Aqua 2019-1

Driemaandelijks • januari-februari-maart 2019 • afgiftekantoor Leuven Masspost

P209940

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN AQUAFIN 2019/1

VVSG wil kwaliteitsvolle leefomgeving “Lokale besturen kunnen veel, maar zonder samenwerking staan we nergens”

Rond’o bier maakt de grondstoffenkringloop rond

4

14

2

AQUA 2019/1

INHOUD

Jan Goossens, ceo

ierenpark Planckendael! Fijne herinneringen aan de vele bezoeken.

In onze keuken ook nog een foto, van ongeveer 15 jaar geleden, met mijn 2 dochters samen in een kano. Alleen al daarom ben ik bijzonder blij met de opdracht die Aquafin kreeg om de volledige waterhuishouding van het dierenpark eens onder de loep te nemen.

D

En water is er in Planckendael. Veel water! Niet alleen het meertje met de kano, maar bijvoorbeeld ook het olifantenbassin. ‘Olifanten zijn wild van water’ lees ik op hun Facebookpagina. Zo wild – zie ik in het bijhorend filmpje – dat ze alvast geen moeite doen om uit het bassin te stappen voor een kleine of grote boodschap. Ook onze ervaring met waterzuivering komt dus zeker goed van pas!

Het verder uitbouwen van de afvalwaterinfrastructuur en het veilig en performant exploiteren van de meer dan 300 waterzuiveringsinstallaties blijft natuurlijk onze eerste opdracht. Maar gaandeweg zijn we onze waterexpertise ook gaan inzetten voor kleinere projecten. Projecten die gericht zijn op specifieke vragen en noden van onze klanten.

Projecten die bijgevolg zeer divers zijn qua aanpak, uitvoering en resultaat.

In onze klantenportefeuille ook een 100-tal gemeenten voor een zeer divers dienstenpakket. Van asset management van het rioolstelsel over hemelwaterplannen voor wateroverlast- en droogtebestrijding tot het bouwen van een decentrale waterzuiveringsinstallatie met energie- en waterrecuperatie voor een cultuurcentrum. En we breiden verder uit, met trots mogen we sinds kort ook de stad Lier een klant noemen.

“En toch is er voor nieuwe gemeenten soms wat koudwatervrees om met grote bedrijven zoals Aquafin samen te werken” weet Mieck Vos, algemeen directeur van VVSG. “Laat dat voor lokale besturen geen belemmering zijn voor een voorstelling van onze diensten.

Aan Aquafin om via partnerschappen aan te tonen welk maatwerk ze kunnen afleveren” vindt Mieck. En gelijk heeft ze!

Veel leesgenot met deze nieuwe Aqua.

l

VOORWOORD

“Deze waterstudie voor een dierenpark als Planckendael illustreert mooi de richting waarin Aquafin de voorbije jaren is geëvolueerd.”

4

“Lokale besturen kunnen veel, maar zonder samenwerking staan we nergens”

8 10

Wat doet Aquafin?

13 16

Meander

18

Natuur herstelt in flink uitgebreid Zwin

20

Veilige werfomgeving voor iedereen: een gedeelde zorg

Operatie Perforatie: winnaars kunnen aan de slag!

Vuiluitstoot via overstort exact voorspeld

14

22

ROND’O MAAKT DE GRONDSTOFFENKRINGLOOP ROND

PLANCKENDAEL WIL MEER DOEN MET WATER

V.u.: Jan Goossens, Dijkstraat 8, B-2630 Aartselaar, ondernemingsnummer 0440.691.388 Het contactcenter van Aquafin is op weekdagen te bereiken van 8 uur tot 19 uur, op het nummer 03 450 45 45, of via contact@aquafin.be Noodnummer buiten de werkuren: 0800 16 603 Ombudsman: 0472 450 450 of ombudsman@aquafin.be Aqua wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier.

Fotografie: Aquafin, Joren De Weerdt, Jan Locus, Sofie Nuyten, Frederik Beyens, Misjel Decleer, Shutterstock

Volg ons op

3

Schelde zit vol garnalen De kwaliteit van het Scheldewater blijft erop vooruitgaan.

Dat blijkt uit de jaarlijkse visbemonstering door het Instituut van Natuur- en Bosonderzoek (INBO). Hun vaststelling: het visbestand groeit elk jaar in sprongetjes aan. En wat belangrijker is: deze evolutie herhaalt zich sinds 2007 jaar na jaar.

A

lhoewel de cijfers voor 2018 nog niet definitief zijn, merken de onderzoekers langs de oevers van de Schelde een toename van zowat alle soorten: garnaal, grondel, dikkopje, grauwe en rode poon. Maar ook brasem, blankvoorn, rietvoorn, pos en snoekbaars – de voornaamste jager – treffen ze regelmatig aan. Volgens de meest recente gegevens van het INBO zitten langs de Scheldeoevers meer dan 30 soorten.

Een speciale vermelding gaat deze keer naar de garnaal.

Het Scheldewater zit dit jaar tot ver stroomopwaarts boordevol grijze en steurgarnaal. Zelfs tot in Branst (Bornem) komt de grijze garnaal voor. Een ander succesverhaal is dat van de fint, of de meivis. Voor de eeuwwisseling kwam deze vis bijna niet meer voor in het Scheldebekken. Sinds enkele jaren komt de fint, een haringachtige zoutwatervis, echter opnieuw in grote aantallen paaien in de Schelde en de Rupel. En daar zal het niet bij stoppen. Door het grotere voedselaanbod zien we nu al regelmatig zeehonden en bruinvissen opduiken, tot ver stroomopwaarts.

Steurgarnaal (Vildaphoto, Yves Adams)

Als reden voor dit succes haalt het INBO resoluut de verbeterde waterkwaliteit aan door de rioolwaterzuivering en de inspanningen van de landbouw.

Doordat onze rioolwaterzuiveringsinstallaties meer en meer gezuiverd water in beken en rivieren lozen, bevatten deze meer zuurstof. En hoe meer zuurstof, hoe beter de levensomstandigheden voor vissen en andere organismen die in het water leven. l

De Schelde in Sint-Amands

Meer zuurstof in het water trekt meer vissoorten aan.

4

AQUA 2019/1

5

“Lokale besturen kunnen veel, maar zonder samenwerking staan we nergens” “Een kwaliteitsvolle leefomgeving gaat verder dan alleen maar ruimtelijke ontwikkeling.”

Met het oog op de nakende Vlaamse verkiezingen formuleerde de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) een aantal trends en suggesties waarvan ze hoopt dat ze worden opgenomen door het nieuwe beleid. Ook Aquafin bracht zo’n memorandum uit. Wat blijkt?

Beide vertonen heel wat raakvlakken als het aankomt op de openbare ruimte van de toekomst. Tijd voor een open gesprek met Mieck Vos,

Mieck Vos, algemeen directeur VVSG

algemeen directeur van VVSG en Jan Goossens, ceo van Aquafin.

I

n het memorandum van VVSG lezen we dat u naar een kwaliteitsvolle leefomgeving wilt streven door een trendbreuk op het vlak van omgeving en klimaat. Welke rol ziet u hierin weggelegd voor de gemeenten?

Mieck Vos: “Een kwaliteitsvolle leefomgeving gaat verder dan alleen maar ruimtelijke ontwikkeling. Het omvat ook aspecten als mobiliteit, groene ruimte, kwaliteitsvol wonen, zorgzame buurten én integraal waterbeleid. Als gemeenten dat zelf in handen nemen, kunnen ze een voorbeeldfunctie opnemen. Kijk naar steden als Diest , Leuven en Mechelen, waar het water van de rivieren die weer proper zijn, een centrale plaats krijgt en het centrum doet opleven. Maar ook op het vlak van regenwater en ontharding moeten gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen.

We moeten samen met de Vlaamse overheid veel duidelijkere keuzes durven maken.

Het is toch jammer dat er vanuit Vlaanderen miljoenen subsidies ter beschikking gesteld worden voor onthardingsprojecten terwijl er lokaal projecten ontwikkeld worden waarbij er verder gewerkt wordt vanuit een verharding van de ruimte.

Bijvoorbeeld bij de aanleg van nieuwe wijken wordt er nog te veel gewerkt vanuit de klassieke oplossingen, met veel verharding. Dan denk ik: kijk toch eerst eens of er geen andere oplossingen mogelijk zijn.”

Waaraan ligt dat volgens u?

Mieck: “Gemeenten moeten er zelf op inzetten vanaf het ontwerp van een project.

Nog heel veel architecten en aannemers kijken enkel naar de technische oplossingen.

Bij landschapsarchitecten zie ik een andere instelling, zij hebben in hun opleiding leren werken met natuurlijke elementen. Bovendien zijn heel wat gemeenten nog niet structureel bezig met klimaatadaptatie. De Burgemeestersconvenant, die door veel gemeenten is ondertekend, is sterk opgebouwd rond CO2-uitstoot en hernieuwbare energie. Nu is daar ook klimaatadaptatie bijgekomen, wat een goede zaak is.

Het momentum is er om veel meer in te zetten op water. Het is ook belangrijk om daar de burgers bij te betrekken.” u

6

AQUA 2019/1

Dubbelinterview VVSG-Aquafin

Welke fundamentele elementen zijn daarvoor nodig?

“Aquafin en de rioolbeheerders kunnen gemeenten helpen om te zeggen wat echt nodig is van infrastructuur en wat er anders kan. Van die expertise moeten we meer gebruik maken.”

Jan Goossens: “We moeten af van het idee dat een buis in de grond eender welke bui moet kunnen opvangen.

Ook al door de gevolgen van de klimaatverandering zouden de buizen zo gigantisch groot worden dat het maatschappelijk niet meer verantwoord is en tenslotte zou die capaciteit alleen benut worden bij zeer hevige buien.

Verspilling van geld en ruimte dus.”

Mieck: “Klopt. We moeten het probleem onder ogen zien: het gemiddelde investeringsritme ligt laag waardoor onze infrastructuur structureel degradeert.

Meer investeren is ontzettend duur, we moeten zoeken naar oplossingen die goedkoper én future proof zijn. En hier speelt innovatie een belangrijke rol.

Er moeten alternatieven komen voor de klassieke rioleringsoplossingen.

Riolen aanleggen is een dure aangelegenheid en sommige regio’s hebben een grote achterstand die financieel gezien bijna niet in te halen is. Nog meer druk leggen op de waterfactuur is volgens mij geen optie. Maar we moeten de watersystemen en de infrastructuur echt wel in goede toestand krijgen.”

Jan: “De weg die Aquafin is ingeslagen, is om op zijn minst geen regenwater meer af te voeren. Maar liefst twee derde van het water dat op onze rioolwaterzuiveringsinstallaties toekomt, is regen-water. Dat is te gek.

Daarom pleiten we voor het afkoppelen van regenwater dicht bij de woningen.

In plaats van het met een aparte buis naar een waterloop te leiden, zoals we tot voor kort deden, laten we het nu bij nieuwe projecten ter plaatse infiltreren in de bodem.”

Jan: “We willen zeker niet betuttelen.

De gemeente is en blijft regisseur van de openbare ruimte. Maar ik denk wel dat het goed zou zijn dat, als het lokale bestuur iets wil doen rond hemelwater, we daar dan toch ons advies over mogen geven. Zonder dat advies op te dringen en zonder dat we zelf de werken per definitie ook uitvoeren.”

“Het momentum is er om veel meer in te zetten op water.”

Mieck Vos

“Maar voor de gemeente kan het nog interessanter zijn om het regenwater ruimtelijk goed geïntegreerd te bufferen zodat ze het kan gebruiken in tijden van watertekort. We hebben zo ook onze hemelwaterplannen in de loop der jaren zien evolueren. Van ‘het water moet hier weg’, ging het over ‘het kan ook een recreatieve functie hebben’ tot ‘hou het maar bij om te gebruiken in de volgende droge periode’.”

Mieck: “En die expertise zit bij Aquafin, samen met de rioolbeheerders en de gemeenten. Samen hebben we zoveel kennis rond alles wat met rioolbeheer, waterbeheer en klimaatadaptatie te maken heeft.”

Mieck: “Helemaal mee eens.

Een gemeente hecht veel belang aan haar autonomie om beleid te voeren.

Het is aan hen om het advies te gebruiken en er iets innoverends mee te doen. Kijk naar alles wat er vandaag beweegt rond klimaatbewustzijn.

Lokaal voelen we nog meer dan elders dat burgers van ons verwachten om hier rekening mee te houden. Zonder dat daar een regelgevend kader moet voor zijn om bijvoorbeeld hemelwaterplannen op te maken.”

PARTNERSCHAPPEN Aquafin heeft al voor een 30-tal gemeenten zo’n hemelwaterplan opgemaakt. We stellen wel vast dat ze bij gemeenten niet zo snel worden omgezet in uitvoeringsplannen.

Hoe komt dat?

Mieck: “Volgens mij beseffen mandatarissen vaak niet voldoende wat het achterliggende doel is. En ergens denk ik dat dat voor een stuk te maken heeft met de naam: hemelwaterplan.

Die heeft niet het gewicht die hij zou moeten hebben. Het gaat toch over veel meer dan regenwater?”

7

“Wij willen niet betuttelen, alleen adviseren.

De gemeente blijft de regisseur van de openbare ruimte.”

Jan Goossens

“Het gaat ook over het inzetten van water als een kostbaar goed. Steeds meer zullen we moeten inspelen op periodes van intense en zware neerslag en periodes van droogte. We moeten meer oog hebben voor water als recreatief element of om de ruimte waardevol tot zijn recht te laten komen, maar ook voor meer groen, buffering en het individuele gebruik door de burger. Momenteel gaat het debat vooral over CO2-uitstoot maar klimaatadaptatie is veel breder.

Waterbeleid is volgens mij nog zwaar onderbelicht. Het hemelwaterplan als woord geeft verkeerdelijk de indruk dat het enkel gaat om het opvangen van regenwater, bijna het simpele idee dat als elke burger zijn of haar regenwater recupereert je dan als bestuur goed bezig bent. Bovendien is het woord volgens mij niet sexy genoeg…

Jan (lacht): “Goed dat je het zegt, daar moeten we uit leren!”

Mieck: “Waar het eigenlijk op neerkomt, is dat we, samen met het Vlaamse beleid lokaal veel meer in grote lijnen moeten bepalen waar we naartoe willen en ons daar ook consequent aan houden. Daarom leggen we in ons memorandum zoveel nadruk op het aangaan van partnerschappen.”

“Ik geloof echt dat lokale besturen vandaag de motor zijn van de dynamiek.

Maar pas als we samenwerken met anderen betekenen we ook echt iets.

Omdat we dan een hefboom hebben van 300x een sterk beleid. ” Willen gemeenten dan hun eigen koers varen?

Mieck: “Ik denk dat ze soms vrezen dat ze geen impact hebben op bedrijven zoals Aquafin. En dan is het de uitdaging van die bedrijven om via partnerschappen aan te tonen dat ze wél op maat kunnen werken.”

Jan: “Dat is nochtans typisch wat wij doen met onze blauw-groene oplossingen, die zijn extreem op maat van de gemeente. Maar het klopt, we weten dat die perceptie leeft, al komt ze niet naar voor in de feedbacksessies die we regelmatig organiseren met de lokale besturen waar we nu al aan de slag zijn.”

Mieck: “Ik weet inderdaad dat Aquafin op maat kan werken. En gemeenten hebben dat graag omdat ze er dan ook hun eigen DNA in kunnen steken. Een match met de lokale belangen zorgt sowieso voor een win-win, zowel financieel als voor de omgeving.” l

DE 10 MEEST GEHOORDE ARGUMENTEN OM NIET TE ONTHARDEN Regenwater laten infiltreren in de bodem kan in principe overal.

Toch zijn de mogelijkheden niet altijd gekend. Voor een lezing op het Klimaatcongres bundelden we de 10 vaakst gehoorde excuses om het niet te proberen. Benieuwd naar de antwoorden? Surf naar www.aquafin.be/gemeenten en steden.

1. “De buurt wil het niet” 2. “We hebben vandaag geen problemen” 3. “De grondwatertafel staat te hoog” 4. “De bodem is slecht waterdoorlatend” 5. “Er is te weinig plaats” 6. “We willen een andere invulling geven aan de ruimte” 7. “Deze ruimte is moeilijk om te vormen voor infiltratie” 8. “Meer groen = meer onderhoud” 9. “Infiltratie is duur” 10. “De hellingsgraad is te groot”

8

AQUA 2019/1

Quick scan: wat doet Aquafin?

Begin dit jaar startten de nieuw samengestelde lokale besturen met hun opdracht voor de volgende zes jaar.

We wensen hen alvast heel veel succes toe. Aquafin is letterlijk in Ă lle Vlaamse gemeenten actief in opdracht van het Vlaamse Gewest en in 107 gemeenten ook in opdracht van de gemeente. Voor wie nieuw is in de beleidsdomeinen die raakvlakken hebben met onze activiteiten, geven we hier nog even een kort overzicht.

Bufferbekkens

VOOR STEDEN EN GEMEENTEN

Pompstations

VOOR HET VLAAMSE GEWEST

Bufferbekkens

Pompstations

RWZI

9

HEMELWATERPLANNEN De meeste riolen transporteren zowel regen- als afvalwater.

Met een veranderend klimaat voor ogen, waardoor zowel veel water op korte tijd als lange droogteperiodes vaker voorkomen, is verstandig omgaan met regenwater noodzakelijk. De hemelwaterplannen die Aquafin maakt voor steden en gemeenten leggen de knelpunten van vandaag bloot, maar geven ook aan waar het in de toekomst mis kan lopen als buien nog intensiever worden. Het is bovendien een visie op hoe de gemeente regenwater zou kunnen bufferen voor droge periodes of laten infiltreren in de bodem om de grondwatertafel aan te vullen.

Vervolgens helpen we gemeenten met de concrete uitwerking van die visie.

BEHEER GEMEENTELIJKE RIOLEN In Vlaanderen zijn steden en gemeenten verantwoordelijk voor de opvang en de afvoer van het huishoudelijke afvalwater in de gemeentelijke riolen, tot waar de verzamelriolen van Aquafin het overnemen. Ze kunnen Aquafin na een marktbevraging aanduiden als beheerder van het gemeentelijke rioolstelsel, of zelf beheerder blijven en enkel het echte specialistenwerk uitbesteden. Momenteel werken 107 lokale besturen met ons samen, ofwel rechtstreeks, ofwel via een samenwerkingsverband met drinkwaterbedrijven De Watergroep (Riopact) of water-link. Een greep uit de dienstverlening: update databank, inspecties, uitbouw, onderhoud, renovatie, hydraulische adviezen, …

BOVENGEMEENTELIJKE ZUIVERINGSINFRASTRUCTUUR Meer dan 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI), ruim 1.700 pompstations en meer dan 6.300 kilometer leidingen beheren we voor het Vlaamse Gewest. Jaarlijks draagt het Vlaamse Gewest aan Aquafin een programma op ter waarde van 230 miljoen euro voor de uitbouw en de optimalisatie van de bovengemeentelijke zuiveringsinfrastructuur. Daarvan is 130 miljoen euro telkens voorzien voor projecten in het kader van het Lokaal Pact met de gemeenten. Hiermee neemt het Gewest een gedeelte van de investeringen van de gemeenten over. Na uitvoering van de werken neemt de gemeentelijke rioolbeheerder het beheer van de infrastructuur voor zijn rekening. De gezamenlijke inspanningen van het Gewest en de gemeenten hebben ertoe geleid dat de waterkwaliteit van onze beken en rivieren er de voorbije decennia sterk is op vooruitgegaan.

© MAARCH

PROPER WATER NAAR DE BEEK In onze rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) behandelen we het afvalwater van 84% van de Vlamingen eerst mechanisch en daarna biologisch. Het heeft dan geen drinkwaterkwaliteit, maar het is wel proper genoeg om te lozen in een waterloop.

In 2018 voldeed 99% van onze RWZI’s aan alle strenge Vlaamse en Europese normen op dat vlak. Het gezuiverde afvalwater heeft een constante kwaliteit en kan daarom nadien nog verder gezuiverd worden tot eender welk kwaliteitsniveau, zelfs tot dat van drinkwater. l

10

AQUA 2019/1

Operatie Perforatie: winnaars kunnen aan de slag!

Een oproep om zoveel mogelijk stukjes (semi)openbare ruimte te ontharden, dat is Operatie Perforatie. Aquafin en Infopunt Publieke Ruimte lanceerden deze campagne vorig jaar.

A

quafin stelde een budget van 100.000 euro ter beschikking om onthardingsprojecten een duwtje in de rug te geven. Ondertussen zijn de winnaars van de Aquafinprijs gekend.

Uit de 87 inzendingen, selecteerde de jury 11 winnende projecten. “Er werd gekozen voor de best onderbouwde en uitgewerkte dossiers,” zegt Danny Baeten, directeur Business Development &

Innovatie bij Aquafin. “Ook de mate van participatie binnen een project, heeft in sommige gevallen de doorslag gegeven.”

Alle winnaars haalden hun prijs op tijdens het Congres Publieke Ruimte op 12 maart. Ze kregen alvast een symbolische spade mee om de werken te starten.

Arnout Ruelens van de Stad Mechelen nam de prijs voor de Korte Veluwestraat in ontvangst.

Vlnr: Jan Goossens (Aquafin), Isabelle Terrie en Arnout Ruelens (stad Mechelen), Sylvie Dubois (Natuurpunt), Peter Kokelaere (stad Mechelen), Joke Flour (Natuurpunt) en Danny Baeten (Aquafin)

Deze projecten winnen elk een deeltje van de Aquafinprijs: • Straatcomité Ernest Claesstraat, Herentals • Stad Mechelen, Korte Veluwestraat • Scouts 34ste Sint-Lodewijk, Hemiksem • Gemeente Oostkamp & Studiebureau Jonckheere • Gents Milieufront • Stad Vilvoorde • School Triangel, Booischot • School HASP-O (Sint-Aloysius), Zepperen • Sint-Laurens scholengroep, Wachtebeke • School De Zonnewijzer, Leuven • Sint-Antoniusschool, Meulebeke

11

De laatstejaars van HASP-O zullen een groene speelplaats achterlaten.

SPEELPLAATS WORDT GROENPLAATS Met een projectvoorstel voor het gedeeltelijk ontharden van hun speelplaats, behoren enkele laatstejaarsleerlingen van middelbare school HASP-O in Zepperen (Sint-Truiden) tot de winnaars van de Aquafinprijs.

Catharine Peersman, trotse directrice: “Onze laatstejaars ASO krijgen elk jaar als opdracht een Geïntegreerde Proef (GIP).

Daarin moeten ze, gecoacht door hun mentoren, in team een zelfgekozen project tot een goed einde brengen en ook voor een jury verdedigen. Zo ontwierpen onze leerlingen de vorige jaren onder andere al de ‘ideale klas’ en een ‘poetsrobot’, die we beiden ook effectief in gebruik namen.

Dit jaar kozen Maxine, Jules, Senne, Thomas en Victor ervoor om te werken rond ‘vergroening’ We zijn een kleine school in een groene omgeving en milieubewustzijn is bijgevolg een deel van ons DNA. Jullie campagne paste dan ook perfect in dit kader. Maar daar stopt het niet, we gaan bijvoorbeeld ook een buitenklas maken om les te volgen bij mooi weer.”

Maxine Vanbrabant diende het dossier in voor haar GIP-groepje: “Ontharden is best een complex verhaal maar we leerden snel bij en krijgen ook de nodige hulp. Voor technische ondersteuning kunnen we rekenen op SOB Grondwerken uit Zepperen.

Zij helpen ons met raad en daad en zullen ook de werken uitvoeren.

We hebben al een hele weg afgelegd, maar zijn uiteraard nog niet klaar.

We gaan nog een maquette bouwen van hoe we de buitenklas zien en zijn ook nog op zoek naar hoe we de plannen van onze school in 3D-tekeningen kunnen omzetten. En dan moeten de werken nog gebeuren. Maar onnodig te zeggen dat we fier zijn op deze prijs!”

Het project wordt pas afgewerkt in de tweede helft van 2019. Dan hebben de vijf laatstejaars HASP-O al verlaten.

Of ze het niet erg vinden dat ze niet van de resultaten van hun werk zullen kunnen genieten? “Eigenlijk niet…

Of misschien toch een beetje.”

“Maar we gaan ervan uit dat we uitgenodigd worden voor de officiële opening. Zo kunnen we er toch nog een beetje van genieten”, klinkt het in koor.

Los daarvan zijn we gewoon enorm tevreden dat we met dit project kunnen bijdragen aan de leefbaarheid van onze school en dat onze opvolgers de komende jaren van een groenere speelplaats zullen genieten.”

Ideeën opdoen? Kijk op www.operatieperforatie.be

12

AQUA 2019/1

Operatie Perforatie: winnaars kunnen aan de slag!

VAN OUD SCHOOLGEBOUW NAAR GROENE SPEELPLEK De scouts van Hemiksem kregen van de gemeente een oud schoolgebouw in erfpacht. Zo’n school is natuurlijk niet de ideale omgeving voor een jeugdvereniging. “Dat moet dus anders”, dachten ze bij de projectgroep die zich met de herinrichting van de lokalen bezighoudt. Die groep bestaat uit leiders en oudleiders van de scoutsgroep.

‘Voshem’, de vzw met oud-leiders van Scouts Hemiksem, ondersteunt de jeugdvereniging met raad en daad en trekt het project. Ze ontwierpen een plan om de locatie om te bouwen tot een speelvriendelijke en duurzame omgeving.

Het ontharden van de speelplaats moet daarbij helpen.

De vzw diende haar ontwerp in voor Operatie Perforatie en viel in de prijzen.

We spraken met Merijn De Cock, lid van de vzw, over hun plannen met de speelplaats en gebouwen: “Spelen in de natuur hoorde altijd al bij onze werking.

We trekken er zoveel mogelijk op uit en proberen onze leden op een speelse manier bewust te maken van het milieu.

Het ontharden en vergroenen van de speelplaats past dan ook perfect in dat idee. Onze kinderen zitten al hele dagen op school. Daarom willen we af van het schoolse karakter van de gebouwen en hen een omgeving bieden waarin ze kunnen spelen en ravotten. Via één van de leden van onze projectgroep kregen we lucht van jullie Operatie Perforatie en was het voor ons snel duidelijk: hier doen we aan mee.”

De scouts kijken uit naar een fijne speelomgeving.

Blikvanger in het ontwerp is de wadi met daarnaast de speelheuvel.

Merijn De Cock gaat verder: “De keuze voor het plaatsen van een wadi is dubbel.

We kiezen eerst en vooral voor duurzaamheid: via de wadi kan het hemelwater infiltreren en moeten we enkel nog het sanitair water afvoeren naar de riolering.

Daarnaast is het voor de kinderen ook een geweldig spelelement, en al zeker met de speelheuvel ernaast.”

De ontharding van de speelplaats is een deel van een make-over. De scouts voorzien een nieuwe indeling van de lokalen en gaan ook een houten voorzetgevel plaatsen. “We zijn ervan overtuigd dat we na de werken een leuke duurzame omgeving hebben waar onze scouts nog lang van kunnen genieten.” l

13

Onze rivieren binnenkort plasticvrij?

Het water van de lavabo's ziet u meteen gezuiverd worden.

Kruitfabriek recupereert afvalwater en fosfor

A

fvalwater decentraal zuiveren en de gerecupereerde grondstoffen ter plaatse hergebruiken: dat is wat Aquafin in de Kruitfabriek in Vilvoorde doet. In de vorige Aqua kon u hierover al meer lezen. In samenwerking met Matexi en de stad Vilvoorde, de ontwikkelingspartners van de 4 Fonteinen site waar de Kruitfabriek gelegen is, en met technologiepartner NuReSys nemen we de opstellingen eind maart in gebruik.

“Het grijs water van de lavabo’s en de keukens zuiveren we met een nanofilter zodat het weer bruikbaar is voor bijvoorbeeld de spoelbakken in de fietsenwerkplaats,” legt studieverantwoordelijke Francis Meerburg uit. “Aan de overzijde van het toiletblok staat een struvietreactor waarmee we de fosfor en stikstof die we uit urine van de urinoirs halen, omzetten in meststof voor de plantjes in de ‘Kruittuin’ van de Kruitfabriek.”

Bijzonder is dat bezoekers van de Kruitfabriek bij een toiletbezoek vanaf eind maart letterlijk een blik achter de schermen kunnen werpen op hoe dat gebeurt. Alle toestellen staan achter glas en er hangen informatiepanelen en -schermen op. Die educatieve waarde vinden de projectpartners belangrijk.

Ze willen met het project in de Kruitfabriek inspiratie bieden voor een duurzame en innovatieve watercyclus in nieuw te ontwikkelen stadsbuurten. l

WELKOM! De weg van vuil naar proper water volgen? Dat kan dit jaar tijdens een burenbezoek in Bilzen, Nieuwerkerke, Izenberge, Westrozebeke, Oud-Heverlee of Herentals. Hou onze website in de gaten voor de juiste datums!

Een groepsbezoek aanvragen op één van onze installaties die daarvoor ingericht zijn, doet u via www.aquafin.be onder 'scholen en studenten'.

M

omenteel drijft er minstens 150 miljoen ton plastic afval in onze oceanen, met desastreuze gevolgen voor het zeeleven. De plastic soep is niet enkel op zee een probleem, maar ook rivieren delen in de troep.

Volgens een berekening van de Universiteit Antwerpen drijft ongeveer 80 procent van het plastic zwerfvuil op zee via de rivieren daarheen.

Sinds de jonge Nederlander Boyan Slat met The Ocean Cleanup wereldberoemd werd, groeit het draagvlak om het plasticprobleem ook op rivieren aan te pakken.

Bovendien kan het daar makkelijker dan op zee opgevangen worden. Dat is ook de Vlaamse Waterweg, die de bevaarbare waterlopen beheert, niet ontgaan.

Vorig jaar riep ze bedrijven op om een project in te dienen om het plasticprobleem in het Scheldbekken te helpen oplossen.

DEME, de Belgische baggeraar diende een dossier van 2,5 miljoen euro in om grote vangnetten te plaatsen onder de Scheldebrug Bornem-Temse, vergezeld van een onbemand vaartuig dat het water scant zodat er geen ongewenste vangst in de netten terecht komt. Als DEME groen licht krijgt van de overheid, kunnen de plasticvangers vanaf april opgebouwd worden. l

14

AQUA 2019/1

Danny Baeten en Sammy Wuyts

Rond’o maakt de grondstoffenkringloop rond In 67 Vlaamse steden en gemeenten verzorgen De Watergroep en Aquafin

ULTRA PROPER WATER

onder de naam Riopact het gemeentelijke rioolbeheer. Als bewijs dat

Aan het brouwen van bier komt heel veel water te pas. Dat moet natuurlijk van een onberispelijke kwaliteit zijn, drinkwaterkwaliteit dus. Het water dat Den Triest gebruikt om Rond’o te brouwen, heeft die kwaliteit. Maar van oorsprong is het ‘gerecycleerd’ water dat gezuiverd is door Aquafin en De Watergroep.

“Het water is afkomstig van onze rioolwaterzuiveringsinstallatie in Schilde,” legt Danny Baeten uit. “We hebben daar een membraanbioreactor, die het afvalwater verder zuivert dan een klassieke zuiveringsinstallatie.”

gezuiverd afvalwater perfect kan dienen voor eender welke toepassing na verdere zuivering, lanceerden ze vorig jaar samen Rond’o. Vandaag is het recept van dit blonde bier vernieuwd. Het is niet alleen gebrouwen met gezuiverd rioolwater, maar nu ook gekruid met kamille die geteeld werd met gerecycleerde fosfor.

H

et is behaaglijk warm in het cafeetje van microbrouwerij Den Triest in Kapelle-op-den-Bos. Danny Baeten, directeur Business Development en Innovatie bij Aquafin, en Sammy Wuyts, directeur bij De Watergroep, zijn hier samen-

gekomen voor de ultieme smaaktest van de vernieuwde Rond’o. Ook van de partij: Sofie Vanrafelghem, de eerste vrouwelijke biersommelier in België.

Voor dit vernieuwde recept wordt er niets aan het toeval overgelaten!

15

GETEST DOOR DE BIERSOMMELIER

Sofie Vanrafelghem

Voor een journalistieke opdracht tijdens haar studies ontdekte Sofie voor het eerst de boeiende bierwereld.

“Ik had uit interesse al een opleiding als wijnsommelier gevolgd, maar begon me meer en meer te verdiepen in bier.

Toch had ik niet kunnen vermoeden hoe die eerste trappist mijn leven zou veranderen,” vertelt Sofie. Vandaag is ze als bierexpert ofwel zytholoog aan de slag voor Het Laatste Nieuws en de VRT. Maar ze heeft ook haar eigen zaak ‘Sofie’s World’. Met een team van vijf personen geeft ze advies aan horeca- en speciaalzaken.

“Bier heeft vaak een negatief imago maar eigenlijk is het een mooi en elegant product,” vindt Sofie. “Het is mijn missie om iedereen daarmee te laten kennismaken. En ik wil barrières doorbreken door het te introduceren in werelden waarmee we bier vandaag nog niet associëren, zoals bijvoorbeeld parfum of smoothies. We mogen trots zijn op ons Belgisch bier.”

Zo omschrijft Sofie Rond’o

“Maar het is nog altijd geen drinkwater. Daarom passeert het eerst nog bij De Watergroep voor verdere zuivering tot het wel die kwaliteit heeft.” “Eigenlijk is het water dan té proper,” pikt brouwer Marc Struyf in. “Want met omgekeerde osmose haal je er ook de mineralen uit.

Die moet ik dus eerst terug toevoegen, anders heeft dat een grote impact op de smaak.”

Ondertussen komen er kleine proefglaasjes op tafel met de eerste centiliters van het blonde bier. Meteen valt op dat er nauwelijks schuim te zien is en geen belvorming. “Logisch, dit is nu nog ‘plat’ bier,” weet brouwer Marc.

“De CO2-vorming gebeurt pas op de fles en dat is nodig voor een goed schuim.”

Sommelier Sofie Vanrafelghem knikt goedkeurend. “Een zeer aangenaam bier,” oordeelt ze. “Het is gebrouwen op gewone pilsmout maar de toets pale ale mout geeft het meer body.”

Rond’O Blond is een prachtig blond bier waarin je een mooi samenspel ontdekt tussen de mout, de kamille, de gist en de hop. Zijn licht kruidige neus met zacht citrusaroma wordt gevolgd door een aangename volle smaak. Erg volmondig voor 6 % alcoholpercentage smaakt het bier licht zoet zonder zijn verfrissend karakter te verliezen. De kamille maakt het helemaal af. In de neus vergezelt ze de fruitige gistaroma’s en citrus hoptonen. Als je een slok neemt, is ze meteen merkbaar naast de fruitige en kruidige toetsen van de gist waarna ze subtiel opduikt in de droogbittere afdronk. Alle ingrediënten worden perfect gebalanceerd in de smaak.

Het water waarmee een bier gebrouwen wordt, is het canvas waarop een schilderij gecreëerd wordt. Met Rond’O Blond is dat onder andere dankzij het gezuiverd rioolwater perfect gelukt. Van de mooie schuimkraag met fijne bellen tot hoe de aroma’s van de kamille, gist, mout en hop mooi naar voren komen tot de aangename afdronk, Rond'o wordt voor je hebt duidelijk te maken met een hoog het eerst geserveerd kwalitatief bier.

“Maar wat het echt speciaal maakt, is natuurlijk de herkomst van het water én van de kamille. Die is gekweekt met fosfor dat werd gerecupereerd uit afvalwater.

Dat is echt uniek. En het is een waardevolle boodschap voor de sector. Rond’o toont brouwerijen hoe belangrijk het is om te investeren in onderzoek naar een duurzame productie.” l

op de Vlariodag op 2 april in Antwerp Expo en nadien op evenementen van De Watergroep en Aquafin.

WERELDPRIMEUR 16

AQUA 2019/1

Vuiluitstoot via overstort exact voorspeld Aquafin ontwikkelde een eenvoudige en praktisch toepasbare methodiek om te berekenen hoeveel vuilvracht er tijdens de werking van een overstort in de natuur terechtkomt. Gericht investeren in bijkomende maatregelen wordt daardoor een pak eenvoudiger.

I

n Vlaanderen loopt door de meeste riolen nog altijd een mengsel van afvalwater en regenwater. Als die het debiet bij zware buien niet aankunnen, vindt het teveel aan water een uitweg via een overstort naar een waterloop om overstromingen in stedelijke gebieden te voorkomen. Hoewel dit verdund afvalwater is, bevat het wel nog vervuilende stoffen die zonder behandeling rechtstreeks naar de rivier vloeien. Logisch dus dat we oplossingen zoeken om overstortwerking zoveel mogelijk te vermijden.

CSO generator, de rekentool die Aquafin zelf ontwikkelde, voorspelt voor elk individueel overstort hoeveel vuilvracht er bij een bui met een bepaalde intensiteit in de waterloop belandt.

“We hebben heel veel informatie over onze infrastructuur, zowel over de zuiveringsinstallaties als over het transportstelsel,” vertelt Tom Wambecq, die de tool uitwerkte. “Rioolmodellen die ons vertellen hoe het stelsel zich gedraagt bij verschillende regenwatervolumes, hadden we al veel langer. We kennen ook de samenstelling van het afvalwater dat door de riolen loopt. Dat verschilt uiteraard per stelsel en is onder meer afhankelijk van het aantal aangesloten inwoners, of er industrie is aangesloten, …

Door de concentraties afvalstoffen te combineren met de debietreeksen uit het rioolmodel, kan onze tool exact berekenen wat er op welk moment tijdens de werking van het overstort wordt geloosd.”

WERELDPRIMEUR Met deze methodiek heeft Aquafin een wereldprimeur te pakken.

“BELANGRIJK VOOR GOEDE WATERKWALITEIT IN DOMMEL EN WARMBEEK” In het grensgebied met Nederland, in het noorden van de provincie Limburg, loopt momenteel het door Interreg gesubsidieerde onderzoeksproject IMPAKT! In dit project rond de verbetering van de waterkwaliteit van de Dommel en Warmbeek zijn de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en Aquafin partners. Onder meer door het opzetten van virtuele modellen willen ze meer inzicht krijgen in de bestaande overstorten, lozingspunten en in de waterkwaliteit.

De CSO generator die Aquafin ontwikkelde, komt in het IMPAKT! -project uiteraard goed van pas. “Met ons waterkwaliteitsmodel Pegase berekenen we de waterkwaliteit van een waterloop met de focus op zuurstofhuishouding en nutriënten.”

“Hierbij wordt rekening gehouden met biologische processen en interacties van de waterkolom met elementen als bodem, lucht en zoninstraling,” vertelt Tom D’heygere, beleidsonderzoeker bij de VMM. “Door er de resultaten van de CSO generator aan toe te voegen, kunnen we nu een meer gedetailleerde modellering in Pegase uitvoeren. De individuele modellering van de overstorten moet het projectteam toelaten om via verschillende scenario’s de beste maatregelen te selecteren om de goede ecologische toestand in de Dommel-Warmbeek te bereiken.”

17

Rioolmodellen zijn niets nieuws en ook de combinatie met concentraties afvalstoffen gebeurt al. Maar deze modellen zijn traag en vragen een groot aantal gegevens die meestal niet beschikbaar zijn. Alleen met theoretische gemiddelde concentraties over het hele stelsel werken is geen optie.

Want daardoor zal er geen rekening gehouden worden met dynamische effecten en lokale karakteristieken.

Tom Wambecq: “Onze berekeningsmethode maakt gebruik van algemene parameters die eenvoudig te bepalen zijn.

Regen is bijvoorbeeld een van de meest doorslaggevende parameters. Hoe harder het regent, hoe meer het afvalwater verdund is en hoe lager de concentratie aan afvalstoffen. Door deze eenvoudige kalibratie is een bepaling op het niveau van individuele overstorten mogelijk.”

GERICHT INVESTEREN Fijn om te weten hoeveel vuilvracht er geloosd wordt, maar wat ben je ermee?

Net omdat de CSO generator kan ingezet worden op het niveau van een individueel overstort, wordt het een onmisbare tool om gericht te gaan investeren. “Je zou bijvoorbeeld eerst de overstorten op de meest kwetsbare waterlopen kunnen aanpakken. Of misschien is het wel interessanter om in te grijpen op een ander deel van de infrastructuur.

Zoals bijvoorbeeld het water sneller laten doorstromen naar de zuiveringsinstallatie, berging in het stelsel door slimme sturingen of een bergingsbekken voorzien.

De tool is eigenlijk het sluitstuk om de beschikbare middelen daar in te zetten waar ze het meest renderen,” besluit Tom Wambecq. l

“Wij berekenen exact wat er op welk moment tijdens de werking van een overstort wordt geloosd.”

Tom Wambecq, R&D studieverantwoordelijke Aquafin

CSO generator?

De naam CSO generator verwijst naar de Engelse benaming van een overstort: combined sewer overflow.

18

AQUA 2019/1

Natuur herstelt in flink uitgebreid Zwin De definitieve doorbraak van de Internationale Dijk begin februari was de apotheose van jarenlange werken om het Zwin niet alleen groter, maar ook veiliger en waardevoller te maken. De uitbreiding pakt vooral het probleem van de verzanding aan, waardoor slikken en schorren opnieuw kansen krijgen. De eerste tekenen van herstel zijn ondertussen al zichtbaar.

Meer weten over het vernieuwde Zwin? Trek er op uit en neem zeker een verrekijker mee. Vanaf de paasvakantie kunt u wandelen en fietsen op de nieuwe dijk die maar liefst 5,5 km lang is. Van hieruit heeft u een mooi uitzicht op het grootse natuurherstel! www.zwin.be

19

M

et het doorbreken van de dijk is het natuurgebied op de grens van Vlaanderen en Nederland plots 120 hectare groter geworden.

Het beslaat nu een oppervlakte van 333 hectare. Maar dat was zeker niet de enige reden voor de grootschalige werken. “De oude zeearm was, vooral rond de monding, zwaar verzand,” vertelt Misjel Decleer, natuurfotograaf en gids in het Zwin. “Door het uitdiepen van de Schelde ging ook heel wat waardevol getijdengebied verloren en daarmee ook een belangrijke tussenstop voor trekvogels. De zwinschorren gingen meer en meer verzanden. Het werden monotone graslanden van strandkweek, een grassensoort.”

Tegelijk laten ook heel wat zeeorganismen zich meevoeren, wat het gebied verrijkt.

NIEUWE DIJK

VERZILTING TEGENGAAN

De uitbreiding van het Zwin is een gezamenlijk project van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, afdeling Kust, Natuur en Bos en de Provincie Zeeland in Nederland.

Er werd een nieuwe, robuuste dijk aangelegd die een betere bescherming moet bieden tegen overstromingen vanuit zee en tegen zeer zware stormen.

Die dijk omsluit nu een deel van de Willem Leopoldpolder, waardoor het Zwin zoveel groter werd.

De uitbreiding van het Zwin met meer zout zeewater dat landinwaarts spoelt, bracht ook de bezorgdheid mee over verzilting van het grond- en oppervlaktewater in de achterliggende polders. Daarom werd er een raamakkoord gesloten door alle betrokken partijen1 zodat problemen van verzilting worden voorkomen. Tegelijk werden er noodpompen voorzien die het overstromingsrisico beperken in een deel van de Oostkustpolder.

Ook de Zwingeul en de Zwinmonding werden verbreed, met als gevolg dat er nu drie keer meer zeewater in het Zwin kan stromen dan vroeger.

Passend in het raamakkoord zijn er rondom de uitbreiding van het Zwin parallel aan elkaar een zout- en een zoetwatergracht aangelegd.

Misjel Decleer: “Ondertussen zijn er zelfs al gewone en grijze zeehonden gespot in de weidse geul en in het woelige water komen vaak scholen van vele honderden diklipharders het getijdengebied binnen zwemmen.

Ze komen zich laven aan de snel ontwikkelende kiezelwieren. Wat de vegetatie betreft, is het trouwens zeer boeiend om te zien hoe vlug de nieuwe, zoutminnende planten de plaats innemen van de vroegere vegetatie.

We komen zeker nog voor verrassingen te staan in dit zeer dynamisch milieu!”

Het Zwin voor en na de uitbreiding.

Beeldbank zwininverandering.eu

Het peil van de buitenste gracht, de zoetwatergracht, moet altijd hoger staan dan dat van de zoutwatergracht om tegendruk te geven voor de zoute kwel. De zoetwatergracht moet immers voorkomen dat er zout water in de polders sijpelt en dat er verzilting optreedt die de akkers onbruikbaar maakt.

WATER VAN AQUAFIN Om de zoetwatergracht te voeden, klopte de Oostkustpolder bij Aquafin aan. Charlotte Logier, beleidsmedewerker Oostkustpolder legt uit waarom: De zuiveringsinstallatie van Aquafin ligt dicht bij het Zwin. Met een relatief korte persleiding kunnen we het gezuiverde afvalwater makkelijk naar de gracht brengen. Bovendien is het water continu beschikbaar, wat belangrijk is in drogere periodes. En de kwaliteit is ook constant en uitermate geschikt voor oppervlaktewater.”

Op de zuiveringsinstallatie van Aquafin in Knokke werd achter de biologische zuivering een pomp bijgeplaatst die een groot deel van het gezuiverde afvalwater via de nieuwe persleiding richting Zwin stuurt.

“We volgen dat debiet van nabij op en lieten hier ook onze milieuvergunning voor aanpassen. Momenteel gaat ongeveer de helft van onze totale productie gezuiverd afvalwater naar de zoetwatergracht. De andere helft lozen we zoals voordien in de Paulusvaart,” weet Frank Van Ginderachter, bekkenverantwoordelijke bij Aquafin.

“Maar we kunnen die verdeling makkelijk bijsturen, afhankelijk van de behoefte.”

Vooral in de zomer zal er meer gezuiverd afvalwater naar de zoetwatergracht moeten. Niet alleen omwille van de droogte, maar ook omdat er dan meer verdamping is door de hogere temperaturen. De zanderige ondergrond is ook nog eens erg waterdoorlatend, iets wat zich in de zomer nog sterker laat voelen. l

1

De bevoegde ministers, Vlaamse Milieumaatschappij, Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust, Vlaamse Landmaatschappij, Provincie West-Vlaanderen, gemeente Knokke-Heist en Oostkustpolder.

20

AQUA 2019/1

Veilige werfomgeving voor iedereen:

een gedeelde zorg Op de werven van Aquafin primeert veiligheid. Instructies, veiligheidsrichtlijnen en het STOP-principe, ze dienen één zaak: een zo veilig mogelijke werf. Maar ondanks alle genomen maatregelen gaat het soms toch nog mis. Vorig jaar deed zich een dodelijk ongeluk voor op een van onze werven. Een burger werd gegrepen door een werfvoertuig en overleefde de aanrijding niet. Aquafin noch de aannemer waren aansprakelijk voor het ongeluk. Maar onnodig te zeggen dat het ongeval bij alle betrokken partijen een diepe indruk naliet. Toen we onze procedures uitbreidden met een verscherpte aandacht voor de veiligheid van derden, was het begrip dan ook groot.

VEILIGHEID OP STRAAT Dit jaar lanceert Aquafin, in samenwerking met zijn technische partners, nieuwe maatregelen om de veiligheid van de omwonenden van werven te vergroten.

Er moeten verplicht bijkomende informatieborden komen die wijzen op de gevaren van het betreden van de werf.

Zo zal bijvoorbeeld val- en struikelgevaar prominent in beeld komen en worden derden op de werf aangespoord om oogcontact te maken met de bestuurders van werfvoertuigen. We rekenen natuurlijk ook op de actieve medewerking en het verantwoordelijkheidsgevoel van de omwonenden.

Waar mogelijk zullen wandel- en/of fietspaden moeten afgebakend worden met geel-blauwe of oranje afsluitborden en de bijhorende signalisatie. De plaatsing van de infoborden en afbakening van de routes nemen we mee op in onze bestekken, net als het regelmatig houden van toolboxmeetings rond veiligheid op de werf.

Theo Scheelen, Projectmanager bij Willemen Infra, is enthousiast over de maatregelen die Aquafin neemt: “Ook wij vinden veiligheid op onze werven heel belangrijk.”

DERDEN OP DE WERF? LIEVER NIET Theo Scheelen van Willemen Infra: “We begrijpen dat omwonenden soms over de werf moeten. Ze wonen vlakbij of langs een werf en soms is het de enige manier om thuis te geraken. Niettemin is de boodschap die we aan omwonenden willen geven als het over het betreden van onze werven gaat, simpel: Vermijd het als het kan! Dat is de meest veilige optie.”

Aan wie toch op de werf moet zijn, vragen we aandacht voor deze waarschuwingen: Respecteer de werfsignalisatie, de afsluitingen en de verkeersregels.

Kijk uit voor obstakels, putten en voertuigen. > Maak altijd oogcontact met de vrachtwagenchauffeur of kraanbestuurder vooraleer de weg over te steken. Alleen zo bent u zeker dat hij of zij u gezien heeft. Met een hesje bent u extra zichtbaar. > Zorg dat u op de werf alles ziet en hoort. GSM en koptelefoon bergt u dus best even op. > Merkt u een onveilige situatie op? Spreek ons of onze aannemer er over aan. > >

“Af en toe zien we buurtbewoners op onze werven die komen kijken wat er gebeurt. Leuk om te zien dat mensen interesse hebben in wat je doet, maar tegelijkertijd ook heel gevaarlijk. We juichen de voorgestelde maatregelen dan ook toe. Het kan de veiligheid op onze werf alleen maar vergroten.”

21

INFO OP DE WEBSITE

Het STOP-principe: hoe zat dat ook weer?

Wist u dat u alle informatie over onze werven kunt volgen op www.aquafin.be onder 'Particulieren'? U vindt er informatie per fase van het project en u kan zich inschrijven op een digitale nieuwsbrief over een project. l

Wie op een werf van Aquafin een onveilige situatie ziet, zegt luid en duidelijk ‘STOP’. Zo vermijden we ongelukken.

Eens de situatie terug veilig is, kunnen de werken hervat worden.

In 2018 zeiden we 250 keer STOP. Top 3 van de aanleidingen: 1. niet of niet correct dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) 2. werken in besloten ruimtes 3. werken in sleuven Nog meer weten over ons STOP-principe?

Surf naar www.aquafin.be/nl-be/partners-en-bedrijven

22

AQUA 2019/1

Planckendael wil meer doen met water ZOO Planckendael in Muizen bij Mechelen bestaat meer dan 60 jaar.

In die periode groeide niet alleen het dierenpark, maar ook de ondergrondse infrastructuur van pompputten en riolerings- en afwateringsbuizen spectaculair. Een kluwen van leidingen dat vandaag niet meer zo overzichtelijk is. Hoog tijd voor een masterplan dat naast meer bezoekers en meer plek voor de dieren ook focust op een duurzame verbetering en optimalisatie van de verschillende waterstromen in het park. Voor dat laatste mag Aquafin een volledige waterstudie uitwerken.

W

aar Aquafin vroeger vooral focuste op waterzuivering en de exploitatie van de infrastructuur die daarvoor nodig is, streeft het bedrijf vandaag ook naar een leefomgeving in harmonie met water.

We zoeken oplossingen om creatief en innovatief om te gaan met hemelwater.

Water vergroot de belevingswaarde voor de omgeving en ook de klimaatverandering maakt duidelijk dat water meer ruimte moet krijgen. Hergebruik, infiltratie en buffering van regenwater zijn duurzame oplossingen voor specifieke knelpunten, zowel op het openbare domein als op privé-terrein.

En hier liggen heel wat mogelijkheden voor Planckendael.

De dierentuin werkt aan een masterplan dat voorstelt hoe het park zich in de toekomst wil ontwikkelen.

Dat plan vormt de basis voor concrete projecten met het oog op een vernieuwd, modern park waar beleving centraal staat en waterhuishouding op een duurzame manier geïntegreerd is.

INVENTARISATIE INFRASTRUCTUUR De eerste stap hierin is een grondige inventarisatie van het riolerings- en afwateringsnetwerk, zowel voor afvalwater als hemelwater. Op dit moment is Aquafin volop bezig om de ondergrondse buizeninfrastructuur op te meten en in kaart te brengen.

“Hier zouden we perfect het regenwater kunnen gebruiken dat we vandaag al opvangen in regenwaterputten, maar onvoldoende benutten door de grote spreiding van het park. Er blijven dus heel wat mogelijkheden open. Maximaal hergebruik van hemelwater en gezuiverd afvalwater is daarom een focuspunt in de waterstudie om het grotere doel, een duurzame optimalisatie van onze waterstromen, te bereiken ”, aldus Anne.

Het masterplan is geen kant-en-klaar De resultaten worden verzameld in plan maar brengt de troeven en noden een digitale riooldatabank. “De manier in kaart en geeft mogelijkheden aan. van inventariseren en digitaliseren is de Aquafin hoopt met de studie de verdere hoofdreden om Aquafin aan te duiden als ontwikkeling van de waterhuishouding partner in dit project. Zo’n digitale rioolvast te leggen en aan te geven hoe databank is echt wat we nodig hebben. die op een duurzame manier kan Het is meer dan een duurzaam plaatje uitgewerkt worden. en helpt ook onze dagelijkse werking efficiënter te laten verlopen.

“De manier van inventariseren en Bovendien kan Aquafin door zijn kennis van het rioleringsstelsel en digitaliseren van het rioleringslopende projecten in de omgeving, en afvalwateringsnetwerk is de gericht advies geven en opportuniteiten in kaart brengen hoofdreden om voor Aquafin te die verder gaan dan het park”, kiezen als partner in dit project.” zegt Anne Konings, coördinator technisch beheer Planckendael van de Koninklijke Maatschappij voor Het doel is om de knelpunten van Dierkunde Antwerpen (KMDA). vandaag en morgen bloot te leggen en te focussen op het gebruik van regenwater, SCENARIOANALYSES minder afstroming en aanvullen van de grondwatertafel. Kortom: oplossingen Op basis van de inventarisatie maakt die mooi ogen en de natuurwaarde Aquafin een scenarioanalyse voor de vergroten. Een uitdagende opdracht, eventuele bouw van een nieuwe waterwaar Aquafin met veel plezier zijn zuivering. De vraag om het water centraal tanden in zet. Hou de volgende Aqua’s of decentraal te zuiveren of af te voeren in de gaten want het verhaal wordt naar de openbare riolering wordt grondig zeker vervolgd! l bekeken. Tegelijk gebeurt er een analyse voor de optimalisatie van de verschillende waterstromen in functie van toepassing en gebruik. “We weten dat hier heel wat opportuniteiten schuilen. Zo gebruiken we vandaag het gezuiverde afvalwater uit onze membraanbioreactor om vijvers te vullen.

Maar in tijden van droogte volstaan die volumes niet en vullen we het waterpeil aan met grondwater.”

23

Maarten Grietens, technieker bij Planckendael helpt Bart Van Haeren en Mats Lundgren van Aquafin bij de inventarisatie van de ondergrondse infrastructuur.

PLANCKENDAEL IN EEN NOTENDOP 1956: de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen (KMDA) koopt het domein Planckendael met kasteel aan.

Het park opent in 1960. > Totale oppervlakte: 40 hectare > ±1 miljoen bezoekers per jaar > Meer dan 200 diersoorten, ondergebracht in verschillende ‘continenten’. >

Sportief genieten van proper water met de steun van Aquafin Proper water nodigt uit tot watersporten! Daarom is Aquafin ook in 2019 partner van de ‘Watersportdag’. De ‘Watersportdag’ duurt eigenlijk de hele maand mei. Dankzij ‘Wind en watersport Vlaanderen’ kan je gratis proeven van een ruime keuze aan watersporten. Op 25 mei ben je welkom op onze eigen Aquafin watersportdag. Van zeilen en surfen tot stand up peddelen of ontsnappen uit een zinkende wagen: je kan al deze, en nog een pak andere uitdagende of ontspannende activiteiten, die dag komen ontdekken in domein Hazewinkel in Willebroek.

GEBETEN DOOR HET WATERSPORTVIRUS? Surf dan snel naar www.watersportdag.be en ontdek alles over de deelnemende clubs, activiteiten en hoe je inschrijft.