαµπράκης κάποτε δήλωσε ότι «ο Βασίλης Μάρος, µε τον οποίο µου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ το µεγαλύτερο διάστηµα της δικής του σταδιοδροµίας του αλλά και της δικής µου, είναι αυτό το εκλεκτό και σπάνιο είδος των κινηµατογραφιστών που καταφέρνουν να συνδυάσουν µε επιτυχία την τέχνη τους µε τις απαιτητικές προϋποθέσεις της έγκυρης ιστορικής µαρτυρίας». Τη βιογραφία του που είχε αρχίσει να γραφεί συστηµατικά πλέον το 2000 στο αγαπηµένο του νησί, την Ύδρα, συνεχίζει ο γιος του Νίκος Μάρος, που σήµερα βρίσκεται στη φάση της ολοκλήρωσής της, ενώ ο ίδιος επιµελείται και το αρχείο του πατέρα του και τα τελευταία χρόνια εντείνει τις προσπάθειές του για τη δηµιουργία ενός ιδρύµατος µε το όνοµά του. Ο Νίκος Μάρος, γνωστός εικαστικός, ενώ ετοιµάζεται για τη µεγάλη του έκθεση στο Λουξεµβούργο, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αναφέρεται στη φιλία του πατέρα του µε τον Αλέκο Αλεξανδράκη που εκτιµούσε ως ηθοποιό, ως άνθρωπο και ως σκηνοθέτη. Μεγαλώνοντας στο Κολωνάκι, τον θυµάται να συχνάζει στην Πλατεία Κολωνακίου στο Remezzo, διατηρώντας φιλίες µε τον ιδιοκτήτη του, Μάκη Ζουγανέλη. Στενός του φίλος ήταν και ο Ντέµης Ρούσσος. Στα έργα της εικαστικής τέχνης του Νίκου διαβάζεις την ιστορία που πίσω από αυτήν πάντα κρύβεται ένας µονοµανής δηµιουργός και ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, που αντιµετωπίζει τις νέες κρίσεις και συρράξεις του σύγχρονου πολιτισµού µε αντικοµφορµιστικές φόρµες. Κληρονοµώντας το DNA του πατέρα του, είναι ένας πολίτης του κόσµου. Ο Νίκος Μάρος υπήρξε φωτογράφος µόδας σε διεθνή έντυπα. Φωτογράφιζε διάσηµα µοντέλα όπως η Λίντα Εβαγγελίστα, µέχρι να στραφεί αποκλειστικά στο χώρο των εικαστικών. Χρησιµοποιεί το φως και τη σκιά όχι κινηµατογραφικά, όπως ο πατέρας του, αλλά µε εικαστική µορφή. Αυτή την εποχή εργάζεται συστηµατικά δηµιουργώντας έργα µε τεχνολογία νέον για τη νέα του έκθεση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο Λουξεµβούργο, συνεπής στην εικαστική του πορεία. Στην έκθεσή του στο Μουσείο της Ύδρας, που τόσο αγαπούσε ο πατέρας του, τον Μάιο του 2019 η Νανά Μούσχουρη έγραψε ένα κείµενο αφιερωµένο σε αυτόν: «Αγαπητέ Νίκο... Πριν από χρόνια, νεαρή τραγουδίστρια τότε, είχα την τύχη να γνωρίσω τον πατέρα σου. Τον αγαπούσα και τον θαύµαζα πάντοτε πολύ, µέχρι που κάποια µέρα µετά από χρόνια βρεθήκαµε ξανά και συνεργαστήκαµε µε ενθουσιασµό σε ένα show για το BBC της Αγγλίας, έτσι γνώρισα και εσένα και άρχισα να σε θαυµάζω και να αγαπώ και το δικό σου έργο, ένα έργο τελείως διαφορετικό, µοναδικό και αξιοθαύµαστο. Σου εύχοµαι καλή επιτυχία στο ταλέντο που κατοικεί µέσα σου και σε εµπνέει να κάνεις αυτό που τόσο πολύ αγαπάς...». A

1. Με την πριγκίπισσα Σοφία στον «Λέοντα της Σπάρτης» 2. Με την Τζέιν Μάνσφιλντ διαβάζοντας µαζί της το σενάριο της ταινίας «Συνέβη στην Αθήνα» σε παραλία της Γλυφάδας 3. Το 1972 µε τον Τσιτσάνη οταν γυριζε την ταινία «Το Μπουζούκι» 4. Με την Μαργκότ Φοντέιν στον Παρθενώνα 5. Σε σκηνικό κεφιου ενώ γιορτάζει τα γενέθλια της Σοφία Λόρεν στη «Μεγάλη Βρεταννία» 6. Σήµερα ο Νίκος Μάρος επιµελείται το έργο του πατέρα του. Όνειρό του είναι η δηµιουργία ενός ιδρύµατος για τη διαφύλαξη και τη διάσωση του πολιτιστικού έργου τον πατέρα του.

➏

➊ ➎

➋

➌

➍

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 23

Επιμέλεια: τανια δελη

Young Carpo: Λαμπερό δέρμα με άρωμα ελληνικής φύσης - youngcarpo.com

▶

24 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Η περιποίηση της επιδερμίδας ξεκινάει πλέον από τη μικρή ηλικία χάρη στη Young Carpo και τα προϊόντα με αγνά φυτά και βότανα της ελληνικής και μεσογειακής φύσης. Κύριο συστατικό όλων των προϊοντικών συνθέσεων είναι το εκχύλισμα φύλλου ελιάς από την Κολοβή ποικιλία ελιάς της Λέσβου, ενώ συναντά κανείς

και άλλα φυτικά συστατικά, όπως τσάι του βουνού από την Κρήτη, σταφυλοκουκουτσέλαιο από τη Σάμο και μαστίχα από τη Χίο. H Young Carpo δημιούργησε αυτές τις κορυφαίες συνθέσεις φυτικών συστατικών ώστε κάθε προϊόν να αποδίδει το μέγιστο όφελος στο νεανικό δέρμα και να το βοηθά να λάμπει από υγεία.

DELUX Γυαλιά ηλίου Balenciaga

5 ελληνικά brands μ ε χ ε ι ρ ο π ο ί ητα π α ι δ ι κ ά ρ ού χ α κ α ι π α ι χ νί δ ι α Της Ελένη Μπεζιριάνογλου

COOCOOTALES

CONVERSE

Η Σοφία Παυλίδη ζωγραφίζει υπέροχα σχέδια στα ρούχα, ενώ δημιουργεί και μια ιστοριούλα που τα συνοδεύει και μπορεί να χρωματίσει κάθε παιδί με τις κηρομπογιές που επίσης περιέχονται στο πακέτο! Παιχνιδιάρικες ρίγες, αξιολάτρευτα ζωάκια και έντονα χρώματα είναι οι πρωταγωνιστές κάθε σειράς που ταξιδεύει μέσα από τους «μικρούς εξερευνητές» που τη φορούν. Τα υφάσματα είναι από 100% οργανικό βαμβάκι, σέβονται την ευαίσθητη επιδερμίδα των παιδιών και κατασκευάζονται στην Ελλάδα με την πολύτιμη βοήθεια μικρών επιχειρήσεων. Τα σχέδια τυπώνονται ψηφιακά με eco-friendly μελάνια, ώστε κάθε βήμα της κατασκευής να σέβεται το περιβάλλον. Σπευσίππου 29, Κολωνάκι, 6980040143, coocootales.com, IG: coocootales

Υφασμάτινα μποτάκια

GUCCI Γυναικείο άρωμα Gucci Bloom

YAMAMAY Σουτιέν με ενίσχυση €19,95

RENE DESIGNS Η Ρενέ παρακολουθούσε την κόρη της να μεγαλώνει και να ανακαλύπτει το δωμάτιό της και τον κόσμο ολόκληρο. Ξεκινώντας να φτιάξει ένα ξεχωριστό παιδικό δωμάτιο, συνειδητοποίησε ότι ο σχεδιασμός παιδικών επίπλων και παιχνιδιών τη γέμιζε χαρά και αποφάσισε να μοιραστεί τις δημιουργίες της μέσα από το brand Rene Designs. Χρησιμοποιώντας οικολογικά ξύλα και βερνίκια βαφής, φτιάχνει κούνιες, τσουλήθρες, τραπεζάκια, καροτσάκια και κουζίνες που είναι ασφαλή για τα παιδιά και αντέχουν για πολλά χρόνια. Τα καρεκλάκια με αυτιά λαγού θα τα έβαζα ακόμα και στο δικό μου δωμάτιο πάντως! Τσιμισκή 21, Θεσσαλονίκη, 6949141668, renedesigns.gr, IG: renedesigns_

AGATHA AND FRIENDS

L’ÓREAL PARIS Ορός ματιών Revitalift Filler με υαλουρονικό οξύ

DESIGUAL

Το καλύτερο χρώμα στον κόσμο είναι το χρώμα που σου πάει.

Crop ζακετάκι με λουλούδια

-Coco Chanel

Κουκλάκια πλεγμένα στο χέρι, με φαντασία και αγάπη για να γίνουν οι καλύτεροι φίλοι κάθε παιδιού. Αυτή είναι η φιλοσοφία των αδελφών Δήμητρα και Ειρήνη Σπηλιωτοπούλου. Όλες οι δημιουργίες αποτελούνται από 100% υποαλλεργικά νήματα, είναι χειροποίητες και προσεγμένες ώστε τα παιδιά να απολαμβάνουν το παιχνίδι τους με απόλυτη ασφάλεια. Κάθε κουκλάκι είναι διαδραστικό και τα παιδιά μπορούν να το χτενίσουν, να το κουρέψουν και να του αλλάξουν ρούχα. Επίσης, μπορείς να παραγγείλεις και το δικό σου ξεχωριστό κουκλάκι αν θέλεις. agathaandfriends.gr, 6974509769, IG: agatha_and_friends

YOUTH LAB. Αναπλαστικός ορός ματιών Retinol Reboot €37,50

CALZEDONIA Γυναικείες κάλτσες €6/ζευγ.

MODIVO

SWATCH

Ορειβατικά παπούτσια Steve Madden €112

Ρολόι Star Mom €95

SMALLS Όνομα και πράμα, αφού οι δημιουργίες αυτού του brand προορίζονται για νεογέννητα και βρέφη. Μίνιμαλ αισθητική, gender neutral φιλοσοφία, πιστοποιημένα οργανικά υφάσματα, άνετα και πρακτικά σχέδια. Φορμάκια, αξεσουάρ, πετσετάκια μπάνιου, χρωματιστές «σαλιάρες», αλλαξιέρες και καλάθια από rattan, ξύλινα παιχνίδια… εδώ θα βρεις όλα όσα θα βοηθήσουν στην ομαλότερη προσαρμογή του μωρού και των γονιών σε μια νέα καθημερινότητα. Αγαπημένο φορμάκι ολοχρονίς το «τσουρέκι» αλλά και το «μαμάκιας». Smallsbabyshop.com, IG: smallsbabyshop

MAC Κραγιόν από τη σειρά Wild Cherry €27,50

OH MY HUG Η Έλενα Πασσά ξεκίνησε να δημιουργεί μοναδικά, χειροποίητα παπούτσια αγκαλιάς για τα μωρά των φίλων της, και η ανταπόκριση ήταν τέτοια που τελικά γεννήθηκε το brand «Oh My Hug». Επιλέγει γνήσιο δέρμα ποιότητας για τα παπουτσάκια που μπαίνουν εύκολα στο ποδαράκι του παιδιού (αλλά βγαίνουν δύσκολα) και είναι τόσο ελαφριά και μαλακά, που του δίνουν την αίσθηση ότι είναι ξυπόλυτο. Ζωηρόχρωμα sneakers με λουλουδάκια και γούνες, γλυκούλικα μποτάκια με φιόγκους και κρόσσια, κάθε ζευγάρι είναι χειροποίητο και κατασκευάζεται αποκλειστικά κατόπιν παραγγελίας. ohmyhug.gr, IG: ohmyhug

BENETTON Πλεκτό τοπ, από τη συλλογή JCC x UCB €40

ECOALF Γυναικείο μπουφάν

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 25

©Netflix

Glamazon

Γιατί μας αρέσουν

οι σειρές και οι ταινίες εποχής;

©Netflix

Της ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΚΟΥΤΣΟΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

26 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Απόδραση στην απέραντη πράσινη αγγλική εξοχή υπό το βλέμμα της Μάγκι Σμιθ

Π

άνω στον γαλαζοαίματο καμβά απλώνεται το πράσινο της αγγλικής εξοχής και πινελιές με βολικούς μπαμπάδες, γκρινιάρες μαμάδες, ξιπασμένους συγγενείς, προβλήματα που δεν είναι και τόσο προβλήματα, μπούκλες, περίτεχνα χτενίσματα, ταφταδένια φορέματα, pouring rain, τζάκια που τριζοβολούν, χειροφιλήματα, υποκλίσεις, χοροί, τραγούδια, εκπληκτικά στρωμένα τραπέζια για τριάντα άτομα, έρωτες, πολύ savoir vivre και πελώριες επαύλεις με προσωπικό που καθαρίζει, ντύνει, μαγειρεύει, συγυρίζει, ξεσκονίζει, φροντίζει και σερβίρει το τσάι στην ώρα του, μαζί με ένα βουνό από βουτήματα και σάντουιτς αγγουριού στους λαμπερούς ασημένιους δίσκους. Γιατί μας αρέσουν τόσο πολύ οι σειρές και οι ταινίες εποχής; Τις λατρεύουμε, και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι «σκίζουν». Λίαν συντόμως βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες το «Downton Abbey: A New Era», το σίκουελ της πασίγνωστης σειράς, ενώ ετοιμάζεται για λογαριασμό του Netflix μια ακόμα μεταφορά του «Persuasion» της Τζέιν Όστεν, αυτή τη φορά με την Ντακότα Τζόνσον στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το παραμυθένιο «Bridgerton» επέστρεψε για δεύτερη φορά πιο σέξι παρά ποτέ και καταναλώθηκε ήδη σαν ζεστό παντεσπάνι, το περίφημο «Crown» λατρεύτηκε και έχει δημιουργήσει φανατικούς θεατές. Το «Anne with an E» επίσης, για να αναφέρω δυο-τρεις σειρές. Πόσες φορές θα ξαναδούμε το «Ρride and Prejudice», το «Atonement», την ταινία «The Favourite» του Γιώργου Λάνθιμου ή τη «Marie Antoinette» της

Σοφίας Κόπολα. Φανατικούς έχει και το «The Darkest Hour» του Τζο Ράιτ, ο οποίος σκηνοθέτησε και την «Άννα Καρένινα» με την Κίρα Νάιτλι, μια ταινία που ερωτεύτηκα. Υπέροχη η Νάιτλι, εξαιρετικός ο Τζουντ Λο, αγγελικός ο Άαρον Τέιλορ Τζονσον ως κόμης Βρόνσκι, δεν βρίσκω λόγια για τη μουσική του Ντάριο Μαριανέλι. Απόδραση, χαλάρωση, πολυπρόσωπο καστ Και δεν βαριέσαι, και ξεφεύγεις. Το δράμα εποχής προσφέρει μια παρηγορητική αίσθηση χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς. Ξαλαφρώνεις. Το λέμε και απόδραση καθώς νοερώς μπορούμε να περπατήσουμε στο πλακόστρωτο μιας εποχής στην οποία δεν ζούμε, αλλά μεταφερόμαστε εκεί. Μπορεί να είναι και η αισθητική, τόσο διαφορετική από τη σημερινή. Ή και η διαπίστωση ότι και οι αριστοκράτες έχουν τα ζόρια τους. Οι λόγοι που παθιαζόμαστε με τις σειρές εποχής είναι πολλοί. Θέαμα, πολυτέλεια, γενναιοδωρία στα φρου-φρου, στα αρώματα και στα χρώματα. Και συνήθως είναι πολυπρόσωπες οι σειρές, ατέλειωτο το καστ. Τέτοιο που δεν βλέπουμε καθημερινά. Όλα αυτά μαζί και με καλές ερμηνείες –συνήθως– αποτελούν εγγύηση για ατέλειωτες ώρες ονειροπόλησης και για ένα ταξιδάκι διαφυγής από τη ρουτίνα και τις έγνοιες. Υπέροχα κοστούμια, καπέλα, άμαξες, σκηνικά σαν ζαχαρωτό με πολύτιμα πετράδια. Ας ξαναδώ το «Bridgerton», όπου εκτός από τους υπερωραίους, η Βασίλισσα Σάρλοτ και η Πενέλοπι κλέβουν την παράσταση μαζί με τη Λαίδη Ντάνμπερι. Αρσενικό και παλιά δαντέλα ή τσάι και (όχι απαραίτητα) συμπάθεια. Και στα καπάκια «Downton Abbey». A

ΤΕΧΝΗ

ΜΟΥΣΙΚΗ

ΘΕΑΤΡΟ

ΓΕΥΣΗ

ΒΙΒΛΙΟ

ΣΙΝΕΜΑ

T Bruno Beltrão / Grupo de Rua για πρώτη φορά στη Στέγη

ο να µένεις σε κίνηση είναι συνειδητή πολιτική πράξη. Αυτό υποστηρίζει ο Βραζιλιάνος Bruno Beltrâo θεωρώντας τον χορό όχι απλά τέχνη αλλά και κίνηµα αντίστασης. Στις χορογραφίες του αφουγκράζεται τους έντονους κραδασµούς στην πολιτική ζωή της πατρίδας του και τους µεταφράζει σ’ ένα ακραίο σωµατικό παλµό, σαν µια αντίδραση στις ακροδεξιές πρακτικές και στη βαρβαρότητα της κυβέρνησης Μπολσονάρο. Για πρώτη φορά ο βραβευµένος χορογράφος έρχεται από τις γειτονιές του Ρίο ντε Τζανέιρο στη Στέγη του Ιδρύµατος Ωνάση µε την παράσταση «New Creation» που θα δούµε στις 29 και 30 Απριλίου. Ο Beltrâo ίδρυσε την οµάδα του Grupo de Rua το 1996 ενώ ήταν µόλις 16 ετών. Σήµερα θεωρείται ένας από τους σηµαντικότερους ανανεωτές της σκηνής του hip hop, µε παγκόσµια αναγνώριση για τα έργα υψηλής έντασης και χορευτικής δεξιοτεχνίας που δηµιουργεί. Εµπλουτίζοντας την urban dance µε τις αρχές του σύγχρονου χορού, ο 42χρονος σήµερα χορογράφος πέτυχε να «βάλει» το hip hop στις µεγάλες σκηνές χορού του πλανήτη.

© KERSTIN BEHRENDT

I NF O: ∆ιεθνής Συµπαραγωγή Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύµατος Ωνάση, Συγγρού 107. Στις 29 & 30.04.2022, 20:30.

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 27

Athens Re-loaded Χορός, θέατρο, εικαστικά, συναυλίες, παιδικά εργαστήρια. Η πόλη επιστρέφει σε γνώριμους ρυθμούς με γεμάτη την πολιτιστική ατζέντα

AINAALEGRE FANDANGO ©CHRISTOPHE RAYNAUD DE LAGE

Μη χάσετε αυτή την εβδομάδα

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

➊ To Spring Forward πιάνει Ελευσίνα Μετά τη Λιουµπλιάνα, το Μπασάνο ντελ Γκράπα, τη Ζυρίχη, την Ουµέα, τη Βαρκελώνη, το Πίλζεν, το Βιτρύ-συρ-Σεν και τη Σόφια, είναι η σειρά της Ελευσίνας να φιλοξενήσει το Spring Forward που υπογράφει το Aerowaves, το µεγάλο ευρωπαϊκό δίκτυο για τον σύγχρονο χορό. Από τις 28/4 έως την Πρωτοµαγιά περισσότεροι από 250 επαγγελµατίες του χορού από 16 χώρες µάς προτείνουν 25 παραστάσεις σε πέντε χώρους. Στο Παλαιό Ελαιουργείο, την Ελαιουργική, το 2ο & 4ο Γυµνάσιο Ελευσίνας και στο Γήπεδο ∆ασκαλάκη αναµένουµε µεταξύ άλλων το «Vanishing Point» των ∆άφνης Αντωνιάδου, Αλέξανδρου Βαρδαξόγλου και Κωνσταντίνου Σκουρλή, το «Soirée d’études» του Cassiel Gaube, το «Comme un symbole (σύντοµη εκδοχή)» των Cie Al-Fa/Alexandre Fandard, το «HOLE IN SPACE» των Diego Tortelli & Miria Wurm, αλλά και οµάδες από την Ιαπωνία, την Ταϊβάν και την Κορέα, την Αρµενία. Η αυλαία λήξης θα πέσει µε το «Gran Bolero» του Jesus Rubio Gamo, µια χορογραφία που εξερευνά τα σύνορα µεταξύ ελαφρότητας και βαρύτητας και τη λεπτή γραµµή που χωρίζει την ευχαρίστηση από την εξάντληση. Είσοδος ελεύθερη, απαραίτητη η προκράτηση θέσεων

➋ Θραύσματα της performance RAGADA

➍ Ο Μάριος Φραγκούλης σε τζαζ ρυθμούς so many choices only one voice

Σε συνέχεια της επιτυχηµένης παρουσίασης των «Θραυσµάτων της performance RAGADA» τον Μάρτιο, στο πλαίσιο της έκθεσης σύγχρονης τέχνης «PERFORMANCE ROOMS 2022» από την Αίθουσα Τέχνης Καππάτος, ο Mario Banushi επανέρχεται µε µια νέα εκδοχή του έργου σε έναν απρόβλεπτο χώρο στην Ηλιούπολη. Με τη «RAGADA», έργο αφιερωµένο στη µητρότητα και τη δηµιουργία, ο Mario Banushi, µε τις performers Χρυσή Βιδαλάκη, Ξένια Ντάνια και Aulona Lupa, ανασυστήνει προσωπικές σκηνές από την παιδική του ηλικία στην Αλβανία και γεννά τη µορφή της µητέρας του σε µια παράσταση που δηµιουργείται µέσα από θραυσµατικές εικόνες που ζωντανεύουν µπροστά µας σαν ένα τρυφερό pop-up παραµύθι.

Τη συναυλία οργανώνει ο Σύλλογος Θυάτειρα, και µέρος των εσόδων θα διατεθεί για την αναβάθµιση του ιατρικού εξοπλισµού του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκοµείου Αθηνών

Θέατρο στη Σάλα (Κολοκοτρώνη 7, Ηλιούπολη) 4 - 8 Μαΐου & 11 - 15 Μαΐου 2022 για 10 µοναδικές παραστάσεις µε περιορισµένο αριθµό θέσεων

➌ Νέα ελληνικά έργα στο «Πορεία»

28 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

© MARIO BANUSHI

Της IΩΑΝΝΑΣ ΓΚΟΜΟΥΖΑ

¡éá îá ëáôáøöòéóôåÝôå óôïù÷ ïäèçïà÷ ôè÷ A.V., óôåÝìôå äåìôÝá Æàðïù 2 åâäïíÀäå÷ ðòéî áðÞ ôèî ðòïçòáííáôéóíÛîè èíåòïíèîÝá. Æáøùäòïíéëñ÷ óôè äéåàõùîóè Ìáò. Æòéëïàðè 22, 10679 °õÜîá Ü óôï fax 210 3617310 Ü óôï avguide@athensvoice.gr

Μεγάλωσε µε τη µουσική των Φρανκ Σινάτρα, Έλα Φιτζέραλντ, Ντiν Μάρτιν, Νατ Κινγκ Κόουλ, Λάιζα Μινέλι και στις 28 Απριλίου (στις 20:30) έρχεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ανοίγοντας τις παρτιτούρες του σε αγαπηµένα τραγούδια όπως τα «Strangers In The Night», «Unforgettable», «When I Fall In Love», «Autumn Leaves», «My Baby Just Cares For Me», αλλά και νέες συνθέσεις. Μετά τη sold out συναυλία στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού και την κυκλοφορία του οµότιτλου άλµπουµ, o Μάριος Φραγκούλης συναντά ξανά το αθηναϊκό κοινό συµπράττοντας µε την Big Band, που διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός. Μαζί µε τον συνάδελφο και φίλο του από τον Καναδά, Marc Devigne, ο οποίος εµφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, θα ερµηνεύσουν µελωδικά ντουέτα αλλά και τραγούδια από το διεθνές ρεπερτόριό τους.

Ένα θρίλερ για µια βίαιη γέννα και ένα σπίτι που σαν µαύρη τρύπα ρουφάει το παιδί είναι το «Labor», το νέο έργο της Ανθής Τσιρούκη που προέκυψε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του Θεάτρου Πορεία. Ανεβαίνει από τις 3 Μαΐου σε σκηνοθεσία της Έµιλυ Λουΐζου µε τους Στέλιο Μάινα, Ιωάννα Παππά και Ορέστη Χαλκιά στη διανοµή. Σηµειωτέον ότι από τις 6 Μαΐου στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Νέο Αίµα» έρχεται στο «Πορεία» και το «Νυχιάνγκ» της Ευαγγελίας Γατσωτή.

➎ Cattelan, Armleder και Tiravanija στον Πειραιά Αφιερωμένη εξαιρετικά στο εικαστικό βιβλίο η νέα πρόσκληση από το The Intermission. Από την Παρασκευή 29 Απριλίου (εγκαίνια από τις 7 μ.μ.) υποδέχεται την Three Star Books με μια έκθεση σχεδιασμένη από τον γαλλικό εκδοτικό οίκο αποκλειστικά για τον χώρο στον Πειραιά (Πολυδεύκους 37Α). Μέρος της σκηνογραφίας, μάλιστα, αποτελεί και η γραμματοσειρά που σχεδίασε η Elvire Bonduelle και θα κοσμεί τους τοίχους. Κι από υλικό; Εκδόσεις με την υπογραφή διάσημων καλλιτεχνών, όπως οι Maurizio Cattelan, John Armleder (Left), Seth Price (Model for a one page book), Rirkrit Tiravanija (Once upon a time), AA Bronson (After general idea), αλλά και δημιουργίες των Elvire Bonduelle (So far so good), Liz Deschenes (Registration) και Cheryl Donegan / Kenneth Goldsmith (Peels).

ΜΗΝ ΤΟ ΧΑΣΕΙΣ

➏ Εξομολογήσεις σε ένα σπίτι στην Κυψέλη Σ’ αυτή την επιθυμία της εποχής μας να αποκαλύπτουμε την «αλήθεια» βασίζεται το «Confess/ Εξομολογηθείτε», η νέα περφόρμανς της ομάδας Νοητή Γραμμή με αφετηρία κείμενα των Σάκη Σερέφα, Ανδρέα Φλουράκη, Μαρίας Γουλή και άλλα που προέκυψαν από την τεχνική του devised theatre. Στα δωμάτια ενός σπιτιού στην Κυψέλη πέντε ηθοποιοί (Καλλιρρόη Μυριαγκού, Σοφία Λιάκου, Όλγα Ποζέλη, Κωσταντής Μιζάρας, Βασίλης Καζής) έρχονται να μας συναντήσουν κατά μόνας ή δυο, τρεις θεατές το πολύ κάθε φορά, έχοντας ακατάσχετη διάθεση για εξομολογήσεις. Μια ιδιωτική θεατρική εμπειρία, όπως αρμόζει σε μια εξομολόγηση, από τις 30 Απριλίου στο 1927 art space (Κυψέλης 35)

➐ Μια Κινέζα στα Δύο Χωριά Mέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία εξερευνά τις παιδικές φαντασιώσεις, τα φετίχ και την ταυτότητα, με αφετηρία την ιστορία και τον μυστικισμό. Η πρακτική της καθοδηγείται από την επιθυμία να «αναβιώσει» τις ευαισθησίες του Ροκοκό, ζωγραφίζοντας πληθωρικές γυναικείες φιγούρες. Η ποπ κουλτούρα του Instagram και τα στερεότυπα γυναικείας ομορφιάς (τα στήθη από σιλικόνη, τα πλούσια φορέματα, τα ενθέματα γλουτών, τα φετίχ κομπινεζόν) πρωταγωνιστούν στους καμβάδες της Xu Yang. Στην πρώτη της ατομική στην Ελλάδα με τίτλο «Therefore I am» (Άρα υπάρχω), η 26χρονη Κινέζα, η οποία ζει και εργάζεται στο Λονδίνο, παρουσιάζει μια σειρά από ελαιογραφίες με στοιχεία που παραπέμπουν στο drag, το κουίρ, την τροποποίηση σώματος με χειρουργική επέμβαση, το μέικ απ, τη μόδα, τα θηλυκά αφηγήματα. Η έκθεση έρχεται ως επιστέγασμα της καλλιτεχνικής διαμονής της στα Δύο Χωριά και θα εγκαινιαστεί στις 4 Μαΐου με περφόρμανς της Xu ειδικά για τον χώρο στη Νέα Φιλοθέη (Μαντζουράκη 16)

➑ Πρωτομαγιάτικη γιορτή στο ΚΠΙΣΝ Τα πιτσιρίκια θα φτιάξουν πήλινα μαγιάτικα στεφάνια και έντομα από χαρτί, θα ανακαλύψουν το παραδοσιακό έθιμο του μαγιόξυλου παίζοντας με κορδέλες και λουλούδια και θα μάθουν για την ανοιξιάτικη φύση. Τα μεγαλύτερα παιδιά (από 8 ετών και άνω) θα τραβήξουν κουπί κάνοντας καγιάκ στο κανάλι. Κι όλοι μαζί θα έχουμε την ευκαιρία να υποδεχτούμε τον Μάη σε φόντο πράσινο με μουσική, χορό και συναντήσεις. Αυτή την Κυριακή στο ανθισμένο πάρκο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος η βόλτα έχει και μπόνους δωρεάν δράσεις. Το μεσημέρι, από τις 12:30 οι Wedding Singers έρχονται στο Ξέφωτο για μια συναυλία με ατμόσφαιρα 90’s, ενώ το απόγευμα (από τις 18:00) στο Canal Café οι Rudy Roots δίνουν τον ρυθμό με swinging beats και ξεσηκωτικές μελωδίες. Παράλληλα, στον Μεσογειακό Κήπο ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης θα ανταλλάξει απόψεις με το κοινό με αφορμή το βιβλίο του «Φυσικές Ιστορίες», ενώ δυο από τα Σινιάλα, τα εμβληματικά γλυπτά του Takis θα δεσπόζουν στη Μικρή Αγορά. Η είσοδος είναι ελεύθερη, με απαραίτητη την προεγγραφή για τα εργαστήρια στο snfcc.org/ MayDaySNFCC

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 29

ΓΕΥΣΗ

Η ΑΓΝΩΣΤΗ «ΒΑΡΒΑΚΕΙΟΣ» Ο Θανάσης Βασίλαινας µε τον σεφ του Μάνο Γαρνέλη και τον Σωκράτη Σκλάβο, τον ιχθυοπώλη της Αγοράς

Ό,τι λαχταρήσεις θα το βρεις στην κρυφή, σκεπαστή Αγορά των Ποντίων της Καλλιθέας Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΜΠΟΣΟΥ Φωτό: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ «10 χρόνια ταξιτζής στην Αθήνα, δεν γνωρίζω την αγορά που λες», µου λέει ο οδηγός του ταξί όταν του ζητάω να µε πάει στη σκεπαστή αγορά της Καλλιθέας. Αυτό από µόνο του είναι ιντριγκαδόρικο, και βασικά επιβεβαιώνει ότι η «Αγορά των Ποντίων», όπως αλλιώς τη λένε, είναι ακόµα άγνωστη στους πολλούς. Και πώς να µην είναι δηλαδή, όταν στον πολύβουο δρόµο της Γρυπάρη, όπου βρίσκεται η µπροστινή της είσοδος, τα φορτωτικά σταµατούν συνεχώς µπροστά και την κρύβουν από το µάτι των περαστικών. Κάποιοι από αυτούς µόνο πονηρεύονται όταν βλέπουν να προβάλλει πίσω από τα διπλοπαρκαρισµένα φορτηγάκια µια γιαγιά µε τσάντες γεµάτες χόρτα ή κάποιος γνωστός σεφ µε σακούλες ψάρια στα χέρια. Αφού πλησιάσουν, αποκαλύπτεται µπροστά τους µια µικρογραφία της Βαρβακείου. «Τρία ευρώ ο κολιός να χαίρεσαι να τρως». Αυτή η ατάκα ήταν η πρώτη που άκουσα µπαίνοντας στην αγορά, αρκετή για να µε κάνει να την αγαπήσω πριν ακόµα τη διασχίσω ολόκληρη. Ένας βετεράνος «φλανέρ» των αθηναϊκών παζαριών αµέσως θα παρατηρούσε τις διαφορές της σε σχέση µε τις υπόλοιπες. Πιο «σφιχτή» και οικογενειακή, anti-mainstream, πολύχρωµη χωρίς µυρωδιές στην ατµόσφαιρα, κλειστή από πάνω µε ελενίτ αλλά πολύ φωτεινή ταυτόχρονα. Τι µπορείς να βρεις στους πάγκους της; Oστρακοειδή και ψάρια, «χορταράδικα», κρεατικά, αρµένικα αλλαντικά και τουρσιά κάθε είδους, ακόµα και σιροπιαστά. Από τους πιο διάσηµους της αγοράς είναι αυτός µε την επωνυµία Petropoulos Mare (2109566970), όλοι όµως τον ξέρουν ως «ο πάγκος του Λάµπρου µε τα όστρακα». Μύδια (4 ευρώ το κιλό), κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, ψίχα αχινού και πίσω τους εδώ και 17 χρόνια ο Λάµπρος Αδάµος. Με ένα µαχαιράκι τα ανοίγει, µε ένα συρµατάκι τα γυαλίζει λίγο εξωτερικά αν χρειάζονται, σου δίνει και συµβουλές, ποια από αυτά γίνονται κα30 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Η πρόεδρος της Αγοράς Χρυσούλα Καπίρη

Ποικιλία τουρσιών στον Μπατανιά

Το κρασί σου θα το πάρεις από το «Βαρέλι»

Για παστουρµάδες και παστά στο ντελικατέσεν του Μπατανιάν

Ο Λάμπρος Αδάμος στον πάγκο με τα φρέσκα όστρακα

Ο Κώστας Χατζηκίδης στο μανάβικό του «Λίτσα», διάσημο για τα χορταρικά του

Φημισμένα σιροπιαστά στον «Φούρνο της Αγοράς»

Για εκλεκτά τυριά στο «Τυροκομείο Παραμυθιάς»

λύτερα αχνιστά ή σαγανάκι, σε ποια τους πάει η μουστάρδα και πώς το μυδοπίλαφο θα γίνει καλύτερο με τα μυρωδικά της Λίτσας στη γωνία πιο πάνω. Οι έμποροι βοηθούν ο ένας τον άλλον, αρκετοί από αυτούς είναι Πόντιοι 3ης γενιάς που μεγάλωσαν μέσα στην αγορά και κληρονόμησαν τα μαγαζάκια που έστησαν οι δικοί τους το 1953, όταν έφτασαν στην Καλλιθέα. Ο Κώστας Χατζικίδης είναι ένας από αυτούς. Στο μανάβικό του Λίτσα (2130430027) έχει τοποθετήσει τεχνηέντως όλα μαζί τα λαχανικά που συνθέτουν το μπριάμ – για να μη χρειαστεί να παιδευτείς για να θυμηθείς τα υλικά για να το φτιάξεις. Η «Λίτσα» όμως είναι περισσότερο διάσημη για τα χορταρικά της: πικροράδικα Παρνασσού, «ιταλικά» Μεγάρων, αντίδια, παντζάρια, άγρια σπαράγγια, σέλερι Xαλκίδας, βρούβα «εκλεκτή», φρέσκα μαρουλάκια, βουνίσιοι ζοχοί, σταμναγκάθι Κρήτης κ.ά. «Του τουρσιού» γίνεται ακριβώς απέναντι, στον Μπατανιάν (2109562265). Ο Αρμένης που ήρθε πρόσφυγας το ’20 στην Καλλιθέα από την Καισαρεία άνοιξε παστουρματζίδικο, και η οικογένεια του ακόμα και σήμερα συνεχίζει την παραγωγή και πουλάει ανατολίτικα αλλαντικά και τουρσιά στη σκεπαστή αγορά της Καλλιθέας. Τσιροσαλάτα ξιδάτη, τονολακέρδα λαδιού, παστουρμά θαλάσσης –δηλαδή βακαλάο καπνιστό όπως τον λένε, ρέγγα παστή ή βακαλάο υγράλατο, 16 διαφορετικές εκδοχές της ελιάς, πίκλες, κουνουπίδια, κάπαρη και βολβιά τουρσί– αν είσαι μερακλής, όλα θα τα βρεις εκεί. Στου Σωκράτη (2109569852) θα πας για ψάρια, ή όπως λέει και ο ίδιος για «ελληνικά αλιεύματα ποιότητας». Eκεί έχεις να διαλέξεις ανάμεσα σε περισσότερα από 50 είδη ψαριών και θαλασσινών, αλλά θα σε εντυπωσιάσει το σαλάχι που θα σου πει κι ο ίδιος πώς φτιάχνεται βραστό, τηγανητό ή ψητό. Κάνει και διανομή σε σπίτια όπως και η διπλανή επιχείρηση Τυροκομείο Παραμυθιάς, με τυριά και όσπρια (2160709839) όπου θα βρεις μεταξύ άλλων χύμα κόκκινη φακή που «χτυπάει» στο μάτι, ρύζι μπασμάτι, πλιγούρι και φάβα ελληνική. Το κρασί σου θα το πάρεις από το Βαρέλι (211411788 8), το οινοπωλείο της αγοράς. Τυρνάβου, Νάουσας, Σαντορίνης, Κρήτης, Νεμέας, Λήμνου αλλά και από τη Ζίτσα των Ιωαννίνων. Μέχρι και ζουμερούς μπαμπάδες έχει η αγορά στον Φούρνο της Αγοράς (2130448727). Καρυδόπιτα, σοκολατόπιτα, σαραγλί, κανταϊφάκια, μπακλαβά, και όλα τα είδη παξιμαδιού, σφακιανά, από χαρούπι, κριθαρένια, λαδιού, καλαμποκιού, σικάλεως, εφτάζυμο και ένα σωρό ακόμα παρελαύνουν στα ράφια. Αυτή που φροντίζει για όλα τους, εδώ και 25 χρόνια είναι η Χρυσούλα Καπίρη, πρόεδρος της αγοράς. Φουρνίζει για όσους επισκέπτονται την αγορά με την ίδια αγάπη που φουρνίζει για τους αγαπημένους της στο σπίτι, μου λέει. «Η Αγορά είναι το δεύτερο σπίτι μου. Η στιγμή που την αγάπησα όμως πιο πολύ ήταν όταν άρχισα να φέρνω εδώ τα παιδιά μου, να τα βλέπω να μεγαλώνουν και να κρύβονται ανάμεσα στα ζαρζαβατικά παρέα με τα παιδάκια των άλλων εμπόρων, να απλώνουν το χέρι αυθόρμητα και να τσιμπάνε φράουλες από τα κεσεδάκια στους πάγκους. Ο ένας από τους δυο, ο Παναγιώτης έφυγε στη Φινλανδία, ο δεύτερος, ο Σπύρος, παρέμεινε στην αγορά, φτιάχνει τα γλυκά του φούρνου μας και στέλνει ταψιά και στον μεγάλο στο εξωτερικό. Συνολικά στην αγορά βρίσκονται 60 μαγαζιά, μικρά σε τετραγωνικά αλλά μεγάλα σε ιστορία. Για να επιβιώσουν, οι νέοι που τα διαδέχθηκαν έχουν βάλει υπηρεσίες ντελίβερι, προσπαθούν να τονώσουν την εξωστρέφεια της αγοράς μας, να ικανοποιήσουν κι αυτόν που δεν είναι σταθερός πελάτης από την περιοχή, ώστε να τον κερδίσουν για πάντα. Όποιον βλέπω να φεύγει φορτωμένος με τσάντες τον κερνάω κι ένα κουλουράκι». Ανοιχτή αγορά Καλλιθέας, Γρυπάρη 134 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 31

ΣΙΝΕΜΑ Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΪΜΑΚΗ

criticÕs CHOI

CE

Kerr * Σκηνοθεσία: Ταϊφούν Πιρσελίμογλου Πρωταγωνιστούν: Ερντέμ Σενοτσάκ, Τζέιλ Αρικάν, Ρίζα Ακίν

Ο Καν ειδοποιείται για τον θάνατο του γέρου πατέρα του κι επιστρέφει στο χωριό του. Εκεί θα γίνει ο μοναδικός μάρτυρας ενός φόνου και θα υποχρεωθεί από τις αστυνομικές αρχές να μείνει στο χωριό μέχρι να ολοκληρώσει τη χρήσιμη κατάθεσή του. Την ίδια ώρα οι κάτοικοι του χωριού τον αντιμετωπίζουν με εμφανή καχυποψία και προσπαθούν να καταλήξουν σε ασφαλές συμπέρασμα για το αν μοιάζει ή όχι με τον πατέρα του!

Έ

JUST THE FACTS Kerr ***½ Ελληνοτουρκική φιλία Η μνήμη του δολοφόνου ** Ο Μάρτιν Κάμπελ σκηνοθετεί Λίαμ Νίσον Τα πάντα όλα **½ H δύναμη της καθημερινότητας κόντρα στο χάος του σύμπαντος Ο κήπος των Φίντζι Κοντίνι ***½ To πιο ώριμο έργο του Βιτόριο ντε Σίκα Αίνμπο, πριγκίπισσα του Αμαζονίου Στα βάθη του Αμαζονίου

να ευρηματικό σεναριακά και πανέμορφο οπτικά (η συνδρομή του διευθυντή φωτογραφίας Ανδρέα Σινάνου είναι καθοριστική) θρίλερ είναι το «Kerr» του πολυσχιδή τούρκου καλλιτέχνη Ταϊφούν Πιρσελίμογλου, που εκτός από σκηνοθέτης είναι επίσης συγγραφέας και ζωγράφος. Πρόκειται για μια τουρκογαλλοελληνική συμπαραγωγή καθώς εκτός του μόνιμου σχεδόν παραγωγού στα φιλμ του Πιρσελίμογλου, του Νίκου Μουστάκα, στους συντελεστές της ταινίας συναντάμε ακόμη τον συνθέτη Νίκο Κυπουργό ο οποίος κέρδισε μάλιστα το βραβείο μουσικής στο φεστιβάλ της Αττάλειας για το τζαζ αποχρώσεων υπέροχο θέμα του. Το «Kerr» είναι ένας καφκικός εφιάλτης (ο παγιδευμένος ήρωας δεν μπορεί να φύγει από το χωριό του το οποίο «πολιορκείται» από μια αγέλη αιμοβόρων αδέσποτων σκυλιών) που μέσω της σκοτεινής εμμονής του ήρωα σχολιάζεται η σύγχρονη τουρκική πραγματικότητα. Όπως και σε ένα παλιότερο φιλμ του («Sideway» του 2017) ο Πιρσελίμογλου τοποθετεί ξανά τους κατοίκους ενός χωριού στη μέση του κάδρου για να θίξει μερικά καίρια ερωτήματα. Τότε ήταν το «τέλος του κόσμου» που ανέπτυσσε τη συλλογιστική της αναγκαιότητας ενός Μεσσία που θα έφερνε την Αποκάλυψη στους τρομοκρατημένους πολίτες. Εδώ τα πράγματα δείχνουν ακόμη πιο σοβαρά και απαισιόδοξα καθώς η ελπίδα δεν μοιάζει να έρχεται από πουθενά για τη σημερινή Τουρκία του Ερντογάν. Ξεκάθαρη παραβολή με προφητικό χαρακτήρα (σημάδια πανδημίας απλώνονται σε όλο το χωριό) και ήρωα έναν απλό ανθρωπάκο που έρχεται αντιμέτωπος με μια νοσηρή κατάσταση η οποία δεν μοιάζει να έχει ούτε λογική εξήγηση αλλά, το σημαντικότερο, ούτε διαφυγή σωτηρίας. Καθώς οι μέρες προχωρούν οι ντόπιοι συμπεριφέρονται όλο και πιο περίεργα («τι πιστεύεις για την κατάσταση της χώρας;» είναι η ερώτηση που ακούει συχνά-πυκνά ο Καν) ενώ μια αδιόρατη εχθρότητα εναντίον του ήρωα αρχίζει να αποκτά σχήμα και μορφή όσο πλησιάζουμε προς τη λύση (;) του μυστηρίου. Κοινωνικό θρίλερ λιντσεϊκών αποχρώσεων αλλά και με ένα λυρικό υπόστρωμα πολιτικής αλληγορίας, το έξοχο «Kerr» διαθέτει ατμόσφαιρα μυστηρίου, ανεξήγητα φαινόμενα και μια διαρκή –όσο και αδιόρατη– απειλή θανάτου που φέρνει τον ήρωα σε συνθήκες πραγματικής ασφυξίας.

32 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

ακ ομ η

››› Επανέκδοση της κλασικής ταινίας του Βιτόριο ντε Σίκα «Ο κήπος των Φίντζι Κοντίνι» (Il Giardino dei Finzi Contini) (***½) με πρωταγωνιστές τους Λίνο Καπολίτσιο, Ντομινίκ Σαντά, Χέλμουτ Μπέργκερ και Φάμπιο Τέστι, η οποία απέσπασε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 1970 και περιγράφει τις περιπέτειες μιας εβραϊκής οικογένειας στη Φεράρα του 1938 λίγο πριν ο αντισημιτισμός κορυφωθεί. ››› Το animation «Αίνμπο, πριγκίπισσα του Αμαζονίου» αφηγείται την ιστορία της 13χρονης Αίνμπο που ζει με τη φυλή της στα δάση του Αμαζονίου. Όταν το μικρό κορίτσι ανακαλύπτει ότι όχι μόνο η φυλή του αλλά ολόκληρη η ζούγκλα απειλείται από άπληστους ανθρώπους, μαζί με τους δύο πνευματικούς συνοδοιπόρους Ντίλο και Βάκα θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει την καταστροφή.

«Κάθε απόρριψη ή απογοήτευση σε οδήγησε σε αυτήν ακριβώς τη στιγμή» (Τα πάντα όλα)

Αδιάφορη Μέτρια Καλή Πολύ καλή Εξαιρετική

* ** *** **** *****

☛ ÇMondayÈ και ÇΑγία ΈμυÈ για τα βραβεία Ιρις

Η μνήμη του δολοφόνου (Memory) **

Σκηνοθεσία: Μάρτιν Κάμπελ Πρωταγωνιστούν: Λίαμ Νίσον, Γκάι Πιρς, Μόνικα Μπελούτσι Ο Άλεξ Λιούις, πληρωμένος εκτελεστής που πραγματοποιεί τα συμβόλαια που του αναθέτουν με ακρίβεια και διακριτικότητα, αντιδρά στην τελευταία υπόθεση καθώς αντιτίθεται στον προσωπικό κώδικα τιμής του. Ο νεοζηλανδός Μάρτιν Κάμπελ, σκηνοθέτης του κορυφαίου φιλμ του Τζέιμς Μποντ στον 21ο αι. («Casino Royal»), διευθύνει τον Λίαμ Νίσον σε γνώριμο για εκείνον γήπεδο. O Άγγλος σταρ στις αστυνομικές περιπέτειες πλέον βρίσκεται σε φάση αυτόματου πιλότου. Λιγοστές οι εκπλήξεις, περισσότερη προσπάθεια εξανθρωπισμού του ήρωα και η έμφαση στη δημιουργία μιας υποτυπώδους δράσης που, τουλάχιστον, δεν προσβάλει τη νοημοσύνη του θεατή. Σύμφωνα με αυτά τα κριτήρια το φιλμ βλέπεται αρκετά ευχάριστα.

Τα πάντα όλα

(Everything everywhere all at once) **1/2 Σκηνοθεσία: Ντάνιελ Κουάν, Ντάνιελ Σάινερτ Πρωταγωνιστούν: Μισέλ Γέο, Τζέιμι Λι Κέρτις, Στέφανι Χσου, Κε Χε Κουάν Η Έβελιν πασχίζει να βάλει τάξη στο χάος της καθημερινότητάς της που εντείνεται από τα πρόστιμα της εφορίας, τη συμπεριφορά της εφήβου κόρη της και τον χαμένο στον κόσμο του σύζυγό της. Ώσπου μια μέρα ο τελευταίος αλλάζει συμπεριφορά και την ενημερώνει ότι κινδυνεύει η ζωή της και πρέπει να… κατουρηθεί πάνω της για να μεταφερθεί σε άλλο σύμπαν και να σωθεί! Ένα φιλμ που αφήνει στην άκρη τη σοβαροφάνεια των κομιξάδικων μπλοκμπάστερ για να αφηγηθεί μια πιο χιουμοριστική εκδοχή του διασυμπαντικού… χάους! Με πρωταγωνίστρια μια αμερικανοκινέζα μεσήλικη ιδιοκτήτρια καθαριστήριου που βρίσκεται στη θέση της υπερηρωίδας χωρίς να το θέλει. Κεφάτη αλλά χωρίς πολύ ψαχνό γραφή που φέρνει στο νου τα δυστοπικά οράματα του «Matrix» (αλλά και τις ανορθογραφίες του «Cloud Atlas», των αδελφών Γουατσόφσκι. Δύσκολα μπορεί να στηρίξει μια τόσο βαριά και υπερφιλόδοξη κινηματογραφική κατασκευή.

ΜΟΥΣΙΚΗ

Στους White Stripes υπήρχε µόνο το κόκκινο, το µαύρο και το λευκό. Κάθε άλλο χρώµα απουσίαζε από παντού: από τα εξώφυλλα, από τα ρούχα τους, από τη σκηνή στην οποία έβγαιναν να παίξουν. Το

κόκκινο είναι το χρώµα του αίµατος, της ταχύτητας, του θυµού, του κινδύνου, της επιθυµίας, του έρωτα. Επιστήµονες λένε ότι ότι, όταν βλέπουµε κόκκινο χρώµα, απελευθερώνεται επινεφρίνη στο αίµα, αναπνέουµε πιο γρήγορα, ανεβαίνουν οι σφυγµοί και η πίεση. Είναι ένα χρώµα που σαγηνεύει, συναρπάζει και προκαλεί. Ο συνδυασµός του κόκκινου µε το µαύρο και το λευκό θεωρείται ο πιο ισχυρός στον κόσµο των χρωµάτων. Αιχµαλωτίζει αναπόδραστα το µάτι και οι εικόνες που βασίζονται σ’ αυτόν τον συνδυασµό µένουν καρφωµένες στο µυαλό. ∆εν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτός ήταν ο συνδυασµός των χρωµάτων που χρησιµοποίησε για την προπαγάνδα της η ναζιστική Γερµανία. Στην περίπτωση των White Stripes, ακόµη και όσοι µουσικόφιλοι ξεχνούν τίτλους τραγουδιών και ονόµατα, δεν θα µπορούσαν να ξεχάσουν το συγκρότηµα που στην παρουσία του κυριαρχεί το κόκκινο, το µαύρο και το λευκό. Η Third Man Records από την άλλη πλευρά, όπως και οι Dead Weather του Jack White, υιοθέτησαν το κίτρινο και το µαύρο. Το κίτρινο είναι ζωντανό και χαρούµενο, φέρνει στον νου λιακάδα, ανοιξιάτικα λουλούδια και συναισθήµατα ζωτικότητας και χαράς. Κάνει εξαιρετική αντίθεση µε το µαύρο και ο συνδυασµός των δύο χρωµάτων έχει χρησιµοποιηθεί από τον άνθρωπο για τη σήµανση του κινδύνου ή των εµποδίων. Χαρ ακ τ ηρισ τ ικός είναι ο τρόπος που χρησιµοποιεί τα χρώµατα αυτά η Τροχαία. Στη

Third Man Records, o Jack White χρησιµοποιεί σχεδόν ισότιµα το κίτρινο και το µαύρο, ίσως µε µια ελαφρά πρωτοκαθεδρία του κίτρινου, δίνοντας στη σύνθεση έναν αισιόδοξο χαρακτήρα. Αντίθετα, στους Dead Weather, το µαύρο είναι κυρίαρχο µε το τελικό αποτέλεσµα να είναι πιο σκοτεινό και το γενικό συναίσθηµα αρκετά πιο απαισιόδοξο. Η προσωπική καριέρα του Jack White κυριαρχείται από το µπλε. Πρόκειται για το χρώµα που παραπέµπει στα µυστήρια και τη δύναµη του φυσικού κόσµου, έτσι όπως το µπλε είναι το χρώµα της θάλασσας και του ουρανού. Φέρνει στον νου αναζωογονητικούς συσχετισµούς κι έχει µια απόλυτα καταπραϋντική και χαλαρωτική επίδραση. Πρόκειται για το χρώµα του εξαγνισµού και της ηρεµίας, που όταν µάλιστα είναι ανοιχτό δηµιουργεί την αίσθηση µιας γαλήνιας και σοφής νεότητας. Θα µπορούσαµε να βγάλουµε δεκάδες συµπεράσµατα για τον τρόπο µε τον οποίο σκέφτηκε ο Jack White για να δηµιουργήσει τους χρωµατικούς συνδυασµούς που ακολουθούν την καριέρα του από την αρχή της µέχρι σήµερα. Καθώς µια αναλυτική, αυτογνωσιακή, ή ψυχοθεραπευτική διαδικασία δεν είναι στις προθέσεις µας –άσε που το υπό εξέταση υποκείµενο βρίσκεται χιλιάδες µίλια µακριά– το µόνο που µπορούµε να πούµε µε βεβαιότητα είναι ότι αυτός ο σπουδαίος µουσικός θέλησε να δηµιουργήσει συνολικά concept για καθένα από τα συγκροτήµατα που συµµετείχε –εκτός από τους Raconteurs– αλλά και για τη δισκογραφική του εταιρεία. Είναι από τους λίγους µουσικούς που πέρα από µια παγιωµένη άποψη για τον τρόπο που ήθελε να ακούγεται ο ήχος των συγκροτηµάτων του, είχε –και εξακολουθεί να έχει– συγκεκριµένη αντίληψη για την εικόνα του συνολικού υλικού του. Είναι κι αυτό ένα από τα πολύ σοβαρά στοιχεία, που τον καθιστούν µία από τις πιο σηµαντικές προσωπικότητες στην ιστορία της µουσικής από το 2000 και µετά. ●

Οι χρωματικές περιπέτειες του

Jack White

Ένα ταξίδι στον τρόπο που ο Jack White χρησιµοποίησε και εξακολουθεί να χρησιµοποιεί τα χρώµατα µε τους White Stripes, τους Dead Weather, τη δισκογραφική του εταιρεία Third Man Records, αλλά και στην προσωπική του καριέρα. Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΛΩΡΑΚΗ

ΦΩΤΟ: PAIGE SARA

Ε

ν αρχή ην ο ήχος. Ακόµη και τα εξώφυλλα των δίσκων στις δεκαετίες του 1920 και του 1930 ήταν πανοµοιότυπα. Έγραφαν απλώς το όνοµα της δισκογραφικής εταιρείας. Μόνο στην ετικέτα του δίσκου γραφόταν το όνοµα του καλλιτέχνη, κι έπρεπε να σκύψεις για να το δεις. Ύστερα ήρθαν τα εξώφυλλα µε τις φωτογραφίες, και στο πέρασµα του χρόνου το εξώφυλλο ενός δίσκου προσπαθούσε να γίνει όσο πιο θελκτικό είχε τη δυνατότητα να το κάνει ο σχεδιαστής του. Στη δεκαετία του 1980 ήρθε το video clip, και η εικόνα νίκησε κατά κράτος τον ήχο. Οι µουσικοί και τα συγκροτήµατα έδιναν και δίνουν µέχρι σήµερα πολύ µεγάλη σηµασία στον τρόπο που παρουσιάζονται. Ολόκληρη η επικράτεια της pop µουσικής είναι ο κατεξοχήν τόπος της κυριαρχίας της εικόνας. Στον κόσµο του rock όµως, όπου οι παραδοσιακές αξίες εξακολουθούν να έχουν ισχύ, η εικόνα δεν θα µπορούσε να υποκαταστήσει ποτέ τον ήχο. Παρά την εµµονή όµως στην ουσία των πραγµάτων, υπάρχει ένα κοµβικό σηµείο όπου και το rock συναντά την pop, όπου η εικόνα έρχεται να υποστηρίξει τον ήχο, µετατρέποντας τον δίσκο σ’ ένα συνολικό έργο τέχνης. Όσο κι αν µουσικοί όπως ο David Bowie έδωσαν από πολύ νωρίς µεγάλη σηµασία στην εικόνα, όσο κι αν συγκροτήµατα όπως οι Pink Floyd δηµιούργησαν εξώφυλλα που θα µείνουν στην ιστορία της µουσικής ως ολοκληρωτικά µνηµεία υψηλής αισθητικής, ο Jack White ο Τρίτος πήγε τα πράγµατα πολύ µπροστά. Ας τα δούµε µε αφορµή την κυκλοφορία του νέου του άλµπουµ «Fear Of The Dawn».

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 33

ΒΙΒΛΙΟ Επιµέλεια:

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΙΡΜΠΙΛΗ

Μια συζήτηση µε τον συγγραφέα ενός βιβλίου που θα µπορούσε να έχει για τίτλο και το κλασικό «ποτέ δεν είναι αργά».

Διαβάσαμε το μυθιστόρημα «Τελική τεθλασµένη» του

¦ ° Ä ÃË ª ¹ ° ª ¶ ¹ª / ¶ º¢ à ª ¶ ¹ ª / ª Ë Á ¶ Á ƶ Ë ¥ ¶ ¹ ª / ¶ º¢¸ ¤¿ ª ¶ ¹ ª

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΜΑΡΑ Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Φωτό: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ

34 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

άποτε ήταν μέσα στα πράγματα: αξιοσέβαστος οικονομικός συντάκτης και τραπεζικό στέλεχος, κυβερνητικός σύμβουλος και εξέχον μέλος μιας αθηναϊκής ελίτ που οι γόνοι της ανατράφηκαν, σπούδασαν και γαλουχήθηκαν με ιδέες ανωτερότητας. Κατάφερε αρκετά, όχι όμως όλα όσα ήθελε. Σήμερα μονάζει και προσπαθεί να επιβιώσει με την πετσοκομμένη του σύνταξη. Υπάρχουν όμως περισσότερα πράγματα που τον βασανίζουν και του δημιουργούν πικρία και μια συνεχή αίσθηση αποσυνάγωγου της νέας εποχής. Το οπισθόφυλλο του βιβλίου «Τελική τεθλασμένη» μάς μυεί στον χαρακτήρα του: «Εβδομηντάρης αστός παλαιάς κοπής· σήμερα νεόπτωχος ευγενής. Ένας άριστος με ματαιωμένο πεπρωμένο, ηττημένος από "μάγκες" αχρείους και μέτριους με κονέ, προδομένος από τον δύστροπο χαρακτήρα και την έπαρσή του. Χήρος (και σιωπηλά ενοχικός για το πώς της φέρθηκε μέχρι και το τέλος), με σχέση οδυνηρά ανύπαρκτη με τον γιο του και μόνη ηλιαχτίδα του τη μοναχοκόρη του. Θα ζήσει την τραγωδία και, αναπάντεχα, θα αναζητήσει τη ζωή, δημιουργώντας μια νέα αρχή. Γιατί και στο βαθύτερο σκοτάδι υπάρχει φως, γιατί και την τελευταία στιγμή υπάρχει χρόνος». Ένας εσωτερικός μονόλογος, μια ανασκόπηση κομβικών στιγμών της ζωής του, και ορίστε ο ήρωας Αλκιβιάδης Παύλου. Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Καμάρας μας μυεί στα ενδότερα μιας αφήγησης που, παρότι «μαύρη» και μελαγχολική, στο τέλος της αφήνει την αγάπη και τη στοργή να ξεχειλίσουν, αφού βρουν τον δρόμο τους μέσα από τη χαραμάδα. Η «Τελική τεθλασμένη» κυκλοφορεί από την Athens Voice Books. Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Πέμπτη 5 Μαΐου στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Πλατεία Φιλικής Εταιρείας (Πλ. Κολωνακίου) 20, στις 16:30. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι δημοσιογράφοι Παύλος Τσίμας και Σοφία Παπαϊωάννου, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και ο σκηνοθέτης Ηλίας Γιαννακάκης. Ματαίωση, απώλεια, λύτρωση, και από το ξεκίνημα του βιβλίου σας τον καταρρακώνετε. Αναρωτιέμαι, τι ήταν αυτό που εμπόδιζε τον Αλκιβιάδη Παύλου να συνδεθεί ουσιαστικά με την οικογένειά του; Σχεδόν όλα τα καλά, τα χρυσά χρόνια της ζωής του, ήταν σαν να μην ήταν εκεί. Ακόμα και όταν δήλωνε παρών, στην ουσία ήταν ψυχικά απών... Ένας διαχεόμενος, πολλές φορές σιωπηλός, ναρκισσισμός – κάτι που αποτελεί πολύ μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης συνθήκης από ό,τι συνήθως υποθέτουμε. Η ρίζα του είναι προφανώς δαιδαλώδης, αλλά το αποτέλεσμα σταθερά προκύπτει απαράλλακτο: η ενασχόληση με τον εαυτό μας, η αίσθηση ότι ο κόσμος γυρνάει γύρω μας και η στρέβλωση της πραγματικότητας για να έρθει αυτή στα μέτρα μας (άλλωστε ο ναρκισσισμός, ακόμα κι ο επιθετικός, ενίοτε συνιστά άμυνα), η αδιαφορία για τις ανάγκες και επιθυμίες των άλλων – όλη την ώρα ή σχεδόν. Αλλά η μέρα έχει μόνο 24 ώρες, αυτό δεν αλλάζει κι ας προσπαθεί, συχνά αλλά πάντα μάταια, ο άνθρωπος να τη διαστείλει. Ο Αλκιβιάδης αναστοχάζεται το παρελθόν του και, εξαιτίας ενός κομβικά θλιβερού συμβάντος (δεν κάνω σπόιλερ), συνταξιούχος και εβδομηντακονταετής, έστω και άτσαλα, προσπαθεί να κάνει μια νέα αρχή. Ας πω ότι τον μαλακώνετε, τον προσγειώνετε από την αλαζονεία και τον σνομπισμό και στην πορεία τον μετατρέπετε σε έναν άλλο άνθρωπο, με ενσυναίσθηση και τρυφεράδα. Συμβαίνει λέτε και στην αληθινή ζωή τέτοια μεταστροφή στους ανθρώπους; Ο Αλκιβιάδης είναι ένας μυθιστορηματικός ήρωας, που τα πριν και μετά χαρακτηριστικά του τα δανειστήκατε από κάποια κοντινά σας παραδείγματα; Το «δεν αλλάζει ο άνθρωπος» είναι μία αποστροφή που με βρίσκει εν (πάρα) πολλοίς σύμφωνο – το leitmotiv της ύπαρξής μας χαράσσεται υπερβολικά νωρίς. Οι εξαιρέσεις προκύπτουν μόνο μέσω ακραίων καταστάσεων, λ.χ., ο αλκοολικός που ανένηψε όταν έπιασε πραγματικά πάτο, αλλά… εγώ κι αν δεν θέλω να κάνω σπόιλερ! Σε ό,τι αφορά το λάξευμα του «πριν» Αλκιβιάδη Παύλου, μιλάμε για μωσαϊκό: στοιχεία από διαφορετικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει (κάποιοι όχι πλέον παρόντες), και αυτό προφανώς καταλήγει σε μία σύνθεση – το πόσο επιτυχής ή ενδιαφέρουσα, θα το κρίνουν οι αναγνώστες. Ο «μετά» χαρακτήρας δεν υπάρχει – θα αποτελούσε ούτως ή άλλως σπανιότατη περίπτωση. Περισσότερο νιώθω ότι ενσαρκώνει την ελπίδα – και την επιθυμία μας να υπάρχει πάντα ελπίδα... Η Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και τα απόνερα από την ξέσαλη εφαρμογή του «σοσιαλμπανανία αλά Γκρεκ» δεν κλονίζουν μόνο τη ζωή των ευάλωτων τάξεων, αλλά και τη μέχρι πρότινος μεγαλοαστική ζωή του ήρωα. Και πάλι θα επικαλεστώ το πρώτο μέρος του βιβλίου σας. Ο Παύλου κατατρύχεται από ποικιλίες βουβής οργής, όλοι και όλα τον εκνευρίζουν, μέχρι, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα και να προσπαθήσει να τη μεταστρέψει για τους οικείους του. Θα αντιδρούσε συναισθηματικά και πρακτικά έτσι, αν δεν υπήρχε η κρίση; Το «ημεδαπό» δράμα της δεκαετίας 2010-20 (γιατί έκτοτε τα δράματα είναι πλέον παγκόσμια…) είναι δυσανάγνωστο – και εν προκειμένω το βασικό ερώτημα είναι εάν υπήρξε θρυαλλίδα ή απλός επιταχυντής καταστάσεων και εξελίξεων. Το καλό είναι ότι κοιταχτήκαμε στον καθρέφτη, το κακό είναι ότι είδαμε διαφορετικά πράγματα. Πάντως η υλική ανέχεια του Παύλου είναι μόνο μία πρώτη ανάγνωση – η πραγματική φτώχεια, αυτή που θα υπήρχε και χωρίς κρίση, είναι μες στην ψυχή του. Και εδώ δεν υπάρχει (έστω με τη μορφή μνημονίου) έτοιμη συνταγή… Η γραμμή του αίματος και ο άλλος, το εγγόνι του και η μετανάστρια οικιακή βοηθός: η πλήρης μεταστροφή του ήρωα συμβαίνει εξαιτίας τους. Αλλά και η Φολέγανδρος, μακριά από την Αθήνα. Ο Παύλου σαν να έρχεται στα συγκαλά του, η νέα αρχή γίνεται από εκεί. Μήπως η ιστορία μας έχει να κάνει με τις στρεβλώσεις, τις αυταπάτες και τον ρυθμό που επιβάλλει ο κάθε τόπος; Όντως, σε πολύ μεγάλο βαθμό – όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε στην αυτόνομή μας συγκρότηση και συνείδηση, η ανθρώπινη συνθήκη εξαρτάται απόλυτα από το περιβάλλον της και συχνά αυτό δρα καταλυτικά ακόμα κι αν ο αντίκτυπος δεν είναι πάντα εμφανέστατος. Σκεφθείτε το αλλιώς: πόσοι από εμάς αισθάνονται ακριβώς το ίδιο όταν κάθονται κάτω από ένα πλατάνι στο χωριό το Πάσχα και όταν είναι ακίνητοι πίσω από μια νταλίκα στον Κηφισό ένα πρωινό καθημερινής; Και εδώ η διαφορά δεν είναι μόνο οι εικόνες,

τα χρώματα και τα αρώματα – είναι κυρίως αυτή η απροσδιόριστη αίσθηση βραδύτητας, η ψευδαίσθηση ότι η ζωή επιμηκύνεται... Θα το πω λαϊκά: Μέχρι να συνταξιοδοτηθεί ο Αλκιβιάδης Παύλου, πίστευε πως κρατάει τον παπά από τα αρχ***. Δεν ήταν ανήθικος, κάθε άλλο, ούτε άμυαλος· απλώς η μέθη της όποιας επιτυχίας του δεν τον άφηνε να δει τη ζωή έξω από τα συγκεκριμένα παιχνίδια. Έχετε συναντήσει τέτοιους τύπους; Και αν ναι, πώς θα διαβάσουν και τι θα καταλάβουν (ή όχι) από το βιβλίο σας; Η διαδρομή του (κάθε) Αλκιβιάδη είναι εκ των πραγμάτων μοναδική αλλά δεν είναι ασυνήθιστη: από την προσπάθεια για απόλυτη επιτυχία (όπου το νήμα πάει πάντα λίγο παραπέρα και η κούρσα δεν τελειώνει ποτέ), τη στρέβλωση των προτεραιοτήτων, την άρνηση στην πραγματικότητα, τη ροπή να εκλαμβάνονται άνθρωποι (και συνθήκες) ως δεδομένοι, στο ενδεχόμενο γεγονός που αλλάζει τα πάντα και η μέχρι πρότινος ζωή φαντάζει πλάνη. Ναι, τα γεγονότα, ειδικά τα τυχαία, αυτά που δεν ελέγχονται, εκείνα που τρέμουμε και μας κάνουν να νιώθουμε μικροί, βάζοντάς μας στη θέση μας – ενίοτε, δε, μπορεί να λειτουργήσουν εξίσου δραστικά όσο μία πολυετής ψυχανάλυση. Το τι θα καταλάβει από το βιβλίο ένας «Αλκιβιάδης» αναγνώστης εξαρτάται από το εάν έχει εκτεθεί σε γεγονός τέτοιου βεληνεκούς – ή, τουλάχιστον, εάν ζει με την επίγνωση (ή και τον φόβο) ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Πού ζείτε; Σε ποια περιοχή; Πόσο κοντά ή μακριά από τη μεθόριο του βιβλίου σας; Και πώς βλέπετε την Αθήνα και τη χώρα μετά από τόσα χρόνια κρίσης και απανωτών χτυπημάτων; Τι λέτε εσείς, αλλά και πώς θα απαντούσε ο Αλκιβιάδης Παύλου; Περπατώ τους ίδιους δρόμους με τον Αλκιβιάδη Παύλου, άρα εδώ η μυθοπλαστική προσπάθεια ήταν ιδιαίτερα βατή – και, ως έναν βαθμό, πιθανόν να υπάρχει κάποιας μορφής σύμπλευση στη θεώρηση της μετα-κρίσης χώρας: δηλαδή μία χώρα που συνεχίζει να ταλανίζεται από τον διχασμό ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και ανατολίτική μας πλευρά – αυτή η διαπάλη βαστάει δύο αιώνες τώρα και αφορά σχεδόν τα πάντα. Ιδανικά θα προέκυπτε κάποτε μία διαλεκτική, γόνιμη σύνθεση αλλά η αλήθεια είναι πως, προς το παρόν, μόνο βασανιζόμαστε. Έχω την αίσθηση ότι συχνότερα κερδίζει η Ανατολή, απλά οι νίκες της Δύσης είναι πιο καθοριστικές. Και θα φανεί στα επόμενα χρόνια πόσο τα μνημόνια αλλά και η πανδημία (τα γεγονότα, δηλαδή) μας άλλαξαν – όχι προσωρινά αλλά οριστικά.

Το «ημεδαπό» δράμα της δεκαετίας 2010-20 είναι δυσανάγνωστο – και εν προκειμένω το βασικό ερώτημα είναι εάν υπήρξε θρυαλλίδα ή απλός επιταχυντής καταστάσεων και εξελίξεων.

Από τις ευχαριστίες της έκδοσης καταλαβαίνω πως κάνατε διάφορες έρευνες: παιδοψυχολογία, πολεμικές τέχνες, ιστορία και τοπιογραφία. Πόσο καιρό σας πήρε να γράψετε το βιβλίο και ποιο ήταν το χρονικό διάστημα που το ξεκινήσατε; Η βασική ιδέα γυρνούσε στο μυαλό μου για καιρό, αλλά επέμενα να τη βάζω στο περιθώριο. Μέχρι που, τα Χριστούγεννα του 2017, συγκεκριμένες δύσκολες καταστάσεις μού δημιούργησαν την ανάγκη να μιλήσω, να γράψω δηλαδή. Έστω μόνο κάποιες νύχτες, έστω σε αργή κίνηση – γιατί δεν λες γρήγορη μία (σχεδόν) τριετία μέχρι το πρώτο draft. Υπήρχαν στιγμές που αντηχούσε στο μυαλό μου η αποστροφή ενός φίλου, και κορυφαίου Έλληνα συγγραφέα, «λογοτεχνία σημαίνει δυστυχία», σαν η δημιουργία να χρειάζεται ή να προϋποθέτει μία υφέρπουσα μελαγχολία. Δεν ξέρω εάν συμφωνώ απόλυτα· πάντως το μόνο βέβαιο είναι ότι η ολοκλήρωση ενός έργου φέρνει μία αχνή υποψία ευτυχίας. Έστω παροδικής, όπως όλα άλλωστε... A 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 35

Αναγνώστης με αιτία

Θέλεις να ζήσεις για πάντα; Tου Άρη Σφακιανάκη

Η Χώρα των Τεράτων Για πολλούς το καλύτερο βιβλίο για παιδιά προσχολικής ηλικίας που εκδόθηκε ποτέ – διαβάζεται ακόμη με ξεχωριστή απόλαυση Του ΚυριάκοΥ Αθανασιάδη

Π

ολλοί λένε –και όχι μόνο αναγνώστες, αλλά κριτικοί λογοτεχνίας, ιστορικοί, και εξειδικευμένοι οργανισμοί– πως αυτό είναι το καλύτερο παιδικό βιβλίο που γράφτηκε ποτέ. Αν μη τι άλλο, φιγουράρει διαρκώς στις πρώτες θέσεις κάθε λίστας με τα καλύτερα βιβλία για παιδιά που συντάσσεται τα τελευταία σχεδόν εξήντα χρόνια. Υπάρχουν όμως και άλλοι δύο τρόποι για να διαπιστώσεις την ποιότητά του. Ο ένας είναι πόσο ελκύει τα παιδιά, και κυρίως πόσες φορές θα σου ζητήσουν να τους το ξαναδιαβάσεις – δηλαδή, να το διαβάσετε μαζί. (Η συνήθης απάντηση εδώ είναι: «Άπειρες».) Ο δεύτερος έ χει να κάνει με τους ενήλικες: κάθε καλό παιδικό βιβλίο ΟΦΕΙΛΕΙ να είναι ένα ψυχωφελές, διασκεδαστικό, ευχάριστο ή και απολαυστικό βιβλίο ΚΑΙ για έναν πεπειραμένο Maurice Sendak ενήλικα αναγνώστη. Αλ«Χώρα των Τεράτων» λιώς ΔΕΝ είναι καλό. (Δεν σημαίνει ότι δεν θα αρέσει εκδ. Παπαδόπουλος στα παιδιά ένα βιβλίο που ο εν λόγω πεπειραμένος ενήλικας αναγνώστης θα βρει κακό, βαρετό, ασήμαντο κ.ο.κ. Σημαίνει όμως ότι δεν είναι καλό βιβλίο.) Η «Χώρα των Τεράτων» πληροί όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις και με το παραπάνω. Για την ακρίβεια, είναι πολύ περίεργο να μην αρέσει σε κάποιον, και ακόμη πιο περίεργο να μην τον εντυπωσιάσει. Και εδώ μιλάμε για τους ενήλικες. Τα παιδιά –ακόμη και εκείνα που στην αρχή απλώς θα τα ξαφνιάσει– απλώς θα μαγευτούν. Και θα το διαβάσουν (παρέα με τον ενήλικα που τα φροντίζει) ξανά και ξανά και ξανά. Μέχρι να χαλάσει το βιβλίο, να ξεκολλήσει το εξώφυλλο και να πρέπει να αγοραστεί καινούργιο αντίτυπο.

36 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 ΜΑΪΟΥ 2022

Δεν υπάρχουν πολλά τέτοια βιβλία στην παγκόσμια παιδική λογοτεχνία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το απόλυτο, το αρχετυπικό picture book. Για όλους αυτούς τους λόγους προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν είχε εκδοθεί στη γλώσσα μας. Η πολυτελής έκδοση που κυκλοφόρησαν οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος (σε μετάφραση Γιάννη Παλαβού) είναι, παραδόξως, η πρώτη στα ελληνικά. Και, μολονότι κατανοούμε πως ένα βιβλίο σαν κι αυτό – ένα βιβλίο στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα «κακό» παιδί· ένα κακό παιδί και… τέρατα– όντως δεν είχε θέση σε μία βαθιά συντηρητική κοινωνία όπως η ελληνική του τέλους της δεκαετίας τού ’60 και του ’70, ή, ακόμη χειρότερα, στην υπερπολιτικοποιημένη δεκαετία τού ’80, και πάλι δεν μπορεί παρά να μας κάνει μεγάλη εντύπωση αυτή η βιβλιογραφική έλλειψη. Τα σχέδια του Σέντακ είναι μαγικά, αστεία, γαργαντουικά, παιχνιδιάρικα, βαριά σαν σύννεφα και ανάλαφρα σαν όνειρα μαζί –όλο το βιβλίο άλλωστε είναι ένα όνειρο–, γεμάτα χρώμα, αναφορές και «ήρεμους» συμβολισμούς – ή, αν θέλετε, και κανέναν. Ο μικρός Μαξ, ο πρωταγωνιστής μας, μπορεί να είναι ο μυθικός Οδυσσέας, αλλά μπορεί να είναι και οποιοδήποτε παιδί θέλει απλώς να κάνει μια σκανταλιά – ή και περισσότερες. Η «Χώρα των Τεράτων» είναι ένα ανατρεπτικό, «αναρχικό» βιβλίο-ύμνοςστη δύναμη της φαντασίας, ένα ραπ τραγούδι για την υπόσχεση της αγάπης, για την ανάγκη της ελευθερίας, και για το παιχνίδι με το ακατόρθωτο. Και βέβαια για τα τέρατα. Και για μια πάντα ζεστή σούπα. Το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από 25.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως, έχει μεταφραστεί σε πάνω από 30 γλώσσες, έχει αγαπηθεί από παιδιά, από παιδιά που έγιναν γονείς, και από γονείς που έγιναν παππούδες, και εξακολουθεί να διαβάζεται και να αγαπιέται από τις νέες γενιές όπου γης. Χαιρόμαστε πολύ που έχει πλέον αποκτήσει και στα ελληνικά μία τόσο όμορφη, τόσο καλά επιμελημένη έκδοση. A

Ήμουν οκτώ χρονών όταν πέθανε ο Γουόλτ Ντίσνεϊ. Ήταν μια εποχή μεγάλων προσδοκιών, η ανθρωπότητα ετοιμαζόταν να πατήσει στο φεγγάρι –και συνακόλουθα να εποικίσει το διάστημα–, πιστεύαμε ότι σε λίγο καιρό θα τρεφόμασταν όλοι με εμπλουτισμένα χάπια –κι επομένως θα λυνόταν το επισιτιστικό πρόβλημα–, ήμασταν σίγουροι ότι θα πηγαίναμε στις δουλειές μας με προωθητικές μηχανές πετώντας στον αέρα – θέτοντας έτσι τέρμα στο κυκλοφοριακό. Μέσα σ’ όλα αυτά, η είδηση ότι ο Γουόλτ Ντίσνεϋ θα έμπαινε στην κατάψυξη για να επανέλθει στη ζωή κάποτε στο μακρινό μέλλον –όταν οι ασθένειες θα είχαν καταπολεμηθεί κι η γήρανση θα είχε παραπεμφθεί στις καλένδες–, η είδηση αυτή, που εμπεριείχε τη λέξη κρυογονική, δεν έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Η επιστήμη προέβλεπε ότι όλοι θα καταψυχόμασταν κάποτε για να ξυπνήσουμε πάλι στην αρχή του κόσμου, στον μακαριστό Κήπο της Εδέμ. Δυστυχώς, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι. Καταφέραμε βέβαια να πατήσουμε στο φεγγάρι, όμως ο εποικισμός του σύμπαντος πήρε αποκαρδιωτική παράταση. Τα χάπια που καταπίνουμε δεν είναι παρά συμπληρώματα διατροφής. Κι όσο για το κυκλοφοριακό στους δρόμους, γίνεται κάθε μέρα και χειρότερο. Μήπως τουλάχιστον ο Ντίσνεϊ εξακολουθεί να βρίσκεται στον κρυογονικό κλωβό του περιμένοντας ανάσταση νεκρών; Ούτε καν αυτό. Αστικός μύθος. Στο βιβλίο του «Zero K», ο Ντον Ντελίλλο, ο συγγραφέας του «Λευκού θορύβου», πραγματεύεται την κατάψυξη ανθρώπων που προσδοκούν ένα καλύτερο μέλλον. Τι είναι όμως το Zero K; Είναι το απόλυτο μηδέν, που αντιστοιχεί σε μείον διακόσιους εβδομήντα τρεις βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για τη θερμοκρασία εκείνη (θερμοκρασία;) που απαιτείται στις αποθήκες κρυοσυντήρησης ώστε να διατηρηθεί το σώμα έτοιμο για μελλοντικές εξορμήσεις. Υπάρχει άραγε τέτοια δυνατότητα σήμερα; Κι αν υπάρχει είναι μόνο για τους μεγιστάνες του πλούτου κι όχι για την χύδην πλέμπα – στην οποία δυστυχώς ανήκω κι εγώ. Θα ήθελα, το ομολογώ, να έχω τη δυνατότητα μιας τέτοιας αναστολής θανάτου κι ας μην ήταν παρά μια ριξιά στη ρουλέτα του Χάρου, ένα άλμα στο κενό με τη βοήθεια της πίστης, ένα στρίψιμο της βίδας. Στο βιβλίο του Ντελίλλο, αυτή η δυνατότητα υπάρχει. Γεγονός που θέτει τους ήρωές του ενώπιον διαφόρων ηθικών διλλημάτων περί ζωής και θανάτου. Θίγονται σημαντικά ζητήματα που κάποτε η κοινωνία μας οφείλει να σταθεί απέναντί τους χωρίς φόβο και πάθος. Να τα συζητήσει δίχως συμβατικές αναστολές, δίχως αιδώ. Ο Ντελίλλο ωθεί τον αναγνώστη να σκεφτεί, έστω κατά μόνας, θέματα ουσίας που δεν αφορούν μόνο τον Ντον Ντελίλλο ίδιο αλλά και την ανθρωπότητα γενικότερα.

«Zero K» Είναι ένα μυθιστόρημα που εκδ. ΕΣΤΙΑ θέτει επίσης το ζήτημα πατέρα-γιου. Ενός πλούσιου πατέρα κι ενός γιου που θέλει να αποτινάξει την πατρική εξουσία. Σχέση Κρόνου-Δία, τρόπον τινά. Ως γνωστόν, κάθε γιος επιθυμεί να καταλάβει τη θέση του πατέρα. Τι γίνεται όμως όταν ο πατέρας φεύγει από μόνος του αποστερώντας από το βλαστάρι του τη λυτρωτική εμπειρία του φόνου; Δεν θα πω άλλα, πάρεξ ότι δηλώνω εθελοντής σε κάθε κρυογονικό πείραμα. Αν κάποιος με ακούει εκεί έξω, ας με έχει υπόψη του. Θέλω να γίνω Γουόλτ στη θέση του Γουόλτ! Στο μεταξύ, διαβάζω «Zero X» στην πολύ καλή μετάφραση της Λαμπρινής Κουζέλη.

Sault: Από τον ηλεκτρονικό ήχο στη μεταμινιμαλιστική μουσική Το καλύτερο πράγμα που έχει να κάνει ένας μουσικός είναι να αλλάζει. Να διαφοροποιείται συνεχώς, να μη μένει στατικός ούτε στιγμή. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά όταν τα συγκροτήματα και οι μουσικοί γνωρίζουν επιτυχία σ’ ένα συγκεκριμένο ιδίωμα. Οι Sault έχουν αποδείξει ότι τολμούν. Το έκαναν για παράδειγμα κυκλοφορώντας το προηγούμενο album τους, το «Nine», για 99 μόνο μέρες ως ηλεκτρονικό αλλά και ως φυσικό προϊόν και στη συνέχεια αποσύροντάς το από παντού. Όμως στον δίσκο αυτό δεν τόλμησαν όσα τολμούν στο ολοκαίνουργιο «Air». Εδώ έχουμε να κάνουμε με τον δίσκο ενός σχήματος που έχουμε καταχωρίσει στην electronica, μόνο που αυτός ο δίσκος δεν έχει ούτε ένα ρυθμικό στοιχείο. Έναν δίσκο που με τα χορωδιακά φωνητικά του αναφέρεται σε μεγάλο βαθμό στην ομώνυμη εφαρμογή για iPhone του Brian Eno. Έναν δίσκο που παραπέμπει ως ατμόσφαιρα στους Dead Can Dance του «Within The Realm Of A Dying Sun» και στους This Mortal Coil του «Filigree And Shadow». Έναν δίσκο που ξεκινάει από τις πιο κλασικότροπες μουσικές για ταινίες του Ennio Morricone και καταλήγει στο ύφος του Max Richter. Προφανώς, ο παραγωγός Dean Josiah Cover, που μόλις πρόσφατα μάθαμε ότι βρίσκεται πίσω από τους Sault δεν είναι ένας μουσικός του ύψους ενός Richter, ενός Morricone, ενός Eno, ενός Nyman, αλλά μοιάζει να βρίσκεται αρκετά κοντά στον τρόπο που οι Dead can Dance αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους μέσα στον κόσμο στα πρώτα-πρώτα albums τους. Μερικά synths, αρκετά όργανα ορχήστρας –ή έστω απόλυτα πειστικά samples οργάνων ορχήστρας– χορωδιακά φωνητικά και ήχοι που τοποθετούν το album αυτό στον κόσμο της μεταμινιμαλιστικής μουσικής. Ένας από τους καλύτερους δίσκους της χρονιάς από ένα συγκρόΤου Γιώργου Φλωράκη τημα που είναι βέβαιο ότι σκοπεύει να μας απασχολεί για καιρό.

για την εξωτερική σου εμφάνιση και σου λέει να μη δίνεις αξία στον εαυτό σου, τι κάνεις; Άκου, φίλη μου, αυτό ακούγεται ΤΟΞΙΚΟ. Είναι ψυχολογικός πόλεμος, και μάλιστα, όταν προέρχεται μέσα από την εστία της ασφάλειας και της φροντίδας, όπως είναι η οικογένεια μας, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σοβαρά. Δεν ξέρω πόσο χρονών είσαι, τι οικονομική άνεση έχεις, πόσο συχνά έρχεσαι αντιμέτωπη με το εν λόγω άτομο και ποιες είναι οι δυνατότητες σου να ξεφύγεις, αλλά θα ήταν σημαντικό να απομακρυνθείς από την τοξικότητα και να θέσεις τα όρια σου. Αν δεν νιώθεις άνετα να το κάνεις εσύ, μίλησε σε κάποιον που εμπιστεύεσαι και ζήτησε του τη βοήθεια του. Μην το αφήνεις να περνάει στο ντούκου. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να ισοπεδώνει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή σου.

Το δικό μου «Μίλα μου βρόμικα» έχει πολλά ερωτηματικά. Είμαι σε μια σχέση εδώ και δύο χρόνια, όλα κυλούσαν ομαλά, είχαμε τα σκαμπανεβάσματά μας μεν, τα ξεπερνούσαμε δε. Μέχρι που ήρθα αντιμέτωπη, Τζένη, με γυμνές φωτογραφίες της πρώην του (να σημειωθεί πως ήταν αρκετά χρόνια πίσω η σχέση αυτή). Τις είχε αποθηκευμένες στο λά π τοπ του α κόμ η. Έπεσα πάνω τους, όταν έψαχνα ένα α ρχ ε ίο, π ου ε ίχα αποθηκεύσει. Πφφφ. Δώσε μου τα φώτα σου, σε παρακαλώ. Της ΤΖΕΝΗσ

Σημειώσεις Ενός Μονομανούς CXXXX

ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΒΡΟΜΙΚΑ

–Reloaded –

Θα μιλήσω ανοιχτά. Είμ αι 26 ετών και δεν έχω καταφέρει να έρθω σε οργασμό με ΜΕΛΙΤΑ κ α ν έ ν α ν α π ό το υ ς Κοίτα τώρα να δεις τι συντρόφους μου, παρά γίνεται. Όλοι έχουμε μόνο μόνη μου. Νιώθω τόσο πρ ώ ην , π α ρε λ θό ν , weirdo, που το ομολογώ έτσι αζωή και αναμνήσεις. Το θέμα είναι αυνοιχτά. Τι γίνεται λάθος; τές οι αναμνήσεις να μη δημιουργούν

Ένας τρομπετίστας της jazz που ξέρουμε καλά ότι μπορεί με τη φωνή –και όχι μόνο με την τρομπέτα του– να μιλήσει σε ευρύτερα ακροατήρια, είναι σίγουρα ο Louis Armstrong. Όμως αν ακούσουμε προσεκτικά τον Chet Baker να τραγουδάει στο «Chet Baker Sings», θα ανακαλύψουμε έναν απόλυτα τρυφερό, έναν απόλυτα λυρικό τραγουδιστή που βγάζει ένα υπέροχο συναίσθημα σε μερικά από τα standards της jazz. Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από την Pacific Jazz το 1954 σε 10ιντσο και στη συνέχεια έκανε δεκάδες επανεκδόσεις, μερικές από τις οποίες περιλαμβάνουν τα περισσότερα από τα τραγούδια που είπε ποτέ αυτός ο σπουδαίος μουσικός. Τώρα επανακυκλοφορεί από την εταιρεία Jazz Images σε μια μορφή που η εταρεία ονομάζει «απόλυτη συλλεκτική έκδοση». Στις 13 Μαΐου έρχεται λοιπόν η επανέκδοση αυτή που περιλαμβάνει το βινύλιο, το cd κι ένα βιβλίο 80 σελίδων με ακυκλοφόρητες φωτογραφίες από τα sessions και κείμενα που φωτίζουν την εποχή και τον ίδιο τον Baker σ’ εκείνη τη σπουδαία χρονική στιγμή.

P.S.: Μιλώντας για εξωτική ψυχεδέλεια –κάπως πιο light– μη χάσετε το «Livsgaranti» των Σουηδών Orkan που κυκλοφορεί σε μερικές μέρες!

Αν κάποιο άτομο από την οικογένεια σου, σε βρίζει κάθε φορά

ATHEN

OIC SV E

RADIO

Η μουσική της Ανατολίας, η μουσική που ακούγαμε από τον Baris Manco ή τον Erkin Koray, όλο αυτό το ψυχεδελικό ακρόαμα που έρχεται από την Τουρκία, είναι ένα ιδίωμα που ξεχάσαμε για αρκετά χρόνια για να ξαναθυμηθούμε με την εξαιρετική δουλειά των Monsieur Doumani από την Κύπρο αλλά και σχημάτων όπως οι Altin Gun, που πηγαίνουν τα πράγματα σε πιο χορευτικές κατευθύνσεις. Οι Satellites προέρχονται από την underground σκηνή του Tel Aviv και μοιράζονται στο ομώνυμο ντεμπούτο τους ολόκληρη τη μαγεία της ψυχεδελικής Ανατολής. Δισκάρα, λέμε!

© JOHN HOLMES

Έπαιζε με τον James Brown ως το σαξόφωνο από τα JB horns ενώ συμμετείχε αργότερα στους Parliament και τους Funkadelic. O Maceo Parker έκανε μερικούς σπουδαίους solo δίσκους κι επέστρεψε με το «Soul Food - Cookin’ With Maceo» πριν από δύο χρόνια. Το album ήταν εξαιρετικό και κυκλοφορεί τον Ιούνιο για πρώτη φορά σε βινύλιο.

σκιές στο παρόν μας. Φαντάζομαι ότι θα γκρεμίστηκε κάπως ο κόσμος σου. Δεν υπάρχει άλλη λύση, εκτός από τη συζήτηση, αλλιώς θα σκάσεις, φίλη μου. Θα το γυροφέρνεις συνεχώς στο κεφάλι σου και θα μπαίνεις σε υποψίες ακόμη και με το παραμικρό. Είναι ώρα να βγουν στο φως σκέψεις και συναισθήματα και να σταματήσει εδώ η φάση «κρύβω πράγματα κάτω από το χαλί». Μπορεί να σημαίνουν κάτι αυτές οι φωτογραφίες, μπορεί και τίποτα απολύτως. Μπορεί να τις σβήσει, να ξεμπερδεύετε. Ρώτα τον, λοιπόν, και πες του κι εσύ από την πλευρά σου πώς ακριβώς αισθάνεσαι.

Ερωτικά αδιέξοδα, sexy απορίες, κρυμμένα μυστικά... και στα fm! Το «Μίλα μου βρόμικα» κάνει τα ερωτικά σας θέματα να ακούγονται σαν παθιάρικο τραγούδι στο Athens Voice Radio 102.5

Μικρές αγγελίες

Να μη νιώθεις καθόλου, μα καθόλου παράξενα. Δεν γνωρίζω καμία φίλη μου που να μην «ταλαιπωρήθηκε» με τους πρώτους της συντρόφους να φτάσει σε οργασμό. Θέλει υπομονή, επιμονή και έναν στ’ αλήθεια καλό παρτενέρ, που να έχει όρεξη, διάθεση και χρόνο να αφιερώσει σε σένα. Θα σου έλεγα, λοιπόν, αρχιμικα. ου β ρ ό Μίλα μ κά να βγάλεις θινά. ου α λ η r Μίλα μ από πάνω σου voice.g athens @ o f y n in την ταμπέλα, em ail: tajen : @meli ins tagram που σου έχεις βάλει, να αφεθείς ελεύθερη. Να διεκδικείς αυτό που θες, να κάνεις αυτό που θες, να ψάχνεσαι και το σημαντικότερο να επικοινωνείς –χωρίς ντροπές– τα κουμπιά και τις τεχνικές, που οδηγούν εσένα σε οργασμό. Χαλάρωσε, απόλαυσέ το και επικοινώνησέ το!

Για να καταχωρίσετε μια αγγελία επικοινωνήστε με το 210 3617.369 (11.00-18.00) Χρεώσεις: œ 34 οι 20 πρώτες λέξεις και œ 0,35 κάθε επιπλέον. Αγγελία σε πλαίσιο: œ 45.

38χρονος στρατιωτικός, 50χρονη λογίστρια, Σε γνωρίζω...

63χρονος επιχειρηματίας, 26χρονη ιδιωτική υπάλληλος, 43χρονος στέλεχος ναυτιλιακής εταιρίας, 54χρονος δικαστής, 35χρονη ιατρός, 49χρονος βιομήχανος, 60χρονη εισοδηματίας-συνταξιούχος. «ΠΑΠΠΑΣ», Ομήρου 38, Κολωνάκι, τηλ. 210 3620.147, 6944137189 www.pappas.gr 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 ΜΑΪΟΥ 2022 A.V. 37

Κριός (20 Μαρτίου - 19 Απριλίου)

Καρκίνος (21 Ιουνίου - 21 Ιουλίου)

Ζυγός (22 Σεπτεμβρίου - 22 Οκτωβρίου)

ΑιγόκερΩς (21 Δεκεμβρίου - 19 Ιανουαρίου)

Η τελευταία εβδομάδα του Απριλίου έχει έντονη αστρολογική «δράση», για σένα όμως χρωματίζεται από πιο απαλά nuances, απόρροια των όψεων που σχηματίζει η Αφροδίτη με τον Ποσειδώνα (27/4) και τον Δία στους Ιχθείς (30/4) μέσα στον «αθέατο» 12ο οίκο του ωροσκοπίου σου, επηρεάζοντας ιδιαίτερα το 3ο δεκαήμερο. Έχεις ανάγκη να ξεφύγεις big time από την πεζή καθημερινότητα και καθώς διανύουμε θεωρητικά περίοδο διακοπών, ανάλογα και με τη φύση της δουλειάς σου, θα ήταν ευχής έργον να κανόνιζες ένα ταξιδάκι ή έστω μια μικρή απόδραση αυτές τις μέρες, ιδανικά με τον σύντροφό σου. Η όλη ατμόσφαιρα άλλωστε θα είναι ιδιαίτερα ρομαντική, με το μυαλό να φεύγει από τα πρακτικά και τα δύσκολα των επαγγελματικών, ευνοώντας έτσι τις ονειροπολήσεις, την έκφραση των συναισθημάτων, την ενασχόληση με την τέχνη και τη δημιουργία -οι καλλιτέχνες του ζωδίου θα έχουν φουλ έμπνευση, αλλά και τις εξιδανικεύσεις σε νέες γνωριμίες, βγάζοντας ακόμα τάση για μυστικές/ παράνομες σχέσεις που οδηγούν σε αδιέξοδα, οπότε προσοχή. Το Σάββατο πραγματοποιείται η Ηλιακή Έκλειψη στον Ταύρο, φέρνοντας πιθανώς αλλαγές στα οικονομικά και τα επαγγελματικά σου.

Η εξωστρέφειά σου είναι στο φουλ, συμπίπτοντας και με τις ημέρες των διακοπών του Πάσχα, οπότε είναι η ώρα να βγεις, να διασκεδάσεις, να δεις φίλους και γνωστούς, αλλά και να ανανεώσεις τη σχέση σου, κανονίζοντας ένα ταξιδάκι ή κάποιες μικρές αποδράσεις που «σπάνε» τη μονοτονία της ρουτίνας σου. Οι αδέσμευτοι μάλιστα θα έχουν και ευκαιρίες για νέες γνωριμίες, εμπειρίες και «περιπέτειες» που καλό είναι να διατηρήσουν τη γοητεία του «αγνώστου», χωρίς να βαφτιστούν αμέσως «ρομάντζα του ονείρου» γιατί παίζουν και εξιδανικεύσεις. Ακόμα, δεν αποκλείεται μερικοί να έχουν τώρα θετικές εξελίξεις σε θέματα σπουδών, επαγγελματικών και νομικών υποθέσεων. Το Σάββατο πραγματοποιείται η πρώτη Έκλειψη της χρονιάς στον Ταύρο, μια Ηλιακή Έκλειψη - Νέα Σελήνη, ως επί το πλείστον όχι αρνητική για το δικό σου ζώδιο, που σε καλεί να αναθεωρήσεις ανθρώπους και καταστάσεις στην κοινωνική σου ζωή, απομακρύνοντας εαυτόν από άτομα που λειτουργούν περιοριστικά για την εξέλιξή σου λόγω διαφορών στα θέλω και τις απόψεις σας, εντάσσοντας νέα πρόσωπα στη ζωή σου, που σου ταιριάζουν καλύτερα σ’ αυτή τη φάση.

Αυτή την εβδομάδα το focus πρέπει να δοθεί σε σένα και τις ανάγκες του οργανισμού σου μέσα στην καθημερινότητα, με όλα τα υπόλοιπα να «έπονται». Βρισκόμαστε σε περίοδο διακοπών και αδειών, επομένως πρέπει να εκμεταλλευτείς αυτές τις μέρες για να κοιμηθείς, να γεμίσεις τις μπαταρίες σου και να διαμορφώσεις έτσι το πρόγραμμά σου, ώστε να μπορείς να «απομονωθείς» λιγάκι, κάνοντας και κάποιο δώρο ευεξίας στον εαυτό σου, όπως ένα μασάζ ή μια περιποίηση σε κάποιο spa. Αν πάλι ξέφυγες με το φαγητό και τις πασχαλινές λιχουδιές, αυτές οι όψεις θα σε βοηθήσουν να «ανασυνταχθείς» και να κάνεις καλύτερες διατροφικές επιλογές, ενσωματώνοντας και κάποια μορφή άσκησης. Ακόμα δεν αποκλείεται να προκύψουν θετικές εξελίξεις σε θέματα εργασίας για μερικούς, όπως μια νέα πρόταση συνεργασίας, μια ευκαιρία καριέρας ή μια αλλαγή στις συνθήκες της ήδη υπάρχουσας που σου ταιριάζει περισσότερο, ενώ εύνοια θα υπάρχει και σε job interviews. Η Ηλιακή Έκλειψη στον Ταύρο που πραγματοποιείται το Σάββατο «δείχνει» τα οικονομικά σου, ιδίως όσα αφορούν κοινά αποκτήματα, περιουσιακά, κληρονομικά, συνεταιρισμούς, φέρνοντας πιθανώς αλλαγές εισοδήματος.

Άνετα και αρκετά αισιόδοξα, ως επί το πλείστον, ξεκινά η εβδομάδα, με επαφές και συναντήσεις με φίλους, αδέρφια, συγγενείς, σύντροφο ή και κοντινούς συνεργάτες από τη δουλειά, βοηθώντας ακόμα σε νέες γνωριμίες και φλερτ για τους αδέσμευτους. Η σύνοδος ΑφροδίτηςΠοσειδώνα στους Ιχθείς την ίδια μέρα αυξάνει τις τάσεις φυγής, κάνοντας σχεδόν «επιτακτική» την ανάγκη για ένα ταξίδι, μια εκδρομή, για να αλλάξεις παραστάσεις, να δοκιμάσεις καινούργιες γεύσεις και να ζήσεις διαφορετικές εμπειρίες, ύστερα από δύο χρόνια «Covid-routine». Στο ίδιο «μοτίβο» και η σύνοδος Αφροδίτης-Δία το Σάββατο, οπότε κανόνισε έτσι τα πλάνα σου μέσα στην καθημερινότητα, ώστε να καταφέρεις να ανανεωθείς λιγάκι και να διασκεδάσεις. Βοηθητικές θα είναι αυτές οι όψεις και για θέματα σπουδών, επαγγελματικών διαπραγματεύσεων, ενώ μπορεί να υπάρξουν και ενδιαφέρουσες ερωτικές εξομολογήσεις για μερικούς. Το Σάββατο πραγματοποιείται η Ηλιακή Έκλειψη Νέα Σελήνη στον Ταύρο, που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στα αισθηματικά σου, φέρνοντας από τη μια εκπλήξεις, καθώς σχηματίζει σύνοδο με τον Ουρανό, αλλά και πιθανά νέα ξεκινήματα σχέσεων από την άλλη.

Σκορπιός (23 Οκτωβρίου - 21 Νοεμβρίου)

Υδροχόος (20 Ιανουαρίου - 17 Φεβρουαρίου)

Σημαντική αυτή η εβδομάδα για σένα Σκορπιέ μου, καθώς ολοκληρώνεται με μια Ηλιακή Έκλειψη απέναντι σου στον Ταύρο, με αρκετές ωστόσο βοηθητικές όψεις στο ενδιάμεσο. Θα έχεις αυξημένη αισιοδοξία και διάθεση για βόλτες, αγορές, τραπεζώματα, εξόδους με παιδιά, φίλους, συγγενείς και σύντροφο, αλλά και ενασχόληση με σπορ και δημιουργικές δραστηριότητες. Παράλληλα θα υπάρχει και δυνατό ερωτικό ενδιαφέρον, αφού θα επικρατεί μια γλυκιά ατμόσφαιρα ρομαντισμού, που επιτρέπει την εκδήλωση συναισθημάτων προς την άλλη πλευρά και τις «αγαπησιάριαρικες» συζητήσεις με το αμόρε, ιδανικά δίπλα στη θάλασσα. Ερωτικές εξομολογήσεις και νέες γνωριμίες που κάνουν την καρδιά να «χοροπηδά» είναι πιθανές για τους ελεύθερους, ωστόσο καλύτερα να αποφύγεις τις ωραιοποιήσεις «με το καλημέρα», ενώ για τους καλλιτέχνες του ζωδίου αυτές οι μέρες φέρνουν έμπνευση αλλά και ευκαιρίες αναγνώρισης του ταλέντου τους. Το Σάββατο πραγματοποιείται η πρώτη Έκλειψη του 2022 στον Ταύρο, προμηνύοντας κομβικές -ίσως και ξαφνικές- αλλαγές σε σχέσεις, γάμους και συνεργασίες, που αλλάζουν τα δεδομένα.

Με το εξάγωνο Ερμή-Δία την Τετάρτη και τις συνόδους της Αφροδίτης με τον Ποσειδώνα την ίδια μέρα και με τον Δία το Σάββατο αντίστοιχα, ο τομέας των οικονομικών και των βαθύτερων συναισθημάτων σου θα σε απασχολήσουν. Θα θελήσεις να φροντίσεις τον εαυτό σου και τα πρόσωπα που αγαπάς, ξοδεύοντας παραπάνω χρήματα για δώρα και αγορές αγαθών που μπορούν να σε «ανεβάσουν» και ψυχολογικά, πράγμα φυσικά όχι «κακό», αφού βρισκόμαστε σε περίοδο γιορτών με αυξημένες σχετικές «υποχρεώσεις» σε παιδιά, βαφτιστήρια, σύντροφο, όμως καλό θα ήταν να μην ξεφύγεις εντελώς από το μπάτζετ σου. Δεν αποκλείεται να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη σχετικά με τα επαγγελματικά, ωστόσο καλύτερα να αποφύγεις το ρίσκο. Όσο πλησιάζουμε στο κλείσιμο της εβδομάδας η ανάγκη να βρίσκεις χρόνο μέσα στη μέρα για σένα, προκειμένου να αποφορτίζεσαι ψυχολογικά θα αυξάνεται, καθώς το Σάββατο πραγματοποιείται η πρώτη Έκλειψη της χρονιάς στον Ταύρο. Πρόσκειται για μια Ηλιακή Έκλειψη - Νέα Σελήνη σε σύνοδο με τον κυβερνήτη σου Ουρανό, που φέρνει ξαφνικές αλλαγές και ανακατατάξεις στον χώρο του σπιτιού και της οικογένειας, σε πρακτικό και συναισθηματικό επίπεδο.

Λέων (22 Ιουλίου - 22 Αυγούστου)

Ταύρος (20 Απριλίου - 19 Μαΐου)

Με την Αφροδίτη στους Ιχθείς να είναι ιδιαίτερα Η εβδομάδα που ξεκινά είναι σημαντική για σέ«ενεργή» την τελευταία εβδομάδα του Απρινα, Ταύρε μου. Έχεις εύνοια σε συζητήσεις διαλίου, ο τομέας των στενών προσωπικών σου πραγματεύσεις στα επαγγελματικά, με συνερσχέσεων καθώς και των οικονομικών σου εγάτες και ομάδες ανθρώπων που δουλεύουν νεργοποιείται δεόντως. Βρίσκεσαι σε μια πιο σε συλλογικά πρότζεκτς, βρίσκοντας πιθανόν «εσωτερική φάση», που χαρακτηρίζεται από συμμάχους για μελλοντικά πλάνα. Αν υπήρχαν έντονα συναισθήματα, απωθημένα και φοβίες δυσκολίες τώρα μπορεί να βρεπου πρέπει να διαχειριστείς θεί κοινό έδαφος για συνεννόμε υγιή τρόπο, προκειμένου ηση, αρκεί να αποφύγεις να «ωνα περάσεις «παρακάτω» στη ραιοποιήσεις» τις καταστάσεις. ζωή σου. Αυτό θα γίνει με το Το ίδιο και για τα προσωπικά να βάλεις τον εαυτό σου στη σου, κυρίως αναφορικά με νέες διαδικασία να σκεφτεί πιο γνωριμίες αλλά και ειδύλλια… αισιόδοξα και θετικά, συγχωακόμα και με φίλους, αφού δεν ρώντας τον πιθανόν για παλιά πρέπει μπερδέψεις τον ενθουλάθη, νιώθοντας αληθινά ευΑπό τον σιασμό του καινούργιου με τον γνώμων για ό,τι καλό υπάρχει ZARASTRO αληθινό έρωτα. That being said, ήδη στη ζωή σου, χωρίς να αυτές οι όψεις είναι σούπερ για καταπιέζεσαι άλλο. Ο μαγνηνα βγεις, να βολτάρεις και να διτισμός και η σεξουαλικότητά ασκεδάσεις με τα αγαπημένα σου θα σε υψηλά επίπεδα αυσου πρόσωπα λόγω των ημερών, «ξαναπιάνοτές τις μέρες, βγάζοντας μια ανάγκη να έρθεις ντας» επίσης το ρομάντζο με το αμόρε σου. Το πιο κοντά με την άνθρωπό σου, να μοιραστείς Σάββατο πραγματοποιείται η Ηλιακή Έκλειψη συναισθήματα, αλλά και να τολμήσεις περισσόστο ζώδιό σου, όντας ταυτόχρονα μια «εκρητερο στο ερωτικό κομμάτι αν είσαι ελεύθερος. κτική» Νέα Σελήνη. Το σύνθημα είναι ένα: ολική Εύνοια μπορεί να υπάρξει και στα οικονομικά, αλλαγή εδώ και τώρα, without looking back. προσοχή όμως σε ρίσκα και περιττά έξοδα.

COSMIC TELEGRAM

Δίδυμοι (20 Μαΐου - 20 Ιουνίου)

Παρθένος (23 Αυγούστου - 21 Σεπτεμβρίου)

Τοξότης (22 Νοεμβρίου - 20 Δεκεμβρίου)

Ο τομέας των επαγγελματικών σου ενεργοποιείται δυναμικά. Υπάρχει αρκετή κινητικότητα μέσα από σκέψεις, συζητήσεις, επαφές που μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά για τα σχέδιά σου, φέρνοντας θετικές εξελίξεις, ταυτόχρονα όμως θα επικρατεί και αρκετή «θολούρα», με την έννοια ότι δεν θα είσαι σε θέση να ξεκαθαρίσεις μέσα σου την κατεύθυνση που πρέπει ν’ ακολουθήσεις, γι’ αυτό μη βιαστείς να πάρεις αποφάσεις. Το κριτήριο σου θα «οξυνθεί» με την είσοδο του κυβερνήτη σου Ερμή στο ζώδιο το Σάββατο, ξεδιαλύνοντας σκέψεις και δράσεις μέσα στο επόμενο διάστημα (πριν φυσικά γυρίσει ανάδρομος μέσα στον Μάιο). Την ίδια μέρα πραγματοποιείται η Ηλιακή Έκλειψη στον Ταύρο, που επηρεάζει ιδιαίτερα τους γεννημένους στο τέλος 1ου - αρχές 2ου δεκαημέρου, μέσα στον «σκοτεινό» 12ο οίκο του ωροσκοπίου σου, εστιάζοντας σε θέματα δουλειάς και υγείας. Επειδή αυτές τις μέρες θα έχεις μια γενικότερη ατονία και αναστάτωση, είναι σημαντικό να ξεκουράζεσαι όσο περισσότερο μπορείς βρίσκοντας χρόνο για τον εαυτό σου, αποφεύγοντας παράλληλα να μεγεθύνεις τα συναισθήματά σου.

Αρκετά εξωστρεφής και «γεμάτη» κοινωνικά η τελευταία εβδομάδα του Απριλίου για σένα Παρθένε μου. Αυτές οι μέρες είναι ιδανικές για να βγεις, να χαρείς, να ξεδώσεις με φίλους, συγγενείς, γνωστούς, ακόμα και συνεργάτες από το γραφείο, συσφίγγοντας σχέσεις γύρω από γιορτινά τραπέζια και χαλαρές εξόδους. Δεν αποκλείεται να υπάρξουν και επαγγελματικές επαφές, συζητήσεις, ακόμα και νέες προτάσεις ή συμφωνίες για μερικούς. Παράλληλα, ο ρομαντισμός και η διάθεση να εκφράσεις το συναίσθημά σου με τον άνθρωπό σου μπορεί να δώσει στιγμές «ανάτασης» στην ερωτική σου ζωή, ιδίως αν συνδυαστεί και με ένα ταξιδάκι που θα «λειάνει» τυχόν διαφορές μεταξύ σας. Καινούργιες γνωριμίες και φλερτ είναι μέσα στο πλάνο για τους αδέσμευτους και καλύτερα να αφεθείς στο «κλίμα της στιγμής» χωρίς να νοιάζεσαι για το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, αποφεύγοντας ωστόσο τις εξιδανικεύσεις. Το Σάββατο πραγματοποιείται η πρώτη Έκλειψη του 2022 στον Ταύρο, που δεν είναι αρνητική για το δικό σου ζώδιο και μπορεί να αποτελέσει την αφορμή που περίμενες για να ανοίξεις τα φτερά σου στο εξωτερικό, αναφορικά με τα επαγγελματικά ή τις σπουδές σου.

Αυτή την εβδομάδα η διάθεσή σου θα είναι αρκετά χαλαρή έως και «νωχελική» κάποιες στιγμές, θέλοντας να βάλεις ένα φρένο στο «γρανάζι» της καθημερινότητας. Και γιατί όχι, αφού, θεωρητικά τουλάχιστον, βρισκόμαστε σε περίοδο διακοπών, οπότε μπορείς να διαφοροποιηθείς από το συνηθισμένο σου πρόγραμμα, περνώντας όμορφες στιγμές με τα αγαπημένα σου πρόσωπα, βλέποντας φίλους και συγγενείς με τους οποίους είχατε χαθεί, χωρίς ωστόσο να θέλεις να «κουνηθείς» και πολύ από τη βάση σου, είτε αυτό λέγεται σπίτι, είτε εξοχικό, είτε ξενοδοχείο αν βρίσκεσαι σε ταξίδι. Προτιμάς τις «cozy καταστάσεις», ερχόμενος και σε καλύτερη επαφή με τα συναισθήματά σου, γεγονός που σε «γαληνεύει» αρκετά. Το Σάββατο σχηματίζεται η Ηλιακή Έκλειψη - Νέα Σελήνη στον Ταύρο, που αφορά θέματα υγείας και εργασίας. Καλείσαι να πάρεις στα σοβαρά τη φροντίδα σου, βελτιώνοντας κακές συνήθειες που σε στρεσάρουν στερώντας σου ενέργεια και ευεξία. Παράλληλα μπορεί να προκύψουν και αλλαγές στη δουλειά σου, τόσο αναφορικά με τον χώρο, όσο και με τον τρόπο που εργάζεσαι, π.χ. ωράρια, πόστο, αρμοδιότητες.

38 A.V. 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022

Ιχθύες (18 Φεβρουαρίου - 19 Μαρτίου) Με περισσότερη «ανεμελιά» υποδέχεσαι την τελευταία βδομάδα του μήνα, καθώς οι πλανήτες από το ζώδιό σου σχηματίζουν μια σειρά θετικών όψεων. Έτσι, μπορείς να κάνεις σχέδια για ένα ταξιδάκι ή για μια μίνι απόδραση σε έναν κοντινό παραθαλάσσιο προορισμό, «ονειρευόμενος» ουζάκια με το αμόρε και χαλαρές συζητήσεις με το παρεάκι. Η σύνοδος Αφροδίτης-Ποσειδώνα την ίδια μέρα εντείνει τις τάσεις φυγής από το κλεινόν άστυ, αλλά και τη ρομαντική διάθεση για ερωτικές εξομολογήσεις, φλερτ και γλύκες με τον άνθρωπό σου, κάνοντας την ενασχόληση με οτιδήποτε άπτεται των επαγγελματικών και των πρακτικών της ζωής «δυσκολάκι». Αυτό θέλει λίγη προσοχή, καθώς δεν πρέπει να παρασυρθείς σε βιαστικές αποφάσεις και δεσμεύσεις για σημαντικά ζητήματα που μπορεί να μετανιώσεις, παραμένοντας βέβαια καταπληκτική στο να «μαγνητίσεις» τους πάντες στο πέρασμά σου και να εκδηλώσεις όλη σου την τρυφερότητα στο ταίρι και τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Αν ασχολείσαι με τις τέχνες, η έμπνευση θα πιάσει «νέες κορυφές», φέρνοντας ίσως και κάποια ευκαιρία αναγνώρισης.. A

*Για πιο ολοκληρωμένη εικόνα των αστρολογικών σου τάσεων θα πρέπει να διαβάζεις και τον ωροσκόπο σου

Σ Α Β Β Α Τ Ο

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Το soundtrack της πόλης

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΛΙΚΙΑΣ

ΛΗΔΑ ΦΑΡΑΚΟΥΚΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

10.00 - 12.00

10.00 -12.00

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

ΔΗΜΗΤΡΑ ΒΛΑΧΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

12.00 - 14.00

12.00 -14.00

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΣΠΑΡΑΚΗΣ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ

14.00 -16.00

16.00 - 18.00

FLIPSIDE ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

KEEP IT REAL ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

00.00 - 02.00

00.00 - 02.00

ΦΩΤΟ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ

ΤΑΝΙΑ ΣΚΡΑΠΑΛΙΩΡΗ

28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 4 MAΪΟΥ 2022 A.V. 39