reuksmaakstoornis.nl Liesbeth List – interview Achter Glas

Liesbeth List

‘ Ik hield juist zo van geurtjes’

Liesbeth List

Liesbeth List (75)* staat bij grote publiek bekend als de grande dame van het Nederlandse chanson. Minder bekend is echter dat zij al meer dan vijftig jaar niet kan ruiken.

Op 22-jarige leeftijd verloor ze haar reukzin bij een ongeval.

‘Ik zat met vrienden in de auto, we reden door Amsterdam en waren onderweg naar huis. Een van de anderen zat achter het stuur. Plotseling kwamen we in botsing met een tegenligger. Ik werd door de voorruit van de auto geslingerd en liep niet alleen een groot aantal botbreuken, maar ook een zware hersenschudding op.

Vervolgens lag ik wekenlang in het ziekenhuis.

Laconieke dokter Na een week of zes merkte ik pas dat ik niet meer kon ruiken. In het ziekenhuis kreeg ik van een vriendin een flesje eau de cologne toen ze bij me op ziekenbezoek kwam. Ik snuffelde eraan, maar rook helemaal niets. Paniek! Toen ik mijn dokter vroeg of het kon kloppen dat ik niets meer rook, deed hij vrij laconiek: “Oh, dat gaat vanzelf weer over.

Over een maandje is uw reukvermogen wel weer terug.” Dat stelde me toen gerust. Zeker in die tijd vertrouwde je nog blind op een arts.

Weken, maanden en zelfs een jaar ging voorbij. Nog steeds rook ik niets. Bij een controle kaartte ik mijn reukverlies daarom nogmaals aan. Toen werden er wat testjes afgenomen.

Uiteindelijk kwam het hoge woord eruit: “We hebben slecht nieuws, u zult nooit meer kunnen ruiken”, vertelde de arts me.

Ik was compleet in de war, wat vond ik het erg!

Maar ik ben altijd positief ingesteld en besefte ook dat het natuurlijk veel erger had kunnen zijn. Ik moest niet zeuren en gewoon de draad weer oppakken.

14

Extreem schoon Natuurlijk vind ik het toch wel een beetje jammer dat mijn gehele reukvermogen weg is. Ik ruik helemaal niets meer, terwijl ik juist zo van geurtjes hield. Vooral frisse geuren, de zee en schoon wasgoed, vond ik heerlijk.

Toch zie ik ook de voordelen. De vieze geur van zweet of bedorven etenswaren ruik ik gelukkig ook nooit meer. En toen ik net moeder was, stond ik fluitend de luiers van mijn baby te verwisselen. Omdat ik niets rook, controleerde ik extra vaak of de luiers verschoond moesten worden. Hondenpoep onder een schoen weghalen is voor mij ook geen probleem.

Sinds ik mijn reukzin verloren heb, ben ik wel extreem schoon en hygiënisch geworden. Ik ben niet alleen bijzonder schoon op mezelf, maar was ook mijn kleren vaak. Etenswaren gooi ik nooit in de pedaalemmer in huis… Stel je voor dat het stinkt en ik ruik het niet!

Het blijft een feestje Soms vraag ik mijzelf af hoe bepaalde wijnen of nieuwe gerechten en specerijen zouden ruiken.

Toen het ongeluk plaatsvond was ik nog zo jong, van die dingen had ik destijds nog maar weinig kennis. Sommige dingen waren er nog niet eens, zoals de exotische vruchten die je de laatste jaren in de winkels ziet. Ik heb geen idee welke geur daarbij hoort.

Ik ben ervan overtuigd dat andere zintuigen zich vaak beter ontwikkelen, wanneer er één uitvalt. Het reukorgaan en de smaak zitten in het hoofd vlak bij elkaar. Ik heb geluk gehad dat mijn smaak niet beschadigd is geraakt. Deze is nu zelfs bijzonder sterk ontwikkeld! Omdat ik niet kon ruiken, ging ik alle smaken beter proeven. Ik hou wel van scherp en pittig eten, zoals de Thaise en Indonesische keuken. Ik weet niet of dat er iets mee te maken heeft, maar ik proef eigenlijk alles goed.

De opmaak van een bord is natuurlijk ook belangrijk. Eten blijft een soort feestje. Ik heb het

Liesbeth List

geluk gehad dat ik in mijn leven mensen om mij heen heb gehad die op culinair gebied bijzonder getalenteerd waren. Mijn man, Robert Braaksma, was kok en heeft enkele restaurants in Amsterdam gehad. Ook mijn dochter en haar man zijn ontzettend goed in de keuken.

Zelf kook ik nooit. Dat zou voor mij ook moeilijker worden zonder geur, denk ik. Ik zou het niet doorhebben als de aardappelen te hard gaan of het vlees zou aanbranden.

Doordat ik niets ruik, blijf ik ook heel alert op mijn omgeving. Ik houd scherp in de gaten of alles veilig is, door goed te luisteren en rond te kijken. Daar ben ik met de jaren erg geoefend in geworden.

Geen rol Gelukkig heb ik mijn reukvermogen in mijn werk nooit nodig gehad. Maar als artiest wil je natuurlijk wel lekker ruiken. Mijn dochter weet precies welke geur het best bij me past: Muguet Porcelaine. Het is van Hermès en komt uit de Hermessence collectie.

‘Ik herinner me maar weinig geuren echt’ Echte herinneringen aan geuren heb ik na al die jaren maar weinig. Ik weet nog wel hoe vers fruit ongeveer rook, bloemen kan ik me nog herinneren, en de geur van een pot vers gezette koffie. Van Vlieland, het eiland waar ik opgroeide, weet ik nog hoe de dennenbomen roken en het gras als het net gemaaid was.

Ik kan me na meer dan vijftig jaar nauLIESBETH LIST welijks meer voorstellen hoe het is om te kunnen ruiken. Ik weet haast niet beter Reuk- en/of smaakstoornis – totaal geen reukvermogen meer en heb ermee leren leven. Het speelt in Oorzaak – auto-ongeluk mijn dagelijks leven eigenlijk geen rol Geboren – Bandoeng (Indonesië), 1941 meer. Ik geniet volop van alles wat er geBurgerlijke staat – weduwe beurt, ook zonder reukvermogen. Ik zou Geur – bos, zee, bloemen, fruit er trouwens niet aan moeten denken om Gerecht – Indonesische en Thaise keuken een ander zintuig te verliezen: je zicht, Opleiding – hbs in Harlingen je gehoor of je smaak... Verschrikkelijk Eerste baan – secretaresse lijkt mij dat. Dan is een reukloos leven Woont in – Amsterdam volgens mij zo erg nog niet!’

Sport – geen, vroeger yoga Boek – biografieën Film – Sophie’s Choice met Meryl Streep Muziek – Ascenseur pour l’échafaud - Miles Davis Onmisbaar – liefde en vriendschap

* Dit interview is afgenomen voor Liesbeth List in augustus 2017 besloot haar carrière af te sluiten.

15