Jubileumkrant R&ZV De Amstel #1

Jubileumkrant R&ZV De Amstel N° 1

Ter gelegenheid van ons 150-jarig jubileum brengen we een aantal kranten uit die de hoogtepunten van onze geschiedenis in beeld brengen en inspireren voor de toekomst.

PAGINA 1

ZONDAG 7 JANUARI 2024

Jubileumkrant 1874 - R&ZV De Amstel - 2024

R&ZV De Amstel 150 jaar!

Door: Cees Vente, lid sinds 1968, voorzitter sinds 2021 Onze Roei- en Zeilvereniging bestaat dit jaar 150 jaar. Ondanks deze hoogbejaarde leeftijd zijn we gelukkig nog springlevend.

Dat gaan we het hele jaar op verschillende momenten vieren met onze leden, met oud-leden, met onze buren en met de roeiwereld. We hebben voor iedereen wat in petto zodat dit jaar voor iedereen onvergetelijk wordt.

In deze jubileumkrant, de eerste van vier, staan we stil bij de oprichtingsjaren. Verschillende redacteuren zijn in de Amstelhistorie gedoken en hebben hun opgedane kennis aan het papier toevertrouwd. Het levert mooie inzichten op van hoe het er rond 1874 aan is toegegaan. Het is ook een tipje van de sluier van het Jubileumboek waar hard aan wordt gewerkt. Dat moet bol komen te staan van prachtige verhalen over 150 jaar roeien, zeilen, feesten en genieten van het verenigingsleven. Ik kijk er naar uit!

Wat de verhalen vooral bij me losmaken is dat we allemaal ongelooflijk trots mogen zijn op onze vereniging. Al 150 jaar houden we onszelf in stand door er samen de schouders onder te zetten. We geven onze kennis door aan de jeugd, vieren onze successen, genieten van het prachtige roeiwater dat Amsterdam ons biedt en er ontstaan vriendschappen voor het leven.

Geniet van deze prachtige krant, geniet van ons cluppie en geniet van elkaar!

‘Tot diep in de nacht’ Wim en Nel, pachters

Bizarre ontmoeting Exclusief interview met Soeters

De Z van zeilen Dankzij Jurrjens en Hultzer

Speciaal voor deze jubileumkrant bezochten we oud-pachters Wim Holmaat en Nel Adams. Hoe gaat het met ze en welke herinneringen bewaren ze aan hun tijd bij onze vereniging?

PAGINA 2

Wat een bizarre ontmoeting. Dat ik nu net Soeters moet treffen.

Hij moet tegen de 185 lopen. De Amstel heeft blijkbaar een eigen Methusalem.

PAGINA 3

De Z van zeilen werd in 1881 aan de naam van onze vereniging toegevoegd. Bestuursleden Jurrjens en Hultzer, beiden verfent zeilers en ook actief in het wedstrijdcircuit, waren de initiatiefnemers.

PAGINA 4

Jubileumkrant R&ZV De Amstel N° 1

PAGINA 2

ZONDAG 7 JANUARI 2024

Boten en Bootsman is onlosmakelijk Door: Peter de Graaf, lid sinds 1967 De Amstel heeft vanaf haar oprichting altijd iemand in dienst gehad voor de vloot. Dat begon met een “knecht” die hielp met inen uit-brengen, schoonhouden en kleine reparaties. Pas in 1936 bij Adams kwam daar zelf bouwen bij. In een reeks interviews spreken we de nu nog levende (oud) bootslieden. Ik sprak met Ruurd van der Schuur die in 1986 Arie Adams opvolgde.

Ruurd, hoe is het zo gekomen?

Tja, eigenlijk een beetje vanzelf. Mijn vader, zeezeiler en instructeur was getrouwd met Amstels bestuurslid Astrid Brugman. Zij vertelde over het aanstaande vertrek van Arie en wees me op de vacature. Nou had ik wat ervaring met houtreparaties in de jachtbouw en was zelf ook actief gecertificeerd zeilinstructeur.

Water en watersport is mij altijd heel na geweest. Ik was vertrouwd met omgaan met cursisten. En ik kon een inwerkstage bij Arie in zijn laatste maanden lopen. Zeer boeiend en overtuigend. Natuurlijk keek De Amstel ook mee om over mij te kunnen oordelen. Dat besefte ik wel degelijk maar hinderde nauwelijks. Veel belangrijker was dat het werk mij aantrok. En dat verliep prima. Ik mocht blijven.

Alleen in de werkplaats….

Dat was voor mij geen punt. Ik heb altijd zelfstandig gewerkt.

En met de hond in de mand bij de kachel had ik een stille aanspraak.

Vergis je niet. Er komen best veel leden langs met een probleempje, een vraagje of gewoon een verhaaltje. Zoals in iedere mand appelen: met sommigen leden heel plezierig en anderen hadden wel een vlekje waardoor je ze op afstand hield. Wel viel het me op dat ze me echt als personeel zagen. Dat is toch een andere rol en benadering dan bij het zeilen. Overigens was de verstandhouding met het bestuur, zeker in het begin met Rob Werver heel aimabel. Daarna kwam Dick Rebel, die in de bouw een andere manier van leidinggeven gewend was die mij minder aan sprak. Daarom nam Herman van der Linden het over. Tenslotte Wim Koopman maar die hoef ik niet te introduceren.

Echt leuk?

Dat waren grote reparaties en onderhoud en later zelf nieuw bouwen.

Eerst casco c4 ingebouwd. De kunststof huid werd dan ingekocht.

Bootsmannen Arie Adams en Ruurd van der Schuur.

Daarna hetzelfde bij een casco c2+. En vervolgens twee keer een c1.

En als kers op de taart tot slot twee 2 skifjes waar ik het meest trots op ben. Eigenlijk kreeg in mijn tijd de verandering van hout naar kunststof zijn beslag. Daarom heeft het me altijd verbaasd dat er geen aandacht was voor bijscholing naar werken met dat materiaal.

Wel kwam er een goede afzuiging want die dampen van lak en lijmen en pasta’s kweekten allergie.

Wonen op 123 Dat was part of the job. Lekker dichtbij je werk maar ook altijd bereikbaar voor de leden. Ook als het niet uitkwam. Daar kon je wel iets in sturen maar het was er altijd. Op den duur bracht ook de overlast van feesten irritatie. Reden om te verhuizen. Dat betekende echt kunnen uitrusten en veel meer privacy. Uiteindelijk ging ik het

bouwen met hout steeds meer missen. Ik kreeg een mogelijkheid in Giethoorn als jachtmakelaar aan de slag te gaan en heb ik opgezegd.

Olaf de Ronde nam het van mij over. en daarna….

In de jaren daarna kreeg ik allerlei lichamelijke ongemakken en dat leidde uiteindelijk tot afkeuring. We (met Olda) wonen nu lekker ruim in Zuidveen bij Steenwijk. Daar is genoeg te klussen en wandelen met de hond. En ik geniet van onze dochters Wyanne en Anna, die hun eigen weg kozen. Als ik terugkijk dan was de zeilschool een toppertje, maar boots bij De Amstel heeft mij ook veel gebracht. Nee, nooit spijt gehad.

Ruurd, dank voor je openhartige terugblik en blijf gezond aan de slag.

Tot diep in de nacht De Scheeve tappen Wim Holtmaat & Nel Adams, pachters in de jaren 60 Door: Peter de Graaf, lid sinds 1967

R&Z Vereniging staat voor de bindende factor met de pachter in de kern van de soos. De Amstel heeft vanaf haar oprichting altijd een zowel warme als verkoelende band gehad met de horeca. Al in 1874 verzorgde jonge juffrouw Bense het buffet. Hoe dat arbeid-technisch in elkaar zat is niet duidelijk.

Leefde ze van de fooien, de verkoopopbrengst of kreeg ze een basisloon van één van de Heeren-werkendeleden? Hoe dan ook. Droog heeft onze club nooit gestaan.

Pachter achter de bar Al vrij snel (1885/90) in het toen nieuwe clubgebouw aan de Amsteldijk komt verpachten in beeld. Zowel de jachthaven, zelfs een brandstofpomp als de horeca. En over die laatste verschijnt in de jubileumkranten een reeks interviews met de nu nog levende oud-pachters.

We gaan terug naar 1964. Wim Holtmaat & Nel Adams. Heer Kruize, dan pachter, heeft een nieuwe ambitie en zegt tijdig de pacht op. Nel Adams, dochter van de bootsman Arie Adams is verloofd met Wim Holtmaat.

Wim heeft na zijn opleiding tot hofmeester een aantal jaren gevaren maar heeft wel oren naar werken aan de wal. En al snel volgt een sollicitatie bij het bestuur o.a. met de heren Noorweegen en Blom van Assendelft.

De omgangsvormen waren strak zakelijk en formeel met een duidelijke afstand en onderscheid in de rollen en verantwoordelijkheden. Maar het lukte en bij het 90-jarig hadden ze de eerste stevige klus.

Nel vertelt…

Ik deed administratief werk bij Dikker&Thijs. Omdat ik zelf (stijl)roeide, stuurde, en thuis op 123 bij mijn ouders woonde was ik heel dichtbij De Amstel. Ik kende de club en de leden en de soos.

Inwerken was voor Wim en mij eigenlijk niet aan de orde. We konden er zo instappen en de zaak naadloos voortzetten.

v.l.n.r. Tony Egas (Amstellid en personeel), Wim (kok), Henk Schaap (Amstellid en personeel) en Nel, vermoedelijk tijdens een partij. Fotomateriaal van pachter Holtmaat.

Lees verder op pagina 3

Jubileumkrant R&ZV De Amstel N° 1

Vervolg van pagina 2 De grote verandering was dat ik me bewust moest zijn van mijn dienstbare rol. Van voor naar achter de bar was een groot verschil.

Opeens sommige clubgenoten met U aan spreken en hun grillen voor lief nemen was wel even wennen. Wim zat daar makkelijker in en stapte simpel over die drempels heen. En vergeet niet: bij de pacht hoorde ook de woning op 121. Voordeel was dat alles direct bij de hand was. Nadeel dat er zelden een sluitingstijd gerespecteerd werd. Dan bleef Wim tot diep in de nacht de Scheeve tappen en mocht ik zaterdagochtend om 10.00 uur voor de roeiers koffie zetten.

PAGINA 3

ZONDAG 7 JANUARI 2024

Bizarre ontmoeting Exclusief interview met oprichter Soeters

Nooit spijt gehad?

Zeker niet. Kijk, je hebt er wel heel veel vrienden bij die niet moeilijk doen. Hoe vaak gingen we niet met een groepje roeiers ergens eten, of heel laat een broodje Van Dobben scoren. En de verhuur liep misschien wat anders dan nu, maar we hadden vaste klanten met dikke partijen. En qua personeel konden we altijd terug vallen op “Dikke Willem” Schilder met zijn vrouw Elly voor de bediening.

Vergeet trouwens niet twee vaste avonden verhuur aan een bridgeclub en de Justus van Mourik vereniging. Ook daar grote verschillen met zure dames die op een halve warme chocomel de avond door “sleepten” versus nakaartende heren aan de bar die cognac tegen de dorst namen. En we deden veel trouw- en jubileum-recepties.

En als het erg druk was b.v. bij wedstrijden konden we terugvallen op enkele Amstelleden die een centje bij verdienden door achter de bar te staan. Je vraagt of ik spijt heb gehad? Nee. Wel was het hard werken en vooral het schoonhouden van bijna het hele gebouw was pittig.

Wie stond er achter het fornuis?

We konden beiden aardig uit de voeten in de keuken en maaltijden verzorgen. Amstelleden konden bij voorinschrijving op clubavond (woensdag) aanschuiven bij de pot van de dag. En op Amstelfeesten waren er huisgemaakte croquetten (ik heb nog les gehad van dhr. Van Dobben himself) of andere hapjes.

En buffetten en diners sloten naadloos aan op Wim zijn opleiding. Voor de leden was er wel wat snoep (gevulde koek etc.) en een balletje gehakt. Maar geen hele menukaart voor de hele week.

Verhuizen van 123 naar 121 is wel een hele move Als je het zo formuleert wel. Maar ik heb me nooit onvrij gevoeld.

Natuurlijk is 123 vlakbij. Maar daar had ik ook steun aan als het me even te veel werd. Vooral mijn vader Arie kon goed relativeren.

En dat weegt ruim op tegen dat zgn. privacy-item. En in 1968 en ‘71 kregen we Wouter en Selma. Voor Woutertje was de werkplaats bij opa een paradijs. Maar ja. Ze worden groter en dan valt er niet veel te bieden. Daar kwam bij dat we wel ambities hadden om als ondernemer te groeien, maar het bestuur stelde een hard plafond.

Toen het bericht kwam dat de vader van Wim ernstig ziek was en de viszaak in Goor wilde overdoen was dat het moment om te vertrekken.

Goor? Ik wist nauwelijks waar het lag. Maar het is mij enorm meegevallen en voel me er al sinds 1973 thuis. Mijn ouders volgden in 1986 maar zij hadden meer moeite met wennen aan die Tukkers.

Gelukkig waren er genoeg klussen waar Arie ons mee kon helpen, zeker toen we er ook een catering bedrijf bij namen.

Een hoogtepunt?

Ja en nee. Het 90-jarig en 1968 Wienese O.S. GOUD waren klappers. Zeker als je weet dat we zeer kort daarop trouwden.

Maar je bent jong en je kunt veel verzetten. En verder heb ik er echt plezierige herinneringen aan. Door de veelheid aan contacten en mensen was het nooit een sleur maar iedere dag weer net even anders. Zelfs de reguliere muppets (Ome Willem van Steenderen en Koen Visscher) op de hoek van de bar doorbraken wel eens de dreigende sleur.

Denk je nog wel eens aan De Amstel?

Tuurlijk. Zeker nu je me naar foto’s laat zoeken komt er veel boven. En soms doe ik wel eens een dagje Amsterdam. Maar veel komen? Nee. Dan moet ik echt gaan afspreken en liefst met een aanleiding. Kijk, met 150 jubileum gaat me dat vast een keer lukken.

Daar kijk ik wel naar uit.En jaarlijks komt er een vast groepje mij opzoeken. Een voortzetting van een traditie rond de verjaardagen van mijn ouders. En dan voel ik me met hun verhalen haast weer aan de bar.

De vereniging werd opgericht op 11 september 1874 te Amsterdam. Het eerste clubhuis was gelegen aan de rivier de Amstel. In 1944 werd het oude clubgebouw op last van de Duitse bezetter afgebroken. De boten konden worden ondergebracht bij de werf De Valk van J. Hinloopen aan de Oudekerkerdijk bij de Omval.

Door: Peter de Graaf, lid sinds 1967 Loop ik over de Amsteldijk; vraagt een wildvreemde aan me: “Waar is de roeivereniging De Amstel gebleven? Weet u dat?

Dat gebouw stond hier tegenover de Jan Steenstraat op palen in het water. Een verdomd mooi ontwerp in de vorm van een chalet. Heel chique.”Ik wijs hem de weg naar de Hobbemakade.

Had ie nooit van gehoord.

Het gesprek gaat verder en hij stelt zich voor: Soeters, oud roeier.

En ik antwoord met: ”Peter, ook oud roeier. Hij wil meer weten en stelt voor om bij herberg “De Berebijt” verder te praten. Helaas, ook die is niet meer dus steken we over naar “De Ysbreeker”.

Wetend dat Amstels oprichter en eerste voorzitter P.A. Soeters heette start ik met de vraag of hij een achterkleinzoon is. “Helemaal niet, ik bèn P.A. Soeters. Kijk, ik ben er een eeuwtje tussenuit geweest. Maar als Amstellid blijf je betrokken. Opzeggen doe je niet, dat is onfatsoenlijk. Vandaar hier en nu. Heel bijzonder.

“Hé Soeters, ik zie geen kolk” Ik praat hem in een paar woorden een dik eeuwtje bij en permiteer me de wedervraag: Hoe ging dat nou in 1874? Nou Peter, da’s een heel verhaal.

En even tussendoor: wij gebruikten geen voornamen. Het was b.v.

“Hé Soeters, ik zie geen kolk, doe d’r wat aan.”

“Luister Peter. Even wat geschiedenis. Na het vertrek van Napoleon was het armoe en crisis. Hard werken en genoegen nemen met weinig op de happy few na. Tegelijk begon de mechanisatie ruimte te winnen.

Werk genoeg. Roeiers waren in die tijd de mannen die in de haven de trossen van binnenlopende schepen naar de wal brachten. Dat waren heel wendbare stevige overnaadse sloepen. Hard werken. In Engeland begon er een competitie tussen die ploegen en de eerste roeiwedstrijd was daar.

Meer ruimte voor sport Na ca. 1850/60 kwam er meer welvaart en ruimte voor sport. En als je je de luxe kon permitteren, dan ging je op turnen, zwemmen, boksen of atletiek. En ook roeien kwam in beeld puur voor de sport.

Roeiploegjes, die in een clubje van 5 tot 10 man een boot hadden en soms aan wedstrijden meededen.

Bij de oude Hooge Sluis (Sarphati straat) bij het huidige Amstelhotel, waren onder de 22 bogen van de in 1884 gesloopte brug drie doorvaarten en dus 19 bergruimten. Daar lagen de schuiten van beroepsvervoerders maar ook drie van “ons”. Vier clubjes: De Zwaluw, Saturnus, Insulinde en de op het IJ roeiende Y-stroom fuseerden op vrijdag 11 september 1874 tot de Roeivereeniging De Amstel omdat het een vereiste was van de “Koninklijke” (voorloper van de KNRB uit 1917) om deel te kunnen nemen aan wedstrijden. Trouwens, met zo’n 4 tot 5 wedstrijden had je het seizoen wel gehad. En ik werd benoemd tot president. Ben er nog trots op.”

En Peter, hoe gaat het nu, bijna 150 jaar later? Tja, dat is niet 1-2-3 verteld. Laten we naar de Hobbemakade gaan dat kunt u het zelf zien.

En dat deden we.

Wat een bizarre ontmoeting. Dat ik nu net Soeters moet treffen. Hij moet tegen de 185 lopen. De Amstel heeft blijkbaar een eigen Methusalem.

Jubileumkrant R&ZV De Amstel N° 1

PAGINA 4

ZONDAG 7 JANUARI 2024

Jachthaven bij de Hoge Sluis gezien naar het zuiden, een aantal jaren voor de Z aan de naam “Roeivereeniging de Amstel” werd toegevoegd (1875 Johan Conraad Greive jr.).

De Z van zeilen Door: Simon Koch, lid sinds 1976 De naam “Roeivereeniging de Amstel”, opgericht in 1874, veranderde in 1881 in “Roei- en Zeilvereeniging de Amstel”.

Op de rivier de Amstel worden is die tijd roei- en zeilwedstrijden georganiseerd. ’s Morgens zijn er wedstrijden voor 2, 4 en 6-riemsgieken en ’s middags wordt er gezeild met jachten, boeiers, tjotters enz.

Twee legendarische bestuursleden van de Amstel, Willem Hultzer en Carl Jurrjens, zijn behalve liefhebbers van de roeisport ook fervente zeilers. In 1860 is het in Amsterdam met 260.000 inwoners nog een dooie boel, maar na 1870 veranderde dat, de wereldhandel trekt aan. Het Noordzeekanaal wordt in 1876 geopend, de Universiteit van Amsterdam wordt in 1877 opgericht, in 1885

ging het Rijksmuseum open en in 1888 het Concertgebouw.

In 1900 telde Amsterdam al 520.000 inwoners! Willem en Carl behoorden tot de nieuwe elite, Willem had een kantoor en handelde in effecten en assurantiën en Carl importeerde Europese zuidvruchten en ansjovis. Door toename van de welvaart steeg ook het aantal particuliere zeiljachten.

Carl liet verschillende boten bouwen waaronder de beroemde boeier “de Sperwer”, te bezichtigen in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, en Willem verschillende boeiers onder de naam Fortuna waarvan er een onder de naam “Ludana” te bezichtigen is bij Stichting Museumhaven Zierikzee. Er ontstaat een gebrek aan ligplaatsen bij de roeiverenigingen en op 3 april 1885 richten 21 zeilers, w.o. Carl Jurrjens, Zeilvereniging “het Y” op met een

Amstel 150 sudoku Jubileumcadeau Alle letters moeten worden benut per vak van 3x3, per kolom, per rij van 9 en op beide diagonalen van 9. In één van de diagonalen is dan de oplossing te lezen.

De gebruikte letters zijn A C E G H J S R T

R J

C H

C

G H A S

E

A C

C

G

S H E

E

H

Club van 150 Omdat het jubileumcadeau niet goedkoop is vragen we de leden om deel te nemen aan de ‘Club van 150’. Via een periodieke schenking over een periode van 5 jaar lang doneer je minimaal 150 euro per jaar aan de vereniging. Dit geld gaat in de spaarpot van het jubileumcadeau en is aftrekbaar via je belastingaangifte.

S G T

Het spaardoel voor het jubileumcadeau is een nieuwe inrichting van de sociëteit en het terras. De realisatie moet in de zomer van 2024 plaatsvinden, zodat we op de verjaardag en tijdens het jubileumweekend in het nieuw gestoken zijn. De schetsen zijn gemaakt en het ziet er naar uit dat we stijlvol onze verjaardag kunnen vieren!

Leden van de Club van 150 krijgen het jubileumboek cadeau en krijgen voorrang op het reserveren van een plekje op het Galadiner.

Deelnemen? Op onze website, staat alle benodigde informatie.

Eventuele vragen kun je kwijt bij onze penningmeester.

haven aan de Westerdoksdijk. Na één jaar telt “Het Y” 300 leden!

Carl en Willem zij naast ere-lid van de Amstel ook ere-lid van de KNZ&RV te Muiden en Carl ook nog van ZZV te Zaandam.

De Willem Hultzer beker wordt door de KNZ&RV wordt nog steeds uitgereikt aan een Nederlandse zeiler die de beste wedstrijdresultaten heeft behaald in internationale wateren in zeilboten of op zeil/ surfplanken. De originele beker werd in 1975 uit een auto gestolen en later door het Nederlands Zilvermuseum in Schoonhoven van “een particuliere verzamelaar” gekocht of was hier sprake van heling?

De ooit door Carl Jurrjens gewonnen Cup of the Holland Society of New York is te bezichtigen in het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.

Jubileum kalender 9 en 10 maart 16 en 17 maart Mei 16 juni

Head of the River Heineken roeivierkamp Biljartdemonstratie de Scheeve Amstelreceptie op ARB Bosbaanwedstrijden

11 september – R&ZV De Amstel 150 jaar!

Roeitocht langs Amstelhistorie en receptie Presentatie jubileumboek 13 t/m 15 september – Jubileumweekend Vrijdag 13 september Galadiner Zaterdag 14 september Onderlinge, reünie oud leden en Amstelfeest Zondag 15 september Brunchconcert, roeitocht door de grachten

www.amstelroei.nl/jubileum-150-jaar

Colofon Deze jubileumkrant is samengesteld onder redactie van Wessel Agterhof en met medewerking van Cees Vente, Peter de Graaf, Simon Koch, Jaap van der Meulen, Paul Nouwen, Lex Warnies en Olga Duijn.

De volgende editie wordt uitgegeven in juni en staat in het teken van 150 jaar wedstrijdroeien. Heb je daar mooie verhalen over? Geef die door aan de jubileumcommissie: jubileum150@amstelroei.nl