Góry Świętokrzyskie - Ojczyzna Żeromskiego

1

GMINA

MASŁÓW

Góry Świętokrzyskie

OJCZYZNA ŻEROMSKIEGO PRZEWODNIK TURYSTYCZNY GMINY MASŁÓW I OKOLIC

45 km tras

44 km tras

51 km tras

Słupia

7

Czarna

74

Nida

Imielno

Jędrzejów Jędrzejów

Ó

R

Y

74

T

Bieliny

Brody

Waśniów

Kałków-Godów

ZY

K IE

C

Bodzechów

ienn K am

Lipnik

79

Tarłów

Obrazów

Dwiko

Zawi

Ożarów

a

Osiek

9

Koprzywnica Łoniów

Sulisławice

Tarno

77 Ko pr Sandomierz Sandomierz zy wi Klimontów an Samborzec ka

Goźlice

Wilczyce

Ptkanów Wojciechowice Opatów

9

Iwaniska

74

Bałtów Krzemionki Ostrowiec Gliniany Świętokrzyski

Sadowie

Szewna

Kunów

Rytwiany

Bogoria

Staszów

Łagów

Boćkowice Baćkowice

S

Kurozwęki

Raków

Tuczępy

Szydłów

Gnojno

Daleszyce

Chmielnik

IĘ

Tarczek

Pawłów

Michałów

Starachowice

Wąchock

O Nowa Słupia K Święty Krzyż Grzegorzowice R

W

Górno

Ś

Pierzchnica

Piotrkowice

73

Wykus

42

Bodzentyn

Masłów

G

Morawica

Pińczów

Kije

Sobków

Nida

Sitkówka-Nowiny

Czarn a

Mnichów

Tokarnia

Chęciny

Kielce Kielce

a

Suchedniów

Kam ienn

Zagnańsk

Miedziana Góra

Piekoszów

Miedzianka

Strawczyn

Mniów

Smyków

Wodzisław

Krzcięcice

78

Nida Biała

Małogoszcz

Sędziszów

Kossów

agłowice

ów

Oksa

Bebelno

zowa

Łopuszno

Słupia

Radoszyce

Lipa Lipa

2

1

GMINA

MASŁÓW

Góry Świętokrzyskie

OJCZYZNA ŻEROMSKIEGO PRZEWODNIK TURYSTYCZNY GMINY MASŁÓW I OKOLIC

APPEN KARPATY 2014

Spis treści

2

Spis treści 3 Wstęp .......................................................................................

Krajobrazy Żeromskiego – wycieczka samochodowa przez Gminę Masłów .......... 7 1. W stronę Ciekot ..................................................................... 8 2. U stóp Łysicy ......................................................................... 12 3. Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa ...................................... 16

Szlaki rowerowe, piesze ścieżki spacerowe i dydaktyczne 1. Literacki szlak rowerowy Ciekoty – Św. Katarzyna .................... 24 2. Literacki szlak spacerowy Ciekoty – Św. Katarzyna .................... 32 38 3. Literacki szlak spacerowy Wokół Góry Radostowej ....................

4. Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4h .............................. 46 5. Szlak rowerowy wokół Pasma Masłowskiego ........................... 54 6. Szlak rowerowy z Ciekot do Woli Kopcowej .............................. 60 7. Rodzinny szlak rowerowy -„Żeromszczyzna”- okolice Ciekot ........ 66 8. Szlak pieszy imienia Edmunda Massalskiego ............................ 70 9. Szlak pieszy imienia Edwarda Wołoszyna ................................. 78

Informator turystyczny Centrum Edukacyjne „SZKLANY DOM” – DWOREK STEFANA ŻEROMSKIEGO W CIEKOTACH ......................... 82

83 OFERTA EDUKACYJNO-TURYSTYCZNA .............................................

OFERTA KONFERENCYJNA ............................................................ 84 OFERTA NOCLEGOWA .................................................................. 86 DANE TELEADRESOWE ................................................................. 88 instytucje, gastronomia, noclegi

Wstęp

Wstęp

Diabelski Kamień - wychodnie piaskowców kwarcytowych

Pasmo Masłowskie należy do Gór Świętokrzyskich, położonych w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Są to najstarsze góry w historycznych granicach Polski, a ich nazwa ma związek z relikwiami Krzyża Świętego przechowywanymi w klasztorze na Łysej Górze. Najwyższym szczytem jest Łysica (612 m n.p.m.), z charakterystycznym wierzchołkiem dostrzeganym z dalekich okolic.

Zarówno Pasmo Masłowskie jak i Łysogórskie zbudowane są z odpornych na wietrzenie piaskowców kwarcytowych pochodzących z najstarszego paleozoiku, liczących sobie zatem blisko 500 milionów lat. Bardziej dobitnie zaznacza się w krajobrazie masyw Łysogór, wyższy, pokryty w całości starym lasem — legendarną Puszczą Jodłową, objętą ochroną w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Pasmo Masłowskie jest w dużej części bezleśne, o zboczach wykorzystywanych rolniczo, a młody las rośnie fragmentami jedynie w partiach grzbietowych. Ich twardy, kwarcytowy budulec widoczny jest w kilku wychodniach skałkowych na grani pasma. Zupełnie inny charakter ma drugie pasmo górskie, którego część leży na północnym skraju gminy Masłów — Pasmo Klonowskie z górą Barczą — (465 m n.p.m.). Zbudowane głównie z piaskowców dewońskich, prawie w całości porośnięte jest lasem jodłowo-bukowym.

3

4

Wstęp

Nietypowy dział wód w Dolinie Wilkowskiej

Las porasta również dużą część Doliny Wilkowskiej, szerokiego na około 4 kilometry i długiego na 13 kilometrów obniżenia, pomiędzy Pasmem Masłowskim na południu, a Pasmem Klonowskim na północy. Dno doliny zbudowane jest z osadów syluru, głównie szarogłazów.

Dolina Wilkowska posiada ciekawostkę hydrograficzną — jej wschodnia część jest odwadniana zarówno przez dopływy Kamiennej, płynącej na północy Gór Świętokrzyskich, jak i przez dopływy Nidy, płynącej na południe od nich. Dział wodny jest tak słabo zaznaczony, że przy wysokich stanach wód, ich większość zaczyna spływać na północ.

Ma to związek z powstaniem Przełomu Lubrzanki, przez pasmo Masłowskie i słynnym z podręcznika geologii przykładem kaptażu rzeki.

Bo to Lubrzanka, mająca swoje źródła na zachodzie, w rejonie Wzgórz Tumlińskich pod Zagnańskiem, płynęła kiedyś przez całą Dolinę Wilkowską, aż po Świętą Katarzynę i dalej na wschód jako dopływ Pokrzywianki w zlewni Kamiennej, do czasu kiedy Czarna Nida, erodując wstecznie Pasmo Masłowskie od południa, dotarła swą strefą źródliskową w okolice Ciekot i przechwyciła wody Doliny Wilkowskiej.

Przełom Lubrzanki to obecnie jedna z największych atrakcji przyrodniczych Gór Świętokrzyskich.

Osadnictwo średniowieczne na tym terenie miało związek z dobrami biskupów krakowskich. Ośrodkiem klucza kieleckiego ich ziem był Bodzentyn, z zamkiem i kolegiatą.

Wstęp

Bodzentyn, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Barwnie i emocjonalnie opisywał ich historię Stefan Żeromski w „Puszczy Jodłowej”. „Nadszedł był czas, iż książę panujący w Krakowie darował łańcuch gór i błamy lasów krakowskiej biskupiej stolicy. Kasztelanie pobrzeżne w Kielcach i Tarżku stały się ostojami i siedzibami władzy nowych panów tego przestworu. Powstał w Tarżku — z czasem Tarczkiem przezwanym — dworzec myśliwski biskupi. Tam władcy, którzy niejednokrotnie spychali z tronu królów, zażywali puszczańskich wywczasów.

Z gminu nieraz wyrośli, a dzięki cnotom, wiedzy, ogładzie, przebiegłości i znawstwu rzeczy ziemskich, w auzońskich podpatrzonemu krajach, na tak wyniosłe podniesieni siedlisko, stali się dobroczyńcami leśnej ziemi. Tworzyli nowe miasta, jak Kielce i Bodzentyn — wśród dziczy nietrzebionej dźwigali podniebne kolegiaty, wznosili zamki, wzorem włoskim zdobione — jakoby wstęgi wysnuwali z potężnych dłoni mury obronne — napełniali miasta rzeszami sztukmistrzów. Z górnego i środkowego Ponidzia sprowadzali osadników z siekierą i sochą do trzebienia i karczowania skrajów lasu w pobliżu grodu kieleckiego. Dawali wolę ludowi rolnemu w Woli Kopcowej, Radlinie, Górnie, Leszczynach, Woli Jachowej, Napieńkowie. Trzon wyższy długo jeszcze trwał po staremu. Kiedyś dopiero rolnicy podejdą bliżej, wyrąbią polany, gdzie bielą się Bieliny, ciągną się Porąbki i wgryzą się w samą Łysicę i Krajno, wiszące na skłonie wysokim.”

5

6

Wstęp

Zalew w Ciekotach z Łysicą w tle – „Żeromszczyzna”

Murowane kościoły i klasztory, wsie i szerokie łany pól, a na wzniesieniach lasy i puszcze. Tak przez wieki wyglądała ta ziemia. Majątki szlacheckie i dwory były tu rzadkością, choć w Ciekotach w końcu XVIII wieku powstał niewielki folwark z ogrodem, dzierżawiony od 1871 roku przez ojca Stefana Żeromskiego. Dwór niestety uległ spaleniu i miejsce, w którym spędził młode lata Stefan Żeromski, przez długi czas wyznaczał jedynie kamienny pamiątkowy obelisk.

Ludność Gór Świętokrzyskich wytworzyła przez lata specyficzne formy kultury ludowej wyrażanej ubiorem, mową i obrzędami. W latach dwudziestych ubiegłego wieku powszechna radość z odzyskanej możliwości nieskrępowanego sięgania do narodowej tradycji ludowej spotkała się z wyjątkową osobowością muzyka i utalentowanego organizatora kultury, organisty, Jana Pieniążka. Prowadzony przez niego, obok innych zespołów, Chór Włościański z Masłowa zdobył uznanie nie tylko w regionie kieleckim, ale też i za granicą.

Twórczością Stefana Żeromskiego i jego miłością do „najściślejszej ojczyzny” zainspirowana została grupa poetów ludowych Doliny Wilkowskiej, w poczet której zaliczała się żyjąca 101 lat pani Maria Cedro-Biskupowa. Przez całe życie związana z Wilkowem pisała wiersze krajoznawcze przesiąknięte wątkami regionalnymi.

W ostatnich latach Gmina Masłów podjęła się realizacji projektu utworzenia instytucji kultury w Ciekotach, która zadba szczególnie o dziedzictwo „Żeromszczyzny”.

Wycieczka samochodowa przez gminę Masłów

Krajobrazy Żeromskiego

KRAJOBRAZY ŻEROMSKIEGO Wycieczka samochodowa przez Gminę Masłów Jeśli podróżujecie drogą krajową nr 73 i macie czas na zrobienie dwugodzinnej przerwy w podróży, warto zrobić samochodem szybką pętlę wokół Pasma Masłowskiego, centralnej części Gór Świętokrzyskich, aby poznać lub przypomnieć sobie te wyjątkowe krajobrazy.

Wycieczkę samochodową „KRAJOBRAZY ŻEROMSKIEGO” o całkowitej długości 45 km opisaliśmy w trzech odcinkach.

1. W stronę Ciekot Droga krajowa nr 73, Dąbrowa, Dolina Marczakowa, Brzezinki, Mąchocice - Scholasteria, Ciekoty — „Żeromszczyzna”.

2. U stóp Łysicy Ciekoty, Dolina Wilkowska — zalew, Święta Katarzyna. (powrót do Ciekot)

3. Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa Ciekoty, Leszczyny, Cedzyna, Wola Kopcowa, Masłów, Dąbrowa (droga krajowa 73).

7

Trasa prowadzi z drogi krajowej nr 73 do Ciekot i Żeromszczyzny. Z drogi zobaczyć można perspektywę Pasma Masłowskiego i sam Masłów z charakterystyczną wieżą kościoła. W Dolinie Marczakowej u źródeł Lubrzanki zaskakuje szeroka przestrzeń i pustka.

W Brzezinkach i Mąchocicach Kapi-

Dąbrowa, Dolina Marczakowa, Brzezinki, Mąchocice-Scholasteria, Ciekoty — Żeromszczyzna.

PRZEBIEG TRASY: Droga krajowa nr 73,

tulnych zobaczyć można przykłady tradycyjnej drewnianej zabudowy.

W stronę Ciekot Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

45 minut

Kolor znaków:

bez znaków

Poziom trudności: drogi lokalne

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 16 km

O trasie

8

W stronę Ciekot 16 km / 45 min.

CIEKOTY

MĄCHOCICE-SCHOL

BRZEZINKI

ŁĄKI

MASŁÓW DRUGI

DĄBROWA

1

2

3

9

10

W stronę Ciekot

A 1 (0,0 km) Trasa zaczyna się przy zjeździe z dwupasmowej drogi krajowej nr 73, w miejscowości DĄBROWA , w lewo na drogę lokalną prowadzącą do MASŁOWA DRUGIEGO . Jest to co prawda teren dość gęstej zabudowy podmiejskiej, ale droga wije się malowniczo obniżeniem pomiędzy masywami Wiśniówki (455,7 m n.p.m.) — po lewej, a Domaniówki (417,1 m n.p.m.) — po prawej.

Po wyjeździe z lasu odsłania się na wprost, w kierunku wschodnim, długa perspektywa Pasma Masłowskiego z samą miejscowością Masłów na pierwszym planie A . Zostawiając jednak

B

Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

11

C Masłów na sam koniec wycieczki skierować się należy drogą z Masłowa Drugiego na północ, przez wzgórze, z którego dostrzec można dodatkowo odległą Łysicę — aż do przysiółka ŁĄKI w Dolinie Marczakowej przy granicy kamieniołomu na Wiśniówce.

2 (5,6 km) Z tego miejsca widać daleką perspektywę Doliny Wilkowskiej, otoczonej Pasmem Masłowskim z prawej i Pasmem Klonowskim z lewej strony — zamkniętą na wschodzie masywem Łysicy B . Uderzająca jest ogromna pusta przestrzeń Doliny Marczakowej, której dnem cieknie, niewidoczna wśród lasów i zadrzewień, Lubrzanka, bliska tu swoich źródeł. Planowane jest utworzenie w tym miejscu zalewu.

D

Dalsza część trasy to droga na wschód brzegiem doliny Wilkowskiej, przez BRZEZINKI i MĄCHOCICE-SCHOLASTERIA , gdzie zobaczyć można zadbane dawne domki drewniane C oraz popiersie Żeromskiego przy Szkole Podstawowej jego imienia D , Stąd blisko jest już do CIEKOT — 3 (15,3 km).

Po odwiedzeniu Centrum Edukacyjnego „Szklany Dom” Dworek Stefana Żeromskiego jedziemy dalej na wschód Doliną Wilkowską i mijając piękny zalew w Wilkowie, z widokiem na Łysicę, docieramy do Świętej Katarzyny gdzie obok zabytkowych zabudowań klasztornych znajduje się

kowska — zalew, Święta Katarzyna.

(Ciekoty)

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Dolina Wil-

wejście na teren Świętokrzyskiego parku Narodowego.

U stóp Łysicy Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

45 minut

Kolor znaków:

bez znaków

Poziom trudności: drogi lokalne

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 6 km

O trasie

12

U stóp Łysicy 6 km / 45 min.

ZAGÓRZE DRUGIE

ŚWIĘTA KATARZYNA

WILKÓW

CIEKOTY

1

2

4

3

13

14

U stóp Łysicy

A To najściślejsza ziemia Żeromskiego z jego „górą domową” Radostową, z „Żeromszczyzną”, czyli miejscem, gdzie kiedyś stał jego rodzinny dom, szeroką przestrzenią Doliny Wilkowskiej i ciemnym masywem wyniosłej Łysicy. Wszystkie te miejsca Stefan Żeromski wielokrotnie wspominał i opisywał w swojej twórczości A .

1 (0,0 km) W CIEKOTACH , u podnóża Radostowej, stał stary dwór drewniany, w którym dzieciństwo spędził Stefan Żeromski. Obecnie powstało tu Centrum Edukacyjne, składające się z pięknej rekonstrukcji stylowego dworu polskiego B — docelowo Muzeum Stefana Żeromskiego oraz nowocze-

B

Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

15

C snego „Szklanego Domu” z salą widowiskową (na 160 osób), konferencyjną i warsztatową C .

Z Ciekot droga prowadzi dalej na wschód, przez Dolinę Wilkowską w stronę Pasma Łysogórskiego.

2 (2,5 km) W WILKOWIE warto na chwilę skręcić w lewo, dojeżdżając do niewielkiego zalewu na dopływie Lubrzanki, położonego malowniczo wzdłuż brzegów dużego kompleksu leśnego zajmującego większą część mocno podmokłego dna doliny. Ten las wchodzi w granice Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na wschodzie dolinę zamyka dość regularny z tej perspektywy stożek Łysicy.

3 (5,3 km) Następny przystanek to ŚWIĘTA KATARZYNA , Z parkingu w centrum miejscowości można zrobić 10-minutowy spacer w kierunku wejścia do Świętokrzyskiego Parku Narodowego, oglądając po drodze zabudowania klasztoru bernardynek założonego tu w XV wieku.

4 (5,8 km) Około pół kilometra dalej na południe, droga prowadząca w stronę Kielc opuszcza las i wiedzie na otwarty szczyt wzniesienia w ZAGÓRZU DRUGIM , z którego rozciąga się daleka perspektywa Doliny Wilkowskiej aż po Wiśniówkę, z uroczą drewnianą kapliczką na pierwszym planie.

Stąd powrót tą samą drogą do Ciekot.

Okrążając malowniczy Zalew Cedzyński wracamy w kierunku Masłowa, gdzie uwagę przyciąga lotnisko Aero-

Z biegiem Lubrzanki kierujemy się z Ciekot na południe przez przełomową dolinę pomiędzy Pasmem Masłowskim a Radostową.

Cedzyna, Wola Kopcowa, Masłów, Dąbrowa (droga krajowa 73).

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Leszczyny,

klubu Kieleckiego i zabytkowy kościół.

Stąd wracamy na drogę krajową nr 73.

Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

30 minut

Kolor znaków:

bez znaków

Poziom trudności: drogi lokalne

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 12 km

O trasie

16

Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa 12 km / 30 min.

DĄBROWA

MASŁÓW

CEDZYNA

LESZCZYNY

CIEKOTY

5

4

3

2

1

17

18

Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa

A Wracając tą samą drogą należy za CIEKOTAMI wybrać kierunek na Kielce. Droga kieruje się pomiędzy góry — Radostową i Dąbrówkę i prowadzi przełomem Lubrzanki A .

Mijając w Ameliówce ośrodki wypoczynkowe na stoku Dąbrówki wydostaje się po drugiej stronie gór na pofałdowaną otwartą przestrzeń Doliny Kielecko-Łagowskiej.

Pomiędzy Mąchocicami Kapitulnymi a Leszczynami wjeżdża się na łagodne wzniesienie, z którego jest widoczna szeroka perspektywa kotliny z sielskim widokiem pasiastych pól, wijących się dróżek i zagajników na szczytach wzgórz.

B

Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

19

C 1 (0,0 km) W LESZCZYNACH znajduje się kościół pw. św.

Jacka B , wybudowany w stylu późnorenesansowym na początku XVII wieku. Na miejscowym cmentarzu parafialnym pochowani zostali rodzice Stefana Żeromskiego.

Z Leszczyn droga prowadzi w stronę zalewu na Lubrzance i wzdłuż jego południowego brzegu dociera do CEDZYNY .

2 (2,2 km) W niewielkiej, otoczonej sosnowymi laskami, kotlinie spiętrzono wody rzeki Lubrzanki i tak powstał, w najbliższym sąsiedztwie Kielc, malowniczy zalew z piaszczystymi czystymi plażami C .

D

20

Przez Przełom Lubrzanki do Masłowa

Jego powierzchnia jest na tyle duża, że umożliwia uprawianie żeglarstwa i windsurfingu, zatem w połączeniu z plażowaniem i kąpielą stanowi atrakcyjne miejsce na weekendowe wypady dla mieszkańców Kielc. Przez Wolę Kopcową należy skierować się na północ, dojeżdżając do lotniska w Masłowie.

3 (7,7 km) MASŁÓW ulokowany jest na łagodnym skłonie Pasma Masłowskiego w niewielkiej kotlinie pomiędzy masywem Klonówki a Domaniówki.

Zbliżając się do miejscowości dostrzega się najpierw dwa najbardziej charakterystyczne elementy jej krajobrazu — szeroką równię przeciętą pasem startowym lotniska oraz strzelistą sylwetkę kościoła.

Lotnisko w Masłowie to cywilne lotnisko sportowe z planami obsługi, w niedalekiej przyszłości, ruchu pasażerskiego.

Obecnie gospodarzem lotniska jest Aeroklub Polski, zaś jego głównym użytkownikiem Aeroklub Kielecki. Nad lotniskiem często zobaczyć można szybowce, skoczków spadochronowych, a przede wszystkim popularne motolotnie D .

E Masłowskie lotnisko zapisało się w historii kielecczyzny jako miejsce spotkania jej mieszkańców z papieżem Janem Pawłem II podczas jego pielgrzymki do Polski w roku 1991.

Na pamiątkę tego wydarzenia, w sąsiedztwie lotniska, stanął na skwerze niewielki obelisk z inskrypcją E , a także kamień pamiątkowy przy kościele parafialnym.

Krajobrazy Żeromskiego z samochodu

21

Kościół parafialny pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego w Masłowie wybudowany został w latach 1926 — 1937 według projektu profesora Karola Sas-Zubrzyckiego, architekta i historyka. Choć sylwetka kościoła F nawiązuje, dzięki czerwonej barwie cegły, do powszechnego na początku wieku neogotyku, to jednak zawiera wiele elementów stylu zwanego narodowym, znamiennego dla okresu II Rzeczypospolitej.

Witraże wewnątrz kościoła, przedstawiające ewangelistów oraz polskich świętych, pochodzą z pracowni S.G. Żeleńskiego w Krakowie. Zabytkowy ołtarz nawiązuje stylem do baroku.

Wyjeżdżając z Masłowa należy skierować się z placu kościelnego w dół, by mijając lotnisko, dotrzeć do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 745 i skręcić nią w prawo. Po trzech kilometrach trasa dociera do skrzyżowania z drogą krajową nr 73 w DĄBROWIE na przedmieściu Kielc i tu się kończy — 4 (11,2 km).

F

Szlaki rowerowe i piesze, ścieżki spacerowe i dydaktyczne

22

SZLAKI ROWEROWE I PIESZE ŚCIEŻKI SPACEROWE I DYDAKTYCZNE Ze względu na swoje unikalne położenie oraz przyjętą strategię rozwoju, Gmina Masłów jest gminą szczególnie otwartą dla turystów. Walory krajobrazowe gminy, dobrze rozwinięta sieć szlaków turystycznych i rowerowych, łagodne góry i malownicze zbiorniki wodne w Cedzynie i Ciekotach (tu ziściła się wizja Stefana Żeromskiego – powstał Szklany Dom) zachęcają do turystyki pieszej i rowerowej. W tej atrakcyjnej ofercie znajdzie się coś dla każdego.

LITERACKIE SZLAKI Na terenie Gminy Masłów wytyczone zostały trzy literackie szlaki poświęcone twórczości Stefana Żeromskiego. Jeden ze szlaków to szlak rowerowy, natomiast dwa to szlaki spacerowe.

Literacki szlak rowerowy

(Ciekoty, Wilków, Święta Katarzyna)

Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

Literacki szlak spacerowy

(Ciekoty – Święta Katarzyna)

Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

Literacki szlak spacerowy

(wokół Radostowej)

Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

Szlaki rowerowe i piesze, ścieżki spacerowe i dydaktyczne

PRZYRODNICZA ŚCIEŻKA

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4 h

Przyroda w twórczości Stefana Żeromskiego

SZLAKI ROWEROWE

Wokół Pasma Masłowskiego

Z Ciekot do Woli Kopcowej

Rodzinny szlak rowerowy

„ŻEROMSZCZYZNA” Okolice Ciekot

SZLAKI PIESZE

Szlak pieszy im. Edmunda Massalskiego

Odcinek Masłów — Święta Katarzyna

Szlak pieszy im. Edwarda Wołoszyna

Odcinek Cedzyna — Święta Katarzyna

23

Szlak na całym odcinku biegnie asfaltową drogą powiatową — uwaga, dość ruchliwą. Trasa daje możliwości

Szlak łączy dwie miejscowości najbardziej związane z latami młodzieńczymi Stefana Żeromskiego — Ciekoty oraz Świętą Katarzynę.

Katarzyna.

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Wilków, Święta

dodatkowych wypadów drogami nieoznakowanymi i gruntowymi wzdłuż szlaków pieszych.

Literacki szlak rowerowy Ciekoty — Św. Katarzyna Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

50 minut

Kolor znaków:

zielony

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 6 km

O trasie

24

Ciekoty - Św. Katarzyna 6 km / 50 min.

ZAGÓRZE DRUGIE

ŚWIĘTA KATARZYNA

WILKÓW

CIEKOTY

1

2

3

6

4 5

25

26

Ciekoty — Św. Katarzyna

A 1 (0,0 km) Szlak zaczyna się w CIEKOTACH gdzie przy ogrodzeniu kompleksu„Żeromszczyzny”znajduje się tablica Informacji Turystycznej i prowadzi stamtąd drogą powiatową na wschód, w stronę Świętej Katarzyny. Najpierw jednak można odwiedzić interesujące miejsce w samych Ciekotach, przecinając skrzyżowanie na wprost, dojeżdża się po 350 metrach do budynku dawnej remizy strażackiej, przystosowywanego obecnie do zadań turystyczno-edukacyjnych jako Izba Dobrego Smaku.

2 (1.1 km) Przejeżdżając przez „WILKOWSKI MOST” A warto zwrócić uwagę na szeroki i podmokły taras zalewowy niewielkiego strumienia — dopływu Lubrzanki, stanowiącego główny ciek odwadniający dno wielkiego obszaru Doliny Wilkowskiej.

Warto też w tym pustym miejscu rozejrzeć się dookoła. Dolina Wilkowska to czterokilometrowej szerokości obniżenie pomiędzy pokrytym całkowicie lasami Pasmem Klonowskim z Bukową Górą na północy, a Pasmem Masłowskim i Kraińskim Grzbietem na południu z kulminacjami niedalekiej Wymyślonej i Radostowej. Na wschodzie dolinę zamyka widoczna stąd jako łagodny stożek — Łysica.

3 (2.6 km) W WILKOWIE są dwa powody, dla których należy na chwilę opuścić

B

Literacki szlak rowerowy

27

C znakowaną trasę i skręcić drogą wiejską w lewo. Pierwszy to ciekawa sylwetka zabytkowej kapliczki pw. Matki Boskiej Częstochowskiej B , zaś drugi to pięknie położony w sąsiedztwie lasu i świetnie przygotowany dla turystów zalew C . Utwardzona dróżka biegnie wokół całego zalewu tworząc dwukilometrową pętlę rekreacyjną.

Po powrocie na drogę powiatową należy kontynuować jazdę na wschód kierując się na coraz bliższy masyw Łysicy. Teraz droga prowadzi przez coraz gęściej zabudowany teren, wznosząc się cały czas lekko do góry.

D

28

Ciekoty - Św. Katarzyna

4 (5,4 km) Wjeżdżając do ŚWIĘTEJ KATARZYNY , położonej bezpośrednio u stóp Łysicy, na granicy Świętokrzyskiego Parku Narodowego, mija się rozłożysty budynek szkoły podstawowej zbudowanej w okresie II Rzeczypospolitej w tak zwanym stylu narodowym D . Szkoła nosi imię Poetów Doliny Wilkowskiej, nawiązując do tworzących w tej okolicy poetów ludowych — Katarzyny Zaborowskiej, Marii Cedro-Biskupowej, Jana Cedro oraz Rozalii i Wojciecha Grzegorczyków.

Katarzyna Zaborowska „Głos Puszczy Jodłowy” Niek mi wolno bedzie porozmowiać z wami, Z temi co sie cieso memi widokami, A kce wom uznojmić, ze jezdem Łysica, Niedaleko Łyso, nizso ma siostrzyca.

Siedziba tu lepso niz królewskie trony I trwo dosyć długo, lot ma nawet miliony.

Cy mi coś dorówno w stroju i urodzie?

A chto tak wywrózy uo descu i pogodzie?

Juz mnie znocie dobrze, gdy sie w mgłe uowine, Wycuwocie sybko jako kryje mine.

Więc sie do wos zwracom i młodzi i starzy, Targać mnie ze wsech stron niek sie nicht nie wazy (...)

Naprzeciw szkoły znajduje się warte odwiedzenia muzeum minerałów i skamieniałości nie tylko z Gór Świętokrzyskich.

Przy pobliskim przystanku autobusowym zobaczyć można znak końca szlaku rowerowego.

5 (5,6 km) Kościół i klasztor Świętej Katarzyny E . Historię eremitów łysogórskich oraz historię założenia i losów klasztoru w Świętej Katarzynie opisał Stefan Żeromski w „Puszczy Jodłowej” .„Darowany najprzód zakonowi bernardynów, a później zakonowi sióstr bernardynek — przetrwał stulecia. Siostry zakonne nauczyły lud okolicznych wsi czytać i pisać, robót ręcznych i rzemiosł. Zasadziły za klasztorem swym ogród ozdobny, gdzie lilie najcudniejsze na ziemi zakwitają w czerwcowe niedziele, ażeby zdobić ołtarz wielkiej męczennicy Katarzyny — i gdzie wychylały się ponad mur wysoki kwitnące drzewa jabłoni.

Potok w łożysko ujętyze szmerem przelewał swe wody wskroś ogrodu, a wielki, ciemny las trzymał w swym łonie ten rozkwitły wirydarz.”

Literacki szlak rowerowy

29

E Naprzeciw klasztoru skrywa się pośród drzew niewielka kaplica cmentarna nazywana kaplicą Żeromskiego F . W jej wnętrzu znajdują się wyryte na tynku podpisy młodego Stefana oraz jego szkolnego kolegi Janka Strożeckiego datowane na 1882 rok.

W sąsiedztwie znajduje się mogiła powstańcza z 1863 roku, o której wspominał Żeromski. Nieco głębiej w lesie, już na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego, znajduje się cudowne źródełko św. Franciszka, a obok drewniana kapliczka pod jego wezwaniem. Według tradycji, woda ze źródełka leczy choroby oczu.

F

30

Ciekoty - Św. Katarzyna

G Świętokrzyski Park Narodowy G obejmuje Pasmo Łysogór-

skie z najwyższymi wzniesieniami w Górach Świętokrzyskich — Łysicą (612 m n.p.m.) i Łysą Górą (595 m n.p.m.), część Pasma Klonowskiego z górami — Psarską (415 m n.p.m.), Miejską (426 m n.p.m.) i Bukową (484 m n.p.m.), część Pasma Pokrzywiańskiego z Chełmową Górą (351 m n.p.m.) oraz część Doliny Wilkowskiej i Dębniańskiej.

Oddanym rzecznikiem ochrony dziedzictwa przyrody tego obszaru był Stefan Żeromski, wołający w zakończeniu eseju „Puszcza Jodłowa”: — „Puszcza królewska, książęca, biskupia, świętokrzyska, chłopska ma zostać na wieki wieków, jako las nietykalny, siedlisko bożyszcz starych, po którym święty jeleń chodzi— jako ucieczka anachoretów, wielki oddech ziemi i żywa pieśń wieczności.

Puszcza jest niczyja — nie moja ani twoja, ani nasza, jeno boża, święta!”

Największe atrakcje Parku to gołoborza kwarcytowe Pasma Łysogórskiego oraz klasztor na Świętym Krzyżu I , a także krajobrazy Kielecczyzny widziane z otwartych miejsc na grani pasma.

Literacki szlak rowerowy

31

6 (6,8 km) Spod klasztoru warto skierować się na południe, podjeżdżając 950 metrów drogą asfaltową nr 752 w kierunku Kielc. Jadąc przez las mija się skrzyżowanie drogi prowadzącej w prawo do ZAGÓRZA DRUGIEGO i dociera na otwartą przestrzeń gdzie obok przystanku autobusowego stoi niewielka drewniana kapliczka H , za którą rozciąga się wielka przestrzeń Doliny H Wilkowskiej.

Horyzont obramowany jest po prawej ciemnymi od lasów, falującymi graniami Pasma Klonowskiego, daleko na wprost Wiśniówki z bielejącą szramą kamieniołomu — oraz Pasma Masłowskiego po lewej stronie. Tu można spędzić dobrą chwilę, w modlitwie czy zadumie.

Powrót do Ciekot tą samą drogą lub pieszym szlakiem czerwonym przez Krajno — Zagórze.

I

Szlak łączy dwie miejscowości najbardziej związane z latami młodzieńczymi Stefana Żeromskiego — Ciekoty oraz Świętą Katarzynę. Na dłuższym odcinku prowadzi drogą gruntową, a częściowo lokalną drogą asfaltową.

Na ostatnim etapie łączy się ze świętokrzyskim szlakiem pieszym — znaki

zna”– zalew w Ciekotach – Krajno Zagórze — Zagórze Drugie — Święta Katarzyna.

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty „Żeromszczy-

czerwone. Wiedzie przez otwarte przestrzenie z dalekimi widokami na Dolinę Wilkowską i Kraiński Grzbiet.

Literacki szlak spacerowy Ciekoty — Św. Katarzyna Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

1,5 godziny

Kolor znaków:

czerwony

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejścia:

Długość odcinka: 5,5 km

O trasie

32

Ciekoty - Św. Katarzyna 5,5 km / 1,5 godz.

ŚW. KATARZYNA ZAGÓRZE DRUGIE

KRAJNO ZAGÓRZE

CIEKOTY

1

2

3 4 5

33

Ciekoty - Św. Katarzyna

34

A 1 (0,0 km) Wyruszając z CIEKOT należy skierować się lokalną drogą obok baru Pstrąg od„Żeromszczyzny”prosto na południe. Po przekroczeniu mostu na odpływającym z zalewu w Ciekotach strumieniu, skręcić należy w lewo w drogę wiejską najpierw okrążającą ciekocki staw A , a potem wijącą się brzegiem tarasu zalewowego. Pół kilometra dalej kończy się wiejska zabudowa i w lewo odbija na północ utwardzona droga kierująca się do drogi powiatowej. Szlak natomiast prowadzi dalej przez miejscami podmokłe łąki.

2

(1,3 km)

Najbardziej widokowa część spaceru rozpoczyna się od skrzyżowania ze szlakiem pieszym niebieskim, prowadzącym drogą polną od Wilkowskiego Mostu (droga powiatowa) w stronę Wymyślonej B .

B

Długi i prosty odcinek drogi gruntowej, przecinającej malownicze pasiaki pól — kieruje wprost na coraz bliższy wierzchołek Łysicy C , pokryty ciemnymi lasami. Droga wznosi się, trawersując łagodne zbocze Kraińskiego Grzbietu, którego grań wi-

Literacki Szlak Spacerowy

35

C doczna jest po prawej stronie. Z lewej coraz wyraźnej rysuje się szerokie zagłębienie Doliny Wilkowskiej, poza którym horyzont zamyka zalesione Pasmo Klonowskie i dalej na wschód Miejska Góra nad Bodzentynem.

3 (3,8 km) Polna droga dociera do drogi asfaltowej biegnącej przez KRAJNO-ZAGÓRZE . To wieś ciągnąca się ze wschodu na zachód w połowie wysokości Kraińskiego Grzbietu D .

Gdyby przejść się kilkaset metrów na zachód, w stronę Wymyślonej, zobaczyć można tradycyjne gospodarstwa z drew-

D

36

Ciekoty - Św. Katarzyna

E nianymi domkami E i charakterystyczne piwnice — ziemne loszki z murowanym wejściem i półkolistym grzbietem porośniętym trawą. Zwracają też uwagę stare drewniane kapliczki w tle pięknych widoków na przestwór Doliny Wilkowskiej G .

Zbocze góry rozcinają raz po raz malownicze jary, a wąskie paski pól ciągną się w górę, gdzie szczytem Kraińskiego grzbietu biegnie równolegle droga przez Krajno Pierwsze F .

Idąc natomiast za znakami ścieżki na wschód, w stronę Zagórza, mija się położony na zboczu góry wyciąg narciarski i trasę zjazdową ośrodka Sabat. To jeden z najdłuższych sto-

F

Literacki Szlak Spacerowy

37

ków narciarskich w Górach Świętokrzyskich — ma 1200 metrów długości. Znajduje się tutaj również specjalny stok do nauki jazdy dla dzieci. Obiekt jest modernizowany i posiada dobre zaplecze gastronomiczno-usługowe.

Warto przyjechać tu zimą.

4 (5,3 km) Ostatni odcinek ścieżki prowadzi skrajem lasu należącego do Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

G Droga dociera do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 752 i skręca nią w prawo prowadząc do pobliskiego przystanku autobusowego.

5 (5,5 km) To szczególne miejsce. W ZAGÓRZU DRUGIM u stóp Łysicy, na skraju Puszczy Jodłowej, stoi na otwartej przestrzeni zabytkowa drewniana kapliczka, przy której modlący się ma przed sobą odległą panoramę całej Doliny Wilkowskiej — aż po daleką Wiśniówkę H . Być może z tego miejsca ogarniał ją oczami swoich bohaterów Stefan Żeromski, sam nazywając ją swoją „najściślejszą ojczyzną”.

H

Jest to trasa o charakterze górskim, krzyżuje się ze świętokrzyskim czerwonym szlakiem pieszym imienia E. Massalskiego. Podczas spaceru pokonuje się różnicę wysokości około 160 metrów, jednak trasa wznosi się dość łagodnymi zakosami. Wysiłek nagradzany jest wyjątkowymi widoka-

.PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Krajno Zagórze, Kraiński Grzbiet, Bęczków-Zaskale Góra Radostowa, Przełom Lubrzanki, Ciekoty.

mi, szczególnie ze wschodnich zboczy Radostowej

Literacki szlak spacerowy Wokół Góry Radostowej Poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego

2 godziny

Kolor znaków:

żółty

Poziom trudności: trasa średnia

Czas przejścia:

Długość odcinka: 8 km

O trasie

38

Wokół Góry Radostowej 8 km / 2 godz.

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

RADOSTOWA

BĘCZKÓW-ZASKALE

WYMYŚLONA

CIEKOTY

4

1

3 2

39

40

Wokół Góry Radostowej

A 1 (0,0 km) Trasa zaczyna się, podobnie jak ścieżka spacerowa, ze znakami czerwonymi w stronę Świętej Katarzyny. Znaki biegną razem okrążając zalew w CIEKOTACH , lecz po opuszczeniu wsi trasa żółta skręca wśród pól na południe dróżką wznoszącą się najpierw bardzo łagodnie, a potem coraz bystrzej, w kierunku Wymyślonej, jedynej zalesionej kulminacji Pasma Masłowskiego, pomiędzy Radostową, a Łysicą.

Podczas spaceru pod górę, po lewej stronie, widać w dalekiej perspektywie wierzchołek Łysicy, na wprost niewysoką krawędź Kraińskiego Grzbietu, a po stronie prawej, porośnięty kępami drzew, parów niewielkiego strumienia.

2 (2,6 km) Pod samym wierzchołkiem WYMYŚLONEJ droga polna osiąga szerokie wypłaszczenie, gdzie zamienia się w czarną drogę utwardzoną, prowadzącą do KRAJNA PIERWSZEGO . Tutaj też krzyżuje się z czerwonym szlakiem świętokrzyskim, biegnącym od Radostowej, przez Kraiński Grzbiet na Łysicę.

Literacki Szlak Spacerowy

41

Można zatem skorzystać z okazji i ładną ścieżką B , prowadzącą przez młody las, wejść na szczyt Wymyślonej, gdzie co prawda drzewa przesłaniają skutecznie panoramę, ale za to zobaczyć można wychodnie piaskowców kwarcytowych, w częściowo zapełzniętych i pokrytych zielenią dawnych miejscach lokalnej eksploatacji kamienia łamanego.

B Dopiero po zejściu ze szczytu odsłania się, po wschodniej stronie Wymyślonej, daleki widok na płaską powierzchnię Kraińskiego Grzbietu oraz panorama Doliny Wilkowskiej i perspektywa Łysicy.

Wracając z Wymyślonej do szlaku ścieżki spacerowej, można dobrze przyjrzeć się leżącej na wprost, za głęboką kotlinką,Radostowej A i w dalekiej perspektywie Dolinie Marczakowej C zamkniętej wzniesieniem Wiśniówki, pod którą bieleją hałdy ziemi płonnej z kamieniołomu kwarcytów.

Szlak spacerowy prowadzi dalej na południe, doprowadzając wkrótce do skromnego krzyża na rozstaju dróg wśród pól, gdzie ustawiona jest tablica informacyjna i znak szlaku D .

Od kapliczki dróżka zakręca łagodnie, obniżając się w kierunku zabudowań wsi BĘCZKÓW-ZASKALE .Po osiągnięciu asfaltowej drogi w tej miejscowości należy skręcić nią w prawo i wchodzić znowu w górę, mając po lewej domy, zaś po prawej stronie niewielkie sady, przez których zieleń przebija

C

42

Wokół Góry Radostowej

D daleka perspektywa gór. Bardzo młodzi mieszkańcy Zaskala pędząc na niedużych rowerach oferują swoje usługi przewodnika po malowniczej okolicy — chyba nieco na wyrost.

Za ostatnimi zabudowaniami kończy się asfalt i uroczą dróżką wkracza się do pociętej licznymi parowami i skarpami kotlinki, strefy źródliskowej tego samego cieku, wzdłuż którego biegł szlak od Ciekot. Po kilku minutach dróżka wychodzi z zarośli na otwartą przestrzeń pochyłej łąki. Miejsce to oznakowane jest kolejną tablicą informacyjną E . Jest tu jednocześnie kolejne skrzyżowanie z czerwonym szlakiem świętokrzyskim, którego znaki towarzyszyć nam będą aż do zejścia w przełom Lubrzanki.

3 (4,7 km) Widać stąd jak na dłoni Wymyśloną oraz przebytą niedawno, wokół niej, trasę. Widać też dobrze góry, ale aby uzyskać szerszy widok należy skierować się dalej szlakiem, skręcając w lewo, prosto do góry. Szeroka przecinka prowadzi pod sam szczyt RADOSTOWEJ .

E

Stąd widać naprawdę daleko: całą Dolinę Wilkowską

Literacki Szlak Spacerowy

43

F z błyszczącą plamką zalewu, w większej części pokrytą lasem, który wznosi się aż po horyzont na Bukowej Górze. Dalej na wschód wyróżnić można dwa szczyty — Psarskiej i Miejskiej Góry. Kiedy zaś obejmuje się wzrokiem Miejską Górę i Łysicę, widać wyraźnie jak doskonałą płaską parabolą jest linia łącząca te dwa wierzchołki. Jest to doskonałość, jaką rzeźba terenu może osiągnąć jedynie z wiekiem, a w tym przypadku chodzi przecież o blisko pół miliarda lat.

Po nasyceniu wzroku wyjątkowymi widokami można odpocząć i posilić się pod wiatą turystyczną przy kolejnej tablicy informacyjnej na skraju lasu, pod szczytem Radostowej (451 mn.p.m.).

Od tego miejsca ścieżka prowadzi przez las, mijając wkrótce sam wierzchołek oznaczony znakiem triangulacyjnym.

Około 150 metrów poniżej szczytu jest skrzyżowanie leśnych dróg. Warto tu zboczyć na chwilę w lewo, aby wychodząc z lasu zobaczyć, jak zielone zbocza Radostowej opadają polami w dół do doliny Lubrzanki, a w dali nikną w łagodnej mgiełce odległe pasma gór, pofalowanej na południu Doliny Kielecko-Łagowskiej F . To w kierunku południa, a na wschodzie od zieloności odcina się bielą ostra krawędź wysokiej zabudowy Kielc.

Po powrocie na ścieżkę spacerową idzie się dalej lekko w dół pięknym duktem przez dość rzadki las G . Wyżej ścieżka utwardzona jest w naturalny sposób kamienistą zwietrzeliną piaskowca, przerośniętą mocno trawą. Niżej zaczynają się za-

44

Wokół Góry Radostowej

G G rysowywać coraz wyraźniej koleiny wyżłobione przez wodę w gliniastej zwietrzelinie zboczowej. Uwagę zwracają też, przygięte do ziemi charakterystycznym łukiem pnie młodych brzóz, a gdzieniegdzie powalone wiatrem starsze drzewa.

Czasami poprzez drzewa prześwituje coraz bliższe zbocze Dąbrówki, stanowiącej przedłużenie pasma na zachód, poza doliną Lubrzanki. W dolnej partii stoku pokrywa gliny na zboczu staje się naprawdę gruba, a koleiny drogi przybierają formę koryta okresowego potoku, z wyraźnymi przykładami erozji wstecznej H .

4 (6,5 km) Ścieżka wraz z czerwonym szlakiem dociera ostatecznie na dno DOLINY LUBRZANKI , gdzie jest przez rzekę przerzucona betonowa kładka, a za nią stoi wiata odpoczynkowa i tablica informacyjna.

H

To miejsce to ważny węzeł szlaków — od zachodu dociera do rzeki szlak ścieżki edukacyjnej z Brzezinek — znaki zielone, zaś drogą powiatową wzdłuż rzeki biegną dwie

Literacki Szlak Spacerowy

45

trasy rowerowe — niebieska i czerwona oraz szlak pieszy ze znakami niebieskimi.

Stąd blisko już do Ciekot i „Żeromszczyzny”. Droga gruntowa, ze znakami ścieżki spacerowej i towarzyszących jej na tym odcinku trzech innych szlaków, wychodzi z lasu i po chwili dociera do zabudowań wsi Radostowa. Z zakrętu, przy wejściu na asfalt, widać w oddali za rzeką kompleks I budynków Szkoły Podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Mąchocicach-Scholasterii, gdzie mieści się również Turystyczne Schronisko Młodzieżowe. W samej Radostowej nocleg można znaleźć w mijanym dużym Gospodarstwie Agroturystycznym Leszka Trębacza Radostowa. I .

Jeszcze ostatni rzut oka na łagodne skłony Radostowej po prawej stronie, pocięte pasami pól do granicy lasu i ścieżka skręca w lewo, w dół do mostu na Lubrzance, za którym widać starodrzew otaczający „Żeromszczyznę”. To koniec spaceru. „Szklany Dom” posiada także miejsca noclegowe w trzech pokojach gościnnych.

I

Ścieżka dydaktyczna prowadzi przez 12 przystanków — od Brzezinek, przez Pasmo Masłowskie do Ciekot i oprócz stosunkowo łatwego, rodzinnego spaceru w górach, oferującego wiele pięknych widoków, daje okazję do dokładniejszego przyjrzenia się otaczającej przyrodzie.

PRZEBIEG TRASY: Brzezinki, Mąchocice-Scholasteria, Diabelski Kamień, Dąbrówka, Przełom Lubrzanki — bród, gospodarstwo agroturystyczne Leszka Trębacza, „Szklany Dom”.

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4h Przyroda w twórczości Stefana Żeromskiego

3,5 godziny

Kolor znaków:

zielony

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejścia:

Długość odcinka: 6,5 km

O trasie

46

Przez Pasmo Masłowskie do Ciekot i Żeromszczyzny 6,5 km / 3,5 godz.

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

DIABELSKI KAMIEŃ

MĄCHOCICE SCHOL.

BRZEZINKI

3

2

1

4 5

6

7

47

48

Przez Pasmo Masłowskie do Ciekot i Żeromszczyzny

A 1 (0,0 km) Trasa zaczyna się przy Szkole Podstawowej w BRZEZINKACH, szkoły, której uczniowie i nauczyciele mieli wkład w przygotowanie materiałów informacyjnych dotyczących ścieżki. Szkoła położona jest na skraju wielkiej równi stanowiącej dno Doliny Wilkowskiej zasypanej osadami rzecznymi A .

Trasa prowadzi początkowo drogą asfaltową, kierując się na wschód, w stronę Ciekot. Przed wiejskim cmentarzem opuszcza drogę główną i skręca w prawo, w lokalną drogę asfaltową, wspinającą się pośród pół i łąk lekko do góry. Z każdym krokiem otwiera się coraz szerzej panorama na pozostawio-

B

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4h

49

ne z tyłu Brzezinki, a także daleka perspektywa Pasma Klonowskiego z Barczą i Klonówką.

Po dotarciu do miejscowości MĄCHOCICE-SCHOLASTERIA należy skierować się w prawo, na zachód. W tej miejscowości, pięknie położonej na łagodnym zboczu Klonówki, można jeszcze natknąć się na zachowane troskliwie przykłady daw C nego budownictwa wiejskiego — drewniane domki z bzem i ogródkami kwiatowymi otoczone płotem ze sztachet B .

2 (1,3 km) Po przejściu około 300 metrów wzdłuż wiejskiej zabudowy, dostrzec można niepozorny metalowy krzyż na skraju pola po lewej stronie drogi. To pierwszy opisany przystanek ścieżki dydaktycznej —„Krzyż” C . W tym miejscu trasa skręca w lewo na południe i piękną dróżką polną prowadzi w górę zbocza. Mija przydomowe sady, wchodzi w szpaler przydrożnych zadrzewień — drugi przystanek ścieżki — „Zadrzewienia” i po 270 metrach dociera do łąki, gdzie dróżka wiedzie na prawo, na zachód, przecinając pola i łąki, natomiast nasza ścieżka

D

50

Przez Pasmo Masłowskie do Ciekot i Żeromszczyzny

wspina się dalej zboczem pomiędzy łąką a młodą brzeziną, wzdłuż krzaków borówek i wrzosów. To trzeci przystanek ścieżki „Łąka wilgotna”.

To dobre miejsce, aby z wysokości już blisko 400 m n.p.m. spojrzeć do tyłu, za siebie i nasycić oczy daleką panoramą Pasma Klonowskiego z falującymi, pokrytymi lasem, wierzchołkami Barczy i Ostrej D .

Od tego miejsca ścieżka prowadzić będzie przez dłuższy czas lasem wokół grzbietu Dąbrówki. Najpierw dociera do skrzyżowania leśnych duktów przy kapliczce, gdzie osiągając wysokość 441 m n.p.m., krzyżuje się ze świętokrzyskim szlakiem

E pieszym czerwonym. Tu warto skręcić w prawo na zachód, aby leśnym duktem, przecinając kotlinkę źródliskową strumienia, dotrzeć do skałek na południowym wierzchołku Klonówki, zwanych Diabelskim Kamieniem lub Wielkim Kamieniem E .

3 (3,5 km) DIABELSKI KAMIEŃ to grupa skał o wysokości do 5 metrów, leżąca na grzbiecie Klonówki. Wychodnia górnokambryjskich piaskowców kwarcytowych objęta jest ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej. Obok skałek znajduje się wiata turystyczna i tablica informacyjna. Choć miejsce to jest położone wysoko — bo ponad 460 metrów n.p.m., a zbocza góry są tu strome, młody las przesłania dość skutecznie dalekie widoki. Dla spragnionych w letni skwar —

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4h

51

na łące nieco poniżej w kierunku północno-wschodnim, znajduje się małe, nieznacznie ocembrowane źródełko.

Po odwiedzeniu Diabelskiego Kamienia należy powrócić na szlak ścieżki do kapliczki na drzewie. W połowie drogi otworzy się na południowy-wschód, daleka perspektywa Doliny Kielecko-Łagowskiej, wynagradzająca brak widoków w rejonie Diabelskiego Kamie F nia.

4 (4,1 km) Kapliczka na drzewie F , przy skrzyżowaniu leśnych duktów, upamiętnia ofiary wypadku lotniczego, jaki miał miejsce w tej okolicy we wrześniu 1957 roku, kiedy dwumiejscowy samolot, którym wracali z rozmów w Warszawie i Radomiu przedstawiciele kieleckiego Aeroklubu, uderzył w gęstej mgle w zbocze góry, tak niedaleko już lotniska w Masłowie.

Z tego miejsca trasa biegnie dalej na wschód, okrążając wznoszący się po prawej stronie szczyt Dąbrówki, a prowadzą zarówno zielone znaki ścieżki dydaktycznej, jak i znaki czerwone szlaku pieszego. Po przejściu 800 metrów od ka-

G

52

Przez Pasmo Masłowskie do Ciekot i Żeromszczyzny

H pliczki dukt dociera na skraj lasu, skąd otwiera się po lewej stronie widok na łagodne zbocza opadające w kierunku Mąchocic-Scholasterii i daleką panoramę Doliny Wilkowskiej ze wzniesieniami Pasma Klonowskiego G .

5 (5,0 km) Będąc w tym miejscu warto zrobić krótką wycieczkę poza znakowany szlak, do tak zwanej Starej Ameliówki H .

W tym celu należy udać się lekko zauważalną ścieżką w kierunku północnym przez otwartą przestrzeń nieużytków rolnych. Wchodząc dalej w las należy wypatrywać zabudowań po prawej stronie, gdzie z dala od ludzkich oczu trwa piękna

I

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4h

53

pamiątka łącząca się z czasami Żeromskiego — niewielki pensjonat rodzinny, do którego od początku XX wieku przyjeżdżali ludzie sztuki i literatury, a także osobistości tego formatu, co prezydent Ignacy Mościcki i marszałek Śmigły-Rydz, czy ks. kardynał Hlond. Od ostatniej wojny miejsce stopniowo podupada ale trwa wciąż jego piękno — stylowy drewniany budynek otoczony starodrzewem, rabaty kwiatowe i krzewy ozdobne. Przede wszystkim jednak niezapomniany widok na okolice rodzinne Stefana Żeromskiego obramowane soczystą zielenią I .

Po powrocie na szlak należy skierować się w dół na wschód, w stronę Przełomu Lubrzanki zgodnie z oznakowaniem. W drzewostanie dominuje buczyna. Już na samym dole po lewej stronie warto odszukać ciekawy okaz buka, charakteryzujący się pięcioma pniami wyrastającymi z jednego miejsca. Znaki prowadzą do kolejnej tablicy informacyjnej „Grąd przy zejściu” i drewnianej palisady. Tu szlak skręca w lewo wychodząc na drogę powiatową Cedzyna — Święta Katarzyna. Droga jest bardzo ruchliwa i następny odcinek około 350 metrów, prowadzący jej poboczem w górę rzeki, należy pokonywać z wyjątkową ostrożnością, szczególnie w większych grupach.

6 (6,0 km) PRZEŁOM LUBRZANKI — bród. Z drogi łatwo można dostrzec zejście do brodu na rzece. Stoi tam wiata turystyczna i tablica informacyjna. Przekraczając Lubrzankę skorzystać można z niewielkiej kładki J .

To już ostatni odcinek trasy, która prowadzi polną drogą w stronę wsi Radostowa, gdzie znajduje się kolejny przystanek ścieżki edukacyjnej, przy dużym gospodarstwie agroturystycznym Radostowa.

Po chwili ścieżka skręca w dół do mostka w CIEKOTACH skąd widać już zabudowania „Żeromszczyzny”— celu tego spaceru. Tu znajduje się końcowy przystanek ścieżki 7 (6,5 km).

J

Szlak przeznaczony jest dla miłośników jazdy terenowej bo w dużej części prowadzi drogami gruntowymi. zapewniając niezapomniane widoki na Góry Świętokrzyskie. Sugerowany kierunek jazdy tą pętlą to przeciwny ruchom wskazówek zegara, w którym trasa stopniowo nabiera wysokości, by

.PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Mąchocice-Scholasteria, Masłów Oboźna Droga, Wieś Klonówka, Góra Klonówka, Diabelski Kamień, Góra Dąbrówka, Ameliówka, Przełom Lubrzanki, Ciekoty.

zakończyć się dość ostrym zjazdem w Ameliówce.

Wokół Pasma Masłowskiego szlak rowerowy

1,5 godziny

Kolor znaków:

żółty

Poziom trudności: trasa śr. trudna

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 13 km

O trasie

54

Wokół Pasma Masłowskiego 13 km / 1,5 godz.

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

DIABELSKI KAMIEŃ

MASŁÓW OB. DROGA

MĄCHOCICE SCHOL.

CIEKOTY

3

4

2

5

6

1

55

56

Wokół Pasma Masłowskiego

A 1 (0,0 km) Szlak zaczyna się przy „Szklanym Domu” w CIEKOTACH, skąd prowadzi na zachód drogą powiatową w kierunku Cedzyny i Kielc, mijając po prawej stronie malowniczo położone stawy rybne z gospodarstwem agroturystycznym „Nad Wodą” A , a następnie szerokim łukiem w lewo, przecinając dolinę Lubrzanki, pozostawiając na boku drogę odchodzącą w prawo do Brzezinek i Masłowa.

Po przejechaniu jednego kilometra pokazują się zabudowania wsi MĄCHOCICE-SCHOLASTERIA . Tu należy skręcić do wsi w prawo. Dość intensywnym, ale krótkim podjazdem dojeżdża się do Turystycznego Schroniska Młodzieżowego przy Szkole Podstawowej imienia Stefana Żeromskiego.

Warto rzucić okiem na całkiem udany pomnik z popiersiem patrona szkoły B .

Warto też, jadąc dalej, przyglądać się przykładom zadbanego tradycyjnego budownictwa wiejskiego, jakich nie brakuje w tej wsi.

Wygodna droga, wśród szpaleru drzew, B łagodnie wznosi się i opada, a co jakiś czas otwiera się, po prawej stronie, daleki widok na leżące w dolinie Brzezinki i odległy grzbiet Pasma Klonowskiego.

szlak rowerowy

2 (3,6 km) Asfaltowa droga doprowadza do końca wsi. Przed ostatnim, po lewej stronie, gospodarstwem stoi niewielki metalowy krzyż — tu trasa kieruje się na drogę polną oznakowaną.

Na początkowym krótkim odcinku wspólnie z zieloną ścieżką edukacyjną. Po 270 metrach podjazdu w szpalerze drzew szlaki się rozchodzą i trasa rowerowa biegnie dalej przez otwartą przestrzeń wyraźną drogą gruntową, przecinającą wąskie pasy pól u podnóża Klonówki. Droga trawersuje zbocze do góry bardzo łagodnie i zapewnia dobre widoki na dolinę Lubrzanki, ale może sprawiać kłopoty po deszczach.

Terenowy odcinek jazdy ma niespełna dwa kilometry i ostatecznie trasa dociera do drogi asfaltowej w miejscowości MASŁÓW OBOŹNA DROGA . Następne 270 metrów to dość ostry podjazd ruchliwą drogą asfaltową, prowadzącą na grzbiet pasma, skąd skręca w lewo do góry droga dojazdowa do kilku posesji, początkowo asfaltowa, a dalej utwardzona i ostatecznie zmieniająca się w drogę gruntową biegnącą po północnej stronie grani Klonówki. Równolegle do niej, w odległości 50 metrów, biegnie granią szlak pieszy czerwony, prowadzący przez dwa najbardziej charakterystyczne miejsca tego pasma — szczyt Klonówki z platformą widokową oraz Diabelski Kamień.

3 (6,5 km) Platforma ustawiona jest w miejscu, gdzie do grani dochodzą od południa i od północy pola uprawne, a niezbyt gęsty las, na samej grani, nie przesłania widoku również na wschód w kierunku Łysicy C . W kierunku południowym platforma oferuje widok na dość gwałtownie opadające stoki Klonówki, miejsce upatrzone przez paralotniarzy, niżej pas startowy lotniska w Masłowie, a w dalszej perspektywie zalew w Cedzynie. W kierunku północy widać Mąchocice. Po powrocie na trasę rowerową należy kontynuować jazdę na wschód, a po przejechaniu blisko jednego kilometra ponownie skierować się, poprzez niezbyt gęsty las, w kierunku południowym, do Diabelskiego Kamienia.

4 (7,5 km) DIABELSKI KAMIEŃ to interesująca grupa masywnych skałek piaskowca kwarcytowego pod południowym wierzchołkiem Klonówki (460,5 metrów n.p.m.)

Skałki objęte są ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej.

W sąsiedztwie stoi wiata turystyczna, gdzie można usiąść i nieco ochłonąć po wysiłku. Jest też tablica informacyjna dotyczą-

57

58

Wokół Pasma Masłowskiego

C ca szlaku. W kierunku północnym od grani otwiera się niewielka łąka, a na jej dolnym prawym skraju znajduje się źródełko.

Aby kontynuować jazdę, należy najpierw wydostać się za znakami szlaku czerwonego na otwartą przestrzeń, gdzie na łące, po przekroczeniu kotlinki źródliskowej niewielkiego cieku, należy odbić w prawo, dróżką prowadzącą lekko w dół zbocza porośniętego nieregularnie krzakami i kępami drzew.

Nie ma tu zapierających dech widoków, ale jest wyraźne wrażenie wędrowania przez góry, a dróżka przypomina wiele miejsc w Beskidach gdzie poletka uprawne wchodzą wysoko i mieszają się z lasem D . Droga dociera na koniec do zabudowań na zboczu Ameliówki i już jako droga asfaltowa, zakosami prowadzi w dół, mijając kolejno hotel „Przedwiośnie”, hostel turystyczny i pole namiotowe „Lubrzanka” oraz hotel „Ameliówka”.

5 (10,1 km) Szlak wydostaje się na drogę powiatową Cedzyna — Święta Katarzyna w miejscu, gdzie kończy się przełomowa DOLINA LUBRZANKI pozostaje więc do pokonania odcinek tej drogi, prowadzący z powrotem w górę rzeki do Ciekot.

Jadąc drogą powiatową należy zachować szczególną ostrożność, bo panuje na niej duży ruch. Po lewej stronie wznoszą się zbocza Dąbrówki, a po prawej Radostowej. Samą rzekę trudno początkowo dostrzec, meandruje z dala od drogi. Za chwilę góry schodzą bliżej siebie, dolina się zwęża i widać ciemny nurt pomiędzy drzewami.

szlak rowerowy

59

D Nie jest to duża rzeka, a jednak dała radę twardym, bo kwarcytowym, piaskowcom. Dwa małe strumienie przecinały ją bardzo długo od północy i od południa. Mały dopływ dawnej Lubrzanki, płynącej Doliną Wilkowską w stronę Bodzentyna i mały dopływ dawnej Czarnej Nidy, której zlewnia nie przekraczała kiedyś Pasma Masłowskiego. Kiedyś, po wielkiej burzy, wody Lubrzanki przerwały niewysoki już dział wodny i przelały się wprost na południe, poszerzając dolinę.

Przykład Lubrzanki znajduje się w klasycznym podręczniku do geologii dynamicznej, jako najbardziej typowy na ziemiach polskich przypadek tak zwanego kaptażu, czyli przechwycenia jakiejś rzeki przez inną rzekę.

6 (11,3 km) W dolinie zatrzymać się można jeszcze na moment w miejscu skrzyżowania szlaków, przy brodzie na rzece, którędy czerwony szlak pieszy przedostaje się z Klonówki na Radostową. Jest tu również wiata wypoczynkowa i tablica informacyjna. Stąd niedaleko już do skrzyżowania w Mąchocicach-Scholasterii.

Do celu pozostaje niecały kilometr drogi wiodącej łukiem w prawo groblą, przez taras zalewowy Lubrzanki, docierającej przed Centrum Edukacyjne „Szklany Dom” — Dworek Stefana Żeromskiego w CIEKOTACH gdzie zamyka się pętla tego szlaku.

Szlak rozpoczyna się w Ciekotach - „Żeromszczyźnie” i prowadzi na dłuższym odcinku wzdłuż ruchliwej drogi asfaltowej Kielce – Św. Katarzyna gdzie należy zachować szczególną ostrożność. Niedogodności te rekompensują wspaniałe widoki na Góry Świętokrzyskie i malowniczy przejazd

chocice Kapitulne, Leszczyny, Cedzyna (Zalew rekreacyjny), Wola Kopcowa.

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Radostowa, Mą-

przełomem rzeki Lubrzanki, a także okolice zalewu w Cedzynie, największego sztucznego akwenu w okolicy.

Z Ciekot do Woli Kopcowej szlak rowerowy

1 godzina

Kolor znaków:

niebieski

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 10 km

O trasie

60

Z Ciekot do Woli Kopcowej 10 km / 1 godz.

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

RADOSTOWA

BĘCZKÓW-ZASKALE

WYMYŚLONA

CIEKOTY

7

6 5

4

3

2

1

61

62

Z Ciekot do Woli Kopcowej

A 1 (0,0 km) Trasa, podobnie jak poprzednia, zaczyna się w „Żeromszczyźnie”, jednak kieruje się od Centrum Edukacji w CIEKOTACH na południe, przekraczając dolinkę strumienia płynącego od zalewu i dalej prowadząc w prawo ulicą Rodostowa. Za ostatnimi domami kończy się asfalt. Droga polna, początkowo wysypana tłuczniem, a następnie nieutwardzona, prowadzi brzegiem tarasu zalewowego Lubrzanki i mijając opuszczony drewniany domek dociera do brodu na rzece.

2 (1,5 km) Tu jest miejsce gdzie krzyżują się szlaki turystyczne.

Obok brodu stoi wiata wypoczynkowa i tablica informacyjna A .

Następny odcinek trasy wiedzie ruchliwą drogą powiatową wzdłuż doliny Lubrzanki, której koryto meandrując raz zbliża się do drogi, a raz od niej oddala. Przejazd przez przełomową dolinę Lubrzanki nie trwa długo. Po prawej stronie przestrzeń najpierw otwiera się na duży parking leśny, za którym w górę zbocza odchodzi droga do hoteli „Przedwiośnie” i „Ameliówka”.

Pół kilometra dalej, po prawej stronie, ukazuje się niewielka łąka ograniczona wysoką skarpą świeżo odkrytego piasku, pokazującą charakter pokrywy czwartorzędowej u podnóża góry.

szlak rowerowy

63

B 3 . (3,6 km) Trasa kontynuuje bieg opadającą łagodnie w dół drogą powiatową i mija przysiółek Golica, gdzie dolina Lubrzanki skręca w kierunku południowego wschodu, oddalając się stopniowo od drogi B . Po dotarciu do MĄCHOCIC KAPITULNYCH należy przeciąć na wprost skrzyżowanie dróg, obok zabytkowej białej kapliczki, wjeżdżając w ten sposób na drogę wojewódzką nr 745 prowadzącą w kierunku Cedzyny i Kielc.

4 (4,0) Teraz trasa biegnie przez otwarty teren, a z drogi rozpościera się widok na pofalowane pagórki pocięte pasiakami pól uprawnych C i coraz bliższy po prawej stronie Wolski Las

C

64

Z Ciekot do Woli Kopcowej

otaczający zalew w Cedzynie.

Od Mąchocic droga najpierw nieco opada w dół niewielkiej dolinki, a potem wspina się na wzniesienie, z którego zaczyna się długi zjazd w dolinę wracającej zakrętem ze wschodu Lubrzanki.

5 (5.0 km) Przed Leszczynami trasa rowerowa opuszcza drogę wojewódzką nr 745 i wiedzie w prawo, drogą lokalną przez przysiółek Skała D do zalewu.

Warto jednak dojechać do LESZCZYN

by odwiedzić tutejszy

kościół pw. św. Jacka D , wybudowany w stylu późnorenesan-

sowym na początku XVII wieku. Oryginalny styl został częściowo zatarty, kiedy po pożarze w wieku XIX wprowadzono, podczas odbudowy, do jego sylwetki elementy neogotyckie, według obowiązującego ówcześnie kanonu.

Malowidła nad chórem przedstawiają sceny cudownych dokonań świętego Jacka Odrowąża — między innymi w obronie kościoła przed zniszczeniami na linii frontu rosyjsko-niemieckiego w 1914 roku.

Na XIX-wiecznym ołtarzu głównym umieszczony jest barokowy krucyfiks z XVII wieku, zaś w ołtarzu bocznym XVIII-wieczny obraz św. Jacka. W kruchcie wisi tablica z epitafium poświęconym rodzicom Stefana Żeromskiego — Józefy z Katerlów i Wincentego Żeromskiego, pochowanych na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Wracając na znakowaną trasę rowerową należy przez przysiółek Skała skierować się nad zalew w Cedzynie.

6 (7,8 km) Powstały w roku 1973 poprzez spiętrzenie rzeki Lubrzanki zalew stanowi zbiornik retencji wód oraz miejsce rekreacji i wypoczynku. Stosunkowo duża powierzchnia — 56 hektarów, niewielkie oddalenie od Kielc, a także piaszczyste dno i brzegi oraz otaczający wody od północy las, sprawiają, że

szlak rowerowy

65

E miejsce to cieszy się dużą popularnością u weekendowych wycieczkowiczów, amatorów sportów wodnych i wędkarzy E .

Z piaszczystych plaż zalewu dostrzec można, ponad lasem, góry Pasma Masłowskiego i Łysicę. Przy zalewie powstały ośrodki rekreacyjne i hotele, jest też wiele punktów małej gastronomii.

Trasa okrąża, wzdłuż dość wysokiego brzegu, zalew od północy, prowadząc częściowo przez las aż do mostka na Czarnej Strudze wpadającej do zalewu od zachodu i wprowadza na ulicę Letniskową w Woli Kopcowej.

7 (9,3 km) Po dojechaniu do ulicy Świętokrzyskiej trasa skręca w lewo gdzie po chwili kończy się przy pobliskim przystanku autobusowym.

F

Warto jednak pojechać w prawo, by, jadąc nią na północ, dotrzeć po 200 metrach do zabytkowej drewnianej kaplicy z XIX wieku pw. św. Józefa Robotnika. Na pokrytym gontem dachu wznosi się urocza sygnaturka F .

275

300

325

350

400

Trasa przebiegająca przez najciekawsze krajobrazowo i turystycznie okolice Gór Świętokrzyskich oraz miejsca ściśle związane z jednym z najciekawszych pisarzy polskich – Stefanem Żeromskim. Jest to łatwa, w większości płaska trasa z dwoma podjazdami.

PRZEBIEG TRASY: Ciekoty, Mąchocice-Scholasteria, Masłów Drugi, Dolina Marczakowa, Brzezinki, Ciekoty.

„Żeromszczyzna” — okolice Ciekot rodzinny szlak rowerowy

2 godziny

Kolor znaków:

żółty

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 15 km

O trasie

„Żeromszczyzna” — okolice Ciekot

Wysokość (m)

66 15 km / 2 godz.

CIEKOTY

BRZEZINKI

DOL. MARCZAKOWA

MASŁÓW DRUGI

MĄCHOCICE-SCHOL

CIEKOTY

3

2 1

67

68

„Żeromszczyzna” - okolice Ciekot

A 1 (0,0 km) Trasę rozpoczynamy przy Centrum Edukacyjnym „Szklany Dom” w Ciekotach. Jest tu wiele nowych atrakcji związanych ze słynnym pisarzem Stefanem Żeromskim oraz dogodne miejsce na pozostawienie samochodu (parking).

Jedziemy w kierunku Kielc i na rozwidleniu dróg kierujemy się na lewo. Przekraczamy most na Lubrzance i zaraz za nią skręcamy w prawo do miejscowości MĄCHOCICE-SCHOLASTERIA A , 2 (3,0 km) Po ok. 3 kilometrach droga asfaltowa odbija w prawo, a my kontynuujemy naszą wycieczkę jadąc drogą gruntową na

B

rodzinny szlak rowerowy

69

C wprost do MASŁOWA DRUGIEGO (jedziemy północnym stokiem Pasma Masłowskiego). Z drogi rozległe widoki na Pasmo Klonowskie.

Dojeżdżamy do skrzyżowania dróg asfaltowych. Jedziemy najpierw w lewo, a po chwili w prawo za kierunkowskazem na Dąbrowę Łąki (jadąc w lewo możemy dotrzeć do Masłowa, znanego z lotniska). Na kolejnym skrzyżowaniu skręcamy w prawo.

3 (4,0 km) Po przejechaniu około jednego kilometra trasa ponownie prowadzi nas na prawo w kierunku miejsca startu przez Dolinę Marczakową B .

Po jej minięciu odbijamy w lewo i docieramy do BRZEZINEK mijając kościół i szkołę C . Za nimi na rozwidleniu dróg kierujemy się na lewo i przekraczamy po raz drugi rzekę Lubrzankę. Stąd już prosta droga do CIEKOT .

Trudy podróży ukoi przepiękny widok na tzw. górę Domową Stefana Żeromskiego czyli Radostową oraz Łysicę.

Odcinek ten przecina z zachodu na wschód cały obszar gminy Masłów, prowadząc grzbietami Pasma Masłowskiego i przez Radostową do Świętej Katarzyny. Stanowi część głównego szlaku świętokrzyskiego liczącego w całości 105 kilometrów.

PRZEBIEG TRASY: Biała Góra, Masłów kościół, Masłów Drugi, Klonówka, Dąbrówka, Przełom Lubrzanki, Radostowa, Wymyślona, Kraiński Grzbiet, Święta Katarzyna.

Szlak pieszy imienia Edmunda Massalskiego odcinek Masłów — Święta Katarzyna

4 godziny

Kolor znaków:

czerwony

Poziom trudności: trasa śr. trudna

Czas przejazdu:

Długość odcinka: 14 km

O trasie

70

Odcinek Masłów - Święta Katarzyna 14 km / 4 godz.

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

RADOSTOWA

BĘCZKÓW-ZASKALE

WYMYŚLONA

CIEKOTY

1

2

3

4

5

6 7 8 9

10

11 12

13

71

72

Odcinek Masłów - Święta Katarzyna

A Opisywany odcinek nie powinien nastręczać trudności średniozaawansowanym turystom. Problemem mogą być jedynie mozolne podejścia na Górę Radostową i Dąbrówkę.

W większości prowadzi drogami polnymi i leśnymi ścieżkami.

1 (0,0 km) Podczas schodzenia z DOMANIÓWKI odsłania się widok na leżący w niewielkiej kotlinie Masłów A z dominującą na wzgórzu sylwetką kościoła, dalej na równię lotniska i na ciągnący się na wschód grzbiet Klonówki. Od zachodu natomiast ukazuje się panorama Kielc z bielejącym zarysem wysokiej zabudowy miasta.

2 (1,8 km) Polna dróżka dociera do zabudowań MASŁOWA tu szlak skręca w lewo i małymi uliczkami wspina się do widocznego na wprost kościoła pw. Przemienienia Pańskiego w Masłowie (opis na stronie 21).

Dalej szlak prowadzi na północ w górę wzdłuż ulicy księdza Józefa Marszałka przez blisko dwa kilometry dość męczącym podejściem, docierając na wierzchołek wzniesienia, do miejsca, gdzie droga osiąga najwyższy punkt i za skrzyżowaniem z OBOŹNĄ DROGĄ zaczyna opadać w dolinę w kierunku Brzezinek.

3 (3,8 km) W tym miejscu szlak opuszcza drogę i kieruje się w prawo ulicą Północną, stanowiącą dojazd do okazałych posesji ulokowanych na zachodnich stokach Klonówki. Zna-

szlak pieszy im. Edmunda Massalskiego

73

B kom szlaku czerwonego towarzyszą teraz znaki żółte ścieżki rowerowej wokół Pasma Masłowskiego. Po 300 metrach ulica mija ostatnią posesję i zamienia się w drogę gruntową, a po chwili szlak czerwony zostawia znaki ścieżki rowerowej i wchodzi na leśny dukt prowadzący przez rzadki sosnowy las samą granią B . Po lewej stronie rozciąga się, ku północy, szeroka przestrzeń Doliny Wilkowskiej ograniczona zalesionymi wzniesieniami Pasma Klonowskiego. Widok, po prawej stronie szlaku, przesłaniają drzewa aż do miejsca gdzie na otwartej przestrzeni, na grzbiecie KLONÓWKI stoi niewysoka platforma widokowa.

4 (5,0 km) Dochodzą tu z dołu, i od południa i od północy, pola uprawne, a niezbyt gęsty las na samej grani nie przesłania widoku również na wschód w kierunku Łysicy. W kierunku południowym platforma oferuje widok na dość gwałtownie opadające stoki Klonówki, miejsce upatrzone przez paralotniarzy, niżej pas startowy lotniska w Masłowie, a w dalszej perspektywie zalew w Cedzynie. Z tego miejsca szlak prowadzi na wschód, wzdłuż grzbietu, przez gęstniejący las i po 900 metrach dociera do skalistych wychodni kambryjskich piaskowców kwarcytowych. To opisywany już wcześniej Diabelski Kamień (patrz strona 50).

5 (5,9 km) Przy DIABELSKIM KAMIENIU kończy się, biegnąca od zachodu regularnie przez dwa kilometry, oś grani Pasma Masłowskiego. Uskok tektoniczny przesunął jego dalszą część pół

74

Odcinek Masłów - Święta Katarzyna

C kilometra na północ gdzie wierzchołki grani łączy linia dokładnie równoległa do grani Klonówki.

Wspinając się łagodnie w las na Dąbrówce szlak dociera do skrzyżowania leśnych duktów gdzie stoi samotne drzewo z charakterystyczną kapliczką, upamiętniającą ofiary wypadku lotniczego jaki zdarzył się w tu w 1957 roku.

6 (6,6 km) Z tego miejsca trasa biegnie dalej na wschód, okrążając wznoszący się po prawej stronie szczyt Dąbrówki, a prowadzą tu zarówno zielone znaki ścieżki dydaktycznej, jak i znaki czerwone szlaku pieszego. Po przejściu 800 metrów od kapliczki dukt dociera na skraj lasu. Stąd otwiera się, po lewej stronie, widok na łagodne zbocza opadające w kierunku Mąchocic-Scholasterii i daleka panorama Doliny Wilkowskiej C .

7 (7,5 km) Po kolejnych 200 metrach pojawia się możliwość krótkiej wycieczki poza szlakiem i zobaczenia, choćby z oddali miejsca zwanego Starą Ameliówką D . Należy odnaleźć tu ścieżkę wiodącą w dół zbocza przez otwartą przestrzeń, mając po prawej stronie las, w którym trzeba wypatrywać zabudowań w miejscu gdzie z dala od ludzkich oczu trwa piękna pamiątka łącząca się z czasami Żeromskiego — niewielki pensjonat rodzinny do którego od początku XX wieku przyjeżdżali ludzie sztuki i literatury, a także osobistości tego formatu co prezydent Ignacy Mościcki i marszałek Edward Śmigły-Rydz, czy ks. kardynał August Hlond.

szlak pieszy im. Edmunda Massalskiego

75

D Piękno tego miejsca trwa nadal — stylowy drewniany budynek otoczony jest starodrzewem, wokół mienią sie kolorami rabaty kwiatowe i krzewy ozdobne. Jest też niezapomniany widok na okolice rodzinne Stefana Żeromskiego w obramowaniu z soczystej zieleni.

Po powrocie na szlak rozpoczyna się zejście dość stromym wschodnim zboczem Dąbrówki poprzez bukowy las. Już na samym dole, warto odszukać ciekawy okaz buka po lewej stronie ścieżki, z charakterystycznymi pięcioma pniami wyrastającymi z jednego miejsca. Znaki prowadzą do tablicy informacyjnej „Grąd przy zejściu” i drewnianej palisady. Tu szlak skręca w lewo wychodząc na drogę powiatową Cedzyna — Święta Katarzyna.

Droga jest bardzo ruchliwa i następny odcinek około 350 metrów prowadzący jej poboczem w górę rzeki, należy pokonywać z wyjątkową ostrożnością, szczególnie w większych grupach.

8 (9,0 km) Z drogi łatwo dostrzec można bród LUBRZANKI gdzie dodatkowo jest przez rzekę przerzucona betonowa kładka. To ważny węzeł szlaków — od zachodu dociera do rzeki szlak ścieżki edukacyjnej z Brzezinek — znaki zielone, zaś drogą powiatową, wzdłuż rzeki, biegną dwie trasy rowerowe — niebieska i czerwona oraz szlak pieszy ze znakami niebieskimi.

Stoi w tym miejscu wiata odpoczynkowa i tablica informacyjna.

76

Odcinek Masłów - Święta Katarzyna

E Następny odcinek szlaku to wejście na Radostową. Gliniasta droga z głębokimi koleinami prowadzi przez rzadki las w którym zwracają uwagę przygięte do ziemi białym łukiem pnie młodych brzóz, a także sporadycznie powalone starsze drzewa.

Koleiny drogi przybierają formę okresowych potoków z pięknymi przykładami erozji wstecznej. Wyżej ścieżka utwardzona jest w naturalny sposób kamienistą zwietrzeliną piaskowca, przerośniętą mocno trawą.

9 (10,5 km) Około 150 metrów przed szczytem jest skrzyżowanie leśnych dróg. Warto tu zboczyć na chwilę w prawo aby wychodząc z lasu zobaczyć jak zielone zbocza Radostowej opadają polami w dół do doliny Lubrzanki, a w dali niknące w łagodnej mgiełce odległe pasma gór na południu pofalowanej Doliny Kielecko-Łagowskiej. To w kierunku południa, a na wschodzie od zieloności i błękitu odcina się bielą ostra krawędź wysokiej zabudowy Kielc E .

Po powrocie na szlak pieszy kieruje się dalej lekko w górę, ścieżką przez młodnik, mijając znak geodezyjny wierzchołka RADOSTOWEJ i wychodząc na polanę gdzie stoi kolejna wiata turystyczna i tablica informacyjna.

10 (10,8 km) Tu odkrywa się daleka perspektywa dalszej części wędrówki czerwonym szlakiem — bliższa Wymyślona i daleka

szlak pieszy im. Edmunda Massalskiego

jeszcze Łysica. Widać Dolinę Wilkowską z błyszczącą plamką zalewu. W większej części pokryta jest lasem, który wznosi się aż po horyzont na Bukowej Górze. Dalej na wschód wyróżnić można dwa szczyty — Psarskiej i Miejskiej Góry.

Kiedy zaś obejmuje się wzrokiem Miejską Górę i Łysicę widać wyraźnie jak doskonałą płaską parabolą jest linia łącząca te dwa wierzchołki. Jest to doskonałość, jaką rzeźba terenu może osiągnąć jedynie z wiekiem, a w tym przypadku chodzi o blisko pół miliarda lat.

Teraz szlak prowadzi w dół przez szeroką kotlinę na łagodny grzbiet WYMYŚLONEJ . Ładna ścieżka, wśród młodego zagajnika, prowadzi na szczyt pod którym zobaczyć można wśród zarośli skaliste pozostałości niewielkiego kamieniołomu, pokryty młodym lasem.

11 (11,8 km) To piaskowce kwarcytowe, podobne tym, które budują mijany wcześniej Diabelski Kamień. Po zejściu ze szczytu odsłania się po wschodniej stronie Wymyślonej daleki widok na płaską powierzchnię Kraińskiego Grzbietu oraz panorama Doliny Wilkowskiej i perspektywa Łysicy.

Teraz zaczyna się spacerowa część szlaku, który biegnie polną drogą wśród pól Kraińskiego Grzbietu. Jest to przestrzeń całkowicie otwarta, w pogodne dni wypełniona niebem i szumem wiatru. Z każdego niemal miejsca tej drogi rozciąga się, we wszystkich kierunkach, panoramiczny widok na Ojczyznę Żeromskiego, serce Gór Świętokrzyskich.

12 (13,6 km) Po blisko dwu kilometrach takiego spaceru droga polna dociera do wsi Krajno-Zagórze.

Następny odcinek szlaku to przejście drogą asfaltową przez wieś 1300 metrów do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 752 i zejście nią kolejne 1000 metrów do ŚWIĘTEJ KATARZYNY 13 (14,0 km) gdzie po odwiedzeniu klasztoru bernardynek kontynuować można wędrówkę szlakiem przez Świętokrzyski Park Narodowy na Łysicę.

Ostateczny cel szlaku to miejscowość Gołoszyce, leżąca na wschodnim skraju Gór Świętokrzyskich.

77

260

295

330

365

400

Odcinek szlaku prowadzącego z Cedzyny do Wąchocka zaczyna się w okolicach Zalewu Cedzyńskiego i kieruje się na północ w górę biegu Lubrzanki. Przełomem pomiędzy Pasmem Masłowskim a Radostową dociera do Ciekot i „Żeromszczyzny”gdzie skręca na wschód i skrajem

pitulne, Ameliówka, Przełom Lubrzanki, Ciekoty, Krajno Zagórze Drugie, Święta Katarzyna.

PRZEBIEG TRASY: Cedzyna, Mąchocice Ka-

Doliny Wilkowskiej dociera do Świętej Katarzyny.

Szlak pieszy imienia Edwarda Wołoszyna odcinek Cedzyna — Święta Katarzyna

4 godziny

Kolor znaków:

niebieski

Poziom trudności: trasa łatwa

Czas przejścia:

Długość odcinka: 17 km

O trasie

Cedzyna - Święta Katarzyna

Wysokość (m)

78 17 km / 4 godz.

ŚW. KATARZYNA

CIEKOTY

DOLINA LUBRZANKI

AMELIÓWKA

MĄCHOCICE KAPIT.

CEDZYNA

1

2

3

4

5 6 7

8

79

80

Cedzyna - Święta Katarzyna

1 (0,0 km) Szlak rozpoczyna się przy przystanku PKS w CEDZYNIE w pobliżu szkoły noszącej imię Stefana Żeromskiego. Następnie szlak kieruje się nad zalew utworzony na rzece Lubrzance obchodząc go północno-zachodnią linią brzegową A . W Lesie Wolskim szlak skręca w lewo i prowadzi przez łąki do Mąchocic Kapitulnych.

2 (5,0 km) Po wyjściu z miejscowości MĄCHOCICE KAPITULNE szlak prowadzi chodnikiem wzdłuż drogi wojewódzkiej 745 do skrzyżowania w Mąchocicach Kapitulnych. Idąc tym fragmentem szlaku po prawej stronie zobaczyć można kościół w Leszczynach pw. św.

Jacka Odrowąża, w którym znajduje się pamiątkowa płyta epitafijna poświęcona rodzicom Stefana Żeromskiego. Po prawej stronie także widoczne zabudowania Kielc i pasma górskie: Brzechowskie, Grupa Otrocz, Dymińskie. Spoglądając w lewą stronę widoczne Pasmo Masłowskie z najwyższym szczytem Klonówką (473 m n.p.m.), a po prawej wyłania się Radostowa (451 m n.p.m.) – Góra Domowa Żeromskiego.

3 (6,5 km) Skrzyżowanie dróg, szlak skręca w lewo prowadząc nas początkowo chodnikiem, a następnie poboczem do kolonii Ameliówka – nazwa pochodzi od Pensjonatu „Ameliówka” założonego na zboczach Góry Dąbrówki w Paśmie Masłowskim. Trasa wędrówki na tym odcinku biegnie wzdłuż rzeki Lubrzanki.

4 (7,5 km) Szlak skręca z drogi asfaltowej w prawo nad samą rzekę LUBRZANKĘ przekraczając ją przez mostek dla pieszych i rowerzystów. W tym miejscu także znajduje się tzw. Przełom Lubrzan-

A

Szlak pieszy im. Edwarda Wołoszyna

81

ki oddzielający dwa pasma górskie: Pasmo Łysogórskie od Pasma Masłowskiego.

5 (9,5 km) CIEKOTY przez które biegnie szlak, związane są ze Stefanem Żeromskim, jego latami dzieciństwa i młodości jakie tu spędził. To tu znajduje się Centrum Edukacyjne” Szklany Dom” – Dworek Stefana Żeromskiego oraz amfiteatr i zalew B . Symboliczny „Szklany Dom” to miejsce wystaw, prelekcji, natomiast Dworek związany jest ze Stefanem Żeromskim i jego rodziną.

6 (14,5 km) Kierując się do KRAJNA DRUGIEGO szlak wiedzie przez malowniczą Dolinę Wilkowską, która leży między Pasmem Klonowskim na północy oraz Pasmem Łysogórskim na południu. Wędrując przez tę dolinę i kierując się do Świętej Katarzyny przez cały czas wędrówki widzimy pięknie wyeksponowany szczyt Łysicy (612m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich.

7 (15 km) Szlak przechodzi wzdłuż Parku Rozrywki „Sabat Krajno” gdzie latem można odwiedzić Park Miniatur lub Park Linowy, natomiast zimą to raj dla narciarzy na stoku usytułowanym na zboczach Kraińskiego Grzbietu.

8 (17 km) Szlak doprowadza do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 752, przy którym znajduje się pomnik z cytatem „Puszczy Jodłowej” Stefana Żeromskiego i skręca w lewo schodząc lekko w dół przez Świętokrzyski Park Narodowy do ŚWIĘTEJ KATARZYNY – centrum Gór Świętokrzyskich.

B

82 48

Centrum Wokół Góry edukacyjne Radostowej

CENTRUM EDUKACYJNE

„SZKLANY DOM”– DWOREK STEFANA ŻEROMSKIEGO W CIEKOTACH

Centrum Edukacyjne Szklany Dom – Dworek Stefana Żeromskiego w Ciekotach znajduje się w malowniczo położonych Ciekotach, na terenie tzw. „Żeromszczyzny”, czyli miejsca, gdzie najpiękniejsze lata swego dzieciństwa spędził Stefan Żeromski. Miejsce to pełni funkcje ośrodka kultury (tutaj odbywają się koncerty, warsztaty, wystawy, głośne czytania literatury) oraz centrum ruchu turystycznego. Centrum funkcjonuje od 2010 roku i wpisało się już w mapę kulturalno-turystyczną Polski. Układ przestrzenny miejsca ma charakter symboliczny. Na jednej osi, na przeciw siebie, znajdują się dwa obiekty łączące przeszłość ze współczesnością.

Drewniany dworek stylizowany na drobnoszlachecki dwór

z drugiej połowy XIX wieku, literacka inscenizacja wnętrz Dworku Żeromskich, gdzie eksponowane są obiekty upamiętniające życie i twórczość pisarza, pełni funkcję miejsca promującego regionalne dziedzictwo kulturowe. Co roku zwiększa się liczba turystów odwiedzających Dworek Stefana Żeromskiego, który wzbogaca się w nowe eksponaty. „Szklany Dom” jest aktywnym ośrodkiem edukacyjnym, opierającym swą działalność na marzeniu pisarza o powszechnym dostępie do kultury i edukacji, marzeniu o życiu lepszym i piękniejszym. Nowoczesne pomieszczenia służą prezentacjom sztuki współczesnej, organizacji koncertów,

Oferta Literacki edukacyjno Szlakturystyczna Spacerowy

OFERTA EDUKACYJNO-TURYSTYCZNA Odwiedzający „Żeromszczyznę” turyści prócz standardowego zwiedzania Dworku i wystaw w „Szklanym Domu” mogą skorzystać z gier terenowych oraz questingu.

Gra terenowa „Azymut na Żeromskiego” to zajęcia podczas których

dzieci poznają fragmenty twórczości S. Żeromskiego, ale też uczą się podstaw tradycyjnej nawigacji – określania kierunków świata, pracy z kompasem i czytania map. To wszystko po to, by sprawnie dotrzeć do wyciętych z Dzienników „słów-kluczy” ukrytych na terenie „Żeromszczyzny”. Poziom trudności gry dopasowujemy do wieku grupy.

Gra terenowa „W Świecie Stefanka” to gra podczas której uczestnicy przenoszą się w długą połowę XIX w. by podczas swej wędrówki spotkać Stefana Żeromskiego oraz postaci z jego życia. Dzięki napotkanym postaciom z dzieciństwa i młodości pisarza, zdobywają umiejętności, które dawno odeszły już do lamusa – toczenie fajerki, pisanie gęsim piórem, strzelanie z procy i wiele innych.

Questing pt. „Poznaj Krainę Stefana Żeromskiego” to forma zwiedzania szczególnie atrakcyjna dla dzieci. Rozwiązując zagadki i podążając specjalnie wytyczonym szlakiem, questowicze zdobywają wiedzę o wielkim pisarzu z pod Radostowej oraz ciekawej historii miejsca w którym się znajdują.

Warsztaty literackie to propozycja dla nieco starszych wiekowo

grup oraz w czasie których pogoda nie zawsze pozwala wyjść w teren. Warsztaty rozpoczynają się krótkim wykładem. Następnie uczestnicy pracują nad analizą fragmentów utworu literackiego Stefana Żeromskiego, które urozmaicone są fragmentami ekranizacji prozy pisarza.

Prócz obsługi grup i turystów indywidualnych, Centrum zdążyło już nabrać rozgłosu jako miejsce, gdzie odbywają się ciekawe imprezy o charakterze zarówno kulturalnym, jak i turystycznym.

Więcej na ich temat można dowiedzieć się odwiedzając stronę internetową: www.szklanydom.maslow.pl.

83 49

84

Oferta edukacyjna

OFERTA KONFERENCYJNA Istnieje możliwość wynajęcia pomieszczeń Centrum (wyposażonych w sprzęt nagłośnieniowy i multimedialny), w których mogą być organizowane konferencje, seminaria, szkolenia, pokazy, koncerty, wernisaże itp.

Sala widowiskowa

Sala widowiskowa o układzie teatralnym na 160 osób

Sala wielofunkcyjna

Sala wielofunkcyjna — 50 miejsc siedzących

Oferta edukacyjna

Sala warsztatowa

Sala warsztatowa — 20 miejsc

Amfiteatr

Amfiteatr z zadaszoną sceną

Sala wystawowa

Sala wystawowa w „Dworku Stefana Żeromskiego”

85

86

Oferta noclegowa

OFERTA NOCLEGOWA Centrum Edukacyjne „Szklany Dom” w Ciekotach – 6 miejsc

noclegowych, 3 dwuosobowe pokoje gościnne z łazienkami.

Do dyspozycji gości jest również wspólny aneks kuchenny.

Izba Dobrego Smaku w Ciekotach – 15 miejsc noclegowych: 10 miejsc z własnym śpiworem na materacach w przestronnej i jasnej sali i 5 miejsc w pokojach. Zaplecze gastronomiczne z kuchnią regionalną, posiłki przygotowywane na zamówienie grup. Dane teleadresowe na następnej stronie.

Wypożyczalnia rowerów Hostel „Lubrzanka” – 47 miejsca noclegowe w domkach położonych na zboczu góry Dąbrówki z widokiem na przełom Lubrzanki. Istnieje możliwość rozbicia namiotu/noclegu we własnej przyczepie lub samochodzie kempingowym. Do dyspozycji gości są: natryski, jadalnia, krąg ogniskowy, wypożyczalnia rowerów, parking.

Wypożyczalnia rowerów — zlokalizowana w Hostelu Lubrzan-

ka dla gości hostelu jak i dla przygodnych turystów, posiada w swej ofercie 12 rowerów. Ścieżkami rowerowymi można m.in. powędrować wokół Pasma Masłowskiego oraz dotrzeć do Św. Katarzyny.

87

88

Dane teleadresowe

DANE TELEADRESOWE Ciekawe strony internetowe www.maslow.pl www.maslow.info.pl www.wokollysejgory.pl www.wrota-swietokrzyskie

Instytucje

Centrum Edukacyjne „Szklany Dom”

– Dworek Stefana Żeromskiego w Ciekotach Punkt Informacji Turystycznej

Ciekoty 76, 26-001 Masłów tel. 41 311 21 28 e-mail szklanydom@maslow.pl www.szklanydom.maslow.pl Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Masłowie

(lokalne biuro LGD „Wokół Łysej Góry”) ul. ks. J. Marszałka 30, 26-001 Masłów tel. 41 311 08 13 e-mail: gokis@maslow.pl www.gokis.maslow.pl Urząd Gminy Masłów

Masłów Pierwszy ul. Spokojna 2, 26-001 Masłów tel. 41 311 00 60 fax: 41 311 00 61 e-mail: gmina@maslow.pl www.maslow.pl Masłów Info – Dom Ludowy w Woli Kopcowej

ul. Świętokrzyska 86, 26-001 Masłów e-mail: redakcja@maslow.info.pl www.maslow.info.pl

Dane teleadresowe

Szkoły Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Masłowie

Masłów Pierwszy, ul. Jana Pawła II, 26-001 Masłów tel. 41 311 08 79 e-mail: szkola.maslow@op.pl www.szkola-maslow.manifo.com Zespół Szkół w Mąchocicach Kapitulnych

Mąchocice Kapitulne 167, 26-001 Masłów tel./fax: 41 311 17 81 e-mail: szkola@zs-machocice.pl www.zs-machocice.pl Szkoła Podstawowa w Mąchocicach-Scholasterii

Mąchocice-Scholasteria 56 a, 26-001 Masłów tel. 41 311 11 05, fax: 41 311 10 64 e-mail: scholasteriaszkola@op.pl www.spscholasteria.ehost.pl Szkoła Podstawowa w Woli Kopcowej

Wola Kopcowa, ul. Świętokrzyska 86, 26-001 Masłów tel. 41 311 08 33 www.spwolakopcowa.szkolnastrona.pl e-mail: szkola---podstawowa@wp.pl Szkoła Podstawowa w Brzezinkach

Brzezinki 43, 26-001 Masłów tel. 41 311 07 46 www.brzezinki.superszkolna.pl e-mail: spbrzez@poczta.onet.pl

Ośrodki zdrowia NZOZ Puls, Ośrodek Zdrowia w Masłowie

ul. Jana Pawła II 3, 26-001 Masłów tel. 41 311 08 95 Ośrodek Zdrowia w Mąchocicach Kapitulnych

Mąchocice Kapitulne 68, 26-001 Masłów tel. 41 311 17 43

89

90

Dane teleadresowe Ośrodek Zdrowia Caritas Diecezji Kieleckiej w Wiśniówce

Wiśniówka 38 a, 26-050 Zagnańsk 41 301 15 80

Inne Poczta Urząd Pocztowy

Masłów Pierwszy Spokojna 2a, 26-001 Masłów tel. 41 311 08 76 Lotnisko Aeroklub Kielecki – Lotnisko w Masłowie

Masłów Pierwszy ul. Jana Pawła II 9, 26-001 Masłów (sekcje: szybowcowa, spadochronowa, samolotowa, lotniowa i motolotniowa) tel. 41 311 08 93, 41 311 07 06 www.aeroklub.kielce.pl

Aeroklub Kielecki – Lotnisko w Masłowie

Dane teleadresowe

Gastronomia Viva pizza cafe

Masłów Pierwszy ul. Ks. Józefa Marszałka 8, 26-001 Masłów tel. 695 068 855 Pizzeria Verona

Masłów Pierwszy ul. Jana Pawła II 45, 26-001 Masłów tel. 609 608 920 Restauracja Krystyna

Dąbrowa 324 a, 26-001 Masłów tel. 41 301 14 37 Drink Bar „Pstrąg”

Ciekoty 67, 26-001 Masłów tel. 41 311 17 11

Bar Pstrąg - Ciekoty

91

92

Dane teleadresowe - noclegi

Noclegi GOSPODARSTWA, KWATERY AGROTURYSTYCZNE I OBIEKTY ZBIOROWEGO ZAKWATEROWANIA Gospodarstwo Agroturystyczne

Anastazja Jamrożek Dąbrowa 48, 26-001 Masłów tel. 41 362 75 83 Liczba pokoi: 2, liczba miejsc: 8

Gospodarstwo Agroturystyczne Nad Lubrzanką

Monika Saletra Barcza 48, 26-001 Masłów tel. 696 876 754 Liczba pokoi: 4, liczba miejsc: 20 e-mail: poczta@nadlubrzanka.pl www.nadlubrzanka.za.pl

Dane teleadresowe - noclegi

„Pod Świerkiem”

Marzena Borek Wola Kopcowa, ul. Dębowa 45, 26-001 Masłów tel. 511-999-146 Liczba pokoi: 2, liczba miejsc: 5 e-mail: podswierkiem45borek@wp.pl Pokoje Gościnne

Czesław Majcherczyk Mąchocice Kapitulne 94 a, 26-001 Masłów tel. 41 311 17 11, 508 229 056 Liczba pokoi: 10, liczba miejsc: 30 e-mail: nocle@wp.pl, www.noclegikielce-okolica.dobrynocleg.pl

HOTELIK

Marek Cichoński Dąbrowa 316 C, 26-001 Masłów tel. 41 362 39 40, 602 359 956 Liczba pokoi: 5, liczba miejsc: 20 e-mail: hotelik@poczta.fm http://meteor-turystyka.pl/agrozajazd-dabrowa,dabrowa.html

93

94

Dane teleadresowe - noclegi

Dom Pod Dębami

Wanda Bahyrycz Wola Kopcowa, ul. Dębowa 15, 26-001 Masłów tel. 41 311 07 22, 602 129 200 Liczba miejsc: 52 e-mail: rochb@onet.eu www.poddebami.org.pl

Kwatera Agroturystyczna Łysogóry

Anna i Paweł Wojtusik Ciekoty 5E, 26-001 Masłów tel. 889 446 126, 888 435 423 Liczba pokoi: 4, liczba miejsc: 20 www.turystyka-lysogory.wczasywpolsce.pl

Dane teleadresowe - noclegi Kwatera Agroturystyczna Stary Sad

Grażyna Piśkiewicz Masłów Drugi, ul. Krajobrazowa 8, 26-001 Masłów tel. 41 311 04 46 Liczba pokoi: 5, liczba miejsc: 20 www.starysad.pl e-mail: starysad@starysad.pl

Kwatera Agroturystyczna Radostowa

Leszek Trębacz Ciekoty, ul. Radostowa 18, 26-001 Masłów tel. 41 311 22 46, 601 470 309 Liczba pokoi: 12, liczba miejsc: 24 www.radostowa.czarownice.com.pl www.radostowa.wczasywpolsce.pl

95

96

Dane teleadresowe - noclegi Kwatera Agroturystyczna Nad Wodą

Dorota i Ludwik Michta Ciekoty 27, 26–001 Masłów tel. 41 311 22 65, 694 676 336 Liczba pokoi: 4 wolnostojące domki, liczba miejsc: 16 www.nadwoda.wczasywpolsce.pl, www.nadwoda.eu e-mail: dmichtao2@o2.pl

Kwatera Agroturystyczna - Klub Jazdy Konnej

Monika i Krzysztof Sarapata Brzezinki 52, 26-001 Masłów tel. 41 334 45 88, 608 299 110 Liczba pokoi: 2, liczba miejsc: 6 e-mail: krzysztof.sarapata@gmail.com www.brzezinki.com.pl

Dane teleadresowe - noclegi Pokoje Gościnne & Drink Bar Pstrąg

Czesław Majcherczyk Ciekoty 67, 26-001 Masłów Tel. 41 311 17 11, 41 311 20 76, 508 229 056 Liczba pokoi: 5, liczba miejsc: 15 www.ciekoty.wczasywpolsce.pl Domek na Wyspie

Aleksander Jaszczak Ciekoty 5a, 26-001 Masłów tel. 602 121 996 lub 41 311 21 03 Liczba pokoi: 5, liczba miejsc: 11 email: domek@domeknawyspie.pl www.domeknawyspie.pl Zajazd Ranczo

Alicja Orkisz Dąbrowa 352, 26-001 Masłów tel.41 332 54 47, 796 722 635 Liczba pokoi: 7, liczba miejsc: 14 e-mail: al.wojciech@wp.pl Hostel Lubrzanka

Mąchocice Kapitulne 211, 26-001 Masłów tel. 662 58 08 64 Liczba domków: 7 dwupokojowych , liczba miejsc: 47 www.szklanydom.maslow.pl Schronisko Młodzieżowe PTSM

Szkoła Podstawowa w Mąchocicach Scholasterii Mąchocice Scholasteria 56, 26-001 Masłów tel. 41 311 11 04 Liczba pokoi: 16, liczba miejsc: 50 Hostel Ambaras

Dąbrowa 351 a, 26-001 Masłów tel. 41 362 58 05, 723 393 754, 723 528 763 Liczba miejsc: 10 e-mail: ambaras@vacat.com.pl www.ambaras.vacat.com.pl

97

98

Dane teleadresowe - noclegi

PENSJONATY i HOTELE Pensjonat Leśna Villa

Wiśniówka 45, 26-050 Zagnańsk tel. 41 30 11 720 kom. 787 697 807 Liczna pokoi: 6, liczba miejsc noclegowych: 11 e-mail: info@lesnavilla.pl www.lesnavilla.pl Pensjonat Wczasowo-Leczniczy „Margaretka Świętokrzyska”

Brzezinki 83, 26-001 Masłów tel. 41 311 10 69, 532 377 832 Liczba miejsc: 39 www.margaretka-swietkorzyska.pl e-mail: rezerwacja@margaretka-swietokrzyska.pl Odyssey ClubHotel Wellness & SPA

Dąbrowa 3, 26-001 Masłów tel. 41 317 44 00, 509 901 455 Liczba pokoi: 38 + 2 apartamenty, liczba miejsc: 81 e-mail: recepcja@hotelodyssey.pl www.hotelodyssey.pl

Dane teleadresowe - noclegi Hotel Przedwiośnie

Mąchocice Kapitulne 178, 26-001 Masłów tel. 41 311 17 92 Liczba pokoi: 67, liczba miejsc: 185 e-mail: marketing@hotelprzedwiosnie.pl www.hotelprzedwiosnie.pl

Hotel Ameliówka

Mąchocice Kapitulne 176, 26-001 Masłów tel. 41 311 07 97 Liczba miejsc: 200, pawilon turystyczny: 100 e-mail: hotel@ameliowka.pl www.ameliowka.pl Hotel Aviator

ul. Szybowcowa 41 C, Dąbrowa, 26-001 Masłów Tel. 41 201 04 00 Liczba pokoi: 19, liczba miejsc: 49 e-mail: marketing@hotel-aviator.pl www.hotel-aviator.pl

99

100

Dane teleadresowe - noclegi

Hostel Lubrzanka pole biwakowe i wypożyczalnia rowerów Domki:

— noclegi w odnowionych domkach, — węzeł sanitarny w każdym pokoju (toaleta, umywalka), — taras widokowy w każdym domku z pięknym widokiem na „górę domową” Stefana Żeromskiego – Radostową, — bezpłatny parking przy recepcji Pole biwakowe:

— miejsca pod namioty, przyczepy i samochody kempingowe, — piękne widoki na Radostową, i przełom Lubrzanki Wypożyczalnia rowerów:

— 12 rowerów: górskie, crossowe i miejskie — bezpłatna dla gości Hostelu Lubrzanka Na terenie obiektu (ogrodzony teren 4.5 ha):

— prysznice w wydzielonym pomieszczeniu, — wspólna kuchnia i jadalnia, — miejsce na ognisko Bliższe informacje i rezerwacje:

Centrum Edukacyjne „Szklany Dom” – Dworek Stefana Żeromskiego w Ciekotach, Ciekoty 76, 26-001 Masłów tel. 41 311 21 28 e-mail: szklanydom@maslow.pl www.szklanydom.maslow.pl

101

102

GMINA MASŁÓW

Ojczyzna Żeromskiego Przewodnik turystyczny Gminy Masłów i okolic ISBN 978-83-936920-7-1

Appen Karpaty Multimedialna Agencja Wydawnicza 05-806 Komorów www.appen.pl maj 2014 tekst: Sławomir Kubisa, Paweł Milewicz, Urząd Gminy Masłów zdjęcia: Appen, Urząd Gminy Masłów, Artur Drogosz, Michał Maciążek

Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Przewodnik został opracowany przez Gminę Masłów w ramach projektu pn. „Zbiór opracowań promujących bogactwo przyrodnicze, turystyczne i kulturowe Gminy Masłów” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013” Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

www.mapa.maslow.pl interaktywna mapa turystyczna okolic Masłowa

Mapa interaktywna Zeskanuj kod QR aby otworzyć na telefonie lub tablecie