ANS-krant editie 4

Algemeen Nijmeegs Studentenblad ans.online ANS_online 17 mei 2021- editie 4

2

Hoofdredactioneel commentaar Gelukkig zijn er studenteninitiatieven, maar blijf je uitspreken tegen hoge werkdruk.

3

Column Een bewogen ochtend met een flinke boete.

7

RU-studenten over de dood ‘Een begrafenis kan een magnum opus zijn, iets waar iemand zijn hele leven naartoe werkt.’

Achtergrond

PUBLISH OR PERISH?

8

Graadmeter In het frisse voorjaar maakt ANS lichaam, ziel en studentenkamer schoon.

VAN HET LIJF De stijl van sociologiestudent Sven Braster is te typeren als ‘Jasje zonder dasje’. Pagina 6: ‘Bij de JOVD, waar ik bij zit, komt iedereen formeel gekleed naar de activiteiten.’

Interview

DOODNORMAAL De dood omarmen als een methode om beter te leven? Death awareness-coach Claudia Crobatia pleit ervoor in haar zelfhulpcursussen.

Pagina 6: ‘Bewustwording van je eigen sterfelijkheid verandert je prioriteit in het leven, ongeacht hoe oud je bent.’

Hoge werkdruk kan ertoe leiden dat wetenschappers diep in de put komen te zitten. Dat heeft zijn wortels onder andere in het aantal publicaties per jaar dat bepaalt of ze hun werk goed doen. Pagina 4: Hoe kan een andere manier van beoordelen ervoor zorgen dat de werkdruk van wetenschappers wordt verlaagd?

Email redactie@ans-online.nl Adres Heyendaalseweg 141 6525AJ Nijmegen Tel. 0636458763

2

Studenten uit Nijmegen met beperking ontvangen helft van beloofde toeslag COMMENTAAR Een nieuwe lente en een nieuw geluid De ANS-redactie van het afgelopen jaar zwaait uit. Dit jaar hebben we als redactie een boel obstakels gekend, maar we waren zeker niet de enigen. Alle studenten werden beproefd. Met name tijdens de afgelopen herfst en winter moesten studenten de weerbarstigheid doorstaan. Ze hadden louter online colleges en er waren zelden feestjes.

De muren van het studentenleven waren door een vreemd virus afgebroken en buiten hagelde en stormde het. Veel studenten stonden eenzaam in de regen.

Velen zijn gered van een totale ondergang door anderen die naar hen omkeken en een parapluutje uitdeelden. Tal van initiatieven werden opgezet: van wandeltochtjes tot zoomdisco’s en van bingo’s tot een luisterend oor. De weerstand werd op de proef gesteld, maar is er hopelijk alleen maar door verbeterd. Studenteninitiatieven zijn gelukkig van alle tijden, maar het belang ervan bleek groter dan ooit.

De intitiatieven zijn kenschetsend voor de grote sociale cohesie die bestaat in het studentenleven. Eenzaamheid kan worden opgelost door studenten die naar elkaar omkijken, maar we moeten in de komende periode de andere grote problemen niet vergeten. Onmiskenbare elementen van het studentenleven zoals het leenstelsel, een hoge werkdruk en onzekerheid over de toekomst kunnen we ook samen aanpakken. Teamwork als oplossing blijkt ook uit een van de artikelen in deze ANS, namelijk Publish or perish. Zeker als je niet de last van zulke problematiek draagt, kun je een hand uitsteken naar een ander. Spreek je uit tegen hoge werkdruk van docenten door je te laten horen bij WOinactie-protesten of doe mee aan een demonstratie tegen het leenstelsel.

Is dat nog wat te extreem voor je? Laat dan bijvoorbeeld feedback achter wanneer je opleiding daarom vraagt.

Bij het ANS hebben we het afgelopen jaar mee mogen maken hoe belangrijk het is om kritisch te zijn en om elkaar uit de wind te houden als de werkdruk te hoog wordt. Wij voeren tijdens het noodweer op open zee: we besloten een nieuwsbrief op te zetten en met een nieuw medium te beginnen, namelijk een krant. Daarnaast konden we niet fysiek samenkomen om te vergaderen of een gezellige bijeenkomst te houden. We zijn blij dat alles uiteindelijk goed is gekomen door veel samen te werken. Nu, in het voorjaar, trekt het wolkendek bovendien weer wat open. De redactie van 2020/21 neemt afscheid, maar een nieuwe redactie komt met frisse gedachtes en zal hopelijk onverminderd van zich laten horen.

De hoofdredactie

ANS ZOEKT MEDEWERKERS! Vind jij het leuk om te schrijven, illustreren, vertalen of fotograferen? Stuur dan een mail naar redactie@ans-online.nl.

Door het hele land lopen studenten met een beperking dit jaar een groot deel van een toeslagverhoging mis. In Nijmegen blijft een beloofde verdubbeling van de toeslag uit tot 2022. De gemeente wijt dit aan een vertraagde invoering van een wetswijziging maar studentenvakbond AKKU roept de gemeente desondanks op de verhoging zo snel mogelijk door te voeren.

Vandaag stuurden de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) en vakbond CNV-jongeren al een oproep naar gemeenten om de wetswijziging van 2019 zo snel mogelijk te bekrachtigen. Die wijziging moest ervoor zorgen dat de toeslag voor studenten met een beperking in het hele land gelijk werd getrokken en driehonderd euro zou bedragen. Waar het doel was om dit per 1 januari 2021 te doen, hebben verschillende gemeenten dit na een eerder uitstel tot 1 juni verzet naar 1 januari 2022. Zo ook in Nijmegen, waar studenten met een beperking nu nog steeds enkel honderdvijftig euro, de helft van de beloofde toeslag, kunnen ontvangen.

Een woordvoerder van de gemeente Nijmegen laat in een reactie weten dat de gemeente alle wijzigingen die in de wet

van 2019 zijn opgenomen in een keer wil doorvoeren. Naast de studietoeslag gaan er in het algemeen andere regelingen gelden voor mensen met een arbeidsbeperking. De woordvoerder stelt dat het aftreden van het kabinet en de coronacrisis voor vertraging hebben gezorgd bij de implementatie van de wetswijziging.

Welzijn Studentenvakbond AKKU roept de gemeente op de toeslagverhoging desondanks zo snel mogelijk door te voeren.

‘Uit bestuurlijk perspectief is het misschien te begrijpen dat je de wetswijziging het liefst in een keer geheel invoert, maar studenten die nu honderdvijftig euro per maand missen hebben daar niets aan’, vertelt Menno Uphoff, voorzitter van AKKU. ‘Voor hun welzijn moet het zo snel mogelijk worden aangepast.’ De mogelijkheid hiertoe ligt in de handen van de gemeenteraad, verklaart de gemeentelijk woordvoerder desgevraagd.

Als die er eerder geld voor wil vrijmaken, is een verhoging voor 2022 nog mogelijk.

Volgens de studentenvakbond is hier haast bij gebaat. ‘Die driehonderd euro is er namelijk niet voor niets’, vertelt Uphoff.

‘Wij horen verhalen van studenten die aangeven dat deze toeslag invloed heeft

op de keuze om door te studeren of niet.’

Voor de studenten met een beperking die deze toeslag kunnen ontvangen, is het bedrag een compensatie voor een bijbaantje dat zij door hun beperking niet kunnen hebben. ‘Hiermee moet een eerlijk financieel speelveld worden gecreëerd, maar nu staan deze studenten met één-nul achter’, aldus Uphoff.

Voorlichting Vanwege dit belang voor studenten met een beperking is het des te opmerkelijker dat landelijk volgens de LSVb maar 7% van de rechthebbende studenten deze toeslag aanvraagt. In Nijmegen zijn er volgens de gemeente slechts 32 toekenningen in 2021 geweest. ‘In zo’n grote studentenstad kan je er dan van uitgaan dat er iets mis is met de vindbaarheid van deze toeslag’, stelt Uphoff. Naast een verhoging moet er volgens hem dan ook een verbeterde voorlichting komen.

Studenten met een beperking moeten meer inzicht krijgen in de potjes waar zij aanspraak op maken. ‘Nu zien ze door de bomen het bos niet meer’, aldus Uphoff.

Hulpverleners of begeleiders van studenten met een beperking zouden hier volgens hem een rol in kunnen spelen.

Jochem Bodewes

Nijmeegse studentenschaakvereniging in aantocht

Als het aan de initiatiefnemers ligt, kent Nijmegen vanaf september 2021 een studentenschaakvereniging. Drie vrienden verzonnen twee maanden geleden het idee voor zo’n club en hebben inmiddels al tientallen geïnteresseerde studenten gevonden, van gevorderden tot groentjes. Samen met hen willen ze de vereniging van de bodem af aan vormgeven.

In maart bedachten de huisgenoten Tiemen Hageman en Jon van Broekhoven tijdens een potje schaak dat er waarschijnlijk meer studenten zouden zijn die het wel leuk vinden om gezamenlijk te spelen. ‘Dat is gebleken’, vertelt Wouter Doeven, tweedejaarsstudent Communicatiewetenschappen, die door Van Broekhoven en middelbare schoolvriend Hageman werd gevraagd mee te draaien bij het pasgeboren bestuur. In hun eigen sociale netwerk wierven ze al vijftig geïnteresseerden, waarvan er vijftien lieten weten open te staan voor commissiewerk. Door het grote succes van schaakserie The Queen’s Gambit en de herleefde popular-

iteit van het spel verwachten de drie nog meer animo. De geïnteresseerden moeten nog wel even wachten voor er onder de vlag van de nog naamloze vereniging kan worden geschaakt: de bestuursleden zijn nu nog in gesprek met de Nijmeegse Studenten Sport Raad (NSSR) en de nationale schaakbond voor de benodigde licenties, vergunningen en voorwaarden. Doeven en zijn compagnons hopen in september 2021 de trossen los te gooien.

Inspraak In de tussentijd wil het bestuur de vereniging samen met alle leden in spé vormgeven. ‘We hebben onder de geïnteresseerden een enquête uitgezet om te vragen wat voor activiteiten zij het liefst voor zich zien’, vertelt Doeven. ‘Iedereen die een idee heeft over wat dan ook, horen we ook buiten die enquête heel graag aan.’

Omdat de vereniging zichzelf nog aan het vormen is, is hier alle ruimte voor, zegt hij.

Op deze wijze moet er een gevarieerd activiteitenaanbod ontstaan waarin het vooral leuk en gezellig moet zijn. ‘Bij ons hoeft er niet droog aan een tafel te worden

geschaakt: dat kan ook in de kroeg met een biertje’, aldus Doeven. Mogelijke activiteiten die daarbij aansluiten zijn een wekelijkse schaakavond in het Sportcafé, de beoogde basis van de vereniging, of onderlinge wedstijdjes in collegezalen.

Spelenderwijs Het staat volgens Doeven voorop dat studenten bij de Nijmeegse studentenschaakvereniging toegankelijk kunnen leren schaken. Hij stelt dat leden elkaar hierbij goed kunnen helpen en door middel van tips gaandeweg beter kunnen worden.

Onder de geïnteresseerden zijn dan ook zowel gevorderde spelers, die weer eens voor de lol willen spelen, als groentjes die van de ervaren garde kunnen leren.

Het toekomstige bestuur I gaat daarnaast ook beginnerscursussen aanbieden voor de leden die daar behoefte aan hebben.

Jochem Bodewes De Nijmeegse studentenschaakvereniging is te benaderen op studentenschaaknijmegen@gmail.com.

DE DWARSDOORSNEE In het normale leven is rechtenstudent Sjoerd Bakker vooral bezig met het schrijven en interpreteren van wetsartikelen en jurisprudentie.

Buiten het recht om laat hij de strikte verwijzingen achterwege en komt de verbeeldingskracht tevoorschijn.

In deze column beschrijft hij een gebeurtenis waarbij de lezer met selectieve context midden in het verhaal valt.

Studieverenigingen kampen met weinig betrokkenheid leden

D

it jaar hebben veel besturen van studieverenigingen aan de Radboud Universiteit meer moeite met het vinden van hun opvolgers dan andere jaren. Daarnaast zien de verenigingen een lagere opkomst bij activiteiten. Dit blijkt uit een enquête die ANS uitzette.

De vier- of vijfkoppige besturen van de 21 studieverenigingen die ingingen op de enquête ontvingen gemiddeld vier aanmeldingen voor kandidaat-bestuurders.

62,5% geeft aan dat dit minder is dan andere jaren. Met name de kleinere studieverenigingen hebben minder sollicitanten voor een bestuursjaar. De werving van nieuwe bestuursleden gaat dan ook moeizamer, zo geeft meer dan de helft (65%) van de huidige besturen aan. Dit speelt ook met name in de kleinere verenigingen. Een deel (42,1%) doet daarom meer dan vorige jaren om nieuwe kandidaten te werven.

Onder andere sociale media speelden hierin een grote rol, maar ook houden de huidige besturen open bestuursvergaderingen om leden enthousiast te maken voor een bestuursjaar.

Zichtbaarheid als verklaring Deze vermindering in de weinige sollicitaties en de moeizame werving zijn te verklaren door een mindere zichtbaarheid van de huidige besturen. De ondervraagde besturen denken dat vooral corona hieraan ten grondslag ligt. ‘Daardoor zijn de bestuurskamers al sinds maart vorig jaar gesloten’, stelt een anonieme studievereniging. Als bestuur is het zo onmogelijk

om laagdrempelig te kletsen met potentiële kandidaten, zo vertellen andere studentbestuurders. ‘Hierdoor krijgen de leden geen goed beeld van wat een bestuursjaar inhoudt. Dit zorgt voor een afname in de interesse in een bestuursjaar’, stelt Eline Leeneman, voorzitter van het Samenwerkingsoverleg Faculteitsverenigingen (SOFv) waar alle studieverenigingen onder vallen.

Volgens haar doen verenigingsbesturen wel hun best om zo zichtbaar mogelijk te zijn: ‘Dit doen ze bijvoorbeeld door in te spelen op de behoeften van leden, waarover ze informatie krijgen uit enquêtes.’

Verminderde betrokkenheid De verenigingen stellen dat deze verminderde zichtbaarheid en beperkte kansen tot fysiek contact leiden tot een afname in de betrokkenheid van leden. Uit de enquête blijkt dat dit duidelijk naar voren komt in de opkomst bij activiteiten. 76,2% van de verenigingen geeft aan dat de activiteiten minder leden trekken. Dit speelt bij zowel grote als kleine verenigingen. Meerdere verenigingen geven als reden dat de leden geen zin hebben in een online activiteit nadat ze al de hele dag achter hun laptop hebben gezeten. ‘Studenten spreken liever met vrienden af dan dat ze in hun eentje een online activiteit bijwonen’, bevestigt Leenman. ‘Bovendien kan je de leden niet meer enthousiast maken in de gangen’, benoemt een huidig verenigingsbestuur.

Hoewel de opkomst lager is, organiseren grotere verenigingen vaak nog wel evenveel activiteiten als voorheen. Een vereniging geeft aan dat ze zich aan de jaarplanning houdt en daarom voor elke fysieke activiteit een alternatief probeert te beden-

ken. Een andere reden die wordt, gegeven is dat de leden toch nog aanspreekpunten hebben door activiteiten, mochten ze daar behoefte aan hebben. Bij de kleinere verenigingen is echter te zien dat deze vaker minder activiteiten per maand organiseren dan voor corona. Het vormgeven van online evenementen vinden zij een stuk lastiger en daarom organiseren ze minder activiteiten per maand. ‘Het is immers moeilijker om met een kleine commissie op een creatief alternatief te komen’, legt Leeneman uit. ‘Nu er echter steeds meer fysiek mag, zie je dat alle verenigingen meer actief nadenken over wat er allemaal mogelijk is binnen de maatregelen.’

Cohesie Ondanks een verminderde betrokkenheid van de leden, denkt de helft van de besturen dat de saamhorigheid onder de leden wel is behouden. Volgens hen komt dat doordat er altijd al een hechte band in de vereniging was. Daarnaast helpen de mogelijkheden om samen mee te doen aan een activiteit daaraan mee. Het contact tussen de verschillende jaarlagen ontstaat vooral doordat mentorouders nog contact hebben met hun kinderen.

De andere helft van de studieverenigingen laat weten dat de cohesie wel is verminderd. Volgens de bestuurders is het fataal dat je elkaar niet meer op de gangen kan spreken, waardoor de drempel om je te mengen in een andere jaarlaag online veel hoger is. Daarnaast wordt gesteld dat er veel oppervlakkiger contact is, omdat het veel lastiger is om elkaar goed te leren kennen vanachter je laptop. ‘De verenigingen die hiermee kampen, zouden hun zichtbaarheid kunnen verbeteren’, suggereert Leeneman.

Ondanks de huidige moeilijkheden is ze is positief over de toekomst van studieverenigingen. ‘Volgend jaar kan en mag er weer veel meer. Studieverenigingen kunnen dan een grote rol spelen in onder andere het wegwijs maken van de huidige eerstejaars in Nijmegen en het contact tussen verschillende jaarlagen’, concludeert ze. Delphine Broasca Methodologie ANS heeft 31 studieverenigingen benaderd middels een webenquête bestaande uit twaalf vragen. Deze omvatten onderwerpen zoals bestuursintresse en -werving, activiteiten en ledenopkomst, en cohesie binnen de vereniging in coronatijd. Op basis van de antwoorden van 21 verenigingen zijn de verschillen tussen de kleinere (tot en met 300 leden) en grotere (meer dan 300 leden) studieverenigingen uiteengezet.

Het geluid van een krijsende wekker rukt me uit mijn slaap. Ik zie dat het zes uur in de ochtend is en vraag me af waarom hij zo vroeg afgaat. Plots besef ik dat ik voor het eerst weer een college op de campus heb en ik spring mijn bed uit. De kleren die ik gisteravond heb uitgekozen, liggen netjes over mijn stoel gevouwen. Ik schiet in een donkere pantalon en een lichtblauw overhemd. Snel prop ik een boterham met pindakaas in mijn mond, ad een kopje aanmaakkoffie en spring op de fiets.

Het ritme zit nog als een uurwerk in mijn lichaam. Bij station Eindhoven parkeer ik mijn fiets netjes op tijd, maar er ontstaat een lichte deuk in mijn humeur als ik zie dat de trein vertraging heeft. Tijdens mijn overstap op station Den Bosch ren ik als een gek de roltrappen op en af om de trein naar Nijmegen te halen. Eenmaal op het perron aangekomen hoor ik een fluitsignaal en spring ik nog net de trein in.

Hijgend plof ik neer op een stoel.

‘Welkom in de trein naar Nijmegen.

Voor de jongen in het lichtblauwe overhemd die net na het fluitsignaal de trein instapte: dit is strafbaar en ik kom zo een boete uitschrijven.

Voor de rest: ik wens u een fijne reis toe.’

230 euro armer kom ik aan op het station in Nijmegen. Denkend aan een collegezaal loop ik naar de halte voor bus 10 toe. Daar zie ik een stuk of 150 studenten die staan te wachten. Ik besluit om als een asociale hork voor te dringen, anders kom ik nooit aan op de universiteit. Eindelijk sta ik tussen twee stinkende oksels in de bus richting de campus.

Ieee ieee ieee ieee Een wekker. Slaperig draai ik me naar mijn nachtkastje en zie in rode neonletters 8:25 staan. Ik moet weer in slaap zijn gevallen en in dromenland zijn terechtgekomen. Nadat ik me overeind heb getrokken, zie ik het lichtblauwe overhemd en de donkere pantalon op de stoel liggen. Zuchtend en puffend kom ik mijn bed uit. Ik klap mijn laptop open. Dan doe ik maar online mee, scheelt toch veel gedoe.

4 Achtergrond

PUBLISH OR PERISH?

H

et was een gek gezicht. In Den Haag stonden de professoren in de hofvijver en in Nijmegen was een stoet zwarte toga’s onderweg naar de Waal om te illustreren hoe wetenschappers van de Radboud Universiteit (RU) verdrinken in het werk. Volgens de actievoerders moet er meer geld vanuit Den Haag naar de universiteit zodat onderzoekers hun werk beter kunnen doen. Dat het water ze aan de lippen staat, blijkt onder andere uit de extra personeelsenquête die de RU afgelopen oktober liet afnemen onder haar medewerkers.

Het personeel gaf aan dat de werkdruk sinds corona fors is gestegen. Zo is er een gemiddelde van 7,4 gemeten op een schaal van 1 (geen werkdruk) tot 10 (extreem hoge werkdruk).

Een te hoge werkdruk is een probleem dat al langer speelt en daarom is vorig jaar de commissie-Erkennen en Waarderen aangesteld aan de RU. ‘Deze zet zich in voor een verandering van de werkcultuur aan de universiteit’, vertelt commissielid en bestuursmedewerker Franke van der Molen. Zo moet er druk van de ketel worden gehaald. Een van de belangrijkste speerpunten van de commissie is dat onderzoekers op een andere manier moeten worden beoordeeld bij aanstellingen of bevorderingen.

Citatiescores en lange publicatielijsten zouden in verhouding minder zwaar moeten wegen door meer aandacht te besteden aan bijvoorbeeld de kwaliteit van onderzoek, prestaties op het gebied van onderwijs en bestuurstaken.

Helpt deze nieuwe manier van beoordelen om de werkdruk te verlagen?

Money money money Het onderliggende probleem van de huidige werkdruk is een chronisch tekort aan geld, vertelt universitair hoofddocent Willem Halffman. Hij is verbonden aan het instituut Science in Society aan de RU en kijkt als onderzoeker naar de relatie tussen beleid en wetenschap.

‘De overheidssubsidies zijn steeds minder proportioneel aan het aantal studenten dat binnenkomt, waardoor er steeds minder geld overblijft’, legt hij uit. ‘Zolang er geen extra

tekst Bavo Oost en Floor Toebes illustratie Roos in ‘t Velt

Afgelopen maand stonden Nijmeegse onderzoekers in de Waal: het water stond ze letterlijk en figuurlijk aan de lippen. Ze ervaren een te hoge werkdruk. Dit komt mede omdat het aantal publicaties per jaar nu bepaalt of ze hun werk goed doen. Hoe kan een andere manier van beoordelen ervoor zorgen dat de werkdruk van wetenschappers wordt verlaagd? subsidie vanuit Den Haag komt, is geld elders zoeken de enige manier om ervoor te zorgen dat je onderzoek kan doen en dus je positie kan behouden.’ Hij concludeert: ‘Daarom hangt je positie op de universiteit vandaag de dag af van een aantal onderzoeksbeurzen dat je moet binnenhengelen.’

Volgens Halffman verhoogt dit de werkdruk.

‘De kans is namelijk slechts een op de tien dat je een beurs binnenhaalt. Daarom ga je veel publiceren en is het moeilijk om ‘nee’ te zeggen tegen een project, zelfs als je het eigenlijk al te druk hebt’, redeneert hij. Dat ene project en die ene publicatie zijn namelijk weer kansen om een beurs te scoren.

‘Wetenschappers houden elkaar het spiegelbeeld voor dat ze alles aankunnen.’

Dit prestatiegedreven werken zorgt voor een cultuur waarin wetenschappers de lat voor zichzelf te hoog leggen en niet durven aan te geven dat de druk te hoog is, ziet Paul Sars. Hij is momenteel hoofd van het departement Moderne Talen en Culturen en was maar liefst acht jaar decaan van de Faculteit der Letteren. Ook

in informele gesprekken is werkdruk nog een taboe, vertelt hij. ‘Ik denk dat sommige onderzoekers niet aan durven te geven dat het niet meer gaat, omdat je dan als zwak wordt gezien’, verklaart Sars. Volgens hem komt dit door het prestige dat de wetenschap heeft. ‘Mensen in je omgeving kijken vaak tegen je op omdat je werkt met bovengemiddeld intelligente collega’s. Ze houden dat idee in stand door elkaar het spiegelbeeld voor te houden dat ze geen hulp nodig hebben en alles aankunnen.’ Hij vervolgt met spot: ‘Je kunt niet een beetje gaan zitten huilen.’ Hoewel hij het op een grappige manier uitlegt, vindt de hoogleraar dit problematisch en probeert hij als leidinggevende regelmatig te vragen naar de werkdruk om zo zijn collega’s op tijd te ontlasten waar nodig. Op deze manier hoopt hij te voorkomen dat zijn teamgenoten bezwijken onder de druk.

Het recht van de sterkste Binnen de sfeer van beurzen scoren en publiceren is een te hoge werkdruk iets wat de meeste wetenschappers zullen ervaren. Het feit dat er maar weinig vaste contracten zijn, gooit volgens Halffman olie op het vuur. ‘Als je van de ene tijdelijke aanstelling naar de andere gaat, levert dat stress en onzekerheid over een vaste toekomst aan de universiteit op’, vertelt hij. De druk om veel te publiceren en beurzen binnen te halen, gaat dus om meer dan alleen onder-

ling prestigegevoel. Er hangen banen vanaf.

Zo ontstaat een competitiestrijd tussen de ene en de andere wetenschapper om een vaste baan. Een vergelijking op basis van de lengte van een publicatielijst is dan makkelijk gemaakt. Als onderzoekers worden beoordeeld middels zo’n kwantitatieve indicator, wordt de concurrentiestrijd alleen meer meer aangemoedigd. ‘Zo maak je het wel heel aantrekkelijk om de kantjes ervan af te lopen om maar aan die publicatie te komen’, zegt Halffman argwanend. Volgens hem doen sommige onderzoekers bijvoorbeeld aan ‘salami-publiceren’.

Dat wil zeggen dat ze een onderzoek in zoveel mogelijk publicaties opdelen om hun kwantitatieve score op te hogen.

Niet iedereen bezwijkt onder de publicatiedruk. Neem bijvoorbeeld prof. dr. Mihai Netea, hoofd van de afdeling Experimentele Geneeskunde aan het Radboudumc. Met maar liefst 76 artikelen op zijn naam in 2016 behoort hij volgens het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Nature tot de ‘superpubliceerders’.

‘Publicaties moeten niet een doel op zich zijn’, vertelt hij. Hij erkent daarbij de de competitiedrang, maar stelt dat dit niet alleen iets van deze tijd is: ‘Competitie en onzekerheid hadden wij ook allemaal toen wij klaar waren met onze studie. Het is onrealistisch om te denken dat je onzekerheid weg kunt halen.’ Volgens

VAN HET LIJF

Netea is concurrentie namelijk onvermijdelijk: ‘De wetenschap is fantastisch en veel mensen zouden wel aan een universiteit willen werken, maar in de realiteit zijn er te weinig plekken voor iedereen. Helaas zal maar een klein percentage van de promovendi een vaste baan kunnen vinden aan de universiteit.’

Nevenactiviteiten Bij voortgangsgesprekken wordt er vooral een nadruk gelegd op publicatielijsten, terwijl wetenschappers nog allerlei andere ballen in de lucht moeten houden. Denk bijvoorbeeld aan colleges geven, bestuursfuncties vervullen en mediaoptredens doen om zo ook hun kennis te delen met de maatschappij. De commissie-Erkennen en Waarderen vindt dat dit anders moet. ‘Ook die andere taken moeten worden gewaardeerd’, zegt Van der Molen. Sars zou het fijn vinden als dit gebeurt. ‘Werkdruk komt namelijk van verschillende kanten en op elk vlak moet je het goed doen’, licht hij toe. ‘Als je bijvoorbeeld bij studentevaluaties regelmatig een 5,2 krijgt, dan word je op het matje geroepen.’ Het is de combinatie van taken die de werkdruk tot grote hoogtes brengt. Volgens de twee zou het daarom alleen maar logisch zijn dat ze allemaal worden gewaardeerd, in plaats van vooral de onderzoekswerkzaamheden.

Je moet als wetenschapper dus op alle vlakken presteren met beperkte tijd.

Omdat dit misschien onhaalbaar is, wil de commissie-Erkennen en Waarderen dat de nadruk meer op teamwork komt te liggen.

Sars zegt zich hier als teamleider al meer op te richten door meer teamoverleggen te organiseren, te vragen hoe het met iedereen gaat en of de werklast wel eerlijk is verdeeld. ‘Het zou goed zijn als teamleiders zich regelmatig afvragen of collega’s het werk aan kunnen en of het eerlijk is verdeeld’, zegt hij. Medewerkers zouden het onderling moeten kunnen aangeven als ze te veel hooi op hun vork hebben genomen en elkaar uit de brand moeten helpen.

Een menselijke maat om mee te meten Met het stimuleren van teamwork hoopt de commissie-Erkennen en Waarderen dat er vanuit de universiteit meer naar de persoon achter de wetenschapper wordt gekeken.

Sars zou graag zien dat een beoordelingsgesprek dan ook meer gaat over het functioneren van iemand binnen een team dan over individuele prestaties. Een wetenschapper kan misschien zelf wat minder hebben gepubliceerd om collega’s te kunnen helpen bij het geven van onderwijs zodat zij veel kunnen publiceren. Volgens Sars moet daar in individuele voortgangsgesprekken ook waardering voor komen.

Zo zou er een werkcultuur ontstaan waarin teamwork wordt aangemoedigd, in plaats van dat je daar uiteindelijk op wordt afgerekend.

De commissie-Erkennen en Waardering kan helpen het taboe rond werdruk te doorbreken.

Sars denkt dat de cultuuromslag die de commissie-Erkennen en Waarderen voor ogen heeft, kan helpen het taboe rond de werkdruk te doorbreken. Halffman sluit zich daarbij aan: ‘Je kunt de regels aanpassen en zeggen dat we meer op kwaliteit moeten beoordelen, maar dat betekent niet dat de cultuur ook is veranderd.’ Van der Molen vertelt dat de commissie dit tracht te doen door discussies op gang te brengen. ‘Op die manier worden mensen zich bewust van het probleem en daarnaast kunnen we zo ook inventariseren wat goede manieren zijn van het beoordelen van wetenschappers.’ In het najaar brengt de commissie een advies uit aan het College van Bestuur en vanaf daar is het aan de faculteiten om veranderingen door te voeren. ANS

tekst Julia Mars foto’s Ted van Aanholt Wie: Sven Braster (22), tweedejaars Sociologie Stijl: Jasje zonder dasje Jij bent netjes gekleed voor een sociologiestudent.

‘Bij Sociologie lopen de meeste mensen inderdaad in een t-shirt en spijkerbroek. Zelf kleed ik me wat netter. De universiteit als instituut heeft een bepaalde status. Daar moet je jezelf naar kleden, vind ik. Ingewikkeld is dat niet: mijn vaste formule bestaat uit een spijkerbroek, een goed overhemd en een jasje eroverheen als het wat frisser is. De colbert moet dan wel goed bij de broek en het overhemd kleuren.

Nette kleding hoeft niet duur te zijn, het moet vooral goed passen. Als je een maatje te groot of te klein draagt, zie je dat meteen.

Verder is kwaliteit ook belangrijk. Ik heb wel eens overhemden van bijvoorbeeld de Primark, maar daarvan merk je dat de kwaliteit minder is: er komen zo gaten in. Veel dure merkkleding kan ik niet betalen, dus ik houd de uitverkoop goed in de gaten. Wanneer ik kleding koop, zijn dit de dingen waar ik het meest op let.’

Vind je dat er genoeg naar de status van de universiteit wordt gekleed?

‘Het verschilt een beetje per faculteit. Bij de managementfaculteit doen ze het prima, maar bij sociale wetenschappen staan

docenten wel eens in een t-shirt en tuinbroek college te geven. Daar erger ik me dan wel aan. Ik vind dat namelijk niet respectvol richting het instituut waar je werkt.’

Wat vind je dan van de t-shirts en spijkerbroeken van je medestudenten?

‘Hoewel ik het netter zou vinden als zij zich wat formeler zouden kleden, vind ik dat zij het zelf moeten weten. Ik wil niemand een kledingstijl voorschrijven. Overigens is het bij de JOVD, waar ik bij zit, wel anders. Daar komt iedereen formeel gekleed naar de activiteiten.

Bij een gala vind ik het wel belangrijk wat mijn medestudenten dragen. Vorig jaar kwam een vriend van me naar het gala van de studievereniging in een pak van zijn vader dat drie maten te groot was. Een ander had geen smoking aan, maar gewoon een zwart jasje.

Dan denk ik: het is een gala jongens, doe gewoon even mee.’

Zijn er voor jou grenzen aan de formaliteit?

‘Ja. De regel dat je schoenen, broekriem en horloge altijd moeten matchen, vind ik overdreven. Ik heb een aparte combinatie van bruine en zwarte schoenen en riemen. Maar om dan ook nog eens mijn horlogebandjes te matchen, dat vind ik te veel moeite. Dan laat ik mijn horloge liever thuis.’ ANS

5

6

N

a het succes van haar Engelstalige platform A course in dying start Claudia Crobatia binnenkort ook een Nederlands platform waarmee ze bewustzijn wil creëren over de dood.

Wie haar website bezoekt, zal in eerste instantie niet vermoeden dat haar platform om de dood draait. De pastelkleuren en de hippe uitstraling staan in schril contrast met de donkere en sobere kleuren waarmee de dood normaal gesproken wordt geassocieerd. Crobatia heeft bewust voor deze lay-out gekozen om de afschrikwekkende werking van het onderwerp weg te nemen: ‘Ik wil het cliché doorbreken dat alles omtrent de dood zwart en morbide is.’ Op levendige wijze vertelt Crobatia over de reden dat de dood doodnormaal zou moeten zijn, zelfs voor mensen die misschien eerder aan het begin dan aan het einde van hun leven staan.

Fascinatie voor levensvragen ‘Als klein kind werd ik al met de dood geconfronteerd’, vertelt Crobatia. ‘Toen ik werd geboren, was mijn vader al 58 jaar en had hij gezondheidsproblemen.’ Crobatia legt uit dat ze al snel doorhad dat haar vader eerder dood zou gaan dan vaders van vriendinnetjes. ‘Daardoor had ik al vroeg een fascinatie voor grote levensvragen zoals de betekenis van het mens-zijn en van de dood.’ Uiteindelijk overleden haar ouders toen ze 24 en 32 jaar was. Op een rustige toon legt ze uit dat ze het lastig vond dat ze hier met haar omgeving geen ontspannen gesprek over kon voeren: ‘Mensen weten vaak simpelweg niet wat ze moeten zeggen.’ Later drong het tot haar door dat dit een maatschappelijk probleem is. ‘Op school leren we bijvoorbeeld wel hoe we een succesvol en gelukkig leven kunnen opbouwen, maar niemand leert je dat het leven eindig is en hoe je je daarop kunt voorbereiden.’ Ze vervolgt: ‘Ik zou graag zien dat mensen wat meer nadenken over hun eigen dood en die van dierbaren.’

Om deze gedachte vorm te geven, startte Crobatia haar platform. ‘Het begon met interviews over de dood met mensen die ik interessant en inspirerend vond’, vertelt ze over die periode. Dit waren interviews met heel uiteenlopende mensen, zoals een begrafenisondernemer die lijken verzorgt en daarmee de overledene zo herkenbaar mogelijk maakt voor familie. Ze sprak ook met ouders van overleden kinderen en met een kunstenaar die haar ervaringen met de dood verwerkt in collages. ‘Met deze interviews bouwde ik mijn eigen onderzoek naar de dood op, wat in 2016 is uitgegroeid tot mijn platform’, vertelt Crobatia.

Hierop geeft ze begeleiding aan mensen om een traject in te gaan van bewustwording en omgang met de dood.

‘Wanneer je beseft dat het leven eindig is, kan je beter zien wat de waarde is van dit moment.’

Crobatia’s cursus bestaat uit video’s en een e-book, gemaakt door Crobatia zelf. Mensen bekijken deze video’s en lezen het e-book zelfstandig en volgen de cursus dus geheel individueel.

‘Ik probeer ze hierin een beeld te laten krijgen van wat de dood voor hen precies inhoudt’, legt ze uit. Om dit beeld te krijgen, moeten deelnemers proberen om antwoorden te formuleren op vragen als ‘wat zijn de eerste ideeën die bij je opkomen als je aan de dood denkt?’ en ‘hoezeer speelt de angst voor de dood een rol in je leven?’.

Daarnaast heeft de cursus het doel om mensen uit te dagen om zich voor te bereiden op de dood: ‘Ik laat mensen bijvoorbeeld een death plan maken waarin bepaalde voorkeuren al worden vastgelegd. Het doel hiervan is om mensen bewust te maken van hun sterfelijkheid, waardoor ze een nieuw perspectief op het leven krijgen.’ Ondanks het zware onderwerp vertelt Crobatia op enthousiaste wijze verder: ‘Wanneer je beseft dat het leven eindig is, kan je beter zien wat de waarde is van dit moment: wat het betekent om hier en nu in leven te zijn.’

De dood in de ogen kijken Dit bewustzijn is volgens Crobatia zeker niet alleen belangrijk voor ouderen voor wie de dood steeds dichterbij komt. Ook voor jongeren kan het waardevol zijn om er nu al mee bezig te zijn: ‘Als

Interview

DOODNORMAAL tekst Mara Burgstede en Irene Wilde foto Vincent Veerbeek

De dood omarmen als een methode om beter te leven?

Death awareness-coach Claudia Crobatia (36) pleit ervoor in haar zelfhulpcursussen. Door al op jonge leeftijd met de dood te worden geconfronteerd, realiseerde ze zich dat de dood een onderdeel van het leven is. ‘Bewustwording van je eigen sterfelijkheid verandert je prioriteit in het leven, ongeacht hoe oud je bent.’

7 je jong bent, kan het lijken alsof je nooit dood gaat. Het is gevaarlijk om je niet bewust te zijn van je sterfelijkheid, omdat je dan leeft alsof je onsterfelijk bent.’ Crobatia stopt even om na te denken voor ze verder gaat. ‘Als je in je achterhoofd houdt dat het leven op een gegeven moment zal eindigen, ga je bewuster in het leven staan en maak je meer doordachte keuzes. Je gaat dan niet eindeloos en doelloos door het leven, terwijl je wel bepaalde dromen en wensen hebt’, legt ze uit. Hiermee doelt ze bijvoorbeeld op dat je met het oog op de dood misschien sneller de keuze maakt om bijvoorbeeld een bepaalde baan wel of niet te nemen of om toch die grote wereldreis te maken. ‘Het verandert je prioriteit in het leven, wat belangrijk is ongeacht hoe oud je bent’, stelt Crobatia.

Naast het creëren van bewustzijn over de dood, is een ander doel van haar cursus om mensen met angst voor de dood te helpen. Hoewel deze angst volgens Crobatia eigenlijk heel logisch is, moet het niet de overhand nemen. ‘Veel mensen kijken ervan weg en durven hun eigen sterfelijkheid niet te erkennen. Juist de dood in de ogen kijken en erover filosoferen kan zorgen dat je er minder bang voor wordt omdat je er zelf de controle overneemt’, licht ze toe. Ze noemt de death meditation als een middel om deze angst onder ogen te komen: ‘Het is een visualisatieoefening waarbij je je een voorstelling gaat maken van het stervingsmoment.’ Je eigen dood inbeelden klinkt als een heftige oefening om individueel in je kamer of appartement te doen, maar volgens Crobatia is het volledig veilig om deze oefening alleen uit te voeren. ‘Ik benadruk dat het een visualisatieoefening is’, legt ze nuancerend uit. ‘Ik hoor juist vaak terug dat het een heel rustgevende meditatie is.’

‘Als ik mensen niet meer bewust hoef te maken van hun eigen sterfelijkheid, zou dat een idyllische wereld zijn.’

Voordat Crobatia zich fulltime op haar website richtte, volgde ze een opleiding aan de kunstacademie en was ze werkzaam als copywriter en regisseur van muziekvideo’s. Ze heeft weliswaar geen psychologie gestudeerd, maar ziet dat door haar certificaat als rouwbegeleider niet als een probleem: ‘Ik zie mijn werk eerder als coaching.’ Regelmatig zijn er mensen die kampen met depressies of suïcidale klachten die Crobatia per mail benaderen. ‘Ik kan natuurlijk geen advies geven aan deze mensen. Wanneer de angst voor de dood zo extreem is dat het je blokkeert in het leven, heb je psychische hulp nodig. Dan zal mijn cursus niet volstaan’, zegt ze stellig. ‘Ik laat deze mensen weten dat ze beter naar een professionele zorgverlener kunnen gaan. Mijn cursus is bedoeld voor persoonlijke ontwikkeling.’

Dansen op begraafplaatsen Hoewel Crobatia’s platform op dit moment erg gericht is op deze persoonlijke ontwikkeling, ziet ze zich in de toekomst ook in breder perspectief bezig zijn met de dood.

‘Ik zou bijvoorbeeld mensen kunnen helpen die zich aan het oriënteren zijn op hun eigen uitvaart of die van een naaste. In dit proces zou ik begeleiding kunnen bieden in het omgaan met rouw en verlies’, licht ze toe. Ook in de samenleving als geheel ziet Crobatia in de toekomst een grotere rol voor het bewustzijn over de dood weggelegd. ‘Vanuit de overheid kan er nog veel meer worden gereguleerd om de voorbereiding op de dood toegankelijker te maken. Stel dat je bijvoorbeeld kunt inloggen met je DigiD om zo bepaalde wensen over je dood vast te leggen in een documentje, het kan allemaal zoveel makkelijker’, vertelt ze bevlogen. Naast deze rol voor de overheid, ziet Crobatia meer mogelijkheden om jongeren bewust te maken van de dood. ‘Op school krijg je wel seksuele voorlichting, maar er is geen open gesprek over het feit dat het leven eindig is en hoe dat eruit ziet. Hier zou veel meer begeleiding in kunnen worden gegeven’, bepleit ze. Een andere manier om jongeren te inspireren om met de dood bezig te gaan, is volgens Crobatia het toegankelijker maken van begraafplaatsen: ‘In het Verenigd Koninkrijk en Amerika worden bijvoorbeeld tours, concerten en filmavonden gehouden op begraafplaatsen. Er heerst daardoor ook minder weerzin tegen begraafplaatsen.’ Crobatia mist die ontspannen houding in Nederland: ‘Het is hier überhaupt een taboe om een begraafplaats te bezoeken. Dat vind ik zonde want zo zou je de dood veel meer kunnen betrekken bij het leven.’

Crobatia is hoopvol over de toekomst van het bewustzijn over de sterfelijkheid van mensen. Toch is ze niet bang dat haar werk in de toekomst overbodig wordt. ‘Ik weet niet of dat snel zou gebeuren, maar ergens zou het ook wel weer fijn zijn’, reageert ze lachend. ‘Als ik mensen niet meer bewust hoef te maken van hun eigen sterfelijkheid, zou dat een idyllische wereld zijn.’ ANS

STUDENTEN OVER DE DOOD tekst Julia Meilink

Katelijn Vooijs (21), derdejaars Nederlandse Taal en Cultuur ‘Vanaf mijn vroege jeugd dacht ik al veel na over de dood omdat ik naar de kerk ging. Daar is de dood een belangrijk thema en word je er vaak mee geconfronteerd. Ik vond het ergens wel iets interessants hebben omdat het voor jouzelf heel abstract was. Er werd namelijk

vooral over de kruisdood van Jezus gesproken, maar niet zozeer over de dood van andere mensen. Je gaat daar dan natuurlijk wel over nadenken, maar ik ben nog steeds niet zeker over de manier waarop ik naar de dood kijk. Ik ben er in ieder geval niet bang voor omdat ik weet dat God het goed met mij voorheeft en de dood niet per se het einde is. Tegelijkertijd denk ik niet dat er zoiets definitiefs is als een hemel of hel. Daar wordt in de Bijbel ook niet expliciet over gesproken.

Wat er wel staat geschreven, is dat je je bewust moet zijn van de manier waarop je je gedraagt in het leven. In het boek van Prediker, dat ik een heel mooi Bijbeldeel vind, staat bijvoorbeeld: “Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven.” Met andere woorden: de dood is zoiets natuurlijks voor mensen, dat je je er ook niet druk over hoort

te maken. Wel is het belangrijk om je te beseffen dat je op een dag gaat sterven, al praat je er als jongere nog niet zo graag over. Dan kun je namelijk de keuzes maken die je echt belangrijk vindt in het leven. Ik heb bijvoorbeeld gekozen voor een studie Nederlands, ook al is dat geen goudmijn. Ik probeer te genieten van het leven en goed te zijn voor anderen.

Iets anders wat vaak wordt gezegd in de Bijbel, is dat je tot stof zult wederkeren. Ik las laatst dat je in de Amerikaanse staat Washington je lichaam kunt laten composteren, waarna het als vruchtbare grond in parken en natuurgebieden wordt gebruikt. Het lijkt me mooi om dat te doen en mijn stoffelijke lichaam naar de aarde te laten terugkeren.

Ik word dan teruggegeven aan de aarde.’

Sjors Padberg (22), vierdejaars Filosofie ‘Op mijn middelbare school overleed iemand uit mijn jaarlaag. Het is dan heel makkelijk om je tijdens de begrafenis voor te stellen dat jij dat was geweest. Het was niet de eerste keer dat ik over de dood nadacht, maar het was wel de eerste keer

dat het zo dichtbij kwam. Ik bedacht me toen dat ik altijd bezig ben met de mensen om me heen, maar het moeilijk is om die wereld zonder mezelf te zien. Ik ervaar hem immers alleen vanuit mijn eigen perspectief. De wereld draait gewoon door zonder mij, ik wil natuurlijk niet zeggen dat hij om mij draait.

Wel moest ik destijds beseffen hoe klein mijn rol is in het universum.

Verder zie ik dood zijn niet als iets vervelends. Ik geloof namelijk niet dat er voor mij iets is na de dood.

Dat betekent dus ook dat er in mijn ogen geen hel is. Dood zijn is dan niets naars: je merkt er niets van en zult ook geen pijn hebben. Het niet meer kunnen leven is daarentegen wel beangstigend. Ik probeer me dan ook te focussen op het leven.

Ik geniet van het alledaagse en waardeer bijvoorbeeld het mooie gras buiten. Dat wil echter niet zeg-

gen dat ik oneindig wil leven. De wereld waarin je bent opgegroeid, verandert continu. Ik denk dat je op een gegeven moment helemaal vervreemd raakt van de wereld. Die aftakeling gebeurt nu al in iemands leven, maar op een gegeven moment wil je dat dit stopt.

Ik heb het nooit met vrienden en familie over de dood terwijl ik wel denk dat het nuttig zou zijn als we er soepeler mee om zouden gaan.

Het zou goed zijn voor je band met anderen als je het over angst voor de dood kunt hebben. Verder vind ik het bijvoorbeeld niet fijn om over mijn begrafenis na te denken. Ik heb dan het gevoel dat ik komende week doodga en het daarom aan het organiseren ben. Als het taboe er niet was, had dat niet zo hoeven te zijn. Een begrafenis kan immers een magnum opus zijn, iets waar iemand zijn hele leven naartoe werkt.’

thematiek. Daarnaast heb je uit de jaren negentig bijvoorbeeld veel albumhoezen met kerkhoven erop. Zelf vind ik de esthetiek van zulke plekken ook erg mooi. Neem bijvoorbeeld het Sedlec Ossuarium in Tsjechië. Alles in die kerk is gemaakt van botten, zelfs de kroonluchters. Ik dacht: als mijn huis er later niet zo uitziet, dan weet ik het ook niet meer. De dood is voor mij zo normaal geworden, dat ik er ook niet bang voor ben. Daarom lijkt het me ook helemaal niet erg om er later in mijn huis iedere dag mee te worden geconfronteerd.

Toch blijft het natuurlijk ook verdrietig als iemand overlijdt en daarom herdenk je iemand. Veel mensen gaan terug naar een kerkhof om dat te doen. Als je om de zoveel tijd teruggaat naar het graf, dan krijgt zo’n actie waarde door de herhaling. Zo’n ritueel zegt dus veel over onze cultuur en het onthult ook waar wij waarde aan willen hechten.

Het fascineert me mateloos dat je tal van gewoontes rondom de dood hebt. Veel mensen blijven dus vaak terugkeren naar de plek waar het lichaam is, alsof de ziel er nog aan is verbonden.

Je kan de dood dan zien als het einde van een persoonlijkheid, maar het ligt genuanceerder. Mensen laten allerlei tastbaars van zichzelf achter en willen dat ook graag. Ik heb bijvoorbeeld allemaal spullen gekregen van mijn recentelijk overleden oma. Ik vind het ontzettend boeiend dat er allemaal materialiteit van haar is overgebleven terwijl zij weg is. Ik bedacht me toen dat al mijn boeken naar de kringloop zullen gaan als ik overlijd. Ik heb daarna mijn naam in alle boeken in mijn kamer geschreven, zodat er iets van mij zal overblijven na mijn dood. Mensen zullen dan lezen en weten dat ik er was en heb bestaan.’

ANS

Melissa Ketelaar (23), eerstejaars masterstudent Europese Letterkunde ‘Omdat ik me veel omgeef met aspecten uit de gothicscene, schrik ik niet terug voor de donkere aspecten van het leven. Zo is een term als ‘de dood’ in die cultuur redelijk genormaliseerd en komt deze onder andere vaak voor in bandnamen van artiesten en in

CRYPTO 2

3

4 6

7

8

9

11

10

OOIT ZAL HET CORONATIJDPERK TEN EINDE ZIJN. OPTIMISTISCH ALS WE ZIJN, KIJKEN WE IN DEZE CRYPTO ALVAST VOORUIT. LET OP: EEN ‘IJ’ TELT IN DEZE PUZZEL ALS ÉÉN LETTER. HORIZONTAAL: 2. INTERNETPAGINA OVER BALSPORT OF 1 ZESSEN (6) 6. VALT NIET MEER IN HET WATER (5) 10. CHILI NIET SIN CARNE, MAAR MÉT INZICHT IN SOCIALE SITUATIES (7) 13.

ALSJEBLIEFT, FORENSISCH ARTSEN, ZONDER LIJK! (12) 15. GOLFVERENIGING? (4) 16. EEN KORT OGENBLIK DAT DE TEUGELS 5 VOERT VAN EEN ELEKTRON (9) 17. FILOSOFISCH ZINTUIG VAN IMMANUEL (7)

12 13

14

15

16

VERTICAAL: 1. NA LAND EN ZEE (EN IN DE LUCHT) NU OOK EEN HONDENSOORT? (6) 3. VOOR MAX VER VERWIJDERD (7) 4. HEVIG BUBBELEND EEN DRANKJE DOEN (8) 5. CÉLINE MAG NIET ZITTEN (7) 7. IKEA-POTLOOD, MAAR DAN MET INKT, OM JE INKOPEN TE DOEN (7) 8. ZICH VERWIJDEREN VAN DE MAALTIJD? (3,4,4) 9. BOVEN, NAAST EN VOORAL ONDER DE WERELD IN MEDITERENDE STAAT (8) 11. ZELFS EEN VERWARDE NIEZER KAN DIT WEER DOEN (6) 12. OPENBAAR GEZELSCHAP (7) 14. EEN REDELIJK AANTAL (MENSEN), MEER DAN WENSELIJK (7)

17

Aan de winnaar van de inzendingen voor deze cryptogram, geeft de ANS-redactie een echte wandelende tak ter adoptie. Wil jij weten waarom we dat doen? Lees dan de kamervragen in de volgende ANS-krant!

Kans maken? Stuur dan voor 15 juni de oplossing naar redactie@ans-online.nl.

DE GRAADMETER In De Graadmeter zijn de mogelijkheden niet te overzien. Waar kun je het beste wildkamperen, wat is het hipste kapsel en hoe scoor je het snelst een bedpartner?

In De Graadmeter onderzoekt ANS de opties. Deze keer: Voorjaarsschoonmaak tekst en foto’s Mo Quirijnen illustraties Joost Dekkers

Wat: Huisgenoot wordt huiself Moeite: Smerig samensmeden Resultaat: Kameraadschap

Wat: Een rivier kan de was doen Moeite: Wim Hof-methode Resultaat: Waalzinnig slecht

Wat: Ongevraagde onkruidinterventie Moeite: Leren met hoofd, hart en handen Resultaat: Laat me koud

De zachte voorjaarszon lonkt buiten, maar jij moet dringend je studentenkamer opruimen.

Omdat je hier weinig zin in hebt, besluit je gebruik te maken van een uitzendkracht. Door een paar gewiekste appjes weet je je huisgenoot te overtuigen om je kamer voor je op te ruimen met de valse belofte dat jij het volgende week voor hem doet. Met het beeld van een zwoegende huisgenoot in je achterhoofd, maak je zelf een ontspannende wandeling. Als je terugkomt, vind je echter geen smetvrije kamer, maar een huisgenoot die op de bank van jouw bier zit te genieten. Aangezien je dondersgoed wist dat je hem ook wilde oplichten, weet je dat je geen recht hebt om te protesteren. De naargeestige deal eindigt als een spontaan gezellige borrel.

Tijdens de coronacrisis is zelfs de wasroutine je te saai geworden, dus besluit je iets nieuws te proberen. Een rivier kan de was voor je doen, dus ga je naar de Spiegelwaal. Als een ware Mozes loop je met je kleren aan recht de rivier in. Voor jou splijt deze wellicht niet, maar misschien gunt God je wel een waswonder. Al gauw weet je waarom het zo rustig is op het Waalstrand: het water is ijskoud en voordat je een baantje hebt getrokken, krabbel je alweer terug naar de kust. Als je kleren zijn opgedroogd, realiseer je je dat je poging in het water is gevallen en je kleding nog steeds goor is.

Met dank aan de rivier hangt er nu zelfs een walm van Waalstank omheen.

Schimmel aan de randjes en een zure geur: de koelkast werkt misschien, maar is niet bepaald fris te noemen. Het is hoog tijd voor een grondige schoonmaak.

Aangezien je ook weer Zoomcollege hebt vandaag, besluit je studie en schoonmaak te combineren. Met je hoofd in de diepste krochten van de koelbox blijkt echter dat je makkelijk je aandacht voor het college verliest. Als de docent dan ook nog eens begint over lastige logische formules, krijg je een dikke brainfreeze. Wanneer je tien minuten later weer bent opgewarmd, realiseer je je pas dat je hetzelfde plankje al twintig keer hebt geschrobd. Je blijft echter koel en uiteindelijk reinig je de hele ijskast voor het einde van het college. De opgedane kennis moet echter nog wel ontdooien. ANS

Wil jij meer lezen over voorjaarsschoonmaken? Lees over alle vijf pogingen op ans-online.nl!

35e jaargang Hoofdredactie Jochem Bodewes en Julia Meilink Redactie Delphine Broasca, Annika Eskes en Naomi Habashy Medewerkers Mara Burgstede, Julia Mars, Bavo Oost, Mo Quirijnen, Floor Toebes en Irene Wilde Illustraties Joost Dekkers, Inge Spoelstra en Roos in ‘t Velt Foto’s Ted van Aanholt, Mo Quirijnen en Vincent Veerbeek Column Sjoerd Bakker Eindredactie, Sjoerd Bakker, Sofie Bongers, Cameron-May Bosch, Sanne Breedveld, Pim Dankloff, Sietske Dijkstra, Gian Oerlemans, Leah van Oorschot, Rik Sinnige, Inge Spoelstra, Simon Swelsen, Celis Tittse, Lauren Tomasouw, Vincent Veerbeek en Loïs Verkooijen Crypto Jelle Siemes en Pelle Hoek Lay-out Julia Meilink Logodesign voorpagina Noah Kleijne Dagelijks bestuur Shiba Shohra Fahim (penningmeester), Seber Faraj (secretaris) en Sumaya Jimale (voorzitter) Druk Flevodruk Harlingen BV Uitgave, abonnementen en advertentieacquisitie Stichting MultiMedia: stichtingmultimedia@gmail.com Redactieadres Heyendaalseweg 141 6525 AJ Nijmegen Tel: 06-36458763 Mail: redactie@ans-online.nl Digitale nieuwsbrief ontvangen? Ga naar ans-online.nl en klik rechts in het menu op ANS-nieuwsbrief om de krant in je e-mail te

ANS ZOEKT MEDEWERKERS! Vind jij het leuk om te schrijven, illustreren, vertalen of fotograferen? Stuur dan een mail naar redactie@ans-online.nl.