Goede zuiveringsresultaten vragen sterk teamwerk

Wie zou niet blij zijn met 100% op zijn jaarrapport? Vorig jaar voldeden alle 319 zuiveringsinstallaties van Aquafin aan alle Vlaamse normen! Het lijkt evident maar dat is het allerminst, want ondanks een nauwgezette opvolging kunnen verschillende factoren roet in het eten strooien.

De kans is zeer groot dat het afval - water dat u dagelijks verbruikt of doorspoelt, net als dat van meer dan 5 miljoen andere Vlamingen, wordt gezuiverd in één van de 319 rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI's) van Aquafin. Na zuivering moet het voldoen aan strenge Europese en Vlaamse normen om te lozen in een waterloop. Bij de controle van het gezuiverde afvalwater zijn er zowel emissiegrenswaarden als verwijderingspercentages voor 5 parameters in het afvalwater (biologisch afbreekbare vervuiling, chemisch afbreekbare vervuiling, stikstof, fosfor, zwevende stoffen). De kleinschalige installaties hebben soepelere normen.

Het al dan niet slagen kan afhangen van één staal

“Door een goede opvolging en efficiënte bedrijfsvoering ligt het slaagpercentage van onze rioolwaterzuiveringsinstallaties altijd erg hoog”, weet Hans Bruynooghe, directeur Operaties. “Toch was het in 2019 de eerste keer in de geschiedenis van Aquafin dat 100% van de zuiveringsinstallaties voldeed aan alle opgelegde normen. Dat is echt geen evidentie als je weet dat één staal er kan voor zorgen dat een installatie dat jaar niet meer kan voldoen.”

VERDUND AFVALWATER

De weersomstandigheden hebben traditioneel een belangrijke invloed op de zuiveringsresultaten. Zo is een koude winter nadelig voor het biologische zuiveringsproces en geven staalnames op een regendag een minder goed resultaat dan op een droge dag.

Doordat veruit de meeste riolen zowel regen- als afval water transporteren, is het afvalwater bij regenweer sterk verdund als het op de zuiveringsinstallatie toekomt. In sommige regio’s komt er zelfs oppervlaktewater in het rioleringsstelsel terecht. De concentraties van de te verwijderen afvalstoffen in het binnenkomend afvalwater zijn door die verdunning dan al zo laag dat het moeilijk kan worden om het opgelegde verwijderingspercentage te halen.

TECHNOLOGIE VERVANGEN

In de meeste rioolwater zuiveringsinstallaties volstaat de gebruikte technologie in normale omstandigheden om de zuiveringsnormen te halen. Een klein aantal installaties werkt echter nog met verouderde technologie waarmee dat een stuk moeilijker is. “We vervangen die technologie stapsgewijs, soms via een renovatie of soms wordt de installatie gewoon afgebroken en wordt het afvalwater via een pompstation naar een andere zuiverings installatie in de buurt geleid,” zegt Hans Bruynooghe. Behalve de weers omstandigheden en verouderde technologie kunnen ook storingen in het zuiveringsproces zelf spelbreker zijn. Een zuiveringsinstallatie heeft veel mechanische onderdelen en er wordt gewerkt met kwetsbare biologische processen. Bovendien heeft Aquafin helemaal geen controle op de samenstelling van het afvalwater dat binnen komt en kunnen bijvoorbeeld lozingen in het riolerings - stelsel het zuiverings proces verstoren.

GOEDE OPVOLGING

“Het is dan ook cruciaal dat we het proces en de resultaten alert opvolgen, ook al werken we veel met automatische sturingen,” stelt Hans Bruynooghe. “Met een goed onderhoud kunnen we de kans op technische storingen klein houden, maar uitsluiten kunnen we niets. En als er toch iets fout loopt, krijgt onze medewerker van wacht een alarm en komt het erop aan om snel en efficiënt in te grijpen. Die 100% op het rapport mag geen toevalstreffer zijn, we streven er elk jaar naar. Het blijft hoe dan ook een uniek resultaat waar we echt fier op zijn!”

Enkele voorbeelden:

EXTRA ONDERHOUD VAN RIETVELDEN

De kleinschalige water zuiveringsinstallatie (KWZI) in Sint-MartensLatem is een idyllische plaats. “Maar het zuiveringsproces is niet ideaal”, vertelt Dirk Turrekens, verantwoordelijk voor de exploitatie. “De KWZI werd gebouwd in 1989, volgens de toenmalige normen en met de toen gangbare technieken. Eigenlijk is de KWZI niet meer dan enkele grachten met rietvelden erin. Een zeer verouderde techniek dus. Het is niet voor niets dat het tot het laatste moment spannend bleef of deze installatie aan de normen zou voldoen.” Maar door een nauwgezette opvolging van het team en de samenwerking met Aquafins procestechnologen, haalde de KWZI wel de normen. “Zo ruimen we de rietstraten twee keer per jaar en laten we het water door middel van een retour pomp twee keer deels door de velden lopen, wat voor extra zuivering zorgt.”

Er loopt op dit moment een project om de KWZI om te bouwen tot een pompstation en het afvalwater te verpompen naar de RWZI van Nevele.

ZWEVENDE STOFFEN GOOIEN ROET IN HET ETEN

In Westerlo zijn het zwevende stoffen die het moeilijk maken om de normen te halen. Teamcoördinator Jan Van Den Bergh: “Begin 2019 kregen we een eerste waarschuwing dat het verwijderingspercentage van de zwevende stoffen niet zou worden gehaald. We moesten dus ingrijpen en zochten in overleg met interne experten naar een oplossing.” “Een hoop maatregelen werden opgelijst. Zo pasten we de chemicaliëndosering drastisch aan. We kozen er ook voor de kanalen van onze nabezinktanks ieder uur te spoelen én deden een dubbelcheck op alle stalen. Het resultaat was er naar. Ook deze installatie sloot 2020 met een goed resultaat af.”

BACTERIEBEDDEN VERVANGEN DOOR NIEUW BELUCHTINGSBEKKEN

Ook in Duffel werkte het operationele team tot voor kort met een verouderde zuiveringstechniek. Begin september werden de zuiverende bacterie bedden vervangen door een nieuw beluchtingsbekken. “Geen moment te vroeg”, weet operator Kristof Van Regenmortel, die de vervanging op de voet volgde. “De bacteriebedden waren al lang een stoorzender in het behalen van de normen, zeker als het over stikstofverwijdering ging. Door de inspanningen van onze projectmanager, de aannemer en de collega’s in het team, werd begin september de nieuwe beluchting in dienst genomen. Sindsdien loopt alles super.”