Optimise 14

OPTIMISE Issue 14 October 2018

For Art’s Sake จักรพันธุ์ โปษยกฤต กับลีลาชีวิตวิจิตรประณีตประดุจฝีแปรง

ADVANCE NOTICE

Welcome to Optimise มีผตู้ งั้ ข้อสังเกตว่า ‘ศิลปะ’ เป็นค�าทีค่ นนิยมหรือรูส้ กึ ดีดว้ ย แต่มกั ไม่เห็นประโยชน์ เพราะบทบาทของศิลปะ ดูเหมือนจะถูกวาดให้เป็นความเหลือเฟือ ทีส่ งั คมต่างๆ จะมีกต็ อ่ เมือ่ เสร็จภารกิจอัน ‘จ�าเป็น’ อืน่ ๆ แล้ว ไม่วา่ จะเป็นการก่อร่างสร้างธุรกิจหรือ แก้ไขปัญหาต่างๆ บ่อยครัง้ เรือ่ งของศิลปวัฒนธรรมจึงมักเป็นงบลงทุนก้อนสุดท้ายและเป็นงบทีถ่ กู ตัดก้อนแรกของประเทศ อย่างไรก็ตาม หากลองนึกสภาพสังคมทีป่ ราศจากศิลปะ เช่น โบสถ์ทปี่ ราศจาก จิตรกรรมฝาผนัง วงการบันเทิงทีป่ ราศจากดนตรี วงการหนังสือทีป่ ราศจากวรรณกรรม หรือห้างร้านทีข่ ายแต่ปจั จัย 4 โล้นๆ ไม่ปรุงแต่งแล้ว ก็ไม่ยากทีเ่ ห็นว่า หากพรากศิลปะ ออกเสียอย่าง เศรษฐกิจและสังคมก็แทบไม่เหลืออะไร เรือ่ ง Creative Economy ทีจ่ ะสร้างความร�า่ รวยแตกต่างยิง่ ไม่ตอ้ งพูดถึง โชคดีทคี่ นท�างานศิลปะ มักไม่ได้เอาเงินทองสนับสนุนเป็นตัวตัง้ มากเท่ากับความ ต้องการส่งมอบความคิดปรุงแต่งของตนให้ปรากฏ ดังทีแ่ สดงในเรือ่ งราวของอาจารย์ จักรพันธุ์ โปษยกฤต ศิลปินแห่งชาติ (‘The Master Stroke’) ผูก้ ล่าวว่าศิลปินท�างาน “เสมือนนกทีร่ อ้ งไพเราะกังวานหวาน มันไม่ได้รอ้ งเพือ่ แลกข้าว หรือลูกไม้ไว้ยงั ชีพเป็น อาหาร ไม่ได้รอ้ งเพือ่ ให้คนได้ยนิ ทัว่ แล้วสรรเสริญเยินยก แต่มนั ร้องด้วยสัญชาติกา� เนิด เพือ่ ความเบิกบานใจของมันเอง” ดังนัน้ แม้ในขณะทีป่ ระเทศอาจไม่ได้หล่อเลีย้ งศิลปะ แต่ประเทศก็ยงั มีศลิ ปะและ ศิลปินหล่อเลีย้ งมาโดยตลอด Optimise ฉบับนีจ้ งึ อยากน�าเสนอเรือ่ งราว ‘เพือ่ ศิลป์’ หรือ For Art’s Sake ไม่วา่ จะ โดยผ่านเรือ่ งราวของศิลปินโดยตรง อาทิ อาจารย์จกั รพันธุ์ โปษยกฤต อาจารย์องอาจ สาตรพันธุ์ (‘A Humble Statement’) หรือคุณก้อ-ณฐพล ศรีจอมขวัญ (‘Behind the Groove’) ตลอดจนผูท้ ไี่ ด้ใช้ศลิ ป์ในการสร้างสรรค์และประกอบอาชีวะ ไม่วา่ จะใน วงการกาแฟ (‘A Roast Supreme’) หรือในอุตสาหกรรมท่องเทีย่ วของเชียงราย (‘The Hills Are Alive’) เพือ่ เป็นส่วนหนึง่ ของการแสดงความรับรูแ้ ละตระหนักในคุณค่าของ ศิลปะทีส่ ดุ ท้ายแล้วเป็นมากกว่าตัวศิลปะไปไกล เราน่าจะเห็นร่วมกันได้วา่ ในมุมมองของประวัตศิ าสตร์อนั ยืนยาว ประเทศไทย คงมิได้เป็นทีร่ า�่ ลือจดจ�าเพียงด้วยตัวเลขจีดพี หี รืออ�านาจทางการทหาร แต่ดว้ ย เอกลักษณ์และตัวตนของเราในฐานะอารยธรรม ดังทีจ่ อห์น รัสกิน นักวิจารณ์ศลิ ปะ ผูท้ รงอิทธิพลของยุควิคตอเรียนเคยกล่าวไว้วา่ ชาติตา่ งๆ ย่อมถูกตัดสินโดยบัญชี 3 เล่ม บัญชีเล่มทีห่ นึง่ คือ บัญชีของสิง่ ทีไ่ ด้ทา� เล่มทีส่ อง คือบัญชีของถ้อยค�าทีไ่ ด้จดจาร และ เล่มทีส่ ามคือบัญชีของศิลปะทีช่ าตินนั้ ๆ ได้สร้างสรรค์ขนึ้ หากสุดท้ายแล้ว รัสกินบอก ว่าบัญชีเล่มทีน่ า่ เชือ่ ถือทีส่ ดุ คือบัญชีเล่มทีส่ าม โดยให้เหตุผลไว้อย่างจับใจว่า “เพราะการกระท�ามากแสนยาน่าเกรงขามของชาติอาจเป็นเพียงแค่ผลพวงของ โชคชะตาชัว่ ครัง้ ชัว่ คราว และถ้อยค�าอันวิจติ รอาจเป็นเพียงผลงานของกุลบุตรเปีย่ ม อัจฉริยภาพไม่กคี่ นในชาติ มีเพียงศิลปะเท่านัน้ ทีเ่ ป็นสิง่ สะท้อนพรสวรรค์และความรูส้ กึ อันเป็นสามัญแห่งเผ่าพันธุ”์ ธนกร จ๋วงพานิช บรรณาธิการ OPTIMISE | OCTOBER 2018

03

Contents 06

24

FULL FLAVORS

40

ข้อพิพาททางการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีน

A Roast Supreme โรงคั่วกาแฟสัญชาติไทยเหล่านี้ได้กลายเป็น ผู้เชี่ยวชาญในการสร้างสรรค์ประสบการณ์ การดื่มกาแฟแบบ ‘farm-to-cup‘

Behind the Groove หลากบทบาทบนเส้นทางดนตรีของ ณฐพล ศรีจอมขวัญ ที่จุดหมายสูงสุดอาจ ไม่ใช่การพาตัวเองเข้าไปอยู่ในสปอตไลท์

ECONOMIC REVIEW

08

INVESTMENT REVIEW

Yield Curve กำลังส่งสัญญาณ อะไร

CLIENT VALUES

30

STATE OF THE ARTS

Street Shooting ช่างภาพสตรีทไทยหลายคนได้ออกไปสร้าง ชื่อเสียงในระดับโลก แต่ศิลปะการถ่ายภาพ ดังกล่าวอาจต้องใช้มากกว่าเพียงความสวย

46

12

BEYOND BOUNDARIES

The Hills Are Alive การผนึกกำลังระหว่างชาวบ้านในพื้นที่และ คนต่างถิ่น ได้ปลุกกระแสให้จังหวัดเหนือ สุดแดนสยามอย่างเชียงรายอีกครั้ง

OPTIMUM VIEW

The Master Stroke จักรพันธุ์ โปษยกฤต กับลีลาชีวติ วิจติ รประณีต ประดุจฝีแปรง

36

SERVING YOU

A Humble Statement วัฒนธรรมเก่าแก่ในเยาวราชถูกตีความอย่าง ลุ่มลึกในสถาปัตยกรรม Financial Hub ของกลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

04

OPTIMISE | OCTOBER 2018

52

THINKING BIG

E-Gold Rush ความนิยมพรุ่งพรวดของอีสปอร์ตกำลังสร้าง รายได้งดงามให้กับผู้ที่เล็งเห็นโอกาสทอง

58

THE FAST LANE

Dream of Flying อนาคตของอากาศยานไร้คนขับอาจนำไปสู่ การเปลี่ยนแปลงในรูปแบบที่น้อยคนจะคาดคิด

Team ที่ปรึกษา บรรยง พงษ์พานิช อภินันท์ เกลียวปฏินนท์ บรรณาธิการที่ปรึกษา ผกาภรณ์ บุณยัษฐิติ บรรณาธิการ ธนกร จ๋วงพานิช จัดทำโดย สำนักสื่อสารองค์กรกลุ่มธุรกิจ กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

62

LIVING SPACE

ผลิตโดย

Asia City Media Group www.asiacity.com

Clean Design ประเทศไทยกำลังก้าวขึน้ ไปเป็นผูน้ ำด้านอาคารสีเขียว ในภูมภิ าค แต่ยงั มีอปุ สรรคสำคัญอีกหลายประการ

Contact

68

THE AGENDA

สงวนลิขสิทธิตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ พ ศ 3 โดยกลุ่มธุรกิจการเงิน เกียรตินาคินภัทร ห้ามน�าส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ท�าส�าเนา ถ่ายเอกสาร หรือน�าไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ต และเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางบริษัทเท่านั้น OPTIMISE | OCTOBER 2018

05

ข้อพิพาททางการค้า ระหว่างสหรัฐฯ กับจีน ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ ที่ปรึกษา กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

06

OPTIMISE | OCTOBER 2018

ทรัมป์มองว่าฝ่ายตนได้ เปรียบเพราะเศรษฐกิจ จีนชะลอตัวลงเรื่อยๆ หุ้นราคาตก และเงิน หยวนอ่อนค่า ดังนั้น ยิ่งใช้ไม้แข็งกับจีนก็ยิ่ง จะทําให้สหรัฐฯ มีอํานาจ ต่อรองมากขึ้น

ECONOMIC REVIEW ข้อพิพาททางการค้าระหว่างสหรัฐ กับ จีนนัน้ นักเศรษฐศาสตร์และนักลงทุนยอมรับเป็น เสียงเดียวกันว่าเป็นปัจจัยเสีย่ งทีน่ า่ เป็นห่วงทีส่ ดุ และอาจท�าให้เศรษฐกิจโลกเข้าสูส่ ภาวะถดถอย ได้ในอนาคตหากเกิดการตอบโต้กนั โดยการปรับ ขึน้ ภาษีศลุ กากรอย่างกว้างขวาง ทัง้ นีเ้ พราะ เศรษฐกิจสหรัฐ งึ่ มีมลู ค่าจีดพี ี ล้านล้าน ดอลลาร์สหรัฐ และเศรษฐกิจจีน งึ่ มีมลู ค่าจีดพี ี ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐรวมกัน คิดเป็นสัดส่วน เกือบ 3 ของจีดพี โี ลก (โดยจีนเป็นตลาด ส่งออกทีส่ า� คัญทีส่ ดุ ของไทย ตามด้วยสหรัฐ ขณะทีม่ ลู ค่าการส่งออกของไทยไปยังสอง ประเทศนัน้ รวมกันอยูท่ ปี่ ระมาณ ของจีดพี ี ของไทยหรือใกล้เคียงกับรายได้จากการท่องเทีย่ ว ของไทย) ปัญหาการค้าระหว่างสหรัฐ กับจีนนัน้ น่าจะ ยืดเยือ้ และแม้ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์และ ประธานาธิบดี สี จิน้ ผิง อาจสามารถพบปะกันได้ ในเดือนพฤศจิกายนตามทีม่ กี ารคาดหมาย ก็ยงั ไม่นา่ จะท�าให้ความสัมพันธ์ของสหรัฐ และจีน เข้าสูส่ ภาวะปกติได้ เมือ่ วันที่ สิงหาคม ประธานาธิบดีทรัมป์กล่าวกับส�านักข่าวรอยเตอร์ ว่า เขามิได้กา� หนดระยะเวลา (“no time rame”) ในการยุตขิ อ้ พิพาททางการค้าระหว่างสอง ประเทศ เพราะประเด็นปัญหานีม้ คี วามสลับ บั อ้ นและครอบคลุม 3 มิติ กล่าวคือ ส่วนของ เศรษฐกิจโลก เศรษฐกิจและการเมืองภายในของ แต่ละประเทศ และการช่วงชิงความเป็นประเทศ มหาอ�านาจของโลก ในส่วนของเศรษฐกิจโลกนัน้ มองได้วา่ มี ประเด็นหลักคือ ประธานาธิบดีทรัมป์มองว่าการขาด ดุลการค้ากับจีน (และประเทศอืน่ ๆ ) เป็นการ สะท้อนว่าสหรัฐ ก�าลังถูกเอาเปรียบ จึงต้อง ด�าเนินการเพือ่ ยุตกิ ารขาดดุลการค้าในทันที งึ่ เป็นแนวคิดทีผ่ ดิ พลาด เพราะสาเหตุหลักที่ สหรัฐ ขาดดุลการค้าเป็นเพราะใช้จา่ ยเกินตัว ท�าให้ขาดดุลบัญชีเดินสะพัดประมาณ -3 ของจีดพี ี และฝายทีใ่ ช้จา่ ยเกินตัวมากทีส่ ดุ คือ ภาครัฐ งึ่ ปัจจุบนั ขาดดุลงบประมาณเท่ากับ 4 ของจีดพี ี และจะเพิม่ ขึน้ เป็น ในปีหน้า การขึน้ ภาษีศลุ กากรจึงไม่สามารถลดการขาด ดุลการค้าของสหรัฐ ได้

สหรัฐ กล่าวหาจีนว่าละเมิดทรัพย์สนิ ทางปัญญาของสหรัฐ และมีก เกณ ท์ บี่ บี บังคับให้บริษทั สหรัฐ ต้องถ่ายทอดเทคโนโลยี ให้กบั จีน ในการสนับสนุนและอุดหนุนรัฐวิสาหกิจจีนให้พฒ ั นาเทคโนโลยีลา�้ หน้าตามแผน ยุทธศาสตร์ Made in China งึ่ เรือ่ งนี้ ทรัมป์ได้รบั การสนับสนุนจากบริษทั สหรัฐ และประเทศพัฒนาแล้วอืน่ ๆ แต่สหรัฐ ได้สร้าง ความขัดแย้งกับประเทศพันธมิตร ในขณะทีจ่ นี ก็พยายามสร้างแนวร่วมกับประเทศอืน่ ๆ ในการ ต่อต้านการเรียกเก็บภาษีศลุ กากรของทรัมป์ อย่างไรก็ดี การทีป่ ระธานาธิบดี สี จิน้ ผิง เปิดตัวอย่างชัดเจนว่าต้องการให้จนี เป็นประเทศ มหาอ�านาจเทียบเท่ากับสหรัฐ ทัง้ ในส่วนของ การประกาศแผนยุทธศาสตร์ Made in China ให้จนี เป็นผูน้ า� ในเทคโนโลยีลา�้ หน้า สาขา การผลักดันโครงการพืน้ ฐานด้านการ ขนส่งเพือ่ ให้จนี เป็นศูนย์กลาง (One Belt One Road) และการพัฒนาศักยภาพทางการ ทหารของจีนในทะเลจีนตอนใต้อย่างเร่งรีบ เป็นการท้าทายมหาอ�านาจอย่างสหรัฐ งึ่ ผูกขาดอ�านาจทางเศรษฐกิจ การเมือง และการ ทหาร มาเกือบ 3 ปีหลังการล่มสลายของ สหภาพโ เวียต (ปัจจุบนั จีดพี ขี องรัสเ ยี อยูท่ ี่ เพียง ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐหรือ ของ จีดพี สี หรัฐ ) เรือ่ งนีส้ หรัฐ คงไม่ยอมแบ่ง อ�านาจกับจีนโดยสมัครใจ ทัง้ สองประเทศเป็น ปรปักษ์กนั (rivals) การแสวงหาผลประโยชน์ ร่วมกัน (common round) จึงเป็นเรือ่ งยาก เรือ่ งที่ 3 คือ ปัจจัยทางเศรษฐกิจและ การเมืองภายในประเทศ สหรัฐ นัน้ มีขอ้ มูล มากเพราะเป็นสังคมเปิด นอกจากนัน้ ทรัมป์ยงั ทวีตข้อความในใจวันละหลายครัง้ งึ่ พอจะ สรุปได้วา่ สหรัฐ จะกดดันจีนมากขึน้ ไปอีก เพราะ ฐานเสียงของทรัมป์พอใจทีท่ รัมป์ใช้ไม้ แข็งกับจีน และฝายอนุรกั ษ์นยิ มในสหรัฐ ก็ ต้องการจะสกัดจีนจากการเป็นประเทศ มหาอ�านาจ ขณะทีเ่ ศรษฐกิจสหรัฐ ก�าลังอยู่ ในช่วงขาขึน้ ท�าให้ฝายทีไ่ ด้รบั ผลกระทบในทาง ลบจากการปรับขึน้ ภาษีศลุ กากรยังอยูใ่ นวง จ�ากัด แต่หากทรัมป์ขยายการเก็บภาษีศลุ กากร

ครอบคลุมถึงสินค้าอีก แสนล้าน ดอลลาร์สหรัฐ ในเดือนตุลาคม ก็จะส่งผลเชิง ลบในวงกว้าง และจะต้องรอดูผลการเลือกตัง้ สภาในวันที่ พฤศจิกายนด้วยว่าเสียงข้างมาก ในสภาล่างจะพลิกไปให้กบั พรรคเดโมแครต หรือไม่ 3 ทรัมป์มองว่าฝายตนได้เปรียบเพราะ เศรษฐกิจจีนชะลอตัวลงเรือ่ ยๆ หุน้ ราคาตก และเงินหยวนอ่อนค่า ดังนัน้ ยิง่ ใช้ไม้แข็งกับจีน ก็ยงิ่ จะท�าให้สหรัฐ มีอา� นาจต่อรองมากขึน้ ในส่วนของจีนนัน้ มีขอ้ มูลจ�ากัด ประธานาธิบดี สี จิน้ ผิง เพิง่ จะรวบอ�านาจอย่าง เต็มรูปแบบ และแก้ไขรัฐธรรมนูญ ยกเลิกการ จ�ากัดระยะเวลาด�ารงต�าแหน่งการเป็นผูน้ า� ของ ตนเมือ่ ปีทแี่ ล้ว แต่สอื่ ของตะวันตกก็พยายาม เจาะข่าวโดยสัมภาษณ์ผเู้ ชีย่ วชาญทีใ่ กล้ชดิ กับ รัฐบาลและมีขอ้ สรุปว่ามีปฏิกริ ยิ าในเชิงลบต่อ ประธานาธิบดี สี จิน้ ผิง เกิดขึน้ ดังนี้ เดิมทีผนู้ า� ของจีนเชือ่ ว่าทรัมป์จะมี แนวคิดแบบพ่อค้า คือต้องการแลกเปลีย่ น ผลประโยชน์และให้เกิดผลในทางป บิ ตั ิ (transaction pra matist) แต่ผนู้ า� จีนผิดหวัง อย่างมากเมือ่ ผูแ้ ทนส่วนตัวทีส่ ง่ ไปเจรจากับ สหรัฐ คือรองนายกรัฐมนตรีลว่ิ เหอ ได้เสนอ จะ อื้ สินค้าจากสหรัฐ เพิม่ ขึน้ แต่ถกู ปฏิเสธ อย่างไร้เยือ่ ใยจากทรัมป์ ง่ึ นอกจากจะท�าให้ สี จิน้ ผิงต้อง ‘เสียหน้า’ แล้ว ยังสะท้อนว่าผูน้ า� ของจีนไม่สามารถบริหารจัดการความสัมพันธ์ กับประเทศทีส่ า� คัญทีส่ ดุ ในโลกให้ราบรืน่ และ เกือ้ กูลกับผลประโยชน์ของจีนได้ มีการตัง้ ค�าถามเรือ่ งความเหมาะสมของ การที่ สี จิน้ ผิง ประกาศความยิง่ ใหญ่ของจีน ออกมาอย่างเปิดเผย เพราะอาจเป็นสาเหตุหลัก ทีท่ า� ให้ทงั้ สหรัฐ และประเทศส�าคัญอืน่ ๆ หวาดระแวง และต้องการสกัดกัน้ ความ ทะเยอทะยานของจีน (raise alarm in the est) โดยนอกจากประธานาธิบดี สี จิน้ ผิงจะ ยกเลิกกระบวนการถ่ายโอนอ�านาจทุก ปี ที่ อดีตผูน้ า� การปฏิรปู ของจีนคือ เติง้ เสีย่ วผิง ได้วางรากฐานเอาไว้เมือ่ ปีกอ่ นหน้าแล้ว สี จิน้ ผิงยังมิได้ปฏิบตั ติ ามค�าสอนของผูน้ า� เติง้ เสีย่ วผิง คือ “hide your stren th bide your time” หรือ “ มุ่ อ่ นก�าลังและรอคอยโอกาส” OPTIMISE | OCTOBER 2018

07

08

OPTIMISE | OCTOBER 2018

INVESTMENT REVIEW

Yield Curve กําลังส่งสัญญาณ อะไร ดร. ิ ฒ เ ือ ิ ชย ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ และหัวหน้าทีมวิจัยลูกค้าบุคคล สายงานลูกค้าบุคคล บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จ�ากัด (มหาชน)

ประเด็นเรื่องการลงทุนที่พูดถึงกันค่อนข้าง มากในช่วงนี้คือเรื่องของอัตราดอกเบี้ย Federal Reserve ึ่งท�าหน้าที่เป็นธนาคาร กลางของสหรัฐ เริ่มขึ้นอัตราดอกเบี้ยนโยบาย (คืออัตราดอกเบี้ย Fed und rate ที่สถาบัน การเงินกู้ยืมระหว่างกันชั่วข้ามคืน) มาสักพัก แล้ว ภายหลังการลดดอกเบี้ยนโยบายลง เหลือศูนย์เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ หลังเกิดวิกฤต เศรษฐกิจในช่วงปี และขณะนี้ก็ส่ง สัญญาณอย่างชัดเจนว่าจะค่อยๆ ปรับขึ้น อัตราดอกเบี้ยนโยบาย ‘อย่างค่อยเป็นค่อยไป’ ปัจจุบันอัตราดอกเบี้ยนโยบายของสหรัฐ อยู่ใกล้ๆ ร้อยละ และกรรมการนโยบายการ เงินของสหรัฐ ส่วนใหญ่ คาดว่าจะปรับขึ้น ดอกเบี้ยอีก ครั้ง (ครั้งละร้อยละ ) รวม เป็น 4 ครั้งในปีนี้ และอีกสัก -3 ครั้งในปีหน้า หมายความว่าอัตราดอกเบี้ยนโยบายและ อัตราดอกเบี้ยระยะสั้นของสหรัฐ น่าจะไป แตะใกล้ๆ ร้อยละ 3 ในปีหน้า และอัตรา ดอกเบี้ยนโยบายอาจจะปรับตัวสูงขึ้นในปีถัด ไป และอาจจะปรับขึ้นเร็วกว่านี้ถ้าอัตรา เงินเฟอเร่งตัวมากขึ้น ปกติแล้ว อัตราดอกเบี้ยระยะยาวมักจะสูง กว่าอัตราดอกเบี้ยระยะสั้น และมักจะสูงกว่า ค่าเฉลี่ยของคาดการณ์อัตราดอกเบี้ยระยะสั้น ในอนาคต เพราะนักลงทุนต้องการผลตอบแทน

เพิ่มขึ้นจากการลงทุนที่ต้องทิ้งเงินไว้นานๆ (term premium) ส่วนต่างระหว่างอัตราดอกเบี้ยระยะยาว กับอัตราดอกเบี้ยระยะสั้นนี้มีชื่อเรียกว่า ‘ความ ชันของเส้นผลตอบแทน’ หรือ slope ของ yield curve ประเด็นที่น่าสนใจคือตลาดรับรู้ข่าวว่า อัตราดอกเบี้ยนโยบายจะปรับขึ้นไปแล้ว แต่ อัตราดอกเบี้ยระยะยาวกลับยังคงอยู่ในระดับ ที่ค่อนข้างต�า่ เมื่อเทียบกับอัตราดอกเบี้ยระยะ สั้น (เช่น ดอกเบี้ยนโยบายหรือดอกเบี้ยระยะ - ปี) หรือเรียกได้ว่าเส้นผลตอบแทน (yield curve) นั้นค่อนข้างแบน ปัจจุบัน อัตรา ดอกเบี้ยพันธบัตรอายุ ปี กับอัตราดอกเบี้ย อายุ ปี ต่างกันอยู่แค่เพียงร้อยละ - 3 เท่านั้น ึ่งต้องถือว่าเป็นระดับที่ต�่ามาก ถ้ามองย้อนไปในอดีต จะพบว่าเราไม่ค่อย เห็น yield curve แบนขนาดนี้บ่อยครั้งนัก และเกือบทุกครั้งที่ yield curve แบนลงมาจน เป็นศูนย์ (อัตราดอกเบี้ยระยะยาวเท่ากับอัตรา ดอกเบี้ยระยะสั้น) หรือลดลงมาจนติดลบ (อัตราดอกเบี้ยระยะสั้นสูงกว่าอัตราดอกเบี้ย ระยะยาว หรือที่เรียกว่า inverted yield curve หรือเส้นผลตอบแทนกลับหัว) มักจะมีภาวะ ถดถอยทางเศรษฐกิจตามมาเกือบจะทุกรอบ (แต่ก็อาจจะไม่ได้เกิดขึ้นในทันที ในหลาย OPTIMISE | OCTOBER 2018

09

า อ อ ราดอ เ ้ย รร า ส ร อายุ เ ือ ุ ร้ อ ภาว ช อ ว า เศร ิ ส ร

ร ด รเ า

ิด

นักลงทุนในตลาด พันธบัตรจํานวนไม่น้อย เริ่มไม่เชื่อว่าเศรษฐกิจจะ แข็งแกร่งไปได้อีกนานนัก แต่นักลงทุนในตลาดหุ้นยัง คงเชื่อมั่นในภาวะเศรษฐกิจ

ที่มา Federal Reserve Bank o St ouis

ครั้งอาจจะห่างไปอีก - ปีเลยทีเดียว) จน หลายคนบอกว่า ความชันของ yield curve เป็นเครื่องชี้วัดความน่าจะเป็นที่เศรษฐกิจจะ เข้าสู่ภาวะถดถอยที่ดีมากตัวหนึ่ง ท�าไมจึงเป็นเช่นนั้น จริงๆ แล้ว เส้น yield curve ที่แบนหรือกลับหัว ไม่ได้เป็น ปัจจัยที่ท�าให้เศรษฐกิจชะลอตัวหรือ เศรษฐกิจถดถอยโดยตรง แต่อาจจะเป็น เพราะนักลงทุนในตลาดพันธบัตรก�าลังส่ง สัญญาณว่ามีโอกาสมากที่เศรษฐกิจอาจจะ ชะลอตัวลงเมื่อเทียบกับภาวะปัจจุบัน ในทางทฤษ ี อัตราดอกเบี้ยระยะยาวไม่ ควรจะต�่ากว่าค่าเฉลี่ยของคาดการณ์อัตรา ดอกเบี้ยระยะสั้นในอนาคตมากนัก การที่ อัตราดอกเบี้ยลดต�า่ ลงมาจนใกล้เคียงหรือ ต�่ากว่าอัตราดอกเบี้ยระยะสั้น แปลว่า นักลงทุนอาจจะคาดว่าอัตราดอกเบี้ยระยะ สั้น (หรือดอกเบี้ยนโยบาย) มีโอกาสปรับลด ลงต�า่ กว่าในปัจจุบัน และอาจจะแปลว่า นักลงทุนพันธบัตรไม่เชื่อว่าอัตราดอกเบี้ย ระยะสั้นจะปรับตัวขึ้นไปสูงกว่านี้มากแล้ว และก็อาจจะแปลว่านักลงทุนในตลาด พันธบัตรก�าลังส่งสัญญาณว่า พวกเขาคิดว่า มีโอกาสที่เศรษฐกิจจะชะลอตัวจนธนาคาร กลางต้องปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายลง ในอนาคตอันใกล้ และนักลงทุนเหล่านี้เอา เงินลงทุนของตัวเองเข้าแลกกับการส่ง สัญญาณดังกล่าว แต่ถ้าสังเกตดูในตลาดสหรัฐ ตลาด 10

OPTIMISE | OCTOBER 2018

พันธบัตรก�าลังส่งสัญญาณว่ามีโอกาสที่ เศรษฐกิจอาจจะชะลอตัว ในขณะที่ตลาด หุ้นยังคงค่อนข้างแกร่ง เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ หมายความว่าต้องมี ใน ตลาดนี้ที่ ก�าลังคาดการณ์ผิดใช่หรือไม่ ภาวะในปัจจุบันคล้ายๆ กับที่เคยเกิดขึ้น ในช่วงปี ก่อนที่จะเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ ในสหรัฐ เส้นอัตราผลตอบแทนของพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐ ก็ปรับตัวลดลงจนเป็น ศูนย์และติดลบอยู่เป็นระยะเวลานานพอ สมควร ในขณะที่ตลาดหุ้นปรับตัวขึ้น อย่างต่อเนื่องจนกระทั่งเกิดวิกฤต และ ธนาคารกลางสหรัฐ ต้องปรับลดอัตรา ดอกเบี้ยนโยบายลงจริงๆ แต่กว่าตลาด พันธบัตรจะได้รับการพิสูจน์ว่าถูกต้อง ก็ต้อง ‘ผิด’ ไปเป็นเวลากว่า ปี ครั้งนี้ก็อาจจะคล้ายๆ กันที่เราเริ่มได้รับ สัญญาณว่ามีนักลงทุนในตลาดพันธบัตร จ�านวนไม่น้อยเริ่มไม่เชื่อว่าเศรษฐกิจจะ แข็งแกร่งไปได้อีกนานนัก แต่นักลงทุนใน ตลาดหุ้นยังคงเชื่อมั่นในภาวะเศรษฐกิจ แต่ก็อาจจะเป็นไปได้ว่า นักลงทุนในตลาด พันธบัตรอาจจะให้ความส�าคัญกับภาวะ การลงทุนในระยะยาวมากกว่านักลงทุน ในตลาดหุ้น อย่างไรก็ดี ยังมีความเป็นไปได้ที่ภาวะ อัตราดอกเบี้ยในตลาดพันธบัตรระยะยาว อาจก�าลังถูกบิดเบือนจากการกระตุ้น เศรษฐกิจผ่านการ ื้อสินทรัพย์ของ

ธนาคารกลางใหญ่ๆ จนท�าให้อัตราดอกเบี้ย ระยะยาว ‘ต�า่ เกินไป’ จนกระทบกับการ ประเมินสัญญาณที่เคยมีความส�าคัญในอดีต นอกจากนี้ ภาวะที่เศรษฐกิจสามารถ เติบโตได้โดยแทบไม่มีแรงกดดันเงินเฟอ ึ่งยังคงเป็นปริศนาของธนาคารกลางทั่วโลก ยิ่งท�าให้แรงกดดันที่เร่งให้ธนาคารกลางต้อง ขึ้นดอกเบี้ยแบบในอดีตก็มีน้อยลง จึงยิ่งกดให้ ดอกเบี้ยระยะยาวสามารถอยู่ในระดับที่ต�่า มากกว่าในอดีตได้ ถ้าข้อสันนิษฐานข้างต้นถูกต้อง ก็แปลว่า หากเงินเฟอกลับมาเร็วกว่าที่ตลาดก�าลังคาด หรือหากธนาคารกลางใหญ่ๆ อย่างธนาคาร กลางยุโรปหรือธนาคารกลางญี่ปุนเลิกการท�า E เร็วกว่าที่ตลาดคาด อัตราดอกเบี้ยระยะ ยาวก็มีโอกาสปรับสูงขึ้นเร็วกว่าที่นักลงทุน คาดอยู่ในปัจจุบันก็ได้ ตลาดไหนจะส่งสัญญาณได้อย่างถูกต้อง อีกไม่นานก็คงได้รู้กันนะครับ แต่ดูเหมือนว่า เราก�าลังอยู่ในโลกของการลงทุนที่ยากขึ้น ทุกวันจริงๆ

INVESTMENT REVIEW

OPTIMISE | OCTOBER 2018

11

12

OPTIMISE | OCTOBER 2018

OPTIMUM VIEW

The Master Stroke ร ว า ิช

จักรพันธุ์ โปษยกฤต กับลีลาชีวิตวิจิตรประณีตประดุจฝีแปรง ในวันเปิดบ้านเพือ่ แถลงข่าวการเปิด ‘นิทรรศการหมุนเวียนจักรพันธุ์ โปษยกฤต’ และ ท�าบุญเนือ่ งในวันคล้ายวันเกิดเมือ่ สิงหาคม ทีผ่ า่ นมา อาจารย์จกั รพันธุ์ โปษยกฤต ศิลปิน แห่งชาติ สาขาจิตรกรรม (ทัศนศิลป์) ผูไ้ ด้รบั การ ยกย่องให้เป็น ใน นายช่างเอกในรอบ ปีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และเจ้าของสถิตศิ ลิ ปิน ภาพวาดทีท่ า� ราคาประมูลสูงสุดในประเทศไทย ผูก้ า� ลังอยูใ่ นช่วงพักฟืนจากอาการเส้นเลือดใน สมองตีบทีท่ า� ให้รา่ งกาย กี ขวาเป็นอัมพฤกษ์ แถลงเพียงสัน้ ๆ ว่า “แบตจะหมด” งึ่ ถือเป็นอัน เปิดและก็ปดิ งานแถลงข่าวอยูใ่ นประโยคเดียว ข่าว งึ่ แถลงรวบรัดเป็นประวัตกิ ารณ์นขี้ ดั กับ ความยิง่ ใหญ่ของงานไม่นอ้ ย เพราะแม้งานจะ จัดขึน้ ในบ้านพักส่วนตัวย่านเอกมัยของอาจารย์ จักรพันธุ์ แต่กลับมีความคับคัง่ ของแขกเหรือ่ ที่ ชวนให้นกึ ถึงความหมายของค�าโบราณว่า ‘ทิศา ปาโมกข์’ หรืออาจารย์ผเู้ ป็นใหญ่ในทุกทิศ โดย นอกจากสือ่ มวลชนจากกว่า ส�านักแล้ว ภายในงานยังมีพระภิกษุสง แ์ ละแม่ชจี าก วัดเขาสุกมิ ทีพ่ กั สง ว์ ดั เขาสอยดาว และวัดเขา ยายแพง จังหวัดจันทบุรมี าเจริญพระพุทธมนต์ ฉลองอายุรว่ ม รูป ศิลปินแห่งชาติและ บรรดาศิลปาจารย์จากหลากหลายสาขา อาทิ อาจารย์ลาวัณย์ อุปอินทร์ อาจารย์เปีย่ มสุข เหรียญรุง่ เรือง อาจารย์อดุ มลักษ์ ทรงสุวรรณ อาจารย์ธงชัย รักปทุม อาจารย์เกียรติศกั ดิ ชานนนารถ อาจารย์กมล ทัศนาชลี อาจารย์เวณิกา บุนนาค ล เรือ่ ยไปจนถึงญาติมติ ร ลูกศิษย์ หลานศิษย์ และผูห้ ลักผูใ้ หญ่จากแทบทุกแวดวง ไม่วา่ ศิลปวัฒนธรรมหรือเศรษฐกิจการเมือง เช่น

พิชยั รัตตกุล อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปตั ย์ บัณ รู ล�า่ า� ประธานกรรมการและประธาน เจ้าหน้าทีบ่ ริหารธนาคารกสิกรไทย (จ�ากัด) มหาชน แม่ชศี นั สนีย์ เสถียรสุต ผูก้ อ่ ตัง้ เสถียรธรรมสถาน ชุลติ า อารียพ์ พิ ฒ ั น์กลุ อดีต บรรณาธิการนิตยสารพลอยแกมเพชร ศักดิชัย กาย บรรณาธิการนิตยสารลิปส์ หทัย บุนนาค ยอดศิลปินจิตรกรรมไทย หรือศักดิวุฒิ วิเศษมณี ศิลปินภาพเหมือนชัน้ น�า ทัง้ หมดนีภ้ ายในบรรยากาศของการเลีย้ งดูปเู สือ่ จากร้านอาหารตัง้ แต่ ลูกชิน้ ปลาลิม้ เล่าโหงว ไปจนกระทัง่ กระหรีป่ บั ร้าน อสามสาย และการบรรเลงดนตรีโดยวง มโหรีปพ่ี าทย์กว่า ชีวติ ดูเหมือนว่าอาณา บริเวณกว่า 4 ตารางวาของบ้าน เมือ่ ถูกบรรจุ โดยแขกทัง้ งานแล้วจะย่นย่อไปจนคล้ายเพียง โรงหุน่ กระบอกทีก่ า� ลังแสดงอย่างเอิกเกริก โรงหนึง่ ไม่นา่ แปลกที่ orld Encyclopedia o uppetry Arts สรุปประวัตขิ องอาจารย์จกั รพันธุ์ ไว้ตอนหนึง่ ว่า “Chakrabhand osayakrit directed a roup o artists aristocrats and ne comers seekin entry into the re ned orld here art hi h society and po er intersect ” แต่การแถลงข่าวจะรวบรัดขนาดไหนก็ไม่มี ใครคิดตัดพ้อ เพราะแม้ขณะนีอ้ าการปวยจะ จ�ากัดความสามารถในการเคลือ่ นไหวของ อาจารย์จกั รพันธุใ์ นทุกมิตแิ ละท�าให้ทา่ นมี ‘แบต’ ในการพูดหรือรับแขกจ�ากัด แต่ทกุ คน ตระหนักดีวา่ ในยามแข็งแรง อาจารย์จกั รพันธุ์ คือหนึง่ ในศิลปินทีผ่ ลิตผลงานมากทีส่ ดุ ของ สังคมไทยตัง้ แต่งานจิตรกรรม งานประติมากรรม

ไปจนงานรือ้ ฟืนการจัดสร้างและจัดแสดง หุน่ กระบอกของไทยขึน้ ใหม่ งึ่ ต้องใช้ความรู้ ในสหวิชาแบบเกินจะนับแขนง ร่างกายของ อาจารย์จกั รพันธุ์ งึ่ ปัจจุบนั แข็งขืนจนหากลุกขึน้ พ้นรถเข็นต้องใช้คนถึงสีค่ นประคองมือเท้าให้ เกิดก�าลังพอทีจ่ ะเดินนัน้ ครัง้ หนึง่ เคยแสดง นาฏลีลาอ่อนไหวจนสามารถชุบให้หนุ่ กระบอก มีชวี ติ จิตใจขึน้ มาได้ จนเป็นปกติทผี่ เู้ ข้าชมการ อ้ มแสดงหุน่ เรือ่ งตะเลงพ่ายของมูลนิธจิ กั รพันธุ์ หลายคนจะต้องถอดแว่นเช็ดน�า้ ตายามอาจารย์ จักรพันธุอ์ อกเชิดฉากพระนเรศวรประกาศอิสรภาพหรือฉากพระสุพรรณกัลยาอ�าลาบ้านเมือง เพือ่ ไปเป็นตัวประกัน วัลลภิศร์ สดประเสริฐ วัย ปี ลูกศิษย์มอื ขวาผูท้ า� งานใกล้ชดิ อาจารย์ มากว่า 44 ปีและปัจจุบนั เป็นผูด้ แู ลความเป็นไป ของกิจการงานต่างๆ ของมูลนิธจิ กั รพันธุใ์ นยาม ทีอ่ าจารย์รกั ษาตัวเล่าถึงนักภายภาพบ�าบัดผูม้ า ท�างานโดยไม่เคยได้ยนิ ชือ่ อาจารย์จกั รพันธุม์ า ก่อน “ปรากฏว่าพอเอาโทรศัพท์เปิดคลิปการ แสดงของอาจารย์ให้ดู นัง่ ๆ ดูอยู่ ขนแขนน้องเขา ลุกเป็นหนามเลย” ความประทับใจอันใส อื่ นี้ เกิดขึน้ ไม่จา� เพาะแต่กบั ผูไ้ ม่คนุ้ เคยเท่านัน้ แต่แม้กบั ผูค้ นระดับครูบาอาจารย์อย่างหม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ ปราโมช หนึง่ ในเสาหลักด้าน ศิลปวัฒนธรรมของประเทศผูไ้ ด้ชอื่ ว่ามีภมู คิ วาม รูแ้ ละมาตรฐานอันสูงยิง่ ในการวิพากษ์วจิ ารณ์ ศิลปะไทยยังเคยเขียนชืน่ ชมการแสดงหุน่ กระบอกของจักรพันธุไ์ ว้ในหนังสือพิมพ์สยามรัฐ รายวัน ฉบับวันอาคารที่ 3 มกราคม 3 ว่า “ผมได้ดมู าแล้ว ทัง้ หุน่ ไทย คือหุน่ กระบอก หรือ ละครเล็กของครูเปียก หุน่ ใหญ่ของหลวง ได้ดหู นุ่ OPTIMISE | OCTOBER 2018

13

เวลาอยูใ่ นวัยของความสดชืน่ แข็งแรงเหมือนรถป้ายแดง ทีเ่ ครือ่ งยังดียงั ใหม่ยงั แน่นพร้อมหมดทุกอย่าง ก็มกั ขาด ความรูข้ าดประสบการณ์ ผลงานทางวิชาชีพของตนก็ออก ผลไม่สมบูรณ์ ครัน้ สัง่ สมศิลปวิทยาการต่างๆ เข้าไปบ่มอยู่ ในตัวไว้มากพอแก่การ สมรรถภาพทางกายก็ตกลงเสือ่ ม ลงด้วยวัยวุฒิ วัยวุฒจิ งึ เป็นตัวทอนคุณวุฒแิ ท้ๆ ทีเดียว ม่า งเขา กั ใย ากข้างบนเวท ดูหนุ่ รัง งใ ้ เทคนคเดยวกัน และดูหนุ่ ญปุน งมความงาม ความละเมยดละไม และความลก ง้ ในทาง ปญญาทยังประทับใ ผมอยู่ แ ่ งอย่างนัน้ ผม ก็ อ้ งยอมยกหุน่ ของคุ กั ร นั นุ้ เปนหุน่ ททา ให้ผมเกดอารม มากท ดุ เกดความประทับใ มากท ดุ และยากทผม ะลืมได้ เช่นเดียวกัน อาจารย์จกั รพันธุท์ วี่ นั นีพ้ ดู ได้เพียงน้อยค�า ครัง้ หนึง่ เป็นทีร่ จู้ กั ในฐานะคอลัมนิสต์เจ้าของโวหาร วิจารณ์สงั คมแสบสันพิสดารทีม่ คี นอ่านกันทัว่ เมืองในนิตยสารลลนาและพลอยแกมเพชร ภายใต้นามปากกา ‘ศศิวมิ ล’ และหนังสืออย่าง ‘ศศิวมิ ลว่าร้าย’ หรือ ‘ศศิวมิ ลสับแหลก’ กระทัง่ ค�าพูดสัน้ ๆ ว่า “แบตจะหมด” ก็แสดงเค้าลาง ส�านวนอันไม่จา� เจของท่านได้เป็นอย่างดี

บรรจุได้ทงั้ ความสมจริงในแบบตะวันตก และ ความเป็นอุดมคติตามแบบไทย ภาพพระพุทธเจ้า อริยสาวกหรือเทพเทวดาอันเป็นทิพย์ของ อาจารย์จงึ ให้ความรูส้ กึ สมจริงมีเนือ้ หนังในแบบ ทีเ่ ป็นไปได้ในมนุษย์ ในขณะทีเ่ มือ่ วาดภาพ เหมือน มนุษย์ทมี่ เี นือ้ หนังก็กลับเปีย่ มเค้าความ งามตามอุดมคติราวกับมีภาวะเป็นทิพย์ ไม่ แปลกทีน่ กั เรียนเก่าวชิราวุธวิทยาลัยเล่าต่อกัน มาว่าสมัยเรียนมัธยม อาจารย์จกั รพันธุค์ อื มือ เขียนภาพเหมือนผูห้ ญิงส�าหรับให้เพือ่ นหรือรุน่ พี่ ใช้นา� ไปมอบให้แฟนสาว อย่างไรก็ตาม อาจารย์ จักรพันธุด์ จู ะมองเห็นข้อจ�ากัดของสังขารทีย่ นื ยัน ภาษิตละตินว่า “ศิลปะยืนยาว ชีวติ สัน้ (Ars lon a vita brevis)” ของมหาวิทยาลัยศิลปากร ทีอ่ าจารย์ได้เข้าศึกษาเล่าเรียนมานานแล้ว ดังที่ อาจารย์เขียนไว้ในบทความชือ่ ‘แก่กะลา’ ในรวม อารส อ า เรียงความของศศิวมิ ล เอกทศมบรรพ ล�าดับ เป็นเรือ่ งธรรมดาทีห่ ลายคนเสียดายฝีมอื และ สิบเอ็ดว่า “เปน ั รรมทว่า ว มนุ ยเราไม่ม ผลงานของอาจารย์จกั รพันธุท์ ตี่ อ้ งหยุดชะงักลง ความ อด เวลาอยูใ่ นวัยของความ ด นแข็ ื งแรง กลางคันด้วยการรบกวนของอาการปวย ไม่เช่น เหมือนร ปายแดงทเครืองยังดยังใหม่ยงั แน่น นัน้ อาจารย์จกั รพันธุค์ อื ศิลปินมากฝีมอื ผูเ้ พียร ร้อมหมดทุกอย่าง ก็มกั ขาดความรูข้ าด ท�างานสม�า่ เสมอถึงวันละสามรอบคือเวลาเช้าถึง ประ บการ ผลงานทางว า ของ นก็ออก เทีย่ ง บ่ายถึงเย็น และหัวค�า่ ถึงสีท่ มุ่ อย่างที่ ผลไม่ มบูร ครัน้ งั ม ลปวทยาการ า่ ง วัลลภิศร์ กล่าวว่า “น่าเสียดายมาก ถ้าอาจารย์ เข้าไปบ่มอยูใ่ น วั ไว้มาก อแก่การ มรร า ดีๆ จะท�าได้อกี เยอะ แล้วมันหาไม่ได้ เราเรียนมา ทางกายก็ กลงเ อมลงด้ ื วยวัยวุ วัยวุ งเปน ทางนีก้ ไ็ ด้เห็นศิลปินมาไม่รเู้ ท่าไหร่แล้ว แต่ไม่มี วั ทอนคุ วุ แท้ ทเดยว เหมือนคนเรยนรา ใครเหมือนอาจารย์ เช่น ปกติคนช�านาญเขียน ละคร อนเปนเด็ก าว ะ รังเปล่งปลังด้วยวัย จิตรกรรมไทยประเพณี ทางจิตรกรรมสากลเขาก็ ก็ยงั ราไม่เก่ง อเก่งได้ทก็แก่ อด ไม่อว้ นไปก็ จะด้อย หรือคนทีช่ า� นาญทางสากล จิตรกรรม ผอมเหยวหนังหุม้ กระดูก นัง อยลุก อย แ ก่ อ่ น ไทยก็จะด้อย แต่อาจารย์เขียนได้เด่นทุกอย่าง” เทยวหาครูหาว าเ อเ ื ม นู ความรู้ ครัน้ เวลา ทุกคนทีไ่ ด้เห็นงานของอาจารย์จกั รพันธุค์ งไม่ ล่วงไปกลายเปนเทยวหาหมอเ อรั ื ก า รค ยั ปฏิเสธความข้อนี้ งานของอาจารย์จกั รพันธุด์ จู ะ ามวัยทรุมเร้า วัยเ น่ น้มผู้ งั้ ให้วา่ วัย กกระ 14

OPTIMISE | OCTOBER 2018

นอก าก กกระแล้ว ยัง อ้ ง กกระไดอกด้วย เนือง ากยกขา วั เองไม่ขน้ กะผดกะ กู เ ราะ าไม่ด กระนั้น ศาสตราจารย์ ดร นันทวัฒน์ บรมานันท์ อดีตคณบดีคณะนิติศาสตร์ จุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผู้ด้วยต�าแหน่ง ผู้บริหารล�าดับสูงของข้าราชการพลเรือนอาจ เรียกได้วา่ เป็นหนึง่ ใน ‘aristocrats’ ทีห่ ลงเสน่ห์ ผลงานของอาจารย์จกั รพันธุแ์ ละเข้ามามีสว่ น ช่วยอย่างมากในการรณรงค์เพื่อต่อต้านการ รบกวนพืน้ ทีม่ ลู นิธจิ กั รพันธุใ์ น อยเอกมัยขณะ ทีม่ ขี า่ วโครงการก่อสร้างคอนโดบนพืน้ ทีต่ ดิ ต่อ กันเมือ่ ปี 3 จนถือเป็นหนึง่ ใน ‘คณะมนตรี ความมัน่ คง’ ทีค่ อยให้คา� ปรึกษาเกีย่ วกับการ บริหารจัดการสิง่ ต่างๆ ของมูลนิธจิ กั รพันธุ์ ร่วม กันกับวัลลภิศร์ สดประเสริฐ รองศาสตราจารย์ นพมาส แววหงส์ อดีตอาจารย์ประจ�าภาควิชา ศิลปการละคร คณะอักษรศาสตร์ จุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ วัชราภรณ์ อาจหาญ รองคณบดีภาควิชาการ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และพันธุ์ ศักดิ จักกะพาก ศิลปินสีนา�้ แนวพฤกษศาสตร์ ชือ่ ดัง กลับบอกว่าเพียงเท่าทีอ่ าจารย์จกั รพันธุ์ ได้ทา� มาก็ถอื ว่าคุม้ ค่ามากพอแล้ว “คุณคิดดูนะ รถเก๋งคันหนึง่ ทีค่ ณ ุ เปลีย่ นอะไหล่ได้ทกุ ชิน้ เลย ยังไม่มคี นั ไหนทีค่ ณ ุ จะใช้วงิ่ ได้ ปี แล้วนีค่ น ทัง้ คน เปลีย่ นอะไรก็ไม่ได้ อย่างอาจารย์นถ่ี อื ว่า คุม้ ทีส่ ดุ แล้ว” อาจารย์นนั ทวัฒน์ยอ่ มรูด้ ี เพราะ เขาพิสมัยรถสปอร์ต อีกทัง้ ยังเข้ามาร่วมมือ้ กลางวันกับอาจารย์จกั รพันธุแ์ ทบทุกอาทิตย์ เพือ่ เล่าความเป็นไปต่างๆ ในสังคมให้ฟงั อาจารย์นนั ทวัฒน์ยกโทรศัพท์มอื ถือขึน้ มา “นีผ่ มก็เตรียมมาเปิดเรือ่ ง Mission mpossible Fallout ให้อาจารย์ดู อาจารย์ชอบให้มา เล่าหนังเรือ่ งนูน้ เรือ่ งนีใ้ ห้ฟงั ”

อื เด

ข้อสังเกตของศาสตราจารย์ ดร นันทวัฒน์ ทีว่ า่ อาจารย์จกั รพันธุไ์ ด้ใช้ชวี ติ สร้างงานมา อย่างเต็มทีน่ นั้ ถือว่ามีความจริงไม่นอ้ ย เพราะ อาจารย์จกั รพันธุไ์ ด้ตงั้ ไข่ลม้ ลุกคลุกคลาน ฝกฝนและเริม่ แสดงฝีมอื มาตัง้ แต่ยงั เล็กก่อน เรียนหนังสือ ดังทีค่ รูวชิราวุธท่านหนึง่ เล่าว่า

OPTIMUM VIEW

Chakrabhand Foundation

“ก่อนจะเขียน ก ไก่ เป็น จักรพันธุ์ก็วาดเป็ด และห่านได้ดีแล้ว” นอกจากนั้น นาฏกรรมอัน ประณีตดูจะเป็นสิง่ กระตุน้ สัญชาตญาณศิลปิน ของเด็กชายจักรพันธุ์ เช่นในยามที่มารดา (สว่างจันทร์ โปษยกฤต) ผู้เป็นครูสอนเปียโน ใช้เวลาพักนั่งถักโครเชต์ อาจารย์จะไปรื้อเอา สมุดเพลงเปียโนบัลเลต์มาคัดลอกรูปบัลเลรินา งึ่ กรีดกรายอยูบ่ นปก หรือต่อมายามอาจารย์อยู่ ชัน้ ประถม 3 ทีว่ ชิราวุธวิทยาลัยและโรงเรียนส่ง เข้าประกวดวาดภาพในงานศิลปกรรมแห่งชาติ งึ่ มีอาจารย์ศลิ ป์ พีระศรีเป็นกรรมการ ในขณะที่ เด็กอืน่ เลือกวาดรูปคาวบอย หรือรูปประสาเด็ก อืน่ ๆ อาจารย์กลับเลือกทีจ่ ะวาดภาพนางละคร ใส่ช าจากหนังสือโบราณ ท�าให้คณะกรรมการ ตัดสินไม่เชื่อว่าเป็นฝีมือเด็ก และตัดผลงาน ออกจากการประกวด ร้อนถึงพระยาภะรตราชา ผู้บังคับการโรงเรียนในขณะนั้นต้องเข้าไปถก เถียงอธิบายกับอาจารย์ศิลป์ พีระศรี ถึงขนาด เป็นข่าวลงหนังสือพิมพ์ “ที่จริงรูปก็ไม่ได้สวย อะไร ก็เป็นรูปเด็กวาด แต่เผอิญเป็นเด็กแก่ เด็กผี” อาจารย์จักรพันธุ์เคยให้สัมภาษณ์แก่

หนังสืออนุมานวสาร ของสมาคมนักเรียนเก่า วชิราวุธวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ค�าว่า ‘เด็กแก่’ นัน้ น่าจะไม่จริงแน่เพราะขณะ นั้นเด็กชายจักรพันธุ์มีอายุเพียงไม่ถึงสิบขวบ แต่หากใครพลิกดูหนังสือ ‘จักรพันธุ์ โปษยกฤต รอบ’ ทีร่ วบรวมผลงานจิตรกรรมนับจากอดีต จนปัจจุบันของอาจารย์จักรพันธุ์แล้วนึกดูว่า รูปนางร�า หรือโขนละครที่ท่านขีดเขียนลงใน เศษกระดาษเมือ่ อายุเพียงเจ็ดขวบช่างส่อแวว ความแม่นสัดส่วนอย่างวิเศษ อีกทัง้ ยิง่ ผ่านวัน เวลายิง่ ทวีความเด็ดขาดแม่นย�าไม่วา่ จะเป็น ลายไทย ทิวทัศน์ หรือภาพเหมือน ก็จะเห็นว่า ฝีมือจิตรกรรมของอาจารย์จักรพันธุ์เหมือน ไม่ได้ก้าวจาก ‘ความไม่เป็น’ มาสู่ ‘ความเป็น’ มากเท่ากับเป็นพัฒนาการของความล�า้ ลึกขึน้ เรือ่ ยๆ จนไม่ยากที่หลายคนจะรู้สึกว่าศิลปิน ท่านนี้เกิดมาพร้อมกับพรสวรรค์อันอิ่มเต็ม ทันที ึ่งถ้าใช้คา� ทางพุทธศาสนาก็คือ ‘โอปปา ติกะ’ หรือที่เจ้าตัวใช้ค�าว่า ‘เด็กผี’ นั่นเอง อย่างไรก็ตาม มีผู้ตั้งข้อสังเกตว่าสิ่งที่เป็น พรสวรรค์ของอาจารย์จักรพันธุ์แท้จริงมิใช่

ฝีมือ หากแต่คือความกตัญ ูกตเวทีต่อครู อาจารย์อย่างสูงสุด ึ่งเป็นเหตุที่ท�าให้คน รอบตัวพร้อมจะสนับสนุนบ�ารุงวิชาของ อาจารย์อย่างเต็มที่ เช่น พระยาภะรตราชา ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย ึ่งปกติขึ้นชื่อว่า ไม่ยั้งมือที่จะลงโทษนักเรียนผู้ผิดระเบียบ วินัย กลับให้อภิสิทธิแก่อาจารย์จักรพันธุ์ที่จะ เล่นวาดเขียนแม้ว่าจะนอกเวลาที่ก�าหนด อีก ทั้งในยามที่คะแนนการเรียนด้านอื่นๆ ของ อาจารย์จักรพันธุ์ตกต�่าในชั้นมัธยม ขึ้น มัธยม จนผู้เป็นมารดามาขอลาออกเพราะ เกรงใจโรงเรียน พระยาภะรตราชาก็ให้สิทธิ แก่อาจารย์จักรพันธุ์ที่จะเรียนต่อจนจบโดย เขียนไว้ในค�าสั่งว่า “สอบตกแต่ให้เลื่อนชั้น” บิดามารดาของอาจารย์จกั รพันธุเ์ องก็สนับสนุน บุตรในทุกทางที่เป็นไปได้ ไม่ว่าในด้านการ จัดหาอุปกรณ์หรือหนังสือเกี่ยวกับการเขียน รูป ตลอดจนขวนขวายพาอาจารย์จักรพันธุ์ ไปฝากตัวกับครูบาอาจารย์ทางศิลปะ อาทิ อาจารย์ศิลป์ พีระศรี บิดาศิลปะสากลของ ไทยและผู้ก่อตั้ง OPTIMISE | OCTOBER 2018

15

Chakrabhand Foundation

มหาวิทยาลัยศิลปากร อาจารย์จา� รัส เกียรติกอ้ ง ปรมาจารย์ภาพเหมือนของไทย อาจารย์ระเด่นบา กู ิ อับดุลลาห์ จิตรกรประจ�าราชส�านัก รัชกาลที่ อาจารย์แอร์โคเล มันเฟรดี สถาปนิก อิตาเลียนผูฝ้ ากผลงานในเมืองไทยอย่างพระทีน่ งั่ บรมพิมาน และพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน งึ่ บรมครูทกุ ท่านได้เมตตาแนะน�ารดน�า้ พรวนดิน และเติมโอชะแห่งศิลปศาสตร์ให้แก่กล้าอ่อนต้น นีจ้ นจ�าเริญขึน้ เป็นล�าดับทัง้ สิน้ ในครัง้ นัน้ อาจารย์แอร์โคเล มันเฟรดี กระทัง่ ยกขาหยัง่ ไม้ สักเก่าแก่สมัยรัชกาลที่ สองอันให้แก่เด็กชาย จักรพันธุ์ ทัง้ ทีต่ อนนัน้ อาจารย์ยงั ไม่ได้เริม่ เขียน สีนา�้ มันหรือแม้แต่ใช้ขาหยัง่ เป็นก็ตาม “เรือ่ ง อย่างนีอ้ าจารย์พดู เองล�าบาก แต่อยูด่ ๆี ใครจะ ยกของส�าคัญอย่างนีใ้ ห้ และเป็นการให้ทไ่ี ม่ สูญเปล่าด้วย เพราะอาจารย์ยงั ใช้ขาหยัง่ คูน่ นั้ เขียนรูปมาจนนับไม่ถว้ นตราบถึงทุกวันนี้ ” วัลลภิศร์กล่าวแล้วก็เงียบไปด้วยสีหน้าทีเ่ หมือน 16

OPTIMISE | OCTOBER 2018

ก�าลังพยายามหาค�าตอบของความประเหมาะ เหลือเชือ่ ดังกล่าว

ชา ศิ

อย่างไรก็ตาม ไม่วา่ พรสวรรค์ของอาจารย์ จักรพันธุจ์ ะมีมากหรือน้อยเพียงไหน อาจารย์ กลับให้ความส�าคัญกับการฝกฝนขัดเกลามาก กว่า วัลลภิศร์เล่าถึงการ อ้ มท่าพืน้ ฐานเชิดหุน่ ที่ เรียกว่า ‘การกล่อม’ ว่าอาจารย์จกั รพันธุอ์ าจใช้ เวลาฝกสิง่ ทีด่ เู หมือนการนัง่ หมุนไหล่กลับไป กลับมาง่ายๆ นีว้ นั แล้ววันเล่าตัง้ แต่เช้าจนค�า่ ไม่วา่ บุคคลภายนอกจะเห็นความแตกต่างหรือ ไม่ “ข้อหนึง่ ของอาจารย์คอื ท่านคิดว่าท่านไม่เก่ง ตลอดเวลา อย่างเช่นทางจิตรกรรมนี้ เราคิดว่า ท่านเจนจบแล้ว แต่ทา่ นไม่ ท่านคิดว่าท่านยัง ต้องไปต่ออีก” วัลลภิศร์กล่าว ยิง่ กว่านัน้ การให้ ความส�าคัญกับการฝกฝนฝีมอื นีย้ งั สะท้อนมาใน ปรัชญาการให้คะแนนของอาจารย์จกั รพันธุข์ ณะ

เป็นอาจารย์สอนวิชาวิจยั ศิลปะไทยอยูท่ คี่ ณะ มัณ ณศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร โดยลูก ศิษย์ทจี่ ะได้คะแนนสูงในวิชาเรียนของอาจารย์ จักรพันธุน์ อกจากผูท้ มี่ ฝี มี อื เป็นเยีย่ มแล้ว ก็คอื ผูท้ แี่ ม้ฝมี อื อาจจะไม่ดเี ท่าแต่ได้แสดงออก งึ่ อุตสาหะและความพยายามในการฝกฝน เป็น ทีร่ กู้ นั ดีวา่ อาจารย์จกั รพันธุพ์ อใจจะเรียกตัวเอง ว่า ‘ช่างเขียน’ มากกว่าศิลปิน โดยเฉพาะใน เวลาทีค่ า� ว่าศิลปินและศิลปะ ดูจะวัดกันด้วย ความผาดโผนทางความคิดและฝีปากมากกว่า ฝีมอื ดังทีศ่ ศิวมิ ลเคยวิพากษ์เรือ่ งนีไ้ ว้อย่างเผ็ด ร้อนในรวมเรียงความของศศิวมิ ล เตรสมบรรพ ล�าดับทีส่ บิ สามว่า “ม า่ งเขยนอกมใ น่ อ้ ย ท อบเขยนรูปเหมือน าม รรม า ไม่วา่ ะเปน รูปคน หรืออืน เรยกกันในวงการว่า า่ งเขยน ประเ ทใ ้ มี อื งเปนทรูก้ นั ว่าเปนคาปรามา กลาย หาใ ค่ านยมยกย่องไม่ า่ งเขยน ประเ ทใ ้ มี อื เหมือนไม้ปาหายาก เ น่

OPTIMUM VIEW

ไม้ประดู่ ง นั ไม้ ะยูง กระทังไม้ก า ทกาลก่อนเปนของดา ดืน มอยูใ่ ห้เห็น นดู เหมือนไม่มค่าอันใด วันเวลาผ่านไป ผูค้ นไม่รู้ คุ ค่า ดั ท้งทาลายไปมาก อ่ มาก นทุกวันน้ กลายเปน งทขาดแคลนเหลือน้อยนด ทว่า กู ดั ท้งทาลายไป คือไม่เห็นความ าคัญ ดูแคลน ว่ามแ ่ มี อื ไม่มความคด ไม่มปญญา ร้าง รรค ไม่คน้ คดอะไรใหม่ ให้เข้ากับ มัย ไม่ ลาด เ ยงเหล่าน้เปนเ ยงว าร รอบ วั าก งั คม ากเ อนร่ ื วมงาน ากครูบาอา ารย และท าคัญ คือเ ยง าก ายในของ วั เอง มา มัยน้ ทุก าบันการ ก าม หลัก ู รการเรยนการ อน ลปะเ อรองรั ื บ เยาว นอยูท่ วไปแทบทุ ั กหนแห่ง เรยกว่าไม่ม ไม่ได้ าบันไหนไม่มเ น่ เขาอืน ดูเปนเทน ล้า มัย ไม่ รวไลทัดเทยม หาก ลปะ มัยน้ ไม่ได้หมาย งการเขยนรูปเ อื กคนให้เปน า่ งเขยน หรือ า่ งปน า่ งแกะ แ ่ กคนให้

เปน ลปน และ ลปนทัง้ หลาย นอก าก ะ งั้ หน้า ร้างงาน ลปะแล้ว ควร ะม ลปะในการ ดู เปนอรร เปน รรม งผลงาน ร้าง รรค ของ นเองให้เปนวรรคเปนเวร ดู ด้วยความ านาญ งก้นบ้งแห่งดวง ม นวญญา หรือ คา งู ง่ ลบลวอะไรก็ได้ทมันยาก ไม่ใ ่ า า คน ให้คน งแล้วงง เลยยกให้เปนปรา ญ ลปน ผูร้ แู้ ง้ แทง ลอดเ ยรูแ้ ล้วรูร้ อดไป น น่า ะ งั้ มรม ลปนททางานด้วยปาก งเปน คนละ มรมกับ รกร การทอุ าหะใ ป้ าก คาบ กู่ นั เขยน แ ่ ลปนปาก ไม่ อ้ งใ ป้ าก คาบอะไร เ ยงแ ป่ นน้าลายให้เปนงานเท่านัน้ ดูงาน ลปะ น้ เดยวได้อะไรมากกว่า ง ระเท นร้อย บ านวน บรา นอก ากน้า ท่วมทุง่ ผักบุง้ หรงเหรงแล้วยังมท่านเปรยบ เปรยไว้คมคายร้ายกา อก เ น่ “ ข้ อย หมอยม้า “ หน้อย หมอยมาก แล้วเรา เรยน ลปะเ ออะไรกั ื น า้ เรยน ลปะเ อื กแนว แหวกแนว หรือความแปลกใหม่ ก็เปน เ ยงความแปลกใหม่ในอุปาทาน น ไม่ อ้ ง เรยนก็ได้ มัยกระ น้น เด็ก อ้ ง ก มี อื กัน คราเคร่ง เก่งหน่อยก็ องปี า้ หน่อยก็ ามปีใน ระดับเ รยมอุดม ก า เ อื ะได้เข้าเรยน อ่ ระดับอุดม ก าอกห้าปี บปรญญา รห้าปี เหมือนเ ง บอนุบาลในการเรยน ลปะ อ้ ง ก มี อื อ้ งทดลอง มี อื ไปเรือย นกว่า ะ หาไม่ ก็เมือ กกันมา นปานน้แล้ว ไ น ง ดั แขนออกเ ยทัง้ องข้าง เอา นทเหลือละเลง ากัดใ แ้ ค่ความคด แ ท่ ง้ มี อื หมด เ ราะ กลัว ะไม่เก ไม่ ลาด ยอม กล การ เ อื ะ ได้ อว่ ื ามปญญา มี อื นัน้ เปน งเลวเกว ไร้คา่ น่ารังเกย นักหรือ ไม่วา่ ค�าตอบจะเป็นเช่นไร ศิลปินในมูลนิธิ จักรพันธุ์ งึ่ ประกอบไปด้วยช่างประจ�าหลาก หลายแขนงจ�านวนกว่า คน ไม่วา่ กลุม่ ช่าง เขียนจิตรกรรมฝาผนังโบสถ์ของวัดตรีทศเทพวรวิหาร กลุม่ ช่างท�าหุน่ กระบอก เรือ่ ยไปจนถึง ช่างจิปาถะทีม่ าเพือ่ ฝกตามแต่อาจารย์จกั รพันธุ์ จะชีแ้ นะ ดูเหมือนไม่มที างอืน่ นอกจากถือ ปฏิปทาตามเจ้าส�านักว่าฝีมอื เป็นของทีช่ า่ ง เขียนหรือคนท�างานศิลปะต้องมี ไม่ใช่ของแถม เผือ่ เลือก เสาวณีย์ ชูจนั่ หรุม่ หรือจุม๋ ช่างเขียน

เป็นที่รู้กันดีว่าจักรพันธุ์ พอใจจะเรียกตัวเองว่า ‘ช่างเขียน’ มากกว่าศิลปิน โดยเฉพาะในเวลาที่คาํว่า ศิลปินและศิลปะ ดูจะวัด กันด้วยความผาดโผน ทางความคิดและฝีปาก มากกว่าฝีมือ วัดตรีทศเทพ วัย 44 ปี งึ่ ปรากฏกายอยูบ่ อ่ ย ครัง้ ในบทความของศศิวมิ ล เล่าให้ฟงั ว่าในยาม ตรวจงานเขียนฝาผนังโบสถ์ของวัดตรีทศเทพวรวิหาร งึ่ เป็นงานทีอ่ าจารย์จกั รพันธุร์ บั ท�า โดยไม่คดิ ค่าแรงส่วนตัวภายใต้เงือ่ นไขที่ ท่านขอไว้กบั พระเทพวัชรธรรมาภรณ์ อดีต เจ้าอาวาส (ปัจจุบนั มรณภาพแล้ว) ตัง้ แต่เมือ่ รับงานเมือ่ เกือบ 3 ปีทแี่ ล้วว่า “ ดุ ท้ายขอ ท่านว่าแม้งาน า้ ก็ขออย่าเร่ง เร่งไม่ได้ ไม่ อบ ทางานลวก นัน้ อาจารย์จกั รพันธุจ์ ะใช้กล้อง ส่องทางไกลตรวจไปทุกพืน้ ทีข่ องโบสถ์และใช้ เลเ อร์พอยเตอร์สา� หรับชีส้ ว่ นทีต่ อ้ งแก้ไข “อาจารย์ไม่มสี องมาตรฐานไม่วา่ พืน้ ทีน่ นั้ จะอยู่ สูงหรือต�า่ หรือคนจะมองเห็นง่ายหรือยาก ต้อง แก้จนกว่าจะดีถงึ จะปล่อย” เสาวณียเ์ ล่า ไม่ ต้องกล่าวถึงงานศิลปะอันเป็นลมหายใจของ อาจารย์จกั รพันธุ์ กระทัง่ ความเป็นอยูข่ อง คนในบ้านก็เป็นสิง่ ทีอ่ าจารย์จกั รพันธุค์ อยดูแล ให้อยูใ่ นระเบียบอันเคร่งครัด ช่างผูห้ ญิงต้อง ทาปาก และเกล้าผมเรียบตึง ส่วนช่างผูช้ ายก็ ห้ามปล่อยศีรษะให้มรี งั แคหรือเสือ้ ผ้ามีกลิน่ อับ และหลังกินข้าวกลางวันร่วมกัน ทุกคนต้อง แปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันก่อนไปท�างานต่อใน ช่วงบ่าย วัลลภิศร์ชใี้ ห้ดกู ระดาษทิชชูใ่ นมือ งึ่ เขาขย�าไว้หลังจากเช็ดปาก “อย่างกระดาษเนีย่ ถ้าอาจารย์ยงั ดีๆ อยู่ ผมท�าอย่างนีไ้ ม่ได้ ต้อง คลีแ่ ละพับเป็นจีบให้เรียบร้อย

รร

อเ ศ

อย่างไรก็ตาม ในลักษณะทีแ่ ทบไม่ตา่ งจาก OPTIMISE | OCTOBER 2018

17

ศิลปะเป็นเครือ่ งอยู่ เป็นวิหารธรรมของศิลปิน เปรียบ เสมือนนกทีร่ อ้ งไพเราะกังวานหวาน มันไม่ได้รอ้ งเพือ่ แลกข้าว หรือลูกไม้ไว้ยงั ชีพเป็นอาหาร ไม่ได้รอ้ งเพือ่ ให้คน ได้ยนิ ทัว่ แล้ว สรรเสริญเยินยก แต่มนั ร้องด้วยสัญชาติ กําเนิด เพือ่ ความเบิกบานใจของมันเอง ไม่วา่ จะมีคนได้ยนิ หรือไม่ได้ยนิ พระกัมมัฏฐานสอนภาวนา ยามเป็นเรือ่ งศิลปะ อาจารย์จกั รพันธุด์ จู ะไม่เน้นการสาธยายทฤษ ี มากเท่ากับกวดขันให้ชา่ งในบ้าน ‘ปฏิบตั ’ิ มากๆ และเอือ้ นเอ่ยแต่เพือ่ ชีจ้ ดุ บกพร่อง งึ่ อาจเป็นได้ ตัง้ แต่เรือ่ งเล็กอย่างการเลีย้ งปลายกนกให้แหลม แบบมีลลี า หรือการติองศาการเชิดหุน่ แบบเป็น มิลลิเมตร “แทบไม่มคี า� ชม ค�าติของอาจารย์ บางทีฟงั เป็นเรือ่ งเล็กน้อยมาก ฟังทีแรกอาจยัง ไม่เห็นด้วยว่าท�าไมอาจารย์ไม่ปล่อยผ่าน แต่พอ แก้ตามทีอ่ าจารย์บอกงานจะดีขนึ้ อย่างทีเ่ ราเอง นึกไม่ถงึ ” เสาวณียเ์ ล่า พร้อมกับยกตัวอย่างภาพ เขียนไก่ขนาดเท่าขยุม้ มือทีอ่ าจารย์ให้เธอเขียน แก้แล้วแก้อกี ไม่ปล่อย “กว่าจะผ่าน ไก่ตวั นัน้ สุดท้ายต้องเขียนอยูส่ องเดือน” ในขณะทีส่ ธุ ี นุตาลัย วัย 4 ปีผสู้ งเคราะห์ตวั เองอยูใ่ นหมวด ช่างจิปาถะ งึ่ ท�างานหลากหลายตัง้ แต่การปัน ลายพระพุทธรูป การปันหน้าหุน่ ไปจนถึงการเชิด หุน่ กระบอกในบทส�าคัญแทนอาจารย์อย่าง พระมหาอุปราชาเล่าว่า “ผมเคยไปถามว่าตรง หมอกๆ เม ๆ ในภาพนีอ่ าจารย์เขียนยังไง อาจารย์บอกขยันๆ เขียนไป เป็นเอง” คนอาจไม่ เชือ่ ว่าบุคคลผูม้ คี วามสามารถในการใช้โวหาร พรรณาสิง่ ต่างๆ ได้จบั ใจอย่างเจ้าของนามปากกา ศศิวมิ ลจะไม่สามารถคิดค�าสอนทีย่ น่ ย่อลัดสัน้ ได้ แต่จากหนังสือเรือ่ ง ‘คิดถึงครู’ ทีอ่ าจารย์จกั รพันธุ์ เขียนถึงครูบาอาจารย์หลายท่านในชีวติ รวมถึง พระอาจารย์สมชาย ฐิตวิรโิ ย อดีตประธานสง ์ วัดเขาสุกมิ อาจพอแสดงให้เห็นว่าส�าหรับ หลายๆ ศาสตร์ การถ่ายทอดไม่อาจมีทางอืน่ นอกจากการท�าด้วยตัวเอง “ ดยทาง ายกลาง ของ ระ ทุ า นา หรือว าใดใน ลกน้ ไม่ม 18

OPTIMISE | OCTOBER 2018

การเรยนลัด ของอะไรทได้มาง่าย ย่อมไม่ม ความประ เมือไม่ขน้ าก คน ะไป งปลาย ได้อย่างไร อุปมากับว า ทเราทา ทเขาเรยกว่า งาน ลปะ ท่านอา ารย ม ายเคยเอ่ยกับเราว่า อา ารย เหมือนอย่างเวลาอา ารยเขยนรูปเปน ใหม่ ขายรูปได้ใหม่ มันดอกดใ เหลือเกน ดใ ว่าทาอย่างนัน้ ได้ อย่างน้ได้ เห็นอะไรก็อยากเขยน แ ่ อเดยวน้ อ าน านาญข้น อแก่ วั ข้น เรา ะรู้ กว่าไม่ได้มความ นุก นาน เ ลดเ ลนในการเขยนเหมือนอย่างแ ก่ อ่ น ไม่ ดใ ททาได้ เ ราะมันทาได้แล้วเปนแล้ว แ เ่ รา ะ มาดูวา่ ดหรือยัง กู หรือยัง รงไหนมข้อ าหนท ยังไม่ กู อ้ ง ดั เ นแ ม่ แ ง้ อา มาทุกวันน้ ก็ทา อยูอ่ ย่างน้ คอยดูวา่ รงไหนยังไม่ด รงไหน บก ร่อง หาข้อ าหน บั ผด วั เองให้ได้ ท่านอา ารย ม าย เคย ดู งทหลวงปูมัน รู ทั เ ระ เคย อนไว้วา่ า้ เราละเอยด รรมะท ได้ก็ ะละเอยด า้ เราลวก ญา ทั นะของเราก็ ะหยาบ รูเ้ ห็นหยาบ ไม่ละเอยดประ ลงไป ลูกศิษย์แทบทุกคนล้วนเคยได้มคี วาม ประทับใจเกีย่ วกับความละเอียดแม่นย�าในการ สังเกตของอาจารย์จกั รพันธุ์ วัลลภิศร์ชใี้ ห้ดหู นุ่ ทศกัณฐ์ขนาดใหญ่กว่าคนจริง งึ่ ทรงเครือ่ ง อลงกรณ์ตามอย่างพญายักษ์และมีอนิ ทรธนูเป็น งอนแหลมอยูบ่ นบ่า “วันออกจากโรงพยาบาล รอบแรก อาจารย์นงั่ รถเข็นผ่านแล้วบอกอินทรธนู เล็กไป เราคิดว่าเด็กมันท�าตามแบบ ไม่นา่ จะเล็ก ไป ยังนึกว่าอาจารย์เพิง่ ออกจากโรงพยาบาล สายตายังจะแม่นเหมือนเดิมหรือเปล่า แต่กไ็ ป แก้มา พอลองมาติดให้ดใู หม่ อาจารย์กลับว่า ใหญ่ไปอีก ต้องแต่งลงอีก แต่งแล้วอาจารย์จงึ

ค่อยพยักหน้าว่าดีแล้ว ทีนพี้ อติดก็ดขี นึ้ จริงๆ” ดังทีศ่ ลิ ปินฝรัง่ เศสปอล เ านเคยกล่าวไว้ อย่างโด่งดังว่า “โมเนต์เป็นแค่ดวงตา แต่เป็น ดวงตาทีล่ า�้ เลิศอะไรเช่นนี้ (Monet is only an eye but my God hat an eye )” นัยว่า ผลงานวิเศษของเจ้าพ่ออิมเพรสชันนิสม์ไม่ได้ มาจากสิง่ ใดเลยนอกดวงตาทีส่ งั เกตโลกได้ เฉียบคมกว่าคนอืน่ วัลลภิศร์ดจู ะได้ขอ้ สรุปใน ลักษณะเดียวกันว่า งานของอาจารย์จกั รพันธุ์ เป็นผลมาจาก “เลนส์ตาทีม่ คี วามแม่นเหนือ มนุษย์” พร้อมยกตัวอย่างผลงานรูป นาง สุชาดาถวายข้าวมธุปายาส’ หรือ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ทรงยินดีในธิดาพญามาร นางตัณหา นางราคา และนางอรดี’ ทีม่ รี ปู กาย บุคคลและภูษาอาภรณ์วจิ ติ รสดใสอยูบ่ นพืน้ หลังเขียวครามของปาชอุม่ ฝนว่าเป็นรูปที่ อาจารย์จกั รพันธุล์ งสีนา�้ จริงโดยไม่ตอ้ งร่าง ดินสอก่อน “ถามเลยว่ามีใครท�าได้บา้ ง ถ้าเป็น รูปสีนา�้ มันหรือรูปไม่มพี นื้ หลังจะไม่อศั จรรย์ เลย แต่นที่ า่ นเขียนให้องค์ประกอบยุบยิบมัน ลงตัวโดยไม่ตอ้ งร่าง แล้วก็ไม่ผดิ พลาดเลย นี่ คือทีส่ ดุ ของความแม่น สีนา�้ นีพ่ งั แล้วพังเลยนะ แก้ไม่ได้” หากยึดตามทีอ่ าจารย์จกั รพันธุเ์ คย ยกค�าของครูบญ ุ ยงค์ เกตุคง ทีว่ า่ ‘ความรูค้ วาม สามารถ’ นัน้ แท้จริงเป็นคนละเรือ่ งกัน ‘ความรู’้ สอนกันได้ ส่วน ‘ความสามารถ’ เป็นของติดตัว สอนไม่ได้ วัลลภิศร์ยนื ยันว่าความสามารถ ของอาจารย์จกั รพันธุอ์ ยูท่ ปี่ ระสาทสัมผัสอัน ละเอียดอ่อน “หู ตา ลิน้ อะไรละเอียดทัง้ นัน้ สีนไี่ ม่ตอ้ งพูดถึง เสียงอะไรกิกเดียวก็รู้ ฟังดนตรี ถึงได้แตกฉาน กระทัง่ ลิน้ กินอะไรก็วจิ ารณ์ได้ หมด บางอย่างท่านอาจท�าไม่ได้ แต่ตไิ ด้ทกุ แขนง” คนอ่านวิธกี ารท�าระก�าน�า้ ปลาหวาน ของอาจารย์จกั รพันธุใ์ นบทความเรือ่ ง ‘หนาว ดอกไม้’ ในรวมเรียงความของศศิวมิ ล อัฐมบรรพ ล�าดับแปด แล้วก็จะรูว้ า่ ค�ากล่าวของ วัลลภิศร์ไม่นา่ ผิดไปจากความจริง “คนไทย า่ ง กน า่ งทา ระกาเปร้ยว หวาน เนือ้ แทบ ะ ไม่ม บาง ดเม็ดยังกะกระดา ท่านอุ า่ หนา มาประ งคว้านเม็ดออก เหลือแ เ่ นือ้ เปน ู วย ด กัน รูปทรงยังอยูไ่ ม่บบู้ ้ เท่านัน้ ยัง อร่อยน้อยไป หาน้า าลปกน้า าลปีบมาเคยว

OPTIMUM VIEW

OPTIMISE | OCTOBER 2018

19

Chakrabhand Foundation

ไ กลาง อยากให้เหนยวคนแล้วยกทั ข้นมา ดูให้นา้ าลหยด า้ ไม่หยดเร็ว า้ หยดเร็ว แ ดงว่ายังไม่เหนยว คนมากไปก็ไม่ด น้า าล ะ กลายเปนเกล็ด อน้า าลใ เปน วั ใ น่ า้ ปลา มให้ปะแล่ม า้ ไม่ อบคาวน้าปลา ใ ่ อวขาว แทนยงอร่อยเหาะ คนให้เข้ากัน ยกข้นให้เย็น า้ เย็นแล้วแข็งไป ใ น่ า้ กุ นด คนให้ างไม่ อ้ ง งั้ ไ ง อน าคัญ คือใ ก่ งุ้ แห้ง า าก็ อ้ ง า กับครกหน ากหน ห้ามเอาเข้าเครืองปน เ ราะ ะกลายเปนผง นกุ ุ ง้ กุง้ แห้ง ด ด าแล้วย กับครกหนให้เ อง หู อมหวาน กุง้ อย่างนัน้ แหละประเดลงไปในน้า าล ใ ก่ งุ้ แห้งแล้ว อ้ ง ามด้วย รกปน รกปนก็ อ้ งดวเ ดุ รกด อ้ ง รกข้หนู วน รกปาเม็ดยาว ร เผ็ดร้อน ดั า้ นไม่เอา รกข้หนู วนเม็ดเล็ก นั้ ไม่ ยาวมาก ร เผ็ดหอมละมุนน่ารักน่าเค้ยว เมือ กุง้ แห้งเยอะน้า าลน้อย แ ะนด ดูเปน วั เปน นแล้ว กั หยอดในระกาหวานทคว้านไว้ให้ อด มากไปก็แ บไ ้ น้อยไปให้ วล ทน้กม็ า ง อน กั หรือคบเข้าปาก นุ ทรยร ะเกดอ อนเค้ยว 20

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เปลยนรูปอย่างละเมยดละไม อนทร แปลงเปน ระอนทร ก็คนละกลอนกัน เปนแบบดุดนั กัมป นาท หวาดไหว ไม่ม า้ หรือครูบญ ุ ยัง เกตุคง ศิลปินแห่งชาติ ด้านศิลปะการแสดง (ลิเก) ผูส้ อนนาฏศิลป์ อาจารย์จกั รพันธุก์ บ็ รรยายไว้วา่ ร สิ ิ ร สา “หลัง ากครู อ่ ท่าให้แล้ว ข้า เ า้ คอยดูทา่ นอกเหนือจากครูบาอาจารย์ทางจิตรกรรมที่ ระไวย ากการแ ดงทางอืน ดยเ าะ อน ได้กล่าวไปแล้ว การทีอ่ าจารย์จกั รพันธุไ์ ด้มา อยอแ ง รุ ยน ง น้ ไทร ก็ไม่เห็นมทไหน ริเริม่ การแสดงหุน่ กระบอกขึน้ ครัง้ แรกเมือ่ ปี เหมือนของครู ยงได้ประ กั แก่ าและแก่ใ ง ให้กบั สมาคมแม่บา้ นอาสาตามค�าชักชวน ความเปนว ร ลปในนา ยลัก ทครัง้ หนง ของผูใ้ หญ่ทเี่ คารพคือท่านผูห้ ญิงส�าอางวรรณ เคยมมาอย่างน้ เขาทากันได้ วย งเ ยงน้ ล�า่ า� ท�าให้อาจารย์ได้พบกับบรมครูในศิลปะ วยอย่าง อ้ ง บั าดู า้ ละ าไปอืนแล้ว ะ แขนงอืน่ ๆ อีกเป็นจ�านวนมาก งึ่ ท่านได้บรรยาย เ ยดาย ด้านครูชนื้ สกุลแก้ว ศิลปินแห่งชาติ ไว้อย่างพิสดารในหนังสือเรือ่ ง คิดถึงครู เช่น ด้านศิลปะการแสดง (หุน่ กระบอกไทย) ผูส้ ง่ มอบ ครูบญ ุ ยงค์ เกตุคง ศิลปินแห่งชาติ ด้านศิลปะ วิชาหุน่ กระบอกให้แก่อาจารย์จกั รพันธุน์ นั้ ก็เคย การแสดง (ดนตรีไทย) และปรมาจารย์ระนาด เชิดนางผีเสือ้ สมุทรขณะจ�าแลงกายเป็นดรุณจี น ผูบ้ รรจุเพลงให้แก่คณะหุน่ กระบอกนัน้ สามารถ ท�าให้อาจารย์จกั รพันธุ์ “ประ กั อั รรยใ ใน ตีเพลงตระนิมติ รได้ไพเราะจน “ งแล้วเห็นควัน มี อื เ ดหุน่ กระบอกของคุ ปา ด้วย งั หวะ ะ เห็นอท ท นางเบญ กายแปลง ครูก็ กลอน คนทัง้ ลลาเข้มขลัง ท่านทาให้หนุ่ หน้าเท่ากาปน แบบหนง นม แบบว่าม ท ค่อยม้วน วั แปร เปนยัก วั มหมา ม ท มเด ข้นมาได้ อ่ หน้า แรกท นกระทบผวระกาคว้านเปร้ยว หวาน เนือ้ แน่นแ กแยก เปรยะ น้าหวานหยาดเย้ม ระคนเค็มกุง้ แห้งปนเล็ด มั ผั ล้น ปรด ปรด อือ้ หือ อะหา อร่อยหรือไม่อร่อย รูก้ นั รงน้

OPTIMUM VIEW อ่ า บั ลันทันท ถือเป็นโชคอย่างมากของประเทศไทยทีว่ ชิ า ความรูอ้ นั น่าอัศจรรย์ของบรมครูเหล่านีไ้ ด้รบั การถ่ายทอดให้แก่บคุ คลผูท้ อี่ าจถือได้วา่ เป็น ‘บรมศิษย์’ อย่างอาจารย์จกั รพันธุ์ เพราะอย่างที่ ทราบกัน แม้ในยุค Thailand 4 ศิลปการของ ไทยจ�านวนมากยังเป็นสิง่ ทีไ่ ม่ได้มกี ารบันทึกส่ง ทอดองค์ความรูไ้ ด้อย่างเป็นรูปธรรม หรือแม้มกี ็ ไม่เพียงพอแก่การสร้างความแตกฉาน อย่างที่ อาจารย์จกั รพันธุเ์ ขียนไว้วา่ “ รร ว าทครูบา อา ารยมอบให้ มใ ่ กั แ เ่ ปนว าการทค้นคว้า หาเอาเองได้ ามหอ มุดแห่ง า ห้อง มุด ใหญ่ ทัวไป หรือเ ยงกดเว็บไ ในอนเทอรเน็ ด้วยปลายน้วง่าย เรืองทอยากรูก้ ็ ะปราก แก่ าย าดารดา หากว าความรูท้ ราเรยน บื ทอดมาทัง้ ว เปนมรดกทครูบาอา ารยให้ าเ าะเ าะ ง ใ ว่ า่ ะม ะได้ทกุ คนไป ง อยากได้กไ็ ม่ได้ งอยากมก็ไม่ม เ ราะเ า้ ของ ท่านไม่ให้ การมอบมรดกอันหาค่ามได้น้ ท่าน เรยกว่า ประ ท เปนการให้ดว้ ยใ าก ง ไม่ได้เลือนลอย ข้นอยูก่ บั ว าร ญา ของ ครูบาอา ารย และวา นาของ ยเท่านัน้ แต่ แม้เป็นดังนัน้ หากใครได้อา่ นคิดถึงครูกจ็ ะทราบ ได้วา่ อาจารย์จกั รพันธุน์ า่ ได้รบั การ ‘ประสิทธิ’ มา อย่างเต็มภาคภูมิ เพราะสิง่ ทีท่ า่ นบันทึกไว้ดว้ ย ประสาทการรับรูอ้ นั ละเอียดละออนัน้ มีมากกว่า เพียงเทคนิควิธขี องศิลปะแขนงต่างๆ ทีค่ รูของ ท่านสัง่ สมมาทัง้ ชีวติ แต่ยงั รวมถึงจริตนิสยั และ ปฏิปทาของครูแต่ละคนทีล่ ว้ นเป็นคนทีอ่ ยูเ่ พือ่ ศิลปะ และใช้ศลิ ปะนัน้ เพือ่ อยูอ่ ย่างแท้จริง อย่าง ทีอ่ าจารย์จกั รพันธุเ์ ขียนไว้ในค�าน�าหนังสือว่า “ทุกวันน้ ข้า เ า้ ไม่มครูบาอา ารยแม้ กั องค กั ท่านหรือ กั คน หลงเหลือเปนรูปกายให้ได้ กราบไหว้บู ารับใ ้ ยังอยูก่ แ็ ว่ าทท่านได้มอบ ให้ไว้เท่านัน้ เมือป บั าม อวาทคา งั อน หรือได้ใ ว้ าของท่านคราใด ก็เท่ากับได้ บเห็น ใกล้ ด ได้ยนเ ยง ได้เห็น า ดั เ นแ ม่ ใ ประดุ ว ท่านยังอยูก่ บั ว เรา ลอดไป อาจ เป็นด้วยความรู้ ‘คุณ’ และ รู้ ‘ค่า’ อย่างนีท้ ที่ า� ให้ อาจารย์จกั รพันธุส์ มั ฤทธิในสรรพวิชาทีเ่ รียน อย่างมาก จนวัลลภิศร์มกั จะบ่นเสียดายอยูบ่ อ่ ย ครัง้ “เสียดายจริงๆ อยากให้อาจารย์กลับมาเชิด หุน่ ได้อกี ไม่มใี ครเชิดได้เหมือนท่าน ท่านเชิดแล้ว

หุน่ แสดงอารมณ์ได้ ของอย่างนีเ้ หมือนคนปลุก เสกเครือ่ งรางของขลัง บางคนเขาประจุได้ บางคนประจุไม่ได้ บอกไม่ถกู ” อัจฉริยะอย่างเ อร์ไอแ ค นิวตันเคยกล่าวว่า “ have seen urther it’s only because am standin on the shoulders o iants” นัยว่า ทฤษ ตี า่ งๆ ทีเ่ ขาได้ชอื่ ว่าเป็นผูค้ น้ พบนัน้ แท้จริง เป็นผลมาจากองค์ความรูท้ มี่ นุษยชาติสงั่ สมต่อ เนือ่ งมาจากอดีต เช่นเดียวกัน อาจารย์จกั รพันธุ์ เขียนไว้วา่ “ า้ ได้เข้าใ า้ ได้รู้ กั มักคุน้ แล้วใน ลปะนัน้ ะเข้าใ ว่า ลปะของเราบ่งบอก ง การ งั ม ดูงา่ ย ากการ บื หา น้ อคนแ ง่ ก็ หาไม่ได้ เ ราะเ ลงหน้า าทยเ ลง ระ า่ ง ม มานานนม อ้ ง อนไปให้เทวดาแ ง่ ทัง้ ระเบยบ แบบแผน า่ ง ท ด รงเปนปกแผ่นแน่นหน้า ไม่ใ เ่ รืองเล่น ทเ งม ประวั า รของ ประเท เรา บื วนค้นคว้าหาหลัก านไปได้ ง น่น หาก านานดน รประ า า ของเรา ม กล่าวไว้เ ยง นั้ ว่า “ แ นหลวงให้ รคัน รร เทวา ลงมา อนเ ด็ ค้อง เ ด็ กลอง เ ด็ ระนาด แ งแวง แ นหลวงคือ ระอนทร รคัน รร เทวา คือ ระประ คน รร เรืองของ ดน รไทย บื ไป ง บลงทเท ยดาและเรืองราว อัน กั ด ท ด้วยเหตุนเี้ อง ในขณะทีอ่ าจารย์ จักรพันธุใ์ ห้ความเคารพอย่างสูงสุดต่อวิชาทีไ่ ด้ มาจากครู อาจารย์กลับไม่ลงั เลทีจ่ ะบูชาครูดว้ ย การต่อยอดศาสตร์และศิลป์นน้ั ให้งอกงามต่อไป อย่างสุดก�าลังความสามารถในฐานะช่าง งาน ของอาจารย์จกั รพันธุจ์ งึ เป็นทัง้ งานไทยประเพณี คืองานอันมีรากฐานไพบูลย์อยูใ่ นขนบศิลป์ที่ สืบสานมาอย่างยาวนาน แต่ในขณะเดียวกันก็ เป็นงาน ‘สกุลช่างจักรพันธุ’์ ทีห่ าทีส่ องไม่ได้ หุน่ กระบอกของมูลนิธจิ กั รพันธุด์ จู ะขยับนิว้ กรีด กรายได้เกินกว่าหุน่ หลวงและหุน่ วังหน้าจากยุค ต้นรัตนโกสินทร์ทอี่ าจารย์ได้ อ่ มมา พระพุทธรูป ‘พระพุทธมหาปารมีนภุ าพพิสทุ ธิอนุตตรสังคามวิชยั ’ ทีอ่ าจารย์ออกแบบอาจมีเค้าของพุทธศิลป์ ยุคสุโขทัยปลายกับต้นอยุธยาแต่พร้อมกันนัน้ ก็ ผสานอยูด่ ว้ ยความงามมนุษย์อนั ไร้ทตี่ อิ ย่างทีพ่ บ ได้เฉพาะจากรูปเขียนของอาจารย์ ในขณะที่ ภาพเขียนของอาจารย์เองนัน้ ก็ทา� ให้พทุ ธประวัติ และวรรณคดีไทยบริบรู ณ์ไปด้วยชีวติ และเนือ้ หนังของมนุษย์มากกว่าเทพนิยายอันล่องลอย

โบราณาจารย์...มิใช่อบรม สั่งสอนได้แค่ด้วยวาจา แต่ทาํให้ดูไม่ได้ เขียนให้ดู ไม่ได้ มุขปาฐะท่าเดียว ไม่สามารถสําแดง ปาฏิหาริย์ให้เห็นเป็น ประจักษ์ได้ด้วยการกระทํา ห่างไกล ไม่ผดิ กับทีด่ าวินชี มิเคลันเจโล และ ราฟาเอลได้ทา� มาแล้วกับศิลป์ของศาสนจักร ในยุคเรอเน องส์ สมกับทีส่ อื่ ต่างประเทศขนาน นามว่าจักรพันธุ์ โปษยกฤตเป็น ‘Renaissance Man’ ยากจะบอกว่าจุดใดประเพณีสนิ้ สุด และ ความเป็นจักรพันธุเ์ ริม่ ขึน้ มา งึ่ นัน่ เองอาจจะ เป็นความตัง้ ใจของผูส้ ร้างงาน อย่างทีอ่ าจารย์ จักรพันธุเ์ ขียนไว้ในประวัตขิ องอาจารย์เยือ้ น ภาณุทตั ปรมาจารย์ในวิชาประณีตศิลป์อย่าง การปักสะดึงกลึงไหม ผูใ้ ห้กา� เนิดโรงเรียนสตรี ภานุทตั และเคยแสดงฝีมอื ตัง้ แต่อายุ ขวบจน สมเด็จพระศรีพชั รินทราบรมราชินนี าถพระบรมราชชนนี พันปีหลวง ต้องขอทอดพระเนตร ตัวผูท้ า� ว่า “ขัน้ อนของการทางานท อา ารย เยือ้ น รา อนอยูเ่ มอคือความประ ะอาด ละเอยดละออ มไหว รบ า่ ง งั เก รู้ กั ลกแ ลงเ มเ ม ากทได้ราเรยนมา มใ ่ กั แ ว่ า่ ลอกเลยนแบบครูอยูร่ าไป ท่านมักยก ระน น ของ มเด็ เ า้ ากรม ระยานร รา นุวั วง ข้นมากล่าวแก่เราเ มอว่า า่ งคนใด ททาแ ก่ าร า่ ย อนแล้ว ะลือ อไม่ ื ได้ คนทเขาลือนัน้ เปรยบว่าเขากนแบบททาแล้ว เข้าไป น กออกมาเปนเหือนัน งลือ อ้ งเห็น ให้มาก กับทัง้ งั เก าด้วย ง ะเปนเครือง เรืองปญญา า้ ได้เห็นน้อย หรือไม่ า ก็ไม่ ว่ ย วั ได้ วัลลภิศร์เล่าว่าส�าหรับตัวเขา อาจารย์ จักรพันธุส์ อนย่อกว่านัน้ “อาจารย์สอนว่า ‘กิน แล้วต้องเช็ดปาก’ คือเอาแบบจากทีไ่ หนมาต้อง พลิกแพลงกลบเกลือ่ นอย่าให้คนเขาจับเอาได้” OPTIMISE | OCTOBER 2018

21

า า ด

เขากินเถอะ แล้วเราอยากกินของอร่อย เขาก็ อยากกินอย่างนัน้ แหละ ก็ตอ้ งให้กนิ เหมือนกัน” อย่างไรก็ตาม ไม่วา่ ผลงานของอาจารย์ และทัง้ หมดนี้ ก็ไม่ใช่เพราะว่าอาจารย์จกั รพันธุม์ ี จักรพันธุจ์ ะวิเศษเพียงใด หากไปถามบรรดา ล้นเหลือ เพราะในขณะทีภ่ าพพระสาทิสลักษณ์ ลูกศิษย์หรือคนรูจ้ กั ว่าประทับใจสิง่ ใดทีส่ ดุ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีของ กลับไม่มใี ครพูดถึงฝีมอื ของอาจารย์จกั รพันธุ์ มากเท่ากับความเป็นอาจารย์จกั รพันธุเ์ อง ผูอ้ า่ น อาจารย์เคยท�าสถิตเิ ป็นการประมูลภาพเขียน บทความของศศิวมิ ลอาจได้ความรูส้ กึ ว่าอาจารย์ ราคาสูงสุดของคริสตีสท์ จี่ ดั ขึน้ ในประเทศไทย เมือ่ ปี 43 แต่สา� หรับอาจารย์จกั รพันธุ์ การ จักรพันธุน์ นั้ เป็นคนเค็ม ตระหนีถ่ เี่ หนียว และ เกรีย้ วกราดโมโหร้ายสมควรกับผูแ้ ต่งชือ่ หนังสือ เขียนภาพไม่เคยเป็นธุรกิจทีส่ ามารถเรียกเงินได้ ว่า ‘ศศิวมิ ลสับแหลก’ แต่ผใู้ กล้ชดิ ทุกคนจะบอก อย่างจริงจัง อย่างทีท่ า่ นเขียนไว้ในรวมเรียงความ ว่าอาจารย์จกั รพันธุต์ ระหนีเ่ ฉพาะเรือ่ งทีเ่ กีย่ วกับ ของศศิวมิ ล เอกทศมบรรพ ล�าดับสิบเอ็ดว่า “คน ดยมากคดว่า ลปะเปน นค้าหรือไ น ท รง ตัวเอง เช่น กระดาษทิชชูท่ ี่ อ้ นบางหลายชัน้ นัน้ ลปะไม่ใ ่ นค้า ไม่ใ ป่ ยั ไม่ใ อ่ าหาร บางทีอาจารย์กล็ อกออกใช้แค่ทลี ะชัน้ หรือยาม ไม่ใ เ่ ครืองนุง่ ห่ม ไม่ใ ย่ ารัก า รค แ เ่ มือมผู้ วาดสีนา�้ มันเสร็จสิน้ แล้วต้องการจะล้างพูก่ นั มา ดใ อใ มาขอ อื้ ก็ อื้ ขายแลกเปลยนกัน แทนทีอ่ าจารย์จะล้างออกโดยน�า้ มันล้างสีทงิ้ เปล่าๆ ก็กลับประจงเอาพูก่ นั ปายเดนสีกบั แคน- ไปเปน มม เหมือน ายหนุม่ เ รยม น อด วาสอีกอันหนึง่ อย่างมีจงั หวะ งึ่ ต่อมาแคนวาส ทองหมัน้ ะไปหมัน้ หญง าว ะว่าเ า้ าวนัน้ เปน นค้าก็หาไม่ งคารวั ทุ เ า้ บ่าวอุ าหะ เช็ดพูก่ นั นัน้ จะถูกต่อเติมจนส�าเร็จเป็นอีกภาพ อันงดงาม อย่างไรก็ตาม หากเป็นเรือ่ งทีเ่ กีย่ วกับ ระเ รยมไป เปนเ ยงเครืองแ ดงความรัก ผูอ้ นื่ แล้ว อาจารย์กลับไม่เคยลังเลทีจ่ ะเป็นผูใ้ ห้ ความ ง อใ ท ะมอบให้แก่กนั าม รรมเนยม ลกเท่านัน้ ลปะเ มร นุ ทรยทอ่อน ยนให้แก่ เป็นทีร่ กู้ นั ว่าอาจารย์จกั รพันธุค์ อื ผูช้ ว่ ยต่อราคา เ มเ น่หและความงดงามให้ ว ดัง มเด็ ค่าแรงแทนลูกศิษย์และมักให้เกินกว่าทีก่ า� หนด ระ มั มา มั ทุ เ า้ รั ไว้วา่ ปป เอ ม เป็นค่าแรง รวมทัง้ น�าปัจจัยใส่ องให้แก่ครูบา มงคลมุ ม ลปะเปนมงคลอัน งู ดุ ลปะ อาจารย์ในชีวติ อยูท่ กุ ๆ เดือนไม่ขาด กระทัง่ เปนเครืองอยู่ เปนวหาร รรมของ ลปน เปรยบ โครงการจัดสร้างและจัดแสดงการ อ้ มหุน่ กระบอกทีส่ มัยอาจารย์จกั รพันธุย์ งั สุขภาพดีเคย เ มือนนกทร้องไ เราะกังวานหวาน มันไม่ได้รอ้ ง ื าว หรือลูกไม้ไว้ยงั เปนอาหาร ไม่ได้ จัดอยูท่ กุ เดือนนัน้ อาจารย์กไ็ ม่เกีย่ งทีจ่ ะน�าทุน เ อแลกข้ ร้องเ อให้ ื คนได้ยนทัวแล้ว รรเ รญเยนยก แ ่ ทรัพย์สว่ นตัวมาใช้อย่างไม่กลัวสิน้ เปลือง ไม่วา่ ั า กาเนด เ อความเบกบานใ ื จะเพือ่ จัดสร้างเครือ่ งประดับเงินแท้ ทองแท้ และ มันร้องด้วย ญ อัญมณีแท้ของหุน่ กระบอกตัวเอก เรือ่ ยไปจนถึง ของมันเอง ไม่วา่ ะมคนได้ยนหรือไม่ได้ยน ไม่วา่ การท�าระบบแสงเสียง ยังไม่ตอ้ งกล่าวถึงอาหาร มัน ะอยูบ่ นเ าไ า หรือบนยอดไม้ไกล น้ ง นอก าปาหม าน ไหน ไม่มผูไ้ ม่มคน มันก็รอ้ ง คาวหวานคัดสรรแล้วทีจ่ ดั หามาเลีย้ งอยูอ่ ย่าง เต็มภิกขาแก่ผมู้ าชมการ อ้ มหุน่ กระบอกโดยไม่ เมือ เครืองอยู่ ของ ลปน า่ งเขยนให้ผลออกมา เปนงาน ลปกรรมอัน อ้ งใ ดยมได้ งั้ ใ ก็ดู คิดค่าใช้จา่ ย อาจารย์นพมาส แววหงส์ อดีต เหมือน ลปวั นุ นั้ ะเปนเครืองดารง ว ของ อาจารย์ประจ�าภาควิชาศิลปการละคร คณะ ลปนให้อยูไ่ ด้ ขุ าราญ ามอั า หากทุก ง อักษรศาสตร์ จุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผูร้ บั หน้าทีบ่ ริหารจัดการความเป็นไปของคณะแสดง ทุกอย่างม มรร นะ เปนของเ าะ น และ าเ าะบุคคล ใ ว่ า่ กั แ ว่ า่ เปนรูปเขยนแล้ว และคณะผูช้ มบอกว่า “ดิฉนั ต้องเล่นบทเป็นนาง ะบันดาลป ยั านวนมหา าลให้ได้ดงม ั นนก มารทุกครัง้ เพราะคนมาดู อ้ มแล้วกินอาหาร เราก็เห็นว่าเข้าเนือ้ อาจารย์อยูต่ ลอด เลยเสนอให้ เ มอไป บางครัง้ ก็ได้ บางครัง้ ก็ไม่ได้ เก็บค่าอาหารสิ ดูหนุ่ แล้วเก็บค่าอาหารบ้างไม่นา่ า ว ดิ เป็นอะไร แต่ไม่วา่ กีร่ อบต่อกีร่ อบ สุดท้ายก็แพ้ ในระยะหลัง ยิง่ เป็นไปได้มากว่ารูปเขียนของ อาจารย์ อาจารย์บอกว่าเหมือนเป็นโรงทานให้ 22

OPTIMISE | OCTOBER 2018

อาจารย์จกั รพันธุจ์ ะบันดาลปัจจัยจ�านวนมาก ไม่ได้ เพราะหลังท่านตกลงปลงใจทีจ่ ะสร้าง ‘พิพธิ ภัณ เ์ พือ่ การเรียนรู้ จักรพันธุ์ โปษยกฤต’ ในเขตสายไหม กรุงเทพ งึ่ มีกา� หนดเสร็จในปี เพือ่ เป็นทีเ่ ก็บรักษาผลงานนานาในชีวติ อาจารย์จกั รพันธุก์ เ็ ลือกทีจ่ ะเก็บงานไว้เอง มากกว่าจะขาย วัลลภิศร์บอกว่าสิง่ นีอ้ าจารย์ไม่ ได้มงุ่ ท�าเพือ่ แสดงความเก่งส่วนตน แต่เพือ่ ให้ ผลงานของอาจารย์ได้มสี ว่ นเป็นฐานวิชาให้คน รุน่ ใหม่ได้ใช้ปนี ปายต่อยอดต่อไปดังเช่นทีท่ า่ น ได้เรียนรูจ้ ากครูบาอาจารย์ในอดีต อาจารย์ ตระหนักเสมอมาถึงห่วงโ ข่ องความสัมพันธ์ให้ และรับทีห่ มุนวนและแยกออกจากกันไม่ได้ อย่างทีอ่ าจารย์จกั รพันธุเ์ คยเขียนไว้ในรวมเรียง ความศศิวมิ ล ทศมบรรพ ล�าดับสิบว่า “ หือ เ ยะปกหนังบ้ คาเปรยบเปรย นมความ หมายทานองว่า หู ลามมได้มอะไรอยูใ่ น วั เอง อา ยั อ ะผูอ้ นทั ื ง้ น้ อ ะทว่าได้แก่นา้ ปุ ท เคยว นุ บ่มมา ากหมูเห็ดเปดไก่ ดยใ เ้ วลาอัน ยาวนาน กว่าหู ลาม ดื แข็งเหมือนยางหนัง ก ะนุม่ ละมุนกลายเปนอาหารอันมราคา อ าร ไปได้ ลา งั วั ดุ บแ อ่ ย่างว่าได้มา เปล่า ก็งนั้ อ้ งเอา อผ ื มมาปรุงปนอยูห่ นัก หนาไม่ใ เ่ ล่นเหมือนกัน กว่า ะกลายเปนของ เหลาเข้าปากได้ า นทยกมาข้าง น้ อุปมา ความหมายคง ะเปรยบให้เห็นว่า นายได้ด เ ราะบ่าว เ า้ ได้ดเ ราะข้า หัวหน้าได้ดเ ราะ ลูกน้อง นักร้องดังเ ราะดน ร เ ร รารวย เ ราะยา ก แม่ยกอยูไ่ ด้เ ราะดารา วกทอยู่ บนหัวคน ได้ยนคาอุปไมยน้ ะได้ใ าก้มลง มอง นบ้าง ไม่มวั แ ่ คู อแหงนหน้า คดแ ่ ะ ม่ น้าลายรด าอย่าง วย ลอด เลย อ้ งราก เลือด าย า้ มองให้กว้างขวางลก ง้ ลงไปอก มันก็ไม่ใ ม่ มุ เดยวอย่างทว่า หือ เ ยะปกหนังบ้ นัน้ ก็ กู แ ่ า้ ไม่มหู ลามหรือหือ มแ เ่ ครือง ประกอบลุน่ ก็เ มือนมแ ่ วั ประกอบ ไม่ม วั เอก ไม่มผูน้ า เอาเข้า รง ทุก งทุกอย่างคง ะ อ้ งมาลง า ไทยทใคร ก็เคยได้ยน นคุน้ หู “น้า งเรือ เ อื งปาอั า ยั คือการ ว่ ยเหลือ เกือ้ กูล งกันและกัน ทา ามหน้าท นให้ดท ดุ ด้วยความ ามัคค ง ะเปนองคประกอบทดงาม มบูร ออกมาได้ ดุ หู ลามน้าแดง น้าข้น หรือ น้าใ ะนัน้

OPTIMUM VIEW

ในชีวติ ทีไ่ ม่ชอบงานสังสรรค์และพอใจ เฉพาะกับการท�างานอยูใ่ นบ้านทีอ่ าจารย์ จักรพันธุน์ ยิ มใช้คา� ว่า ‘รู’ คนใกล้ชดิ รูด้ วี า่ การ เกือ้ กูลทีม่ ากทีส่ ดุ ทีอ่ าจารย์ได้ทา� ให้กบั สังคม อาจเป็นการยอมเปิดนิทรรศการหมุนเวียนใน พืน้ ทีบ่ า้ นระหว่างทีพ่ พิ ธิ ภัณ ย์ งั ก่อสร้างไม่ ลุลว่ งนีเ่ อง อาจารย์จกั รพันธุเ์ คยเขียนไว้ใน บทความว่า “ ยทไม่ได้เปนคา าม แ เ่ ปนคายุ หาก ะไม่ยอมกระทา าม ดยเด็ดขาด ก็คอื ทา บ้านเปน ั ให้คนมา อดรู้ อดเห็น เรา เองก็เปนคน า่ งเก็บ แ ไ่ ม่อยากให้ใครมารับรู้ ไม่ อบให้คนมาบุกบ้าน อันเปนนวา าน ว่ น วั ราบใดทยังม ว อยู่ ง ายแล้วก็ เหมือนกัน ะเปนผคอยแหกอก แลบล้นปล้น า หลอนหลอก วกอยูไ่ ม่ ขุ เข้ามารุกแดน กระหนา แต่มาถึงวันนี้ อาจารย์ไม่เพียงไม่ แหกอก หากยังยอมสละพืน้ ทีไ่ ม่นอ้ ยของบ้าน ปลูกเป็นโรงเรือนนิทรรศการหมุนเวียน งึ่ ผูม้ า ชมจะได้พบตัง้ แต่ภาพสีฝนุ ‘พรานบุณจับนาง มโนราห์’ ทีน่ กั ศึกษาจักรพันธุเ์ ขียนขึน้ เมือ่ อยู่

ปีสาม มหาวิทยาลัยศิลปากร และท�าให้อาจารย์ เฟือ หริพทิ กั ษ์ ถึงกับเรียกเข้าไปพบแล้วกล่าว ฝากฝังจิตรกรรมไทย ภาพ ‘พระแม่คงคา’ ที่ อาจารย์จกั รพันธุเ์ ขียนขึน้ จากสีทปี่ ายไว้เพือ่ เช็ด สีพกู่ นั แต่กลับมีเนือ้ สีทเี่ นียนละเอียดจนถือเป็น มาสเตอร์พี ภาพนูด้ หุน่ กระบอกจากเรือ่ งสาม กก ตอนโจโฉแตกทัพเรือ งึ่ ครัง้ หนึง่ เคยท�าให้ หม่อมราชวงศ์คกึ ฤทธิ ปราโมชรูส้ กึ ว่า “ความ รงหน้าหุน่ นัน้ เปน งทเปลยนแปลงเคลือนไหว ามอารม ไม่ได้ แ ค่ นทเ ดหุน่ ก็ ามาร ะ เ ดหุน่ วย นใบหน้านัน้ แ ดงอารม ออกมา แ ดงให้เห็นความหยงผยอง แ ดงให้เห็น อหังการของแม่ทั และในยามแค้นก็แ ดงให้ เห็นความแค้นได้อย่างทคนดูไม่ อ้ งนกเอาเอง ตลอดจนภาพเหมือนฝีมอื เด็ดขาด งึ่ หากไม่บอก ก่อนยากจะรูว้ า่ นีค่ อื ภาพทีอ่ าจารย์จกั รพันธุ์ เขียนขึน้ ขณะร่างกายยังถูกเบียดเบียนโดย อัมพฤกษ์และเขียนด้วยมือ า้ ย งึ่ ไม่ใช่มอื ถนัด ยืนยันปาฏิหาริยแ์ ห่งฝีมอื บอกคุณวุฒขิ องบุคคล ระดับปรมาจารย์ สมกับทีค่ รัง้ หนึง่ อาจารย์

จักรพันธุเ์ ขียนไว้วา่ “ บรา า ารย มใ อ่ บรม งั อนได้แค่ดว้ ยวา า แ ท่ าให้ดไู ม่ได้ เขยน ให้ดไู ม่ได้ มุขปา กท่าเดยว ไม่ ามาร าแดง ปา หารยให้เห็นเปนประ กั ได้ดว้ ยการกระทา เป็นเรือ่ งน่าสงสัยว่า ‘คนรู’ อย่างอาจารย์ จักรพันธุร์ สู้ กึ เช่นไร ในวันเปิดนิทรรศการทีเ่ ห็น คนจ�านวนมหาศาลอัดแน่นอยูแ่ ทบทุกตารางนิว้ ของบ้านพร้อมกล้องและโทรศัพท์มอื ถือทีจ่ ะ ท�าให้นวิ าสสถานของอาจารย์กลายเป็นพืน้ ที่ สาธารณะของโ เชียล มีเดีย แต่ขณะทีว่ ลั ลภิศร์ เข็นรถวีลแชร์ของอาจารย์จกั รพันธุข์ า้ มผ่าน แผ่นปายหน้านิทรรศการทีเ่ ขียนไว้วา่ “ข้น อว่ ื า า่ งเขยน ะมบทความใดบอกเล่า ว ได้ดกว่า ผลงาน า เขยน ภาพของอาจารย์จกั รพันธุท์ ี่ นัง่ มองความเป็นไปอย่างสงบนิง่ ดุษณี ได้ทา� ให้ ข้อความนัน้ มีความหมายมากขึน้ อีกเป็นทวีคณ ู ตืน้ -ลึก ชอบ-ชัง มาก-น้อย อาจารย์ได้บอก เล่าไว้หมดแล้ว ผ่านสิง่ ทีเ่ ขียน และผ่านสิง่ ทีท่ า� จะมีคา� พูดใดทีท่ า่ นจ�าเป็นต้องพูดอีก OPTIMISE | OCTOBER 2018

23

01

24

OPTIMISE | OCTOBER 2018

FULL FLAVORS

A Roast Supreme บรรดาโรงคั่วกาแฟขนาดเล็กในประเทศไทยได้กลาย เป็นผู้เชี่ยวชาญในการสร้างสรรค์ประสบการณ์การดื่ม กาแฟแบบ ‘farm-to-cup’ และทำให้วัฒนธรรม การดื่มกาแฟของเรามีเอกลักษณ์เฉพาะตัว บรรยากาศภายใน Roots Ca e บนถนน สาทรในช่วงบ่ายวันศุกร์นนั้ ครึกครืน้ ไปด้วย เสียงสนทนาของเหล่าพนักงานออฟฟิศหนุม่ สาว และบรรดา ปิ สเตอร์ทงี่ ว่ นอยูก่ บั การถ่าย ภาพลงอินสตาแกรม แม้จะเป็นช่วงเวลาเพียง สีโ่ มงเย็น แต่ภายในร้านกลับมีลกู ค้าเนือง แน่น งึ่ หากใครทีค่ ลุกคลีอยูใ่ นแวดวงกาแฟ ของกรุงเทพ จะรูว้ า่ ร้านกาแฟนัน้ อยูไ่ ด้เพราะ ลูกค้าประจ�า และสาขาใหม่ลา่ สุดของรูทส์ที่ เพิง่ เปิดท�าการไปเมือ่ เดือนมิถนุ ายนทีผ่ า่ นมา ถือเป็นอีกตัวอย่างหนึง่ ของคาเฟทีก่ า� ลังเป็นที่ นิยมทีส่ ดุ ในขณะนี้ โดยบรรดาสือ่ และเหล่าคอ กาแฟมักเรียกทีน่ วี่ า่ เป็น ‘ตัวจริง’ ของแวดวง กาแฟในกรุงเทพ ภายในคาเฟแห่งนีต้ กแต่งในสไตล์โมเดิรน์ และแฝงไว้ดว้ ยความเรียบหรู แสงธรรมชาติ ลอดผ่านหน้าต่างบานเกล็ดสูงจรดเพดานเข้า มา ขณะทีเ่ ฟอร์นเิ จอร์ไม้สธี รรมชาตินนั้ ช่วย เพิม่ ความอบอุน่ และกลิน่ อายแบบสแกนดิเนเวียนอย่างลงตัว ทีน่ ไี่ ม่มโี ฟาบุนวมหรือชัน้ หนังสือหน้าตาวินเทจให้เห็น ด้วยกลุม่ ลูกค้า เปาหมายของทางร้านคือเหล่าคนกรุงรุน่ ใหม่ ทีร่ ถู้ งึ คุณค่าของกาแฟทีช่ งอย่างพิถพี ถิ นั และ เลือกทีจ่ ะดืม่ ด�า่ กับรสชาติทา่ มกลางสิง่ รบกวน น้อยทีส่ ดุ กระนัน้ ร้านกาแฟแห่งนีก้ ย็ งั คงรักษา กลิน่ อายความเป็นไทยไว้ดว้ ยการเลือกใช้

เฉพาะเมล็ดกาแฟสายพันธุไ์ ทย แปลว่าผูม้ าเยือนจะได้สมั ผัสประสบการณ์ แบบ ‘ arm-to-cup’ ในทุกแก้ว “มีคนมักติด ภาพว่ากาแฟไทยเป็นของไม่ดี กระทัง่ คนไทย เองก็คดิ แบบนัน้ แต่เดียวนีม้ กี าแฟไทยดีๆ ให้ เลือกเยอะขึน้ เพียงแค่ตอนนีเ้ รายังไม่สามารถ ผลิตในปริมาณมากพอ ขณะทีก่ าแฟไทยทีด่ ี จริงๆ ก็ยงั ไม่ถงึ ขัน้ ดีทสี่ ดุ ในโลก” วรัตต์ วิจติ รวาทการกล่าว เขาคือผูอ้ ยูเ่ บือ้ งหลังทัง้ รูทส์และ แบรนด์ฝาแฝดอย่าง Roast โรงคัว่ กาแฟขนาดเล็กอย่างของวรัตต์นนั้ บ่อยครัง้ จะลงไปท�างานกับเกษตรกรไทยทาง ภาคเหนือโดยตรง โดยสนับสนุนให้เกษตรกร เหล่านีห้ นั มาเพาะปลูกสายพันธุก์ าแฟคุณภาพ สูง เพือ่ ให้ตอบรับกับผูบ้ ริโภคจ�านวนมากขึน้ ที่ มองหากาแฟชัน้ ยอดและมีเอกลักษณ์เฉพาะ นับเป็นเวลาหลายสิบปีทผี่ บู้ ริโภคส่วนใหญ่ พึงพอใจกับกาแฟ ‘โรบัสต้า’ งึ่ เป็นสายพันธุ์ กาแฟเกรดท้องตลาดทีป่ ลูกตามภาคใต้ของ ประเทศไทย โดยเมล็ดกาแฟดังกล่าวจะถูกคัว่ จนไหม้เพือ่ กลบต�าหนิบนเมล็ด และมักเสิรฟ์ พร้อมน�า้ ตาลหรือสารให้ความหวานอืน่ ๆ ใน ปริมาณมาก แน่นอนว่า เหล่าคนรักกาแฟจ�านวนหนึง่ ไม่พอใจจะหยุดเพียงเท่านี้ และพยายามเสาะ หาเมล็ดพันธุก์ าแฟชัน้ ยอดจากแหล่งต่างๆ

เจ้าของร้านกาแฟหรือโรง คัว่ ทีต่ อ้ งการเมล็ดกาแฟชัน้ เยีย่ มต้องยอมทุม่ จ่ายเพือ่ ให้เกษตรกรยอมปลูกกาแฟ สายพันธุพ ์ เิ ศษต่างๆ อาทิ ‘เกอิชา‘ สายพันธุก์ าแฟชัน้ ยอดทีใ่ ห้ผลผลิตน้อยเมือ่ เทียบกับแรงและเวลาทีล่ งไป 01 การคั ่ ว กาแฟเป็ น อี ก ขั ้ น ตอนสํา คั ญ ที ่ ก ํา หนดคุ ณ ภาพ และรสชาติ ข องเมล็ ด กาแฟ

มาสร้างสรรค์เป็นกาแฟแก้วโปรด โดยเมล็ด กาแฟจากเคนยา โคลัมเบีย และบรา ลิ มัก เป็นทีน่ ยิ มเป็นล�าดับต้นๆ ในหมูค่ อกาแฟ แม้ กระทัง่ ในยามทีภ่ าษีเมล็ดกาแฟดิบน�าเข้านัน้ สูงถึงร้อยละ หรือมากกว่าก็ตาม อย่างไรก็ ดี สถานการณ์เริม่ เปลีย่ นไปเมือ่ มีการค้นพบว่า บรรดาเมล็ดกาแฟสายพันธุอ์ าราบิกา้ ชัน้ ดีนนั้ สามารถปลูกขึน้ ตามเทือกเขาทางภาคเหนือ ของไทย อาทิ จังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย นับแต่นนั้ มา บรรดาโรงคัว่ กาแฟก็ได้เข้ามา มีสว่ นร่วมในการพัฒนาตลาดเฉพาะกลุม่ ส�าหรับพืชเศรษฐกิจดังกล่าว โดยมีคาถากล่อม เกษตรกรอยูส่ นั้ ๆ บทเดียวว่า “ถ้าลุงปลูก เดียวผม อื้ ” หากพูดถึงการผลิตกาแฟชัน้ เยีย่ มแล้ว ประเทศไทยนัน้ สามารถท�าทุกอย่างได้ครบ วงจร นับตัง้ แต่กระบวนการเพาะปลูกไปจนถึง การชงและเสิรฟ์ กาแฟหอมกรุน่ รวมทัง้ ยัง ท�าได้ดเี สียด้วย แต่แน่นอนว่าคุณภาพนัน้ มา พร้อมกับราคาทีต่ อ้ งจ่าย เพราะแม้จะใช้เมล็ด กาแฟทีป่ ลูกเองในประเทศ แต่โดยทัว่ ไปแล้ว เกษตรกรชาวไทยจะได้รบั เงินจากการปลูกและ ขายเมล็ดกาแฟมากกว่าเกษตรกรในเคนยา หรือโคลัมเบีย เจ้าของร้านกาแฟหรือโรงคัว่ ที่ ต้องการเมล็ดกาแฟชัน้ เยีย่ มต้องยอมทุม่ จ่าย เพือ่ ให้เกษตรกรยอมปลูกกาแฟสายพันธุพ์ เิ ศษ OPTIMISE | OCTOBER 2018

25

ต่างๆ อาทิ ‘เกอิชา’ สายพันธุก์ าแฟชัน้ ยอดจาก เอธิโอเปียทีม่ กั ให้ผลผลิตน้อยเมือ่ เทียบกับแรง และเวลาทีล่ งไป ข้อเท็จจริงหลายประการบ่งชีว้ า่ ประเทศไทย นัน้ เปีย่ มด้วยศักยภาพในฐานะแหล่งเพาะ ปลูกกาแฟ เพราะเมือ่ เทียบกับประเทศอย่าง ปานามา งึ่ เข้ามาโลดแล่นอยูใ่ นตลาดกาแฟ โลกได้ไม่นานนัน้ ท�าเลทีต่ งั้ ของประเทศไทยจัด ว่ามีความเหมาะสมกว่าในการเพาะปลูกกาแฟ และปัจจุบนั สามารถเก็บเกีย่ วเมล็ดกาแฟ ได้ในปริมาณมากขึน้ กว่าเดิม อย่างไรก็ตาม อุปสรรคส�าคัญทีฉ่ ดุ รัง้ ประเทศไทยไม่ให้กา้ วไป เฉิดฉายในตลาดโลกสรุปได้วา่ เป็นเพราะปัจจัย เรือ่ งอุปสงค์ อุปทาน และทัศนคติ โดยทัว่ ไปแล้ว ประมาณ ของปริมาณ เมล็ดกาแฟทีผ่ ลิตได้นนั้ จะถูก อื้ ขายเพือ่ การ บริโภคภายในประเทศไทย โดยผู้ อื้ ต่างชาติมกั

หนึง่ ในแหล่งผลิตกาแฟ ซึง่ เป็นทีช่ น่ื ชอบของโรง คัว่ อย่างเซเรเซียและรูทส์ คือ ‘ขุนลาว’ หมูบ่ า้ น เล็กๆ ซึง่ ตัง้ อยูร่ ะหว่าง เชียงใหม่และเชียงราย 02 วรั ต ต์ วิ จ ิ ต รวาทการ ผู ้ อ ยู ่ เ บื ้ อ งหลั ง ร้ า นกาแฟ ชื ่ อ ดั ง อย่ า ง Roots ซึ ่ ง คั ด สรรเฉพาะเมล็ ด กาแฟ สายพั น ธุ ์ ไ ทย 100%

ไม่สนใจ อื้ เมล็ดกาแฟส่วนทีเ่ หลือ เนือ่ งจาก มองว่าประเทศไทยเป็นตลาดทีไ่ ม่มกี ารควบคุม เพียงพอ และเมล็ดกาแฟทีผ่ ลิตได้นนั้ จัดอยู่ ในเกรดธรรมดาเมือ่ เทียบกับราคาเพราะอัตรา ค่าจ้างแรงงานทีส่ งู กว่าและผลผลิตทีจ่ า� กัด กระนัน้ สถานการณ์อาจเปลีย่ นไปหากผูค้ นได้ รับรูเ้ กีย่ วกับไร่กาแฟเล็กๆ จ�านวนหนึง่ ทางภาค เหนือ งึ่ ผลิตเมล็ดกาแฟคุณภาพเยีย่ ม “เราเพิง่ ไปน่านมาเมือ่ สัปดาห์ทแี่ ล้ว เกษตรกรทีเ่ ราท�างานด้วยปลูกกาแฟทีไ่ ด้ คะแนนระหว่าง ถึง คะแนนจาก มาตรฐานสากลคิว เกรดเดอร์ ขณะทีก่ าแฟ ทุกตัวทีเ่ ราเสิรฟ์ ทีร่ ทู ส์นนั้ ได้คะแนนอย่างน้อย 4 ถึง คะแนน งึ่ อาจจะสูงกว่ากาแฟจาก บรา ลิ นิคารากัว คอสตาริกา หรือกัวเตมาลา ด้วย า�้ ” วรัตต์กล่าวถึงระบบทีถ่ กู คิดค้นขึน้ โดย Specialty Co ee Association o America 02

Roots Co ee

04

03 เมล็ ด กาแฟนํ า เข้ า จากแหล่ ง ปลู ก กาแฟชั ้ น ดี ท ี ่ ท าง Ceresia เพิ ่ ง คั ่ ว เสร็ จ ใหม่ ๆ 04 Roots ซึ ่ ง เปิ ด ทํ า การสาขาใหม่ ท ี ่ ส าทรเมื ่ อ ไม่ นานมานี ้ 05 การิ น อั ศ วเรื อ งชั ย หนึ ่ ง ในเจ้ า ของโรงคั ่ ว กาแฟ Ceresia 06 ผู ้ ท ํ า หน้ า ที ่ ค ั ่ ว กาแฟต้ อ งคอยสั ง เกตสี เ มล็ ด กาแฟ อยู ่ ต ลอดเวลา 07 โรงคั ่ ว กาแฟ Brave Roasters นั ้ น คั ่ ว เมล็ ด กาแฟกว่ า ครึ ่ ง ตั น ทุ ก เดื อ น 08 การเฝ้ า จดบั น ทึ ก อุ ณ หภู ม ิ ท ี ่ เ ปลี ่ ย นไปอย่ า ง ต่ อ เนื ่ อ งนั ้ น ทํ า ให้ โ รงคั ่ ว อย่ า ง Brave Roasters สามารถควบคุ ม เมล็ ด กาแฟได้ แ ม้ ผ ลิ ต ใน ปริ ม าณมาก

26

OPTIMISE | OCTOBER 2018

Roots Co ee

03

(SCAA) งึ่ Grader นัน้ จะให้ประเมิน คุณภาพกาแฟจากคะแนนเต็ม เพือ่ จ�าแนกว่ากาแฟตัวไหนเป็นกาแฟชนิดพิเศษ ทีโ่ รงคัว่ ของเขาในย่านเอกมัย วรัตต์และ ทีมต้องช่วยกันคัว่ เมล็ดกาแฟสายพันธุไ์ ทย จ�านวนกว่าสองตันในแต่ละเดือน ปัจจุบนั พวก เขาก�าลังมุง่ เดินหน้าขยายสาขา โดยคาดว่าจะ เปิดตัวร้านใหม่ภายในสิน้ ปีนี้ รวมทัง้ ยังมีแผน จะเปิดสาขาเพิม่ อีก -3 แห่งในอนาคตอันใกล้ ขณะทีร่ ทู ส์กา� ลังเดินหน้าขยับขยายกิจการ ร้านกาแฟยอดนิยมอย่าง Ceresia ก็ได้ปดิ สาขาในย่านศาลาแดงลง ท�าให้เหลืออยูเ่ พียง สาขาเดียวตรง อยสุขมุ วิท 33 งึ่ เป็นทัง้ ร้าน ขายกาแฟและโรงคัว่ กาแฟในตัว ภายในคาเฟ ก�าแพงสีขาวหน้าตามินมิ ลั แห่งนี้ มีเมล็ดกาแฟ น�าเข้าทีเ่ พิง่ คัว่ ใหม่ๆ วางขายอยูบ่ นชัน้ เคียงคู่ กับเมล็ดกาแฟไทยชัน้ ดี ตรงเคาท์เตอร์ดา้ น

FULL FLAVORS

05

06

07

หน้ามีขนมปังอบสดใหม่วางอยูเ่ รียงราย การิน อัศวเรืองชัย คือหัวหน้าโรงคัว่ และ เจ้าของร้านร่วมกับลูเ ยี ภรรยาชาวเวเน เู อล่า ของเขา เมือ่ ปีกอ่ น สมัยทีเ่ ขาและลูเ ยี ผู้ งึ่ เติบโตมาในไร่กาแฟของครอบครัว ตัดสินใจเข้า มาตัง้ รกรากทีก่ รุงเทพ การจะหาเมล็ดกาแฟ ชัน้ ดีทคี่ วั่ อย่างถูกวิธนี นั้ ท�าได้ยากยิง่ พวกเขา จึงตัดสินใจเปิดโรงคัว่ ของตัวเอง “เราเล็งเห็น โอกาส เราเป็นแค่โรงคัว่ เล็กๆ แต่แค่นกี้ พ็ อแล้ว เราไม่ได้อยากคัว่ กาแฟคราวละมากๆ อย่างใน โรงงาน” การินกล่าว พร้อมเสริมว่าทุกวันนี้ เขาใช้เวลาคัว่ กาแฟ ถึง 3 วันต่อสัปดาห์ และ ผลิตกาแฟได้ราว 4 ถึง กิโลกรัมต่อเดือน หากเป็นเรือ่ งกาแฟไทยแล้ว การินมองว่า หัวใจส�าคัญคือการคัดสรรเมล็ดกาแฟทีป่ ลูก โดยใช้กรรมวิธธี รรมชาติมากทีส่ ดุ “พวกเรา เลือก อื้ เฉพาะจากไร่ทปี่ ลูกด้วยวิธธี รรมชาติ ตอนนีท้ เี่ ชียงใหม่ เชียงราย แม่ อ่ งสอน และ น่านมีไร่กาแฟเป็นร้อยๆ แห่ง มันกลายเป็นทัง้ กระแสและโอกาสส�าคัญเพราะตลาดทีน่ กี่ า� ลัง เติบโต แต่เมล็ดกาแฟสายพันธุพ์ เิ ศษนัน้ ยังไม่

ค่อยมีคนปลูกเท่าไร เราพยายามหา อื้ เมล็ด กาแฟทีด่ ที สี่ ดุ เท่าทีจ่ ะหาได้” หนึง่ ในแหล่งผลิตกาแฟ งึ่ เป็นทีช่ น่ื ชอบ ของโรงคัว่ อย่างเ เรเ ยี และรูทส์คอื ‘ขุนลาว’ หมูบ่ า้ นเล็กๆ งึ่ ตัง้ อยูร่ ะหว่างเชียงใหม่และ เชียงราย “ไร่กาแฟทีข่ นุ ลาวสวยมาก แต่ละ ครอบครัวจะมีไร่เป็นของตัวเอง สมัยก่อน พวกเขาปลูกพืชผักผลไม้ แต่เดียวนีห้ นั มา ปลูกกาแฟแทน อันเป็นผลจากการให้ความ สนับสนุนของโครงการหลวง” การินเล่า โรงคัว่ อย่างเ เรเ ยี นัน้ ก�าลังช่วยพัฒนา ผลผลิตของเกษตรกร โดยการให้ขอ้ มูลที่ เกีย่ วข้องกับกระบวนการผลิตเมล็ดกาแฟสาย พันธุพ์ เิ ศษ นับตัง้ แต่วธิ กี ารปลูก การเก็บเกีย่ ว ไปจนถึงการคัดแยกเมล็ดพันธุ์ ผ่านการท�างาน ร่วมกับสหกรณ์ตา่ งๆ อาทิ Thai Hi h Co ee ส�าหรับ Red iamond โรงคัว่ กาแฟเล็กๆ ในย่านรามอินทราและ Mi ana โรงคัว่ ใน จังหวัดสมุทรปราการนัน้ การมีทา� เลทีต่ งั้ อยู่ ไกลจากใจกลางกรุงเทพ ท�าให้โรงคัว่ ทัง้ สอง แห่งไม่ตอ้ งเผชิญกับผลกระทบจากราคาทีด่ นิ ที่

08

พุง่ สูงขึน้ แบบก้าวกระโดด กระนัน้ โรงคัว่ อย่าง Brave Roasters ก็เลือกเปิดโรงคัว่ กาแฟอีกแห่ง ของตนใน อยปรีดี พนมยงค์ 4 งึ่ อยูไ่ ม่ไกล จากย่านธุรกิจ โดยท�าหน้าทีค่ วั่ เมล็ดกาแฟกว่า ครึง่ ตันต่อเดือน ท�าให้ อยเล็กๆ แห่งนีอ้ บอวล ไปด้วยกลิน่ กาแฟหอมกรุน่ ตลอดทัง้ บ่าย เบรฟ โรสเตอร์ดา� เนินกิจการมาเป็นเวลา กว่า ปีแล้ว โดยมีเอกเมธ วิภวศุทธิ และ สรศักดิ จันทรมัณ นา เป็นหนึง่ ในผูร้ ว่ มก่อตัง้ ทัง้ คูเ่ ป็นเพือ่ นกันตัง้ แต่สมัยเด็กๆ และปัจจุบนั ได้มโี อกาสลงไปคลุกคลีกบั การคัว่ กาแฟอยูโ่ ดย ตลอด เมล็ดกาแฟจากโรงคัว่ ของพวกเขาจะถูก ส่งไปยังคาเฟและร้านอาหารต่างๆ งึ่ รวมถึง ร้านอาหารในเครือ ater ibrary Group และ คาเฟแฟล็กชิปของพวกเขาอย่าง One Ounce or Onion ทีเ่ อกมัยและ Style Ca e Brave Roasters ตรงสยามดิสคัฟเวอรี่ พวกเขาจะใช้กาแฟสายพันธุไ์ ทยและต่างชาติ เป็นสัดส่วน ต่อ 4 โดยเมล็ดกาแฟไทย นัน้ จะคัดสรรจากไร่หลักๆ สองแห่งในจังหวัด เชียงใหม่และเชียงราย “เราเริม่ ต้นจากโรงคัว่ OPTIMISE | OCTOBER 2018

27

09

11

10

e t Hand Roasters

12

Blueko

กาแฟขนาดเล็ก แต่ตอนนีไ้ ม่ใช่แล้ว การคัว่ กาแฟทีละน้อยไม่ได้ทา� ให้คณ ุ ภาพเมล็ดกาแฟ ออกมาดีกว่าเสมอไป ผมว่ามันเป็นเรือ่ งของ ทัศนคติ ความรู้ เทคนิค ประสบการณ์ และ วัตถุดบิ ด้วย” เอกเมธอธิบาย ทัง้ นี้ ในการแปรรูปเมล็ดกาแฟ งึ่ เป็น ขัน้ ตอนระหว่างการเก็บเกีย่ วและการคัว่ นัน้ ถือ เป็นกระบวนการทีส่ า� คัญอีกขัน้ ตอนหนึง่ “เรา ใช้วธิ กี ารแปรรูปกาแฟหลักๆ อยู่ 3 ประเภท คือ กรรมวิธแี บบเปียก แบบแห้ง และแบบน�า้ ผึง้ งึ่ ทัง้ หมดจะท�าทีไ่ ร่” เอกเมธอธิบายถึงกรรมวิธี การแปรรูปเมล็ดกาแฟแบบต่างๆ งึ่ ค�าว่า ‘น�า้ ผึง้ ’ นัน้ หมายถึงเมือกกาแฟทีเ่ กิดขึน้ ระหว่างขัน้ ตอนการแปรรูป งึ่ มีลกั ษณะเป็น หนืดคล้ายน�า้ ผึง้ เขายังกล่าวต่ออีกว่า ความ พิถพี ถิ นั ในแต่ละขัน้ ตอนจะช่วยดึงจุดเด่นของ เมล็ดกาแฟแต่ละสายพันธุอ์ อกมา รวมทัง้ ยัง เป็นตัวก�าหนดคุณภาพเมล็ดกาแฟ เพราะ 28

OPTIMISE | OCTOBER 2018

สุดท้ายแล้ว ไม่มโี รงคัว่ ใดสามารถท�าให้เมล็ด กาแฟทีแ่ ย่กลับขึน้ มาดีได้ โดยทัว่ ไปแล้ว ผูค้ นทีว่ นเวียนอยูใ่ นธุรกิจ การคัว่ กาแฟสายพันธุพ์ เิ ศษในกรุงเทพ มักมี สายสัมพันธ์แน่นแฟน โดยเฉพาะอย่างยิง่ บรรดาผูเ้ ล่นรายหลักๆ งึ่ มักรูจ้ กั หน้าค่าตา และให้การสนับสนุนความพยายามของกัน และกันอย่างต่อเนือ่ ง จริงอยูท่ ใี่ นการท�าธุรกิจ ย่อมมีการแข่งขัน แต่เกือบทุกคนก็เห็นพ้อง กันว่า ยิง่ ประเทศไทยมีฐานลูกค้าทีเ่ ข้าใจ เรือ่ งกาแฟมากขึน้ เท่าไร ก็จะยิง่ ส่งผลดีตอ่ อุตสาหกรรมกาแฟในวงกว้างเท่านัน้ นอกจากนี้ เจ้าของโรงคัว่ กาแฟทีน่ สี่ ว่ นใหญ่ยงั เป็นสมาชิก ของสมาคมกาแฟพิเศษไทย (SCATH) งึ่ ก่อตัง้ มาเป็นเวลาประมาณ 3 ปีแล้ว และมีจดุ มุง่ หมายในการยกระดับกาแฟไทย “เราอยากมาแบ่งปันความรู้ ทีน่ เี่ รามี สมาชิกกว่า คน รวมไปถึงคณะผูบ้ ริหาร

13

Blueko

อีก คน งึ่ 3 คนในนัน้ เป็นผูต้ รวจสอบของ คิว เกรดเดอร์ เราอยากสร้างมาตรฐานบาง อย่างขึน้ เพือ่ จ�าแนกกาแฟคุณภาพสูง เราจึง น�ามาตรฐานการให้คะแนนของคิว เกรดเดอร์ มาใช้” ณัฏฐ์รดา คุณะวิวฒ ั นานนท์ หัวหน้า ฝายประชาสัมพันธ์ตา่ งประเทศของสมาคม กาแฟพิเศษไทยอธิบาย เธอกล่าวว่าหน้าที่ หลักของทางสมาคมคือการให้ขอ้ มูลความรู้ ต่างๆ ทีส่ า� คัญ รวมไปถึงการจัดสัมมนา การ จัดโรดทริป การจัดคอร์สอบรม และการมอบ ส่วนลดพิเศษให้กบั สมาชิก นอกเหนือจาก งานทีส่ มาคม ณัฏฐ์รดายังด�ารงต�าแหน่ง อี โี อ ของ Blueko ผูผ้ ลิตกาแฟสายพันธุพ์ เิ ศษราย ใหญ่ งึ่ มีลกู ค้ากว่า ราย (โดยผูก้ อ่ ตัง้ บลูคอฟฟ์นนั้ ด�ารงต�าแหน่งเป็นรองประธาน สมาคมกาแฟพิเศษไทยด้วย) ถัดขึน้ มาในจังหวัดเชียงใหม่ งึ่ เป็นหนึง่ ใน แหล่งผลิตกาแฟส�าคัญ ดัสติน โจเ ฟ ชายชาว

FULL FLAVORS อเมริกนั ได้เลือกทีน่ เี่ ป็นท�าเลทีต่ งั้ ของ e t Hand Roasters โรงคัว่ กาแฟขนาดเล็กทีใ่ ช้เทคนิคและ อุปกรณ์ควั่ กาแฟทีค่ ดิ ค้นขึน้ เอง “วิธคี วั่ กาแฟของ ผมไม่เหมือนคนอืน่ เพราะผมไม่เคยฝกแบบเป็น กิจจะลักษณะมาก่อน ผมหันมาสนใจการคัว่ กาแฟ เพียงเพราะพ่อผมทีเ่ ป็นวิศวกรนัน้ ออกแบบและ สร้างเครือ่ งคัว่ กาแฟให้ผม” ดัสตินเล่า ประสบการณ์ในฐานะเชฟท�าให้ดสั ตินเข้าใจถึง กระบวนการสกัดรสชาติเป็นอย่างดี และยังย�า้ อีก ว่าขณะทีผ่ ผู้ ลิตกาแฟไทยอาจเสียเปรียบกว่าเมือ่ เทียบกับเกษตรกรในพืน้ ทีท่ มี่ ดี นิ ภูเขาไฟอย่างเกาะ าวายหรือชวา แต่กม็ อี กี หลายแง่มมุ ทีท่ า� ให้กาแฟ ไทยต่างจากทีอ่ นื่ ๆ “หลายคนคิดว่าแม่ อ่ งสอน อาจเป็นแหล่งผลิตกาแฟทีด่ ที สี่ ดุ ก็เป็นได้ เพราะ กาแฟทีป่ ลูกในบางพืน้ ทีจ่ ะมีกลิน่ ดอกไม้เจือปน งึ่ ก็ไม่แปลก เพราะการปลูกฝิน่ มาเป็นเวลายาวนาน ย่อมส่งผลกระทบต่อสภาพของดินและรสชาติของ กาแฟในพืน้ ทีบ่ า้ งไม่มากก็นอ้ ย” ดัสตินกล่าวถึง จังหวัดแม่ อ่ งสอน งึ่ ในอดีตเคยเป็นแหล่งเพาะ ปลูกพืชตระกูลฝิน่ ทีส่ า� คัญ นอกจากนี้ ดัสตินยังเล่าถึงเทคนิคและวิธกี าร แปรรูปและบ่มกาแฟใหม่ๆ งึ่ รวมถึงกรรมวิธกี าร

หมักแบบ ‘มาโลแลคติก’ งึ่ ใช้ยสี ต์และแบคทีเรีย ในการปรับแต่งรสชาติและระดับความเป็นกรด เนือ่ งจากกาแฟไทยนัน้ เป็นทีร่ กู้ นั ว่ามีความเป็น กรดสูง ในทีส่ ดุ แนวคิดเรือ่ งการเก็บภาษีสนิ ค้าน�าเข้า นัน้ ยังเป็นอีกประเด็นทีถ่ กเถียงกันอย่างแพร่หลาย ก หมายเหล่านีม้ ขี นึ้ เพือ่ สนับสนุนการพัฒนา อุตสาหกรรมและการสร้างงานภายในประเทศ แต่ ส่งผลข้างเคียงท�าให้ผลิตภัณ บ์ างอย่างมีราคาสูง เกินไปส�าหรับผูบ้ ริโภค กระนัน้ สิง่ ทีน่ า่ แปลกคือ ความไม่เสรีของตลาดได้ทา� ให้อตุ สาหกรรมกาแฟ ไทยพัฒนาโครงสร้างทีม่ เี อกลักษณ์เฉพาะขึน้ มา นับตัง้ แต่ไร่กาแฟ โรงคัว่ ไปจนถึงตัวบาริสต้า อย่าง เช่นข้อเท็จจริงทีว่ า่ จ�านวนกาแฟทีไ่ ทยผลิตได้นนั้ ถูกใช้ไปกับการบริโภคภายในประเทศมากกว่าการ ส่งออก จนพูดได้เต็มปากว่าเป็นกาแฟทีผ่ ลิตขึน้ เพือ่ คนไทยโดยเฉพาะ หากโดยโชคชะตาอันประหลาด แวดวงกาแฟที่ นีย่ งั สามารถเติบโตไปได้เรือ่ ยๆ โดยไม่ถกู บัน่ ทอน ด้วยกลไกตลาดทีถ่ กู บิดเบือน เป็นไปได้วา่ วงการ กาแฟไทยทีเ่ ข้มข้นอยูด่ ว้ ยความเป็นไทย อาจมี อะไรน่าสนใจตามมาได้อกี เยอะเลยทีเดียว

14

Essentials Brave Roasters

อยปรีดี พนมยงค์ 4 ถนนสุขุมวิท กรุงเทพ โทร - 4 - 3 b com braveroasters Ceresia

3 -4 อยสุขุมวิท 33 ถนนสุขุมวิท กรุงเทพ b com Ceresiaco ee I+D Style Cafe X Brave Roasters

ชัน้ 3 Siam iscovery ถนนพญาไท กรุงเทพ โทร - 4 -

Left Hand Roasters

b com le thandroasters

One Ounce for Onion

อยเอกมัย ถนนสุขุมวิท 3 (เอกมัย) กรุงเทพ b com oneounce oronion Roots Cafe

3 33 อาคารภิรัชทาวเวอร์ ถนนสาทรใต้ กรุงเทพ b com RootsBkk

09 เมล็ดกาแฟดิบจะถูกนำไปผ่านกระบวนการ แปรรูป ซึ่งเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนสำคัญก่อน นำไปคั่ว 10 เอกเมธ วิภวศุทธิ์ และสรศักดิ์ จันทรมัณฑนา คู่หูผู้ช่วยยกระดับแวดวงกาแฟไทยไปอีกขั้น 11 Left Hand Roasters นั้นคัดสรรเมล็ด กาแฟจากหนึ่งในแหล่งปลูกกาแฟที่ดีที่สุด อย่างแม่ฮ่องสอนด้วย 12 ณัฏฐ์รดา คุณะวิวัฒนานนท์ ซีอีโอของ ผู้ผลิตกาแฟสายพันธุ์พิเศษ Bluekoff 13 เกษตรกรกำลังเก็บเกี่ยวผลกาแฟสด 14 กาแฟสกัดเย็นจาก Brave Roasters ซึ่ง เลือกใช้ทั้งเมล็ดกาแฟสายพันธุ์ไทยและนำเข้า

OPTIMISE | OCTOBER 2018

29

Street Shooting ปัจจุบัน ศิลปะการถ่ายภาพสตรีทนั้นได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น ขณะที่ช่างภาพสตรีทไทย หลายคนก็สามารถออกไปสร้างชื่อเสียงในระดับโลก แต่ศิลปะการถ่ายภาพดังกล่าวอาจ ต้องใช้องค์ประกอบที่ลึกซึ้งกว่าเพียงความสวย

01 Tavepong Pratoomwong

30

OPTIMISE | OCTOBER 2018

STATE OF THE ARTS ในภาพถ่ายขาวด�าดูเหนือจริง งึ่ ท�าให้ทวีพงษ์ ประทุมวงษ์ ชนะเลิศการแข่งขันถ่ายภาพสตรีท ของ Miami Street hoto raphy Festival 4 จากบรรดาภาพถ่ายกว่า ใบนัน้ จะเห็นชายชาวเอเชียสองคนยืนทอดอารมณ์อยู่ เบือ้ งหลังทิวสน ชายคนแรกคีบบุหรีไ่ ว้ในมือ มีเพียงใบหน้าและล�าตัวส่วนหนึง่ โผล่พน้ ออกมา ขณะทีช่ ายอีกคนหนึง่ มีใบสนปกคลุมทุกส่วนเว้น ไว้แต่เพียงใบหน้า ราวกับเป็นส่วนหนึง่ ของต้นไม้ นับตัง้ แต่การแจ้งเกิดในฐานะช่างภาพสตรีทเมือ่ ปี 4 ชายวัย 3 ปีรายนีก้ ไ็ ด้รบั ยกย่องให้เป็น หนึง่ ในช่างภาพสตรีททีท่ รงอิทธิพลทีส่ ดุ ทัง้ ใน ไทยและต่างประเทศ และได้สร้างสรรค์ผลงาน โดดเด่นหลายชิน้ อาทิ Flyin Carpet ภาพชวน ยิม้ ของเด็กหญิงตัวเล็กผู้ งึ่ ก�าลังเล่นกับพรมพริว้ ไหว และ The Smooth Criminal งึ่ ชายคนหนึง่ พยายามเรียกความสนใจจากผูท้ สี่ ญ ั จรผ่านด้วย การเอนตัวลงจากฟุตบาทเลียนแบบท่าเต้นยอด ติ ของราชาเพลงปอป ไมเคิล แจ็กสัน ทวีพงษ์ ประสบความส�าเร็จและกลายเป็นทีร่ จู้ กั ในแวดวง นักถ่ายภาพสตรีทอย่างมาก จนท�าให้หลายคน อาจไม่สา� เหนียกด้วย า�้ ว่าก่อนหน้านี้ เขาเคยได้ เริม่ และขออ�าลาจากวงการถ่ายภาพไปเป็นเวลา เกือบสิบปีแล้ว ย้อนกลับไปเมือ่ ปี 4 หลังทวีพงษ์จบการ ศึกษาด้านภาพยนตร์จากมหาวิทยาลัยรังสิต เขาได้มโี อกาสร่วมงานกับนิตยสาร ational Geo raphic ประเทศไทย เมือ่ ภาพถ่ายย่าน พาหุรดั ของเขาทีส่ ง่ ไปยังคอลัมน์ ‘ไปรษณียจ์ าก ทางบ้าน’ ได้รบั คัดเลือกให้ลงนิตยสาร และท�าให้ หัวหนังสือสนใจจ้างเขามาถ่ายภาพ แต่ตอ่ มา ด้วยค่าตอบแทนทีอ่ าจไม่ได้ไปด้วยกันกับแรง และเวลาทีต่ อ้ งใช้ในการสร้างสรรค์ผลงาน เขาจึง หันไปเปิดบริษทั ร่วมกับเพือ่ นในชือ่ ‘สาธุ ฟิลม์ ’ และรับจ้างผลิตสือ่ โ ษณาเพือ่ ใช้ภายในองค์กร ต่างๆ แทน งานประจ�าดังกล่าวสร้างรายได้ให้กบั ทวีพงษ์ ขณะทีอ่ าชีพช่างภาพของเขานัน้ กลาย เป็นเพียงความทรงจ�าเลือนราง “สมัยนัน้ เราใช้ กล้องฟิลม์ กว่าจะท�าเสร็จหนึง่ งานต้องใช้เวลา หลายเดือน เราเลยรูต้ วั ว่าน่าจะไม่รอด จึง ตัดสินใจหันไปจับงานด้านทีเ่ รียนมาและ ปลีกตัวจากการถ่ายภาพไป” ทวีพงษ์เล่า

แต่แล้วในปี 3 ภรรยาของทวีพงษ์ได้มอบ ตัวเครือ่ งบินไปกลับกรุงเทพ -พาราณสี งึ่ เป็น เมืองเล็กๆ ทางตอนเหนือของอินเดีย ให้เป็น ของขวัญวันครบรอบแต่งงานของทัง้ คู่ ปรากฏว่า ขณะทีเ่ ขาก�าลังออกตระเวนเก็บภาพผูค้ นตาม ถนนสายต่างๆ ของอินเดียเพียงล�าพัง ไฟในฐานะ ช่างภาพของเขาก็ถกู เปาให้คโุ ชนขึน้ มาอีกครัง้ ประจวบเหมาะกับภายในเวลาไม่กวี่ นั หลังเขาเดิน ทางกลับจากอินเดีย เพือ่ นคนหนึง่ งึ่ เป็นสมาชิก กลุม่ ช่างภาพสตรีททีใ่ หญ่ทสี่ ดุ ในประเทศไทย อย่าง Street hoto Thailand ได้ชกั ชวนให้ ทวีพงษ์ทา� ภารกิจถ่ายภาพสตรีทเป็นระยะเวลา 3 วันตลอดปี 4 เขาจึงออกไปถ่ายภาพ ทุกวันไม่ขาด และตัดสินใจส่งผลงานบางส่วนของ ตัวเองเข้าประกวด จนกระทัง่ ในปีเดียวกันนัน้ เอง เขาสามารถคว้ารางวัลอันทรงเกียรติในหมูช่ า่ ง ภาพสตรีททัว่ โลกมาครองถึง รางวัล กล่าวคือ Miami Street hoto raphy และ EyeEm Street hoto raphy “ในอดีต คนมักจะสับสนระหว่างภาพถ่าย แนวสตรีทกับสารคดี หรืออย่างมากก็คดิ ว่าการ ถ่ายภาพสตรีทคือการถ่ายขอทานบนท้องถนน จริงๆ ถึงภาพเหล่านัน้ จะจัดเป็นภาพสตรีทเช่นกัน แต่อาจไม่ใช่ภาพสตรีททีด่ ี เพราะภาพสตรีทที่ ดีตอ้ งสามารถสือ่ สารข้อความบางอย่างออกมา ไม่ใช่แค่สกั ว่าถ่ายสิง่ ทีเ่ กิด เหมือนสารคดีทที่ า� ไม่เสร็จ” ทวีพงษ์กล่าว นิยามการถ่ายภาพสตรีทนัน้ อาจต่างออกไป ส�าหรับแต่ละบุคคล แต่กลุม่ ช่างภาพสตรีทนานา ชาติอย่าง n- ublic งึ่ ก่อตัง้ ขึน้ ในปี และ ส่งอิทธิพลต่อช่างภาพสตรีทไทยเป็นวงกว้างนัน้ ได้ให้คา� จ�ากัดความกว้างๆ ไว้วา่ เป็น “การถ่าย ภาพในทีส่ าธารณะโดยไม่มกี ารจัดฉาก และ เป็นการถ่ายภาพเพือ่ บอกเล่าเรือ่ งราวในชีวติ จริงอย่างมีสนุ ทรียศาสตร์” โดยปัจจุบนั ทวีพงษ์ นัน้ เป็นช่างภาพชาวเอเชียคนแรกจากทัง้ หมด สองคนทีไ่ ด้รบั คัดเลือกให้เข้าร่วมเป็นสมาชิกกลุม่ อินพับบลิก ขณะทีก่ ารถ่ายภาพในลักษณะจัดฉากนัน้ ต้องอาศัยการตระเตรียมต่างๆ รวมทัง้ การจัดแสง และกระบวนการแต่งภาพ ช่างภาพสตรีทนัน้ ต้อง พึง่ พาทักษะอืน่ ๆ ทีต่ า่ งออกไป เพราะโอกาสที่

ในอดีต คนมักจะสับสน ระหว่างภาพถ่ายแนวสตรีท กับสารคดี หรืออย่างมากก็ คิดว่าการถ่ายภาพสตรีทคือ การถ่ายขอทานบนท้องถนน 01 Treeman ผลงานที่ทํ า ให้ทวีพงษ์ ประทุมวงษ์ ได้รับรางวัลชนะเลิศจากเวที Miami Street Photography Festival อันทรงเกี​ียรติในปี 2014

พวกเขาจะได้รปู ถ่ายดีๆ สักใบนัน้ หลายครัง้ เกิด ขึน้ เพียงชัว่ เสีย้ ววินาที การแต่งสีภาพอาจช่วยให้ ผูถ้ า่ ยได้ผลลัพธ์ทพี่ งึ พอใจยิง่ ขึน้ แต่ความอดทน และมุง่ มัน่ นัน้ เป็นหัวใจสูงสุด ถ้าอยากได้ภาพ ทีด่ ี การมีวนิ ยั และไม่กลัวความล้มเหลวนัน้ เป็น คุณลักษณะส�าคัญ “ไม่ใช่ชา่ งภาพสตรีทอาชีพ ทุกคนจะได้ภาพทีต่ วั เองพอใจทุกวัน คุณต้อง หมัน่ ออกไปถ่ายภาพให้เป็นนิสยั และท�าต่อเนือ่ ง พอมีผลงานออกมาเรือ่ ยๆ เราก็จะสามารถสร้าง สไตล์ของตัวเองได้ พอคนอืน่ เห็นรูปก็นกึ ออกว่า ใครถ่าย” ทวีพงษ์กล่าว ทวีพงษ์ได้แรงบันดาลใจในการถ่ายภาพมา จากแนวคิดเรือ่ ง ‘decisive moment’ ของช่าง ภาพสตรีทระดับต�านานอย่างอ็องรี การ์ตเี ยแบร ง งึ่ พูดถึงเสีย้ ววินาทีสา� คัญทีอ่ าจเป็นตัว ‘ตัดสิน’ ว่าภาพๆ หนึง่ จะเป็นภาพถ่ายธรรมดา หรือพิเศษ ทวีพงษ์เชือ่ ว่าภาพสตรีททีด่ ตี อ้ ง ไม่สามารถลอกเลียนหรือท�า า�้ ได้ และหลาย ครัง้ โอกาสได้รปู สวยๆ ก็เกิดจากความบังเอิญ มากกว่าตัง้ ใจ “เวลาออกไปถ่ายภาพสตรีท ถ้าเรา จดจ่ออยูก่ บั ผลลัพธ์ น้อยครัง้ ทีเ่ ราจะได้ภาพสวยๆ แต่ถา้ เราปล่อยใจไป เห็นอะไรก็กดถ่ายเหมือน เป็นปฏิกริยาตอบโต้อตั โนมัติ เรามีแนวโน้มจะได้ รูปทีช่ อบมากกว่า อย่างรูปเด็กสะบัดพรม คนอาจจะคิดว่าเราเล็งจังหวะ แต่จริงๆ มันเป็น ความไม่ตงั้ ใจ เราแค่ถอื กล้องวิง่ หยอกเด็กแล้วก็ กดชัตเตอร์รวั ๆ ไปด้วยเท่านัน้ เอง” เขากล่าว OPTIMISE | OCTOBER 2018

31

02

03

Tavepong Pratoomwong

04

Tavepong Pratoomwong

ภาพถ่ายสตรีททีด่ คี วร สือ่ สารลงลึกไปกว่าเพียง ความสวยงาม ภาพถ่าย สตรีทมันเป็นศิลปะร่วมสมัย แขนงหนึง่ ซึง่ ในงานร่วม สมัยนัน้ คุณต้องวิพากษ์ วิจารณ์ลอ้ ไปกับสังคมแต่ละ ยุคสมัย หรือบอกเล่าอะไร ทีแ่ ตกต่างได้ 02 ทวีพงษ์ถือเป็นจุดเปลี่ยนของวงการถ่ า ยภาพสตรี ท ไทย และเป็นแรงบันดาลใจสํ า หรั บ ช่ า งภาพรุ ่ น ใหม่ ห ลายๆ คน 03 ‘The Horizon’ 04 ‘Headless Dog’ ซึ่งทวี พ งษ์ ก ล่ า วว่ า เกิ ด ขึ้ น เพราะ ความบังเอิญ 05 ‘The Smooth Criminal‘

32

OPTIMISE | OCTOBER 2018

Tavepong Pratoomwong

การถ่ายภาพสตรีทนัน้ มีหลักฐานปรากฏ ให้เห็นตัง้ แต่ในช่วงศตวรรษที่ แต่ศลิ ปะการ ถ่ายภาพสตรีทอย่างทีห่ ลายคนรูจ้ กั ทุกวันนีไ้ ม่ ได้เป็นรูปเป็นร่างจริงๆ จนกระทัง่ เริม่ เข้าสูช่ ว่ งต้น ศตวรรษที่ เมือ่ ช่างภาพระดับต�านาน อาทิ อ็องรี การ์ตเี ย-แบร ง โจแอล เมเยอโรวิ อเล็ก ์ เว็บบ์ และมาร์ค โคเ น ได้เริม่ น�าเทคนิค อย่างการเล่นเลเยอร์ การจัดองค์ประกอบภาพ และการถ่ายภาพสี มาใช้ในการถ่ายภาพสตรีท ปัจจุบนั มีการแข่งขันถ่ายภาพสตรีทระดับ นานาชาติประมาณ รายการเป็นอย่างน้อย ในแต่ละปี และมีชา่ งภาพสตรีทจากหลาก เชือ้ ชาติและวัฒนธรรมเข้าร่วม ในประเทศไทย แนวคิดเรือ่ งการถ่ายภาพ สตรีทเพิง่ เป็นทีร่ จู้ กั มากขึน้ ในช่วงทศวรรษทีผ่ า่ น มา ภาพถ่ายแนวนีม้ ปี รากฏให้เห็นมาตัง้ แต่ชว่ ง รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยูห่ วั จนมาถึงในช่วงยุค ’ s ทีเ่ ริม่ ปรากฏ ผลงานของช่างภาพสตรีทหลายราย อันเป็น สมัยทีก่ ารถ่ายภาพยังถือเป็นสิง่ หรูหราและมัก กระท�าแต่ในสตูดโิ อเท่านัน้ เช่น อดีตนักเขียน

05

Tavepong Pratoomwong

ชัน้ ครู ‘รงค์ วงษ์สวรรค์ และจิตต์ จงมัน่ คง ศิลปินแห่งชาติผลู้ ว่ งลับ งึ่ เคยถวายงานล้าง ฟิลม์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดชเป็นเวลากว่า 3 ปี อย่างไรก็ดี การถ่ายภาพสตรีทก็แทบไม่เป็นทีร่ จู้ กั ใน ประเทศไทยจนกระทัง่ เมือ่ ประมาณสิบปีกอ่ น และเพิง่ ได้รบั ความนิยมมากขึน้ ในช่วง -3 ที่ ผ่านมาเท่านัน้ โดยสาเหตุหลักทีท่ า� ให้การถ่าย ภาพสตรีทแพร่หลายมากขึน้ นัน้ มาจากอิทธิพล ของโ เชียล มีเดียและการทีม่ ชี า่ งภาพสตรีท ไทยหลายคนออกไปสร้างชือ่ ในระดับนานาชาติ ช่วงเวลานีเ้ ป็นช่วงเวลาเดียวกับทีอ่ าทิตย์ เลิศรักษ์มงคล ผูก้ อ่ ตัง้ ‘สยามสตรีทเนิรด์ ’ บล็อก ยอดนิยมในหมูค่ นถ่ายภาพสตรีท และเจ้าของ ร้านขายอุปกรณ์กล้องฟิลม์ Husband and i e เริม่ ถ่ายภาพสตรีทอย่างจริงจัง เขาเอง มองว่าทวีพงษ์เป็นจุดเปลีย่ นในวงการถ่ายภาพ สตรีทของไทย เนือ่ งด้วยสไตล์ทมี่ คี วามตืน่ เต้น และเข้าถึงคนได้งา่ ยกว่า ขณะทีง่ านถ่ายภาพ สตรีทในช่วงยุคก่อนหน้าอาจไม่ได้มคี วามหวือ หวาเท่า ส�าหรับอาทิตย์แล้ว ภาพถ่ายสตรีทที่

STATE OF THE ARTS ดีควรสือ่ สารลงลึกไปกว่าเพียงความสวยงาม “ภาพถ่ายสตรีทมันเป็นศิลปะร่วมสมัยแขนงหนึง่ งึ่ ในงานร่วมสมัยนัน้ คุณต้องวิพากษ์วจิ ารณ์ลอ้ ไปกับสังคมแต่ละยุคสมัย ภาพสตรีททีด่ ตี อ้ ง บ่งบอกวัฒนธรรม หรือบอกเล่าอะไรทีแ่ ตกต่าง ได้” เขาอธิบาย อาทิตย์กล่าวว่า อุปสรรคส�าคัญของวงการ ถ่ายภาพสตรีทของไทยนัน้ คือรากเหง้าของศิลปะ ร่วมสมัยทีไ่ ม่ได้หยัง่ รากลึกและมีความหลาก หลายเท่ากับประเทศตะวันตก เหตุผลดังกล่าว ท�าให้การถ่ายภาพสตรีทอาจไม่เป็นทีย่ อมรับและ เปิดกว้างเท่าทีค่ วร “จริงๆ การถ่ายภาพสวยงาม นัน้ ไม่ผดิ แต่เราต้องยอมรับว่ามันมีอกี วิถหี นึง่ อยู่ บนโลกนี”้ อาทิตย์กล่าว วัฒนธรรมการวิจารณ์นนั้ เป็นสิง่ ทีช่ า่ งภาพ สตรีทดีกรีรางวัลอย่างจุ ารัตน์ ภิญโญดุลยเจต เล็งเห็นเช่นเดียวกัน ช่างภาพวัย ปีผู้ งึ่ อาศัย อยูใ่ นนิวยอร์กมาเป็นเวลาเกือบ 3 ปีมองว่า อุปสรรคส�าคัญอย่างหนึง่ ส�าหรับวงการถ่าย ภาพสตรีทในประเทศไทยนัน้ เป็นปัญหาลงลึก ในระดับวัฒนธรรม “นิวยอร์กมีประวัตศิ าสตร์ การถ่ายภาพสตรีทและงานศิลปะร่วมสมัยมา ยาวนาน มีวฒ ั นธรรมการวิจารณ์งานศิลป์มา อย่างต่อเนือ่ ง แต่คนไทยอาจจะไม่คอ่ ยนิยมการ วิพากษ์วจิ ารณ์กนั เท่าไร เพราะรูส้ กึ ว่าการวิจารณ์ เท่ากับการต�าหนิตอ่ ว่า จริงๆ ตอนนีส้ ถานการณ์ หลายอย่างเริม่ ดีขนึ้ แต่ปญ ั หาดังกล่าวก็ยงั คง

เป็นอุปสรรคส�าคัญอยู่” แม้ชา่ งภาพสตรีทส่วนใหญ่จะเป็นผูช้ าย แต่ วงการถ่ายภาพสตรีทก็มชี อื่ ยอดช่างภาพสตรีท หญิงปรากฏให้เห็นอยูป่ ระปราย เช่น เ เลน เลอวิตต์ และวิเวียน ไมเยอร์ ( งึ่ หลายคนอาจรูจ้ กั จากสารคดี Findin ivian Maier ทีโ่ ด่งดังเมือ่ หลายปีกอ่ น) ขณะทีใ่ นประเทศไทย จุ ารัตน์เอง เป็นหนึง่ ช่างภาพสตรีทหญิงคลืน่ ลูกใหม่ งึ่ ค่อยๆ เริม่ มีชอื่ เสียงในวงการ หลังจบการศึกษาจาก nternational Center o hoto raphy ในแมนแ ตตัน เธอตัดสินใจสมัครเข้าฝกงานกับเอเจน ี่ ถ่ายภาพชือ่ ก้องโลกอย่าง Ma num hotos แม้ งานทีเ่ ธอได้รบั มอบหมายจะไม่ใช่งานภาคสนาม แต่ตลอดเวลาของเธอในนครนิวยอร์ก จุ ารัตน์ ก็ได้ออกตระเวนถ่ายภาพและเฝาสังเกตผูค้ นตาม ท้องถนนจนกระทัง่ สามารถคว้ารางวัลใหญ่จาก หลายเวทีประกวด อาทิ EyeEm hoto raphy และ ensculture โดยหนึง่ ในผลงานชิน้ เอก ของเธอคือภาพถ่ายใน รี สี ์ n-or an ทีเ่ ธอเฝา เก็บรายละเอียดเล็กๆ ชวนแปลกตาของร่างกาย มนุษย์ ภายใต้บริบทสังคมเมืองของนิวยอร์ก “ตอนนีม้ ผี หู้ ญิงหันมาถ่ายภาพสตรีทมากขึน้ แล้ว เราคิดว่ามันจะเป็นก้าวต่อไปทีด่ ี แต่เราก็ยงั อยาก เห็นมุมมองของช่างภาพสตรีทหญิงคนอืน่ ๆ อีก” อย่างไรก็ดี จุ ารัตน์ไม่ได้สนใจการถ่ายภาพ สตรีทเพียงอย่างเดียว อันทีจ่ ริง เธอมีแผนจะ เดินทางกลับมายังประเทศไทยอย่างถาวรและ 06

Artyd erdrakmon kol

ตั้งใจจะหันไปสร้างสรรค์ผลงานประเภท conceptual งึ่ มักเป็นโปรเจกต์แบบระยะยาว มากขึ้น กระนั้น เธอก็ไม่ได้คิดจะล้มเลิกการ ถ่ายภาพสตรีท แต่เพียงแค่รอคอยเวลาทีจ่ ะได้ กลับไปตระเวนเก็บภาพตามท้องถนนในบ้านเกิด “เมือ่ ปีทแี่ ล้วเราตืน่ เต้นกับนิวยอร์กมาก ทีน่ ี่ แสงสวยและผูค้ นก็แต่งตัวดีกว่า แต่ตอนนีเ้ รา อยากกลับไปถ่ายภาพทีไ่ ทย เกือบทุกตารางเมตร ในนิวยอร์กนัน้ ถูกถ่ายภาพมาจนช�า้ แล้ว ขณะที่ บ้านเรามันมีอะไรแปลกๆ และน่าสนใจให้เล่น อีกหลายอย่าง เรามองว่าช่างภาพสตรีทไทยเก่ง เราแค่ไม่มโี อกาสและพืน้ ทีจ่ ดั แสดงงานมากพอ” ทวีพงษ์เห็นด้วยกับเธอ เมือ่ เปรียบเทียบกับ ในยุโรปหรือสหรัฐอเมริกา งึ่ ผูค้ นมักออกมาใช้ ชีวติ กลางแจ้งมากกว่า ช่างภาพสตรีทไทยนัน้ ท�างานในสภาพแวดล้อมทีต่ า่ งออกไป “แสงทีน่ ี่ แข็ง และแดดแรงกว่า คนไทยส่วนใหญ่เลยหลบ แดดและไม่คอ่ ยออกมาใช้ชวี ติ กลางแจ้งเท่าไร ท�าให้เราต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์มากกว่า ในการถ่ายภาพ ไม่วา่ จะเป็นการเล่นกับองค์ ประกอบภาพ หรือใช้เทคนิคต่างๆ เพือ่ เล่นกับมุม หรือน�าส่วนประกอบในภาพมาเรียงต่อกันให้เกิด เป็นเรือ่ งราวใหม่ขนึ้ ผมว่างานของช่างภาพสตรีท ไทยมันมีคาแรกเตอร์เป็นของตัวเอง ก็เหมือนกับ โ ษณาไทย” อารมณ์ขนั และเรือ่ งราวชวนเสียน�า้ ตาถือ เป็นสิง่ ทีส่ ร้างชือ่ ให้กบั โ ษณาไทย และท�าให้ 07

Artyd erdrakmon kol OPTIMISE | OCTOBER 2018

33

08

utharat inyodoonyachet

ตอนนีเ้ รามีชา่ งภาพเก่งๆ เยอะมากทีถ่ า่ ยภาพออกมา พิมพ์เดียวกันหมด เราเห็น ภาพสตรีทสวยๆ ทุกวัน แต่เราต้องตอบให้ได้ดว้ ย ว่าคุณค่ามันอยูต่ รงไหน

06 อาทิตย์ เลิศรักษ์มงคล ผู ้ ก ่ อ ตั้ ง บล็ อ ก Siam Street Nerds 07 ‘The Little Onions’ ผลงานถ่ ายภาพฟิ ล์ ม ของ อาทิตย์ที่ได้รับรางวัลอัน ดั บ ที่ 2 จาก Lensculture ในปี 2017 08 จุฑารัตน์ ภิญโญดุลยเจต ศิ ล ปิ น ช่ า งภาพสตรี ท ไทย ผู้ตระเวนเก็บภาพบนท้อ งถนนของนครนิ ว ยอร์ ก 09 หนึ่งในผลงานจากซีรีส์ Un-organ ซึ่ ง บอกเล่ า รายละเอียดเล็กๆ แปลกตาในบริ บ ทสั ง คมเมื อ งของ นิวยอร์ก

34

OPTIMISE | OCTOBER 2018

09

utharat inyodoonyachet

อุตสาหกรรมดังกล่าวพุง่ ทะยานสูค่ วามส�าเร็จ สูงสุดเมือ่ หลายปีกอ่ น อุตสาหกรรมโ ษณาไทย ได้รบั เสียงชืน่ ชมจากนานาชาติเพราะความคิด สร้างสรรค์และความมีเอกลักษณ์เฉพาะ ดังนัน้ ในขณะทีช่ า่ งภาพสตรีทไทยหลายคนอาจได้รบั การยอมรับในระดับสากล แต่อคั รา นักท�านา ช่างภาพสตรีทรุน่ เก๋าทีม่ ปี ระสบการณ์มากว่า ปีมองว่านัน่ เป็นเพียงเพราะปัจจุบนั ช่างภาพ สตรีทไทยพัฒนาฝีมอื ไม่วา่ จะเป็นในแง่ของ ทักษะ เทคนิค หรือกระทัง่ สไตล์ จนทัดเทียม กับช่างภาพสตรีทในสหรัฐอเมริกาหรือฝัง่ ยุโรป อย่างไรก็ตาม การเดินตามรอยตะวันตกอย่าง เดียวอาจพาช่างภาพสตรีทไทยไปพบกับทางตัน “การถ่ายภาพสตรีทได้กลายเป็นวัฒนธรรม สากลไปแล้ว มันยากมากทีจ่ ะแยกว่างานไหน คนไทยถ่าย เว้นแต่วา่ จะมีบริบทรายล้อมชัดเจน ความคิดสร้างสรรค์เป็นปัจจัยส�าคัญในการถ่าย ภาพก็จริง แต่หลายครัง้ เราให้ความส�าคัญกับ มันจนลืมค�านึงถึงบริบททางวัฒนธรรม บางที การใส่องค์ประกอบความเป็นไทยหรืออะไรบาง อย่างทีบ่ อกใบ้ให้คนรูว้ า่ ช่างภาพเป็นใคร มา จากไหน อาจช่วยให้งานของเรามีความต่าง และโดดเด่นขึน้ มาอีกขัน้ ได้” อัคราเริม่ ถ่ายภาพสตรีทตัง้ แต่ปี

สมัยทีก่ ารถ่ายภาพสตรีทยังเป็นงานอดิเรก เฉพาะกลุม่ ชายผูท้ า� งานประจ�าเป็นวิศวกร คอมพิวเตอร์รายนีท้ า� หน้าทีเ่ ป็นหนึง่ ในสมาชิก ของสตรีท โฟโต้ ไทยแลนด์และเคยจ�ากัด นิยามการถ่ายภาพสตรีทไว้สนั้ ๆ กล่าวคือ ต้อง ถ่ายในทีส่ าธารณะ ไม่จดั ฉาก และมีความคิด สร้างสรรค์ งึ่ ค�านิยามดังกล่าวได้รบั การยอมรับ ในหมูผ่ ถู้ า่ ยภาพสตรีทรวมถึงตัวทวีพงษ์เอง ทัง้ นี้ เขาเสริมว่าในอดีต แค่ขอ้ หนึง่ และสองอาจเพียง พอ แต่ในยุคสมัยทีใ่ ครก็สามารถเป็นช่างภาพได้ ความคิดสร้างสรรค์นนั้ อาจเป็นสิง่ ส�าคัญ งานในยุคแรกๆ ของอัครามักบอกเล่าเรือ่ ง ราวทัว่ ไปในชีวติ ประจ�าวัน ผ่านมุมมองจิกกัด แยบคายและแฝงด้วยอารมณ์ขนั เล็กๆ อย่าง ผูด้ อี งั กฤษ แต่ดว้ ยวัยและมุมมองทีเ่ ปลีย่ นไป เขาเริม่ หันไปสร้างสรรค์ผลงานทีม่ กี ลิน่ อายของ ศิลปะแบบคอนเ ปต์ชวลมากขึน้ โดยได้รบั อิทธิพลจากช่างภาพชาวเยอรมันอย่าง ไมเคิล วูฟ ผูถ้ า่ ยทอดชีวติ การเดินทางบนรถไฟใต้ดนิ ในช่วงเวลาเร่งด่วนของโตเกียวออกมาได้อย่าง งดงามและน่าสะพรึง งานของอัคราเองสะท้อน ประเด็นทางสังคมต่างๆ ตัง้ แต่เรือ่ งการเมืองไป จนถึงปัญหาสิง่ แวดล้อม เช่น ผลงานภาพถ่าย ชุด Si ns งึ่ ต้นไม้กา� ลังคืบคลานไปตามอาคาร

STATE OF THE ARTS และสิง่ ก่อสร้างต่างๆ ในเมือง คล้ายกับบอกใบ้เค้าลาง บางอย่าง และ ‘Footprints’ ภาพถ่ายรองเท้าแตะเกือบ ร้อยข้างทีถ่ กู ทิง้ ไว้ตลอดแนวชายหาดแห่งหนึง่ ทีเ่ ขา แวะเวียนไป คุณค่าในงานศิลปะนัน้ เป็นสิง่ ทีอ่ คั ราดูจะเน้นย�า้ ในยุคสมัยทีม่ ชี า่ งภาพหน้าใหม่เปีย่ มพรสวรรค์เกิด ขึน้ อยูต่ ลอดเวลา “มันขึน้ อยูก่ บั มุมมองเป็นส�าคัญ ตอนนีเ้ รามีชา่ งภาพเก่งๆ เยอะมากทีถ่ า่ ยภาพออกมา พิมพ์เดียวกันหมด เราเห็นภาพสตรีทสวยๆ ทุกวัน แต่ เราต้องตอบให้ได้ดว้ ยว่าคุณค่ามันอยูต่ รงไหน ความ สร้างสรรค์เป็นสิง่ ส�าคัญส�าหรับศิลปะก็จริง แต่กไ็ ม่ใช่ ทัง้ หมด เราอาจใช้งานของเราเป็นตัวกลางเพือ่ น�าเสนอ สารในรูปแบบอืน่ ทัง้ ประเด็นเรือ่ งสิง่ แวดล้อม สังคม และการเมือง เป็นต้น” เขากล่าว แม้หนทางจะยังอีกยาวไกล แต่วงการถ่ายภาพ สตรีทของไทยก็กา� ลังเดินหน้าไปอย่างต่อเนือ่ ง ใน นิทรรศการภาพถ่าย hoto Ban kok งึ่ จัด ขึน้ ทีห่ อศิลปวัฒนธรรมกรุงเทพ เมือ่ เดือนกรก าคม ถึงกันยายนทีผ่ า่ นมานัน้ มีนทิ รรศการย่อยกระจายอยู่

10

Akkara aktamna

ตามแกลเลอรีต่ า่ งๆ ทัว่ กรุงเทพ ทัง้ หมด 3 แห่ง และ ในจ�านวนดังกล่าวมีนทิ รรศการภาพถ่ายสตรีทรวมอยู่ ด้วยหลายงาน เป็นเครือ่ งพิสจู น์ชนั้ ดีวา่ ยุคทีก่ ารถ่าย ภาพสตรีทนัน้ เป็นเพียงงานอดิเรกเฉพาะกลุม่ ได้สนิ้ สุด ลงแล้ว อย่างไรก็ดี ความนิยมทีเ่ พิม่ ขึน้ อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในยุคสมัยทีใ่ ครก็เป็นเจ้าของกล้อง ดิจทิ ลั และสมาร์ทโฟนความละเอียดสูงได้ไม่ยาก ก็ได้ น�าพาแวดวงการถ่ายภาพสตรีทไทยไปสูค่ วามท้าทาย ใหม่ บรรดาช่างภาพเปีย่ มพรสวรรค์อาจต้องพาตัวเอง ไปพ้นจากการถ่ายภาพเพียงเพือ่ เน้นสีสนั สวยงามและ แสงเงา และหันไปสร้างสรรค์ผลงานทีแ่ สดงอัตลักษณ์ หรือสะท้อนประเด็นเฉียบคมด้วย ไม่วา่ ภาพดังกล่าวจะเป็นจริงช้าหรือเร็ว แต่อย่าง น้อยหนึง่ สิง่ ทีเ่ กิดขึน้ แล้วคือวัฒนธรรมถ่ายภาพสตรีท ในบ้านเราได้กลายเป็นตัวขับเคลือ่ นให้ผคู้ นเริม่ หันมา มองโลกด้วยสายตาวิพากษ์วจิ ารณ์มากขึน้ รวมทัง้ ผลักดันให้ศลิ ปินรุน่ ใหม่กา้ วออกไปสร้างสรรค์ผลงานที่ มีเอกลักษณ์เฉพาะและไม่ยดึ โยงอยูก่ บั แบบแผนของ โลกตะวันตกอีกต่อไป

11

Essentials Husband and Wife

ม เมืองทองธานี อย 3 นนทบุรี โทร - b com Husbandand i eShop

10 อัครา นักทํ า นา ช่างภาพสตรีทรุ่นเก๋า 11 ผลงานของอัครามักแฝงด้วยอารมณ์ ขันเล็กๆ และหลายครั้งสะท้อนมุมมอง แยบคาย 12 ‘Behind the Windshields’ ผลงานภาพถ่ายชุดขาวดําของอัครา ที่สะท้อนปัญหาเรื่ิองอุบัติเหตุบน ท้องถนน ซึ่งสวนทางกับความเชื่อ เรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในบ้านเรา 13 ‘Signs’ งานแนวคอนเซปต์ชวลแฝง กลิ่นอายลึกลับและบอกใบ้ประเด็นเรื่อง สิ่งแวดล้อม

13

Akkara aktamna

12

Akkara aktamna

Akkara aktamna OPTIMISE | OCTOBER 2018

35

01

01 36

OPTIMISE | OCTOBER 2018

SERVING YOU

A Humble Statement วัฒนธรรมของชาวไทยเชื้อสายจีนในเยาวราชนั้นเชื่อมโยง แนบแน่นกับอดีต และสิ่งนี้เองได้ถูกตีความอย่างลุ่มลึกใน สถาปัตยกรรม Financial Hub ของกลุ่มธุรกิจการเงิน เกียรตินาคินภัทรโดยศิลปินแห่งชาติ องอาจ สาตรพันธุ์ หากไม่นบั เหล่าอากงทีง่ ว่ นอยูก่ บั การสไลด์ หน้าจอโทรศัพท์มอื ถือแล้ว เรียกได้วา่ วิถชี วี ติ ใน ย่านเยาวราชแทบไม่ได้เปลีย่ นแปลงไปจากอดีต ท้องถนนยังคงคึกคักอึงคะนึง และเต็มไปด้วย รถจักรยานยนต์ทกี่ า� ลัง อกแ กหลบหลีกการ จราจรเพือ่ ส่งอาหาร ร้านขายของตามตึกแถว วางสินค้าล้นมาถึงทางเท้า ในขณะทีเ่ มือ่ เหลียว ดูตกึ รามบ้านช่องจะเห็นปายมงคลสี ดี จาง สอดสลับกับกันสาดผ้าใบทีท่ า� หน้าทีบ่ ดบัง แสงแดดร้อนระอุ ร้านรวงในเยาวราชจ�าหน่าย สินค้าหลากรูปพรรณสัณฐาน ตัง้ แต่อะไหล่ รถยนต์ ผ้าไทย ของเล่นจากเมืองจีน เครือ่ งใช้ ไฟฟา ไปจนถึงติม่ า� หอมฉุยยัว่ น�า้ ลาย ยังไม่ ต้องกล่าวถึงศาลเจ้าจีนอายุกว่า ปี งึ่ ยัง คงท�าหน้าทีเ่ ป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน ดูเหมือนในขณะทีพ่ นื้ ทีอ่ นื่ ๆ ของกรุงเทพ ต้อง เผชิญกับความเปลีย่ นแปลงอย่างมากในช่วง ปีทผี่ า่ นมา ชุมชนชาวไทยเชือ้ สายจีนใน เยาวราชยังคงรักษาอัตลักษณ์ของตนเองไว้ได้ อย่างเหนียวแน่นจนก่อเกิดเป็นวัฒนธรรมเฉพาะ ข้ามหลายชัว่ อายุคน “คนภายนอกอาจมองว่าเยาวราชดู อม อ่ กว่าย่านอืน่ ๆ เพราะคนทีน่ ไี่ ม่ได้ทา� ตัวหรูหรา แต่คนทีร่ วยคือรวยจริงๆ และเราท�าธุรกิจอยูบ่ น ความ อื่ สัตย์และความไว้วางใจ” ศิรวิ รรณ อัศวอารักษ์ กล่าว เธอคือทายาทรุน่ ทีส่ องของ

ธุรกิจขายส่งผ้าไทยใน อยเยาวราช 3 งึ่ เป็น ตรอกเล็กๆ ตัง้ อยูใ่ กล้กบั โรงแรม Grand China อีกหนึง่ สัญลักษณ์ประจ�าย่าน พ่อของศิรวิ รรณเป็นชาวจีนโพ้นทะเลที่ อพยพเข้ามาในเมืองไทยเมือ่ อายุได้ราว ปี เศษ และรับท�างานสารพัดอย่างเพือ่ หารายได้ ก่อนจะมาจับธุรกิจสิง่ ทอทีศ่ ริ วิ รรณรับสืบทอด มา ในปัจจุบนั ศิรวิ รรณได้ตอ่ ยอดกิจการไปอีก ขัน้ โดยพัฒนาธุรกิจอืน่ ๆ เพิม่ เติม อาทิ ธุรกิจ อสังหาริมทรัพย์และโกดังเก็บสินค้า งึ่ จะว่าไป ก็คอื เรือ่ งราวคลาสสิกของการก่อร่างสร้างตัว ของคนไทยเชือ้ สายจีนในเยาวราชทีเ่ ราได้ฟงั อยู่ บ่อยครัง้ นัน่ เอง ตระกูลเจ้าสัวหลายตระกูลในกรุงเทพ นัน้ มีรกรากอยูใ่ นเยาวราช งึ่ หนึง่ ในนัน้ คือตระกูล วัธนเวคิน ผูถ้ อื หุน้ รายใหญ่ของกลุม่ ธุรกิจการ เงินเกียรตินาคินภัทร ตระกูลวัธนเวคินท�าธุรกิจ กับคนในชุมชนเยาวราชมายาวนานในหลาย อุตสาหกรรม ก่อนจะมาก่อตัง้ บริษทั เงินทุนหลักทรัพย์เกียรตินาคินเมือ่ เกือบ ปีทแี่ ล้ว ภายหลังเมือ่ ได้รบั อนุญาตจากกระทรวงการคลัง 01 Financial Hub ของกลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร สาขาเยาวราช

OPTIMISE | OCTOBER 2018

37

ให้ดา� เนินการเป็นธนาคารพาณิชย์ บริษทั เงินทุนจึงได้กลายมาเป็นธนาคารเกียรตินาคิน และได้เปิดท�าการสาขาเยาวราช (เดิม) เมือ่ ประมาณ ปีกอ่ น “ทีแรกตระกูลวัธนเวคินเปิด เป็นแค่สาขาเล็กๆ แต่ดว้ ยชือ่ เสียงของตระกูลที่ สัง่ สมมา ท�าให้ทกุ คนในเยาวราชรูว้ า่ บ้านนี้ อื่ สัตย์และคิดถึงลูกค้าเป็นอันดับแรก งึ่ ท�าให้ธรุ กิจประสบความส�าเร็จมาก” กุลนันท์ านไทโว รองกรรมการผูจ้ ดั การใหญ่ ประธาน สายธนบดีธนกิจ ธนาคารเกียรตินาคินกล่าว อย่างไรก็ตาม แม้สาขาเดิมของธนาคาร เกียรตินาคินทีเ่ ยาวราชจะมีขนาดแทบไม่ใหญ่ ไปกว่าห้องประชุมหนึง่ ห้อง แต่กม็ พี อร์ตลูกค้า กว่าหนึง่ หมืน่ ล้านบาท ทัง้ ในรูปแบบเงินฝาก และเงินลงทุนต่างๆ โดยลูกค้าส่วนใหญ่คอื คน ในชุมชน อันทีจ่ ริง ส�าหรับคนทีน่ ี่ ดูเหมือน เกียรตินาคินได้กลายเป็นมากกว่าเพียงธนาคาร ไปแล้ว โดยเป็นเสมือนสถานทีส่ า� หรับ ‘สังคม’ เพือ่ พบปะพูดคุยทัง้ กับทีป่ รึกษาทางการเงิน และกับคนในชุมชนด้วยกันเอง อย่างไรก็ตาม สิง่ นีเ้ องท�าให้ธนาคารเกียรตินาคินเติบโตเกิน กว่าตัวตนเดิม กล่าวคืออาคารสาขาเริม่ เก่า และมีพนื้ ทีไ่ ม่เพียงพอรองรับลูกค้าอีกต่อไป

การออกแบบทีง่ ดงาม อย่างสำรวมนีน้ บั ว่า เหมาะสมอย่างยิง่ สำหรับ พืน้ ทีข่ องคนในชุมชน ผูเ้ รียบง่าย แต่กลับอยู่ เบือ้ งหลังความรุม่ รวยทาง เศรษฐกิจและวัฒนธรรม 02 องอาจ สาตรพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ ด้านสถาปัตยกรรมร่วมสมัย 03 ระเบียงบนชัน้ สีท่ อ่ี อกแบบให้ดเู รียบง่ายทว่าเปีย่ มมนต์ขลัง 04 ‘เต๋าก่ง‘ หรือค้ำยันไม้ทส่ี อดสลับอย่างมีชน้ั เชิง ตามขนบสถาปัตยกรรมจีนโบราณ 05 การเลือกใช้โครงสร้างไม้สกั ทำให้เกิดความสุขมุ และสง่างาม แต่ยงั คงไว้ซง่ึ ความเรียบง่ายและเป็นมิตร

38

OPTIMISE | OCTOBER 2018

“เนือ่ งจากธนาคารเกียรตินาคินร่วมกิจการกับ บริษทั ทุนภัทร จ�ากัด (มหาชน) จนกลายมา เป็นกลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร เราจึง อยากใช้โอกาสนี้ สร้างสาขาใหม่ทใี่ ห้เกียรติ ชุมชนเก่าแก่ของเยาวราช และในขณะเดียว กันก็แสดงถึงพลังและความหมายของการร่วม กิจการทีท่ า� ให้วนั นีธ้ นาคารเกียรตินาคินเป็น มากกว่าธนาคาร” กุลนันท์กล่าว ด้วยเหตุนี้ ผูบ้ ริหารระดับสูงของเกียรตินาคินภัทรจึงได้เริม่ วางแผนก่อสร้างสาขาใหม่ ของธนาคารเกียรตินาคินบนถนนเส้นส�าคัญ ของเยาวราช งึ่ มีประวัตศิ าสตร์ยาวนานกว่า ปี และกล่าวกันว่ามีรปู ลักษณ์ประดุจท้อง ของพญามังกร โดยธนาคารเกียรตินาคินสาขา ถนนเยาวราชทีส่ ร้างใหม่ถกู วางสถานะให้เป็น Financial Hub หรือศูนย์บริการทางการเงิน ครบวงจรของกลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทรควบคูไ่ ปกับอีก สาขาทีท่ องหล่อและ ศูนย์การค้าเ น็ ทรัลเวิลด์ ทัง้ นีเ้ี พือ่ ดึงดูดกลุม่ ผูท้ มี่ สี นิ ทรัพย์อย่างน้อย ล้านบาททีน่ อกจาก ฝากเงินแล้ว ยังมักมีศกั ยภาพในการลงทุนด้วย และด้วยเหตุนนั้ Financial Hub สาขาเยาวราช จึงตัง้ ใจฉีกจากก เกณ ก์ ารออกแบบสถาบัน

02

การเงินทัว่ ไปทัง้ ในด้านรูปลักษณ์และฟังก์ชนั การใช้งาน นอกจากนัน้ กลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคิน ภัทรยังต้องการให้สาขาใหม่แห่งนีต้ อบโจทย์ กลุม่ ลูกค้าในเยาวราช กล่าวคือเป็นพืน้ ที่ บรรยากาศดีพร้อมด้วยสิง่ อ�านวยความสะดวก เอือ้ ต่อการพบปะหรือเข้าร่วมงานสัมมนา ทางการเงินทีต่ รงความต้องการอีกด้วย เหล่า ผูบ้ ริหารจึงพยายามเสาะหาสถาปนิกผูจ้ ะ สามารถตีความสิง่ เหล่านีอ้ อกมาได้อย่าง สมบูรณ์แบบ และขณะทีพ่ ลิกอ่านนิตยสาร สถาปัตยกรรมต่างๆ อภินนั ท์ เกลียวปฏินนท์ ประธานเจ้าหน้าทีบ่ ริหาร กลุม่ ธุรกิจการเงิน เกียรตินาคินภัทร ก็สะดุดตากับบ้านหรูในแบบ สถาปัตยกรรมจีนโบราณ งึ่ เป็นผลงานการ ออกแบบขององอาจ สาตรพันธุ์ ศิลปิน แห่งชาติประจ�าปี ในสาขาทัศนศิลป์ ด้านสถาปัตยกรรมร่วมสมัย องอาจมีความ เข้าใจลุม่ ลึกเกีย่ วกับประวัตศิ าสตร์ทาง สถาปัตยกรรม และสามารถหลอมรวมองค์ ประกอบทางวัฒนธรรมต่างๆ ลงในชิน้ งานได้ อย่างลงตัว จนอาจกล่าวได้วา่ หากกลุม่ ธุรกิจ การเงินเกียรตินาคินภัทร ต้องการออกแบบ

03

04

SERVING YOU

05

สาขาใหม่ให้สะท้อนถึงความรุม่ รวยทาง วัฒนธรรมและประวัตศิ าสตร์อนั ยาวนานของ ย่านชาวไทยเชือ้ สายจีนแห่งนี้ นีค่ อื สถาปนิก ผูเ้ ป็นค�าตอบ “ผมมองว่าความเรียบง่ายคือ หัวใจทีจ่ ะท�าให้อาคารหลังนีโ้ ดดเด่น งึ่ แน่นอน ว่าวิธกี ารทีด่ ที สี่ ดุ ในการสร้างความเรียบง่าย ทีว่ า่ ก็คอื การเรียนรูจ้ ากแนวทางในอดีต ผมยัง เชือ่ เสมอในวิธกี ารของขนบดัง้ เดิมในการสร้าง ความงาม” องอาจกล่าว เมือ่ คิดได้เช่นนัน้ องอาจและทีมของเขาอีก 4 ชีวติ จึงเดินหน้าออกแบบธนาคารทีห่ น้าตา ไม่เหมือนธนาคาร โดยยึดสีเ่ สาหลักของการ ออกแบบสถาปัตยกรรมจีน ได้แก่ ความมิดชิด (Enclosure) ล�าดับ (Hierachy) แกนกลาง (A iality) และความสมมาตร (Symmetry) ตลอดจนผสมผสานด้วยแรงบันดาลใจจากสิง่ ที่ พบเมือ่ เขาเดินทางไปยังประเทศจีน ผลทีไ่ ด้คอื มุ้ ประตูทางเข้าตระหง่านเหนือท้องถนนจอแจ ของเยาวราช งึ่ เรียงขึน้ อย่างประณีตด้วย ก้อนอิฐสัง่ ท�าพิเศษจากอ่างทอง และภายใน มีโถงกลางอาคาร งึ่ อบอุน่ ด้วยแสงธรรมชาติ

และสีเขียวของไทรใบสักทีม่ องเห็นได้จากเกือบ ทุกมุมภายในตึก ทีส่ า� คัญ ด้านบนสุดของ อาคารมีคา�้ ยันไม้สอดสลับอย่างมีชนั้ เชิงตาม ขนบสถาปัตยกรรมจีนโบราณทีเ่ รียกว่า ‘เต๋าก่ง’ นีค่ อื อาคารทีด่ เู รียบ สุขมุ แต่กลับชวนให้มอง อีกอย่างไม่รเู้ บือ่ “เรามองว่าความมัง่ คัง่ ที่ แท้จริงอย่างทีเ่ กียรตินาคินภัทรเชือ่ ถือนัน้ มี ความถ่อมตนอยูใ่ นทีและยิง่ ใหญ่ได้โดยไม่ตอ้ ง ฟูมฟาย เราจึงต้องการสะท้อนบุคลิกองค์กร ตรงนี้ ยิง่ กว่านัน้ ผมเชือ่ ว่างานสถาปัตยกรรมที่ ดี ไม่ใช่แค่ตอ้ งเข้ากับภูมทิ ศั น์โดยรอบ แต่ตอ้ ง ช่วยปรุงสิง่ แวดล้อมให้ดขี นึ้ ด้วย ไม่ใช่แค่งานที่ พยายามจะส่งเสียงดังทีส่ ดุ ” องอาจกล่าว ปรัชญานีย้ งั แฝงอยูใ่ นการออกแบบภายใน งึ่ สะท้อนวัฒนธรรมไทยจีนออกมาอย่างลงตัว เช่นการเลือกใช้เสาและโครงสร้างไม้สกั เพือ่ ให้ เกิดความสง่างาม แต่ในขณะเดียวกันก็ยงั อบอุน่ และเป็นมิตร โดยองอาจและทีมได้นา� ไม้สกั มาทาสียอ้ มไม้พเิ ศษก่อนจะบรรจงเช็ด ออก และท�าเช่นนีส้ องรอบ เพือ่ ให้เนือ้ ไม้ดู มีอายุและเกิดเฉดสีทงี่ ดงามทีส่ ดุ “เมือ่ เวลา

ผ่านไปสักสิบปี โครงสร้างไม้จะถูกขับให้ยงิ่ สวยขึน้ ตอนแรกเราต้องไปดูงานทีโ่ รงงานใน เมืองจีนเพือ่ ศึกษาวิธที า� แล้วค่อยพาทีมงาน จากทีน่ นั่ มาสอนช่างไม้ของเราว่าจะท�าไม้ให้ ออกมาหน้าตาแบบนีไ้ ด้อย่างไร” เขาเล่า เสาไม้ถกู น�ามาใช้รองรับโครงสร้างหลัก ตลอดทัง้ โครงสร้าง โดยเฉพาะตรงระเบียง บริเวณชัน้ สี่ นอกจากนัน้ อาคารยังถูก ออกแบบให้มเี พดานสูงเพือ่ ช่วยสร้าง บรรยากาศเปีย่ มมนต์ขลังอย่างในสถาปัตยกรรมโบราณ แสงธรรมชาติออ่ นๆ ทีล่ อด ผ่านกระจกตรงสวนกลางอาคารเกิดเป็น เงาตกกระทบตามพืน้ ทีส่ ว่ นหลักๆ ของตึก “โถงรับแสงจะช่วยให้บรรยากาศดูตงึ เครียด น้อยลง พอพูดถึงความหรูหราคนมักจะนึกถึง การตกแต่งอย่างอลังการ แต่เราคิดว่ายังมี ความหรูหราอีกแบบทีถ่ า่ ยทอดได้ดว้ ยความ เรียบง่าย พอเหมาะ งึ่ สะท้อนตัวตนของ ธนาคารได้ดมี าก” องอาจอธิบาย การ ออกแบบทีง่ ดงามอย่างส�ารวมนีน้ บั ว่า เหมาะสมอย่างยิง่ ส�าหรับพืน้ ทีข่ องคนใน ชุมชนผูเ้ รียบง่าย แต่กลับอยูเ่ บือ้ งหลังความ รุม่ รวยทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมของ กรุงเทพ อย่างเยาวราช “พ่อเราเคยพูดกับ บรรดาผูจ้ ดั การว่า ‘เธอเห็นตาแปะในเยาวราชใส่กางเกงขาสัน้ เก่าๆ แต่จริงๆ แกมีเงิน มากกว่าพวกเธอทีผ่ กู ไทอีก” ศิรวิ รรณกล่าว เมือ่ เดือนพฤษภาคมทีผ่ า่ นมา ธนาคาร เกียรตินาคิน สาขาเยาวราชในฐานะ Financial Hub ของกลุม่ ธุรกิจการเงิน เกียรตินาคินภัทรได้รบั การเปิดขึน้ อย่างเป็น ทางการ โดยด้วยลักษณะสถาปัตยกรรม และพืน้ ทีภ่ ายในทีอ่ อกแบบมาให้สอดรับ กับวิถชี วี ติ และวัฒนธรรมของคนในพืน้ ที่ ธนาคารแห่งนีถ้ อื เป็นการยกย่องหนึง่ ใน ชุมชนทีเ่ ก่าแก่ทสี่ ดุ ของประเทศ และเป็น ภาพสะท้อนของธนาคารทีพ่ ร้อมเป็น ‘มากกว่า’ ธนาคารอย่างแท้จริง

OPTIMISE | OCTOBER 2018

39

40

OPTIMISE | OCTOBER 2018

CLIENT VALUES

Behind the Groove ณฐพล ศรีจอมขวัญ กับหลากบทบาทบนเส้นทางดนตรี กว่า 20 ปี ที่จุดหมายสูงสุดอาจไม่ใช่การพาตัวเองเข้าไป อยู่ในสปอตไลท์ ณฐพล ศรีจอมขวัญหรือ ‘ก้อ’ คนส่วนใหญ่ คุน้ หน้าเขาในฐานะสมาชิกวง Groove Riders และโปรดิวเ อร์ผอู้ ยูเ่ บือ้ งหลังความส�าเร็จของ ศิลปินคุณภาพหลายราย ในบรรดาเพลง ติ ที่ คนร้องตามกันได้เกินค่อนประเทศนัน้ หาก สังเกตให้ดจี ะเห็นชือ่ ของณฐพลปรากฏใน เครดิตอยูบ่ อ่ ยครัง้ ชายผูเ้ บือ้ งหน้ามีเสียงร้องนิม่ นวลอบอุน่ เป็นเอกลักษณ์นี้ ตัง้ ปณิธานว่าจะเป็นนักดนตรี ตัง้ แต่ในยุคสมัยทีม่ มุ มองของสังคมต่ออาชีพ ในวงการบันเทิงยังไม่เปิดกว้างนัก และแม้จะ ต้องเผชิญกับบททดสอบอยูห่ ลายหน ณฐพล ก็เลือกทีจ่ ะเดินหน้าจนกระทัง่ กลายมาเป็น นักดนตรีมอื วางอันดับต้นๆ ของวงการเพลง ไทยอย่างในปัจจุบนั

าว

ผมใฝฝันจะเป็นนักดนตรีมาตัง้ แต่เล็กๆ สมัยผมเรียนอยูป่ ระมาณ ป 3 หรือ ป 4 เวลา นัง่ ในห้องเรียน สายตาเราก็มองไปทีค่ รูกบั กระดานด�าเหมือนกับเด็กคนอืน่ ๆ แต่ในหัวเรา จะมีภาพวนอยูต่ ลอดว่าตัวเองก�าลังเล่นกีตาร์ อยูบ่ นเวทีกบั เพือ่ นๆ แล้วเราชอบฟังเพลงมาก ทุกครัง้ ทีไ่ ด้เงินค่าขนมมา ก็จะเอาไป อื้ เทป คาสเ ตต์รวม ติ ของฝรัง่ ม้วนละ บาททีห่ า้ ง ไทยไดมารู จะท�าแบบนีอ้ ยูต่ ลอด คือบางคน อาจจะบอกว่าผมโชคดีทรี่ ตู้ วั ตัง้ แต่เนิน่ ๆ ว่า

อยากโตขึน้ มาเป็นอะไร แต่สา� หรับผมมันเป็น ค�าสาปอย่างหนึง่ สมัยนัน้ ค่านิยมในสังคมยัง ไม่ได้เปิดกว้างส�าหรับอาชีพในวงการบันเทิง หรือวงการเพลง ถึงทีบ่ า้ นผมจะสนับสนุนให้ เรียนดนตรี แต่กส็ นับสนุนในลักษณะงาน อดิเรกมากกว่า ไม่ได้อยากให้ทา� เป็นอาชีพ

ในวงๆ หนึง่ อาจมีมอื กีตาร์ ได้หลายคน แต่มอื เบสมี ได้แค่คนเดียว แล้วมันเป็น เครือ่ งดนตรีทเี่ ป็นแกน ถ้าคนทีเ่ ล่นเบสสามารถคุม จังหวะอะไรทุกอย่างได้ดี วงก็จะฟังดูดขี นึ้ มา

บริหาร แล้ว จะไปเรียนดนตรี งึ่ ตอนนัน้ ท่าน คงคิดว่าผมก�าลังหลงทางอยูแ่ น่ แต่เรากลับคิด ตรงกันข้ามว่านีค่ อื หนทางของชีวติ ทีเ่ ราต้องการ จะเดิน

เรย ด ร

อส

ผมย้ายมาเรียนที่ Berklee Colle e o เดิ า วา Music งึ่ เป็นโรงเรียนดนตรีในบอสตัน สาขาที่ พอเรียนจบชัน้ มัธยมต้นจากอัสสัมชัญ ผมเลือกเรียนคือ Music roduction and บางรัก ผมก็เดินทางไปศึกษาต่อระดับไ สคูลที่ En ineerin ผมก็เลยได้เรียนเกีย่ วกับขัน้ ตอน ประเทศสหรัฐอเมริกา จนจบมัธยมปลาย ก็ตอ้ ง การผลิตเพลง นับตัง้ แต่การเขียนเนือ้ ร้อง แต่ง เลือกว่าจะไปเรียนต่อระดับมหาวิทยาลัยด้าน ท�านอง ไปจนถึงวิธกี ารเรียบเรียง แต่กย็ งั เน้น ไหนดี คือจริงๆ ผมรูว้ า่ ตัวเองชอบหรือไม่ชอบ เรือ่ ง per ormance ควบคูไ่ ปด้วย เบิรก์ ลียน์ นั้ อะไรตัง้ แต่ตน้ แต่ทบี่ า้ นจะบอกเสมอว่าอยาก เป็นโรงเรียนดนตรีแจส งึ่ เป็นสิง่ ทีผ่ มอยาก ให้เลือกเรียนอะไรทีเ่ ป็นกิจจะลักษณะมากกว่า เรียนตัง้ แต่สมัยมัธยม แต่ตอนนัน้ ครูดนตรีที่ ผมก็เลยเลือกเรียนต่อในสาขาบริหารธุรกิจทีร่ ฐั สอนผมเป็นเอกคลาสสิก ไม่ใช่เอกแจส พอมา ฟลอริดา้ พอเรียนไปได้ ปี ผมรูส้ กึ ทุกข์มาก ทีน่ ี่ เขาสอนไล่ตงั้ แต่ระดับพืน้ ฐานขึน้ ไป ยิง่ ต้องเรียนบัญชี มีเดบิต เครดิต ยากไปหมด เรียนไปก็ยงิ่ สนุก วิชาทีย่ ากก็มบี า้ ง แต่เพราะ ผมขาดแรงกระตุน้ ในการเรียน ในใจรูส้ กึ แค่วา่ มันเป็นสิง่ ทีเ่ รารัก เราเลยรูส้ กึ ว่ามันท้าทาย ถ้าเราจะมีชวี ติ อยูไ่ ด้ เราควรได้มโี อกาสท�าใน อยากจะท�าให้สา� เร็จ พอผลการเรียนออกมา สิง่ ทีเ่ รารัก สุดท้ายผมเลยไปปรึกษาอาจารย์ สรุปว่าผมได้ A รวด จนกระทัง่ ผมได้รบั ทุนจาก แนะแนวท่านหนึง่ เป็นฝรัง่ เขาก็พดู มาประโยค ทางมหาวิทยาลัย งึ่ ผิดกับสมัยผมเรียนอยู่ หนึง่ ว่า “ ou only have one li e to live so เมืองไทย ตอนนัน้ ผมได้เกรดหนึง่ เกรดสอง you’d better ollo your dreams (เราเกิดมา ตลอด ผมตะบีต้ ะบันเรียนทีบ่ อสตันจนจบ แค่ครัง้ เดียว เธอเดินตามความฝันของตัวเอง ภายใน 3 ปี และพยายามใช้ชวี ติ ให้ประหยัด จะดีกว่านะ)” ประโยคนัน้ จับใจผมมาก ผมก็ ทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะท�าได้ ออกไปเล่นดนตรีหาเงินเอง เลยโทรศัพท์ไปบอกคุณพ่อคุณแม่วา่ จะไม่เรียน บ้าง ไปเป็นเด็กเสิรฟ์ ทีร่ า้ นอาหารไทยบ้าง OPTIMISE | OCTOBER 2018

41

รูจ้ กั กับ ณฐพล ศรีจอมขวัญ ณฐพล ศรีจอมขวัญ จบการศึกษาจาก มหาวิทยาลัย Berklee Colle e o Music ประเทศสหรัฐอเมริกาในสาขา Music roduction and En ineerin ปัจจุบันท�างานในฐานะ นักแต่งเพลง โปรดิวเ อร์ ศิลปินเดี่ยว รวมทั้งรับ หน้าที่เป็นมือเบสและหัวหน้าวงของ Groove Riders

42

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เพราะรูส้ กึ ผิดกับทางบ้านทีเ่ ลือกท�าตามความ ต้องการของตัวเองมากกว่า

า เ อื

ถึงจะเป็นช่วงเวลาทุกข์ใจส�าหรับผม แต่ ปีทฟี่ ลอริดา้ ก็จดุ ประกายผมในฐานะนักดนตรี ผมได้มโี อกาสลองเล่นเครือ่ งดนตรีเบสเป็นครัง้ แรกทีน่ นั่ ก่อนหน้านีผ้ มเคยเล่นเปียโน แต่เล่น เท่าไรก็ไม่เก่งสักที พอมาหัดเล่นกีตาร์ ผมก็ ประสบอุบตั เิ หตุแขนหักท�าให้จบั คอร์ดอย่าง นักดนตรีคนอืน่ ไม่ได้ แต่พอได้จบั เบส มันเหมือนเราได้คน้ พบเครือ่ งดนตรีทเี่ ราตาม หามานาน อาจเป็นเพราะลักษณะของเบสนัน้ คล้ายกับลักษณะนิสยั ของผมมาก ปกติผม ชอบบริหารจัดการสิง่ ต่างๆ จากข้างหลัง

ไม่ชอบเอาตัวเองไปอยูท่ า่ มกลางสปอตไลท์ อีกอย่างในวงๆ หนึง่ อาจมีมอื กีตาร์ได้หลายคน แต่มอื เบสมีได้แค่คนเดียว แล้วมันเป็นเครือ่ ง ดนตรีทเี่ ป็นแกน ถ้าคนทีเ่ ล่นเบสสามารถคุม จังหวะอะไรทุกอย่างได้ดี วงก็จะฟังดูดขี นึ้ มา

ร เ ย วิ ย อื ว

การเรียนทีบ่ อสตันท�าให้เรามีระเบียบวินยั กับตัวเองขึน้ เยอะ อยูท่ โี่ น่นผมเห็นเพือ่ น นักดนตรีทเี่ ก่งมากๆ เขา อ้ มดนตรีกนั วันละ ชัว่ โมง ท�าให้ผมรูส้ กึ ว่าถ้าเราจะเก่งได้เท่าเขา เราต้องมีระเบียบวินยั คนทีป่ ระสบความส�าเร็จ ในทุกอาชีพทีผ่ มเห็น คุณสมบัตพิ นื้ ฐานข้อหนึง่ ทีเ่ ขามีคอื ระเบียบวินยั เขาจะตัง้ เปาสิง่ ทีต่ วั เอง ต้องการจะบรรลุไว้และหาหนทางทีจ่ ะท�าสิง่ นัน้

CLIENT VALUES นภ พรช�านิและพีโ่ ต้ง (มณเ ยี ร แก้วก�าเนิด) เกิดเป็นวงพีโอพี ได้มอี ลั บัม้ เป็นของตัวเองเป็น ครัง้ แรก จนกระทัง่ ประมาณช่วงปี 43 วง กรูฟไรเดอร์กถ็ อื ก�าเนิดขึน้ โดยผมรับหน้าทีเ่ ป็น หัวหน้าวงและมือเบส รวมทัง้ เป็นคนแต่งเพลง เองทัง้ หมด งึ่ มันเป็นความฝันของผมตัง้ แต่ สมัยเรียนว่าอยากจะท�าวงดนตรีทมี่ กี ลิน่ อาย ของยุค ’ s ผมเป็นคนชอบเพลงแนวดิสโก้กบั ฟังก์มาก ทุกครัง้ ทีผ่ มได้ยนิ ร่างกายมันจะขยับ ไปเองอัตโนมัติ ยิง่ ถ้าเป็นเพลงทีม่ นั ส์มากๆ เรา จะรูส้ กึ อยากลุกขึน้ มาเต้นทัง้ ๆ ทีเ่ ราเต้นไม่เก่ง ผมโชคดีทที่ างค่ายเบเกอรี่ มิวสิคนัน้ เปิดกว้าง พอผมย้ายมาสังกัดค่าย Spicy isc คุณพิชยั จิราธิวฒ ั น์ เจ้าของค่ายก็ให้โอกาสผมท�าในสิง่ ทีอ่ ยากท�าอีก อย่างอัลบัม้ ‘ภูมใิ จน�าเสนอฟังก์’ งึ่ เป็นอัลบัม้ เดีย่ วล่าสุดของผมนัน้ ก็เป็นเสมือน กึง่ ๆ การทดลอง โดยผมรับหน้าทีเ่ ป็นโปรดิวเ อร์และแต่งท�านองเอง แล้วก็เชิญศิลปินคน อืน่ ๆ มาร่วมแต่งเนือ้ เพลงและถ่ายทอดออกมา

ศิ

ให้สา� เร็จ ไม่วา่ จะต้องใช้ความพยายามหรือ เวลามากแค่ไหน ตัวอย่างรอบข้างมันผลักดัน ให้ผมขวนขวาย เรียนรู้ และขยันให้มากทีส่ ดุ เท่าทีจ่ ะท�าได้ เพราะรูว้ า่ ลึกๆ คุณพ่อคุณแม่ ท่านอยากให้ผมกลับไปช่วยสืบทอดกิจการ car dealership ของครอบครัวมากกว่า แต่ เรารูต้ วั ว่ามันไม่ใช่สงิ่ ทีเ่ ราถนัด เราก็ตอ้ งท�า หน้าทีต่ รงทีเ่ ราอยากท�าให้ดเี พือ่ ให้เป็น หน้าตาของครอบครัว

ภ ิ

าเส อ

ช่วงทีก่ ลับมาเมืองไทยแรกๆ ผมมีโอกาส ได้ตระเวนทัวร์คอนเสิรต์ กับวงโมเดิรน์ ด็อก ในฐานะมือเบสอยูป่ ระมาณ ปี พอทัวร์ สิน้ สุดลง ผมก็ได้มาท�าโปรเจกต์รว่ มกับพี่

เ อศิ ื

ผมชอบดูงานศิลปะหลายแขนง ตัง้ แต่กรีก โรมัน ไปจนถึงงานโมเดิรน์ ทุกครัง้ ทีม่ เี วลาว่าง ผมจะแวะเวียนไปตามพิพธิ ภัณ ศ์ ลิ ปะต่างๆ ไม่วา่ จะเป็น Metropolitan Museum o Art ใน นิวยอร์ก หรือ Smithsonian American Art Museum ในวอชิงตัน ดี ี ทุกครัง้ ทีเ่ ราไป พิพธิ ภัณ ศ์ ลิ ปะมันเหมือนเราได้รบั พลังงาน อะไรบางอย่าง เป็นแบบนีท้ กุ ครัง้ แล้วพิพธิ ภัณ ศ์ ลิ ปะแต่ละแห่งมันมีคาแรกเตอร์ที่ ต่างกัน ท�าให้การไปเยือนแต่ละครัง้ สนุกเสมอ อย่างสมัยอยูเ่ บิรก์ ลีย์ บ้านเช่าทีผ่ มอยูน่ นั้ ห่าง จาก Museum o Fine Arts ของบอสตันไปแค่ นาที เราก็จะแวะเวียนไปดูนทิ รรศการทีน่ นั่ อย่างต�า่ เดือนละครัง้ แล้วเราเข้าฟรีดว้ ยเพราะ ยังเป็นนักเรียน ผมจะใช้เวลาพินจิ ภาพวาด แต่ละภาพ ยิง่ ถ้าเป็นผลงานทีเ่ ราชอบ จะยืนอยู่ ตรงนัน้ ได้เป็นชัว่ โมง พิจารณาว่าศิลปินคนนี้ ต้องการสือ่ อะไร ใช้เทคนิคแบบไหน ระหว่างที่ ก�าลังสร้างสรรค์ผลงานชิน้ นัน้ เกิดเหตุการณ์ อะไรขึน้ ในชีวติ เขาบ้าง ถึงมันจะเอามาใช้กบั งานเพลงของเราไม่ได้โดยตรง แต่มนั เป็น

แรงบันดาลใจชัน้ ดี

ช รร รวาดภา

ช่วงประมาณสิบกว่าปีทแี่ ล้ว จูๆ่ ผมก็ไม่ สามารถบังคับกล้ามเนือ้ ทีม่ อื ได้ มันเป็นจุด เปลีย่ นส�าคัญในฐานะนักดนตรีและมือเบส เพราะผมต้องเปลีย่ นไปหัดใช้ปกเล่ ิ นแทน งึ่ มันไม่เป็นไปตามใจสัง่ เหมือนการใช้นวิ้ มือดีด มันเป็นจุดทีต่ อ้ งเลือกว่าจะเล่นต่อหรือจะเลิก เหตุการณ์นเี้ หมือนช่วงชีวติ บัน้ ปลายของอ็องรี มาติส จิตรกรฝรัง่ เศส ตอนนัน้ เขาปวยจนไม่ สามารถจับพูก่ นั วาดภาพได้ เลยหันมาใช้ กรรไกรตัดกระดาษสีตา่ งๆ ประกอบกันเป็นงาน ศิลปะ เรือ่ งของมาติสมีอทิ ธิพลมากกับผม แล้ว ผมชอบทีง่ านเขามีคาแร็กเตอร์การใช้สที ชี่ ดั เจน ไม่ได้จดั จ้านทิม่ แทงอย่างปิกสั โ หรือทาสีเป็น ปืนอย่างโกแก็ง แต่กเ็ ห็นแล้วรูว้ า่ ไม่มที างเป็น คนอืน่ ได้ งานศิลปะมันสะท้อนตัวตนของผูว้ าด อย่างศิลปินแนวอิมเพรสชันนิสม์ ปิแยร์-โอกุสต์ เรอนัวร์ ผมชอบความกลมกล่อมนุม่ นวลในงาน ของเขา มันเป็นงานศิลปะทีเ่ ข้าใจง่าย พอเราดู แล้วรูส้ กึ เชือ่ มโยงได้ทนั ทีกอ่ นจะรูว้ า่ ใครเป็นคน วาดเสียอีก แล้วผมคิดว่าบุคลิกเขาน่าจะเป็น คนเงียบๆ ช่างสังเกต คอยเฝาดูสงิ่ ทีเ่ กิดขึน้ เบือ้ งหน้าเหมือนดูภาพยนตร์เรือ่ งหนึง่ แล้วเอา กลับมาถ่ายทอด

ศิ

ถ้าทางดนตรี ไมลส์ เดวิส เป็นหนึง่ ใน ศิลปินทีผ่ มชืน่ ชอบทีส่ ดุ เขาเป็นมือทรัมเป็ตที่ พัฒนาดนตรีของตัวเองไปตามยุคสมัยตลอด ไม่เคยหยุดอยูก่ บั ที่ ตัง้ แต่ยคุ แจสแรกๆ ต่อ เนือ่ งมาจนกระทัง่ ตาย งึ่ เป็นสมัยที่ ปิ อป ก�าลังมา ส่วนอีกวงหนึง่ ทีผ่ มชอบมากคือ เดอะบีเทิลส์ผมชอบลายเ น็ การแต่งเพลงของ จอห์น เลนนอนและพอล แมกคาร์ตนีย์ ก็เลย เริม่ ศึกษางานของเขาจริงจัง อีกยุคทีผ่ มชอบ มากคือยุคโมทาวน์กบั ยุคโ ล งึ่ มีศลิ ปินดีๆ อย่างมาร์วนิ เกย์และสตีวี วันเดอร์ คือพอเรา ชอบอะไร เราก็จะพยายามศึกษาให้ลงลึกมาก ทีส่ ดุ เช่น เพลงนีใ้ ครแต่ง นักดนตรีเป็นใครบ้าง โปรดิวเ อร์ชอื่ อะไร กระทัง่ ว่าบันทึกเสียงทีไ่ หน OPTIMISE | OCTOBER 2018

43

เราจะรูส้ กึ เสมอว่า กรูฟไรเดอร์คอื ตัวเรา เพราะเราเป็นคนแต่งเพลง ทัง้ หมด และมันเกิดมาจาก ความฝันของเราทีแ่ ชร์กบั เพือ่ นร่วมวงอีก 3 คน เขาเติบโตมาอย่างไร ท�าไมถึงแต่งเพลงออก มาในลักษณะนี้ มันเป็นความรูท้ เี่ อากลับ มาใชได้ แล้วผมเองก็สนุกด้วย

เ อื้

ส เ อื้

า

เวลาท�างานเบือ้ งหลังกับศิลปินคนอืน่ ๆ หน้าทีข่ องผมคือการดึงเอาพรสวรรค์ของ แต่ละคนออกมาให้มากทีส่ ดุ ผมจะพยายาม หาว่าเขาต้องการอะไร มีจดุ เด่นหรือจุดด้อย ตรงไหน แล้วเราเข้าไปช่วยเสริมได้อย่างไร บ้าง และในการร่วมงานกับศิลปินคนอืน่ ๆ ในแต่ละครัง้ เราต้องโยนอีโก้เราทิง้ ไปหาก ต้องการให้งานออกมาดี ตลอดระยะเวลา เกือบ ปีทผี่ า่ นมา ผมได้รว่ มงานกับศิลปิน มาหลากสไตล์และรูปแบบ ทัง้ แนวปอป อัลเทอเนทีฟ โ ล ล และศิลปินเหล่านีก้ ็ กลายเป็นครูสอนผมโดยทีพ่ วกเขาไม่รตู้ วั ผมมองว่าประสบการณ์ทสี่ งั่ สมจากการ ท�างานเบือ้ งหลัง มันท�าให้ผมกลับไปท�างาน เบือ้ งหน้าของตัวเองได้ดยี งิ่ ขึน้ ขณะทีง่ าน เบือ้ งหน้านัน้ เปิดกว้างให้ผมได้ทดลองท�าใน สิง่ ทีอ่ ยากท�า และผมก็นา� เอาความรูจ้ าก การท�างานเบือ้ งหน้านีเ้ องไปใช้กบั ศิลปินที่ เราท�าหน้าทีเ่ ป็นโปรดิวเ อร์ให้อกี ทอดหนึง่ งานทัง้ สองส่วนนีม้ นั จึงเป็นไปในลักษณะที่ เกือ้ หนุนกัน เป็นวงกลมไปอย่างนี้

า

า ด

เราอาจไม่ใช่นกั ร้องน�า แต่เราจะรูส้ กึ เสมอ ว่ากรูฟไรเดอร์คอื ตัวเรา เพราะเราเป็นคนแต่ง 44

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เพลงทัง้ หมด และมันเกิดมาจากความฝันของ เราทีแ่ ชร์กบั เพือ่ นร่วมวงอีก 3 คน ส่วนพีโอพี มันเป็นวงทีเ่ ริม่ ตอนผมยังเด็ก เพราะฉะนัน้ ในยุคแรกๆ เพลงส่วนใหญ่กจ็ ะมาจากพีโ่ ต้งกับ พีน่ ภ ขณะทีว่ งอย่าง T o ays A o ids งึ่ ผมก�าลังท�าโปรเจกต์ดว้ ย ผมก็จะพยายามถอย หลังมาให้คนอืน่ ได้นา� บ้าง มันเป็นลักษณะของ การเอาตัวเองมาวางบนโตะแล้วแชร์กนั มาก กว่า ในแต่ละวงผมพยายามจะเปิดโอกาสให้ ทุกคนมีสว่ นร่วมมากทีส่ ดุ บางทีเราก็เป็นผูน้ า� บางทีเราก็เป็นผูต้ าม เพราะฉะนัน้ ส่วนผสมของ แต่ละวงมันเลยไม่เหมือนกัน เราจะท�าให้มนั เป็นสูตรส�าเร็จทุกวงไม่ได้

อ ร รอ

ผมมักจะพูดเสมอว่า ถ้าผมมุง่ เล่นแต่เบส อย่างเดียวแล้วไม่ทา� อย่างอืน่ ผมอาจจะกลาย เป็นมือเบสทีเ่ ก่งทีส่ ดุ ในเอเชียอาคเนย์ไปแล้ว ก็ได้ แต่ผมรูส้ กึ ว่าสิง่ ทีต่ วั เองท�ามันเป็นงาน ศิลปะอย่างหนึง่ การจะถ่ายทอดอะไรสักอย่าง ออกไปให้คนฟัง เราต้องรูว้ ธิ กี ารแต่งเพลง การเรียบเรียงดนตรี และขัน้ ตอนการผลิตต่างๆ ถ้าเราเล่นแต่เบสอย่างเดียว เราก็จะไม่สามารถ สร้างผลงานทีเ่ ราได้ยนิ ในหัวออกมาจริงๆ มันก็ จะเป็นจุดบอดว่าเราท�าตรงนัน้ ไม่ได้ ท�าตรงนี้ ไม่ดี เราก็เลยพยายามเข้าไปท�าทุกจุด งึ่ มัน เป็นสิง่ ทีต่ อ้ งใช้เวลาเรียนรูแ้ ละอาจจะท�าให้เรา ต้องขยันมากกว่าคนอืน่

าส ดุ ชวิ

หากมองในแง่ของการตลาด เราควรจะมี อัตลักษณ์ทชี่ ดั เจนเพือ่ ให้คนจับต้องได้ แต่ผมก็ รูส้ กึ ว่าการทีเ่ ราไม่มตี วั ตน หรือพยายามลดตัว ตนของเราลงก็อาจจะเป็นหนทางทีถ่ กู ต้อง เพราะถึงทีส่ ดุ แล้ว เราก็ไม่ได้อยากมีอนุสาวรีย์ ของเราอยูต่ รงนี้ เราอยากมีชวี ติ สงบสุข ก็เลย พยายามหาสมดุล คงไม่ถงึ ขนาดไปเป็นฤาษี อยูถ่ า�้ อย่างเรือ่ งโ เชียล มีเดีย ทางค่ายอยาก ให้เราเล่นเป็นเรือ่ งเป็นราว แต่เวลาเห็นดราม่า ของใครต่อใครเต็มไปหมด ผมชอบคิดว่าปิด แอคเคาท์ไปเลยดีไหม มันไม่ใช่ความจ�าเป็น เอาเวลาไปอยูเ่ งียบๆ เล่นกับลูกดีกว่า แต่

ขณะเดียวกันก็ยงั รูส้ กึ ว่าเราต้องโพสต์บา้ งนะ เดียวคนจะไม่รวู้ า่ เรามีผลงานอะไร คือเรา ยอมรับว่านีค่ อื สือ่ ทีท่ กุ คนเสพอยู่ เราเองก็ยงั ชอบดูความเป็นไปของเพือ่ นในเฟสบุก แต่รสู้ กึ ว่าถ้าใครอยากรูข้ า่ วคราวของเราก็นดั กัน หรือ มาเยีย่ มทีบ่ า้ นดีกว่า ยอมรับว่าการรักษาสมดุล ตรงนีย้ งั ขัดแย้งในตัวเองและกระท่อนกระแท่น

เ ย

ด้วยเทคโนโลยีทเี่ ปลีย่ นไป พฤติกรรมการ เสพเพลงของคนเราก็เปลีย่ น สมัยก่อน เวลาเรา ฟังเทป เราจะฟังทัง้ อัลบัม้ เพราะการกดข้าม เพลงนัน้ ไม่สามารถท�าได้โดยสะดวก พอมาถึง ยุค ดี ี ยุคดาวน์โหลด จนเข้าสูย่ คุ สตรีมมิง่ กลายเป็นว่าคนไม่ฟงั เพลงทัง้ อัลบัม้ แล้ว บาง คนพอฟังไป วินาทีแรกแล้วไม่ชอบ ก็กดข้าม ไปเพลงถัดไปเลย จะเห็นว่าเทคโนโลยีมนั ชีน้ า� พฤติกรรม สมาธิคนเราก็สนั้ ลง อย่างเมือ่ ก่อน เวลาไปเล่นคอนเสิรต์ กลางคืน ผมเล่นแต่เพลง ตัวเอง แต่ศลิ ปินสมัยนีต้ อ้ งร้องเพลงคนอืน่ ด้วย พอร้องไปครึง่ เพลง คนดูเริม่ เอาโทรศัพท์มอื ถือ ขึน้ มาเล่นหรือหันไปคุยกับคนข้างๆ เราก็ตอ้ ง เปลีย่ นเพลงเพือ่ เรียกความสนใจอีก จริงๆ ผมก็ คิดถึงสมัยก่อนเหมือนกัน อย่างตอนไปเล่น ดนตรีทรี่ า้ นดีเจสยาม มีแฟนเพลงมาต่อคิวยาว เหยียดจนรถติดไปหมด แต่ยคุ สมัยดังกล่าวมัน ก็ผา่ นไปแล้ว หน้าทีเ่ ราคือต้องยอมรับความ เปลีย่ นแปลงและปรับตัวไปตามยุคสมัยให้ได้

ยุ อ ว ารเ

ย

บางครัง้ ผมจะได้ยนิ ศิลปินรุน่ อาวุโสพูดว่า ปัจจุบนั วงการเพลงมันเปลีย่ นไปแล้ว ไม่ดี เหมือนเดิม สมัยก่อนดีกว่า แต่ผมกลับมองว่า ปัจจุบนั คือยุคทองของวงการเพลงไทย ทุกวันนี้ มีศลิ ปินหน้าใหม่และนักดนตรีเจ๋งๆ เกิดขึน้ เยอะมากจนน่าตกใจ ขณะทีเ่ ทคโนโลยีกช็ ว่ ย ให้ศลิ ปินตัวเล็กๆ หรือศิลปินทีไ่ ม่มคี า่ ย สามารถสือ่ สารกับคนฟังง่ายขึน้ ค�าถามมันอยู่ ทีว่ า่ ศิลปินเหล่านีจ้ ะได้รบั การสนับสนุนทีเ่ พียง พอเพือ่ ให้เขาสามารถพัฒนางานของตัวเองขึน้ ไปเรือ่ ยๆ หรือเปล่า เพราะในอีกมุม เทคโนโลยี ก็ทา� ให้เงินไม่กลับมาหาผูท้ สี่ ร้างสรรค์ผลงาน

CLIENT VALUES

Tk

เท่าทีค่ วรจะเป็น สิง่ ทีเ่ ราท�าไดในฐานะคนฟัง คือจ่ายเงินไปคอนเสิรต์ ของศิลปินทีต่ วั เองชอบ หรือฟังเพลงบนแพลตฟอร์มสตรีมมิง่ ทีต่ อ้ งจ่าย เงินให้ศลิ ปินเหล่านีม้ รี ายได้เพียงพอส�าหรับน�า ไปพัฒนาผลงานเพลงของตัวเองต่อไป วงการ เพลงไทยมันถึงจะก้าวไปข้างหน้าได้

ยิ า ศิ

ด

ศิลปินแต่ละคนมีขอ้ แม้ตา่ งกัน บางคนอาจ ยินดีทจี่ ะท�างานเพลงทีแ่ มสหน่อย ขณะทีบ่ าง คนอาจจะไม่สนใจสิง่ เหล่านี้ แต่การจะบอกว่า คนทีท่ า� ในสิง่ ทีต่ วั เองต้องการ คือศิลปิน ทีแ่ ท้จริงหรือเจ๋งกว่าคนอืน่ นัน้ ไม่ถกู อย่างผม เคยได้รว่ มงานกับคุณบี้ สุกฤษฏ์ (วิเศษแก้ว) ท�าให้รเู้ ลยว่าคนๆ นีค้ คู่ วรกับต�าแหน่ง เู ปอร์สตาร์จริงๆ เพราะเขาไม่ได้มาแค่หน้า หล่อ ในโชว์หนึง่ ทีผ่ มต้องท�าดนตรีให้เขา เขาท�าการบ้านมาอย่างดีเลยว่าเราจะเรียง

เพลงแบบนี้ ท่อนนีผ้ มจะเล่นกับคนดู ท่อนนี้ ผมจะเต้น เขาเป็นมืออาชีพมาก ใครจะไปว่า เพลงเขาไม่ดเี ท่าวงโน้นวงนี้ ไม่มสี ทิ ธิไปว่าเลย เพราะเขารูว้ า่ ตัวเองต้องการอะไรในชีวติ ต้องการแฟนเพลงแบบไหน เราไม่สามารถจะ ไปวัดได้วา่ ทางไหนดีกว่ากัน มันขึน้ อยูก่ บั ว่า ศิลปินคนนัน้ เป็นใคร แล้วเขาต้องการอะไร แต่กอ่ นผมยอมรับว่าอยากท�างานเฉพาะกับ ศิลปินทีต่ วั เองชืน่ ชอบหรือทีเ่ รารูส้ กึ ว่าเจ๋ง แต่ ปัจจุบนั ไม่มี งานทีท่ า� กับศิลปินแมสๆ นีแ่ หละ ทีท่ า� ให้เรายิง่ รูส้ กึ ท้าทาย รูส้ กึ ว่าได้เรียนรูอ้ ะไร จากเขาหลายอย่างมาก

ุ อ

ุ

จริงๆ เรือ่ งการลงทุนต้องยกเครดิตให้คณ ุ พ่อ ตอนนัน้ ผมท�างานไปสักพักเริม่ มีเงินเก็บได้ ก้อนหนึง่ ผมก็เริม่ คุยกับคุณพ่อว่าควรจะท�า อย่างไรดี บังเอิญคุณพ่อผมเป็นนักลงทุน ท่าน

ก็เลยเอาเงินทัง้ หมดไป อื้ หุน้ ปูน เี มนต์ไทย งึ่ ตอนแรกเราก็ยงั ไม่คอ่ ยเข้าใจ แต่พอเวลาผ่าน ไปไม่นานได้เงินปันผลกลับมา เราก็เริม่ รูส้ กึ สนใจ จากทีเ่ คยคิดว่าทางเลือกในการออมเงิน นัน้ มีแค่การฝากธนาคารหรือเอาเงินไป อื้ อสังหาริมทรัพย์ เราก็เริม่ หันมาศึกษาเกีย่ วกับ การลงทุน ตลาดหุน้ และแนวคิดการใช้เงิน ท�างานอย่างจริงจัง คุณพ่อก็จะชวนผมไป สัมมนาและเข้าคอร์สอบรมตามทีต่ า่ งๆ แต่ สไตล์การลงทุนของผมจะเน้นการลงทุนแบบ ระยะยาวมากกว่า พอเห็นโอกาสก็คอ่ ยๆ ทยอย ลงทุน ไม่ได้จา� เป็นต้องรีบร้อน หรือไปจับพวก หุน้ งิ่ อะไร หรือถ้าอยากลองเล่นสนุกๆ ก็จะใช้ เงินจ�านวนไม่เยอะ เอาให้เจ็บตัวแล้วหัวเราะได้ เพราะเห็นตัวอย่างมานับไม่ถว้ นในตลาดหุน้ แล้วตัวเราเองก็ไม่มเี วลาคอยติดตามข่าวสาร หรือศึกษาข้อมูลต่างๆ สไตล์การลงทุนแบบ ปลอดภัยแต่ยง่ั ยืนจึงตอบโจทย์ผมทีส่ ดุ OPTIMISE | OCTOBER 2018

45

The Hills Are Alive การผนึกกําลังระหว่างชาวบ้านในพืน้ ทีแ่ ละเหล่าคนต่างถิน่ ที่ หลงรักในเสน่หอ์ นั เรียบง่ายของเชียงราย ได้ปลุกกระแสให้กบั จังหวัดเหนือสุดแดนสยามแห่งนีอ้ กี ครัง้ 01

46

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เราอยากเห็นชาของ ล้านนาและอาขะกลาย เป็นส่วนหนึ่งของ วัฒนธรรมการดื่มชา ของเราด้วย 01 ต้ น ชาปลู ก ใหม่ ใ นไร่ ข องนาวา โวยยื อ เกษตรกร ชาวอาข่ า ซึ่ ง เป็ น ส่ ว นหนึ่ ง ของเนิ น ชา 'บ้ า นดอย งาม' ที่ มี ต ้ น ชาอายุ นั บ ร้ อ ยปี ก ระจั ด กระจายอยู ่ ทั้ ง บริ เ วณ

BEYOND BOUNDARIES ในช่วงฤดูกาลท่องเทีย่ ว ‘ดอยแม่สลอง’ และ ‘ไร่ชาฉุยฟง’ จะแน่นขนัดไปด้วยผูม้ าเยือนทัง้ ชาวไทยและต่างชาติ งึ่ ล้วนมีอาวุธประจ�ากาย เป็นไม้เ ลฟีไ่ ว้เก็บภาพตนเองกับทิวทัศน์พมุ่ ชา รอบเนินเขา อันดูจะเป็นประสบการณ์ภาคบังคับ ของการมาเยือนไร่ชา แต่ขณะทีเ่ หล่ามหาชน สาละวนอยูก่ บั การถ่ายรูปคูค่ นเก็บใบชาบน ดอยแม่สลอง ห่างออกไปเกือบร้อยกิโลเมตร เหล่านักดืม่ ชาผูร้ กั การผจญภัยก็กา� ลังอยูร่ ะหว่าง ภารกิจตามล่าอะไรทีพ่ เิ ศษกว่านัน้ “เราจะ ไปดูตน้ ชาเก่าแก่ทบี่ า้ นดอยงามกัน” ชูเกียรติ เวสารัชชพงศ์ ในวัย ปี กล่าว เขาคือผูก้ อ่ ตัง้ ‘สวรรค์บนดิน ฟาร์มแอนด์โ มสเตย์’ ฟาร์มและ โ มสเตย์ทเี่ ป็นมิตรต่อสิง่ แวดล้อม งึ่ ร่วมมือกับ ไร่ตา่ งๆ ในละแวกใกล้เคียงทีม่ งุ่ เน้นการพัฒนา อย่างยัง่ ยืน ประวัตศิ าสตร์ของเชียงรายนัน้ สามารถย้อน ไปได้ถงึ ราวพ ศ เมือ่ พญามังรายแห่ง อาณาจักรล้านนาได้สถาปนาเชียงรายขึน้ เป็น ราชธานีแห่งแรกหลังทรงรวบรวมหัวเมืองต่างๆ ได้สา� เร็จ ในช่วงเวลาดังกล่าว สันนิษฐานกันว่า ชาวล้านนาได้นา� เข้าใบเมีย่ งหรือใบชามาจาก เมืองจีนและนิยมน�ามานึง่ กินเป็นของขบเคีย้ ว ก่อนทีจ่ ะหันมาปลูกชาของตัวเองในทีส่ ดุ โดย กระจายปลูกบนเทือกเขาหลายแห่งในภาคเหนือ รวมทัง้ พืน้ ทีย่ อดเขาของ บ้านดอยงาม หมูบ่ า้ น เล็กๆ ในจังหวัดเชียงราย แต่หากเทียบกับแหล่งปลูกชายอดนิยม อืน่ ๆ ของเชียงรายแล้ว กว่าพืน้ ทีแ่ ห่งนีจ้ ะกลาย มาเป็นแหล่งปลูกชาชัน้ ยอดอย่างในปัจจุบนั ไร่ ชาเก่าแก่ทนี่ นี่ นั้ ถูกทิง้ ร้างมาเป็นเวลาหลายร้อย ปี เนือ่ งจากเมือ่ เวลาผ่านไป เหล่าผูอ้ ยูอ่ าศัยที่ บ้านดอยงามก็คอ่ ยๆ ย้ายถิน่ ฐานไปยังพืน้ ทีท่ ี่ เจริญกว่า และปล่อยให้แหล่งปลูกชาดังกล่าวถูก ปกคลุมอยูใ่ ต้ผนื ปา จนกระทัง่ ราว ปีกอ่ น เมือ่ ชาวเขาเผ่าอาข่าได้เข้ามาตัง้ รกรากในพืน้ ที่ แหล่งปลูกชาดังกล่าวจึงได้รบั การฟืนฟูขนึ้ อีกครัง้ แม้ชาวบ้านส่วนใหญ่เลือกทีจ่ ะโค่นต้นชาอายุ นับร้อยปีลงเพือ่ ปลูกพืชเศรษฐกิจอืน่ ๆ แทน แต่ อภิวฒ ั น์ กอคือ วัย 4 ปี กลับไม่ได้ทา� เช่นนัน้ “นี่ คือขุมทรัพย์ทแี่ ท้จริงของผืนดินแห่งนี”้ ชูเกียรติ กล่าวระหว่างเดินฝาดงไม้ทบึ ตามหลังอภิวฒ ั น์ไป

เมือ่ พ้นปาทึบมาแล้ว ‘ขุมทรัพย์’ ทีช่ เู กียรติวา่ ก็ปราก ให้เห็น บนเนินเขาชันนัน้ มีตน้ ชาเก่าแก่ กระจัดกระจายอยูท่ วั่ ต้นชาเหล่านีม้ คี วามกว้าง อย่างน้อย 3 - เ นติเมตร งึ่ มีขนาดใหญ่ กว่าต้นชาตามแหล่งปลูกชาทัว่ ไปถึง 3 เท่า ณ ที่ แห่งนี้ แขกสามารถเพลิดเพลินไปกับกิจกรรม คัว่ ใบชาและการจิบชาบนยอดเขา งึ่ มองทอด ออกไปเห็นทิวทัศน์อนั งดงามของหุบเขาเบือ้ ง ล่าง แต่อตุ สาหกรรมการผลิตชาของไทยนัน้ ต่างจากจีนและญีป่ นุ เพราะหนทางไปสูค่ วาม เข้าใจประวัตศิ าสตร์การปลูกชาอย่างลึก งึ้ นัน้ ยังอีกยาวไกล “เรายังขาดผูท้ จี่ ะท�าหน้าทีบ่ นั ทึก ประวัตศิ าสตร์การปลูกชา และน�าเรือ่ งราวดัง กล่าวมาต่อยอดและสร้างคุณค่าจากมันอย่าง จริงจัง เราอยากเห็นชาของล้านนาและอาขะ กลายเป็นส่วนหนึง่ ของวัฒนธรรมการดืม่ ชาของ เราด้วย เช่นเดียวกับการขึน้ ทะเบียนพืน้ ทีแ่ ห่ง นีเ้ ป็นมรดกโลกเหมือนพวกแหล่งปลูกชาใน ประเทศจีน” ชูเกียรติกล่าว หลังเลิกท�างานในฐานะช่างภาพทีก่ รุงเทพ ชูเกียรติกย็ า้ ยมาอาศัยอยูใ่ นเชียงรายเพือ่ ดูแล พ่อและแม่ของเขา และค่อยๆ หันมาสนใจใน ผลิตภัณ ท์ อ้ งถิน่ ของตน เขาเริม่ จ�าหน่ายชา สมุนไพรและชาออร์แกนิก และเมือ่ เวลาผ่าน ไป เขาก็เริม่ หลงใหลศาสตร์การดืม่ ชาอย่างถอน ตัวไม่ขนึ้ หลังใช้เวลากว่า ปีเรียนรูว้ ธิ ี ‘เบลนด์’ หรือผสมชาด�า เขาก็ได้ออกเดินทางไปทัว่ จังหวัด เพือ่ เสาะหาใบชาทีด่ ที สี่ ดุ จนกระทัง่ เขาได้คน้ พบแหล่งปลูกชาทีบ่ า้ นดอยงามรวมทัง้ ต้นชาปา อายุหลายร้อยปี งึ่ ท�าให้เขาตกหลุมรักแทบจะ ในทันที ไม่ใช่เพียงอนุวฒ ั น์ เหล่าชาวเผ่าอาข่ารุน่ ใหม่ งึ่ รวมถึงธีรพล เมอแล ผูใ้ หญ่บา้ นวัย 4 ปี เอง ก็เล็งเห็นถึงคุณค่าของพันธุไ์ ม้เก่าแก่เหล่านีเ้ ช่น เดียวกัน โดยพวกเขาไม่เพียงดูแลต้นชาเท่านัน้ แต่ยงั เฝารักษาสภาพแวดล้อมรอบๆ แหล่งปลูก ชาไร้สารพิษเหล่านีใ้ ห้คงสภาพเดิมต่อไปด้วย หลังแผ่นดินไหวขนาด 3 ริกเตอร์ได้สร้าง ความเสียหายให้กบั หลายจังหวัดทางภาคเหนือ เมือ่ ปี ส่งผลให้เกิดข่าวลือเรือ่ งราคาทีด่ นิ ลด วบเป็นระยะเวลาสัน้ ๆ แต่อนั ทีจ่ ริง ราคา ทีด่ นิ นัน้ ค่อยๆ ปรับตัวสูงขึน้ ในช่วงเวลาหลายปี

ทีผ่ า่ นมา ในขณะเดียวกัน ผูค้ นก็เริม่ ค้นพบเสน่ห์ ต่างๆ ทีห่ ลบ อ่ นอยูข่ องจังหวัดลูกพีล่ กู น้อง เชียงใหม่แห่งนี้ ส่งผลให้เริม่ มีธรุ กิจคลืน่ ลูกใหม่ ทีห่ นั มาใช้ประโยชน์จากความได้เปรียบทาง ภูมศิ าสตร์ของจังหวัดเกิดขึน้ เป็นระลอก ดูเหมือน ว่าเชียงรายจะเติบโตไปไวกว่าอีกหลายจังหวัดใน ภูมภิ าคเดียวกัน และการเปลีย่ นแปลงดังกล่าว นัน้ น�าโดยกลุม่ คนในพืน้ ทีท่ มี่ ใี จรักในสิง่ ทีต่ นท�า งึ่ จ�านวนไม่นอ้ ยเป็นชาวกรุงเทพ ทีย่ า้ ยมาตัง้ รกรากในจังหวัดเชียงรายเพือ่ เสาะหาความเงียบ สงบและคุณภาพชีวติ ทีด่ ยี งิ่ ขึน้ แม้อตุ สาหกรรมการผลิตชาในเชียงรายอาจ จะยังเป็นรองประเทศผูน้ า� เรือ่ งชาอย่างญีป่ นุ แต่ ถ้าพูดถึงขิงดอง เชียงรายก็ได้กลายเป็นทีก่ ล่าว ขานในหมูล่ กู ค้าชาวญีป่ นผู ุ ร้ กั ความพิถพี ถิ นั ไป เป็นทีเ่ รียบร้อย “ดินฟาอากาศของเชียงราย ท�าให้ขงิ ทีป่ ลูกได้มเี นือ้ อ่อนและเสีย้ นน้อยกว่า เหมาะส�าหรับใช้ทา� ขิงดอง อันเป็นวัตถุดบิ ส�าคัญ ในอาหารญีป่ น” ุ พลอย พฤกษางกูรกล่าว เธอคือ ทายาทของกิจการครอบครัว ‘ไทยพัฒนาพืชผล’ หนึง่ ในผูผ้ ลิตขิงรายส�าคัญของพืน้ ที่ ไทยพัฒนาพืชผลนัน้ ก่อตัง้ โดยประวิทย์ พฤกษางกูร ชายวัย ปีผู้ งึ่ เป็นบิดาของพลอย และอดีตหุน้ ส่วนชาวไต้หวัน ฟาร์มแห่งนีค้ อื ธุรกิจ รุน่ แรกๆ ทีค่ น้ พบศักยภาพของเชียงรายในฐานะ แหล่งปลูกขิง เป็นเวลาหลายปีทลี่ กู ค้าชาวญีป่ นุ มองไต้หวันเป็นประเทศผูผ้ ลิตขิงอันดับหนึง่ ของ โลก แต่เมือ่ ประเทศเริม่ เติบโตและพัฒนาไป ราคาสินค้าก็สงู ขึน้ ตามล�าดับ ลูกค้าจึงเริม่ มองหา ตัวเลือกใหม่ๆ และนัน่ ถือเป็นโอกาสอันดีสา� หรับ ประเทศไทย ปัจจุบนั ไทยพัฒนาพืชผลส่งออกขิง ให้กบั ลูกค้าประจ�าชาวญีป่ นหลายราย ุ อาทิ Gin erie Shioda Food หนึง่ ในผูน้ า� เข้าขิงราย ใหญ่ทสี่ ดุ ของญีป่ นุ งึ่ จ�าหน่ายขิงให้กบั ร้าน อาหารระดับ 3 ดาวมิชลิน iro Sushi “เราจะเก็บ ขิงตอนอายุไม่เกิน 4 เดือน ง่ึ ถือว่ายังอ่อนอยู่ โดยจะปลูกระหว่างช่วงเดือนเมษายนถึงสิงหาคม เท่านัน้ เพราะเป็นช่วงเวลาทีช่ าวนาปลูกขิงก่อน ปลูกข้าวตามฤดูกาล และจะเก็บเกีย่ วก่อนทีข่ งิ จะแก่และแข็งเกินไป เราจะคุยกับลูกค้าทีญ ่ ปี่ นุ ตลอดเพือ่ อัพเดทเรือ่ งคุณภาพผลผลิต และหาขิง ให้เพียงพอกับความต้องการหลายพันตันต่อปี OPTIMISE | OCTOBER 2018

47

พลอยเล่า กุญแจสูค่ วามส�าเร็จของฟาร์มแห่งนีม้ ี พืน้ ฐานมาจากเทคนิคการดองขิงของชาวญีป่ นุ ทีเ่ รียกว่า ‘อะ า เุ กะ’ งึ่ หมายถึงการน�าขิงไป ‘ดองเร็ว ( uick pickle)’ ประวิทย์ได้นา� เทคนิค ดังกล่าวไปต่อยอดโดยการท�ากระบวนการทัง้ หมดในแท็งก์เย็นทีอ่ ณ ุ หภูมิ -3 องศาเ ลเ ยี ส งึ่ จะช่วยลดปริมาณเกลือจาก 3 เหลือเพียง เท่านัน้ และท�าให้สามารถแช่เย็นขิงไว้ได้ถงึ ปีโดยรสชาติไม่เปลีย่ น เขากล่าวว่าโรงงานของ เขาเป็นแห่งเดียวในโลกทีใ่ ช้กระบวนการดังกล่าว และผลลัพธ์ทไี่ ด้คอื ขิงคุณภาพดีทสี่ ดุ เท่าทีเ่ งินจะ สามารถ อื้ ได้ อย่างไรก็ดี ฟาร์มขิงแห่งนี้ รวมถึงธุรกิจอืน่ ๆ อีกหลายแห่งในจังหวัดเชียงรายนัน้ ต้องเผชิญ กับคูแ่ ข่งจากประเทศจีน งึ่ มีอตั ราค่าแรงต�า่ กว่า อันเป็นสิง่ ทีเ่ กิดขึน้ กับประเทศไต้หวันเมือ่ หลาย ปีกอ่ นหน้า แม้การแข่งขันจากจีนจะส่งผลให้ ส่วนแบ่งทางการตลาดของไทยพัฒนาพืชผลลด ลงไปบางส่วน แต่ขา่ วฉาวเมือ่ ไม่นานมานีเ้ กีย่ ว

ศิลปะไม่มฤี ดูกาล ถ้าเรา ขายแต่ความงามของ สถานที่ เราจะต้องรอให้ ถึงช่วงเวลาทีเ่ หมาะสม ของปี อย่างซากุระก็บาน แค่หนึง่ สัปดาห์ แต่ศลิ ปะ มันสวยทุกวัน 02 ชูเกียรติ เวสารัชชพงศ์ 03 ขิ ง ซึ่ ง ปลู ก ในเชี ย งรายนั้ น เนื้ อ อ่ อ นและมี เ สี้ ย นน้ อ ย กว่ า เหมาะสํ า หรั บ ใช้ ทํ า ขิ ง ดองในอาหารญี่ ปุ ่ น 04 เม็ ด ชาจากไร่ ช าของนาวา ที่ ไ ร่ ช าสวรรค์ บ นดิ น ฟาร์ ม แอนด์ โฮมสเตย์ พ าไปดื่ ม ดํ่ า ถึ ง ที่ 05 โอฬาร เนตรหาญ แห่ ง Chiang Rai Ryokan 06 ไร่ ขิ ง ของสวิ ง จั น ทาพู น เกษตรกรท้ อ งถิ่ น ที่ ป ลู ก ขิ ง ส่ ง ให้ กั บ โรงงานของ 'ไทยพั ฒ นาพื ช ผล' 07 บรรยากาศภายใน Chiang Rai Ryokan 08 ศิ ล ปิ น ท้ อ งถิ่ น ทรงเดช ทิ พ ย์ ท อง 09 พื้ น ที่ จั ด แสดงศิ ล ปะของ 'ขั ว ศิ ล ปะ (Art Bridge)'

48

OPTIMISE | OCTOBER 2018

กับการใช้ยา า่ แมลงและสารเคมีอนั ตรายของ เกษตรกรในประเทศจีนก็ทา� ให้สถานการณ์เป็นใจ ให้กบั พวกเขาอีกครัง้ และเช่นเดียวกับอีกหลาย ธุรกิจในเชียงราย ส่วนหนึง่ ของความส�าเร็จครัง้ ใหม่นเี้ กิดขึน้ ได้เพราะเหล่าคนรุน่ ใหม่ โดยพลอย และพิมพ์ พฤกษางกูร พีส่ าวของเธอ ได้เริม่ ส่ง ออกผลิตภัณ ข์ งิ เคลือบน�า้ ตาลไปจ�าหน่ายยัง ประเทศต่างๆ อาทิ อ่ งกงและสหรัฐอเมริกา เพือ่ ปรับเปลีย่ นธุรกิจครอบครัวให้เข้ากับบริบทโลก สมัยใหม่ยงิ่ ขึน้ หากไม่นบั แหล่งท่องเทีย่ วทางธรรมชาติตา่ งๆ เชียงรายอาจไม่ใช่จดุ หมายปลายทางทีห่ วือหวา นักส�าหรับผูม้ าเยือนบางกลุม่ แต่นอกเหนือจาก การแวะไปจิบชาหอมๆ ทีไ่ ร่แล้ว เชียงรายยังเป็น ทีต่ งั้ ของโรงแรมหรูอย่าง Four Seasons Tented Camp Golden Trian le ทีเ่ พิง่ เปิดตัวห้องพักชือ่ E plorer s od e งึ่ เป็นฝีมอื ออกแบบของ เจ้าพ่อโรงแรมแนวเอ็ก อติกอย่างบิล เบน ล์ ยี ์ แต่ทพี่ กั อีกแห่งทีน่ า่ จับตาของเชียงรายนัน้ คือ Chian Rai Ryokan รีสอร์ททีไ่ ด้ตน้ แบบมา 02

Monrudee ansuttipan

04

จากบ้านพักแบบเรียวกังของญีป่ นุ รีสอร์ทแห่งนี้ ขับขานลัทธิ minimalism ได้อย่างน่าทึง่ ด้วยทาง เดินโรยกรวดดูสะอาดตา เฟอร์นเิ จอร์ไม้ ก�าแพง ปูนเปลือย และผนังหน้าตาเรียบๆ ทีแ่ บ่งห้องพัก ทัง้ 4 ห้องออกจากกัน สถานทีแ่ ห่งนีห้ อ้ มล้อมไป ด้วยพุม่ ไม้เขียวชอุม่ ท่ามกลางบรรยากาศทีเ่ งียบ สงบจนผูม้ าเยือนอาจลืมไปว่าตัวเองก�าลังอยูใ่ น ตัวเมืองเชียงราย ผูอ้ ยูเ่ บือ้ งหลังรีสอร์ทแห่งนีค้ อื โอ าร เนตรหาญ สถาปนิกและศิลปินชาวภูเก็ตวัย 4 ปี เขาตัดสินใจย้ายมาตัง้ รกรากทีเ่ ชียงรายเพราะ บรรยากาศอันเงียบสงบ “เชียงรายเป็นจังหวัดที่ เหมาะมากส�าหรับการอยูอ่ าศัย อากาศก็ดี ผูค้ น ก็นา่ รัก แถมไม่แออัดเหมือนเชียงใหม่ มีหลายคน มากอยากมาอยูท่ นี่ ”ี่ เขากล่าว เมือ่ เร็วๆ นีโ้ อ ารได้ อื้ ทีด่ นิ ฝัง่ ตรงข้าม รีสอร์ทของเขาเพือ่ สร้างบ้านพักเกษียณ หลัง งึ่ เขาวางแผนจะขายให้กบั เพือ่ นๆ ในอนาคต โดยพืน้ ทีส่ ว่ นกลางจะเป็นทีต่ งั้ ของ Ryokan Art Center พืน้ ทีจ่ ดั แสดงผลงานส�าหรับศิลปินและ 03

BEYOND BOUNDARIES

05

0007

08

09

06

ขายผลงานในราคาทีจ่ บั ต้องได้ แวดวงศิลปะนัน้ สร้างจุดเด่นให้กบั ตัวจังหวัด และเป็นสิง่ ทีไ่ ด้รบั การสนับสนุนจากคนในท้อง ถิน่ มาโดยตลอด เชียงรายเป็นบ้านเกิดและที่ พ�านักของศิลปินแห่งชาติอย่างถวัลย์ ดัชนี ผูล้ ว่ งลับ และเฉลิมชัย โ ษิตพิพฒ ั น์ งึ่ ทัง้ สอง กลับมายังเชียงรายเพือ่ สร้างสรรค์ผลงาน ชิน้ เอกอย่างวัดร่องขุนและพิพธิ ภัณ บ์ า้ นด�า งึ่ โด่งดังไปทัว่ โลก จุดหมายปลายทางทัง้ สอง แห่งนัน้ ดึงดูดนักท่องเทีย่ วหลายล้านคนใน แต่ละปี “ศิลปะไม่มฤี ดูกาล ถ้าเราขายแต่ความ งามของสถานที่ เราจะต้องรอให้ถงึ ช่วงเวลา ทีเ่ หมาะสมของปี อย่าง ากุระก็บานแค่หนึง่ สัปดาห์ แต่ศลิ ปะมันสวยทุกวัน” ทรงเดช ทิพย์ทอง ศิลปินท้องถิน่ ผูเ้ ลือ่ งชือ่ กล่าว เขาเป็น หนึง่ ในก�าลังส�าคัญทีช่ ว่ ยก่อตัง้ ‘ขัวศิลปะ (Art Brid e)’ อันเป็นพืน้ ทีใ่ ห้ศลิ ปินท้องถิน่ ได้ทดลอง

ฝีมอื รวมทัง้ สร้างอาชีพให้กบั ศิลปินรุน่ ใหม่ ในบรรดาศิลปินรุน่ ใหม่ทที่ รงเดชคอยให้การ สนับสนุนนัน้ มีรายชือ่ ของวีรยุทธ นางแล อายุ ปี และพุทธรักษ์ ดาษดา อายุ 3 ปี รวมอยู่ ด้วย ทัง้ สองมีแนวทางและสไตล์ศลิ ปะทีแ่ ตกต่าง กันโดยสิน้ เชิง วีรยุทธเป็นศิลปินแนวสตรีทผูอ้ ยู่ ระหว่างการท�าโปรเจกต์งานกราฟฟิตขี้ นาดยักษ์ งึ่ ครอบคลุมหมูบ่ า้ น แห่งเพือ่ โปรโมท ‘แมง 4 หู ตา’ อันเป็นมาสคอตของเจียง ายเกมส์ การแข่งขันกี าแห่งชาติครัง้ ที่ 4 งึ่ จะจัดขึน้ ใน เดือนพฤศจิกายนนี้ ในขณะทีพ่ ทุ ธรักษ์นนั้ เป็นที่ รูจ้ กั จากงานสีนา�้ ขนาดใหญ่ งึ่ ผลงานหลายชิน้ ของเธอได้รบั เลือกให้ขนึ้ ปกหนังสือธรรมะของ ว วชิรเมธี พระผูก้ อ่ ตัง้ แกลเลอรีศ่ ลิ ปะและศูนย์ ปฏิบตั สิ มาธิ แม้สถานทีท่ อ่ งเทีย่ วทางธรรมชาติ ชุมชน ศิลปะ และแวดวงเกษตรทีน่ จี่ ะอยูใ่ นยุคเฟือ่ งฟู

แต่กระแสวงการอาหารทีน่ กี่ ข็ าดความหวือหวา มาเป็นเวลาหลายปี ปัญหานัน้ ไม่ได้อยูท่ เี่ รือ่ ง วัตถุดบิ เพราะบรรดาผูผ้ ลิตรายย่อยหน้าใหม่ จ�านวนหนึง่ ได้ทา� ให้วตั ถุดบิ ท้องถิน่ อันหลาก หลาย งึ่ หลายครัง้ หาไม่ได้จากทีอ่ นื่ ค่อยๆ กลาย เป็นทีร่ จู้ กั วัตถุดบิ เหล่านีบ้ อ่ ยครัง้ ขึน้ อยูต่ ามพืน้ ที่ ทีไ่ ม่คอ่ ยมีคนอยูอ่ าศัย และถูกเก็บมาโดยชาว บ้านในพืน้ ทีแ่ ละน�าไปวางขายตามตลาดนัดทีม่ ี แต่คนท้องถิน่ รูจ้ กั แต่เช่นเดียวกับธุรกิจประเภท อืน่ ๆ ในจังหวัด แวดวงร้านอาหารทีน่ มี่ ศี กั ยภาพ การเติบโตสูง และโอกาสเช่นนีเ้ องท�าให้เชฟ ก้องวุฒิ ชัยวงศ์ขจร ตัดสินใจย้ายถิน่ ฐานจาก บ้านเกิดในกรุงเทพ มาเปิดร้านอาหาร ocus ative Food ab ทีเ่ ชียงราย งึ่ หลายคนยกให้ เป็นการเปิดตัวร้านอาหารแนว เชฟเทเบิล ทีน่ า่ ตืน่ เต้นทีส่ ดุ ในรอบหลายปี หลังหันหลังให้กบั อาชีพเชฟอาหารญีป่ นุ OPTIMISE | OCTOBER 2018

49

10

11

12

ocus

ก้องวุฒไิ ด้ตอ่ สูก้ บั โรค มึ เศร้าและย้ายมาพักอาศัยอยู่ กับครอบครัวของภรรยาในเชียงราย ที่ งึ่ เขาได้ลมิ้ ลอง รสชาติอาหารเหนือแท้ๆ เป็นครัง้ แรก “อาหารฝีมอื ยายของภรรยาผมอร่อยมาก ผมไม่เคยกินอะไรแบบนี้ มาก่อน ผมเคยท�างานในโรงแรม กินแต่อาหารเดาได้ แต่ทนี่ เี่ ขาเสิรฟ์ แต่อาหารทีผ่ มเดาไม่ได้เลยสักวัน การไป จ่ายตลาดในแต่ละครัง้ เหมือนการผจญภัยทีท่ า� ให้ผมได้ รูจ้ กั วัตถุดบิ ใหม่ๆ ผมคิดกับตัวเองว่า ‘นีค่ อื ขุมทรัพย์ทยี่ งั ไม่มใี ครค้นพบหรือเปล่า’ ถ้าคนรุน่ ปูย่าตายายหรือ พ่อแม่ไม่อยูแ่ ล้ว จะเกิดอะไรขึน้ กับต�ารับอาหารเหล่านี”้ เขาเล่า เขาได้เห็นแสงสว่างอีกครัง้ ระหว่างการไปเยือน บ้านห้วยหินลาดใน หมูบ่ า้ นกะเหรีย่ งปกาเกอญอใน เชียงราย ทีน่ นั่ เขาได้รบั ประทานไข่ตม้ ธรรมดาๆ จิม้ กับ น�า้ พริกเห็ดราดด้วยน�า้ ผัก “มันอร่อยมากจนผมหาค�า พูดมาอธิบายไม่ได้ ช่วงเวลานัน้ ตอกย�า้ ถึงความโง่ ของผมทีค่ ดิ ว่าตัวเองรูท้ กุ อย่าง และเป็นจุดเริม่ ต้นการ ผจญภัยทางความคิดสร้างสรรค์ของผม ในทีส่ ดุ ผมก็รวู้ า่ ตัวเองอยากท�าอะไร ผมอยากออกไปส�ารวจและทดลอง รสชาติพนื้ ถิน่ ต่างๆ เพือ่ ค้นหาศักยภาพของวัตถุดบิ แต่ละชนิด” เขากล่าว ก้องวุฒไิ ด้คน้ พบภูมปิ ญ ั ญาพืน้ บ้านทางด้านอาหาร ของเชียงราย งึ่ แม้กระทัง่ คนท้องถิน่ ก็อาจหลงลืม ไป รวมทัง้ ได้นา� เทคนิคสมัยใหม่มาประยุกต์ให้เข้ากับ อาหารพืน้ ถิน่ ทีค่ นอาจมองว่า ‘บ้าน’ เกินไปส�าหรับเสิรฟ์ ตามร้านอาหาร เช่น ส้าบักแตง หรือย�าแตงกวาใส่นา�้ ปู และผักสมุนไพร งึ่ เขาได้นา� มาแปลงเป็นไอศกรีม 50

OPTIMISE | OCTOBER 2018

ส้าบักแตงเสิรฟ์ คูเ่ ค้กชิฟฟอนตะไคร้ เขาเป็นทีร่ จู้ กั เพราะ สไตล์การปรุงอาหารทีเ่ รียบง่าย และปราศจากเทคนิค อย่าง วู ี การใช้ฟอง การท�าเม็ดไข่ปลาคาเวียร์เทียม หรือลูกเล่นอืน่ ๆ ทีม่ กั พบเห็นในอาหารโมเลกูลาร์ และ เน้นการสร้างรสสัมผัสนุม่ ลึกขณะทีย่ งั คงไว้ งึ่ รสชาติ คุน้ เคย ระหว่างรับประทาน ผูม้ าเยือนอาจเห็นก้องวุฒิ ใช้อปุ กรณ์เครือ่ งครัวหน้าตาเชยๆ เช่น หม้อส�าหรับท�า ข้าวเกรียบปากหม้อ และเครือ่ งท�าน�า้ แข็งใสรุน่ เก่า ใน การสร้างสรรค์เมนูตา่ งๆ ปัจจุบนั ร้านอาหารของก้องวุฒถิ กู จับจองจนเต็ม แทบทุกคืน โดยลูกค้าชาวกรุงหลายคนนัน้ ใช้เวลาช่วง วันหยุดเสาร์อาทิตย์บนิ มาเพือ่ ลิม้ ลองอาหารของเขา โดยเฉพาะ ความล้มเหลวในอดีตทีเ่ กิดขึน้ ได้กลาย เป็นเพียงความทรงจ�าเลือนราง ตอนนี้ เขามีเปาหมาย ใหม่ในการตอบแทนแผ่นดินทีอ่ ยู่ “ผมว่าเราทุกคนควร ตอบแทนบุญคุณบ้านเกิด ไม่วา่ คุณจะอยูต่ รงส่วนไหน ของประเทศ คุณก็สามารถสร้างอะไรขึน้ มาได้ และ เชียงรายก็มอี ะไรมอบให้ทกุ คนเสมอ” เขากล่าว เรือ่ งราวบทใหม่ของจังหวัดแห่งนีค้ อื การหวนคืนสู่ ความรุง่ เรือง ภัยพิบตั ทิ างธรรมชาติทสี่ ร้างรอยร้าวให้ กับจังหวัดในช่วงไม่กปี่ ที ผี่ า่ นมา และการตกอยูภ่ าย ใต้เงาของจังหวัดใกล้เคียงมาอย่างยาวนานส่งผลให้ เชียงรายมีจงั หวะการเติบโตเป็นของตัวเอง และในช่วง เวลาหลายสิบปีทผี่ า่ นมา การพัฒนาต่างๆ ก็ดา� เนินไป จนหลายสิง่ เริม่ งอกเงยและเบ่งบานในทีส่ ดุ แม้นจี่ ะเป็น เพียงจุดเริม่ ต้น แต่จงั หวัดเหนือสุดของประเทศไทยแห่ง นีก้ ก็ า� ลังก้าวสูย่ คุ เฟือ่ งฟูอย่างไม่ตอ้ งสงสัย

Essentials

ขัวศิลปะ

หมู่ ถนนพหลโยธิน อ เมือง เชียงราย b com ArtBrid eChian Rai

สวรรค์บนดิน ฟาร์ แอนด์ โฮมสเตย์

บ้านสันตาลเหลือง อ เมือง เชียงราย b com sa anbondin arm

ไทยพัฒนาพืชผล

หมู่ 3 ถนนพหลโยธิน อ แม่ลาว เชียงราย โทร 3- - 3

Chiang Rai Ryokan

34 หมู่ 4 อ แม่ลาว เชียงราย chian rairyokan com hotel Locus Native Foodlab

4 บ้านสันตาลเหลือง อ เมือง เชียงราย b com locusnative oodlab 10 เชฟก้องวุฒิ ชัยวงศ์ขจร 11 Locus Native Food Lab ร้าน อาหารและพื้นที่ทดลองทางอาหารของ ก้องวุฒิ 12 ไอศกรีมส้าบักแตงเสิร์ฟคู่เค้กชิฟฟ่อน ตะไคร้ ซึ่งเป็นการดัดแปลงอาหารพื้นถิ่น ให้มีสีสันมากขึ้น

BEYOND BOUNDARIES

OPTIMISE | OCTOBER 2018

51

01 52

OPTIMISE | OCTOBER 2018

THINKING BIG

E-Gold Rush ความนิยมแบบพุ่งพรวดของอีสปอร์ตกําลังสร้างรายได้ งดงามให้กับผู้ที่เล็งเห็นโอกาสทองดังกล่าว เมือ่ สิบปีกอ่ น หากใครสักคนประกาศกร้าว ว่าอยากจะหาเลีย้ งชีพด้วยการเล่นวิดโี อเกม คน ส่วนใหญ่คงจะเห็นว่าเป็นเรือ่ งตลก เพราะเครือ่ ง เล่นเกมเครือ่ งแรกถือก�าเนิดขึน้ ในช่วงยุค ’ s ใน ฐานะกิจกรรมสุดโปรดของเด็กผูช้ ายทีผ่ ใู้ หญ่มอง ว่าไร้สาระ ทว่าหากหันกลับมาพิจารณาแนวโน้ม ของอุตสาหกรรมเกมในปี เราจะค้นพบทันที ว่าวันเวลาเหล่านัน้ ได้กลายเป็นอดีตไปแล้ว ใครทีใ่ ช้เวลายามบ่ายวันหนึง่ ที่ The Street Ratchada จะเห็นได้ชดั ถึงความเปลีย่ นแปลงที่ เกิดขึน้ ตลอดหลายปีทผี่ า่ นมาพืน้ ทีบ่ นชัน้ ของ ศูนย์การค้าแห่งนีเ้ ป็นทีต่ งั้ ของเกมเ น็ เตอร์และ สนามแทรมโพลีน แต่เดียวนี้ บรรดาผูป้ กครอง อาจเห็นลูกหลานออกมาเดินเตร่นอกสนาม แทรมโพลีน ด้วยทนความอยากรูจ้ ากเสียงกอง เชียร์กระหึม่ ทีด่ งั แทรกเสียงระเบิดและเสียงห่า กระสุนออกมาเป็นช่วงๆ ไม่ไหว ผูร้ กั ษาความ ปลอดภัยต้องท�าหน้าทีค่ อยกันไม่ให้เด็กๆ ไม่รู้ อิโหน่อเิ หน่เหล่านีเ้ ดินหลุดเข้าไปยังด้านในของ สนาม Thailand E-Sports Arena งึ่ มีแสงไฟ สว่างวาบขึน้ เป็นระยะๆ จากภายในสนาม งึ่ จอ ขนาดยักษ์กา� ลังท�าหน้าทีถ่ า่ ยทอดสดฉากจาก วิดโี อเกมยอดนิยมอย่าง Over atch เกมยิง มุมมองบุคคลทีห่ นึง่ ( rst-person shooter) งึ่ ผูเ้ ล่นจากสองทีมมือวางอันดับต้นๆ ของไทยก�าลัง แข่งขันกันอย่างดุเดือด ท่ามกลางกองเชียร์ลน้ สนามกว่า คน จนท�าให้สว่ นหนึง่ ต้องลงไปนัง่ บนพืน้ ทางด้านข้างสนามมีทมี พากย์เฝาบรรยาย รายละเอียดทีเ่ กิดขึน้ ตลอดการแข่งขัน ส�าหรับบรรดาผูเ้ ข้าแข่งขันทัง้ 4 ชีวติ รายการ แข่งขันดังกล่าวไม่ได้จดั ขึน้ เพียงเพือ่ เฉลิมฉลอง การเปิดตัวสนามไทยแลนด์ อีสปอร์ต อารีนา

เท่านัน้ เช่นเดียวกับทีส่ นามแข่งขันอีสปอร์ตทีใ่ หญ่ ทีส่ ดุ ในประเทศแห่งนีเ้ ป็นมากกว่าสนามประลอง เกมอันหรูหรา เพราะทีมทีส่ ามารถคว้าชัยชนะ มาครองส�าเร็จ จะได้เป็นตัวแทนประเทศเข้าร่วม แข่งขันในรอบแบ่งกลุม่ ของศึกชิงแชมป์โลก Over atch orld Cup งึ่ จะจัดขึน้ ใน เดือนพฤศจิกายน เพือ่ ชิงเงินรางวัลสูงสุดเกือบ ล้านบาท งึ่ ทัง้ หมดนีย้ งั ไม่นบั รวมเม็ดเงิน สนับสนุนอีกมหาศาลจากเหล่าสปอนเ อร์ที่ ต้องการขยายส่วนแบ่งตลาดในอุตสาหกรรมที่ ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นผูช้ ายอายุตงั้ แต่ ถึง 3 ปี โดยมูลค่าเงินรางวัลนัน้ อาจสูงขึน้ หลายเท่าตัว หากเป็นรายการแข่งขันในระดับทีใ่ หญ่ขนึ้ อย่าง เงินรางวัลของการแข่งขันโอเวอร์วอช เวิลด์คพั นัน้ อาจฟังดูธรรมดาไปทันทีเมือ่ เทียบกับ เงินรางวัลจ�านวน 43 3 ล้านบาทของการแข่งขัน Over atch ea ue ฤดูกาลแรก งึ่ จัดขึน้ ทีก่ รุง ลอสแอนเจลิสในปีนี้ ขณะทีเ่ กมอืน่ ๆ อาจมีเงิน รางวัลสูงกว่าอีกหลายเท่าตัว อย่างรายการ The nternational ึ่งเป็นการแข่งขันเกม

อนุชาทํารายได้จากการเล่น เกมได้กว่า 7.6 ล้านบาท โดยปัจจุบันเขามีอายุเพียง 19 ปีเท่านั้น 01 Thailand E-Sports Arena สนามกี ฬ าอี ส ปอร์ ต ที่ ใ หญ่ ที่ สุ ด ในเอเชี ย ตะวั น ออกเฉี ย งใต้ ที่ The Street รั ช ดา OPTIMISE | OCTOBER 2018

53

อัตราการกดเพือ่ ออกคําสัง่ ต่อนาทีอยูท่ ี่ 300 ครัง้ (แปลว่าต้องกดแป้นพิมพ์ ให้ได้ 5 ครัง้ ต่อวินาที) ซึง่ เป็นคุณสมบัตขิ นั้ แรก สุดทีเ่ หล่าเกมเมอร์ทกุ คน จําเป็นต้องมีหากอยากได้ รับพิจารณาเข้าร่วมทีม

02

03

04

02 จิรยศ เทพพิพธิ อดีตสถาปนิกผูก้ อ่ ตัง้ บริษทั Infofed และ เจ้าของ Thailand E-Sports Arena 03 Thailand E-Sports Arena 04 สนามอีสปอร์ตชัน้ นําขนาด 1,000 ตารางเมตรแห่งนี้ ยึดแบบแผนจากสนามในสหรัฐฯ และยุโรป 05 ทีม Mineski กําลังแข่งขันเกม DOTA2 ในรายการ แข่งขันทีใ่ หญ่ทส่ี ดุ ในโลกอย่าง The International 2018 ซึง่ จัดขึน้ ทีแ่ วนคูเวอร์ ประเทศแคนาดา

e ense o the Ancients ( OTA ) เพียง รายการเดียวก็แจกเงินรางวัลรวมทัง้ สิน้ กว่า ล้านบาทแล้ว โดยตลอดระยะเวลา ปี คุโร ทากาโ มิ ชายชาวเยอรมันวัย ปี มือวางอันดับ หนึง่ ของเกมดังกล่าว สามารถคว้าเงินรางวัลใน ฐานะเกมเมอร์อาชีพไปแล้วทัง้ สิน้ 4 ล้านบาท แวดวงอีสปอร์ตในระดับนานาชาตินนั้ เติบโต อย่างก้าวกระโดด จนอาจสร้างความประหลาด ใจให้กบั คนทีไ่ ม่ได้คลุกคลีอยูใ่ นแวดวงดังกล่าว ในปี เศรษฐกิจของอุตสาหกรรมอีสปอร์ต ทัว่ โลกนัน้ มีมลู ค่าเพียง 3 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 4 3 พันล้านบาท) แต่ภายในปีนคี้ าด ว่ามูลค่าของอุตสาหกรรมจะพุง่ ไปแตะที่ ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 3 หมืน่ ล้านบาท) และอาจพุง่ ทะยานถึง 4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 4 ล้านบาท ภายในปี ขณะที่ ยอดผูช้ มอีสปอร์ตทัง้ ในรูปแบบการรับชมทีส่ นาม จริงและการดูถา่ ยทอดสดออนไลน์นนั้ คาดว่า ภายในสิน้ ปี จะเพิม่ ขึน้ เป็น 3 ล้านคน งึ่ ถือว่าสูงขึน้ กว่าปีกอ่ นราว “ตอนนีต้ ลาด พร้อมแล้ว ทุกคนต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า อีสปอร์ตก�าลังมา ตรงจุดนีก้ ารแข่งเกมนัน้ ตอบ โจทย์คนรุน่ ใหม่ทรี่ กั การแข่งขันและเติบโตมากับ 54

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เทคโนโลยี มันมีโอกาสเยอะมากตรงจุดนัน้ แค่ เราต้องมองให้เห็น” จิรยศ เทพพิพธิ กล่าว เขาคือ อี โี อและผูก้ อ่ ตัง้ ของบริษทั n oFed งึ่ ท�าธุรกิจ เกีย่ วกับเทคโนโลยีเสมือนจริง ( R) และเป็น เจ้าของสนามไทยแลนด์ อีสปอร์ต อารีนา จิรยศเป็นอดีตสถาปนิกทีม่ มี มุ มองอย่าง ผูป้ ระกอบการ เขาไม่พอใจทีธ่ รุ กิจในแวดวง สถาปัตยกรรมนัน้ เดินหน้าอย่างเชือ่ งช้าและไม่มี การพัฒนาไปในทิศทางทีด่ ขี นึ้ เขาจึงหันความ สนใจมาทีโ่ ลกเทคโนโลยี โดยเริม่ ต้นจากการ พัฒนาเทคโนโลยีโลกเสมือนจริง การได้สมั ผัส กับโลกของเกมผ่านอินโฟเฟดท�าให้เขาสามารถ เข้าใจจังหวะการเติบโตของอุตสาหกรรมอีสปอร์ต ได้อย่างลึก งึ้ และเล็งเห็นว่าประเทศไทยยัง ขาดแคลนสถานทีอ่ นั เหมาะสม งึ่ ตอบรับ กับความต้องการทีเ่ พิม่ ขึน้ ในประเทศ เขาใช้ เงินลงทุนเกือบ 33 ล้านบาทเพือ่ สร้างสนาม แข่งขันเกมในชือ่ ไทยแลนด์ อีสปอร์ต อารีนา งึ่ ครอบคลุมพืน้ ทีก่ ว่า ตารางเมตร โดย ยึดแบบแผนจากสนามแข่งขันอีสปอร์ตชัน้ น�า ของโลกในสหรัฐ และยุโรป (จนถึงตอนนี้ การ แข่งขันอีสปอร์ตในไทยส่วนมากจะจัดตาม สถานทีช่ วั่ คราวในห้างสรรพสินค้าหรือศูนย์

ประชุมต่างๆ) “สถานทีใ่ นลักษณะนีส้ า� คัญมาก ในการช่วยผลักดันแวดวงนักแข่งเกมในประเทศ และสนับสนุนให้ผผู้ ลิตเกมในประเทศสามารถ จัดการแข่งขันของตัวเองในสถานทีท่ มี่ เี ครือ่ งไม้ เครือ่ งมือครบครันได้ รวมทัง้ ยังเป็นศูนย์รวมให้ เหล่าเกมเมอร์มาพบปะกันและสนุกไปกับ อีสปอร์ตด้วย” จิรยศกล่าว ในแต่ละวงการย่อมมี ‘ดาวเด่น’ ของตัวเอง และในกรณีของอีสปอร์ตนัน้ คือเหล่า ‘โปรเพลเยอร์’ หรือนักเล่นเกมอาชีพ งึ่ คิดเป็นจ�านวน น้อยกว่า ของชุมชนคนเล่มเกมทัง้ หมด ทุก ประเทศล้วนมีดาวเด่นด้านอีสปอร์ต และทีไ่ ทย นัน้ น�าทัพโดยอนุชา จิระวงค์ หรือ ab งึ่ เป็น ฉายาในเกมของเขา เขาเป็นผูเ้ ล่นอันดับหนึง่ ของ ประเทศในการจัดอันดับ OTA และเป็น นักแข่งอีสปอร์ตทีโ่ ด่งดังทีส่ ดุ อีกด้วย ชือ่ เสียง และความสามารถของเขาท�าให้เขาได้เข้าร่วมทีม ระดับโลกอย่าง Faceless ก่อนจะย้ายมาสังกัด ทีม Mineski จนถึงเดือนกันยายนทีผ่ า่ นมา เขาเดินสายกวาดรางวัลชนะเลิศจากการแข่งขัน ต่างๆ มาแล้วทัว่ ทัง้ เอเชีย ยุโรป และสหรัฐ ตลอดระยะเวลา 4 ปีในวงการอีสปอร์ต อนุชา ท�ารายได้จากการเล่นเกมได้กว่า ล้านบาท

THINKING BIG โดยกว่า นัน้ ท�าได้จากการแข่งขันใน ฤดูกาลทีผ่ า่ นมา โดยปัจจุบนั เขามีอายุเพียง ปีเท่านัน้ “การจะเป็นโปรระดับนีไ้ ด้คณ ุ ต้อง มีวนิ ยั สูง ปกติเราฝก อ้ มตัง้ แต่เทีย่ งวันยัน ทุม่ ท�าแบบนีท้ กุ วัน แม้แต่ในวันทีร่ สู้ กึ ไม่อยาก อ้ ม ก็ตอ้ งกัดฟันท�า ไม่ใช่แค่เล่นสนุกๆ” เขากล่าว ความโหดของอาชีพเกมเมอร์นนั้ มีให้เห็น อยูต่ ลอด ในสารคดี The Ha i e ของปี ปรากฏภาพของกลุม่ เกมเมอร์ชาวเกาหลี งึ่ ก�าลัง เล่นเกม Star Cra t (เกมแนววางแผนทีใ่ ช้กองทัพ แห่งโลกอนาคตสูก้ นั ) และสาธิตการเล่นเกมโดย มี actions-per-minute หรืออัตราการกดเพือ่ ออก ค�าสัง่ ต่อนาทีอยูท่ ี่ 3 ครัง้ (แปลว่าต้องกดแปน พิมพ์ให้ได้ ครัง้ ต่อวินาที) งึ่ เป็นคุณสมบัตขิ นั้ แรกสุดทีเ่ หล่าเกมเมอร์ทกุ คนจ�าเป็นต้องมีหาก อยากได้รบั พิจารณาเข้าร่วมทีม จึงไม่ใช่เรือ่ ง แปลกทีเ่ กมเมอร์หลายรายจะใช้เวลาฝก อ้ มกว่า ถึง ชัว่ โมงต่อวัน ปัจจัยเรือ่ งอายุกเ็ ป็นอีกประเด็นส�าคัญ เหล่า โปรเพลเยอร์นนั้ มี ‘อายุขยั ’ ในสายงานของตัวเอง สัน้ หลายคนเริม่ ต้นอาชีพตัง้ แต่วยั เรียน และโปรเพลเยอร์ทอี่ ายุ ปีขนึ้ ไปมักจะถูกมองว่า ‘แก่ เกินไป’ ขณะทีผ่ เู้ ล่นในวัยเรียน ปัจจัยต่างๆ อาทิ การแบ่งเวลาให้กบั เรือ่ งเรียน การได้รบั ความ ยอมรับจากครอบครัว และแรงกดดันจากทีม ให้เล่นได้ดี ถือเป็นต้นเหตุความเครียดทีว่ ยั รุน่ จ�านวนมากไม่พร้อมจะรับมือ “หลายคนทน ต่อแรงกดดันไม่ไหว เลยเลิกเล่นไป ไหนจะ

แรงกดดันจากครอบครัวเรือ่ งผลการเรียน ไหนจะ แรงกดดันจากทีมว่าต้องเล่นให้ดี ไม่อย่างนัน้ ก็ เสีย่ งโดนโทษว่าเป็นตัวถ่วง” ภาพิมล อิทธิเกษม หรือ Mi y กล่าว หญิงสาววัย 3 ปีรายนีค้ อื โปรเพลเยอร์ Ro ผู้ งึ่ มี T City เป็นสปอนเ อร์ ภาพิมลเป็นนักศึกษาคณะมัณ นศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เมือ่ เร็วๆ นี้ ทีม T City Bacon ของเธอ ( งึ่ ตอนแรกเป็นเพียงชือ่ ทีต่ งั้ ขึน้ สนุกๆ) สามารถคว้าเงินรางวัล 3 ล้านบาทจาก การแข่งขัน vy ro ea ue ในประเทศไทย เช่น เดียวกับนักเล่นเกมมืออาชีพอีกเป็นจ�านวนมาก อุปสรรคใหญ่หลวงทีส่ ดุ ในช่วงต้นของอาชีพ เกมเมอร์สา� หรับภาพิมลนัน้ ไม่ใช่การหาจุด สมดุลระหว่างการเรียนและการฝก อ้ ม แต่เป็น การท�าให้พอ่ แม่เข้าใจว่าการเล่นเกมไม่ใช่เรือ่ งไร้ สาระหรือเสียเวลา “ตอนทีห่ นั มาเริม่ จริงจัง เรา ต้องเพิม่ เวลาฝก อ้ มขึน้ หลายเท่าตัว ตอนนัน้ พ่อ แม่ไม่ยอมรับเลย ท่านคิดว่ามันเป็นเรือ่ งเสียเวลา และคิดว่าเราควรตัง้ ใจเรียน เราต้องพิสจู น์ตวั เอง อยูส่ กั พักกว่าทีท่ า่ นจะยอมรับว่ามันเป็นเส้นทาง ชีวติ ทีน่ า� ไปสูค่ วามส�าเร็จได้เหมือนกัน” เธอเล่า ประเด็นความขัดแย้งระหว่างการแบ่งเวลา ส�าหรับการเรียนและการเล่นเกมดูจะทุเลาลง เมือ่ ไม่นานมานี้ ด้วยความช่วยเหลือจากจิรยศ มหาวิทยาลัยหลายแห่งในกรุงเทพ เช่น มหาวิทยาลัยกรุงเทพ และมหาวิทยาลัย หอการค้าไทย ได้เริม่ เปิดสอนอีสปอร์ตเป็น วิชาเอก เพือ่ ให้นกั ศึกษาเข้าใจถึงตืน้ ลึกหนา 05

บางของธุรกิจดังกล่าว รวมทัง้ สอนวิธกี ารสร้าง แบรนด์ของตัวเองในโลกเกมเมอร์ดว้ ยการ ถ่ายทอดสดขณะตัวเองเล่นเกมผ่านช่องทาง ออนไลน์ “อาชีพนีส้ ามารถสร้างรายได้เป็นกอบ เป็นก�าถ้าคุณรูว้ ธิ ี อย่างนักพากย์เกมและสตรีมเมอร์นนั้ สามารถท�าเงินได้สงู ถึง แสนบาทต่อ เดือน งึ่ ส�าหรับคนรุน่ ใหม่นนั้ ถือว่าน่าดึงดูดใจ กว่างานประจ�าทีเ่ งินเดือนเริม่ ต้น หมืน่ บาท เราก�าลังร่วมมือกับมหาวิทยาลัยต่างๆ เพือ่ สนับสนุนคนรุน่ ใหม่เหล่านี”้ จิรยศกล่าว แม้จดุ สนใจของอีสปอร์ตจะหนีไม่พน้ บรรดาโปรเพลเยอร์ งึ่ เป็นมือวางอันดับต้นๆ ของวงการ แต่รากฐานส�าคัญของธุรกิจดังกล่าว นัน้ คือนักพากย์และ ‘สตรีมเมอร์’ โดยนัก พากย์เกมจะท�าหน้าทีค่ ล้ายกับนักพากย์ใน กี าฟุตบอล พวกเขาจะเฝาคอยบรรยายการ แข่งขันแบบวินาทีตอ่ วินาทีอยูต่ รงขอบสนาม งึ่ จะถูกถ่ายทอดสดไปทัว่ ทัง้ สนามรวมทัง้ บน อินเทอร์เน็ต และผูเ้ ข้าแข่งขันจะต้องสวมหูฟงั ตัดเสียงรบกวนภายนอก เพือ่ ไม่ให้ฝายใดฝาย หนึง่ ได้เปรียบคูต่ อ่ สูเ้ นือ่ งจากได้ยนิ เสียงพากย์ ระหว่างแข่ง ส่วนสตรีมเมอร์หรือ ‘นักแคสเกม’ นัน้ หมายถึงผูท้ ใี่ ช้บริการแพลตฟอร์มต่างๆ อาทิ T itch ouTube และ Facebook เพือ่ ถ่ายทอดสดตัวเองขณะเล่นเกมพร้อมกับให้คา� แนะน�าต่างๆ ไปด้วย นักพากย์เกมมือวางอันดับต้นๆ ของ ประเทศ ณ เวลานี้ คงหนีไม่พน้ กิตภิ ทั ร 06

08

Mineski

07

Mineski

T itchT

Cyberclasher OPTIMISE | OCTOBER 2018

55

กาญจนาพิพชั ร์ หรือทีร่ จู้ กั กันในชือ่ Cyberclasher กิตภิ ทั รวนเวียนอยูใ่ นแวดวงเกมเมอร์ ของไทยมากว่า ปีแล้ว เขาตัดสินใจลาออก จากงานประจ�าและทนรับงานฟรีแลน ร์ ายได้ ต�า่ อยูห่ ลายปีกว่าจะก้าวขึน้ มามีชอื่ เสียงใน วงการ ปัจจุบนั เขากลายเป็นนักพากย์เกมทีเ่ ป็น ทีจ่ ดจ�ามากทีส่ ดุ ในประเทศ และได้รบั เชิญไป ร่วมพากย์ในรายการแข่งขันระดับโลกต่างๆ อยู่ เป็นประจ�า เช่น The nternational งึ่ จัด ขึน้ ทีเ่ มือง แี อทเทิล สหรัฐอเมริกา แม้แวดวง อีสปอร์ตในประเทศไทยนัน้ ก�าลังอยูใ่ นช่วงขา ขึน้ แต่กติ ภิ ทั รก็มองว่าคนไทยยังต้องมีความ เข้าใจถึงศักยภาพของสายอาชีพดังกล่าว มากกว่านี้ หากหวังจะเห็นแวดวงอีสปอร์ต ประเทศไทยเติบโตอย่างต่อเนือ่ ง “อีสปอร์ตทีน่ ี่ ก็คล้ายๆ กับฟุตบอล เรามีผชู้ มจ�านวนมาก แต่ มีนอ้ ยคนทีค่ ดิ จะยึดเป็นอาชีพ ถ้าอยากให้มนั ประสบความส�าเร็จจริงๆ ประเทศไทยต้องมีผู้ เล่นทีโ่ ด่งดังไประดับโลกสักคนมาช่วยสร้าง แรงบันดาลใจให้กบั ผูเ้ ล่นรุน่ ใหม่ๆ แถมบริษทั ที่ นีส่ ว่ นใหญ่กส็ ร้างโอกาสทางธุรกิจจากกี าดัง กล่าวไม่เก่งนัก ท�าให้โอกาสท�าเงินของเกมเมอร์ และเหล่าสตรีมเมอร์ลดลงไปด้วย” เขากล่าว แต่สถานการณ์อาจเปลีย่ นไปเพราะแพลตฟอร์มถ่ายทอดสดเกมอันดับหนึง่ ของโลกอย่าง T itch งึ่ ถูก Ama on อื้ ไปเมือ่ ปี 4 ด้วย มูลค่า ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 3 09

หมืน่ ล้านบาท) บริการดังกล่าวได้เปิดตัวในไทย ไปแล้วเป็นทีเ่ รียบร้อย และเป็นทีร่ จู้ กั กันไปทัว่ โลกว่าเป็นผูบ้ กุ เบิกรูปแบบการบริจาคเงินแบบ ‘ผูใ้ ช้สผู่ ใู้ ช้ (user to user)’ งึ่ เปิดโอกาสให้คนที่ ไม่ใช่ผเู้ ล่นมือวางอันดับต้นๆ สามารถสร้างรายได้ จากการเล่นเกมได้ โดยผูใ้ ช้จะสามารถจัดรายการ ของตัวเองผ่านแพลตฟอร์มของทวิตช์ ขณะทีผ่ ชู้ ม นัน้ สามารถเลือกบริจาคเงินสนับสนุนในจ�านวน ทีต่ อ้ งการระหว่างการสตรีม “เราน�าประสบการณ์ ระดับโลกมาสูป่ ระเทศไทย ภารกิจหลักของเราคือ การกรุยทางให้กบั เหล่าเกมเมอร์เพือ่ ให้พวกเขา ได้แสดงทักษะการเล่นเกมต่างๆ ทีเ่ รียนรูม้ าออก สูเ่ วทีโลก รวมทัง้ สร้างรายได้จากมันด้วย” สุรศักดิ วินจิ ผูจ้ ดั การประจ�าประเทศไทยของทวิตช์กล่าว ในฐานะอดีตรักษาการนายกสมาคมไทย อีสปอร์ต สุรศักดิถือเป็นบุคคลทีเ่ หมาะสมอย่าง ยิง่ ทีจ่ ะกุมบังเหียนทวิตช์ในประเทศไทย ปัจจุบนั บริษทั ได้จบั มือเป็นพันธมิตรกับทีมดาวเด่นใน วงการอีสปอร์ตในประเทศไปแล้วจ�านวนหนึง่ อาทิ F SThailand MyArena และ Mineski เพือ่ ช่วยพัฒนาระบบนิเวศส�าหรับผูเ้ ล่นอีสปอร์ตใน ประเทศ ผ่านการจัดอีเวนต์ตา่ งๆ และการบริหาร จัดการผูเ้ ล่น “แวดวงอีสปอร์ตก�าลังเติบโตขึน้ อย่างรวดเร็ว สิง่ ทีเ่ ราต้องท�าตอนนีค้ อื การสร้าง ระบบนิเวศทีแ่ ข็งแรง” เขากล่าว แม้วงการอีสปอร์ตในระดับโลกนัน้ จะได้ รับความนิยมแบบพุง่ พรวด แต่แทบทุกคนใน

แวดวงอีสปอร์ตไทยดูจะเห็นพ้องต้องกันว่าชุมชน อีสปอร์ตทีน่ จี่ า� เป็นต้องได้รบั การเสริมรากฐาน ให้มนั่ คงแข็งแกร่ง “เรามีแผนจะสร้างสถาบัน ฝกสอนอีสปอร์ตและสนามแข่งเพิม่ ขึน้ อยูแ่ ล้ว ขัน้ ตอนต่อไปนัน้ คือการสร้างลีกทีม่ กี ารจัดการ แข่งขันอย่างต่อเนือ่ งตลอดทัง้ ปี งึ่ นัน่ จะช่วย สร้างรากฐานให้กบั ชุมชนอีสปอร์ตในระยะยาว” จิรยศกล่าว ศักยภาพการเติบโตของกี าอีสปอร์ตนัน้ เป็นโอกาสทีย่ ากจะต้านทานไหวส�าหรับนักธุรกิจ อย่างจิรยศ โดยอีสปอร์ตนัน้ ได้รบั การบรรจุเป็น กี าสาธิตในการแข่งขันเอเชียนเกมส์ ไป เป็นทีเ่ รียบร้อย ในขณะทีเ่ กมเมอร์รนุ่ ใหม่อย่าง อนุชาและภาพิมลก็ได้พสิ จู น์ให้เห็นแล้วว่าพวก เขาสามารถสร้างรายได้จากกี าดังกล่าวได้ มากกว่าทีห่ ลายคนอาจท�าได้จากการเรียนและ การท�างานหลายเท่าตัว ดังทีจ่ ริ ยศกล่าวไว้ในข้าง ต้น อีสปอร์ตนัน้ ตอบโจทย์คนรุน่ ใหม่ทรี่ กั ในการ แข่งขันและเติบโตมากับเทคโนโลยีได้อย่างลงตัว อย่างทีไ่ บรอัน คัลเลน นักแสดงตลกชาว อเมริกนั เคยกล่าวถึงสงครามแห่งโลกอนาคตไว้ ว่า “เหล่าวีรบุรษุ สงครามในอนาคตจะเป็นเด็ก แว่นผูค้ อยบังคับเครือ่ งบินรบอยูห่ ลังจอ” หาก ความรุง่ เรืองของอีสปอร์ตก�าลังบอกใบ้อะไรบาง อย่างกับเรา ก็เป็นได้วา่ ในอนาคตอันใกล้ นักกี า ระดับชาติของเราก็อาจมีลกั ษณะเนิรด์ หรือกีคได้ ไม่ตา่ งจากวีรบุรษุ สงครามเหล่านัน้ นัน่ เอง Essentials Thailand E-Sports Arena

ชัน้ The Street Ratchada ถนนรัชดาภิเษก กรุงเทพ โทร - b com ThailandeSportsArena 06 อนุชา จิระวงค์ โปรเพลเยอร์ทที่ าํ รายได้เป็น อันดับ 1 ของประเทศจากเกม DOTA2 07 สุรศักดิ์ วินจิ ผูจ้ ดั การประจําประเทศไทยของ แพลตฟอร์มถ่ายทอดสดเกม Twitch 08 กิตภิ ทั ร กาญจนาพิพชั ร์ นักพากย์เกมชือ่ ดัง ซึง่ เป็นทีร่ จู้ กั ในนาม Cyberclasher

T City Bacon

56

OPTIMISE | OCTOBER 2018

09 ทีม IT City Bacon ซึง่ มีภาพิมล อิทธิเกษม เป็นหนึง่ ในสมาชิก กําลังเคร่งเครียดกับการแข่งขัน

Dream of Flying สำหรับคนในแวดวงอุตสาหกรรมโดรนของไทย อนาคต ของอากาศยานไร้คนขับอาจนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงใน รูปแบบที่น้อยคนจะคาดคิด

01 58

OPTIMISE | OCTOBER 2018

เกษตรกรอาจต้องใช้ เวลาทัง้ วันในการพ่นปุย๋ หรือยาฆ่าแมลงในสวน มะพร้าวพืน้ ทีไ่ ม่กไ่ี ร่ดว้ ย ตัวเอง แต่โดรนสามารถ ทำทัง้ หมดได้ภายในเวลา 3 นาที 01 ในอนาคตโดรนอาจมีบทบาทสํา คัญอย่างยิ่งใน ภาคการเกษตร

THE FAST LANE ในช่วงเวลาเทีย่ ง การจราจรบนถนนสาทร นัน้ ไม่ขยับเขยือ้ น ทางเท้าแน่นขนัดไปด้วยเหล่า พนักงานออฟฟิศทีเ่ ร่งรีบออกไปรับประทาน อาหารเทีย่ ง ความวุน่ วายบนท้องถนนและ อากาศอันร้อนระอุอาจชวนให้ผสู้ ญ ั จรไปมารูส้ กึ ไม่เป็นสุขนัก กระนัน้ เหตุการณ์ดงั กล่าวก็เป็น ภาพชินตาส�าหรับวันท�างานในย่านใจกลางเมือง ของกรุงเทพ เหนือความโกลาหลบนท้องถนนขึน้ ไปเพียง ไม่กเี่ มตร ชายผูห้ นึง่ ก�าลังนัง่ จิบกาแฟสกัดเย็น ในท่าทีสงบนิง่ เขาไว้ผมสัน้ เนีย้ บ เสือ้ เชิต้ แขน สัน้ ล�าลองสีฟานัน้ รีดเรียบกริบ ไม่มเี หงือ่ สัก เม็ดปรากฏให้เห็นบนใบหน้าของเขา ชายผูม้ ี บุคลิกเคร่งขรึมนีค้ อื ไมเคิล เคอร์รี่ อี โี อและผู้ ก่อตัง้ สตาร์ทอัพสัญชาติไทยอย่าง Flin สายตา แหลมคมของเขาทอดไปยังเบือ้ งล่างขณะก�าลัง พิจารณาการจราจรอันแสนติดขัดในเมืองกรุง “คิดดูวา่ ทีน่ เี่ สียงรบกวนเยอะขนาดไหน แค่ ออกมาเดินเตร่ตามท้องถนนเสียงก็ดงั เหลือเชือ่ แล้ว” ไมเคิล ผู้ งึ่ เคยท�างานพัฒนา อฟต์แวร์ ให้กบั บริษทั การเงินแห่งหนึง่ กล่าวด้วยน�า้ เสียง ครุน่ คิดอันเป็นเอกลักษณ์ ก่อนจะเสริมว่า “ลอง จินตนาการถึงอนาคตทีก่ ารจราจรทัง้ หมดขึน้ ไป อยูเ่ หนือพืน้ ดินสัก ไม่ก็ หรือกระทัง่ เมตร และเราสามารถเปลีย่ นถนนอันพลุกพล่าน ให้กลายเป็นทีต่ งั้ ของสวนสาธารณะและ พืน้ ทีส่ ญ ั จรส�าหรับผูค้ น แทนทีจ่ ะเป็นรถยนต์ มอเตอร์ไ ค์ และควันพิษ มันฟังดูเหมือนฉากใน นิยายวิทยาศาสตร์ แต่นอี่ าจเป็นอนาคตของเรา” ภาพแห่งโลกอุดมคตินเี้ องจุดประกายให้ฟลิง ตัง้ เปาหมายทีจ่ ะเป็นหนึง่ ในบริษทั ทีป่ รึกษาด้าน โดรนชัน้ น�าของภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยใช้ความเชีย่ วชาญทางด้าน ‘อากาศยานไร้ คนขับ ( nmanned aerial vehicle หรือ A )’ ในเชิงพาณิชย์และความรูด้ า้ นก หมายมาใช้แก้ ปัญหาในชีวติ จริง ถึงกระนัน้ โดรนก็ยงั ไม่เป็นทีแ่ พร่หลายนักใน ประเทศไทยและประชาคมโลกอยูเ่ ป็นเวลาหลาย ปี โดยถูกจ�ากัดอยูแ่ ค่ในแวดวงของผูค้ ดิ ค้น าร์ดแวร์ การใช้งานในกองทัพ และผูท้ เี่ ล่นโดรน เป็นงานอดิเรก “คุณต้องถนัดพวกงาน อ่ มและ เคยคลุกคลีกบั พวกเครือ่ งบินบังคับ หรือไม่กต็ อ้ ง

มีภมู หิ ลังเกีย่ วกับงานสายวิศวกรรมการบินและ อวกาศมาก่อน เพราะมันมีหลายสิง่ ทีต่ อ้ งเข้าใจ” ไมเคิลอธิบาย อย่างไรก็ดี สถานการณ์กไ็ ด้เปลีย่ นไปอย่าง รวดเร็ว ในปี ยอดขายโดรนนัน้ พุง่ สูงถึง 3 ล้านล�าทัว่ โลก และการใช้โดรนในภาคส่วนธุรกิจ ต่างๆ ก็เพิม่ ขึน้ อย่างเป็นประวัตกิ ารณ์ถงึ ในปีเดียวกัน โดยมีจา� นวนผูใ้ ช้โดรนเพิม่ ขึน้ กว่า ในแต่ละเดือน ในขณะทีข่ อ้ มูล งึ่ เก็บโดย โดรนนัน้ ถูกน�ามาใช้ในกว่า ประเทศและ ตามสถานทีท่ า� งานต่างๆ กว่า 4 แห่ง เกษตรกรใช้โดรนในการพ่นปุยและดูแลพืชผล ขณะทีโ่ รงพยาบาลนัน้ ใช้โดรนเพือ่ ขนส่งอวัยวะ หรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ในกรณีเร่งด่วน เรียกได้วา่ โดรนก�าลังกลายเป็นเครือ่ งมือใน ชีวติ ประจ�าวันส�าหรับอุตสาหกรรมต่างๆ อย่าง รวดเร็ว เทคโนโลยีโดรนได้กอ่ ให้เกิดความเปลีย่ น แปลงในประเทศเช่นเดียวกัน โดยส�านักงาน คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการ โทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช ) ได้ประเมินว่ามีการใช้งานโดรน ประมาณ ล�าทัว่ ประเทศในช่วงต้นปี และการไฟฟาแห่งประเทศไทยเองก็ใช้ อากาศยานไร้คนขับในการส�ารวจความเสียหาย ของเสาไฟฟาอยูเ่ ป็นประจ�า รัฐบาลไทยนัน้ ให้ความส�าคัญต่อภาค การเกษตรและอุตสาหกรรมเทคโนโลยีอาหาร และวิสยั ทัศน์ดงั กล่าวนัน้ สะท้อนอยูใ่ นนโยบาย ไทยแลนด์ 4 งึ่ มีการระบุถงึ บทบาทของโดรน ในภาคการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในการ ใช้โดรนเพือ่ พ่นยาก�าจัดศัตรูพชื ในพืน้ ทีเ่ กษตร ขนาดใหญ่และในพืชทีม่ ลี า� ต้นสูง เช่น มะพร้าว สตาร์ทอัพสัญชาติไทยอย่าง Bu A ay Thailand และ ovy ถือเป็นผูน้ า� ในเรือ่ ง ดังกล่าว โดยทัง้ คูไ่ ด้ดดั แปลงโดรนทีห่ า อื้ ได้ทวั่ ไปให้เหมาะสมกับการใช้งานในภาค การเกษตร เพือ่ เป็นตัวช่วยในการพ่นปุยและยา ก�าจัดแมลง “เราพยายามคิดหาวิธปี ระยุกต์ใช้ โดรนให้เกิดประโยชน์สา� หรับประเทศไทย เพราะ คนส่วนมากยังคงประกอบอาชีพเกษตรกร พวก เขาจึงต้องพึง่ พาเทคโนโลยีเพือ่ ช่วยเพิม่ ผลผลิต”

กฤตธัช สาทรานนท์ สมาชิกทีมโนวี่ กล่าวใน บทสัมภาษณ์กบั หนังสือพิมพ์ The ation หลัง ทีมของเขาคว้าแชมป์การแข่งขัน A Startup เมือ่ ต้นปีทผี่ า่ นมา ก่อนทีส่ มาชิกร่วมทีม วีระชาติ ค�า้ คูณ จะเสริมว่า “เกษตรกรอาจต้องใช้ เวลาทัง้ วันในการพ่นปุยหรือยา า่ แมลงในสวน มะพร้าวพืน้ ทีไ่ ม่กไี่ ร่ดว้ ยตัวเอง แต่โดรนสามารถ ท�าทัง้ หมดได้ภายในเวลา 3 นาที” เมือ่ โนวีเ่ ดินหน้าพัฒนาเทคโนโลยีและก่อตัง้ บริษทั ของตัวเองขึน้ ในปี พวกเขาก็ได้ รับค�าสัง่ อื้ โดรนเพือ่ การเกษตร ล�าแทบจะใน ทันที โดยค�าสัง่ อื้ ส่วนใหญ่มาจากผูป้ ระกอบ ธุรกิจการเกษตรทีข่ ายบริการเกีย่ วกับโดรน ให้เกษตรกรอีกทอดหนึง่ เนือ่ งจากในปัจจุบนั เทคโนโลยีของพวกเขามีราคาสูง (3 บาท ต่อล�า) เกินกว่าทีเ่ กษตรกรแต่ละรายจะสามารถ เป็นเจ้าของเองได้ นอกจากนี้ ผลงานของทีมโนวี่ ยังได้รบั ความสนใจในวงกว้างขึน้ โดยเมือ่ เดือน มีนาคมทีผ่ า่ นมา พวกเขาได้คว้ารางวัลผลงาน ประเภททีช่ ว่ ยยกระดับคุณภาพการใช้ชวี ติ ( i e Enhancement) ในโครงการ Thailand Green esi n A ards งึ่ จัดขึน้ โดยสถาบัน ค้นคว้าและพัฒนาผลิตผลทางการเกษตรและ อุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เทคโนโลยีโดรนสามารถน�าไปไปประยุกต์ ใช้ได้หลากหลายรูปแบบ งึ่ นีเ่ องสร้างความ ตืน่ เต้นให้กบั ผูป้ ระกอบการอย่างกฤตธัชและ ไมเคิล ปัจจุบนั พวกเขาก�าลังมองหาความเป็น ไปได้ใหม่ๆ ในการใช้ประโยชน์จากน่านฟาใน ชีวติ ประจ�าวัน งึ่ เป็นเขตแดนทีป่ กติสงวนไว้ ส�าหรับอากาศยานมูลค่าหลายร้อยล้านบาท เท่านัน้ โดยต้องเป็นไปในแบบทีผ่ บู้ ริโภคทัว่ ไป สามารถเข้าถึงได้ “ตอนแอมะ อนประกาศเมือ่ 4 ปีกอ่ นว่าจะท�าโดรนขนส่งสินค้า คนก็สนใจและ จินตนาการกันไปต่างๆ นานา ลองนึกภาพดูวา่ ในอนาคตจะดีแค่ไหน ถ้าคุณสามารถสัง่ อาหาร จากแอปพลิเคชันและสิง่ ทีค่ ณ ุ สัง่ นัน้ ถูกส่งถึง ระเบียงบ้านก่อนทีค่ ณ ุ จะล้างมือเสร็จเสียอีก” ไมเคิลกล่าว งึ่ ความตัง้ ใจของเขาได้นา� ไปสู่ การร่วมมือระหว่างฟลิงกับส�านักงานส่งเสริม เศรษฐกิจดิจทิ ลั รวมทัง้ ผูพ้ ฒ ั นาอสังหาริมทรัพย์ แสนสิริ ในการทดลองเปิดการให้บริการโดรน OPTIMISE | OCTOBER 2018

59

ขนส่งสินค้าเป็นครัง้ แรกของประเทศไทยทีเ่ มือง พัทยา โดยเชือ่ มร้านขายของช�าในท้องถิน่ กับที่ พักอาศัยอันหรูหราของแสนสิริ ความเข้าใจของผูบ้ ริโภคเกีย่ วกับขอบเขตความ สามารถของโดรนนัน้ ส่วนใหญ่มาจากสิง่ ทีป่ รากฏ ในภาพยนตร์ โทรทัศน์ และโ ษณา โดยส่วนหนึง่ นัน้ เป็นผลงานของบริษทั รับถ่ายภาพเคลือ่ นไหว มุมสูงอย่าง M งึ่ มีชอื่ ปรากฏอยูใ่ นช่วงท้าย เครดิตภาพยนตร์ฟอร์มยักษ์ของ อลลีวดู้ มาแล้ว หลายเรือ่ ง อาทิ irates o the Caribbean- ead Man’s Ree aci c Rim prisin est orld และ ion บริษทั ดังกล่าวก่อตัง้ ขึน้ ในประเทศ ออสเตรเลีย และต่อมาได้ใช้เวลาสร้างสรรค์ผล งานอันโดดเด่นทีป่ ระเทศไทยอยูห่ ลายปี แม้ใน ช่วงไม่กปี่ ที ผี่ า่ นมา ประเทศไทยจะออกก หมาย ควบคุมการใช้โดรนหลายฉบับ แต่ทนี่ กี่ ย็ งั ถือว่า ‘ให้อสิ ระ’ อยูพ่ อสมควรหากเทียบกับประเทศอืน่ ๆ “การท�างานทีไ่ ทยง่ายกว่าในหลายๆ ประเทศ ก ระเบียบส�าหรับงานโปรดักชันนัน้ โดยรวมแล้วเข้ม งวดน้อยกว่า ท�าให้เรามีความยืดหยุน่ มากกว่า งึ่ แน่นอนว่าเป็นสิง่ ทีด่ ใี นยุคสมัยทีเ่ ทคโนโลยีนนั้ เปลีย่ นแปลงไปอย่างรวดเร็ว” ลุค แอนเนลส์ ผูก้ อ่ ตัง้ และผูบ้ ริหาร M กล่าว งานส่วนมากของ M ในประเทศไทยเน้นไป ทีก่ ารผลิตโ ษณาให้กบั แบรนด์หรู ผูผ้ ลิตรถยนต์ และบริษทั พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ภายในประเทศ โดยธุรกิจอสังหาริมทรัพย์นน้ั เป็นแหล่งรายได้ มหาศาลส�าหรับบริษทั โดรน งึ่ สอดคล้องกับ วิสยั ทัศน์ของบริษทั ดีกรีรางวัลอย่าง anomatics ผูใ้ ห้บริการทัวร์เสมือนจริง 3 องศา รวมทัง้ ภาพ เคลือ่ นไหวและภาพถ่ายมุมสูงส�าหรับกลุม่ ธุรกิจ โรงแรม เช่น Anantara Marriott Group และ The eninsula Ban kok โดยพาโนมาติกส์นนั้ เป็น หนึง่ ในผูใ้ ห้บริการโดรนรายแรกๆ ทีม่ อี ากาศยาน ไร้คนขับเป็นของตัวเองส�าหรับใช้งาน ส�าหรับณัชชา เศรษฐีถาวร หนึง่ ในผูจ้ ดั การ โครงการคนส�าคัญของพาโนมาติกส์ งึ่ ปัจจุบนั ประจ�าอยูท่ สี่ า� นักงานในพระโขนงนัน้ ความนิยม ทีเ่ พิม่ สูงขึน้ ของการถ่ายภาพด้วยโดรนในหมูธ่ รุ กิจ โรงแรมและผูพ้ ฒ ั นาอสังหาริมทรัพย์นนั้ หลักๆ เป็น เพราะความสะดวกสบายและการช่วยให้เข้าถึงมุม มองใหม่ๆ “สมัยก่อน ถ้าจะถ่ายภาพมุมสูง 60

OPTIMISE | OCTOBER 2018

02

03

anomatics

04

Flin

เรามีหนทางเดียวคือใช้เ ลิคอปเตอร์ งึ่ คุณ จะต้องมีนกั บิน แปลว่าช่างภาพมีเวลาจ�ากัด ในอากาศเนือ่ งด้วยปัจจัยเรือ่ งค่าใช้จา่ ย แต่ถา้ ใช้โดรน คุณสามารถควบคุมมันจากพืน้ ดินได้ ท�าให้สามารถเข้าถึงพืน้ ทีท่ เี่ ข้าถึงยากเป็นระยะ เวลานานกว่า” ณัชชากล่าว ก่อนจะเสริมว่า “ความยืดหยุน่ ของเทคโนโลยีโดรนท�าให้ลกู ค้า เราได้ภาพสวยยิง่ ขึน้ และนอกจากสิง่ อ�านวย ความสะดวกต่างๆ ภายในโรงแรมแล้ว โดรน ยังช่วยให้เราสามารถเก็บภาพบรรยากาศรอบๆ โรงแรม ไปจนกระทัง่ สาธารณูปโภคทีส่ า� คัญ ต่างๆ เช่น ระบบขนส่งสาธารณะ ห้างสรรพสินค้า และสถานทีท่ อ่ งเทีย่ วได้” ส�าหรับลูกค้าของพาโนมาติกส์ พฤติกรรม การ อื้ และตัวเลือกของผูบ้ ริโภคทีเ่ ปลีย่ นไปนัน้ ท�าให้เหล่าแบรนด์ตอ้ งหันมาพึง่ พาเทคโนโลยี ใหม่ๆ ในการยกระดับประสบการณ์ในการ ตัดสินใจ อื้ ของผูบ้ ริโภค เนือ่ งจากคนยุค มิลเลนเนียลนัน้ พร้อมเปิดรับเทคโนโลยีใหม่ๆ ทีจ่ ะช่วยยกระดับประสบการณ์ของพวกเขาอยู่ เสมอ โดยกว่า นัน้ ให้ความสนใจใน แอปพลิเคชันประเภท Au mented Reality (AR) งึ่ เป็นเทคโนโลยีทผี่ สานโลกแห่งความ จริงเข้ากับโลกเสมือน และพาโนมาติกส์กย็ งั คง เป็นผูน้ า� ในการเดินหน้าสร้างสรรค์นวัตกรรม ใหม่ๆ เพือ่ ตอบรับกับกระแสความสนใจที่ เกิดขึน้ “เราอยากสร้างคิวอาร์โค้ดส�าหรับทัวร์ เสมือนจริงและภาพถ่ายมุมสูงให้กบั ลูกค้า

ovy

ของเรา คนจะได้สแกนเข้าไปเล่นได้ทกุ ที่ ทุกเวลา แทนทีจ่ ะต้องเข้าไปเลือ่ นดูผา่ น เว็บไ ต์ เราหวังว่าท้ายทีส่ ดุ แล้วสิง่ นีจ้ ะน�า ไปสูก่ ารประยุกต์ใช้ทดี่ ขี นึ้ กว่าเดิม เช่นใน กรณีเทคโนโลยี AR งึ่ โรงแรมและผูพ้ ฒ ั นา อสังหาริมทรัพย์สามารถเอาเนือ้ หาของเรา ไปวางทับเนือ้ หาแบรนด์ของตัวเอง เพือ่ สร้าง ปฏิสมั พันธ์กบั กลุม่ ลูกค้าเปาหมายได้ดยี งิ่ ขึน้ การเข้าถึงผูบ้ ริโภคนีเ่ องเป็นเหตุผลส�าคัญที่ ขับเคลือ่ นความนิยมของโดรน โดยเฉพาะอย่าง ยิง่ ในประเทศไทย งึ่ บรรดานักท่องเทีย่ วเริม่ หัน มาใช้โดรนแทนไม้เ ลฟีเ่ พือ่ ถ่ายภาพ ในยามที่ เทคโนโลยีโดรนนัน้ ถูกออกแบบให้เป็นมิตรกับ ผูใ้ ช้มากขึน้ “ ปีกอ่ น บริษทั ขายชุดโดรน แบบประกอบด้วยตัวเอง งึ่ ตอนนัน้ ผูใ้ ช้โดรน มีแต่คนทีเ่ ล่นโดรนเป็นงานอดิเรกเท่านัน้ แต่ ในช่วง - ปีให้หลัง โดรนมีสถานะไม่ตา่ งจาก ไอโฟนไปแล้ว เดียวนีม้ โี ดรนรุน่ ใหม่ออกมาทุก ปี และมีระบบทีใ่ ช้งานง่ายขึน้ และมาพร้อม สารพัดลูกเล่น” จ�านวนผูใ้ ช้งานโดรนทัว่ ไปทีเ่ พิม่ ขึน้ นัน้ ถือ เป็นงานท้าทายส�าหรับภาคส่วนทีม่ หี น้าทีก่ า� กับ ดูแลในเรือ่ งดังกล่าว รัฐบาลไทยจึงต้องหา สมดุลระหว่างการสนับสนุนนวัตกรรมโดรน งึ่ สอดรับกับแผนไทยแลนด์ 4 และการจัดการ กับประเด็นเรือ่ งความมัน่ คงและความเป็นส่วน ตัว โดยเมือ่ เดือนตุลาคมของปีทผี่ า่ นมา รัฐบาล ได้วางก ระเบียบกว้างๆ ส�าหรับการใช้โดรนใน

THE FAST LANE ภาคส่วนต่างๆ ไม่วา่ จะเป็นเพือ่ การสันทนาการ การค้นคว้าวิจยั และเชิงพาณิชย์ งึ่ รวมถึงการ บังคับให้ผคู้ รอบครองโดรนต้องน�าโดรนทุก ตัวมาลงทะเบียนและท�าประกันภัยอย่างเป็น กิจจะลักษณะ ไมเคิลมองว่าก ระเบียบเหล่านีเ้ ป็น มาตรการรับมือกับความนิยมทีเ่ พิม่ สูงขึน้ ของ โดรนอย่างสมเหตุสมผล “การขับโดรนนัน้ สนุก และน่าตืน่ เต้นมาก แต่ตอนนีม้ คี นจ�านวนมาก ทีไ่ ม่รวู้ า่ ตัวเองก�าลังท�าอะไรอยู่ บางคนแค่ได้ โดรนมาเป็นของขวัญ จึงไม่แปลกทีจ่ ะต้องมี การออกก ระเบียบเข้มงวดมาควบคุม โดย เฉพาะในยามทีเ่ ราไม่มี อฟต์แวร์ดๆี มาก�ากับ โดรนว่าพืน้ ทีต่ รงไหนบินได้หรือไม่ได้” เขากล่าว หากประเทศไทยไม่อยากใช้ก ระเบียบที่ เข้มงวดจนเกินไปเพือ่ ควบคุมโดรน การลงทุน ใน อฟต์แวร์บริหารจัดการจราจรส�าหรับ อากาศยานไร้คนขับ และการพัฒนาศักยภาพ อากาศยานไร้คนขับให้สามารถส่งพิกดั ของ ตัวเองไปยังระบบควบคุมการจราจรทางอากาศ นัน้ เป็นสิง่ จ�าเป็น อย่างไรก็ดี วิธดี งั กล่าวนัน้ เป็น เพียงการแก้ปญ ั หาทีป่ ลายเหตุ เทคโนโลยีที่ ผู้ งึ่ คลุกคลีอยูใ่ นแวดวงโดรนอย่างไมเคิลและ ณัชชาก�าลังให้ความสนใจจริงๆ นัน้ คือการ ควบคุมโดรนด้วยอัลกอริธมึ ‘ตรวจจับและ หลีกเลีย่ ง’ งึ่ ปัจจุบนั ถูกพัฒนาส�าหรับใช้ใน ยานยนต์ไร้คนขับ เมือ่ ต้นเดือนมิถนุ ายนทีผ่ า่ นมา บริษทั โดรน

ชัน้ น�าทัว่ โลกหลายร้อยแห่ง รวมทัง้ ผูเ้ ชีย่ วชาญ ด้านการบิน และผูใ้ ห้บริการระบบต่างๆ ได้มา รวมตัวกัน ณ กรุงมาดริดเพือ่ เข้าร่วมประชุม ประจ�าปีของ Global nmanned Tra c Mana ement Association หรือสมาคม การจัดการจราจรของอากาศยานไร้คนขับ ระดับโลก ในทีป่ ระชุม ไมเคิลได้นา� เสนอการ คาดการณ์ของเขาในอีก ปีขา้ งหน้า และ เชือ่ ว่าในอีกไม่ชา้ โดรนแต่ละตัวจะถูกติด ตัง้ เทคโนโลยีหลีกเลีย่ งการชนกันในตัวทีม่ ี ประสิทธิภาพเพียงพอ ท�าให้ไม่จา� เป็นต้องใช้ ระบบการควบคุมการจราจรทางอากาศในการ จัดการโดรน “มีการพูดคุยกันเยอะมากในงาน ประชุมเกีย่ วกับการน�าเทคโนโลยีในยานยนต์ ไร้คนขับมาปรับใช้กบั โดรน การแข่งขันทีเ่ ข้มข้น ในแวดวงยานยนต์ไร้คนขับท�าให้ราคาของ เทคโนโลยีดงั กล่าวลดลงอย่างรวดเร็ว และมี แนวโน้มว่าอีกไม่นานมันจะถูกน�ามาใช้ใน โดรน” ไมเคิลกล่าว การน�าความก้าวหน้าของเทคโนโลยี โดรนมาใช้พฒ ั นาคุณภาพชีวติ ของคนเมือง นัน้ เป็นอีกประเด็นทีภ่ าครัฐให้ความสนใจ โดย เมือ่ วันที่ กรก าคมทีผ่ า่ นมา ทางกองทัพ อากาศได้เป็นเจ้าภาพจัดงานเสวนาเรือ่ ง ‘โดรน ยูเอวี ในห้วงอากาศ ความมัน่ คงของ ชาติ และความปลอดภัยด้านการบิน’ งึ่ สอด รับกับนโยบายไทยแลนด์ 4 ของทางรัฐบาล โดยภายในงานมีผเู้ ข้าร่วมจากกองทัพอากาศ

ผูก้ า� กับดูแลก หมาย และสมาชิกในอุตสาหกรรม โดรนอีกหลายร้อยคน ทีม่ าร่วมอภิปรายถึงอนาคต ของอากาศยานไร้คนขับในประเทศไทย “มันง่าย มากทีจ่ ะมองว่ากองทัพนัน้ หัวโบราณและไม่เปิด กว้างกับนวัตกรรมใหม่ๆ แต่จริงๆ ก็ตอ้ งนับถือ รัฐบาลทหารทีน่ า� ความน่าเกรงขามตรงนัน้ มาใช้ เป็นหนทางในการสร้างโอกาสให้กบั อุตสาหกรรม โดรน” ไมเคิลกล่าว เช่นเดียวกับผูป้ ระกอบการส่วนใหญ่ทใี่ ฝฝัน จะสร้างโลกในอุดมคติ ภาพอนาคตของไมเคิลนัน้ รถยนต์ไม่ใช่สงิ่ จ�าเป็นอีกต่อไป ผูค้ นจะสัญจรไป มาบนฟามากกว่าบนบก และพืน้ ทีเ่ บือ้ งล่างจะถูก สงวนไว้ให้กบั จุดประสงค์อนื่ ๆ แทน ความคิดนี้ อาจฟังดูไกลเกินตัวไปมาก หรือกระทัง่ เป็นไปไม่ได้ เลย กระนัน้ เทคโนโลยีกค็ อ่ ยๆ คืบคลานเข้ามาเป็น ส่วนหนึง่ ในวิถชี วี ติ ของเราโดยทีน่ อ้ ยคนจะสังเกต เห็น ในยุคก่อนปี หากเราบอกใครสักคนว่า ในอีกทศวรรษข้างหน้า เขาจะมีอปุ กรณ์มหัศจรรย์ ทีส่ ามารถตอบแทบทุกค�าถามได้พกใส่กระเปาไป ทุกที่ ทุกคนคงจะคิดว่าเป็นเรือ่ งเหลือเชือ่ แต่นนั่ ก็ คือสิง่ ทีส่ มาร์ทโฟนสามารถท�าได้ในยุคปัจจุบนั เช่น เดียวกัน อนาคตของโดรนก็อาจก้าวล�า้ ไปในแบบ ทีน่ อ้ ยคนจะคาดคิด ในวันนีม้ นั อาจมีบทบาทเพียง เพือ่ แก้ปญ ั หาให้เกษตรกรสวนมะพร้าว ท�าหน้าที่ ขนส่งสินค้า และถ่ายภาพมุมสูง แต่ในอีก ปีขา้ ง หน้า ไม่แน่วา่ วิสยั ทัศน์ของไมเคิลอาจเข้าไปใกล้ ความจริงกว่าทีเ่ ราคาดคิด

05

06

M 02 ไมเคิล เคอร์รี่ ซีอีโอและผู้ก่อตั้งสตาร์ทอัพ Fling 03 หนึ่งในผลงานการถ่ายภาพมุมสูงของ Panomatics ให้กับ รูฟท็อปบาร์ของโรงแรมบันยันทรี กรุงเทพฯ 04 โดรนที่สตาร์ทอัพ Novy ดัดแปลงเพื่อเป็นตัวช่วยในการพ่นปุ๋ย 05 บริษัท XM2 มีลูกค้าเป็นเหล่าแบรนด์หรูในประเทศไทยหลายราย M

06 ลุค แอนเนลส์ ผู้ก่อตั้งและผู้บริหาร XM2 OPTIMISE | OCTOBER 2018

61

01

The Metro-Forest

Clean Design ประเทศไทยกําลังก้าวขึ้นไปเป็นผู้นําด้านอาคารสีเขียวใน ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ยังมีอุปสรรคสําคัญอีก หลายประการ ซึ่งรวมถึงการเปลี่ยนแปลงค่านิยมในระดับ ปัจเจก 62

OPTIMISE | OCTOBER 2018

อาคารสีเขียวนัน้ หมาย ถึงสถานทีใ่ ดๆ ก็ตามที่ คํานึงถึงสิง่ แวดล้อมและ สามารถบริหารจัดการ ทรัพยากรได้อย่างมี ประสิทธิภาพตลอดวงจร ชีวติ ของอาคารนัน้ ๆ 01 โครงการ ‘ป่าในกรุ ง ‘ ของปตท. ได้ เ ปลี่ ย น พื้ น ที่ ร กร้ า งใจกลางย่ า นอุ ต สาหกรรมให้ เ ป็ น สวนสี เ ขี ย วอั น ร่ ม รื่ น

LIVING SPACE ในปี ธวัชชัย กอบกัยกิจ ผูก้ อ่ ตัง้ และ ผูอ้ า� นวยการบริหาร T Studio ในกรุงเทพ ได้ รับมอบหมายให้ทา� งานทีท่ า้ ทายเป็นอันดับต้นๆ ตลอดอาชีพภูมสิ ถาปนิกของเขา กล่าวคือ การ ท�าให้ผอู้ ยูอ่ าศัยในย่านอุตสาหกรรมทีแ่ ออัด ทีส่ ดุ แห่งหนึง่ ของกรุงเทพ ได้มพี นื้ ทีห่ ลีกเร้น จากความวุน่ วายของเมืองกรุง โจทย์ดงั กล่าว นัน้ มาจากลูกค้าเก่าแก่อย่างปตท งึ่ ต้องการ สร้างสวนสาธารณะไว้ใจกลางเขตประเวศ โดย มีเงือ่ นไขสุดหินว่าเมือ่ สร้างเสร็จสมบูรณ์แล้ว พืน้ ทีด่ งั กล่าวต้องใช้การดูแลและบ�ารุงรักษาแต่ น้อยทีส่ ดุ ทางปตท ระบุวา่ “ถึงไม่มใี ครแตะต้อง ทีน่ ไี่ ปอีก -3 ปี ทุกอย่างก็ยงั ต้องคงอยูใ่ น สภาพเดิม” กล่าวโดยย่อ ธวัชชัยต้องเปลีย่ นผืน ดินรกร้างแห้งแล้งและเต็มไปด้วยขยะย่อยสลาย ไม่ได้ขนาด ไร่แห่งนี้ ให้กลายเป็นพืน้ ทีส่ เี ขียว ร่มรืน่ ทีจ่ ะด�ารงอยูด่ ว้ ยตัวเองไปได้อกี หลาย ทศวรรษข้างหน้า “ตอนนัน้ เราก็ไม่รวู้ า่ จะท�า อย่างไร เราเลยต้องเปลีย่ นวิธคี ดิ โดยปกติแล้ว ภูมสิ ถาปนิกนัน้ ต้องการเข้าไปควบคุมสภาพ แวดล้อม แต่ทนี่ เี่ ราท�าแบบนัน้ ไม่ได้ เรียกว่าเป็น โจทย์ใหม่ของเราเลย” เขาเล่า 3 ปีถดั มาโครงการ ‘ปาในกรุง’ ก็เปิดให้ สาธารณชนเข้าชมอย่างเป็นทางการ และกลาย เป็นหนึง่ ในโครงการ ‘อาคารสีเขียว ( reen buildin )’ ทีส่ า� คัญแห่งหนึง่ ของประเทศไทย โดยท�าหน้าทีเ่ ป็นบ้านให้กบั ต้นไม้กว่า ต้นและพืชพันธุก์ ว่า ชนิด งึ่ ถือว่าเป็น จ�านวนมากเมือ่ เทียบกับขนาดพืน้ ที่ และยัง ได้รบั การออกแบบให้สามารถกักเก็บน�า้ ฝน ได้อย่างมีประสิทธิภาพจนแทบไม่ตอ้ งพึง่ พา ระบบชลประทานเลย อันทีจ่ ริง ธวัชชัยกล่าวว่า ภายในอีกประมาณ ปีขา้ งหน้า ค่าใช้จา่ ยใน การบ�ารุงรักษาปาในกรุงอาจลดเหลือเพียงศูนย์ พืน้ ทีแ่ ห่งนีถ้ กู จัดอันดับอยูใ่ นกลุม่ แรกจาก บรรดาโครงการอาคารเขียวทีไ่ ด้รบั การรับรอง มาตรฐาน EE ( eadership in Ener y and Environmental esi n) จากทัว่ โลก โดยได้ คะแนนเกินเกณ ใ์ นด้านการจัดการน�า้ อย่าง มีประสิทธิภาพ และได้คะแนนเต็มในด้าน นวัตกรรมและการออกแบบ โครงการดังกล่าวมีผมู้ าเยือนในแต่ละเดือน มากกว่า คน (จริงๆ ถูกออกแบบให้

รองรับได้เพียง 3 คนต่อเดือน) ท�าให้ เจ้าหน้าทีต่ อ้ งเข้ามาบริหารจัดการเรือ่ งทีจ่ อดรถ งึ่ ยาวเหยียดออกไปยังถนนโดยรอบ แม้นจี่ ะ เป็นเพียงโครงการน�าร่องของทีเคสตูดโิ อ แต่ดู เหมือนว่าแนวคิดเรือ่ งปาในกรุงจะกลายเป็นที่ นิยมในเวลาไม่ชา้ “ตัง้ แต่นนั้ มาเราก็ทา� โครงการ แบบเดียวกันอีกกับทางปตท ในจังหวัดระยอง และตอนนีเ้ ราก็กา� ลังร่วมมือกับผูพ้ ฒ ั นาอสังหาริมทรัพย์ภาคเอกชน โดยน�าเอาแนวคิดคล้ายๆ กันมาใช้กบั โครงการบ้านจัดสรร อาคารสีเขียว ในลักษณะนีเ้ ป็นสิง่ ทีจ่ า� เป็นมากโดยเฉพาะ ส�าหรับในเมืองหลวงอย่างกรุงเทพ ” ธวัชชัยเล่า แนวคิดเรือ่ ง ‘อาคารสีเขียว’ อาจฟังดู คลุมเครือกระทัง่ ส�าหรับผูท้ คี่ นุ้ เคยกับประเด็น เรือ่ งสิง่ แวดล้อมต่างๆ เป็นอย่างดี เพราะแนวคิด เหล่านีม้ กั เต็มไปด้วยค�าศัพท์วชิ าการและค�าพูด ทีแ่ ฝงวาระ อ่ นเร้นทางการเมือง ท�าให้เป็นเรือ่ ง ยากทีจ่ ะจับสาระส�าคัญของกระแสเหล่านีไ้ ด้ แต่ โดยทัว่ ไปแล้ว อาคารสีเขียวนัน้ หมายถึงสถานที่ ใดๆ ก็ตามทีค่ า� นึงถึงสิง่ แวดล้อมและสามารถ บริหารจัดการทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดวงจรชีวติ ของอาคารนัน้ ๆ นับตัง้ แต่ ขัน้ ตอนการวางแผน การออกแบบ ไปจนถึง การก่อสร้าง การบ�ารุงรักษา การบูรณะ อ่ มแ ม และการรือ้ ถอน โดยมาตรฐานสากลสูงสุด ส�าหรับอาคารสีเขียวคือการรับรองมาตรฐาน EE ทีไ่ ด้กล่าวถึงไปก่อนหน้า งึ่ มาตรฐาน ดังกล่าวจะจัดอันดับอาคารต่างๆ ตามเกณ ์ การให้คะแนน ข้อ อันได้แก่ การใช้พลังงาน และระบบอาคาร วัสดุกอ่ สร้างและทรัพยากร คุณภาพสภาพแวดล้อมภายในอาคาร ทีต่ งั้ โครงการ การจัดการน�า้ ทีม่ ปี ระสิทธิภาพ และ นวัตกรรมการออกแบบ จากรายงานของบริษทั Research and Markets จ�านวนอาคารสีเขียวนัน้ ทวีจา� นวนขึน้ ทุกๆ 3 ปี และคาดว่าตลาดอาคารสีเขียวทัว่ โลก จะมีอตั ราการเติบโตเฉลีย่ ต่อปีอยูท่ ี่ 3 ระหว่าง ปี ถึง 3 ขณะทีต่ ลาดของผูร้ บั เหมา ก่อสร้างอาคารสีเขียวแบบครบวงจรนัน้ ประเมิน ว่าจะมีมลู ค่าเพิม่ สูงถึง 3 4 แสนล้านดอลลาร์ สหรัฐ ( ล้านล้านบาท) ภายในปี แม้การพัฒนาพืน้ ทีส่ เี ขียวในบ้านเรานัน้ อาจยังไม่ทดั เทียมยักษ์ใหญ่ทางเศรษฐกิจอย่าง

สิงคโปร์หรือจีน แต่ในช่วงทศวรรษทีผ่ า่ นมา ประเทศไทยก็กา้ วจากประเทศทีไ่ ม่มพี นื้ ทีส่ เี ขียว อยูเ่ ลยไปสูป่ ระเทศทีอ่ งค์การสหประชาชาติจดั ให้อยูใ่ นรายชือ่ ‘ประเทศทีอ่ าจก้าวขึน้ ไปเป็นต้น แบบอาคารสีเขียวในเอเชีย’ เมือ่ เดือนมีนาคมที่ ผ่านมา อาคารหลังแรกของประเทศไทยทีผ่ า่ น การรับรองมาตรฐาน EE นัน้ ก่อสร้างเสร็จ สมบูรณ์เมือ่ ปี และอีก ปีให้หลัง จ�านวนอาคารสีเขียวทีไ่ ด้รบั มาตรฐานดังกล่าวก็ เพิม่ จ�านวนขึน้ เป็น แห่ง ง่ึ นับเป็นการเจริญ เติบโตอย่างรวดเร็วทีส่ ดุ ในบรรดาประเทศใน ภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตามข้อมูลของ Green Buildin n ormation Gate ay ส่วนใหญ่อาคารเหล่านีม้ กั อยูใ่ นรูปแบบของ อาคารพาณิชย์ใจกลางเมือง อย่างอาคาร ark entures Ecople อันเป็นทีต่ งั้ ของโรงแรมหรู Okura resti e Ban kok บนถนนวิทยุนนั้ เป็นหนึง่ ในอาคารพาณิชย์สเี ขียวทีส่ า� คัญทีส่ ดุ แห่งหนึง่ ของกรุงเทพ อาคารสูง 34 ชัน้ แห่งนี้ ถูกออกแบบโดยทีมสถาปนิกชาวไทยผูท้ า� งาน ให้กบั บริษทั ระดับโลกอย่าง almer Turner ( T) และได้รบั การรับรองมาตรฐาน EE ระดับแพลตินมั โดยได้คะแนนต�า่ กว่าโครงการ ปาในกรุงเพียงนิดเดียวเท่านัน้ ด้วยการผสม ผสานนวัตกรรมด้านการออกแบบต่างๆ เช่น กระจก 3 ชัน้ พร้อมฉนวนกันความร้อนตรง ด้านหน้าอาคาร งึ่ ช่วยขับความโดดเด่นของ โครงสร้างทรงมนรีเงาวับทีไ่ ด้แรงบันดาลใจมา จากท่าไหว้ ขณะทีภ่ ายในอาคาร ปาล์มเมอร์ แอนด์ เทอร์เนอร์ ได้ตดิ ตัง้ ระบบตรวจจับสมดุล แสงธรรมชาติทสี่ ามารถปรับความสว่างภายใน ห้องได้ตามปริมาณแสงแดดทีส่ อ่ งเข้ามา และยัง ติดระบบปรับอากาศและระบบควบคุมคุณภาพ อากาศด้วยคอมพิวเตอร์เพือ่ ก�าจัดมลพิษภายใน ตัวอาคารด้วย นอกจากนี้ อาคารปาร์คเวนเจอร์ อีโค เพล็ก ย์ งั มีระบบควบคุมการใช้พลังงานที่ สามารถบริหารจัดการการใช้พลังงานได้อย่างมี ประสิทธิภาพสูงสุด และ ของพืน้ ทีก่ ลาง แจ้งนัน้ ยังถูกจัดสรรเป็นสวนดาดฟา งึ่ เป็นบ้าน ของต้นสนฉัตรจากจังหวัดเพชรบูรณ์ อันเป็นไป ตามข้อก�าหนดของ EE “เรารูว้ า่ ลูกค้ากลุม่ เปาหมายของเราคือ OPTIMISE | OCTOBER 2018

63

ในประเทศไทยมีโครงการ สีเขียวปรากฏให้เห็นมากขึน้ ในภาคธุรกิจ ต่างจากพืน้ ที่ อยูอ่ าศัยและส่วนราชการที่ ยังขาดแคลนพืน้ ทีส่ เี ขียว อยูม่ าก

02

04

03

02 ธวัชชัย กอบกัยกิจ ผู้ก่อตั้ง TK Studio 03 พื้นที่ส่วนหนึ่งของโครงการ ‘ป่าในกรุง’ 04 อาคาร Park Ventures Ecoplex 05 ‘ศูนย์เยาวชนหัวฝาย’ ที่ทาง Estudio Cavernas นําวัสดุต้นทุนตํ่ามาเปลี่ยนเป็นอาคารที่สวยและใช้งาน ได้จริง

บริษทั ต่างชาติและผูป้ ระกอบการทีเ่ ข้าใจความ ส�าคัญของการอนุรกั ษ์สงิ่ แวดล้อม เราตัง้ เปาไว้ ตัง้ แต่ทแี รกว่าจะท�าให้ทนี่ ไี่ ด้รางวัล” อรฤดี ณ ระนอง กล่าว เธอคือประธานในขณะนัน้ ของ บริษทั ยูนเิ วนเจอร์ จ�ากัด (มหาชน) ผูพ้ ฒ ั นา อสังหาริมทรัพย์ของโครงการดังกล่าว นับตัง้ แต่การพัฒนาโครงการปาในกรุง งึ่ เป็นหมุดหมายส�าคัญในปี ผูเ้ ล่นส�าคัญ รายอืน่ ๆ ก็เริม่ เจริญรอยตาม เครือ เี มนต์ไทยได้ สร้างอาคารทีไ่ ด้ผา่ นการรับรองมาตรฐาน EE ระดับแพลตินมั 3 แห่งภายในไม่กปี่ ใี ห้หลัง งึ่ รวมไปถึงส�านักงานใหญ่ตา่ งๆ ของบริษทั และ ศูนย์สขุ ภาพเยาวชนอีกหนึง่ แห่ง โดยอาคาร ทัง้ หมดผ่านการรับรองมาตรฐาน EE และได้ คะแนนสูงกว่าทัง้ อาคารปาร์คเวนเจอร์ อีโคเพล็ก แ์ ละโครงการปาในกรุง ยิง่ ไปกว่านัน้ องค์กรระดับประเทศ อาทิ ธนาคารกสิกรไทย บริษทั โตโยต้า ธนาคารทหารไทย และธนาคาร เอชเอสบี ี ก็ได้สร้างอาคารทีผ่ า่ นการรับรอง มาตรฐาน EE เป็นของตัวเองด้วย โดยบ่อย ครัง้ เป็นโครงการในลักษณะกิจกรรมเพือ่ สังคม (CSR) เช่น ศูนย์การเรียนรู้ ห้องสมุด และศูนย์ สุขภาพ กระแสดังกล่าวนัน้ ปรากฏให้เห็นกระทัง่ ในอุตสาหกรรมโรงแรม อาทิ โรงแรมกีมาลา อีโค รีสอร์ท ในจังหวัดภูเก็ต งึ่ เป็นอีกหนึง่ โครงการ 64

OPTIMISE | OCTOBER 2018

The Metro-Forest

ทีไ่ ด้รบั กระแสชืน่ ชมจากต่างชาติ ด้วยการเลือก ใช้วสั ดุกอ่ สร้างทีเ่ ป็นมิตรต่อสิง่ แวดล้อมและองค์ ประกอบการออกแบบทีท่ า� ให้ภายในอาคารเย็น ลงโดยธรรมชาติเพือ่ ลดการใช้พลังงาน การก่อสร้างโครงการอาคารสีเขียวมักมี แรงจูงใจอยู่ ข้อหลักๆ คือหากไม่เป็นการ ประชาสัมพันธ์เกีย่ วกับองค์กร ก็อาจเป็นความ พยายามในการดึงดูดผูเ้ ช่าพืน้ ทีส่ า� นักงานทีเ่ ป็น บริษทั ต่างชาติ ในประเทศไทยมีโครงการสีเขียว ปรากฏให้เห็นมากขึน้ ในภาคธุรกิจ ต่างจากพืน้ ที่ อยูอ่ าศัยและส่วนราชการทีย่ งั ขาดแคลนพืน้ ที่ สีเขียวอยูม่ าก หากเราถือว่าการรณรงค์อาคาร สีเขียวเป็นเรือ่ งทีห่ นีไม่พน้ ประเด็นการเมือง การ เปลีย่ นมุมมองทีค่ นส่วนใหญ่มตี อ่ อาคารสีเขียว รวมทัง้ ประเด็นเรือ่ งต้นทุนการก่อสร้างอาคาร ย่อมเป็นจุดเริม่ ต้นส�าคัญ “ประเทศในยุโรปเขา มีแนวคิดทีจ่ ะสร้างสรรค์สงิ่ ใหม่ๆ รวมทัง้ ท�าสิง่ ต่างๆ ให้ดขี นึ้ อยูเ่ สมอ แม้วา่ จะเป็นสิง่ ทีใ่ ช้งาน ได้ดอี ยูแ่ ล้วก็ตาม แต่ทนี่ คี่ นไม่คอ่ ยอยากเปลีย่ น อะไรถ้ามันดูเหมือนจะดีอยูแ่ ล้ว ถ้าเราสร้างบ้าน ด้วยวัสดุทวั่ ไปได้ ท�าไมต้องเปลีย่ น ถ้าอาคาร ราชการใช้การได้อยูแ่ ล้ว ท�าไมต้องปรับปรุง” ธันณี ศรีสกุลไชยรักษ์ เจ้าหน้าทีโ่ ครงการการ เปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ โครงการ สิง่ แวดล้อมแห่งสหประชาชาติ ( E )

As inao

ประจ�าประเทศไทย กล่าว โครงการอสังหาริมทรัพย์เชิงพาณิชย์ อาจสามารถขายแนวคิดอาคารสีเขียวให้กบั ลูกค้าต่างชาติทมี่ ที นุ ทรัพย์พอจะจ่ายค่าสร้าง ความเขียว หรือ ‘กรีน พรีเมียม’ แต่ผพู้ ฒ ั นา อสังหา ทีม่ ลี กู ค้าคนไทยเป็นกลุม่ เปาหมาย กล่าวว่าต้นทุนอาคารสีเขียวนัน้ สูงเกินไป (สูง กว่าปกติถงึ 4 แม้วา่ ตัวเลขดังกล่าวจะยัง เป็นทีถ่ กเถียงของนักวิจยั ฝัง่ ตรงข้าม) และความ ต้องการของลูกค้าในประเทศก็ตา�่ เกินกว่าจะ สามารถสร้างทีอ่ ยูอ่ าศัยลักษณะดังกล่าวใน สเกลใหญ่ได้ ขณะทีภ่ าครัฐเองก็ผดั ผ่อนแนวคิด ดังกล่าวมาหลายสิบปีดว้ ยเหตุผลใกล้เคียงกัน แต่ในเดือนมีนาคมทีผ่ า่ นมา ประเทศไทย นัน้ ก�าลังเดินหน้าเข้าสูเ่ ปาหมายดังกล่าวมากขึน้ เมือ่ รัฐบาลได้เสนอแผนการด�าเนินการลดกา เรือนกระจกทีเ่ หมาะสมของประเทศ ( ationally Appropriate Miti ation Actions หรือ AMAs) เพือ่ ช่วยเปลีย่ นอาคารส่วนราชการและอาคาร ทีอ่ ยูอ่ าศัยของผูม้ รี ายได้ตา�่ ถึงปานกลางของ ไทยให้เป็นอาคารสีเขียว ขณะนีแ้ ผนทัง้ ฉบับ ยังคงอยูใ่ นกระบวนการพิจารณา แต่ในแผน ดังกล่าว การเคหะแห่งชาติและการไฟฟาแห่ง ประเทศไทยได้ให้คา� มัน่ สัญญาว่าจะน�างาน ออกแบบอาคารสีเขียวไปใช้ในการพัฒนาทีอ่ ยู่

LIVING SPACE อาศัยในอนาคต รวมทัง้ มอบรางวัลให้กบั ส่วน ราชการทีเ่ ลือกใช้วสั ดุทเี่ ป็นมิตรต่อสิง่ แวดล้อม ในการปรับปรุงอาคาร โดยประเทศไทยนัน้ เป็น ประเทศแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทไี่ ด้เสนอ แผนดังกล่าว งึ่ เป็นกระบวนการทีธ่ นั ณีและ หัวหน้าโครงการอย่าง รศ ดร อภิชติ เทอดโยธิน ใช้เวลาท�าอยูเ่ กือบ 4 ปี “ทัง้ โครงการนัน้ มี อุปสรรคต่างกัน ส�าหรับทีอ่ ยูอ่ าศัย เราจ�าเป็น ต้องพิสจู น์วา่ การออกแบบเหล่านีจ้ ะประสบผล ส�าเร็จและกระตุน้ ความต้องการของตลาดเพือ่ ลดต้นทุนวัสดุลง ส�าหรับภาครัฐ มันเป็นเรือ่ งของ การโน้มน้าวให้พวกเขาเชือ่ ว่าการปรับปรุงอาคาร ด้วยเทคโนโลยีสเี ขียวนัน้ เป็นเรือ่ งทีด่ ”ี อภิชติ อธิบาย นอกจากนี้ อภิชติ ยังกล่าวว่าการเคหะแห่ง ชาติได้เริม่ ลงส�ารวจพืน้ ทีใ่ นระยอง บุรรี มั ย์ และ ปทุมธานี ส�าหรับการก่อสร้างโครงการน�าร่อง ทีพ่ กั อาศัยรายได้ตา�่ ถึงปานกลางทีอ่ อกแบบ ตามมาตรฐานอาคารสีเขียว และหากโครงการ เหล่านีส้ มั ฤทธิผล พวกเขาวางแผนจะใช้การ ออกแบบดังกล่าวส�าหรับโครงการทัง้ หมดใน อนาคต งึ่ เท่านีก้ เ็ พียงพอทีจ่ ะลดต้นทุนวัสดุลง ได้ทวั่ ประเทศ อย่างไรก็ดี การเปลีย่ นมุมมองของ คนอาจเป็นสิง่ ทีย่ ากยิง่ กว่า เพราะผูบ้ ริโภคต้อง เข้าใจถึงคุณค่าของการลงทุนในระยะยาว

เนือ่ งจากในขณะทีต่ น้ ทุนในการก่อสร้าง อาคารสีเขียวอาจดูเหมือนสูงในตอนต้น แต่ใน ระยะยาวจะช่วยประหยัดภาระค่าใช้จา่ ยเรือ่ ง พลังงานจนกระทัง่ คุม้ ทุนในทีส่ ดุ โดยอภิชติ ได้ ยกตัวอย่างประเทศสิงคโปร์ งึ่ มีอาคารทีไ่ ด้รบั การรับรองมาตรฐาน EE เกือบ แห่ง “ในสิงคโปร์ เขามีมาตรฐานอาคารสีเขียวแต่ไม่ ได้เป็นข้อบังคับ คนแค่เรียกร้องให้มกี ารสร้าง อาคารในลักษณะดังกล่าวเอง แต่ทงั้ นี้ สิงคโปร์ ก็มฐี านะทางการเงินดีกว่าบ้านเรา คนของเขา ไม่ตอ้ งกังวลว่าวันพรุง่ นีจ้ ะกินอะไร ขณะทีใ่ น ประเทศไทย ผมเกรงว่าคนส่วนใหญ่นนั้ ต้องแบก รับภาระทางการเงินอืน่ ๆ ทีส่ า� คัญกว่า และไม่คดิ ว่าตัวเองมีกา� ลังมากพอจะจ่ายราคาของอาคาร สีเขียว” สตูดโิ อสถาปนิก Estudio Cavernas นัน้ ก�าลังพยายามสวนกระแสความคิดดังกล่าว โดยสตูดโิ อในต�าบลแม่สอดแห่งนีก้ อ่ ตัง้ โดย สถาปนิกชาวสเปน วน กวยบัส และยาโก น้อง ชายของเขา และมีความช�านาญในการสร้างที่ อยูอ่ าศัยและอาคารใช้สอยส�าหรับชุมชนด้วย งบทีจ่ า� กัด (บางครัง้ ต�า่ ถึง บาท) โดยใช้ วัสดุรไี เคิลและการออกแบบเชิงนวัตกรรมที่ คิดค้นขึน้ มาให้เข้ากับภูมอิ ากาศร้อนชืน้ ของ ประเทศไทยโดยเฉพาะ แม้โครงการดังกล่าวจะ

05

ไม่ได้มกี ารรับรองมาตรฐาน EE (ส�าหรับพวก เขา การพยายามเอาใบรับรองคือความพยายาม อันสูญเปล่า เนือ่ งจากค่าใบรับรองอาจมีราคา สูงกว่าค่าก่อสร้างอาคารหลายเท่าตัว) กระนัน้ เกือบทุกโครงการของอีสตูดโิ อก็นา่ จะได้คะแนน ระดับสูงสุดตามเกณ ป์ ระเมินทัง้ ข้อ โครงการทีพ่ วกเขาภาคภูมใิ จทีส่ ดุ คือ ศูนย์เยาวชนหัวฝาย ศูนย์การเรียนรูท้ ปี่ ระกอบ ด้วยห้องพักจ�านวน ห้อง พืน้ ทีส่ ว่ นกลาง และห้องน�า้ ส�าหรับนักเรียน โครงการดังกล่าว ดัดแปลงจากแปลนบ้านของเ บัสเตียน กอนเตรรัส สถาปนิกชือ่ ดังชาวโคลัมเบีย บนเว็บไ ต์ ทีเ่ ปิดให้สาธารณชนน�าไปใช้ได้ฟรี โดยโครงสร้าง หลักนัน้ ท�าจากไม้ไผ่ งึ่ เป็นวัสดุในท้องถิน่ ปูน เี มนต์ความหนาแน่นต�า่ และไม้สกั เก่า ตัว หลังคานัน้ มุงด้วยล�าต้นยูคาลิปตัสในแนวตัง้ เพือ่ ช่วยระบายอากาศ ก่อนจะปูทบั ด้วยใบอ้อยเพือ่ ปองกันแดดอันร้อนระอุและฝนกระหน�า่ “การน�า วัสดุทแี่ ทบไม่มรี าคามาเปลีย่ นเป็นอาคารทีส่ วย และใช้งานได้จริง คือสิง่ ทีน่ า่ สนใจทีส่ ดุ ส�าหรับ เราในฐานะสถาปนิก” วนกล่าว ศูนย์เยาวชนทีห่ วั ฝายนัน้ ได้รบั ค�าชมจาก นิตยสารด้านสถาปัตยกรรมระดับโลกแทบทุก ฉบับ รวมไปถึง Arch aily esi n Boom และ Architect Ma a ine แม้คา่ ใช้จา่ ยสุทธิในการ

06

Estudiocavernas OPTIMISE | OCTOBER 2018

65

07

08

eemala

The Forestias

ก่อสร้างโครงการจะอยูท่ เี่ พียง 4 บาท ( งึ่ คิดเป็นราว ใน 4 ของราคาทีอ่ ยูอ่ าศัยเฉลีย่ ส�าหรับครัวเรือนทีม่ รี ายได้นอ้ ยในประเทศไทย) แต่ วนเชือ่ ว่าแนวคิดทีใ่ ช้ในการสร้างศูนย์ การเรียนรูแ้ ห่งนีจ้ ะสามารถน�าไปประยุกต์กบั โครงการระดับบนกว่าอย่างรีสอร์ทได้ดว้ ย “งาน ออกแบบในลักษณะนีม้ นั ให้อารมณ์และสัมผัส แบบทีโ่ ครงการอสังหา หลายๆ แห่งมองหาอยูแ่ ล้ว เพียงแต่อาคารแห่งนีถ้ กู ออกแบบให้เข้ากับสภาพ อากาศของประเทศไทยด้วย งึ่ เป็นสิง่ ทีผ่ พู้ ฒ ั นา อสังหาริมทรัพย์ชาวยุโรปส่วนใหญ่มองข้าม แถม คุณยังน�าไปต่อยอดกับวัสดุประเภทอืน่ ๆ ได้อกี ” เขากล่าว การจะท�าให้โครงการทีอ่ ยูอ่ าศัยต่างๆ ในเมือง ได้มาตรฐานอาคารสีเขียวในประเทศไทยนัน้ ส่วน ใหญ่เป็นเรือ่ งของการเปลีย่ นมุมมองของผูบ้ ริโภค และนักพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ โดยเฉพาะเรือ่ ง ต้นทุนในการสร้างอาคารสีเขียวและการใช้งาน “มันต้องมีโครงการใหญ่ๆ สักโครงการทีป่ ระสบ ความส�าเร็จมาเป็นต้นแบบ เดียวเจ้าอืน่ ๆ ก็ตาม มาเอง” ธันณีกล่าว หนึง่ ในโครงการทีอ่ าจช่วยจุดกระแสโครงการ ทีอ่ ยูอ่ าศัยสีเขียวขนาดใหญ่นนั้ คือ The Forestias โครงการอสังหาริมทรัพย์มลู ค่ากว่า หมืน่ ล้าน บาทบนถนนบางนา-ตราด ทีม่ กี า� หนดสร้างเสร็จ ในปี โครงการขนาด 3 ไร่นเี้ ป็นโครงการ ทีอ่ ยูอ่ าศัยขนาดมหึมาแห่งแรกทีจ่ ะประกอบด้วย 66

OPTIMISE | OCTOBER 2018

พืน้ ทีส่ เี ขียวถึง 4 และสิง่ ก่อสร้างทัง้ ส่วนทีพ่ กั อาศัยและส่วนพาณิชย์ในโครงการจะใช้นวัตกรรม สถาปัตยกรรมสีเขียวทีอ่ อกแบบโดยศูนย์วจิ ยั และ พัฒนานวัตกรรมเพือ่ ความยัง่ ยืน โดยธวัชชัยและ ทีเคสตูดโิ อเองได้รบั มอบหมายให้ชว่ ยออกแบบ พืน้ ทีส่ เี ขียวภายในโครงการด้วย “หวังว่าโครงการนี้ จะช่วยเปลีย่ นมุมมองของคนเกีย่ วกับการใช้ชวี ติ ใน เมืองและสิง่ ทีเ่ ขาให้ความส�าคัญ เราอยากปลูกฝัง ความคิดทีว่ า่ พืน้ ทีส่ เี ขียวและเทคโนโลยีทเี่ ป็นมิตร ต่อสิง่ แวดล้อมนัน้ เป็นการลงทุนทีค่ มุ้ ค่าและยัง่ ยืน เราหวังว่ามันจะช่วยสร้างมาตรฐานใหม่ให้กบั โครงการอสังหาริมทรัพย์อนื่ ๆ ในบ้านเรา และเมือ่ โครงการดังกล่าวเสร็จสมบูรณ์ มันจะเปลีย่ น มุมมองทีค่ นภายนอกมีตอ่ ประเทศไทย วันหนึง่ โลกอาจจะมองเราในฐานะประเทศสีเขียวก็เป็นได้” ธวัชชัยกล่าว ดูเหมือนว่าประเทศไทยนัน้ มีความพร้อมอยู่ แล้วหากจ�าเป็นต้องประกาศใช้มาตรการต่างๆ เพือ่ สนับสนุนนวัตกรรมและลดต้นทุนในการก่อสร้าง อาคารสีเขียว และแม้การเปลีย่ นแปลงทัศนคติ ของผูค้ นอาจจะเป็นเรือ่ งยาก แต่อย่างน้อยทีส่ ดุ ประเทศไทยก็กา� ลังเดินหน้าไปในทิศทางทีถ่ กู ต้อง เราอาจไม่สามารถเปลีย่ นทุกอย่างได้ในพริบตา แต่การค่อยๆ ลงมือเปลีย่ นแปลงไปทีละสิง่ ก็อาจ ยกระดับฐานะของประเทศไทยไปสูก่ ารเป็นประเทศ ‘ต้นแบบ’ ของภูมภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ดงั ที่ คาดหวังไว้ในทีส่ ดุ

Essentials

ป่าในกรุง

ถนนสุขาภิบาล กรุงเทพ โทร - 3 - 3

ศูนย์เยาวชนหัวฝาย

พระธาตุพระแดง อ�าเภอแม่สอด เชียงราย Park Ventures Ecoplex ถนนวิทยุ กรุงเทพ โทร - 4- 4 b com ark entures itthayu The Forestias อยสุขมุ วิท ถนนสุขมุ วิท กรุงเทพ โทร

06 รศ. ดร.อภิชิต เทอดโยธิน 07 โรงแรมกี ม าลา อี โ ค รี ส อร์ ท ในภู เ ก็ ต ซึ่ ง ได้ รั บ คํ า ชมท่ ว มท้ น จากต่ า งชาติ 08 โครงการอยู ่ อ าศั ย The Forestias นั้ น มี พื้ น ที่ สี เ ขี ย วถึ ง 40%

LIVING SPACE

OPTIMISE | OCTOBER 2018

67

1

KKP รับ 2 รางวัลจาก MONEY & BANKING AWARDS 2018 จาก วารสารการเงินธนาคาร

กลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร รับ รางวัล จากงาน Money Bankin A ards รางวัล เกียรติยศตลาดเงินตลาดทุนไทย จัดโดยวารสาร การเงินธนาคาร ประกอบด้วย รางวัลเกียรติยศกองทุน ยอดเยีย่ มแห่งปี หรือ Best Mutual Fund o the ear ในกลุม่ กองทุนรวมเพือ่ การเลีย้ งชีพตราสารทุน (RMF E uity) ให้แก่บริษทั หลักทรัพย์จดั การกองทุน ภัทร จ�ากัด และรางวัลบูธสวยงามยอดเยีย่ มจากงาน Money E po กรุงเทพ (ประเภทพืน้ ทีข่ นาด - ตร ม ) ให้แก่ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) ในการนี้ ยุทธพล ลาภละมูล กรรมการ ผูจ้ ดั การ บริษทั หลักทรัพย์จดั การกองทุน ภัทร จ�ากัด ร่วมด้วยมานิตย์ วรรณวานิช ประธานสายเครือข่าย การขายและบริการ และวนกานต์ กาญจนศูนย์ ผูช้ ว่ ยกรรมการผูจ้ ดั การใหญ่ ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) เป็นผูแ้ ทนรับรางวัลจาก ดร สมคิด จาตุศรีพทิ กั ษ์ รองนายกรัฐมนตรี ประธานในพิธี โดย มีสนั ติ วิรยิ ะรังสฤษ ์ ประธานบรรณาธิการ วารสาร การเงินธนาคาร ร่วมแสดงความยินดี งานจัดขึน้ ที่ โรงแรม ดิ แอทธินี โ เทล แบงค็อก เมือ่ เร็วๆ นี้

2

ธนาคารเกียรตินาคิน คว้ารางวัล Power Deal of the Year จากนิตยสาร The Asset

ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) โดยชัยณรงค์ โรจนสินธุ ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ และเอกพันธ์ พรหมประพันธ์ ผู้อา� นวยการ อาวุโส สายสินเชื่อบรรษัท เข้าร่วมรับรางวัล o er eal o the ear จากงาน The Asset Triple A Asia n ra-structure A ards จัด โดย The Asset นิตยสารชั้นน�าที่มีความน่าเชื่อถือในตลาดการเงินและ การลงทุนของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในฐานะที่ธนาคารได้ เป็นผู้จัดหาเงินกู้ (Arran er) และร่วมกับกลุ่มธนาคารพาณิชย์ (กสิกรไทย กรุงศรีอยุธยา และ ูมิโตโม มิต ุย แบงกิ้ง คอร์ปอเรชั่น) ในการสนับสนุนสินเชื่อ วงเงินกู้ระยะยาว จ�านวน พันล้านบาท แก่บริษัท ท็อป เอสพีพี จ�ากัด ทั้งนี้ รางวัลดังกล่าวสะท้อนความพร้อม ในการให้คา� ปรึกษาและระดมทุนอย่างครบวงจรแก่บรรษัทขนาดใหญ่ โดยพิธีมอบรางวัลจัดขึ้นที่โรงแรมโฟร์ ี ั่น ่องกง เมื่อเร็วๆ นี้ 68

OPTIMISE | OCTOBER 2018

THE AGENDA

3

บล.ภัทร รับรางวัล Best Broker in Thailand จากนิตยสาร FinanceAsia เป็นปีที่ 6

บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จ�ากัด (มหาชน) ได้รบั รางวัล Best Broker in Thailand จาก การประกาศผลรางวัล Country A ards or Achievement ทีจ่ ดั ขึน้ โดย FinanceAsia นิตยสารการเงินชัน้ น�าแห่งเอเชีย โดยมีสกุ ติ ติ ตัง้ มณีนมิ ติ ร ผูช้ ว่ ยกรรมการผูจ้ ดั การ ฝาย อ้ื ขาย หลักทรัพย์สถาบัน เป็นผูแ้ ทนบริษทั เข้ารับรางวัล ทัง้ นี้ บล ภัทร ได้รบั รางวัลดังกล่าวเป็นปีท่ี สะท้อนถึงผลการด�าเนินงานทีโ่ ดดเด่นและความเป็นผูน้ า� ในธุรกิจให้บริการนายหน้า อ้ื ขาย หลักทรัพย์และตราสารอนุพนั ธ์แก่ลกู ค้าประเภทสถาบันทัง้ ในประเทศและต่างประเทศ รวมถึง กลุม่ ลูกค้าบุคคลรายใหญ่ภายใต้บริการ ealth Mana ement การประกาศผลรางวัลดังกล่าว จัดขึน้ ทีโ่ รงแรมเดอะริท ์ คาร์ลตัน อ่ งกง เมือ่ เร็วๆ นี้

4

ธนาคารเกียรตินาคิน ร่วมให้บริการบัญชีเงินฝากพื้นฐาน (Basic Banking Account) สนับสนุนให้ประชาชนเข้าถึงบริการ ทางการเงินได้อย่างทั่วถึง

ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) โดย ดร อนุชิต อนุชิตานุกูล ประธานสายพัฒนาระบบงาน ช่องทางขายและผลิตภัณ ์ ร่วมกับธนาคาร พาณิชย์สมาชิกสมาคมธนาคารไทย 3 แห่ง ธนาคารออมสิน และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ ร่วมลงนามในบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ ‘การให้บริการบัญชีเงินฝากเพื่อการเข้าถึงบริการทางการเงินขั้นพื้นฐาน’ (บัญชีเงินฝากพื้นฐาน) ภายใต้แนวคิดการส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนของสังคม เข้าถึงบริการทางการเงินเพื่อความเจริญเติบโตอย่างยั่งยืนของเศรษฐกิจ พิธีลงนามจัดขึ้นภายในงาน Ban kok Sustainable Bankin Forum ที่ธนาคารแห่งประเทศไทย เมื่อเร็วๆ นี้ โดยมีธนาคารเกียรตินาคิน ร่วมออกบูธประชาสัมพันธ์กิจกรรมและบริการด้วย

5

บล.ภัทร ชูปรัชญาการลงทุนผ่านงาน GLEAMING CLAY : The Invaluable Expertise and History in Chinese Porcelain

บริษทั หลักทรัพย์ ภัทร จ�ากัด (มหาชน) โดยกุลนันท์ านไทโว กรรมการผูจ้ ดั การและ หัวหน้าสายงานลูกค้าบุคคล และณฤทธิ โกสาลาทิพย์ ผูช้ ว่ ยกรรมการผูจ้ ดั การและหัวหน้า ฝายทีป่ รึกษาทางการเงินส่วนบุคคล เน้นย�า้ ปรัชญาการลงทุนด้วยองค์ความรูแ้ ละความ ช�านาญภายใต้นยิ าม hilosophy o ealth ผ่านการจัดงานเสวนา G EAM G C A The nvaluable E pertise and History in Chinese orcelain ว่าด้วยคุณค่าของเครือ่ ง กระเบือ้ งกังไสและการสะสมให้กบั ลูกค้ากลุม่ ealth Mana ement โดยได้รบั เกียรติจาก พิมพ์ประไพ พิศาลบุตร ผูเ้ ชีย่ วชาญด้านประวัตศิ าสตร์ไทย-จีน และเจ้าของผลงานหนังสือ กระเบือ้ งถ้วยกะลาแตก และพลพัฒน์ โสภณสกุลรัตน์ ผูเ้ ชีย่ วชาญด้านการประเมินอายุ ของเครือ่ งกระเบือ้ งจีน มาร่วมให้ความรูแ้ ละแลกเปลีย่ นประสบการณ์ โดยงานจัดขึน้ ที่ Financial Hub ของกลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร สาขาเยาวราช เมือ่ เร็วๆ นี้ OPTIMISE | OCTOBER 2018

69

6

ธนาคารเกียรตินาคิน สนับสนุนทางการเงินบ.แคนเซอร์ อลิอันซ์ พัฒนาโรงพยาบาลเฉพาะทางด้านโรคมะเร็ง

ส�ามิตร สกุลวิระ ประธานสายสินเชื่อธุรกิจ ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) และสมพงษ์ ชื่นกิติญานนท์ ประธานกรรมการ บริษัท แคนเ อร์อลิอัน ์ จ�ากัด ร่วมพิธีลงนามสนับสนุนทางการเงินโครงการ พัฒนาและก่อสร้างโรงพยาบาลแคนเ อร์อลิอัน ์ ศรีราชา โดยมีวรวิทย์ สีลภูสิทธิ รองประธานเจ้าหน้าที่บริหารด้านการเงิน บริษัท บิส ิเนสอะไลเม้นท์ จ�ากัด (มหาชน) ในฐานะผู้ถือหุ้นใหญ่ของแคนเ อร์อลิอัน ์ ร่วมแสดงความยินดี ทั้งนี้ โรงพยาบาลแคนเ อร์อลิอัน ์ ศรีราชา เป็น โรงพยาบาลเฉพาะทางด้านการรักษาโรคมะเร็งด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย และมีมาตรฐานการรักษาในระดับสากล ตั้งอยู่ที่ อ ศรีราชา จ ชลบุรี

7

ธนาคารเกียรตินาคิน บ่มเพาะประสบการณ์ทายาทธุรกิจ ร่วมแสดงความยินดีกับ ‘KK.NEXT.GEN’ รุ่น 5

อภินันท์ เกลียวปฏินนท์ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร กลุ่มธุรกิจการ เงินเกียรตินาคินภัทร ร่วมแสดงความยินดีกับทายาทของลูกค้าเงิน ฝากกลุ่ม R OR T ของธนาคารเกียรตินาคิน ในโอกาสส�าเร็จ หลักสูตรการอบรมโครงการ E T GE From Study to Success หลักสูตรพิเศษเพื่อเตรียมความพร้อมทายาทธุรกิจ ึ่งจัด ต่อเนื่องเป็นรุ่นที่ โดยงานจัดขึ้น ณ โรงแรม เรดิสัน บลู พลา า บางกอก เมื่อเร็วๆ นี้

8

กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร สนับสนุนพิธีมอบ รางวัลสมาชิกสหกรณ์ดีเด่น มูลนิธิดวงประทีป ต่อเนื่อง เป็นปีที่ 16

กลุม่ ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร และมูลนิธเิ กียรตินาคิน ให้การ สนับสนุนการด�าเนินงานของสหกรณ์บริการเพือ่ การพัฒนา มูลนิธดิ วง ประทีป ต่อเนือ่ งเป็นปีที่ เป็นเงินจ�านวน บาท โดย ดร ณรงค์ ปรีดานันท์ ผูช้ ว่ ยกรรมการผูจ้ ดั การใหญ่ หัวหน้าส�านักตรวจสอบภายใน ธนาคารเกียรตินาคิน จ�ากัด (มหาชน) เป็นตัวแทนกลุม่ ธุรกิจ เข้าร่วมพิธี มอบรางวัลสมาชิกสหกรณ์ดเี ด่น ปี มอบรางวัลให้กบั สมาชิก สหกรณ์ทอี่ อมอย่างสม�า่ เสมอและช�าระหนีค้ นื ตรงเวลา พร้อมทัง้ น�าทีม วิทยากรให้ความรูพ้ น้ื ฐานทางการเงินให้แก่คณะกรรมการและสมาชิก สหกรณ์เพือ่ ปลูกฝังเรือ่ งการสร้างวินยั การออมเพือ่ ชีวติ ทางการเงินที่ มัน่ คงในอนาคต

70

OPTIMISE | OCTOBER 2018