DAP-AYAN 2015

DAP-AYAN

2 15 MAIKA-47 A NAILIAN A KOMBENSION

GUMIL FILIPINAS ti akem ni gumiliano iti kagimongan dagiti ilokano

ABRIL 17-19, 2015

KANGRUNAAN NGA AGSARITA:

VIRGILIO S. ALMARIO PAMBANSANG ALAGAD NG SINING TAGAPANGULO, KOMISYON SA WIKANG FILIPINO

SALA B, BALAY EXPO CENTRO, ARANETA CENTER, CUBAO, QUEZON CITY PANNAKAYALNAG DAGITI LIBRO • PANNAKAPADAYAW DAGITI NANGABAK KADAGITI PASALIP • PANNAKABALANGAT TI MUTIA • KINNANTAAN • SALSALA • DINNANIWAN • INNADAL • GINNUMIL •

MALACAÑAN PALACE MANILA

BY THE PRESIDENT OF THE PHILIPPINES PROCLAMATION NO. 968

DECLARING THE MONTH OF APRIL OF EVERY YEAR AS “NATIONAL LITERATURE MONTH”

WHEREAS, Section 15, Article XIV of the Constitution states that arts and letters shall enjoy the patronage of the State, and that the State shall conserve, promote, and popularize the nation’s historical and cultural heritage and resources, as well as artistic creations; WHEREAS, Philippine literature, written in different Philippine languages, is associated with the history and the cultural legacy of the State, and must be promoted among Filipinos; WHEREAS, national literature plays an important role in preserving and inspiring the literature of today and in introducing to future generations the Filipino values that we have inherited from our ancestors; WHEREAS, the month of April marks the commemoration of the Francisco “Balagtas” Baltazar Day, and the birth and death anniversaries of literary pillars like Emilio Jacinto, Paciano Rizal, Nick Joaquin, Edith Tiempo, and Bienvenido Lumbera; WHEREAS, the international literary celebrations like the International Children’s Book Day, International Day of the Book or World Book Day, and World Intellectual Property Rights Day are held in April of every year; and WHEREAS, the National Commission for Culture and the Arts (NCCA) and its affiliate agencies, the National Book Development Board, and other concerned stakeholders, support the declaration of the month of April as Buwan ng Panitikang Filipino or National Literature Month.

NOW, THEREFORE, I, BENIGNO S. AQUINO III, President of the Philippines, by virtue of the powers vested in me by law, do hereby declare the month of April as Buwan ng Panitikang Filipino or National Literature Month.

The NCCA and the Komisyon sa Wikang Filipino shall act as lead agencies in the preparation, coordination and implementation of the activities and events relating to the celebration of the National Literature Month.

All departments, agencies, or instrumentalities of the government, including government-owned or-controlled corporations are hereby directed, while non-governmental agencies and the private sector are encouraged, to participate and render assistance to NCCA, the KWF and other concerned agencies.

IN WITNESS WHEREOF, I have hereunto set my hand and caused the seal of the Republic of the Philippines to be affixed.

DONE, in the City of Manila, this 10th day of February in the year of Our Lord, Two Thousand and Fourteen.

By the President: (Sgd.) PAQUITO N. OCHOA, JR.

Executive Secretary

MALACAÑANG

RESIDENCE OF THE PRESIDENT OF THE PHILIPPINES MANILA

BY THE PRESIDENT OF THE PHILIPPINES PROCLAMATION NO. 26 DECLARING THE MONTH OF APRIL 2001 AND EVERY YEAR THEREAFTER AS ILOKANO LITERATURE MONTH WHEREAS, pursuant to Sec. 15, Article XIV of the Constitution, arts and letters shall enjoy the patronage of the State and that the State shall conserve, promote and popularize the nation’s cultural heritage and resources as well as artistic creation.

WHEREAS, Sec. 9 Art. XIV of the Constitution also provides that Congress shall establish a national language commission composed of representative of various regions and disciplines which shall undertake, coordinate and promote researches for the development, propagation and preservation of Filipino and other languages.

WHEREAS, the development of Iluko Literature and the preservation of Ilokano culture are important facets of the Filipino heritage.

WHEREAS, towards this end, the month of April of every year has, in the past, been dedicated to the holding of literary seminar-workshops on Iluko Literature.

NOW, THEREFORE, I, GLORIA MACAPAGAL-ARROYO, President of the Philippines, by virtue of the powers vested in me by law, do hereby declare the month of April 2001 and every year thereafter as Ilokano Literature Month.

IN WITNESS WHEREOF, I have hereunto set my hand and caused the seal of the Republic of the Philippines to be affixed.

Done in the City of Manila, this 16th day of April, in the year of Our Lord, two thousand one.

(Sgd.) GLORIA MACAPAGAL-ARROYO President of the Philippines

By the President:

(Sgd.) RENATO S. DE VILLA Executive Secretary

Republic of the Philippines

Office of the Vice President MESSAGE

I extend my warmest greetings to GUMIL Filipinas as you hold your 47th National Convention.

As the unquestionable dominant group of Northern Philippines, Ilocanos have a lot of things that they can be proud of and write about. From the world-famous Juan Luna, to the late President Ferdinand Marcos, the Ilocano’s capacity for greatness is never in question.

I am glad to see that groups like GUMIL Filipinas are in the forefront of telling the world how gifted and talented the Filipinos are. May your advocacy inspire other ethno-lingustic groups to develop a solid base of great men and women who will contribute to the preservation and promotion of our nation’s unique heritage and in our continued efforts at nation building.

May this year’s gathering be another fruitful one for the Ilocanos and all the Filipinos.

Mabuhay!

JEJOMAR C. BINAY

Coconut Palace, F. Ma. Guerrero St., CCP Complex, Pasay City

Komisyon sa Wikang Filipino ANG PANREHIYON AT ANG PAMBANSANG PANITIKAN ni Virgilio S. Almario Pambansang Alagad ng Sining Tagapangulo, Komisyon sa Wikang Filipino

Baríbarí Dika agunget pári Ta pumukan kamí Ití pabakirda kamí.

WASTO SANA ANG naging bigkas ko sa panambitang ito. Napulot ko ito sa El Folk-lore Filipino (1889) ni Isabelo de los Reyes at ipinaliwanag niyang binibigkas noong pasintabi ng mga ninuno nating Ilokano bago pumulak ng punongkahoy sa gubat. Ang literal daw ibig sabihin ay: “Huwag kang magálit, kaibigan/ dahil pumuputol lang kami/ ayon sa utos sa amin.”

Inihihingi ng pahintulot ang pagputol sa punongkahoy sa inaakalang espiritu ng punongkahoy—ang Mangmangkik—upang hindi ito magálit. Naniniwala diumano ang mga Ilokano na ang Mangmangkik ay anito ng punongkahoy at nagdudulot ito ng malubhang karamdaman kapag pinagálit ng sinuman.

Wala naman akong nais pumutol ng kahit munting sanga sa wika at panitikang Ilokano. Ngunit nais kong makatiyak na walang mangmangkik na magtampo o magkimkim ng samâ ng loob sa aking sasabihin.

Baríbarí

Dika agunget pári…

Ang totoo, ang idinaos nating kumperensiya sa wika at panitikang Ilokano, ang Kur-it Ken Kurditan, ay dapat maging palatandaan ng inaadhikang gampanin at tungkulin ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) para sa kapakanan ng wikang Ilokano at sa lahat ng wikang katutubo sa Filipinas. Kabaligtaran ng orasyong “Barí barí,” wala táyong iniisip na pagpinsala sa wika at panitikan ng Kailokuhan. Sa halip, kung ang panitikan ay isang punongkahoy, sa pamamagitan ng kumperensiyang ito ay ninanais natin na maitampok ang mga katutubong katangian ng panitikang Ilokano, masuri ang posibleng problema na humahadlang sa patuloy nitóng pagyabong, at mapangalagaan ito bílang isang aktibong bahagi ng kulturang pambansa. Ito ang isang malaking tungkulin ng KWF. Pinalalaganap ng KWF ang wikang Filipino bílang wikang pambansa ngunit samantalang inaalagaan ang mga katutubong wika ng Filipinas. Kung susundan ko ang sinimulan kong analohiya mula sa “Barí barí,” maaari nating ituring ang mahigit sandaang wika ng Filipinas bílang isang bundok ng mga punongkahoy at mistulang bantay-gubat ang KWF na may tungkuling alagaan ang bundok ng mga punongkahoy laban sa anumang mapaminsalang puwersa.

Ipinagpapauna ko ito upang sansalain ang baluktot at buktot na saloobin ng mga kaaway ng KWF at Wikang Pambansa na nagpapalaganap ng mga makamandag na propaganda. Una sa lahat ang pangkat na nagsasabing ang paglaganap ng Wikang Pambansa ay katumbas ng pagkamatay ng mga wikang rehiyonal. Binubuo ang pangkating ito ng mga tao na noon pa’y salungat sa naganap na paghirang sa Tagalog bílang batayan ng wikang pambansa at ng mga tao na ang tunay na pagmamahal ay sa Ingles. Binubulag nilá ang taumbayan sa pamamagitan ng kunwa’y pagmamalasakit sa mga wikang

rehiyonal samantalang wala naman siláng ipinapanukalang kahit munting programa upang maisulong ang kapakanan ng kahit isang wikang rehiyonal. Kung mayroon sana, at tunay na kapaki-pakinabang, ay bakâ natulungan pa namin silá at nabigyan ng pondo ng KWF. Ang totoo, naghihintay ngayon ang KWF ng mga proyekto na maaaring tangkilikin dahil totoong kailangan para sa kapakanan ng alinman sa mga katutubong wika ng Filipinas. Tulad ng nasabi ko na, sa ganitong paraan dapat ituring ang kumperensiyang ito bílang senyas at sagisag ng adhika ngayon ng KWF na tipunin ang mga lakas ng mga katutubong wika at panitikan at ihandog na bahagi ng wika at panitikang pambansa.

Hindi magkaaway ang panrehiyon at pambansang wika at panitikan. Sa halip, kailangang maitatag ang nararapat na simbiyotikong pagsasanib ng mga ito upang magkaagapay na umunlad.

Titigan ang dalawang makabuluhang pang-uri na ginamit ko. Una, “simbiyotiko.” Mula ito sa agham ng biyolohiya. Mula sa Griyegong symbios—“magkasámang pamumuhay,” at nahihinggil sa pagtutulungan ng dalawang nilikha sa mundo sapagkat kailangan ng bawat isa ang kabilâ. May naidudulot ang una sa ikalawa na kailangan ng ikalawa at gayundin ang ikalawa sa una na kailangan ng una. Sa gayon, ipanghihinà o maaari ngang ikamatay ng isa ang pagkawala ng kabilâ. Ikalawa, “magkaagapay.” Sa Ingles, parallel. Sa unang malas, nakapagsasarili ang magkabilâng panig. Ngunit hindi ganap kapag itinatag ang kanilang ugnayan sa isa’t isa. Magkahiwalay man, ang dalawang naturang panig ay tila magkatabi at kambal na riles ng tren. Ang tren ang bayan. Hindi makauusad ang tren ng pag-unlad kapag nawala ang isa sa kambal na riles.

Paano nga ba magaganap ang simbiyotiko at magkaagapay na pag-unlad ng panrehiyon at pambansa?

Ang pangunahing simulain ay: Kailangang kailanganin nilá ang isa’t isa. Kailangang maisaloob ng bawat isa na may pakinabang sa kaniya ang kabilâ. Ang ibig sabihin, kailangang matutuhan ng panrehiyon na may pakinabang sa kaniya ang pambansa; at kailangang maunawaan ng pambansa na may pakinabang sa kaniya ang panrehiyon.

Napakautilitaryo ng prinsipyong ito. Ngunit palagay ko’y higit na praktikal na panuntunan sa politika ng wika’t panitikan. Kailangang may gamit ang panrehiyon at ang pambansa sa isa’t isa. Masamâ agad ang datíng sa tainga ng “gamit.”Ngunit masamâ mang pakinggan ang “gamitán” ay nauuwi din ito sa pagmamahalan kapag nagtagal, gaya ng pinatutunayan ng maraming kuwento ng modernong relasyon ngayon—mga pareha ng lalaki at babaeng naglalaro lámang sa simula, nagpapaligsahan, naglalamangan pa nga, ngunit nagwawakas sa tunay at matamis na pag-ibig. Sa larangan ng wika at panitikan, nabubuo ang matalik na ugnayan, palagay ko, sa pamamagitan ng pag-uusap o diyalogo. Sa pamamagitan ng mga sinserong diskusyon upang maitatag ang mga panimulang batayan ng pagkakaisa at saklaw ng pagtutulungan.

Iniisip kong ang kumperensiyang ito ang simula ng malusog na diyalogo ng Ilokano at Filipino. Sa panitikan, marahil, dapat ituring itong unang pormal na pagtatagpo ng GUMIL at UMPIL. Kayâ nakasalalay sa uri at antas ng diskusyon sa kumperensiyang ito ang susunod na mga pagtatagpo ng Ilokano at Filipino sa ibang magkatulong na proyektong pangwika at pampanitikan. Ang proyekto ay hindi dapat maging proyekto ng isa ngunit nakasandig sa kabilâ. Hindi. Kapag ganoon ang proyekto, magiging dependent ang isa sa kabilâ at magiging dominante ang isang panig. Sa halip, bawat proyektong mapagkasunduan ay dapat na bunga ng magkatulong na pag-iisip at itataguyod sa pamamagitan ng pantay na uri ng partipisasyon ng mga panig. Sa wakas ng magaganap na mga diyalogo, mahalagang mabuwag kung hindi man maglaho ang mga pader na nagpapatingkad ngayon sa kaibhan ng panrehiyon at ng pambansa.

Mawawala ang mga hadlang laban sa pagkakaisa. Magiging matalik na bahagi ng pambansa ang panrehiyon samantalang aktibong lumalahok ang panrehiyon sa mga mithiing pambansa.

Isang makabuluhang proyekto tungo sa higit na matibay na pagkakaisa ang paglingon sa kasaysayan. Ang paglingon sa kasaysayan nang may oryentasyon at pananaw na makabayan. Bakit?

Dahil marami sa mga prehuwisyo natin laban sa isa’t isa ay itinanim sa ating puso’t isip ng kasaysayang kolonyal. Tinitingnan ng mga Tagalog ang mga Ilokano na kuripot. Tinitingnan naman ng mga Ilokano ang mga Tagalog na lustay. Maaaring totoo; maaaring hindi. Ngunit ang ganitong masamâng pagkakilála natin sa isa’t isa ay dinilig ng kolonyalismo. Inalagaan ito sa tulong ng mga sermon at akdang makasimbahan, at kayâ pagkatapos ng tatlong siglo ay yumabong sa loob ng ating puso’t isip na tila makamandag na serpiyenteng ipinantutuklaw natin sa isa’t isa kapag nagkaharap sa negosyo, sa politika, sa paaralan, sa

anumang paligsahan at kahit sa basketbol. Hindi táyo ganap na magkaisa dahil sa namána nating baluktot na pagtingin laban sa isa’t isa.

Kayâ hindi maaaring basta lilingon táyo sa nakalipas. Makikita lámang natin ang alam na natin at ang lahat ng masamâ laban sa atin. Kailangan ang paglingon sa kasaysayan nang may oryentasyon at pananaw na makabayan. Ito ang ibig sabihin ni Isabelo de los Reyes noong 1889 at isulat niyang:

Bilang panimula ay maaari kong ipahayag na ang mga Ilokano ay isang

lahing ibang-iba sa mga Tagalog, dahil may mga pagkakaiba silá sa

isa’t isa na sa maraming pagkakataón ay madalî kong napapansin upang

ibukod ang isa sa kabilâ. Subalit pagkaraan kong maingat na pag-aralan

ang mga kaugalian, mga pamahiin, at mga tradisyon ng iba’t ibang bayan

ay nagbago ang aking pagtingin.

Bakit “nagbago ang (kaniyang) pagtingin”? May dalawang ibig sabihin ang “pagbabago” ng pagtingin ni I. de los Reyes. Sa isang bandá, may higit na malalim siyáng natuklasan hinggil sa mga Filipino nang magtipon siyá at magsuri ng mga alamat, kuwentong-bayan, karunungang-bayan, awiting-bayan, atbpang tinawag niyang “folk-lore Filipino.” Lumalim ang kaniyang mga paraan ng paghahambing. Higit na malalim kaysa nauna niyang paghahanap ng pagkakaiba ng Ilokano at ng Tagalog, o ng Bisaya at ng Kapampangan. Nakaigpaw at nakawala sa ipinamána ng kolonyalismo na kultura ng mga prehuwisyo at mapangmaliit na tingin natin sa ating sarili at sa mga kapuwa natin Filipino. Ang mga prehuwisyong inihasik sa ating utak ng mga kolonyalista upang manatili táyong magkakahiwalay, upang manatili táyong nagtatayô ng mga bakod at hanggahan laban sa isa’t isa, at upang manatili táyong mabubuting sákop ng mga dayuhan.

Sa kaniyang aklat na El Folk-lore Filipino ay naghahambing pa rin si I. de los Reyes. Ngunit upang tuklasin ang mga pagkakahawig ng Ilokano at ng Tagalog. Marami siláng magkatulad na pamahiin.

Halimbawa, ipinagbabawal sa Kailukuhan at Katagalugan ang pagsipol kung gabi dahil pinaniniwalaang umaakit ito ng masamâng espiritu. Naiinsulto kapuwa ang Ilokano at ang Tagalog kapag tinawag na “biktima ng kidlat.” Ang totoo, pinaniniwalaan sa buong Filipinas ang kapangyarihan ng anting-anting.

Pinaniniwalaan sa buong Filipinas ang lakas ng dasal para umulan o para umaraw.

Kung tititigan din ang pamagat ng libro ni I. de los Reyes, El Folk-lore Filipino, ginamit niya ang “Filipino” upang sumaklaw sa kabuuan ng mga nilikom niyang mga pamahiin, kaugalian, at panitikangbayan. Tinutukoy niya ang mga ito mulang Vigan o mulang Malabon, mulang Pampanga o mulang Maynila.

Ngunit ibig niyang ipatangkilik ang mga ito na mga bahagi ng tinatawag niyang “Filipino”—mga piraso ng folklore mula sa bansang Filipinas.

Sa puntong ito, nais kong banggitin ang ikalawang paraan ng pagbása sa kaniyang “pagbabago” ng paningin. Ang kaniyang pangongolekta ng folklore Filipino ay hindi bunga ng personal na hilig magtatag ng isang artsibo ng lumang kaisipan. Hindi rin dahil nais niyang lumahok sa trabaho ng mga nabása niyang folklorista sa Espanya. [Naging kaibigan pa niya at kapalitan ng impormasyon ang ilan.] Sa halip, itinuring niya itong isang malaking tungkulin sa bayan. Para sa kaniya, ang pagbuo ng malawakang kaalaman hinggil sa nakaraan ay isang gawain ng sinumang may “pag-ibig sa bayan.” Sa kaniyang sariling wika: “Todo esto de sacado á relucir, porque para mi, el peor de los hombres es el infeliz que no esté dotado ese sentimento noble y sagrado que llaman patriotismo.” (Lahat ng ito ay sinikap kong bigyan ng liwanag, sapagkat naniniwala ako na ang pinakapangit sa lahat ng tao ay si kawawa na hindi man lámang natalsikan nitóng marangal at sagradong damdamin at tinatawag na patriyotismo.) Inamin niya, nagsimula siyáng walang alam kundi ang nagisnan niyang Ilokano. Ngunit dahil sa naturang makabayang damdamin ay nagsikap siyang buuin ang Filipino.

Ang tungkulin noon ni I. de los Reyes ang dapat nating isapuso ngayon sa paglingon natin at pagsusuri sa ating kasaysayan. Hanapin natin ang magbubuklod, hindi ang magbubukod sa atin sa isa’t isa. Hanapin ang iba’t iba ngunit hindi upang manatiling magkakaiba kundi upang bigkisin ng pagkakaisa.

Payamanin natin ang panrehiyon dahil nais nating umambag sa pambansa. Tandaan natin at laging maging patnubay ang dakilang wika ni I. de los Reyes: “Todo esto de sacado á relucir, porque para mi, el peor de los hombres es el infeliz que no esté dotado ese sentimento noble y sagrado que llaman patriotismo.” Lahat ng ito ay sinikap kong bigyan ng liwanag, sapagkat naniniwala ako na ang pinakapangit sa lahat ng tao ay si kawawa na hindi man lámang natalsikan nitóng marangal at sagradong damdamin at tinatawag na patriyotismo.

National Tobacco Administration

MENSAHE

Kablaawak dagiti naalibtak ken mararaem nga opisial ken kameng ti GUMIL FILIPINAS, Inc. (Gunglo dagiti Mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken iti abroad) iti daytoy a pannakaangay ti Maika-47 nga Anibersario ken Tinawen a Nailian a Kombension ti gunglo.

Mabigbig ti dakkel nga akem dagiti mannurat a mangrikna iti mapaspasamak iti aglawlawtayo, karaman ti ar-aramiden ti gobiernotayo, ken mangipeksa iti dayta a rikna babaen dagiti sinurat tapno adda pagiinnadalan, pagpampanunotan ken paglinglingayan dagiti kakailianyo a makabasa. Dagitoy a kapadasan ti mangbukel iti nabaknang a pakasaritaan ken napudno a karirikna ti bukodtayo a lugar.

Ammok nga addan nabukel a natibker a relasion iti nagbaetan ti National Tobacco Administration, a mangibagi kadagiti agmulmula iti tabako, ken dagiti mannurat nga Ilokano. Adu dagiti mannurat nga Ilokano a patanor dagiti lugar nga agmulmula iti Birhinia iti Kailokuan, ket adda ngarud dagiti aggapu iti kameng dagiti pamilia a nagsadag ken nangnamnama met iti industria ti tabako. Ket agingga ita, agtultuloy a ti panagmula ti Birhinia a tabako ti maysa kadagiti kadakkelan nga industria ni Ilokano. Patiek a saan a naputed dayta a relasion.

Mangnamnamakayo ngarud nga agtultuloy ti panangsuporta ti ahensia kadagiti gannuat dagiti mannurat nga Ilokano para iti pannakapadur-as ti literatura ti Kailokuan.

Agbiag ti GUMIL Filipinas!

EDGARDO D. ZARAGOZA Administrator

GUMIL Filipinas

MENSAHE

Napigsa, natibker, naandur, nalangto.

Kurang dagitoy a pangiladawan iti GUMIL Filipinas kas organisasion no idasig kadagiti dadduma nga ammotayo nga asosasion.

Iti agarup gudua’t siglo a pannakibalbalubalna kadagiti saplit ken allawig ti pannubok, natalged nga ipetteng, wen, natibker pay laeng dagiti naitunek a pundasion ti GUMIL Filipinas. Nakulagtit pay latta dagiti tadekna.

Narangpaya dagiti sangana ken agtultuloy a bumunbun-as ken agsalumpayak dagiti sagibsibna. Ngamin, addakayo, adukayo, adutayo a mangipatpateg, mangtartaripato, mangbisbisibis ken mangsapsappuyot tapno agtalinaed a nalangto.

Ngem di kunaen a di nagsagaba ken agsagsagaba pay laeng kadagiti agsasallupang a dillaw, ublag ken dadduma pay a pannubok. Ngem naanduranna dagitoy.

Rambakantayo manen ti tinawen a tradision. Agtataripnong manen dagiti annak ni Bucaneg. Iti daytoy maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas, pabaruentayo, patibkerentayo, pairutantayo koma latta ti patapat ti panagkaykaysa.

Sipapakumbabakami a mangikurno iti kinanumo dagiti sagana ti panagsangaili.

A mabalin nga agkamtud ket di bumurong a rumsua dagiti dillaw. Ngem ammomi a maawatanyo dagitoy a pagkurangan ta maymaysatayo a bukel.

Agraragsaktayo ngarud. Sulnitantayo dagiti awang. Punuantayo dagiti pagkamtudan. Wen, naragsak nga isasangbay! Agbiag ti GUMIL!

ARTHUR P. URATA, SR. Presidente

National Commission for Culture and the Arts

MENSAHE

Maysa manen daytoy nga addang iti napnuan gagar ken pasnek a panangigannuat dagiti opisial ti GUMIL Filipinas iti pannakasilmut ti bara ken pinnateg iti tumunggal maysa babaen ti intayo amin panagatendar iti Maika- 47 a Nailian a Kombension ti Gunglo a maangay iti Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City inton Abril 17-19, 2015.

Babaen iti tema a “Ti Akem ni Gumiliano iti Gimong Dagiti Ilokano,� ipamatmatna a ni Mannurat ket naindaklan ti akemna iti pannakasakab ti agtultuloy a wagas ti kinasayaat ken imbag iti kagimongantayo. Kasta pay a ni Ilokano a mannurat, ipasagepsepna iti panunot, iti puso ken iti rikna dagiti kakailianna a mangipateg iti Lengguahe Ilokano ken iti Literatura Ilokana babaen kadagiti sinurat a napno iti nabaknang a kultura ken tradisiontayo nga Ilokano.

Gapu ngarud amin dagitoy a ramen nga intayo ipapuso iti riknatayo, awan ti gapuna a di agrang-ay ti bukodtayo a literatura ken kasta pay nga umno iti intayo panagkakadua a mangisekkad iti nabilbileg nga irarang-ay ti GUMIL Filipinas ken datayo amin a mannurat ken mangipatpateg iti bukodtayo a literatura.

Agbiag ti GUMIL FILIPINAS! Agbiag ti Literatura Ilokana!

ELIZABETH MADARANG-RAQUEL Coordinator for Northern Luzon

NCCA - National Committee on Literary Arts

VISION Empowering Leaders and Transforming Communities for Nation-building

MISSION Build capacities of Gerry Roxas Leadership Awardees (GRLAs) through scholarships, formation, mentoring and internship Engage citizen volunteers and local governments in alternative dispute resolution (ADR) for promotion of community peace Promote sustainable and broad-based development approaches through partnership with public and private institutions Assist communities in improving their quality of life through facilitating access to basic services and good governance

PROGRAMS Leadership Development Barangay Justice Community Outreach Governance Philippine-American Fund

contact Ma. Rosamund R. Parado, Executive Director 11/F Aurora Tower, Araneta Center, Quezon City 1109 Tel/Fax: (632) 421.4006 Email: grfadmin@gerryroxasfoundation.org Web: www.gerryroxasfoundation.org

GUMIL Cagayan

Gunglo dagiti Mannurat nga Ilokano iti Cagayan Information Technology Hub, Cagayan State University Centro 02, Sanchez Mira, 3518 Cagayan E-mail Address: salacnib@yahoo.com Contact Number: 09182149330

Freddie P. Masuli President Vilmer V. Viloria Vice–President Johmar R. Alvarez Secretary

Freddie

Vilmer

Johmar

Jobert

Jobert M. Pacnis Treasurer Eva A. Mendoza Auditor

Eva

Derick

Roy

Rolando

Derick Thor Yabes Business Manager Roy V. Aragon PIO Board of Directors Francisco de la Cruz Ferdinand N. Cortez Bobby Luczon Dexter M. Fabito Raquelito Cenal Ronnie A. Aguinaldo Rolando A. Seguro, Jr. Edison Tobias Arthur P. Urata, Ex-officio Advisers Antonio PN. Urata Atty. Jessie Usita Atty. Eder Urata Dionisio S. Bulong Alex Yadao Ariel S. Tabag Gen. Rodrigo P. De Gracia

Bobby

Nabunga a Maika-47 a Nailian a GUMIL Filipinas Kombension!

Raquelito

Dexter

Edison

Francisco

Jessie

Diony

Ferdinand

Ronnie

Arthur

Tony

Ariel

Alex

Gunglo dagiti Mannurat nga Ilokano iti Ilocos Norte (Ilokano Writers Association of Ilocos Norte)

Brgy. 3, Hernando St., Laoag City Tel. No.: 770-5249 Mobile: 09175588715 / 09999927179 E-mail: gumililocosnorte@yahoo.com / elimraquel@yahoo.com

Kablaaw iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas manipud kadagiti Opisiales ken Kamkameng ti GUMIL Ilocos Norte ELIZABETH MADARANG-RAQUEL, President MARIO T. TEJADA, Vice President ROSARIO A. BINGAYEN, Secretary AVELINA FE. C. CAMACHO, Treasurer LEILANIE ADRIANO, Auditor RENATO A. TAYLAN, RODOLFO GUITTAP, Business Managers ROWENA T. NEFANGUI, Press Relations Officer Board of Directors: JORGE PLACIDO, ELMA SANTOS, SALVACION ALBANO, EFREN INOCENCIO, JOEL B. MANUEL, AGILBERTO ACIO, REYNALDO E. ANDRES, WILLIAM LABTIS, GUILLERMO CONCEPCION, MILAGROS SAGADRACA, AILEEN RAMBAUD Advisers: CLES B. RAMBAUD, GLADYS M. MENOR, MARLENE TOLENTINO, SEVERINO PABLO, DR. FRANCISCA CALUYA, DR. NORMA FERNANDO Consultants: HON. ROSARIO C. GO, DR. ANUNCIACION D. PAGDILAO, DR. CECILIA P. ARIBUABO, MADAM MARY ANG Spiritual Adviser: REV. FR. RAMON DANILO R. LAEDA Legal Advisers: ATTY. WINDELL D. CHUA, ATTY. JUAN CONRADO A. RESPICIO II School Chapters: MMSU-CE/INNHS/DSAMNHS

RFAAFIL REYNALD F. ANTONIO AWARDS FOR ILUKO LITERATURE 11TH A.N.A.K. TI RFAAFIL (2015)

Dagiti agdadamo a mannurat a maikkan iti sertipiko ti A.N.A.K. ti RFAAFIL: Ronnie E. Aguinaldo (GUMIL Cagayan), Roselyn C. Campano (GUMIL Cagayan), Godfrey T. Dancel (GUMIL Metro Manila), Ryan A. Dulig (GUMIL Ilocos Norte) ken Anna Liza M. Gaspar (GUMIL Metro Manila).

Agyamankami kadagiti naayat nga esponsor. Isuda da: Rizal Fernandez, Jocelyn Juan, Tasha Marie Olinger, Agustin DC. Rubin ken Rodel Viado. Saan nga agballigi daytoy a proyekto no awankayo nga esponsor. Agbiagkayo!

Silulukat ti RFAAFIL kadagiti naayat a tumulong iti daytoy a proyekto.

“Kablaawanmi amin dagiti delegado iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas.”

13TH RFAAFIL (2014-2015)

Maragsakankami a mangipakaammo a mangiwayat ti RFAAFIL iti bukodna nga awarding inton Hulio 2015 tapno th nawaya ken ad-adda a makalangen ken maam-ammomi a naimbag dagiti mannurat a mapadayawan iti 13 RFAAFIL. Maipakaammonto kadagitoy ti lugar ken eksakto a petsa ti awarding. Nupay kasta, kas naipakadawyan, suportaran latta ti RFAAFIL ti GUMIL Filipinas babaen ti A.N.A.K. TI RFAAFIL. th

Mairamanto pay a mapadayawan iti daytoy a pasken dagiti napili a sarita ken daniw iti 12 RFAAFIL Reader’s Choice Award.

KUNA DAGITI UBBING ITI PILIDA A SARITA KEN DANIW ITI 12TH RFAAFIL READER’S CHOICE

Kayatak unay ti sarita a napauluan ti “Maya, Maya, Apay a Naladawka?” ta namayat a basaen dagiti sao dagiti paset ti bagi. Gapu iti sarita, nasursurok nga ipateg dagiti paset ti bagik, ti agtulnog, agselfie kas ken Maya tapno ipatulodko ken papa idiay Riyadh, ken kangrunaanna ti agkararag. – JOYOUS JADE L. SARMA, 7 – Isca Elementary School – Isca, Gonzaga, Cagayan.

Napintas ti estoria a “Ti Palali” isu a nagustuak. Wen ta ngamin, adda sursuro a mapidut dagiti ubbing a kas kaniak a di agim-imut. Ti palali a dati a nasam-it ti bungana, nagbalin a naalsem ta nadusa. Isu a madi ti agaramid iti saan a naimbag ta matiklonto met laeng. – LJ Harvey Agbayani, 10 – RJ Dama Christian Academy – San Jose, Gonzaga, Cagayan.

Ti “Ti Baboy ken Ti Buaya” ti nagustuak a daniw ta ilawlawagna no ania ti pork barrel kadagiti ubbing nga agbasbasa. Simple ken nalaka laeng a maawatan. Naawatak daytoy nga isyu kadagiti opisialtayo iti gobierno. – JASPER KENT L. INES, 11 – Gonzaga South Central – Smart, Gonzaga, Cagayan.

Napilik ti daniw a “Dagiti Nakaskasdaaw a Parsua ti Dios” ta naidumduma. Ipakita daytoy a daniw dagiti nakakaskasdaaw a parsua ni Apo Dios a nasken a pagyamanantayo iti inaldaw. Inikkannatayo ni Apo iti adu a sagut ken maysa a paraiso. – DARWIN F. LORENZO, 12 – Sta. Ana Fishery National High School – Sta. Ana, Cagayan.

www.rfaafil.com The 1st Ilocano Website for Short Story and Poetry Writing Contest

Alex Vicente Yadao Literary Foundation Libertad, Abulug, Cagayan | Flushing, New York 11358 USA alviya.foundation@gmail.com

Nabara a kablaaw iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas!

Sapay la koma ta mataginayon ti kinatibker ken kinaandur ti organisasiontayo ket agtuloy a maikasaba ti kinapateg ti ingungotentayo a Literatura.

Agbiag ti GUMIL Filipinas!

ALEX VICENTE YADAO

Presidente

DAP-AYAN 2015

Maika-47 a Nailian a Kombension ti GUMIL Filipinas Abril 17-19, 2015 Sala B, Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City

Sangailien ti GUMIL Metro Manila iti pannakitinnulong ti National Commission for Culture and the Arts (NCCA), Gerry Roxas Foundation, ken ti Manila Bulletin Publishing Corp.

Tema: Ti Akem ni Gumiliano iti Kagimongan Dagiti Ilokano Kangrunaan nga Agsarita: VIRGILIO S. ALMARIO

Pambansang Alagad ng Sining

Pangulo, Komisyon sa Wikang Filipino

UMUNA NGA ALDAW, 17 Abril 2015 3:00-7:00 PM Panagsangpet Dagiti Delegado 7:00-8:00 Panagrehistro 8:00-10:00 Panagiinniliw

Mangiturong: Vilmer V. Viloria ken Reynaldo E. Andres MAIKADUA NGA ALDAW, 18 Abril 2015 8:00-8:30 AM Panagrehistro 8:30 Panglukat a Programa

Dallot a Kararag —Benn A. Cabacungan GUMIL Aweng —Honor Blanco Cabie

Palagip iti Pannakaiwayat ti Kombension —Ariel S. Tabag

Panangpasangbay Kadagiti Delegado ken Bitla ti Presidente —Arthur P. Urata, Sr.

Pangliwliwa a Bilang —Luce Melegrito Samiweng Ilokano —Ludilyn Ely F. Bravo / Mercy Vergara-Yabes 9:00 Pammasangbay a Bitla —Judy A. Roxas 9:30

Mangyam-ammo iti Kangrunaan a Sangaili —Anna Liza M. Gaspar

Bitla ti Kangrunaan a Sangaili —Virgilio S. Almario, National Artist for Literature

MANGITURONG: Vilmer V. Viloria ken Estela Bisquera-Guerrero

10:00

Pannakainaw ti Sirmata Para iti Kurditan Dagiti Ilokano —Juan S.P. Hidalgo, Jr.,

10:30

Pannakalukat ti Urna Para iti Mutia ti GUMIL Filipinas Mangiturong: Eden C. Bulong

10:30-12:00

Umuna a Taripnong: Ni Mannurat nga Ilokano iti Siudad ken iti Away Agsarita: Martin T. Rochina, Elizabeth Madarang-Raquel Mangiturong: Eliseo B. Contillo, Sr.

12:00-1:00 PM Pangngaldaw 1:00-1:30 National Book Development Board (NBDB)

ken ti Pannakapapigsa ti Panagipablaak Kadagiti Rehion —NBDB Executive Director Graciela Cayton 1:30-4:00

Maikadua a Taripnong: Ni Mannurat nga Ilokano iti Tanap ken iti Ilokos Panelist: Edilberto H. Angco, Freddie Pa. Masuli, Djuna R. Alcantara, Fernando B. Sanchez Mangiturong: Mario T. Tejada

4:00-4:30

Panagbilang iti Gatad ti Kuarta Dagiti Kandidata Mangiturong: Eden C. Bulong

4:00-6:00

Maikatlo a Taripnong: Ni Mannurat nga Ilokano iti Ballasiw-Taaw Panelist: Rizal Fernandez, Arnold C. Baxa, Analyn S. Domingo Mangiturong: Vilmer V. Viloria

4:30-7:00

Umuna a Workshop: Literatura a Para Ubbing Mangiwanwan: Johmar R. Alvarez ken Aileen R. Rambaud

7:00-7:30

Pangrabii

8:00-10:00

RABII TI KANNAWIDAN

Kararag —Simeon C. Berroy

Pannakayalnag Dagiti Libro —Ariel S. Tabag

Panagsapata Dagiti Baro a Kameng ti GUMIL Filipinas —Arthur P. Urata, Sr.

Pannakayawat ti Premio Dagiti Nangabak Kadagiti Pasalip iti Panagsuratan —Ariel S. Tabag

Lunglung-ay ni Ilokano —Gumiliano ken Gumiliana Dallot —Mario T. Tejada ken Avelina Fe Camacho

Samiweng ni Ilokano —Ludilyn Ely F. Bravo

Bitla ti Naisangsangayan a Bisita —Hon. Edgardo D. Zaragoza

Administrator, National Tobacco Administration

Pannakabalangat Dagiti Mutia Tapat Kadagiti Mutia —Michael S. Naidas Pammadayaw iti Mutia ti GUMIL —Eliseo B. Contillo, Sr.

Pannakapadayaw Dagiti Naisangsangayan a Mannurat (Pedro Bucaneg ken Leona Florentino Awards) —Arthur P. Urata, Sr.

MANGITURONG: Eliseo B. Contillo ken Aileen R. Rambaud

MAIKATLO NGA ALDAW, 19 Abril 2015 7:30-8:00 AM Panagrehistro

Panagipila iti Kandidatura iti GUMIL Filipinas 8:00-10:00

Maikapat a Taripnong: Mag-an Dagiti Mannurat nga Ilokano?

Panelist: Villamor C. Visaya, Jr., Joey Guzman, John B. Buhay, Estela Bisquera-Guerrero Mangiturong: Freddie Pa. Masuli

10:00-12:00

Maikadua a Workshop: Literatura a Para Agtutubo (Young Adult) Mangiwanwan: Sherma E. Benosa ken Mighty C. Rasing

12:00-1:00 PM Pangngaldaw 1:00-3:00

Panagtitipon Dagiti Amin a Kameng ti GUMIL Filipinas Panagreport ti Presidente —Arthur P. Urata, Sr. Panagreport ti Tesorera —Eden C. Bulong Mangiturong: Mario T. Tejada

3:00-5:00 Eleksion ti GUMIL Filipinas Panagbotos

Pannakaideklara ken Panagsapata Dagiti Baro nga Opisial

Mangiturong: Honor Blanco Cabie, Baldovino Ab. Valdez ken Elizabeth M. Raquel 5:00

Panagala Kadagiti Pakalaglagipan a Ladawan ken Panagpipinnakada

DAP-AYAN 2015

Ti Maika-47 a Nailian a Kombension ti GUMIL Filipinas DAGITI KOMITE PARA ITI DAYTOY A KOMBENSION MANGITURONG: Ariel S. Tabag • Sherma E. Benosa • Arthur P. Urata, Sr.

PANAGREHISTRO Eden C. Bulong Anna Liza M. Gaspar Martin T. Rochina Faye Flores-Melegrito Roy V. Aragon Sherma E. Benosa Josefina Dilan MANGITURONG ITI PROGRAMA Ariel S. Tabag Sherma E. Benosa Neyo Mario E. Valdez Freddie Pa. Masuli Estela Bisquera-Guerrero Eliseo B. Contillo Mighty C. Rasing PAKALAGLAGIPAN A MAGASIN KEN PANAGIRAKURAK Roy V. Aragon Neyo Mario E. Valdez Angelo “Eloy” Padua Eliseo B. Contillo Juan Al. Asuncion Cles B. Rambaud Ma. Rose A. Cabie

PAMMADAYAW Cles B. Rambaud Rhea D. Berroy Aileen B. Serrano Jake F. Ilac Faye Flores-Melegrito Roy V. Aragon Eliseo B. Contillo

TARAON Aileen B. Serrano Eden C. Bulong Dr. Zita N. Fagaragan Leo S. Fagaragan Benn Cabacungan Vincent Cab. Berroy Leodivico P. Masuli

PANAGIDOKUMENTO Sherma E. Benosa Mighty C. Rasing Roy V. Aragon Aileen B. Serrano Anna Liza M. Gaspar Eden C. Bulong Michael S. Naidas

TRANSPORTASION Mark Anthony Ganotice Mighty C. Rasing Vilmer V. Viloria Angelo “Eloy” Padua Rex T. Aquino Rolando D. Melegrito Godfrey T. Dancel

PISIKAL NGA URNOS KEN TARABAY A TEKNIKAL Mighty C. Rasing Anna Liza M. Gaspar Roy V. Aragon Aileen B. Serrano Marcelino Francisco D. Santos Leodivico P. Masuli Fidel L. Sambaoa AKOMODASION Anna Liza M. Gaspar Faye Flores-Melegrito Rhea D. Berroy Eden C. Bulong Neyo Mario E. Valdez Jake F. Ilac Simeon C. Berroy

MUTIA TI GUMIL 2015 Eden C. Bulong Ma. Rose A. Cabie Dr. Zita N. Fagaragan Aileen Serrano Marina T. Macabunga KOMITE TI ELEKSION 2015 (GF COMELEC) Honor Blanco Cabie Baldovino Ab. Valdez Elizabeth M. Raquel

Nailian a Samiweng ti Filipinas

GUMIL Aweng

O Filipinas, anak-init ti daya Gil-ayab puso, ay-ayatendaka.

I O pluma ti pagilian Mannurat Kailokuan Utek ni Ilokano Raniag a pagsilawan Biag ken literatura Isip ken parmata Iruknoymi a gupit kenka Literatura Ilokana

Ili nasantuan, taeng dagiti bannuar Dimi ipalubos nga irurumendaka.

Dagiti langitmo ken ul-ulep, Bantay, turod ken baybay, Masirpatmit’ lawag Mariknamit’ ngayed ti wayawaya.

Wagayway initmo ken bitbituen Rayraydat’ patpatgen; Dinto nga aglidem iti gagem Dagiti mangirurumen.

Pintas daga ni ayat pagilian a naraniag ­­Barukongmot’ pagkamanganmi; Ngem nadaydayawkam’

a madusa ken matay No dayawmot’ inda idadanes Patarus ni Pelagio A. Alcantara

II GUMIL, GUMIL Nagsaway a darang GUMIL, GUMIL Gil-ayab nagparang Agbiag, agbiag A timek ti Kailokuan Mannurat pagtamdan Binnatogna dinto maumag Samiweng Samtoy agsaknap (Uliten ti II) Lirika ken melodia: Pelagio A. Alcantara Notasion: Anselmo Pelayre

DAP-AYAN 2015 Program and Souvenir magazine

Roy V. Aragon Editor Angelo “Eloy” Padua, Leonardo S. Fagaragan, Simeon c. berroy Staff Ariel S. Tabag Consultant Dap-ayan 2015. Iti maika-47 a nailian a kombension ti GUMIL Filipinas, ti gunglo dagiti mannurat nga Ilokano iti Filipinas ken ballasiw-taaw, babaen ti tema a “Ti Akem ni Gumiliano iti Kagimongan Dagiti Ilokano”, ipalnaad ti logo ti panagkaykaysa dagiti Gumiliano a mangipatungpal kadagiti akemda para kadagiti Ilokano, babaen ti nainkabsatan ken manakman a panagpapatang.

Kablaaw kadagiti Pedro Bucaneg ken Leona Florentino Awardees 2015!

DONEL B. PACIS, 2015 PEDRO

BUCANEG AWARDEE. Tubo iti Vintar, Ilocos Norte; mabigbig a nangiruangan iti baro a langa ti sarita iti Ilokano, nangruna iti babaen ti premiado a saritana nga “Ikkis iti Barukong.” Uray dagiti adu a daniwna iti Ilokano, a rimmuar kangrunaanna iti Bannawag, impakitana ti sabali a panagabelna kadagiti balikas a nakayuritan ti naiduma a panangkitana iti lubong tapno ad-adda pay a raemen ken awaten ti agbasbasa ti lubong a paggargarawanna. Kaaduanna pay kadagiti daniwna ti nagramut iti bukodna nga ili ken iti kina-Ilokano-na. Babaen pay dagiti sinuratna iti sabali a lengguahe (Ingles) a rimmuar iti Solidarity, Free Press ken Graphic, impamatmatna iti nailian a literatura ti kinatadem ti panagut-utek ni mannurat nga Ilokano.

Mairaman kadagiti pammadayaw a naawatna iti panagsuratan ti pannakagun-odna iti Umuna a Gunggona, Salip iti Sarita ti Bannawag babaen ti “Ikkis iti Barukong,” First Prize, Philippine Constitution Essay Writing Contest; First Prize Winner iti Ina Coolbirth Poetry Contest iti San Francisco, ken agpada a First Prize iti salip iti sarita ken daniw nga inesponsoran ti Foster City Literary Contest iti California a pagnaedanna iti agdama.

Congrats, GUMIL!

ANGELO “Eloy” PADUA FAMAS President, 2013-2015

LINDA

T.

LINGBAOAN,

2015 LEONA FLORENTINO AWARDEE. Tubo iti Dumayco, Peñarrubia, Abra. Umuna ken, agingga ita, kakaisuna a babai a nagbalin a kameng ti Bannawag. Malaglagipto dagiti adu a daniw ken saritana a nangibudianna iti kinabileg dagiti babbai, ken iti panangarakupna iti lengguahe nga Ilokano tapno laeng maipeksana iti nalawlawa a gimong dagiti dardarepdep ken an-anekeken dagiti katribuanna iti Abra. Premiado a mannurat, mairaman kadagiti kangrunaan a naibalangat kenkuana a pammadayaw ti panangyalatna iti 1994 Cultural Center of the Philippines Grant para iti Salaysay iti Ilokano; First Prize, 2001 Sirmata Magazine Literary Contest ken ti 2013 National Book Development Grant para iti Nobela iti Ilokano. Mabigbig a hurado kadagiti salip iti panagsurat, translator iti tallo a lengguahe (Ilokano, Filipino ken Ingles) ken editor dagiti pinulpullo a libro ken journal iti Ilokano, Filipino ken Ingles, kangrunaanna kadagiti impabpablaak ti University of the Philippines Press a pagpapaayanna ita nga editor.

DIOS TI AGNGINA, APO! Kadagiti amin a timmulong iti pannakaisayangkat ti Dap-ayan 2015 ti GUMIL Filipinas iti nagduduma a wagas: • National Commission for Culture and the Arts • Manila Bulletin Publishing Corp • Gerry Roxas Foundation • National Tobacco Administration • GUMIL Oahu • Rosalie A. Barnachea • Jake F. Ilac • Neyo Mario E. Valdez • Fidel L. Sambaoa • Martin T. Rochina • Andel Barroga • Leodivico P. Masuli • Saniata Publications • ALVIYA (Alex Vicente Yadao) Literary Awards • Norberto D. Bumanglag, Jr. • Noli S. Dumlao • Rey Joel B. Guerrero • Maricel Viernes Frigillana • Rogelio Albano • Godfrey T. Dancel • Cles B. Rambaud • Amado I. ken Gloria P. Yoro • Vincent Cab. Berroy • Vilmer V. Viloria • Jobert M. Pacnis • Johmar R. Alvarez • Giovanni Palomares

VHEN BAUTISTA 25th Year Anniversary Album

Volume 1 - Dakayo Ken Ti Aweng Pudno A Kaduak Volume 2 - Bituen Ti Amin A Panawen Released in the US by Aweng Records USA. For orders please contact Aweng Records at 1-626-6432984 Email:Â vhenbautista@yahoo.com Kablaaw iti 47th National Convention ti GUMIL Filipinas manipud GUMIL Hong Kong

Kablaaw iti naragsak a panagtataripnong dagiti mannurat iti Dap-ayan 2015! manipud ken ni

CD albums are availabe at all record bars in Northern Luzon. For guestings and concert, email enil3473@yahoo.com

ITI PANNAKAREORGANISA TI GUMIL HONG KONG itay Marso 8, 2015 iti Central, Hong Kong, napili nga interim officers da: Analyn S. Domingo, president (maikadua iti kanawan), Amalia Ramos, bise presidente (tengnga), Rosalie A. Barnachea, sekretaria (kakanigidan), Rizalena H. Solis, tesorera (kakanawanan), Grace Hidalgo, auditor (maikadua iti kanigid). Saan a nairaman iti ladawan da Shalimar T. Pascua, business manager, ken Jonalyn Pascua, P.R.O. Agpaay met nga adviser da Nexon D. Agcaoili, Roy V. Aragon, Estela Bisquera-Guerrero, Ariel S. Tabag ken Vilmer V. Viloria.

For Noraline Domingo’s albums, contact or message facebook.com/ pages/NoralineDomingo-Official-FanPage or facebook. com/noraline. domingo or through CP# +16479731434

NORALINE DOMINGO

GUMIL Filipinas

Gunglo dagiti Mannurat nga Ilokano iti Filipinas, Inc. (Ilocano Writers Association of the Philippines, Inc.) Lot 5, Block 75, Blue Boz St., Rizal, Makati City

Mobile: 0905 212 0273 | E-mail: gumil.filipinas@gmail.com | S.E.C. Reg. No. A200118844

REPORT TI PRESIDENTE

Ababa ti dua tawen a panagtakem tapno maapit dagiti naitukit a bukel. Nanumo ngem, kunami, impaaymi ti natarnaw ken napudno a panagserbi iti likudan dagiti limitasion ti panawen.

Walo a regular ken dua a espesial a meeting ti naangay iti panagtakemtayo. Sagpapamindua a nagsangaili da agkaingungot a Dionisio ken Eden Bulong ken Estella ken Rey Guerrero sadiay Narvacan, Ilocos Sur ken Baguio kas panagsaganadna.

Saggaysa nga inesponsoran dagiti dadduma nga opisial dagiti dadduma pay a quarterly meeting. Kas kada Direktor Martin Rochina iti Makati; GIN President Elizabeth Madarang Raquel iti Laoag City; GP President Fernando Sanchez iti San Nicolas, Pangasinan ken Direktor Eliseo “Rudy” Contillo iti Narvacan, Ilocos Sur.

Nagbibinnuligan met ti GUMIL Cagayan babaen kada Dr. Freddie Masuli, Board Member Vilmer V. Viloria ken ‘toy numo dagiti dua pay.

Di man nabatad a narikna dagiti bungana ta kaaduan ditoy dagiti panagamiris, panagatur ken panagtakuat kadagiti mabalin a pangpapigsa iti asosasion.

Sumagmamano kadagitoy:

• Ti plano a renovation ti “Balay ti GUMIL” (naipaigid pay laeng ta awan umdas a pondo)

• Ti naballigi a pannakaangay ti dua a GF National Convention sadiay Claveria, Cagayan ken iti daytoy a kombension.

• Ti pannakaisayangkat ti dua a session ti PASNAAN, sadiay Curimao, Ilocos Norte ken CSU Gonzaga, Cagayan.

• Ti pannakapabiag manen ti GUMIL Hong Kong ken pannakabuangay ti GUMIL Apayao.

• Ti pannakibinnulig iti DepED Region 1, Komisyon saWikang Filipino ken UNP Vigan, Ilocos Sur a nangangay iti seminar maipanggep iti pannakailawlawag ti ortograpia nga Ilokano.

• Ti panangbiag manen iti GUMIL UNP Vigan.

• Ti pannakaangay ti sangapulo a Board Meeting nga awan uray siping a naggapu iti kaha ti GF (binukodan dagiti nagsangaili amin a gasto).

• Dagiti seminar, meeting nga inangay dagiti nadumaduma a chapter kas iti GUMIL La Union, GUMIL Ilocos Norte, GUMIL Ilocos Sur, GUMIL Metro Manila, GUMIL Cagayan ken aminen a chapter nga adda iti salinong ti GUMIL Filipinas numan pay awan naitulongmi.

Wen, narikut, narigat, nasiken ti mangtimon iti maysa nga asosasion lalo no agaaddayo dagit chapter ken opisialesna. Adu dagiti panggep ngem limitado dagiti naipatungpal. Adu dagiti singasing a nagbunga iti sinnupiat ken diskusion. Kaaduan kadagitoy ti pangted nga aguray iti pannakaitungpalna. Ket agpannuray dagita kadagiti sumaruno a mangtimon.

Iti likudan ti amin, ti napateg: pinadastayo ket iti bukodtayo a panirigan, sipapakumbaba ngem natangig a mangibando a nagballigitayo.

Ngarud, saggaysa a ‘yebkasko ti naimpusuan a panagyaman kadagiti kaduatayo iti Hunta, kadagiti amin a chapters ken dagiti dimin mainaganan a nakatulong iti isasantak ti GUMIL.

Manen, iti nagan ti pamiliak, agyamankami iti adu.

GUMIL Filipinas 2013-2015

CHILD JESUS COLLEGE Phase IV, Bagong Silang, Caloocan City 1428 • Tel. No. 02-2635-043 Recognized by the Government COURSES OFFERED:

• Kindergarten - I-II

Recognition (NCR) No. P-008 Series 1995

• Complete Elementary

With Basic Computer Education No. E-002 Series 1996

• Complete Secondary

With Computer Literacy No. S-004 Series 2001

• Bachelor of Elementary Education With Concentration in English (BEEd) - Government Recognition No. 061 Series of 2001

• Bachelor of Secondary Education

(BSEd) - Major in English and Mathematics Government Recognition No. 060 Series of 2001

• Caregiver

A Six-Month Program Accredited by TESDA-NCR No. WTRO413022034

JOSE A. BRAGADO, M.A.Ed. President-Principal

Iti pannakaimula ti maysa a patubo nga abokado manipud iti Cagayan a kas “Bannawag @ 80 Tree” iti ikub ti Child Jesus College, Caloocan City itay Oktubre 25, 2014 a pannakarambak met ti panagkasangay daydi Dr. Crispina B. Bragado, maysa kadagiti pundador ti pagadalan, babaen ti panangidaulo ti agdama a presidente ti CJC, ni Jose A. Bragado (nakaiggem iti pala). Nakigrupo ditoy dagiti sumagmamano a mangisursuro iti elementaria ken sekundaria. Agpakanawan: Aldrin C. Bragado, Laila Delicana, Jocelyn Baruel, Dawee Gonzaga (ubing), Albert Y. Balderas, Carmencita T. Ogena, Lindsey S. Bragado (nakatugaw), Ray Bragado, Jr. (ubing), Reinalda A. Belardo, Marissa R. Estadilla, Jose A. Bragado, Dr. Jossie B. Rambaud, Crispin B. Bragado, Raya V. Bragado, Malou V. Bragado, SPO2 Ray B. Bragado ken Cles Joseph B. Rambaud.

Saan a nairaman iti ladawan dagiti dadduma pay nga empleado ti CJC, da Alicia B. Bragado, Concepcion B. Nabor ken Maritess C. Bragado.

Andy Jossie Joanne Ethan www.iluko.com

Website a Magustoan a Pagpalpallailangan dagiti Pada a Nangisit ti Sikona!

Nabara a Kablaaw kadagiti Delegado iti Maika-47 a Dap-ayan ti GUMIL Filipinas!

Naragsak nga isasangbay ditoy Metro Manila, KaGUMILan! Kablaaw manipud iti Pamilia Rochina:

Martin Taay Rochina Teresita Viernes Rochina

Marilyn Ilene V. Rochina Marviero Feliciano V. Rochina Lot 5, Blk. 75, Blue Boz Street Zone 10, Brgy. Rizal, Makati City

Nabunga a DAP-AYAN 2015!

Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City April 17-19, 2015 manipud ken ni GUMIL FILIPINAS President

ARTHUR P. URATA, SR. ken ti sibubukel a pamiliana

Naragsak nga isasangbay iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas Abril 17-19, 2015 Balay Expo Centro, Araneta Center Cubao, Quezon City

manipud ken ni

ANTONIO P.N. URATA & FAMILY

Former Regional Director Housing and Land Use Regulatory Board (HLURB) Region 02, Tuguegarao City

Naragsak a Maika-47 a Kombension-Nasional ti GUMIL Filipinas

Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City April 17-19, 2015

Kablaaw manipud ken ni

ATTY. EDERLINO URATA TABILAS COMELEC Regional Director Region 02, Tuguegarao City

Agbiag ti GUMIL Filipinas!

Nabara ken naimpusuan a kablaaw kadagiti delegado iti 47th National Convention ti GUMIL Filipinas!

MACARANIAG AGRICULTURAL FARM and POULTRY SUPPLY DENNIS V. MACARANIAG MARY JANE M. MACARANIAG Proprietors

Zone 04, Lubo, Sto. Ni単o, Cagayan

Nabara a kablaaw kadagiti delegado iti 47th GUMIL Filipinas National Convention!

Kablaaw kadagiti GUMILIANO ken GUMILIANA iti DAP-AYAN 2015 ti GUMIL Filipinas! manipud kada

EDUARDO ARELLANO PADAOAN

65 Northover Street, North York, Ontario, Canada M3L 1W6 ken

Manipud kada

Luce, Faye, ken

Rolly Melegrito

GLORIA CABACUNGAN PADAOAN

5 Shockley Drive, Etobicoke, Ontario, Canada M9V 4Y3

Kayatmi a yebkas ti naimpusuan a kablaawmi kadagiti amin a mannurat nga agatendar iti Maika-47 a Nailian a Kombension a maangay iti Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City babaen ti tema a “Ti Akem ni Gumiliano iti Kagimongan Dagiti Ilokano.�

Agbiagkayo!

Agbiagtayo amin!

Agbiag ti GUMIL Filipinas!

Kablaaw manipud kadagiti opisial a delegado iti Maika-4 a GUMIL Filipinas International Conference a naangay idiay Philippine Consulate Sakada Lanai, Honolulu, Hawaii a sinangaili ti GUMIL Oahu, da:

Elizabeth Madarang-Raquel Prof. Edna C. Nagtalon Lavina P. Laforga Adoracion Salantes

Kablaaw kadagiti delegado iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas!

 SPO4 (Ret.) VENANCIO L. TOMINEZ

and Mrs. LEONARDA R. TOMINEZ

Food Court Binalonan Public Market Binalonan, Pangasinan

Kablaaw kadagiti delegado ken sangaili iti Maika-47 a Kombension Nasional ti GUMIL Filipinas Abril 17-19, 2015 Balay Expo Centro, Araneta Center Cubao, Quezon City

Reynaldo D. Guerrero, Jr. and Estela A. Bisquera and kids: Rey Joel B. Guerrero and Regina B. Guerrero Tuding, Itogon, Benguet

Kablaaw kadagiti Gumiliano ken Gumiliana iti naragsak ken nabunga a panagdadap-ayda iti Dap-ayan 2015 ti GUMIL Filipinas!

Agbiag ti GUMIL!

ALEXANDER REYES BARUT Texas, USA

ILOCOS SENTINEL

EDITORIAL & BUSINESS OFFICE No. 39, 1900 St., Brgy. 25, Laoag City (077) 670-7178 CP # 0919-381-6795, 0919-434-0759 and 0917-588-6043 Email: ilocos_sentinel@yahoo.com

EXCELLENCY D. GUIANG NANNETTE D. GUIANG Publisher/Editor-in-Chief Financial Manager

THEO S. GUIANG ALEX R. GUIANG Associate Publisher NORMA G. GONZALES Business Manager Financial Advisers, USA

JUN RAMOS GUIANG EDWIN B. DADIZ Editorial Consultant ABI B. GUIANG Columnist Circulation Officers

ED2R D. GUIANG CITADEL S. SOR Ilocos Sentinel Newspaper is published weekly in Laoag City, Media Relations Specialist Staff Aide Legal Consultants: ATTY. BERNIE FRANCIS CONSTANTINO ATTY. ERIC CUA

Ilocos Norte since Year 2006. It is widely circulated in Ilocos Region, Cagayan Valley, CAR and the entire Philippines. The clan Guiangs behind this paper are the proud direct descendants of DON MARTIN GUIANG, founder of the town of Paoay, Ilocos Norte and first chief executive of Paoay town (1701-1704).

SIN A M A R

Opisial a Publikasion ti Taga-Rosario, La Union Ka Kung (TRLUKK, Inc. 1477) SEC registration cn 201427442 MARICEL V. FRIGILLANA Editor-in-Chief

RYAN F. GAPUZ Assistant Editor-in-Chief

Editors: JULIANA GARCIA, News; MARILOU ARAGON, ELOISA BOADO, Features; FLORENCE A. EMPERADOR, Education & Campus; FERNIE VILLANUEVA BUCANG, Community Outreach; JESUSA ASPIRAS VILUAN, Social & Entertainment; ENGR. ROMMEL PAWA, Graphics & Design; ROCEL RAFOLS, BUENAFLORA CINENCE, Ads & Marketing Editorial Assistants: JINKY SORIANO, EDEN VILORIA, PEARL C. QUIRANTE

Circulation Managers & Consultants: LITO P. RIVERA, MARJORIE D. PAWA Board of Directors: DR. ALBERT NIDOY, Chairman; GUADALOPE REFUERZO, Member; EVELYN F. RUEDAS, Member; ALEX DOMINGO, Member; ZALDY GAPUZ, Member Correspondents: Eden Viloria, Jinky Soriano, Philippines; Susan C. Tubera, Rosalinda G. Guerrero, Jean S. Castañeda, Nadeth Calonge, Singapore; Cel Palisoc, Teresa M. Aninag, Hongkong; Rose B. Paguel, Chieng Kato, Japan; Loida P. Gapuz, Kuwait

Poblacion East, Rosario, La Union 2506 Mobile: 09153340313/ E-mail: sinamar.rosarineans@gmail.com Kablaaw manipud iti PANCIT SURONG, grupo iti Facebook a nangruna a mangitantandudo iti Lengguahe nga Ilokano ken Literatura Ilokano. Agbiag dagiti mannurat nga Ilokano ken dagiti mangipatpateg iti bukod a pagsasao! Agbiag ti GUMIL Filipinas!

Isaysayangkat ti Pancit Surong FB Group ti pannakapabaknang pay ket pannakapadur-as ti Lengguahe ken Literarura nga Ilokano. Nangigannuaten iti pasalip iti panagsurat iti daniw para kadagiti agdadamo a mannurat malaksid laeng kadagiti aktibidad ken paay-ayam a mainaig iti panagsanay iti sao nga Ilokano. Itultuloy ti PS FB Group ti agpasalip iti daniw, ket padaanan ti pakaammo maipapan itoy iti FB (www.facebook. com/groups/394974227344932). Manamnama a maluktan ti salip para iti amin nga agsursurat iti Ilokano.

Best wishes to GUMIL Metro Manila for hosting the 47th GUMIL Filipinas National Convention held at Balay Expo Centro, Araneta Center, Cubao, Quezon City Greetings from

DANTE V. MABANAG Municipal Assessor Vintar, Ilocos Norte &

EDITHA RAMOS MABANAG

Principal I, Pallas Integrated School Vintar, Ilocos Norte Children:

Dr. Maradane R. Mabanag, DMD

General Dentistry/Orthodontics St. Nicks Dental Clinic Vintar, Ilocos Norte

Romajane R. Mabanag

Registered Pharmacist (Philippines/Dubai) Astec Pharmacy, Dubai

Howard Dante R. Mabanag

First Year Civil Engineering MMSU-Batac Campus, Batac City

AN INITIATIVE TOWARDS A NATIONAL PHILIPPINE BAYANIHAN (TO GOD BE ALWAYS THE GLORY)

By Martin T. Rochina

For quite a long time already, I’ve been toying with the idea: why can’t we not have a nationwide Bayanihan program, wherein all Filipinos will be bound by a single purpose—that of helping one another in times of need through an already in placed system that will automatically respond whenever or wherever the need arises.

I know of a town (maybe there are also others) where the Rural Improvement Club, an NGO (composed of housewives but now they have included the husbands and children), has established a system that whenever a member passes away, all other members of the association donate a uniform amount to be given as aid to his/her beneficiary/ies.

Collections are done through the barangay chapters in the said town. They had been quite so successful in doing this maybe for more than 30 years now.

But help should not be in times of death of a member only.

Why not establish an association nationwide in nature but composed of several independent associations in the barangays or towns, that will ultimately become a foundation, which will:

1. Extend cash aid whenever a member gets sick of a terminal disease.

2. Provide cash aid when a member suffers loss of a house or total loss of a livelihood.

3. Give cash aid to the beneficiary/ies when a member passes away.

4. Extend an Educational Scholarship to at least one member of the family of a deceased member (who is the head of the family), to ensure that at least one member of the family can complete a college education. This way all members of the association, will have at least one child that has completed a college or technical education.

This should be a private non-government organization (NGO). However, the government can help in its organization, specially the local executives, like the Mayor, and all other elected local officials, who will help initiate the organization of this initiative we will call, the Barangay Bayanihan Association (BBA) or Municipal Bayanihan Association (MBA) as the case maybe. They can use their influence to fast track its organization in all the barangays of the town. A separate organization should be established in every barangay. However, if the majority of the residents of the majority of the barangays is less than 5,000 per barangay, then, it is advisable to have just one organization for the whole town.

(You may request for a complete copy at opulensc@yahoo.com.ph)

Ta nasken a maipablaak dagiti naisangsangayan a balikas.

SANIATA PUBLICATIONS

2nd SANIATA PRIZE Panggep ti Saniata Prize ti agbalin a paratignay kadagiti mannaniw nga Ilokano iti panangpartuatda kadagiti baro nga ingas kabayatan met ti panagbigbigda kadagiti kannawidan a porma ti Daniw Ilokano.

Maikadua a tawen daytoy agtinawen a pasalip ti Saniata Prize. Maipaayan iti pammadayaw a Hall of Fame ti makayalat iti tallo nga Umuna a Gunggona.

Dagiti Pagalagadan: 1. Maysa a daniw laeng ti idatag. Saan a makedngan ti tema, porma wenno kaatiddog ti isalip a daniw.

2. Masapul nga orihinal, di pay naipablaak, ken nakasurat iti lengguahe nga Ilokano wenno saan a naipatarus manipud iti sabali a lengguahe ti isalip a daniw. No matakuatan a nabalusingsing daytoy a pagannurotan, maibabawi ti gunggona ket maparitanto metten a makisalip ti autor iti ania man a pasalip ti Saniata Prize.

3. Deadline ti panangidatag: Enero 31, 2016. Ye-

mail ti pakisalip iti asseng.tabag@gmail.com iti subject a “2nd Saniata Prize�

4. Masapul nga agusar iti nagan iti pluma (pen name) ti mannaniw. Iraman ketdi iti email ti kompleto a nagan, numero iti selpon, ken adres ti pagtaengan wenno opisina.

5. Dagiti premio: 1st Prize: Php2,000.00 ken tallo a libro nga Ilokano; 2nd Prize: Php 1,200 ken dua a libro nga Ilokano; 3rd Prize: Php1,000.00 ken maysa a libro nga Ilokano.

6. Mapadayawan dagiti mangabak bayat ti kombension ti GUMIL Filipinas iti Kalgaw 2016.

7. Makipagtagikua ti Saniata Prize kadagiti mangabak a daniw ket awan sungsungbatanna kadagiti mannaniw no bilang usarenna dagitoy iti ania man a wagas kas iti pannakaipabuya, pannakaipablaak iti magasin wenno libro, ken pannaipaskil iti social media. Agtalinaed ketdi ti copyright iti autor wenno mannaniw.

Kablaaw iti 47th National Convention, agbiag koma nga agnanayon ti GUMIL Filipinas!

9-door Apartment for Sale 545 Santol St., Sta. Mesa, Manila (4 doors infront and 5 doors at the back)

Contact:

Mr. & Mrs. Ernesto Valdez

694 Nowea Place Wailuku, Maui, Hawaii 96793 Tel Nos: 001-808-2446296 / 2766590

Mrs. Eden Cachola Bulong

14 Ayungin St., Cadaing Village Talipapa, Quezon City Tel. Nos. 9372721/7033011 Mobile: 09178058013

TI GUMIL FILIPINAS SARANAY

Lot 5, Blk. 75, Blue Boz Street, Zone 10, Barangay Rizal, Makati City paggastuan maipanggep ti daytoy.

Maikkat pay ditoy ti ania man a kantidad a sungsungbatan ti pimmusay a nasken a mabayadan iti GF SARANAY kas maibasar kadagiti records nga adda kadakuada.

Maited ti nasao a kantidad iti/kadagiti beneficiary/ies kas nailanad iti application for membership ti nasao a pimmusay a kameng.

Awan ti sungsungbatan ti Board no adda man sabali nga agtunton kalpasan a maited iti nakalista a beneficiary/ies ti nasao a tulong.

Benepisio Blg. 3. Kapital para iti LIVELIHOOD dagiti kameng.

Kalpasan a makapaadda ti GF SARANAY iti mayanatup a kantidad (adequate fund) manipud iti kinita ti/dagiti napaadda a pundo, mabalin nga ikeddeng ti Board ti pannakaited daytoy a benepisio. Ikeddeng ti Board ti kantidad a maited a kas tulong.Ikeddengna metten ti pannakaaramid ti maysa a paripa maipud kadagiti provincial chapters a nagkameng iti GF SARANAY. Sibubukel a maited ti nasao a kantidad iti mapili a Chapter Panagkameng iti GUMIL Filipinas Saranay tapno daytoy ti mangiwanwan iti umiso a pakaibautanna. Idatag ti napili

Ti mabalin a sumrek nga agkameng iti GF-Saranay ket dagiti laeng a Chapter ti planoda nga ipatakder a negosio iti opisina ti GF SARANAY. miembro ti GUMIL Filipinas ken pamiliada/kabagianda. Masapul met a kameng Mabalin a mangted iti balakad ti Board maipanggep iti daytoy tapno makita dagitoy iti maysa a provincial chapter tapno naur-urnos ti panagkamengda. ti umiso a pakaitapoganna. Mabalin ti napili a Chapter ti mangipatakder

Tunggal sumrek a kameng ket agbayad iti P200.00 iti iseserrekna ken iti maysa a Kooperatiba, sana bingaybingayen (equal share) ti naited a agbayad iti P200.00 kada tawen agingga ti maabutna ti innem a tawen. Kalpasan kantidad kadagiti amin a kamengda a nagkameng iti GF SARANAY. Saan a ti innem a tawen sumardengen nga agbayad iti P200.00 a membership fee para mairaman ditoy dagiti kameng ti Provincial Chapter a saan a kameng ti GF iti GF-SARANAY, ngem ketdi ket agtultuloy nga agbayad iti membership fee iti SARANAY ken kasta met dagiti delingkuente a kameng ti GF SARANAY a GUMIL Filipinas ken iti nakaikappenganna a provincial chapter. kamengda.

Awan masingir nga interes ti nasao a bagi ti kuarta a naipauna Ti Pundo a kas tulong para iti livelihood dagiti kameng. Masingir/maisubli ti parte

Dagiti makolekta a pundo masapul a maideposito iti bangko iti ti pimmusay a kameng manipud iti maited a saranay iti beneficiary/ies. nagan ti GUMIL Filipinas-Saranay, ket maisina ti kuentana iti General Fund ti Agsubli daytoy a kantidad iti General Fund ti GF SARANAY. GUMIL Filipinas.

Mangaramid ti Chapter iti tinawen a report iti operasionda iti

Amin a nakolekta a pundo ket maitedto a sibubukel iti mabuangayto GF SARANAY a GUMIL Filipinas Foundation a pakayakaranto metten ti pannakaimaton ti GF Benepisio Blg. 4. Cash Aid a maited iti kameng para iti Saranay. panagsagaba iti didigra ken kalamidad ken dadduma pay a fortuitos events. Ipakaammo ti Provincial Chapter dayta a napasamak iti kameng Dagiti Benepisio dagiti Kameng ti GF-SARANAY ket isaganana payen dagiti nasken a kasapulan a dokumento sada ipatulod

Benepisio Blg. 1. Cash Aid iti kameng nga agsakit iti dread disease daytoy iti opisina ti GF SARANAY. Kalpasan a maawat ti opisina ti nasao a kas iti kanser ken kaaspingna. No adda kameng a madiagnose iti dread disease kiddaw iti tulong, pagpapatanganda daytoy ket no mabalin ipaulogda metten ket maipakaammo iti opisina ti GF Saranay babaen iti nakaikapponanna a ti pannakakolekta ti kantidad a nagaanamonganda manipud kadagiti amin GUMIL Provincial Chapter. Kanayon dagiti umiso a dokumento/papeles, idatag a kameng malaksid ti kameng a naapektaran iti dayta a didigra. Kolektaen ti ti nasao a Provincial chapter ti kiddaw a tulong para iti nasao a kameng iti GF Provincial Chapter ti naikeddeng a kantidad kadagiti amin a kameng iti GF SARANAY Management Board tapno maaramid dagiti umiso nga addang no Saranay iti chapterda sada ipatulod iti Opisina ti GF SARANAY a karaman ti kasano a matulongan ti nasao a kameng. Kalpasan a maadal ken maanamongan listaan dagiti nangted a kameng. Mangikkat ti Provincial Chapter iti singko ti nasao a kiddaw, ipaulog ti Board ti pannakakolekta ti naanamongan a porsiento iti kadagupan ti nakolektada, sada ipatulod daytoy iti opisina ti kantidad maanipud kadagiti amin a kameng ti GF SARANAY. Dagiti provincial GF SARANAY.Mangikkatto met ti GF SARANAY iti maysa a porsiento (1%) chapters (babaen kadagiti opisialesna) ti mapusgan a mangkolekta kadagitoy a pangsungbat iti ania man a paggastuan maipanggep iti daytoy. a tulong manipud kadagiti kameng ti SARANAY a kamengda. Kalpasanna ket maipatulod dagitoy iti opisina ti GF SARANAY. Karaman ti ipatulodda ti Panagmiting ti GF Saranay Management Board listaan dagiti nangted para iti daytoy. Inkapilitan kadagiti amin a kameng ti GF

Agmiting dagiti kameng ti GF Saranay Management Board iti SARANAY ti pannangtedda iti naikeddeng a kantidad a kas tulong. (Para iti maminsan iti kada tallo a bulan. Iti umuna a miting ti Management Board gastos iti pannakaipatulod ti nakolekta a tulong, mangibati ti nasao a Chapter ket maaramid kalpasan iti pannakaanamongna iti kombension dagiti iti singko porsiento (5%) ti koleksionda.) Karaman a maipatulod iti opisina ti kameng ti GUMIL Filipinas. Pilien/wenno dutokan ti Chairman ti maysa a GF Saranay ti listaan dagiti kameng a nangted iti tulong. Daytoy a koleksion kameng nga agbalin a sekretario ken maysa a kameng ti agbalin a tesorero. ket tulong iti kameng para iti kasapulanna iti panagpaagasna. Maminsan laeng

Tapno agbalin nga opisial ti amin a mapagaanamongan ti nasao daytoy a tulong. Mangibati met ti Board ti maysa a porsiento (1%) manipud iti a management board ket masapul nga aprobaran ti majority dagiti kameng naur-or a kantidad para kadagiti nasken a paggastuanna maipanggep iti daytoy. ti board nga adda iti nasao a miting.

Benepisio Blg. 2. Cash Aid a maited iti/kadagiti beneficiary/ies ti pumusay a kameng ti GF SARANAY. Ipakaammo ti pamilia ti kameng iti Mosion iti pannakaaprobar ti GUMIL Filipinas Saranay Povincial Chapter ti napasamak ken itedna metten dagiti nasken a dokumento

Maidatag daytoy tapno aprobaran dagiti kameng ti GUMIL kas pammaneknek. Ti Provincial Chapter ti mangkita no husto ti naipakaammo Pilipinas iti kombension ti gunglo ita nga Abril 17–19, 2015, iti Balay Expo, kadakuada, ken isuda metten ti mangipatulod iti opisina ti GF SARANAY Araneta Center, Cubao, Quezon City. kadagitoy a dokumento. Kalpasan a makita/maadal/madetermina ti Board dagiti papeles ken record nga adda kadakuada, ipaulog ti Board ti pannakakolekta ti Babaen ti naanamongan a kantidad manipud kadagiti amin a kameng ti GF SARANAY. Dagiti met laeng Provincial Chapters ti agkolekta iti nasao a kantidad manipud GUMIL Filipinas Saranay kadagiti amin a kameng ti GF SARANAY a kamengda. Ipatulodda ti nasao a Management Board naur-or a kantidad iti opisina ti GF SARANAY kalpasan a mangikkatdda iti singko porsiento (5%) para kadagiti paggastuanda maipanggep iti daytoy.

MARTIN T. ROCHINA, Chairman; ELIZABETH M. RAQUEL, EDEN C. Mairaman iti ipatulodda ti listaan dagiti amin a kameng a nakakolektaan iti BULONG, CLES B. RAMBAUD, FERNANDO B. SANCHEZ, FREDDIE P. nasao a kantidad Kas iti immuna, inkapilitan daytoy a makolekta a tulong MASULI , ARIEL S. TABAG, Kamkameng. manipud kadagiti amin a kameng ti GF SARANAY. Mangikkat met ti Board iti maysa a porsiento (1%) manipud kadagiti nakolekta para iti dokumentasion/

Babaen iti panangilungalong ni GF Director Martin T. Rochina ken naanamongan iti GUMIL Filipinas Board Meeting idi Nobiembre 23, 2014, iti pagtaengan da GUMIL Pangasinan President Fernando Sanchez, nabukel ti GUMIL Filipinas Saranay (GF-SARANAY) kas pangsulnit iti dati a Death Aid Benefit ti GUMIL Filipinas a nalibtawanen iti napalpalabas.

Imatonan daytoy ti maysa a Management Board a nangdutokan dita ni GF Pres. Arthur Urata ken ni Martin T. Rochina a kas Chairman ti nasao a Management Board ken nangtedanna payen iti pannakabalin a mangdutok met kadagiti kameng ti nasao a Board. Naawis nga agkameng iti nasao a Board da Apo Fernando B. Sanchez, Apo Elizabeth M. Raquel, Apo Freddie P. Masuli, Apo Ariel S. Tabag, Apo Eden C. Bulong, ken Apo Cles B. Rambaud.

Saan nga agsueldo dagiti mangimaton iti GF-Saranay malaksid kadagiti nasken a paggastuan iti pannakaimatonna.

GUMIL FILIPINAS

Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilokano iti Filipinas, Inc. (Ilocano Writers Association of the Philippines, Inc.)

CONSTITUTION AND BY-LAWS (As amended, April 15, 2007)

PREAMBLE Believing in the preservation of Ilokano literary, artistic and cultural heritage as well as the enhancement of the intellectual creativity and writing craft of the Ilokanos, we, Ilokano writers, do hereby form ourselves into an association, ordain and proclaim this Constitution.

ARTICLE 1. NAME AND SCOPE Section 1. The name of the association shall be GUNGLO DAGITI MANNURAT NGA ILOKANO ITI FILIPINAS (Ilokano Writers Association of the Philippines, Inc.) or GUMIL Filipinas for short. The association shall be referred to thereafter as GUMIL Filipinas.

Section 2. The association shall have chapters from the different provinces and other countries.

ARTICLE II. OBJECTIVES Section 1. The objectives of GUMIL Filipinas shall be the following: a) To provide a forum in which Ilokano writers can undertake common and cooperative efforts to improve their craft of writing literary, historical, research and other works; b) To enrich Ilokano literature and cultural heritage as phases of the national identity by encouraging the members to concentrate on writing extensively and intensively about the social, economic, cultural and other aspects of growth and development among the Ilokanos through literature, history, research, or the like; c) To publish books of poetry, short stories, essays, novels, plays, radio drama, historical accounts, research and critical studies, and other writings; and d) To assist each member in pursuing his/her writing career and in fulfilling his life as a member of Philippines society.

ARTICLE III. MEMBERSHIP Section 1. Membership in GUMIL Filipinas shall be open to any Ilokano who is writer by calling, a free lance writer, or a bona fide staff member of any periodical who can write or intends to write in the Ilokano language.

The following categories specify the qualifications for memberships: a) Regular member: Any Ilokano writer who has published one short story in Ilokano, or one feature article, or an essay in Ilokano, or three poems in Ilokano in any recognized publication such as magazine, book, or broadsheet with national circulation. b) Associate member: Any Ilokano writer who has published his/her literary works in an another language other than in Ilokano. c) Junior member: Any Ilokano who aspires to write and can become a regular member upon publication of literary works. d) Honorary member: Though he/she is not a writer in Ilokano, he/she has made an exceptional contribution toward the enrichment of Ilokano literature.

Section 2. Any member who is up-to-date in meeting

his financial obligations to the Association, which include payment of membership fees, shall be considered a member in good standing and shall be entitled to all the rights and privileges as provided in this Constitution and By-Laws.

Section 3. Any member who fails to meet his financial obligations to the Association, which include payment of membership fees, three months after an obligation or fee is due and payable, shall be deemed to be a member in inactive status and shall automatically cease to be entitled to the rights and privileges of a member as provided for in this Constitution and By-Laws. Membership in good standing can only be regained upon payment in full of all obligations due and payable.

Section 4. Only regular members in good standing shall be entitled to vote in the election of officers or to take part in deliberations on vital issues concerning GUMIL Filipinas.

Members in good standing are those who have paid all their obligations or fees which are due and payable at least two months before the date of election of officers or the date of deliberation on a vital issue which concerns GUMIL Filipinas and which needs a majority vote of the general membership.

However, this requirement shall not apply to a member who is admitted within the above-stated two-month period, provided he has paid all dues and obligations prior to the scheduled date of election or meeting.

Section 5. Honorary membership may be conferred upon any individual who has made an exceptional contribution toward the enrichment of Ilokano literature, or who has consistently helped GUMIL Filipinas to realize its objectives.

Any ten members of GUMIL Filipinas can recommend to the board of Directors an individual for honorary membership.

An honorary member shall have no financial obligations to GUMIL Filipinas nor shall be entitled to vote. As often as possible, however, he/she shall be consulted on salient matters that involve the realization of the Association´s objectives.

Section 6. Past presidents shall be accorded lifetime membership.

ARTICLE IV. DUES Section 1. The annual due in GUMIL Filipinas shall be TWO HUNDRED PESOS (P200.00), except if a member is a student who shall pay ONE HUNDRED PESOS (100.00). The annual fees may be increased upon approval by the Board of Directors.

Annual due shall cover the regular collection period, April to April of each year. Any new member who is admitted on any date within the year shall hold membership up to April, in which he/she shall renew his/her membership.

Section 2. Any person who meets the qualifications as laid down under Article III and joins GUMIL Filipinas shall pay a one-time membership fee of TWO HUNDRED PESOS (P200.00).

Section 3. All dues, fees, contributions and obligations paid shall be deposited in a bank in the name of the Association. In case of withdrawal for a certain purpose, the Board of Directors shall pass a resolution therefore, and the applications for withdrawal shall be signed by the Treasurer

with conformity by the President and the Auditor.

Association in good standing.

ARTICLE V. BOARD OF DIRECTORS Section 1. The affairs of GUMIL Filipinas shall be managed by a Board of Directors composed of fifteen (15) members who shall serve a two-year term from May 1 after the election to April 30 after the election.

Section 2. In the annual membership meeting, the members shall elect eight (8) directors who shall be elected by and from the members in good standing, in addition to the seven corporate officers, who shall become members of the Board pursuant to the second paragraph of Section 1, Article VII. Section 3. The Board of Directors shall not receive renumeration of any kind from GUMIL Filipinas.

Section 4. The Board of Directors shall meet four (4) times annually. However, the Board may hold a special meeting on any day upon petition of five directors to take up urgent matters, provided notice to hold such meeting is served one week in advance.

Section 5. Any officer or member of the Board who fails three times to attend a regular board meeting as provided in this Constitution and By-Laws, without justifiable reason, shall be deemed as having lost interest in GUMIL Filipinas and as such be dropped automatically from the Board. He shall be replaced by the candidate with the next highest number of votes following the fifteen duty elected. The new member shall serve the unexpired term of his/her predecessor but only as Board member, unless he/she is elected to the position of officer as provided in Article VII, Section 2 of this Constitution and By-Laws.

Section 6. No action of the Board shall be valid unless it is a decision of the majority of the Board of Directors constituting a quorum.

Section 7. Donations or contributions of any kind of GUMIL Filipinas from persons or organization shall be accepted by the Board through a resolution approved by its majority. The cash donations or contributions shall be turned over to the Treasurer who shall deposit them as provided in Article IV, Section 3 hereof. Donations in kind shall be taken up in the inventory of supplies or properties.

Section 8. The Board may create committees other than those provided in Article IX of this Constitution and By-Laws, with four members and one chairman composing a committee.

ARTICLE VII. ELECTION OF OFFICERS Section 1. The elective corporate officers of the Association shall be the following: President, Vice-President, SecretaryGeneral, Treasurer, Auditor, Business Manager, and Public Relations Officer, all of whom shall be elected through secret balloting, for a term of two years or until their successors are duly elected and have qualified. The elected corporate officers shall automatically fill up the remaining seven (7) seats in the Board of Directors.

Section 2. The President of the Association shall only be allowed to seek a second consecutive term.

Section 3. Only a member of GUMIL Filipinas in good standing shall be qualified to be a candidate for member of the Board of Directors.

Section 4. In case a vacancy arises from among the officers, it shall be filled through election by the members of the Board, except the office of the President, in which case the VicePresident shall take over. The officer thus elected shall serve only the unexpired term of the immediate predecessor in the position. If both the President and Vice-President resign or are separated from office, the members of the Board of Directors shall elect from among themselves a new President. He shall serve the unexpired term of the office.

ARTICLE VI. ANNUAL MEETING Section 1. An annual general membership meeting shall be held to deliberate on vital issues concerning GUMIL Filipinas and the fifteen (15) members of the Board of Directors shall be elected every other year.

Section 2. The annual meeting as described in Section 1 shall be held on a Sunday of the month of April or during the national convention and literary seminar-workshop at a place and date to be decided upon by the Board of Directors.

Section 3. Only members in good standing as described in Article III Sections 2 and 4 of this Constitution and By-Laws shall have the privilege to participate in the deliberation on vital issues concerning GUMIL Filipinas.

Section 4. Notice of date, time and place of the general membership annual meeting shall be published or sent to all members in good standing by appropriate means by the Secretary-General at least two weeks before the scheduled date of meeting.

Section 5. A quorum in the annual meeting shall be fifty per centum plus one of the total number of members of the

ARTICLE VIII. DUTIES OF OFFICERS Section 1. The President shall preside over all meetings of GUMIL Filipinas. He/She implement and execute policies and resolutions promulgated by the Board of Directors and the provisions of this Constitution and By-Laws. He/ She shall officially represent GUMIL Filipinas. The President shall, with the Treasurer and Auditor, sing all vouchers. He/ She shall appoint all members of committees provided in this Constitution and By-Laws, including those the Board of Directors may create, and shall be ex-officio committee member himself/herself.

Section 2. The Vice-President shall assume all duties and responsibilities at any given time.

Section 3. The Secretary-General shall be the custodian of all records of the Association. He/She shall send out notices of regular meetings of the Baord of Directors at least two weeks before the scheduled date of meeting, furnishing each officer and director a copy of the minutes of every meeting of the Board. He/She shall take charge of applications for membership and shall furnish members of the Association with publication or printed materials put out by the Association which are useful to them as writers.

Section 4. The Treasurer shall be custodian of all funds and financial record like official receipts, vouchers and other financial documents. He/She shall present a financial statement during general membership meetings or at any time that he/ she may be required to do so by officers or members of the Association. He/She shall also be custodian of the Association´s properties.

Section 5. The Auditor shall audit all funds and expenses and check the inventory of properties of the Association.

Together with the Treasurer and the President, he/she shall sign all vouchers and resolutions in the connection with the withdrawal of money from the bank.

Section 6. The Business Manager shall be responsible for all preparations with respect to arranging for and providing facilities as well as sites for seminars, workshops, conferences or other projects which need physical effort or management.

He/She shall see to it that chairs, tables and of the furniture needed during such meeting are in order.

Section 7. The Public Relations Officer shall look after the wholesome relations of the Association with the public, whether with individuals or organizations, whether government or private sector. He/She shall take charge of carrying out a positive and constructive publicity of important projects undertaken by the Association.

Section 8. The remaining members of the Board of Directors shall, with the Board of Officers, propose policies and resolutions in addition to performing duties which the President may assign to them from time to time.

Section 9. The advisers of the Association, who shall not be more than ten in number, shall be free to offer suggestions to promote its objectives, and shall be entitled to attend meetings of the Board as well as the Association, but shall not vote. They shall be consulted on matters where their expertise or wisdom shall benefit the Association. They shall not be entitled to any remuneration.

Section 10. The president of a provincial or other local chapter shall be entitled to attend the meetings of the Board and may participate in the deliberation of vital issues but shall have no right to vote therein.

ARTICLE IX. COMMITTEES Section 1. To assist the Board of Directors in its function, there shall be the following committees, each composed of four members and a chairman who is a member of the GUMIL Board: • Seminar Workshop Committee • Editorial Committee • Finance Committee • Legal and Research Committee • Marketing Committee • Award Committee • Ethics Committee Section 2. All chairmen and members of the above committees, as well as of the committees the board of Directors may create, shall be appointed by the President from the members of the Association or of the Board.

ARTICLE X. ORGANIZATION OF CHAPTERS Section 1. Any fifteen (15) individuals who qualify to become members as provided in Article III of this Constitution and By-Laws may organize a chapter in any school, municipality, city, province or outside the country. School, municipality or city chapters shall be separately affiliated with the provincial chapter, while provincial or outside-the-country chapters shall be affiliated with GUMIL Filipinas. Outside-the country chapter shall be within a state or any of the established political subdivisions thereof. A country chapter may be considered upon approval by the Board. The Metropolitan Manila, the site of the principal office of the Association, shall be considered a provincial chapter which embraces the City of Manila, Quezon City, Caloocan City, Pasay City, Makati City, Pasig City, Mandaluyong City, Valenzuela City, Marikina City, Muntinlupa City, Parañaque City and the Municipalities of San Juan, Navotas, Malabon, Las Piñas, Taguig and Pateros, and the neighboring provinces.

Section 2. A prospective chapter shall first apply in writing to GUMIL Filipinas for authority to organize itself.

ARTICLE XI - DEATH AID BENEFIT Section 1. Each member of GUMIL Filipinas must pay One hundred pesos (P100.00) for the Death Aid Benefit. Such Death

Aid Benefit fee shall be paid within five months starting from the regular collection date (April); otherwise, the member shall not be included as a paying member for that year.

Section 2. Only members who have regularly paid their contributions or have timely updated their accounts shall be entitled to the Death Aid Benefit.

Section 3. In case of death of a member during the first year of implementation of the Death Aid Benefit, his/her duly designated beneficiary/ies shall be entitled to receive an amount of at least Five Thousand pesos but not more than Ten Thousand pesos (P10,000.00), which actual amount shall be computed depending on the contributions given. Such benefit may be increased every year upon the determination and approval by the Board, and it will be extended to the beneficiary/ies of any member; provided that such member shall pay his/her obligation every year.

Section 4. Any Death Aid Benefit claimant/s (as specified in the application form as beneficiary/ies) shall present the original and the xerox copy of the death certificate of the GUMIL Filipinas member to the Secretary or Treasurer for verification. Copies of the death certificate will be kept separately by the Secretary and Treasurer for record purposes.

Section 5. Contributions for the Death Aid Benefit shall be for and in the account of GUMIL Filipinas Death Aid Benefit, to be deposited in a bank designated by the Officers and members of the Board of Directors, and which shall be separate from GUMIL Filipinas accounts.

Section 6. No money shall be withdrawn from the Death Aid Benefit deposit other than the amount payable to the claim based on the chart-guidelines.

Section 7. A yearly record of payments by members shall be kept by the Treasurer. If the documents presented by the claimants are found to be falsified or forged, the payment shall be withheld, or if payment is already given, said payment shall be refunded; Section 8. Any member may scrutinize the records of this Death Aid Benefit during reasonable hours of the day.

Section 9. After five years of implementation, the Death Aid Benefit shall be supervised and managed by a committee or body composed of three members to be formed by the Board of Directors of GUMIL Filipinas. Said committee or body shall coordinate with the Treasurer of GUMIL Filipinas for the effective implementation of the program. Committee members or Body members shall not be entitled to any remuneration of any kind from GUMIL Filipinas, unless the Board shall decide to give them a fixed honoraria.

ARTICLE XII. AMENDMENT Section 1. This Constitution and By-Laws may be amended by the initiative of the members of the Board and such amendments shall be submitted to the members for approval.

A proposal in writing to amend this Constitution and ByLaws may also be considered by the Board if it comes from one third of the members in good standing.

Section 2. Any amendment under Section 1 hereof shall be valid when approved by a majority vote of the members in good standing in an annual or special general membership meeting called for that purpose.

Section 3. Any amendment to this Constitution and ByLaws shall take effect immediately upon approval.

ADOPTED this 15th day of April 2007 in Ernesto Go Mega Complex, Currimao, Ilocos Norte, Philippines, by the Affirmative vote of the members of the Association.

Dakami a Gumiliano ditoy Kamanilaan, masansan nga agiinnadal iti Tungtongan

dagiti kapanunotanmi, iti Saluyot, ilanadmi adu pay a libro ti ipabpablaakmi

ita nga Abril 17-19 2015, sangailiendakayo a kakabsatmi iti . . .

DAP-AYAN

2 15

Ala, ipabpabalayyo ngarud, Kagumilan! Agsingsingpetkayo, wen?

Dagiti Opisial ti GUMIL Filipinas (2013-2015 )

ARTHUR P. URATA, SR. (Presidente) • MARIO T. TEJADA (Bise-Presidente) • ROY V. ARAGON (Sekretario Heneral) • EDEN C. BULONG (Tesorera) • ESTELA BISQUERA-GUERRERO (Auditor) • REYNALDO E. ANDRES (Para Irakurak) • BENJAMIN P. PACRIS (Manarawidwid) Dagiti Direktor: MARTIN T. ROCHINA • VILMER V. VILORIA • ELISEO B. CONTILLO • ARIEL S. TABAG • EMY AMAD Z. BUCANEG • FREDDIE P. MASULI • AILEEN R. RAMBAUD • SHERMA E. BENOSA • (Ret.) JUDGE VIVENCIO S. BACLIG (Ex-Officio Director) Dagiti Mammagbaga: JUAN S.P. HIDALGO JR. • DIONISIO S. BULONG • JOSE A. BRAGADO • BALDOVINO AB. VALDEZ • MANUEL S. DIAZ • CLES B. RAMBAUD Dagiti Presidente Dagiti Chapter GUMIL Ilocos Sur: EDILBERTO H. ANGCO GUMIL Abra: JOEY GUZMAN *GUMIL UNP: WENDELYN CASTAÑEDA GUMIL Athens (inactive) GUMIL Isabela: VILLAMOR C. VISAYA, JR. GUMIL Benguet (inactive) GUMIL La Union: DJUNA R. ALCANTARA GUMIL Cagayan: FREDDIE PA. MASULI *GUMIL San Fernando City: DJUNA R. *GUMIL Gonzaga: MARIO ASCUETA ALCANTARA GUMIL Hawaii (status quo) GUMIL Maui: ARNOLD C. BAXA GUMIL Hawaii Grande (inactive) GUMIL Metro Manila: ARIEL S. TABAG GUMIL Hong Kong: ANALYN S. DOMINGO (interim) GUMIL Nueva Vizcaya (inactive) GUMIL Greece (inactive) GUMIL Oahu: RIZAL FERNANDEZ GUMIL Ilocos Norte: ELIZABETH MADARANG-RAQUEL GUMIL Pangasinan: FERNANDO B. SANCHEZ *GUMIL MMSU-CTE: ROMEL CALASAG *sub-chapter