Na zdrowie lato 2014

MAGAZYN MEDYCZNY SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO W OPOLU z NR 5 (SIERPIEŃ 2014)

tropikalni

zabójcy

Zawsze podążają śladem turystów.

W egzotycznych krajach groźne bakterie i wirusy wakacyjny wypoczynek potrafią zamienić w koszmar.

3 Jak zidentyfikować wroga?

tu możesz zwrócić się o

pomoc

Opis oddziałów Szpitala wraz z numerami telefonów. Gdy będzie potrzebna szybka pomoc i konkretne informacje, taka ściągawka na pewno 9 każdemu się przyda...

OD REDAKCJI

drodzy Pacjenci...

Ciepłe wieczory niosą smak i zapach lata, a w głowie kłębią się wakacyjne plany.

Renata Ruman-Dzido Dyrektor Szpitala Wojewódzkiego w Opolu

Swojski Bałtyk już nam nie wystarcza. Jeździmy coraz dalej, śmiało penetrując egzotyczne zakątki. Warto jednak pamiętać, że Tanzania, Sri Lanka czy Tajlandia to nie tylko pocztówkowe widoki, pyszna kuchnia i przyjaźni tubylcy, ale też miejsca, gdzie można się zarazić śmiertelnymi chorobami.

W dzisiejszym numerze „Na zdrowie” podpowiemy, jakich reguł należy przestrzegać, żeby nie przywieźć niechcianej „pamiątki”. Turystyczne ABC globtrotera przygotowała dr Wiesława Błudzin, ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych. Umieściła w nim krótką charakterystykę najczęściej występujących tropikalnych chorób, garść ciekawostek oraz wskazówki, jak przygotować się do takiego wyjazdu.

Kolejny, „gorący” temat poświęciliśmy opalaniu, bo ze słońcem, jak twierdzą dermatolodzy, nie ma żartów.

Czy te obawy są uzasadnione? Czy smarując się olejkami z wysokimi filtrami, blokujemy wchłanianie witaminy D? Jak wyglądają podejrzane znamiona i jak je badać?

Co to jest dermoskopia? Do przeczytania artykułu zapraszają dr Elżbieta Łomna-Bogdanov, ordynator Pododdziału Endokrynologii, i dr n. med. Grażyna Wąsik, ordynator Oddziału Dermatologii.

W środku magazynu znajdziecie też krótki opis naszych oddziałów, wraz z numerami kontaktowymi telefonów.

Gdy będzie potrzebna szybka pomoc lub konkretne informacje, taka ściągawka na pewno się przyda, a o tym, że warto korzystać z naszych usług, świadczy m.in. wysoka ocena Rady Akredytacyjnej. To wyjątkowe wyróżnienie i od dziś możemy z dumą powiedzieć, że jesteśmy jednym z najlepszych szpitali w Polsce.

Ciekawostką w bieżącym wydaniu magazynu jest również fotoreportaż ze zmagań szpitalnej ekipy na opolskim maratonie. W czasie biegu towarzyszyło nam zmęczenie, ale było warto! Okazało się, że nasz zespół świetnie sobie radzi nie tylko w pracy, ale również w czasie sportowych zmagań. Życzę przyjemnej lektury i cudownych wakacyjnych wspomnień.

2

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

W NUMERZE

3 6

tropikalne choroby dr Wiesława Błudzin

żółta książeczka za granicą niezbędna z recepta na udany urlop z

dr Wiesława Błudzin

reklama

6

Bilans

7

RE-MED, TERRA

8

9

reklamy najważniejszy jest pacjent!

Aleksandra Tkaczuk Stanisława Domaradzka-Kochanek

informator: tu możesz zwrócić się o pomoc

temat numeru!

Wykaz oddziałów Wojewódzkiego Szpitala w Opolu

13

słońce! z nasz organizm potrzebuje witaminy D dr Elżbieta Łomny-Bogdanov

coraz częściej chorujemy na czerniaka z dermatoskopia z

dr n. med. Grażyna Wąsik

16

informator: płatne świadczenia w szpitalu

bardzo ważne!

Aleksandra Głowacka

17

wykaz płatnych świadczeń Aleksandra Głowacka

fotoreportaż

19 z opolskiego maratonu 20

reklama Ziemowit

Szpital Wojewódzki w Opolu ul. Katowicka 64, 45-061 Opole, www.nowawersja.szpital.opole.pl Wydawca: Loyal Group Budowlanych 52, 45-124 Opole, tel. + 48 77 456 60 20, fax + 48 77 453 03 30, www.loyal.com.pl

TROPIKALNI ZABÓJCY

uwaga! śladem turystów podążają...

tropikalni

zabójcy

Legenda: Żółta febra Wirusowe zapalenie wątroby typu A oraz B Dur brzuszny Cholera

Tężec

Denga

Wścieklizna

Malaria

Błonica

Poliomyelitis (choroba Heinego-Medina) zwana polio

W egzotycznych krajach groźniejsze od kieszonkowców, namolnych sprzedawców i szalonych kierowców są mikroskopijne bakterie i wirusy, które wakacyjny wypoczynek potrafią zamienić w koszmar.

Jak zidentyfikować wroga?

ŻÓŁTA FEBRA, nazywana też żółtą gorączką – wywoływana jest przez wirus należący do rodziny Flaviviridae, który przenoszą zainfekowane komary. Okres wylęgania choroby trwa 3-6 dni. W pierwszej fazie objawy przypominają symptomy grypy, która charakteryzuje się złym samopoczuciem i gorączką (nawet do 40 stopni Celsjusza!), potem pojawia się charakterystyczne zażółcenie skóry. Najczęściej chory wraca do zdrowia po 3-4 dniach, ale w 15% przypadków choroba przechodzi w fazę ostrą, która dla blisko połowy pacjentów kończy się śmiercią.

Przeciwko żółtej febrze trzeba się zaszczepić, jeśli planujecie wyjazd do Afryki lub Ameryki Południowej. Przy wjeździe do niektórych krajów wymagane jest szczepienie (co najmniej 10 dni przed wjazdem) udokumentowane wpisem do tzw. żółtej książeczki.

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

3

TROPIKALNI ZABÓJCY

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU A (tzw. żółtaczka pokarmowa) oraz B (tzw. żółtaczka wszczepienna) – na żółtaczkę pokarmową, zwaną też chorobą brudnych rąk, turyści zapadają najczęściej. Zachorowaniu sprzyja spożycie zanieczyszczonej wirusami wody, a także produktów, zwłaszcza surowych. Źródłem zakażenia „żółtaczką pokarmową” mogą być na przykład owoce morza czy sałatki.

Wirusa WZW typu B możemy „złapać”, korzystając z usług miejscowej służby zdrowia, tatuażysty, przekłuwając uszy czy nos lub poddając się u miejscowego szamana akupunkturze.

Do zakażenia dochodzi też przez kontakt seksualny.

W 80% przypadków chorzy nie są świadomi zakażenia, bo nie mają objawów choroby, ale może dojść do przewlekłego zapalenia wątroby i jej marskości.

Ze zwiększonym zagrożeniem zachorowania na WZW typu A i B zetkniecie się w krajach Basenu Morza Śródziemnego, Europie Wschodniej, Azji Środkowo-Wschodniej, Ameryce Południowej, Afryce. Szczepienia zalecane są także osobom, które z Polski nie wyjeżdżają. Warto się zaszczepić, ponieważ szczepienie (w jednym preparacie przeciwko A i B) chroni nas do końca życia przed zachorowaniem. Trzeba przyjąć 3 dawki szczepionki.

Czy wiesz, że...

– W krajach Azji takich jak Tajlandia czy Malezja można spróbować smaku duriana – śmierdzącego

króla owoców. Ponieważ wydziela obrzydliwy fetor, wprowadzono zakaz wnoszenia go do hoteli, centrów handlowych, samolotów i metra.

Jednak Azjaci cenią sobie jego kremową konsystencję i smak.

DUR BRZUSZNY – to ostra choroba zakaźna, którą wywołuje pałeczka duru brzusznego typu Salmonella. Można się tej choroby nabawić, spożywając zakażoną żywność lub wodę, rzadziej przez bezpośredni kontakt z nosicielem. Typowe objawy zakażenia to gorączka, bóle głowy, osłabienie, bóle brzucha, biegunka lub zaparcia, wysypka. Zdarzają się też powikłania w postaci zapalenia otrzewnej, posocznicy, perforacji jelit czy zapalenia mózgu.

Dur można zwalczyć jedynie antybiotykiem.

Największe ryzyko zachorowań występuje w Azji Południowej (Indie, Nepal i kraje ościenne) oraz w całej Afryce.

TĘŻEC – jest ciężką chorobą zakaźną układu nerwowego o dużej śmiertelności wywołaną przez beztlenowe bakterie. Nawet przy drobnych, ale zanieczyszczonych skaleczeniach może dojść do zakażenia. Okres inkubacji choroby wynosi od 2 do 50 dni (najczęściej około 7–14 dni), a wśród objawów obserwuje się

4

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

prężenie mięśni i charakterystyczny szczękościsk. Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych, na oddziałach intensywnej opieki medycznej.

Tężec jest jednym z największych problemów krajów Afryki, Azji i Ameryki Południowej.

WŚCIEKLIZNA – zakażenie następuje przez wprowadzenie wirusa ze śliną (najczęściej przez pokąsanie przez wściekłe zwierzę) bezpośrednio do rany.

Do zachorowania, drogą wziewną, może także dojść przy zwiedzaniu czy badaniu jaskiń pełnych nietoperzy. Chorobę wywołuje RNA – wirus z rodziny rabdowirusów, który namnaża się w układzie nerwowym. Wściekliznę cechuje znaczne podniecenie i agresja, czyli wściekłość (stąd nazwa choroby), często wodowstręt, który powoduje mimowolny skurczy mięśni na widok lub sam dźwięk wody. Mogą też wystąpić objawy przeciwne, czyli apatia i śpiączka.

Wścieklizna występuje niemal na całym świecie, a ponad 99% przypadków śmiertelnych związanych ze wścieklizną ma miejsce w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Największym problemem jest w Indiach, gdzie co roku umiera 20-30 tys. osób po ugryzieniach przez bezdomne i chore na wściekliznę zwierzęta.

MALARIA, zwana też zimnicą – to choroba wywołana przez pasożyty – pierwotniaki, które przenoszą komary. Współczesna medycyna zna kilka gatunków zarodźca wywołującego malarię u ludzi, ale największe zagrożenie stanowi Plasmodium falciparum, który powoduje niedokrwistość, niewydolność nerek i malarię mózgową.

Okres wylęgania choroby wynosi średnio 12-14 dni, ale w niektórych przypadkach objawy mogą wystąpić nawet po 8-10 miesiącach od zarażenia.

Pierwsze objawy to dreszcze i wysoka gorączka (dochodząca do ponad 40 stopni Celsjusza), którym towarzyszą bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, a w końcowym okresie napadu pojawiają się obfite poty i gwałtowne obniżenie temperatury.

To najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą zapada co roku ponad 220 mln osób, a umiera aż 1-3 mln(!) zarażonych.

Przeciwko malarii nie ma szczepionki, natomiast osoby planujące wyjazd do Afryki i Oceanii, m.in. do Papui-Nowej Gwinei oraz na Wyspy Salomona, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki Środkowej i Południowej, powinny zażywać odpowiednie leki antymalaryczne.

Wskazane jest także unikanie ukąszeń komarów poprzez noszenie odpowiedniego ubrania, stosowanie repelentów oraz spanie pod moskitierami.

Czy wiesz, że...

– Od wielu lat Europa uznawana

była za teren wolny od malarii, aż do 2011 roku, gdy doszło do lokalnych zachorowań wśród mieszkańców... Grecji.

TROPIKALNI ZABÓJCY

Czy wiesz, że...

– W czasie zagranicznych wojaży powinniśmy się wystrzegać nie tylko komarów, ale również ukąszeń jadowitych węży, pająków, pluskwiaków, pijawek, skorpionów oraz obecnych wszędzie bezdomnych psów.

CHOLERA – jest ostrą chorobą przewodu pokarmowego, wywoływaną przez bakterię Vibrio cholerae. Charakteryzuje się wodnistą tzw. ryżowatą biegunką, która w ciężkich przypadkach prowadzi niekiedy (na skutek odwodnienia) do śmierci, zwłaszcza u dzieci oraz starszych ludzi. Na cholerę można zachorować, przyjmując skażoną żywność i wodę, gorączka zwykle nie występuje.

Okres wylęgania choroby jest stosunkowo krótki i trwa od kilkunastu godzin do 5 dni.

Choroba występuje w krajach rozwijających się, w Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej.

DENGA – to kolejna groźna wirusowa choroba tropikalna, którą przenoszą komary.

Jej objawy pojawiają się w ciągu 3-14 dni od ukłucia. Chory zaczyna gorączkować, bolą go mięśnie i głowa. Niekiedy pojawia się wysypka, zapalenie gardła i spojówek oraz problemy żołądkowo-jelitowe. Groźną postacią kliniczną tej choroby jest gorączka krwotoczna, gdy prócz ww. objawów pojawiają się silne bóle brzucha, powiększenie wątroby i objawy skazy krwotocznej, z wybroczynami i podbiegnięciami krwawymi na skórze ciała. W 4.-5. dniu występują krwawienia do jam ciała, często z objawami wstrząsu i utraty przytomności, które prowadzą do zgonu.

BŁONICA – chorobę wywołują bakterie Corynebacterium diphtheriae oraz Corynebacterium ulcerans. Błonica jest przenoszona drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym bądź nosicielem. Atakuje błony śluzowe dróg oddechowych, skórę, rzadziej inne części ciała (oczy, nos, narządy płciowe), może prowadzić do niewydolności dróg oddechowych i śmierci.

Błonicą można się zakazić w Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej, w Azji, na Środkowym Wschodzie i w Europie (Albania, Rosja).

POLIOMYELITIS (choroba Heinego-Medina) nazywana popularnie polio – groźna wirusowa choroba centralnego układu nerwowego, która może prowadzić do trwałego kalectwa, a nawet do śmierci.

Do zakażenia dochodzi głównie drogą pokarmową. Objawy choroby przyjmują trzy postacie: poronną (gorączka, bóle gardła, wymioty), oponową (gorączka, ból głowy, wymioty, sztywność karku) lub porażenną, charakteryzującą się porażeniem wielu mięśni, w tym oddechowych, co stanowi zagrożenie życia. Polio zapobiega szczepienie – 1 dawka na 10 lat.

W Polsce już od wielu lat, dzięki szczepieniom dzieci, ta choroba nie występuje.

Polio można się zarazić w Nigerii, Afganistanie, Pakistanie, pojedyncze przypadki zaobserwowano też w Etiopii, Kamerunie, Kenii, Somalii i Syrii.

Poprzez szczepienia można także zapobiegać innym chorobom, np. japońskiemu zapalenie mózgu, inwazyjnej chorobie meningokokowej, pneumokokowej, grypie czy kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Denga występuje w gorącej strefie klimatycznej, najczęściej w Azji Południowo-Wschodniej, Afryce Subsaharyjskiej, Ameryce Środkowej i Południowej oraz na wyspach Oceanii.

Ten niepozorny krwiopijca, zajmuje pierwsze miejsce w rankingu najbardziej niebezpiecznych zwierząt, pozostawiając w tyle krokodyle, skorpiony, węże, rekiny i niedźwiedzie. W wyniku chorób, które roznosi m.in. malarii, żółtej febry, dengi, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (West Nile virus) i japońskiego zapalenia mózgu, umiera rocznie około miliona ludzi!

Czy wiesz, że...

– Podczas pobytu na Borneo spotkamy nie tylko orangutany.

W tropikalnej dżungli możemy natknąć się na olbrzymi – podobno największy na świecie – kwiat (raflezja), nazywany też „lilią pachnącą trupem”, która wydziela woń gnijącego mięsa, by zwabić muchy.

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

5

TROPIKALNI ZABÓJCY

żółta książeczka, za granicą niezbędna

I

nternational Certificate of Vaccination or Prophylaxis, czyli Międzynarodowy Certyfikat Szczepień, nazywany popularnie „żółtą książeczką”.

To oficjalny dokument potwierdzający przyjęcie szczepień obowiązkowych (aktualnie tylko przeciwko żółtej febrze oraz meningokokom).

Wpisy w książeczce – dotyczące szczepień obowiązkowych – mogą być sprawdzane podczas przekraczania granic, zwłaszcza w krajach, gdzie istnieje zagrożenie żółtą febrą. Informacje o obowiązkowych (niezbędnych do otrzymania wizy) i zalecanych w danym kraju szczepieniach można uzyskać w wojewódzkich stacjach sanitarno-

-epidemiologicznych, klinikach chorób tropikalnych w Poznaniu, Warszawie, Gdyni i Wrocławiu, na stronie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz w ambasadzie kraju, który zamierzamy odwiedzić. Międzynarodowy Certyfikat Szczepień wydawany jest w centrach medycyny podróży oraz niektórych punktach szczepień.

Turyści coraz częściej zapuszczają się w odległe zakątki świata.

Zafascynowani egzotycznymi kulturami, spragnieni nowych doświadczeń, już nie boją się ekstremalnych wyzwań.

Jak przygotować się do takiej wyprawy?

dr Wiesława Błudzin Ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych

recepta na udany urlop

O

twarte granice, tanie przeloty i bogata oferta biur podróży sprzyjają zagranicznym wojażom. Jeździmy coraz częściej i coraz dalej, ale nie zawsze jesteśmy świadomi zagrożeń, jakie na nas czyhają. A zasada jest prosta: im dalej się wybieramy, im starsi jesteśmy, tym staranniej należy przygotować się do wyjazdu.

– Nasz świat przypomina dziś globalną wioskę – twierdzi dr Wiesława Błudzin, ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych Szpitala Wojewódzkiego w Opolu. – Na drugi kontynent można dolecieć za niespełna 2 tys. zł, a w Azji dzienne utrzymanie kosztuje grosze. Jeździmy więc coraz chętniej, a wyjazdy w tropiki nie kojarzą się już z luksusem, zwłaszcza gdy podróżujemy na własną rękę.

Samodzielne eskapady wymagają jednak starannego przygotowania. Trzeba mieć świadomość, że w trudnych sytuacjach będziemy zdani tylko na siebie, borykając się często z nieznajo-

mością języka. Tymczasem urlop – wiadomo, kojarzy się z rozluźnieniem i stosowaniem używek, a to sprzyja zawieraniu różnych kontaktów, także seksualnych, których skutki można leczyć do końca życia, jak np. zakażenie HIV. – Planując indywidualną podróż, należy w pierwszej kolejności zadbać o dobre ubezpieczenie – podkreśla dr Błudzin. – Muszą o tym pamiętać zwłaszcza osoby starsze, które cierpią na schorzenia przewlekłe. Przed wyjazdem niezbędna jest też konsultacja u lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty, który opiekuje się nami na co dzień. W trakcie wizyty lekarz oceni aktualny stan zdrowia pacjenta i wypisze potrzebne leki. Trzeba pamiętać o profilaktyce przeciwzakrzepowej przy długich lotach. Zakrzepica to cichy zabójca, a choroba rozwija się szybko i bezobjawowo.

W czasie podróży lekarstwa powinniśmy mieć przy sobie, bo bagaże niekiedy giną i potem jest problem. Warto też wcześniej przygotować kartkę – w języku angielskim lub obowiązującym na terenie danego kraju – z nazwą choroby, na którą cierpimy, i nazwami leków, które przyjmujemy.

Ordynator odradza też wyjazdy dzieciom i kobietom w ciąży do krajów, gdzie występuje malaria, a egzotyczne wyjazdy radzi planować z dużym wyprzedzeniem, co daje okazję do wcześniejszych szczepień.

– Lekarze zalecają, by wykonywać je co najmniej 6 tygodni przed wyjazdem, tym bardziej że niektóre szczepionki podaje się w dwóch, trzech dawkach, w kilkutygodniowych odstępach. Receptę na

REKLAMA

Zadbaj o swoje ubezpieczenie podczas podróży, urlopu...

45-065 Opole, ul. Reymonta 16 tel. 77 451 30 71 fax 77 451 30 71 bilans@ubezpieczeniaopole.com ubezpieczeniaopole.com

6

Ubezpieczenia obejmują: koszty leczenia związane z nagłym zachorowaniem lub wypadkiem, transport ubezpieczonego, koszty hospitalizacji, możliwość rozszerzenia o OC i NNW, ubezpieczenie bagażu, oraz wiele dodatkowych opcji.

Już o d 5 z ł

Ubezpieczenie pokrywa koszty, których nie pokryje NFZ. Gwarantujemy fachową wycenę i dobór optymalnego pakietu.

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

REKLAMA

CENTRUM ZDROWIA I REKREACJI

mgr Piotr Isański Gabinet rehabilitacji (rok założenia 1996)

Jeżeli potrzebujesz szybko zabiegów fizjoterapeutycznych i nie chcesz czekać kilka miesięcy, proponujemy: masaże lecznicze, terapię manualną, fizykoterapie (laser, ultradźwięki, pole magnetyczne, krioterapie-CO2, diadynamik, interdyn, jonoforezę, ćwiczenia usprawniające-lecznicze, wyciągi itp.).

Gwarantujemy fachowość, zaangażowanie, intymność, indywidualne podejście do każdego pacjenta – w ciszy małego gabinetu Pomagamy pacjentom cierpiącym na: zespoły bólowe kręgosłupa, lędźwi i karku, dyskopatie, rwę kulszową, choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów obwodowych, wady postawy, stany pourazowe oraz rehabilitacją po operacjach stawów, kręgosłupa.

Opole, ul. Waryńskiego (przychodnia Śródmieście), gab. 118 – I p. tel. 77 456 57 55, tel. kom. 607 314 356 www.rehpiotrisanski.pl

szczepionki może wypisać lekarz POZ, ale są one pełnopłatne, bo NFZ nie pokrywa kosztów profilaktyki – tłumaczy dr Błudzin. – Zwykle jedno szczepienie kosztuje około 100 zł, ale są też o wiele droższe. To spory wydatek, zwłaszcza że przed wyjazdem w egzotyczne rejony musimy się zabezpieczyć przed kilkoma chorobami i wówczas koszty rosną. Warto się jednak zabezpieczyć, bo profilaktyka zawsze nam się bardziej opłaci niż leczenie.

W Oddziale Chorób Zakaźnych Szpitala Wojewódzkiego w Opolu leczono już pacjentów z różnymi chorobami przywleczonymi z krajów tropikalnych. Często były to trudne diagnostycznie przypadki i chorych kierowano do specjalistycznych klinik chorób tropikalnych.

A czy jest recepta na udany urlop w tropikach?

– Myślę, że wystarczy zachować ostrożność i nieco zdrowego rozsądku – mówi Wiesława Błudzin. – Większość turystów cierpi najczęściej z powodu biegunki, aby jej uniknąć, należy często myć ręce, jeść potrawy poddawane wcześniej obróbce termicznej, pić wodę z pewnego źródła, najlepiej mineralną z oryginalnie zamkniętych butelek (praktycznie jest dostępna na całym świecie), nie kupować surowych owoców, które zostały już obrane. Inne zalecenia to: nie zbliżać się do bezdomnych zwierząt i nie karmić dzikich zwierząt. Pilnujmy zwłaszcza dzieci, bo one lubią zwierzęta, a nie zdają sobie sprawy z niebezpieczeństwa.

Ważne jest też, aby zachować ostrożność w kontaktach z tubylcami, szanować ich zwyczaje i nie próbować zmieniać, bo to niekiedy może się dla natrętów źle skończyć.

Czy wiesz, że Twoje zdrowie, samopoczucie w dużym stopniu zależy od tego, co jesz?

Zadbaj o siebie, zmień przyzwyczajenia, jedz smacznie i zdrowo.

SKLEPY TERRA Twój świat zdrowej żywności i doskonałych przypraw Odwiedź nasze sklepy, zapytaj o produkty: Opole, ul. Dambonia 169 (przy pętli autobusowej) i ul. Kośnego 11 lub zadzwoń (realizujemy zakupy na telefon) tel. 77 454 37 02 Dla stałych klientów atrakcyjne rabaty www.sklep-terra.pl

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

7

NAJWAŻNIEJSZY JEST PACJENT

najważniejszy jest

Pacjent!

Aleksandra Tkaczuk pielęgniarka oddziałowa Oddziału Chorób Zakaźnych, członek Zespołu ds. Jakości.

Stanisława Domaradzka-Kochanek naczelna pielęgniarka, przewodnicząca Zespołu ds. Jakości.

Dla dyrekcji i pracowników Szpitala Wojewódzkiego w Opolu jakość i bezpieczeństwo opieki zdrowotnej to priorytety. I nie są to jedynie puste frazesy, czego dowodem jest wysoka ocena uzyskana z przeglądu akredytacyjnego.

Akredytacja to dobrowolny, usystematyzowany proces zewnętrznej oceny jednostek ochrony zdrowia prowadzony w oparciu o dostępne i opublikowane standardy. To formalne udzielenie dowodu zaufania przez instytucję akredytującą, że szpital świadczy usługi na poziomie określonym wymogami standardów akredytacyjnych. Dotyczą one kluczowych elementów udzielania świadczeń, opieki, zarządzania oraz poszczególnych rodzajów usług świadczonych pacjentom przez szpital, a także środowiska, mających istotny wpływ na bezpieczeństwo i jakość zapewnianej opieki. Ocena dokonywana jest przez zespół wizytatorów, porównujących rzeczywistą praktykę wszpitalu ze wzorcami stanowiącymi standardy akredytacyjne. Ocena dotyczy szpitala jako funkcjonalnej całości, a przeglądowi podlega pełne spektrum działalności klinicznej, zarządzania i administracji. Każdy standard ma ustaloną punktację oraz określoną wartość wagową. Szpital ubiegający się o certyfikat akredytacyjny musi spełnić wymogi zawarte w standardach na poziomie minimum 75%. Decyzję o przyznaniu akredytacji podejmuje Minister Zdrowia, na podstawie rekomendacji Rady Akredytacyjnej, która bierze pod uwagę wyniki przeglądów przeprowadzonych przez wizytatorów.

Z

apewnienie pacjentowi właściwej opieki jest planowym procesem obejmującym działania diagnostyczne, lecznicze, pielęgnacyjne i rehabilitacyjne. Dla personelu ważne jest, aby pacjent otrzymał odpowiednie świadczenie dostosowane do jego stanu zdrowia, w odpowiednim czasie, przez wykwalifikowany zespół z zachowaniem bezpieczeństwa opieki i z uwzględnieniem wytycznych postępowania medycznego.

– Dostosowanie szpitala do standardów wpłynęło na współpracę całego personelu, zaangażowanie, a także integrację – mówi Aleksandra Tkaczuk, pielęgniarka oddziałowa Oddziału Chorób Zakaźnych, członek Zespołu ds. Jakości. – Widoczna jest również dbałość o komfort pobytu pacjenta w szpitalu, jak również zmiana w komunikowaniu z pacjentem i stąd pomysł stworzenia na naszym oddziale pokoju rozmów z pacjentem i jego rodziną.

Pacjent uzyskuje u nas wiedzę na temat choroby, terapii wraz ze wskazówkami dotyczącymi pielęgnacji i zaleceń pozwalających na zapobieganie powikłaniom.

– Mamy świadomość, że na jakość składa się robienie rzeczy właściwych, we właściwy sposób i to za pierwszym razem – dodaje Stanisława Domaradzka-Kochanek, naczelna pielęgniarka, przewodnicząca Zespołu ds. Jakości. – U nas pacjent otrzymuje odpowiednie świadczenie, w odpowiednim czasie, przez wykwalifikowany personel, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa opieki.

Wiemy, że zmiany jakościowe wymagają świadomego wysiłku ze strony personelu medycznego i niemedycznego oraz dyrekcji szpitala.

Standardy akredytacyjne wyraźnie podkreślają znaczenie pracy zespołowej, polegającej na interdyscyplinarnej współpracy, a na osiągnięcie rezultatów pracują wszyscy pracownicy - indywidualnie i w zespołach. Dlatego w Szpitalu Wojewódzkim zarządzeniem dyrektora powołano zespoły zadaniowe, m.in.: Zespół ds.

Jakości, Komitet i Zespół ds. Kontroli Zakażeń, Komitet Terapeutyczny i Zespół ds. Antybiotykoterapii, Komitet Transfuzjologiczny, Zespół i Podzespoły ds. Dokumentacji Medycznej, Zespół ds.

8

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

Analizy Przyczyn Zgonów, Zespół ds. Badania Satysfakcji, Szpitalną Komisję Etyczną, Zespół ds. Gospodarki Odpadami, Zespół ds. Zdarzeń Niepożądanych.

– Dbamy o bezpieczeństwo pacjenta, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niepożądanego zdarzenia. Analizujemy potencjalne oraz realne zagrożenia na wspólnych spotkaniach personelu i wdrażamy działania zapobiegawcze – tłumaczy Aleksandra Tkaczuk. – Przykładem takich działań jest wprowadzenie Okołooperacynej Karty Kontrolnej, która jest swoistą checklistą, pozwalającą na weryfikację istotnych działań służących minimalizacji ryzyka powikłań znieczulenia i zabiegu.

Stosowanie określonych mechanizmów regulują szpitalne systemy komunikacji, ciągłości opieki, konsultacji, farmakoterapii, liczebność kadry i współpraca między zespołami różnych specjalistów.

– Wspólne szkolenia i narady kierownictwa dają możliwość przekazywania wiedzy i poprawiają komunikację wewnętrzną – mówi Stanisława Domaradzka-Kochanek. – Na spotkaniach przedstawiamy okresowe analizy i wyniki dotyczące istotnych zdarzeń, m.in.: zakażeń szpitalnych, gospodarki lekowej, w tym antybiotykowej, poziomu satysfakcji pacjentów, analizy zdarzeń niepożądanych, wskaźników jakości, szkoleń personelu z zakresu wymagań zawartych w standardach oraz zasad postępowania przyjętych w naszym szpitalu. Spotkania służą też dyskusji i omówieniu istotnych dla szpitala zagadnień dotyczących tzw. dobrej praktyki i bezpiecznej opieki. Mamy świadomość, że w doskonaleniu jakości istotna jest wzajemna komunikacja, wykorzystywanie uzyskiwanych wyników monitorowania jakości, w tym pomiarów własnej działalności klinicznej do poprawy pracy.

– Cieszymy się, że nasze starania przyniosły takie efekty i uzyskaliśmy 95% spełnienia standardów – twierdzi Stanisława Domaradzka-Kochanek. – Zależy nam, żeby nasz szpital był przyjazny i bezpieczny dla pacjentów, a Rekomendacja Rady to dowód, że nasz zespół zdał ten trudny egzamin na pięć!

SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU

Szpital Wojewódzki w Opolu

o

tu możesz zwrócić się

pomoc! magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

9

SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU

ODDZIAŁ

ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII Swoją działalność rozpoczął na przełomie 1974/75 roku i był pierwszym tego typu specjalistycznym oddziałem w województwie opolskim.

Na oddziale hospitalizowanych jest rocznie około 260 chorych z niewydolnością wielonarządową, a znieczulenia są wykonywane na jednym z najnowocześniejszych w Europie bloku operacyjnym oraz w pracowniach endoskopowych szpitala. W Poradni Badania i Leczenia Bólu lekarze niosą ulgę pacjentom z bólem przewlekłym, w tym nowotworowym.

Oddział jako jeden z pierwszych w Polsce rozpoczął aktywną walkę z ciężką sepsą i był inicjatorem pilotażowego programu leczenia sepsy na Opolszczyźnie, który w następnych latach został wdrożony w całej Polsce.

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII ul. Katowicka 66 (II piętro) Kontakt e-mail: intensywnaterapia@op.pl gabinet ordynatora: 77 4 33 385 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 316 dyżurka lekarska: 77 44 33 386 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 315 sekretariat: 77 44 33 599 telefon interwencyjny: 3311 „R”

ODDZIAŁ

CHIRURGII URAZOWO-ORTOPEDYCZNEJ Oddział przeprowadza zabiegi endoprotezoplastyki stawu biodrowego i kolanowego, diagnostykę artroskopową, rekonstrukcje więzadła krzyżowego stawu kolanowego, leczenie schorzeń barku, wad wrodzonych, rozwojowych i pourazowych narządu ruchu.

Pracujący tu lekarze specjalizują się w zabiegach artroskopowych, a wykonywanie operacji z zakresu ortopedii i traumatologii umożliwia sprzęt najnowszej generacji.

Oddział liczy 51 łóżek, a z fachowej opieki lekarskiej korzysta tu rocznie ponad 1800 osób. Poradnia Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej zapewnia leczenie poszpitalne w trybie ambulatoryjnym.

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ CHIRURGII URAZOWO-ORTOPEDYCZNEJ ul. Katowicka 64 (wysoki parter) gabinet ordynatora: 77 44 33 405 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 402 dyżurka lekarska: 77 44 33 392 / 393 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 430 sekretariat: 77 44 33 409

10

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

ODDZIAŁ

CHIRURGII OGÓLNEJ Wykonuje się tu m.in. zabiegi z zakresu jamy brzusznej, endokrynologiczne, leczenia otyłości oraz endoskopowe leczenie schorzeń przewodu pokarmowego. Oddział Chirurgii Ogólnej został gruntownie odnowiony i aktualnie dysponuje 51 łóżkami w salach 2-, 3- i 4-osobowych.

Operacje przeprowadzane są w najnowocześniejszym i najlepiej wyposażonym w województwie bloku operacyjnym, który spełnia wysokie unijne standardy.

Oddział otrzymał pełną akredytację Ministerstwa Zdrowia i ma uprawnienia do szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie chirurgii ogólnej.

ODDZIAŁ CHIRURGII OGÓLNEJ ul. Katowicka 64 gabinet ordynatora: 77 44 33 353 dyżurka lekarska: 77 44 33 304 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 402 sekretariat: 77 44 33 339

SKONTAKTUJ SIĘ:

PORADNIA CHIRURGII OGÓLNEJ ul. Katowicka 64 (czynna w godz. 9.00-13.00) rejestracja: 77 44 33 588 gabinet lekarza: 77 44 33 590

SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU

ODDZIAŁ

ODDZIAŁ

CHORÓB WEWNĘTRZNYCH

CHORÓB ZAKAŹNYCH

Przyjmowani są tu pacjenci przez całą dobę, jeśli ich życie lub zdrowie są zagrożone. Oddział specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu chorób wewnętrznych, a w szczególności chorób układu krążenia, przewodu pokarmowego, chorób endokrynologicznych i metabolicznych. Zajmuje się też chorobami geriatrycznymi. Oddział podzielono na trzy pododdziały, którymi kierują ordynatorzy:

Zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób zakaźnych i pasożytniczych.

W województwie opolskim to jedyne miejsce, gdzie (zgodnie z programami terapeutycznymi NFZ) jest diagnozowane i leczone przewlekłe zapalenie wątroby typu B i C, a lekarze oddziału, jako nieliczni w naszym regionie, wykonują biopsje wątroby.

W związku z endemicznym występowaniem na terenie województwa opolskiego kleszczowego zapalenia mózgu i boreliozy, prowadzona jest też diagnostyka i leczenie tych schorzeń.

Leczenie poszpitalne – w trybie ambulatoryjnym – zapewnia Poradnia Chorób Zakaźnych, która znajduje się w tym samym budynku.

PODODDZIAŁ CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA (diagnostyka i leczenie chorób wewnętrznych, a w szczególności diagnostyka i leczenie chorób układu krążenia) PODODDZIAŁ GASTROENTEROLOGII (zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób wewnętrznych, a zwłaszcza diagnostyką i leczeniem chorób przewodu pokarmowego) PODODDZIAŁ ENDOKRYNOLOGII (zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób wewnętrznych, a w szczególności chorób endokrynologicznych i metabolicznych, m.in. choroby tarczycy, nadnerczy, przysadki mózgowej, jąder, jajników, zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej).

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ CHORÓB ZAKAŹNYCH ul. Katowicka 64 Izba Przyjęć: 77 44 33 057 gabinet ordynatora: 77 44 33 035 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 051 dyżurka lekarska: 77 44 33 044 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 043 / 016 sekretariat oddziału: 77 44 33 056

ODDZIAŁ

DERMATOLOGII

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ CHORÓB WEWNĘTRZNYCH ul. Katowicka 64 (III piętro) sekretariat: 77 44 33 551, 77 44 33 472 Pododdział Gastroenterologii gabinet ordynatora pododdziału: 77 44 33 522 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 646 dyżurka lekarska: 77 44 33 536 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 550 telefon dla pacjentów (automat): 77 44 33 467 Pododdział Chorób Układu Krążenia i Pododdział Endokrynologii gabinet ordynatorów pododdziałów: 77 44 33 496 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 549 dyżurka lekarska: 77 44 33 548 / 509 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 486/ 511 / 503

Oddział Dermatologii Szpitala Wojewódzkiego w Opolu liczy 15 łóżek i hospitalizuje rocznie około 563 pacjentów. Wraz z Wojewódzką Poradnią Skórno-Wenerologiczną (funkcjonującą przy oddziale) lekarze konsultują i leczą najtrudniejsze przypadki z zakresu dermatologii i wenerologii.

Na oddziale prowadzona jest pełna diagnostyka mikologiczna i alergologiczna. Wykonywane są zabiegi z zakresu kriochirurgii, elektrokoagulacji, drobnej chirurgii dermatologicznej (wycinki skóry do badań histo- i immunopatologicznych, łyżeczkowanie zmian skórnych) oraz diagnostyka dermoskopowa zmian skórnych.

Oddział posiada pełną akredytację Ministerstwa Zdrowia do szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie dermatologii i wenerologii.

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ DERMATOLOGII ul. Katowicka 64 (II piętro) gabinet ordynatora: 77 44 33 603 dyżurka lekarska: 77 44 33 077 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 644 sekretariat oddziału: 77 44 33 066 rejestracja do Poradni Skórno-Wenerologicznej: 77 44 33 079

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

11

SZPITAL WOJEWÓDZKI W OPOLU

ODDZIAŁ

ODDZIAŁ

PULMONOLOGII Oddział Pulmonologii Szpitala Wojewódzkiego w Opolu liczy 43 łóżka i hospitalizuje rocznie ok. 1700 osób. Zajmuje się kompleksową diagnostyką i leczeniem wszystkich schorzeń dolnych dróg oddechowych ze szczególnym uwzględnieniem najczęściej występujących i stwarzających poważny problem zdrowotny społeczeństwa, tj. rakiem płuc (diagnostyka i chemioterapia), chorobą obturacyjną płuc, astmą oskrzelową.

Pracownie diagnostyczne: endoskopowa, badań czynnościowych, usg. i polisomnografii są wyposażone w nowoczesny sprzęt diagnostyczny.

Na co dzień Oddział Pulmonologii współpracuje z Dolnośląskim Centrum Chorób Płuc i Gruźlicy we Wrocławiu w zakresie diagnostyki inwazyjnej i leczenia w Klinice Chirurgii Klatki Piersiowej.

SKONTAKTUJ SIĘ:

ODDZIAŁ PULMONOLOGII ul. Katowicka 64 (II piętro) Izba Przyjęć: 77 44 33 296 gabinet ordynatora: 77 44 33 253 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 282 lekarz prowadzący: 77 44 33 241 (w godz. 9-14) dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 285 sekretariat oddziału: 77 44 33 284

STACJA DIALIZ W stacji leczy się chorych cierpiących na przewlekłą lub ostrą niewydolność nerek.

Wykonywane tu zabiegi hemodializy dają szansę przeżyć okres oczekiwania na przeszczep nerki, a także na powrót do życia rodzinnego i zawodowego.

SKONTAKTUJ SIĘ: STACJA DIALIZ ul. Katowicka 64 (I piętro) gabinet kierownika Stacji Dializ: 77 44 33 233 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 232 dyżurka lekarska: 77 44 33 214 sekretariat: 77 44 33 215 sala dializ: 77 44 33 230

12

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

HEMATOLOGII I ONKOLOGII HEMATOLOGICZNEJ Jako jedyny w województwie opolskim zapewnia pełną diagnostykę i specjalistyczne leczenie chorób układu krwiotwórczego.

Izba przyjęć czynna jest przez całą dobę.

SKONTAKTUJ SIĘ: ODDZIAŁ HEMATOLOGII I ONKOLOGII HEMATOLOGICZNEJ ul. Katowicka 64 (II piętro) gabinet ordynatora oddziału: 77 44 33 354 gabinet pielęgniarki oddziałowej: 77 44 33 646 dyżurka lekarska: 77 44 33 595 dyżurka pielęgniarek: 77 44 33 550 sekretariat: 77 44 33 551 gabinet terapii dziennej: 77 44 33 387 telefon dla pacjentów (automat): 77 44 33 46

ODDZIAŁ

SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY (SOR) Przyjmuje pacjentów – znajdujących się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia – całodobowo. Na miejscu przeprowadzana jest wstępna diagnostyka oraz leczenie w zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji życiowych i zdrowotnych.

SKONTAKTUJ SIĘ: SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY (SOR) ul. Katowicka 64 (parter) telefon: 77 44 33 999 Izba przyjęć Oddziału Chorób Zakaźnych znajduje się w osobnym budynku – wejście od ul. Kośnego.

W następnym numerze „Na zdrowie” szukajcie kolejnej dawki informacji i numerów kontaktowych, tym razem do szpitalnych laboratoriów, poradni i pracowni.

SŁOŃCE

nasz organizm potrzebuje

witaminy

Rozmowa z dr Elżbietą Łomną-Bogdanov, ordynatorem Pododdziału Endokrynologii Szpitala Wojewódzkiego w Opolu.

W ostatnich latach zrobiło się głośno o szkodliwych skutkach opalania, a Polki zaczęły używać kremów z wysokimi filtrami. Czy organizm w takiej sytuacji otrzymuje odpowiednią dawkę witaminy D? Regularna ekspozycja na słońce stanowi istotne źródło witaminy D. Powszechne stosowanie kremów z filtrami przeciwsłonecznymi może redukować wydajność syntezy skórnej pod wpływem promieniowania UVB nawet o 90%. W naszej strefie geograficznej synteza skórna zachodzi od kwietnia do września, przy minimum 15-minutowej ekspozycji na słońce 18% powierzchni ciała (odsłonięte przedramiona i częściowo nogi) w godzinach 10-15, bez stosowania filtrów ochronnych. Natomiast od października do marca synteza skórna praktycznie nie zachodzi. Ważne jest więc wyważenie pomiędzy korzyściami wynikającymi z ekspozycji na słońce a ryzykiem raka skóry.

Pieprzyki, znamiona – sprawdź, czy masz powody do obaw Nie wszystkie zmiany skórne są groźne dla zdrowia, ale ostateczną diagnozę powinien postawić dermatolog. Na badania kontrolne trzeba się zgłaszać raz do roku.

Jakie skutki powoduje niedobór tej witaminy?

Witamina D ma działanie wielokierunkowe, a jej niedobór przyczynia się do rozwoju krzywicy, osteomalacji, osteoporozy i zwiększa też ryzyko wielu innych chorób, między innymi zaburzeń metabolicznych, cukrzycy, chorób serca, niektórych nowotworów (piersi, prostaty, jelita grubego), chorób autoimmunologicznych, np. stwardnienienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów.

Należy podkreślić, że niskie stężenie witaminy D w surowicy krwi może być też skutkiem niektórych chorób, np. wątroby, nerek, czy stosowanych leków, np. przeciwpadaczkowych.

Czym zatem możemy się wspomóc?

Jakie produkty zawierają witaminę D? Dla prawidłowego rozwoju i mineralizacji szkieletu ważna jest nie tylko podaż witaminy D i wapnia, ale także aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Są dwie formy witaminy D: D2 zawarta w roślinach i D3 zawarta w pokarmach zwierzęcych.

Bogate w witaminę D jest mleko i przetwory mleczne oraz ryby.

Jednak podstawowym źródłem witaminy D jest synteza w skórze pod wpływem słońca.

Czy w ostatnich latach przybyło chorych z niedoborem witaminy D? Trudno określić, czy przybyło chorych z niedoborem witaminy D, bo jej oznaczanie we krwi jeszcze przed kilkoma laty nie było powszechnie dostępne. Od kiedy jednak mamy możliwość takiego badania, okazuje się, że zdecydowana większość społeczeństwa ma poziom witaminy D poniżej normy, choć naukowcy zastanawiają się, czy ustalone normy nie są zawyżone.

Jakie badania trzeba przeprowadzić, żeby określić poziom zawartości tej witaminy w organizmie?

Badanie polega na oznaczeniu tzw. 25–hydroxy witaminy D w surowicy krwi. Optymalny poziom u dzieci wynosi: 20-60 ng/ml, a u osób dorosłych 30-80 ng/ml.

Czy leczenie w przypadku niedoboru witaminy ny D jest długotrwałe?

Leczenie jest przewlekłe i zależne od indywidualnych wskazań, więc żeby nie mieć problemów, osobom zdrowym zaleca się od września do marca suplementację witaminy D.

Brodawka łojotokowa – to łagodna, jasnolub ciemnobrązowa, okrągła zmiana skórna, która charakteryzuje się nierówną, zrogowaciałą powierzchnią. Występuje najczęściej na tułowiu oraz na twarzy, w formie płaskich blaszek lub guzków o średnicy od paru milimetrów do nawet kilku centymetrów! Tak duże wykwity pojawiają się zwłaszcza uosób starszych. Liczne zmiany mogą wskazywać na predyspozycje genetyczne lub sygnalizować początek choroby nowotworowej w obrębie układu pokarmowego. Brodawki (ze względów estetycznych) usuwa się za pomocą ciekłego azotu, lasera lub łyżeczki dermatologicznej. magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

13

SŁOŃCE

Coraz częściej chorujemy na

czerniaka Intensywne opalanie, a zwłaszcza poparzenia słoneczne mogą mieć wpływ na pojawienie się czerniaka.

To najbardziej złośliwy nowotwór skóry i tylko szybkie wycięcie zmiany daje szansę na pełne wyleczenie.

Co powinno zaniepokoić? z pojawienie się nowego znamienia, szybko rosnącego, innego niż pozostałe z zmiana kształtu, koloru w obrębie istniejącego znamienia z szybki wzrost z krwawienie ze znamienia nie związane z urazem z zapalna obwódka wokół znamienia z obrzęk, zaczerwienienie, uczucie swędzenia.

W jaki sposób się badać?

Specjaliści zalecają regularną obserwację skóry, której celem jest wczesne zauważenie nawet małych zmian, wymagających konsultacji dermatologa. Badanie należy wykonać 2-3 razy w roku, zwłaszcza po intensywnej ekspozycji na słońce.

Uważnie badaj:

Rozmowa z dr n. med. Grażyną Wąsik, ordynatorem Oddziału Dermatologii

W

dermatologii czerniak jest najpoważniejszym problemem onkologicznym, a częstotliwość występowania oraz śmiertelność, jaką powoduje, w ciągu ostatnich dekad systematycznie rośnie. Ilość zachorowań jest zróżnicowana i zależy od populacji oraz położenia geograficznego.

Wzrost częstotliwości występowania czerniaka skóry obserwujemy zwłaszcza u rasy białej – i to we wszystkich częściach świata, a jego tempo wykazuje niewielką tendencję do stabilizacji.

Chorych na czerniaka przybywa też w Polsce, choć u nas, w związku z umiarkowanym nasłonecznieniem, ten problem nie jest aż tak dotkliwy. Ryzyko zachorowalności rośnie wraz z wiekiem, począwszy od osób w wieku 20-24 lat, osiągając najwyższe wartości powyżej 70. roku życia.

Wbrew obiegowej opinii umieralność z powodu czerniaka skóry jest znacznie niższa niż zachorowalność, ale warunkiem skutecznego leczenia jest wczesne rozpoznanie nowotworu.

Chciałabym podkreślić, że czerniak wykryty we wczesnym stadium jest w 100% wyleczalny.

Właściwe przyczyny rozwoju czerniaka, który powstaje w wyniku złośliwej transformacji melanocytów, nadal pozostają niewyjaśnione, jednak poczyniono duży postęp w rozumieniu rozwoju tego nowotworu. Wiemy, że znaczenie mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.

Do czynników ryzyka rozwoju czerniaka należą: z ekspozycja na światło słoneczne oraz sztuczne źródła UV z poparzenia słoneczne zwłaszcza w okresie dzieciństwa z rasa biała, rude, jasne włosy, występowanie piegów, niebieskie oczy z jasny fototyp skóry wg Fitzpatricka z obecność licznych znamion barwnikowych z wiek i płeć z położenie geograficzne z czynniki genetyczne: zespół znamion atypowych, określone mutacje genowe, występowanie czerniaka w rodzinie z immunosupresja.

twarz (i okolice uszu), owłosioną skórę głowy, ręce (i paznokcie), szyję i klatkę piersiową, kończyny górne, pachy, kark, barki i plecy, pośladki i tylną powierzchnię ud, kończyny dolne, stopy, podeszwy, paznokcie stóp, okolicę narządów płciowych.

Jak chronić skórę? z ograniczyć do minimum pobyt na powietrzu w czasie największej ekspozycji słonecznej (w godz. 11-15) z całkowicie chronić dzieci przed słońcem z unikać niekontrolowanych, przewlekłych ekspozycji na słońcu z regularnie stosować ochronne kremy przeciwsłoneczne (co najmniej o współczynniku 30 SPF i jak największej ochronie anty-UVA) z w czasie przebywania na słońcu nosić nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne z uważać na światło słoneczne odbite od śniegu, piasku i wody z nie korzystać z solariów, ponieważ promienie UVA stosowane w lampach solaryjnych nie tylko przyśpieszają proces starzenia się skóry, lecz także zwiększają ryzyko powstawania nowotworów skóry, w tym czerniaka z w podróży (w tropikach, wysokich górach) nie można zapominać, że ryzyko oparzenia słonecznego jest największe.

Czerniak złośliwy – stanowi około 2% wszystkich zachorowań na nowotwory i 5-7% nowotworów skóry. Charakteryzuje się dużą złośliwością z powodu szybkiego wzrostu, licznych przerzutów, m.in. do węzłów chłonnych, płuc i mózgu, oraz niewielkiej podatności na leczenie. Czerniak występuje najczęściej na udach, ramionach oraz na tułowiu. Najczęściej przypomina kształtem dużego, odstającego pieprzyka o nieregularnym kształcie, który w krótkim czasie zaczyna zmieniać wygląd. Uwaga! Jeśli znamię zaczyna nagle swędzieć, krwawić, a wokół pojawia się zaczerwienienie, należy natychmiast udać się do dermatologa lub onkologa, bo jedynie szybkie wycięcie zmiany daje szanse na wyleczenie.

14

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

SŁOŃCE

nowoczesna diagnostyka wczesnego wykrywania zmian nowotworowych skóry

dermatoskopia

Potrzeba lepszej diagnostyki zmian barwnikowych skóry doprowadziła do rozwoju nieinwazyjnych technik obrazowania, które uzupełniają tradycyjne badanie i ułatwiają wczesne wykrywanie czerniaków.

D

ermoskopia (dermatoskopia, mikroskopia epiluminescencyjna, powierzchniowa mikroskopia skórna in vivo) wykorzystuje optyczne techniki powiększania obrazu i stanowi niejako pomost pomiędzy badaniem znamion tzw. okiem nieuzbrojonym a badaniem histopatologicznym. Jest nieinwazyjną, prostą i sprawdzoną techniką diagnostyczną, polegającą na oglądaniu zmian skórnych, głównie barwnikowych, w powiększeniu od 10 do 20x w tradycyjnych dermatoskopach ręcznych oraz do 100x w wideodermatoskopach.

Stosowanie dermoskopii minimalizuje liczbę niepotrzebnych, diagnostycznych resekcji, zwiększa dokładność diagnostyczną, pomaga w obserwacji klinicznej chorych z dużą liczbą atypowych znamion oraz w różnicowaniu zmian barwnikowych i bezbarwnych. Zwiększa też przedoperacyjną trafność w diagnozowaniu zmian barwnikowych skóry, w tym czerniaka.

Żelazną zasadą obowiązującą w dermoskopii jest konieczność zbadania wszystkich zmian skórnych. Nie powinno się ograniczać badania tylko do tzw. źle wyglądających zmian (ugly ducking, tzw. brzydkie kaczątko) ze względu na możliwość przeoczenia czerniaka. Ważne jest też ustalenie profilu znamion barwnikowych. W wielu przypadkach niepokojące zmiany, jeśli dotyczą większej liczby takich znamion, świadczą o danym typie znamion barwnikowych u wybranych pacjentów i wówczas nie stanowią powodu do niepokoju. W przypadku badania pacjenta z licznymi znamionami należy określić dominujący wzorzec znamion (stanowi on powyżej 30% zmian) i oceniać je nie tylko na podstawie cech morfologicznych pojedynczej zmiany, ale w kontekście ogólnego wzorca dermoskopowego pozostałych znamion barwnikowych.

Dermoskopia jest bardzo efektywną metodą diagnostyki zmian melanocytowych, charakteryzującą się wysoką czułością i swoistością w wykrywaniu czerniaków, w porównaniu z badaniem okiem nieuzbrojonym. Powinna stanowić podstawowe narzędzie diagnostyki znamion melanocytowych, nie tylko w rękach doświadczonych dermatoskopistów, ale również w badaniu przesiewowym zmian melanocytowych wykonywanych przez wszystkich dermatologów. Regularna dermatoskopowa obserwacja pacjentów z licznymi zmianami barwnikowymi, jest bardzo dobrą strategią, dzięki której trudno przeoczyć czerniaka, a niepotrzebne zabiegi chirurgiczne można ograniczyć. U pacjentów z licznymi, często atypowymi znamionami barwnikowymi ich chirurgiczne usunięcie nie stanowi skutecznej metody profilaktyki czerniaka. Kwalifikacja znamion do usunięcia wyłącznie w oparciu o kryteria kliniczne czy nawet badanie dermatoskopowe może być w przypadku takich pacjentów zadaniem bardzo trudnym. W takiej sytuacji idealną strategią profilaktyki będzie prowadzenie dokumentacji fotograficznej podejrzanych zmian. Podczas badań aktualne i wcześniejsze zdjęcia należy dokładnie porównać w celu uwidocznienia minimalnych zmian w morfologii znamienia, co pozwoli na wczesne rozpoznanie zmian potencjalnie złośliwych. Można przy tym wykorzystać wideodermoskopię, czyli metodę polegającą na sekwencyjnym zapisie obrazów dermoskopowych w analogii cyfrowej. G.W.

Znamię barwnikowe – tego typu zmiany przyjmują najczęściej postać plam lub guzków o brązowym, niebieskim lub czarnym zabarwieniu. Nie są groźne, ale bywa, że w ich miejscu (z czasem) zaczyna rozwijać się czerniak. Pojawiają się już w chwili narodzenia (tzw. wrodzone znamię barwnikowe), a ich rozwój nasila się w okresie dojrzewania. Zmiany mogą być różnej wielkości, począwszy od milimetra aż do kilku centymetrów. Najczęściej usuwane są znamiona atypowe (dysplastyczne), które charakteryzują się niesymetrycznym kształtem i „poszarpanymi” brzegami, oraz znamiona umiejscowione w nietypowych miejscach, np. na stopach, gdzie bywają często drażnione. Zabiegów dokonuje się profilaktycznie.

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

15

PAKIETY BADAŃ LABORATORYJNYCH

szybko, tanio, i wygodnie, czyli

...badania

w „pakiecie” Od kwietnia bieżącego roku w Szpitalu Wojewódzkim można zrobić podstawowe i specjalistyczne badania laboratoryjne bez skierowania. I choć usługa jest odpłatna, to różni się od oferowanych do tej pory na rynku. Badania są wykonywane „w pakiecie”, a ich cena jest konkurencyjna w porównaniu z cenami pojedynczych badań!

T

Poradnię Profilaktyki i Promocji Zdrowia uruchomiliśmy z myślą o pacjentach, którzy nie mają czasu na zdobywanie skierowania, a chcą poznać stan swojego zdrowia – twierdzi Aleksandra Głowacka, główny specjalista ds. organizacji promocji funduszy pomocowych.

a innowacyjna oferta kierowana jest do pacjentów, którzy chcą się zdiagnozować kompleksowo – pod kątem konkretnego schorzenia – i chcą zaoszczędzić czas oraz pieniądze.

– Profile badań laboratoryjnych zostały dobrane specjalnie do indywidualnych potrzeb pacjentów. Od momentu, gdy uruchomiliśmy wykonywanie badań w pakiecie, już w pierwszym miesiącu, zgłosiło się do nas około 90 osób – mówi z satysfakcją Krystyna Ginter, kierownik Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej. – To potwierdza, że nasza usługa jest potrzebna, a pomysł znalazł uznanie wśród pacjentów.

– W pierwszej kolejności pacjent trafia do osobnej rejestracji na badania, a potem do punktu pobrań.

W rejestracji odbierze też wyniki badań – opowiada Aleksandra Głowacka, główny specjalista ds. organizacji promocji funduszy pomocowych.

– Gdy już je otrzyma, informujemy pacjenta, że może udać się na konsultację (odpłatną) do lekarza, który jest dostępny na miejscu w Poradni Profilaktyki i Promocji Zdrowia (poradnia nie ma kontraktu z NFZ). W ramach konsultacji lekarz omówi wyniki badań, wyda zalecenia, a jeśli wyniki będą niepokojące, może skierować pacjenta do leczenia w ramach jednej z wielu poradni specjalistycznych lub oddziałów szpitala. Oczywiście, może też udać się do swojego lekarza poz, aby to on zinterpretował wyniki.

Z myślą o komforcie zainteresowanych, wszystko można załatwić w jednym miejscu, tj. w budynku, gdzie mieszczą się poradnie specjalistyczne (przy windzie na wysokim parterze).

Szczegółowe informacje można uzyskać od poniedziałku do piątku, w godz. 8.00–14.30 w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej, ul. Katowicka 64 (wysoki parter), tel. 77/ 44 33 212 lub 77/ 44 33 222.

Ceny pakietów badań publikujemy na kolejnych stronach.

Istnieje możliwość odpłatnej konsultacji wyników w Poradni Profilaktyki i Promocji Zdrowia (nie posiada kontraktu z NFZ).

REKLAMA

Zadzwoń do naszego doradcy, dowiedz się więcej: tel. 77 44 288 22 lub tel. kom. 604 864 865

W razie ciężkiej choroby... Allianz Best Doctors do 1 000 000 € na leczenie za granicą

(nowotwór, przeszczepy, ciężkie zabiegi operacyjne) dostęp do 50 000 lekarzy na całym świecie (weryfikacja diagnozy) leczenie za granicą bez kolejek i zbędnych formalności

16

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

Z Rodziną Bezpieczniej... wszechstronna ochrona życia i zdrowia swojego i najbliższych. Całodobowy dostęp do szerokiego pakietu świadczeń opiekuńczych, ochrona życia i zdrowia oraz zabezpieczenie przyszłości finansowej osób objętych ubezpieczeniem za bardzo niską składkę.

Minimalna składka miesięczna to tylko 15,50 zł.

PAKIETY BADAŃ LABORATORYJNYCH

Profil badań

Realizacja

Cena

OB, Morfologia, Mocz – badanie ogólne, Glukoza, Aminotransferaza asparaginowa (AST), Aminotransferaza alaninowa (ALT), Mocznik, Kreatynina, Kwas moczowy, Cholesterol całkowity

1 dzień

42 zł

ogólny profil rozszerzony

OB, Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, Mocz – badanie ogólne, Glukoza, Aminotransferaza asparaginowa (AST), Aminotransferaza alaninowa (ALT), Mocznik, Kreatynina, Kwas moczowy, Cholesterol całkowity, Cholesterol HDL, Trójglicerydy

1 dzień

54 zł

Zdrowa wątroba

Aminotransferaza asparaginowa (AST), Aminotransferaza alaninowa (ALT), Glutamylotranspeptydaza (GGTP), Fosfataza zasadowa (ALP), Bilirubina

1 dzień

21 zł

Zdrowa wątroba profil rozszerzony

Aminotransferaza asparaginowa (AST), Aminotransferaza alaninowa (ALT), Glutamylotranspeptydaza (GGTP), Fosfataza zasadowa (ALP), Bilirubina, Antygen HBs, Przeciwciała anty-HCV

do 3 dni

69 zł

Morfologia, Mocz – badanie ogólne, Glukoza

1 dzień

14 zł

Amylaza w surowicy i w moczu, Lipaza, Glukoza, Jonogram (sód, potas,chlorki), Morfologia

1 dzień

28 zł

TSH, FT3, FT4

1 dzień

28 zł

TSH, FT3, FT4, Anty-TPO, Anty-TG, TRAB

do 7 dni

110 zł

Reumatyczny

CRP – ilościowo, Czynnik reumatoidalny RF – ilościowo, ASO – ilościowo, Czynnik Waalera-Rosego, Kwas moczowy, OB

1 dzień

52 zł

Reumatyczny profil rozszerzony

CRP – ilościowo, Czynnik reumatoidalny RF – ilościowo, ASO – ilościowo, Czynnik Waalera-Rosego, Kwas moczowy, OB, Przeciwciała przeciwjądrowe ANA screen – metodą IF, P/p cytrulinowe-anty CCP

do 7 dni

144 zł

Kondycja nerek

Mocz – badanie ogólne, Mocznik, Kreatynina, Jonogram (sód, potas, chlorki), Białko całkowite w surowicy, Kwas moczowy

1 dzień

27 zł

Zdrowe kości

Wapń całkowity, Fosfor w moczu, Fosfataza zasadowa (ALP), Wit. D, Białko całkowite w surowicy

do 7 dni

51 zł

Cholesterol całkowity, Cholesterol HDL, Trójglicerydy

1 dzień

13 zł

Przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej

Aminotransferaza asparaginowa (AST), Aminotransferaza alaninowa (ALT), Glutamylotranspeptydaza (GGTP), Fosfataza zasadowa (ALP), Bilirubina, Cholesterol całkowity, Trójglicerydy, Cholesterol HDL, Czas protrombinowy, INR, APTT, Antytrombina III, Białko C, D-dimery

1 dzień

135 zł

Dla kobiet po 40. roku życia

Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, Mocz – badanie ogólne, Jonogram (sód, potas, chlorki), Glukoza, Cholesterol całkowity, Cholesterol HDL, Trójglicerydy, Wapń całkowity, Wit. D, TSH, Estradiol, FSH

do 7 dni

115 zł

Dla mężczyzn po 40. roku życia

Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, Mocz – badanie ogólne, Jonogram (sód, potas, chlorki), Glukoza, Cholesterol całkowity, Cholesterol HDL, Trójglicerydy, Kwas moczowy, PSA-całkowite, TSH

1 dzień

66 zł

ogólny

Dla kobiety ciężarnej Kondycja trzustki Tarczycowy Tarczycowy profil rozszerzony

Ocena czynników ryzyka miażdżycy

Zakres badań

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

17

PAKIETY BADAŃ LABORATORYJNYCH

Rodzaj badań

Realizacja

Cena

Kinaza kreatynowa – izoenzym CKMB-mass, Troponina T, NT pro-BNP, Jonogram (sód, potas, chlorki)

1 dzień

115 zł

Glukoza, Mocznik, Kreatynina, HbA1C

do 4 dni

28 zł

Glukoza, Mocznik, Kreatynina, HbA1C, Insulina, Albumina w moczu

do 4 dni

52 zł

Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, CRP – ilościowo, Żelazo

1 dzień

18 zł

Diagnostyka anemii profil rozszerzony

Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, Wit. B12, Transferyna, Rozpuszczalny receptor transferyny-sTrf, Kwas foliowy, CRP – ilościowo, Żelazo

do 7 dni

120 zł

Przed zabiegiem chirurgicznym

Morfologia, Jonogram (sód, potas, chlorki), Czas protrombinowy, INR, APTT, Glukoza, Mocznik, Kreatynina, Antygen HBs, Przeciwciała anty-HCV

do 3 dni

77 zł

OB, Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, CRP – ilościowo

1 dzień

28 zł

Chlamydia pneumoniae IgM – przeciwciała, Chlamydia pneumoniae IgG – przeciwciała, Chlamydia pneumoniae IgA – przeciwciała, Mycoplasmapneumoniae IgM – przeciwciała, Mycoplasmapneumoniae IgG – przeciwciała

do 7 dni

137 zł

Borelioza I

Borrelia burgdorferi IgM – przeciwciała, Borrelia burgdorferi IgG – przeciwciała

do 7 dni

60 zł

Borelioza II

Borrelia burgdorferi IgG – Western blot, Borrelia burgdorferi IgM – Western blot

do 7 dni

194 zł

Morfologia z pełnym różnicowaniem leukocytów, OB, CRP – ilościowo, Mocz – badanie ogólne, Pasożyty w kale

1 dzień

27 zł

Immunoglobuliny IgA, Immunoglobuliny IgG, Immunoglobuliny IgM, Immunofenotypowanie – antygeny powierzchniowe komórek krwi obwodowej (CD3/CD4/CD8)

do 3 dni

146 zł

P/p endomysium (EMA), gliadynie w klasie IgA, P/p endomysium (EMA), gliadynie w klasie IgG, P/p transglutaminazie tkankowej IgG, P/p transglutaminazie tkankowej IgA

do 7 dni

211 zł

Diagnostyka przewlekłych zapalnych chorób jelit (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie okrężnicy)

Profil przeciwciał do diagnostyki chorób jelit, P/p komórkom kubkowym jelit, pANCA, komórkom zewnątrzwydzielniczym trzustki, Sacharomycescerevisiae w klasie IgA, Profil przeciwciał do diagnostyki chorób jelit, P/p komórkom kubkowym jelit, pANCA, komórkom zewnątrzwydzielniczym trzustki, Sacharomycescerevisiae w klasie IgG

do 7 dni

150 zł

Podejrzenie zakrzepicy

D-dimery ilościowo, Antytrombina III, Białko C, Białko S antygen/aktywność

do 7 dni

155 zł

D-dimery ilościowo, Antytrombina III, Białko C, Białko S antygen/aktywność, P/p antykardiolipinowe ACL-IgG, P/p antykardiolipinowe ACL-IgM, P/p β2-glikoproteinie IgG, P/p β2-glikoproteinie IgM, Lapus antykoagulant

do 7 dni

542 zł

Zdrowe serce Cukrzycowy Cukrzycowy profil rozszerzony Diagnostyka anemii

Zapalny

Diagnostyka kaszlu

Małe dziecko Niedobory odporności

Celiakia

Podejrzenie zakrzepicy profil rozszerzony

18

Zakres badań

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

FOTOREPORTAŻ od lewej: Renata Ruman-Dzido, dyrektor szpitala, Anna Piechaczek pielęgniarka, oddział chirurgii ogólnej

...biegać każdy może, i duży i mały...

od lewej: Łukasz Lis, ratownik SOR, Renata Ruman-Dzido, dyrektor szpitala, Anna Piechaczek, pielęgniarka, oddział chirurgii ogólnej, dr n. med. Dariusz Woszczyk, ordynator hematologii i onkologii hematologicznej

Uczestnicy maratonu tłumnie stawili się na starcie...

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)

19

REKLAMA

Odzyskaj siły w najpiękniejszym zakątku Opolszczyzny...

Ośrodek FWP ZIEMOWIT zaprasza na turnusy rehabilitacyjne: z

z z z z

baza zabiegowo-lecznicza (hydroterapia: jacuzzi, hydromasaż, aquavibron, wirówki rąk i nóg, masaż perełkowy, inhalacje, solux, światłolecznictwo, elektrolecznictwo: magneto stymulacja, bioptron, jontoferozy, diadynamiki, aquavibron) kryty basen gabinety masażu, fitness sauna sucha i parowa smaczne posiłki (na życzenie przygotowujemy indywidualne jadłospisy).

UWAGA! Polecamy pakiet Aktywny Senior – atrakcyjne ceny.

Kontakt: Ośrodek FWP Ziemowit, Jarnołtówek 204, tel. 77 439 75 94, 77 439 75 97

20

magazyn na zdrowie z nr 5 (sierpień 2014)