Klub Mobiliti / April 2021

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

1

2

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ВОВЕД

СРЕЌНИ ПРАЗНИЦИ!

АМСМ КЛУБ МОБИЛИТИ Членско списание ИЗДАВАЧ: АВТО-МОТО СОЈУЗ НА МАКЕДОНИЈА ул. „Митрополит Т. Гологанов“ бр. 51 1000 Скопје Република Македонија Тел: 02/ 3181-181 Факс: 02/ 3181-119 amsm@amsm.com.mk www.amsm.mk ГЛАВЕН И ОДГОВОРЕН УРЕДНИК: Маргита Поповска ГРАФИЧКИ ДИЗАЈН: РЕДАКЦИЈА: ул. „Митрополит Т. Гологанов“ бр. 51 1000 Скопје Република Македонија Тел: 02/ 3181-351 Факс: 02/ 3181-349 redakcija@amsm.com.mk www.amsmklubmobiliti.mk

ИЗДАВАЧКИ СОВЕТ: проф. д-р Спасе Јовковски (претседател) проф. д-р Иво Дукоски (член) Калинка Танеска (член) Јован Теговски (член) Миле Атанасов (член) Димитар Пендов Митко Смилков

НАДВОРЕШНИ СОРАБОТНИЦИ: Жарко Атанасоски Љубомир Анастасовски Данчо Здравковски Андријан Трипунов Александар Табаковски Игор Ландсберг

ТИРАЖ: 10.000 примероци ПЕЧАТИ: Печатница „Серафимовски“ - Скопје

Пролетта е најубавото годишно време, кога треба да се искористат можностите што повеќе да се престојува надвор, на чист воздух. Всушност, за едни пролетта е вистинско задоволство, а за други е вистинско измачување затоа што дишењето им се отежнува, кашлаат, киваат, очите им солзат... а сè тоа го предизвикано од цветниот прав. Тоа е навистина голем проблем за возачите, особено за оние што не сакаат да се откажат од возењето. Поради тоа, навреме консултирајте се со вашиот лекар, објаснете му ја состојбата, придржувајте се кон сите совети и така ќе можете безбедно да се вклучите во сообраќајот. Велигден често поттикнува желба празничните денови, што особено ќе биде истакнато во време на пандемијава, да ги минете надвор од домот, на некое излетничко место, во викенд-куќа, во природа. Сигурно веќе се прават планови за патување, па нашите улици и патишта ќе бидат преполни со автомобили, велосипеди, пешаци, мотоцикли... За жал, ова е момент кога булеварите и пешачките премини се претвораат во полигони за тестирање на внимателноста. Поради тоа, сите учесници во сообраќајот мора да се однесуваат одговорно, да ги почитуваат прописите и задолжително да се придржуваат кон ограничувањата на брзината. Исто така, не седнувајте да управувате со какво било превозно средство макар и по една голтка алкохол. Бидете внимателни пешаци, но уште повнимателни возачи. Сечиј животот е подеднакво вреден. И во овој број на „Клуб Мобилити“ рубриките се преполни со содржини што се интересни за секого, најмногу за љубителите на автомото спортот, особено на натпреварите WRC. Со потпишувањето на тригодишниот договор на производителите во Светскиот шампионат во рели за влез во програмата за Хибриден рели автомобил и дефинитивно почнува крајот на ерата на Светскиот рели автомобил – WRC. Следниот број на списанието очекувајте го во мај, во печатена верзија, на вашата домашна адреса и на веб-страницата www. amsmklubmobiliti.mk

БАНКА: Комерцијална Банка А.Д. Скопје

Маргита ПОПОВСКА главен и одговорен уредник

ЖИРО-СМЕТКА: 300000000915716 ЕДИНСТВЕН ДАНОЧЕН БРОЈ: 4030991238264 ISSN 1857-6133

© Сите права се заштитени. Овој труд не смее да биде преведен или копиран во целина или негов дел без дозвола на издавачот. Забрането е било какво складирање и архивирање, електронско прилагодување, компјутерско програмирање или користење со некоја слична или различна технологија позната до денес или која ќе се развие во иднина.

Почитувани членови на АМСМ, Ве повикуваме на нашата е-маил адреса redakcija@amsm.com.mk да ни ги испратите своите е-маил адреси за да можеме да ви го доставиме интернет-изданието на списанието „АМСМ Клуб Мобилити“.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

3

4

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

НОВОСТИ 7

„СУВ“ КУПЕ ВО КОНЦЕПТ ИЗДАНИЕ

9

НОВА СЕЗОНА И НОВА МОДНА КОЛЕКЦИЈА ЗА „КОМПАС“

11

14

ЗАПОЧНА ПРОДАЖБАТА НА ЕЛЕКТРИЧНИОТ ID.3 АВТО-МОТО

14

ГОДИНИТЕ НЕ МУ МОЖАТ НИШТО

18

НАЈЧИСТА КОНЦЕНТРАЦИЈА НА СПОРТСКИ ГЕНИ ТЕСТОВИ И СОВЕТИ

24

КОГА ЌЕ ДОЈДЕ ЛЕТОТО: ЧЕТВОРКАТА ПОБЕДУВА

30

СТИЛ 30

ОМИЛЕНОТО МЕСТО ЗА ПАЗАРЕЊЕ НА БРИТАНСКАТА АРИСТОКРАТИЈА ПАТУВАЊЕ

34

ДОЖИВУВАЊЕ ОД МИНАТОТО СО ВАЛЦЕР, ХРАНА И УМЕТНОСТ НI-TECH

38

„КИТ“ КОЈ УМЕЕ ДА ЛЕТА ИСТОРИЈА

40

ЏИП И НЕГОВИТЕ 80 ГОДИНИ СПОРТ

48

СЕЗОНАТА ПРОДОЛЖУВА СО ТРКАТА ЗА ГОЛЕМАТА НАГРАДА

52

48

ДВЕ ПОБЕДИ НА ЈАМАХА, НО ДУКАТИ Е ЛИДЕР

57

ПОЧЕТОК НА КРАЈОТ НА СВЕТСКИОТ РЕЛИ АВТОМОБИЛ

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

5

ДРЖАВА

БЕНЗИ БМБ-98 МБ-9

ДИЗЕЛ

Албанија

145,00 ALL (1,17 EUR)

Австрија

1,22 EUR

1,38 EUR

1,17 EUR

Белгија

1,51 EUR

1,57 EUR

1,51 EUR

БИХ

2,07 BAM (1,06 EUR)

2,14 BAM (1,09 EUR)

2,05 BAM (1,05 EUR)

Бугарија

2,03 BGN (1,04 EUR)

2,47 BGN (1,26 EUR)

2,02 BGN (1,03 EUR)

Чешка

30,42 CZK (1,16 EUR)

31,50 CZK (1,20 EUR)

28,41 CZK (1,08 EUR)

1,27 EUR

1,30 EUR

1,13 EUR

Данска

11,39 DKK (1,53 EUR)

12,38 DKK (1,66 EUR)

9,69 DKK (1,30 EUR)

Естонија

1,35 EUR

1,40 EUR

1,22 EUR

Финска

1,63 EUR

1,72 EUR

1,52 EUR

Франција

1,54 EUR

1,60 EUR

1,41 EUR

Грција

1,59 EUR

1,72 EUR

1,33 EUR

10,32 HRK (1,36 EUR)

10,92 HRK (1,44 EUR)

9,82 HRK (1,30 EUR)

Црна Гора

Хрватска

140,00 ALL (1,13 EUR)

Ирска

1,37 EUR

Италија

1,61 EUR

1,65 EUR

1,48 EUR

Летонија

1,29 EUR

1,32 EUR

1,15 EUR

Литванија

1,21 EUR

1,32 EUR

1,10 EUR

Луксембург

1,28 EUR

1,34 EUR

1,17 EUR

Унгарија

435,50 HUF (1,19 EUR)

454,80 HUF (1,24 EUR)

440,60 HUF (1,20 EUR)

Северна Македонија

67,50 MKD (1,09 EUR)

69,00 MKD (1,11 EUR)

58,50 MKD (0,94 EUR)

Германија

1,55 EUR

1,58 EUR

1,35 EUR

Холандија

1,86 EUR

1,94 EUR

1,51 EUR

Норвешка

16,20 NOK (1,59 EUR)

17,19 NOK (1,68 EUR)

15,26 NOK (1,49 EUR)

Полска

5,09 PLN (1,10 EUR)

5,35 PLN (1,16 EUR)

5,09 PLN (1,10 EUR)

1,66 EUR

1,67 EUR

1,47 EUR

Романија

5,25 RON (1,07 EUR)

5,45 RON (1,11 EUR)

5,23 RON (1,07 EUR)

Русија

48,60 RUB (0,54 EUR)

54,11 RUB (0,60 EUR)

48,93 RUB (0,54 EUR)

Словачка

1,33 EUR

1,47 EUR

1,17 EUR

Словенија

1,19 EUR

1,31 EUR

1,22 EUR

Шпанија

1,31 EUR

1,46 EUR

1,19 EUR

Србија

148,90 RSD (1,27 EUR)

159,40 RSD (1,36 EUR)

155,40 RSD (1,32 EUR)

Шведска

15,74 SEK (1,55 EUR)

16,34 SEK (1,60 EUR)

16,02 SEK (1,57 EUR)

Швајцарија

1,62 CHF (1,46 EUR)

1,63 CHF (1,47 EUR)

1,70 CHF (1,54 EUR)

Турција

7,07 TRY (0,76 EUR)

7,67 TRY (0,82 EUR)

6,45 TRY (0,69 EUR)

В. Британиja

1,23 GBP (1,43 EUR)

1,42 GBP (1,65 EUR)

1,26 GBP (1,47 EUR)

Португалија

6

БМБ-95

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

1,29 EUR

ЕНИ НА ГОРИВА ВО ЕВРОП

OTA

НОВОСТИ

LEXSUS LF- Z- ELECTRIFIED

„СУВ“ КУПЕ ВО КОНЦЕПТ ИЗДАНИЕ

Л

ексус си го задржува својот нов препознатлив дизајн кој е комбинација од заоблени линии со оштри завршетоци. Овој дизајн започна да се пробива во гамата со влијанието од концептите кои се појавија пред околу една деценија, но цврстиот чекор беше направен со моделот „ц-хр“. Како што вели производителот, новопретставениот концепт „лф-з електрифајд“ треба да послужи како основа за развој на дури 10 сериски возила со електричен погон кои треба да се појават до крајот на 2025 година. Смел чекор на луксузната марка, но да не заборавиме зад себе го има гигантот од светски размери наречен Тојота. Сигурно истиот сув ќе биде користен и за развојот на возилата од марката Тојота. Да бидеме реални, концептот „лф-з електрифајд“ во себе има повеќе од само дизајн и затоа по којзнае кој пат ќе напишеме дека производителите грешат што токму тие концепти не ги внесуваат во сериското производство. Доста е со тие досадни облици и веќе видени линии. На пример, што би му фалело на концептов веднаш да се најде во сериско производство? Дотеран е како кукла за во излог, но и тоа не е сè. Батериите се сместени надолжно во подот од возилото, додека електромоторите,

еден на предната и еден на задната оска, само го надополнуваат конструкторскиот рационализам за што подобра распределба на масата од возилото на двете оски. Изразено во бројки тоа би било, 455 КС со 700 Нм максимален вртежен момент, со забрзувања безмалку како во Формула 1, само 3,0 секунди од 0 до 100 км/ч и електронски ограничени максимални 200 км/, со погон на сите тркала и сосема солидни 600

км до следното полнење на батеријата.

Kога веќе го спомнавме погонот на сите тркала на него е прилепен софистицираниот лексусов уред наречен „директ 4 контрол“, кој го подесува преносот на силината до секое тркало според моменталните потреби на возилото. Останатите електроники се веќе познати и не треба да ги спомнуваме, а истото важи за сензорите и камерите. •

HYUNDAI ALCAZAR

ШЕСТОСЕД ИЛИ СЕДМОСЕД ПО ВАША ЖЕЛБА

К

ако што тргнале работите јужнокорејскиот производител на автомобили Хјундаи е тргнат во голема офанзива. Една од ретките компании во светот чија офанзива со засилено темпо трае речиси повеќе од една деценија и сè уште не е завршена. Пред неколку денови беше претставен седмоседот „алказар“. Велат дека е „сув“ во кој строго се вградени семејните вредности и потреби слично како кај моделот „крета“ (или крит). Конструкцијата на седмоседот е направена да ги задоволи современите потреби и да добие на цврстина. Затоа во неа високолегираниот челик учествува со дури 75 отсто. Лесното и едноставното управување, стабилноста, безбедноста и сето тоа под максимално оптеретување, вклучувајќи ги и седумте патници, секој со своите патни торби. Сето тоа мора да го издржи таа конструкција, и воедно да ја

впие и подеднакво да ја распространи енергијата од најразновидните удари кои доаѓаат од нерамнините на подлогата и од останатите оптеретувања. Бидејќи новиот „сув“ е семејно ориентиран, тоа веднаш води кон практична и удобна внатрешност со максимално искористување на внатрешниот простор каде ергономијата и

рационалноста се доведени до самио врв. И мора така да биде, затоа што седуммина не ќе се чувствуваат пријатно за време на патувањето. Бензински со зафатнина од 2,0 литри и 1,5 литарски турбодизел, тоа се погонските единици кои најверојатно ќе бидат вградувани, но сигурно сè ќе зависи од тоа на кој пазар ќе се нуди возилото. •

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

7

НОВОСТИ

SEAT IBIZA&SEAT ARONA

СЕАТ ГО ОБНОВУВА СЕГМЕНТОТ „Б“

С

еатовите модели „ибица“ и „арона“ наскоро ќе ги видиме обновeни, поточно на 15 април. Овој сегмент е многу важен за марката бидејќи, ако не „ароната“ тогаш сигурно „ибицата“ е најпродаваниот модел во семејството Сеат. Кога пред околу една деценија се појави концептот „ибе“, оттогаш како да мрднаа работите со дизајнот. Пред концептот имаше една дизајн приказна, а по претставување на концептот ибе во Женева 2010 година, приказната доби сосема друг тек. Тука нештата се прекршија на подобро и денес имаме еден сосема солиден дизајн кај сите модели. Иако тој концепт изврши големо влијание во дизајнот на Сеат, а тоа се приметува во неговите денешни модели, сепак голема штета е што остана само концепт. Таков агресивен дизајн преточен во комбилимузина требаше да влезе во сериско производство и да ù покаже „заби“ на конкуренцијата. Обно-

вувањето на „ибицата“ и „ароната“ нема да бидат далеку од дизајнот на концептот „ибе“, но секој со сопствен белег за да имаат „свое јас“. Погонските единици ќе претрпат една измена(!?), односно можно е да отсуствува 1,6 литар-

скиот дизел, а во игра остануваат бензинските со турбо компресор 1,0 и 1,5 литарскиот. Повеќе нè интересира што ќе сторат дизајнерите со надворешниот облик, но и внатрешниот, отколку измените во погонските склопови. •

„страдале“ во себе има атмосферски мотор способен да произведе 610 КС, додека во моторот од другиот модел има вградено супер полнач (нешто слично на турбото) задолжен да произведе повеќе коњски сили, односно дури 850. Во првичното обраќање до јавноста, компанијата открива неколку брзински способности на втората изведба („гт икс икс“), – забрзување од 0 до 100 км/ч за 2,9 секунди и од 0 до 200 км/ч

за 9,3 секунди. Оваа изведба постигнува крајна брзина од 345 км/ч. Непишано правило е сопствениците на ваквите автомобили да посакаат нешто невообичаено и несекојдневно. Затоа компанијата му овозможува на секој купувач, се разбира ако има желба, да седи заедно со некој од одговорните и директно да учествува во создавањето на автомобилот. Не може да влијае на конструкторските работи, но затоа може да влијае колку што му душа сака при „китењето“ на автомобилот. На овој начин секој автомобил е приказна за себе и претставува своевиден уникат. И сега си го поставуваме прашањето, како тоа во услови на повеќе кризни периоди во изминативе три децении во кои секојдневните автомобили бележеа пад во продажбата, луксузните марки да бележат огромни профити, најголеми од основањето на компаниите. Во спомнатиот период се појавија повеќе марки кои произведуваат исклучиво спортски купе автомбили, а една од најновите е ФВ – Франгивенто. •

FRANGIVENTO SORPASSO STRADALE

НОВА ЛУКСУЗНА МАРКА

П

окрај неколкуте италијански марки на луксузни спортски автомобили, се појавува уште една чие седиште се наоѓа во Торино. Производителот настапува мошне сигурно и најавува почеток на продажбата среде лето. Првичниот извештај вели дека новата марка ќе произведува само од тие егзотичните, како на пример марката Пагани која конструира исклучиво егзотика на четири тркала. Името на производителот е Франгивенто, а производот на четири тркала е наречен „сорпасо“, односно „фв франгивенто сорпасо“. И уште на почетокот компанијата ќе лансира две изведби од спомнатиот модел, едната е наречена „страдале“, а другата „гт икс икс“. Обете имаат погон на сите тркала и користат ист V10 мотор, но разликата е во силината. Првата,

8

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

НОВОСТИ

JEEP COMPASS

НОВА СЕЗОНА И НОВА МОДНА КОЛЕКЦИЈА ЗА „КОМПАС“

О

бновената изведба од популарниот „џип компас“ за првпат се појави минатата година на кинескиот пазар, поточно на Салонот за автомобили во Гвангжу, а на почетокот од пролетва и на европскиот. Што носи редизајнот? Веднаш уочливи измени на предниот дел, пошироки отвори за воздух, така малку „покоцкасти“, да кажеме пооштри линии. Сите изведби од моделот ќе имаат погон на предната оска, а само две од нив на сите тркала. Тоа се изведбите чии мотори имаат 190 и 241 КС (плаг ин хибрид). Пакетите на опрема ги има пет на број: „спорт“, „лонгитуд“, „лимитед“, „с“ и „теилхок“. Првиот, спорт, е солидно опремен, но затоа „с“, а нарочно „теилхок“, тоа се најопремените изведби и секако зачинети со луксуз. Димензиите се тие истите како и во претходникот, но умешноста на дизајнерите резултирала со дополнителни 4,4 литри товарен простор. Електронските помагала ја диктираат безбед-

носта на сите возила, а Џип не е исклучок од тој „магичен“ свет на електрониките – препознавање на пешаци и велосипедисти при намалена

видливост и автоматско активирање на сопирачките, приспособлива контрола на брзината, распознавање на знаците, алармира и не дозво-

лува скршнување од коловозната лента во која се наоѓа возилото итн. Кај спомнатите изведби со најснажни погонски единици, тие кои имаат погон на сите тркала, за преносот на силината се грижи шестстепен автоматски менувач кој според потребите може да ја пренесе силината само на предната, или, пак, на двете оски (на сите тркала), додека кај останатите изведби се вградува автоматски со двојна спојка или обичен со шест степени. За цените и останатите детали ќе пишуваме подоцна, кога ќе бидат објавени или најдобро е да се јавите кај увозникот. Сепак едно е јасно, моделот „компас“ учествува со над 40 отсто од вкупната продажба на возилата Џип на континентов. Тоа јасно кажува колку овој модел е важен за производителот. Тоа е накусо за новата сезона и новата модна колекција за „компас“. •

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

9

НОВОСТИ

MINI ELECTRIC PACESETTER

МИНИ ЌЕ ОДИ НА ТРКИ СО ФОРМУЛИТЕ

T

oa „н“ кое стои покрај името на моделот го покажува спортскиот дух на автомобилот, мотор со малку повеќе коњски сили, но и најдобрата опрема во семејството која се добива без доплата. Не дека нема дополнителна опрема и за тие со „н“, туку сакаме да ја напомнеме богатата сериски вградената опрема. Зборуваме за „хјундаи кона“, автомобил кој сè уште не е официјално претставен, но од производителот стигнаа официјални фотографии за кои вели: „ова е новата „кона н“, но фотографииве ги водиме како тие што ја будат љубопитноста“. Овој пат фотографиите од новиот модел не се ни замаглени, а уште помалку затемнети на кои најчесто се препознава единствено силуетата. Објавените фотографии не кријат ништо. А што ако производителот подготвува некое ново дизајнерско решение кое ќе го обелодени за време на официјалното претставување. Ќе почекаме уште некој ден, а потоа на потег е Хјундаи и одговорните. Ако нештата се одвиваат како што е редот во

семејството „н“, тогаш во „хјундаи кона н“ ќе биде вградуван 2,0 литарскиот мотор со четири цилиндри во линија и турбо компресор кој поседува солидни 280 КС и максимален вртежен

момент од 392 Нм заедно со осумстепениот автоматски менувач со двојна спојка. Овој мотор го има во моделот „и 30 н“. •

матик и „53 4 матик +“. Тие мотори нудат силина од најмалку 194 КС до фантастични 435 во изведбата со наставка „амг“. И како што е редот за оваа лимузина со наставка „амг“ конструкторите вградиле автоматски секвенцијален менувач со девет брзини и за него велат дека е премногу

брз со менувањето на брзините и таа силина ја испорачува на двете оски. За тој благодет од погон на сите тркала се грижи „амг перформанс 4 матик +“ и „амг рајд контрол +“. И во зависност од тоа како возачот ја вози лимузината, така подвозјето автоматски се подесува, се укрутува или станува меко. Тука значајна улога играат и воздушните перници наместо класичните амортизери. Покрај нагласената елеганција со голема доза на спортска нота, производителот се задржал посебно на опремата и секако на луксузот. За да држи чекор со технологијата, Мерцедес претходно вгради два многу битни уреди повеќе медијскиот „мбу икс“ и вториот е „енерџајзинг комфорт“. Од тоа што има толку многу опрема на човек ќе му бидат потребни да зема часови за да научи да ги користи сите удобности што ги нуди новата лимузина „цлс“. •

MERCEDES-BENZ CLS

ЛИМУЗИНА СО КУПЕ СТИЛ

К

упе лимузината која при своето прво прикажување предизвика многу коментари од кои повеќето позитивни, деновиве доби обновување како во надворешниот така и на внатрешниот дизајн. Првичните впечатоци откриваат поголемо нагласување на спортската линија. Елеганцијата е задржана, но спортската нота дошла до израз, а зошто е тоа така треба да одговорат дизајнерите. Оваа посебна лимузина, а тоа во превод значи не е како останатите во семејството, за првпат се појави во 2004 година и оттогаш до денес се продадени над 450.000 примероци. Истокот е најзаинтересиран за купување, Кина на прво место, Јужна Кореа на второ, на трето место е САД и на дури четврто домаќините, тие каде се произведува лимузината. Палетата од погонски единици како по обичај е богата и во понуда се три во дизел и три во бензинска изведба. Дизелите започнуваат со „220 д“, „300 д“ и „400 д 4 матик“, а бензинските ги предводи изведбата „350“ потоа следи „450 4

10

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

НОВОСТИ

VOLKSWAGEN

ЗАПОЧНА ПРОДАЖБАТА НА ЕЛЕКТРИЧНИОТ ID.3

П

ионерскиот модел, ID.3 на Volkswagen пристигна во нашата земја. Ова возило претставува и симбол на новата ера за Volkswagen.

ID.3 ја проширува понудата на компанијата како прв модел на комплетно новата генерација на електрични возила со нула емисии на штетни гасови, извонредна ефикасност и целосна поврзаност. Во исто време, ID.3 го отсликува ребрендирањето на Volkswagen, кое јасно ја истакнува визијата за електрична иднина. Како и сите идни ID модели и ID.3 се заснова на новата модуларна матрица за електричен погон (MEB), која е дизајнирана за електричен погонски систем без компромис. Моделот ID.3 го користи новиот дизајнерски јазик, што го прави веднаш препознатлив какo еколошко возило. Наменето за електричната иднина, носи ново ниво за квалитет на дизајн во категоријата на компактни возила. Со ID.3, компанијата се движи кон иднината. Природниот стил и апсолутно интуитивно искуство за возачот демонстрираат нов, електричен начин на размислување. Внатрешноста е, исто така, револуционерна. Долгото меѓуоскино растојание во комбинација со многу куси превиси, резултира со просторна внатрешност на возилото. ID.3 поставува нови стандарди во компактната класа. Дигиталните, целосно ново дизајнирани елементи и контроли на дисплејот гарантираат дека секој возач интуитивно ќе го најде својот пат. Покрај дисплејот на кокпитот, ново развиениот, централно позициониран, 10-инчен дисплеј на допир им ги дава на возачите сите клучни информации. Сите контроли, вклучително и оние на мултифункционалниот управувач се

управуваат со употреба на функции на допир. Само електричните прозорци и светлата за предупредување за опасност сè уште работат со тактилни прекинувачи. Ова е дополнето со интелигентна контрола со природен говор. Од самиот почеток на продажбата, ID.3 е достапен со три опции за големина на батеријата. Основната

ID.3 да постигне досег до 420 км. Енергетската содржина на најголемата батерија е 77 kWh, а нејзиниот електричен досег е до 550 километри. Благодарение на неговата можност за брзо полнење, можно е да се наполни за досег од околу 290 километри во рок од 30 минути, користејќи моќност за полнење од 100 kW. Во зависност од

варијанта има корисна енергетска вредност од 45 kWh и овозможува досег до 330 километри (според WLTP). Потоа следува варијанта на батеријата со 58 kWh, што му овозможува на

капацитетот на батеријата и моќноста на електромоторот како и нивото на опременост, ID 3 може да се добие по цена од 36.997 до 51.894 евра. • 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

11

НОВОСТИ

FIAT 500

ПРВATA ЦЕЛОСНО ЕЛЕКТРИЧНА 500-КА ПРИСТИГНА ВО МАКЕДОНИЈА

П

окрај тековниот модел Fiat 500 кој на нашиот пазар настапува со бензински и хибриден мотор, од оваа пролет се приклучува и новиот 500 во целосно електрична форма. Единствениот електричен автомобил на Fiat пристигна во салонот на импортерот во Скопје. Станува збор за еден примерок во кабриолет изведба кој ќе се користи за потребите на компанијата, а официјалната комерцијализација на електричниот 500 на нашиот пазар се очекува да започне во текот на следната година. Накратко, новиот Fiat 500 е опремен со системот за брзо полнење од 85 kW што овозможува да се наполни батеријата за многу кратко време. Неговата автономија на движење изнесува максимални 320 км според циклусот на WLTP, што е постигнато благодарение на Lithium-Ion батериите кои имаат капацитет од 42kWh. Електричниот Fiat 500 е опремен и со новиот систем за информирање и забава од петтата генерација UConnect 5, што претставува поврзана платформа направена за иднината, на располагање со екран на допир од 10,25’’. Новиот 500 е опремен со „Напредни системи за помош на возачот“ кои го прават возењето полесно, побезбедно, поедноставно и уште позабавно. Воедно ова е и првиот

автомобил во неговиот сегмент што е опремен со автономно возење од второ ниво. Цената засега останува мистерија, што воедно значи дека ќе мора да го почекаме стартот на

продажбата кога и ќе биде обелоденето колку ќе треба да се издвои за новата интерпретација на италијанската икона. •

VOLKSWAGEN CADDY

МАКЕДОНСКА ПРЕМИЕРА ЗА CADDY

V

olkswagen комерцијални возила официјално го претстави новото Caddy на нашиот пазар. Петтата генерација на мошне успешниот модел, од кој се произведени над три милиони примероци, се лансира како MPV и градско товарно возило наменето за испорака. За првпат, сеопфатниот систем се заснова на модуларната попречна матрица (MQB), што се користи за повеќе модели од групацијата. Визуелно, преминувањето на новата платформата станува веднаш забележително од подолгото меѓуоскино растојание. Дизајнерите ја искористиле техничката можност претставена од платформата, за да создадат целосно редизајнирано возило - кое е похаризматично од кога било. Во однос на инженерството и функционалностите, надворешноста на Caddy со седум седишта има голем број нови карактеристики. Верзиите за патнички автомобил и Kombi се нудат стандардно со пет седишта. Опционално достапен по нарачка е и трет ред за седење. Нова карактеристика е што седиштата од третиот ред можат индивидуално да се отстранат, со што се нуди максимална флексибилност. Се разбира, новот Caddy 5, ги задржува веќе докажаните карактеристики: седиштата во вториот и третиот ред сè уште можат да бидат повлечени на напред и да се преклопат. И седиштата од вториот ред, лесно може да се извадат. Kombi и семејниот MPV обезбедуваат простор за багаж до 2.556 литри; во верзијата со пет седишта, просторот за багаж натоварен до висината на грбот на седиштата изнесува импресивни 1.213

12

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

литри. Просторот за товар кај Kombi и MPV е 1.913 mm до првиот ред на седишта; помеѓу лаковите на тркалата е со максимална ширина од 1.185 mm. Исто така, понудени се нови LED светла напред и позади, а за првпат, достапен е системот за заклучување, отклучување и палење на моторот „Keyless Access“. Во внатрешноста, петтата генерација на Caddy импресионира со нови високотехнолошки решенија и значително покорисен простор. Caddy Cargo обезбедува простор за товар од 3,1 m3, а во Caddy Cargo Maxi до е 3,7 м3. Стандардниот Caddy Cargo може да прими евро-палета, до-

дека Caddy Cargo Maxi може да собере и втора евро палета. Моторната палета се состои од 2,0 литарски турбо дизел со 75, 102 и 122 КС, како и 1,5-литарскиот турбо бензинец со 114 КС. Сите верзии пристигнуваат со шестстепен мануелен, или седумстепен автоматски менувач со двојна спојка кои стандардно силата ја насочуваат на предните тркала, како опција може да добие и погон на сите четири тркала. На нашиот пазар Caddy засега се нуди само со дизел мотор по цени кои се движат од 17.269 до 34.471 евра. •

НОВОСТИ

HYUNDAI TUCSON

НОВАТА ГЕНЕРАЦИЈА ДОСТАПНА И ЗА МАКЕДОНСКИТЕ КУПУВАЧИ

Н

овото Tipo е целосно подновен и пристигнува уште помодерен, подинамичен и елегантен. На новата предница се појавува редизајнирана маска на која се наоѓа и новото лого на Fiat, со букви испишано FIAT, значаен и силен став. Tipo, меѓу другото, е прв автомобил на Fiat што го применува ваквото лого, по новиот Fiat 500. Предните фарови се целосно редизајнирани, како и задните фарови со технологија „full-led“: од страните, на нискиот дел на автомобилот што целосно е редизајниран со вклучување на елементи во finishing ICE MATTE – засенчен хром – се надоврзуваат новите тркала од лесна легура од 16” или 17” co дијамантирана обработка и нови дизајни. Однатре, амбиентот е целосно нов. Седиштата се обложени со штоф со ексклузивни дизајни. Дигиталниот команден дел со екран на допир од 7” може да се конфигурира според потребите и ја заменува стандардната аналогна инструмент табла. Исклучително технолошки и софистициран изглед што овозможува целосна контрола над возилото

во текот на возењето. На екранот одлично се надоврзува најновиот систем за радио UConnect 5 co екран на допир од 10,25”. Воланот е покомпактен и обликуван за да има подобра ергономија а, исто така, овозможува и совршена видливост на збирниот команден дел со екран на допир од 7”. Посебно внимание ù е посветено на централната контролна табла каде што се преработени командите за клима-уредот, односно додадени се хромирани и црни инсерти. Новата гама е на располагање

и во две нови нијанси на сина и на портокалова боја. Новото Tipo може да биде опремено со дизел-мотор 1.6 Multijet, со моќност од 120 КС, 1.3 Multijet со 95 КС, или, пак, co новиот бензински мотор GSE 1.0 T3 со 100 КС и бензинскиот мотор 1.4 со моќност од 95 КС. Новата гама Tipo доаѓа со две нивоа на опременост: „Tipo“ и „City Life“, кои се на располагање со три варијанти на каросерија Hatchback, Sedan и Station Wagon, а новото Tipo Cross е достапно со едно ниво на опрема наречено „Cross“. •

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

13

AВТО-МОТО

Toyota Land Cruiser 150 2.8 D-4D Luxury Premium Black Edition

ГОДИНИТЕ НЕ МУ МОЖАТ НИШТО М

оделот Land Cruiser претставува своевиден бренд кој постои од 1951 година, а како старее така станува се подобар. Ако гледате вести речиси секаде каде што има конфликт на блискиот исток, интервенција на ОН преку некоја меѓународна мисија, или, пак, научна програма за експедиција на поларниот круг, главен протагонист по беспаќата низ светот е токму овој модел. Поголемо признание за неговите способности од довербата која му е доверена низ децениите од сите четири страни на светот прават од Land Cruiser вистински синоним за теренско возило. КЛАСИКАТА НЕ ИЗЛЕГУВА ОД МОДА Дизајнерски Land Cruiser се потпира на традицијата каде робусниот изглед е вистинскиот рецепт што е потребен за секој прав теренец. Користени се класични линии без премногу експериментирање, на места

14

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ВО НАЈНОВАТА ИНКАРНАЦИЈА МОДЕЛОТ LAND CRUISER, ИЛИ ИКОНАТА КОЈА ГО ТРАСИРАШЕ ПАТОТ НА ТЕРЕНСКИТЕ ВОЗИЛА ПРИСТИГНУВА СО ПОМОЌЕН АГРЕГАТ, ФИНО ДОТЕРАНИ ВОЗНИ КАРАКТЕРИСТИКИ (ON И OFF ROAD), КАКО И ЛУКСУЗНА И ПРОСТРАНА ВНАТРЕШНОСТ.

АВТО-МОТО

каде дизајнот дозволува вметнати се најновите корпоративни обележја. Сепак, вистинските вредности и карактерот не се менуваат преку ноќ. Тука трендовите не играат никаква улога, приказната е јасна и вели дека формата ја следи функцијата. Секако, Land Cruiser е достоен и горд и кога е паркиран пред театар, или елитен хотел каде својата горостасна става ја истакнува до максимум во морето преполно со разно-разни премиум модели кои само се обидуваат и посакуваат да кокетираат на темата теренец. ЛУКСУЗНА ВАРИЈАБИЛНОСТ Во внатрешноста на Land Cruiser простор има во изобилство, голема важност е посветена на варијабилноста на кабинскиот дел. Денес не е новост ако кажеме дека задната клупа може да се придвижува нанапред, или дека нејзиниот агол на потпирачкиот дел може да се подесува. Но, тестираниот модел има и 2 дополнителни седишта кои се скриени во долниот дел од багажникот, а со нив се командува по електричен пат, па така ако има потреба во кабината може да се сместат вкупно 7 лица. Во багажниот простор се крие уште еден додаток што секогаш е добредојден, станува збор за приклучокот од 220 волти кој едноставно покажува до каде оделе размислувањата на инженерите. Квалитетот на материјалите употребени во изработката е на највисоко ниво, површините се покриени со квалитетна мека пластична компонента, а во ова ниво на опременост седечките површини се изведени во

фина кожа со можност за греење и ладење. Командите се ергономски распоредени и се изведени со големи и лесни за управување физички прекинувачи. За инфотејмент системот е задолжен 8 инчен дисплеј преку кој се командува со аудио системот, навигацијата, а ја прикажува сликата од камерите на возилото кои се поставени, на прeдниот, задниот дел и по една во секој ретровизор. Нивната примарна функција е полесното маневрирање на терен, прикажувајќи ги сите можни агли, дури и случувањата под подот на возилото. СОФИСТИЦИРАН СКЛОП Агрегатот е една од најважните компоненти, затоа од Toyota во Cruiser се вградува четирицилиндричен турбодизелски двигател што има зафатнина од 2.8 литри и испорачува максимална моќ од 204 КС што е на располагање од 3.400 врт/мин, а вртежниот момент изнесува масивни 500 Нм. Новиот мотор може да се пофали дека ги исполнува

Euro 6 нормативите и дека има емисија на штетни издувни гасови која е еднаква на 251 г/км. За време на нашето дружење просечната потрошувачка во комбинирано возење на терен, отворен пат и во град изнесуваше 11,5 литри на 100 изминати километри, вредност која треба да се почитува бидејќи возилото тежи 2.3 тони и во ниту еден момент не е штедено. Моќта ја испорачува праволиниски и не остава простор за забелешка. За преносот на силата се грижи 6 степениот автоматски менувач кој има опција и за рачно избирање на степените. ДОВЕДЕН ДО ПЕРФЕКЦИЈА Погонот во оваа апликација се разбира е на сите тркала, поседува и Torsen самоблокирачки диференцијал, во оваа прилика е избегнат механичкиот редуктор и е употребен Multi Terrain систем кој има избор на претходно поставени модови на работа чија што задача е поедноставно возење по

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

15

AВТО-МОТО

ТЕХНИЧКИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА ВОЗИЛОТО МОТОР:

ЧЕТИРИЦИЛИНДРИЧЕН ТУРБО ДИЗЕЛ

ЗАФАТНИНА:

2.755 СМ3

МОЌНОСТ:

204 КС При 3.400 врт/мин.

МЕНУВАЧ:

6 СТЕПЕН АВТОМАТСКИ

ПОГОН:

НА СИТЕ 4 ТРКАЛА

ОБЕСУВАЊЕ НА ТРКАЛА:

НАПРЕД: НЕЗАВИСНО ПОТПИРАЊЕ СО ДВОЈНИ НОСАЧИ НАЗАД: ЦВРСТ МОСТ СО 4 ПАМЕЊА

СОПИРАЧКИ:

НАПРЕД: ВЕНТИЛИРАЧКИ ДИСКОВИ НАЗАД: ДИСКОВИ

ГУМИ:

НАПРЕД 265/60 R18, ПОЗАДИ 265/60 R18

МАСА НА ВОЗИЛОТО:

2.385 КГ

ДИМЕНЗИИ: Д/Ш/В: 4.840X1.855 X1.845 (1.880) ММ

подлогата по која се движите. Пристапниот агол на Land Cruiser е 31, а отстапниот 25 степени, возилото може да премине водени препреки со максимална висина од 70 см, додека максималниот агол под кој може да се искачи е 42 степени, исто колку што изнесува и страничното ограничување. Тука е и A-TRC системот за контрола на влечната сила, кој го спречува пролизгувањето на тркалата. Crawl Control системот, пак, овоз-

16

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

можува многу бавно движење на возилото во услови кога се управува на тешко пристапни терени и нуди избор од три брзини на движење. За добрите возни својства се грижи Кинетички Динамички Систем на Суспензијата (KDSS) чија што основна цел е да осигура агилност, удобност и сигурност во секоја ситуација. Во кратки црти, овој модел може безмалку да ве однесе секаде, за што имавме прили-

ЗАБРЗУВАЊЕ ОД 0 ДО 100 КМ/Ч:

9.9 СЕКУНДИ

ПРОСЕЧНА ПОТРОШУВАЧКА:

9.6 ЛИТ/100 КМ

МАКСИМАЛНА БРЗИНА:

175 КМ/Ч

ЦЕНА НА ТЕСТ МОДЕЛОТ

80.300 €

ка да се уверивме на терените низ нашата држава. Моделот Land Cruiser останува доследен на она што во реалност значи зборот теренец, тој им пркоси на сеприсутните трендови и продолжува самоуверено да чекори по патот што го трасира уште од средината на минатиот век.

• Данчо Здравковски

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

17

АВТО-МОТО

Претставуваме LAMBORGHINI HURACAN STO

НАЈЧИСТА КОНЦЕНТРАЦИЈА НА СПОРТСКИ ГЕНИ

ЕДИНСТВЕНИТЕ РЕШЕНИЈА НА LAMBORGHINI ВО ПОГЛЕД НА ЛЕСНАТА ГРАДБА КОМБИНИРАНA СО ВРВНА АЕРОДИНАМИКА И ИНЖЕНЕРИНГ СВОЈСТВЕН ЗА ТРКАЧКИТЕ АВТОМОБИЛИ ГО СОЗДАВААТ НАЈАВТЕНТИЧНОТО ВОЗАЧКО ДОЖИВУВАЊЕ СО СЕКОЕ СЕДНУВАЊЕ ЗАД ВОЛАН.

О

дгледувачницата на змееви од Сент`Агата Болоњезе не престанува да го вчудоневидува автомобилскиот свет со своите ексклузивни проекти кои претставуваат најфино инженерско видување на врвните спортски модели кои ги негува. Токму така.

Lamborghini преку своето спортско одделение Squadra Corse повторно одлучи да ја покаже својата храброст да ги искористи, и да ги вметне врвните технички решенија од тркачките изведби на Huracán: Super Trofeo EVO и GT3 EVO, (трикратен победник на 24 часа Дејтона, и двократен победник на 12 часа Себринг), во суперспортски модел хомологиран да вози на улица. Станува збор за Huracán STO – Super Trofeo Omologata, или во слободен превод: суперспортски автомобил хомологиран да вози во редовен сообраќај. Како дериват од два тркачи Huracán STO претставува најчиста концентрација на применети технички решенија со цел да се создаде најавтентичното возачко доживување со секое седнување зад волан. ВРТОГЛАВИ СПРИНТ И СОПИРАЊЕ Да почнеме веднаш со перформансите.

Mаксимална брзина 310 km/h. Спринт 0-100 km/h 3,0 секунди, 0-200 km/h 9,0 секунди. Сопирање 100 km/h – 0, 30 метри, 200

18

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

km/h – 0, 110 метри. Импресивно зарем не? Перформансите се долг на тркачката спецификација на веќе прославениот V10 од 5,2 литри со континуирана варијабилна контрола на вшмукувачките и издувните брегасти вратила, сув картер и подобрен систем за ладење на маслото и водата. Навиен е на 640 КС при 8000 min-1 и ослободува вртежен момент од 565 Nm при 6500 min-1. Моторот е калибриран да испорачува директен тркачки одзив на педалот за гас, а зголемена е и острината на продорниот рик при високи вртежи. Погонот е на задна оска преку роботизиран 7 степен менувач со две спојки, подобрен за поголема брзина при менување и механички самозаклучувачки диференцијал. Сопирачките се на Brembo со карбон-керамички дискови CCM-R кои користат технологија од Формула 1 и имаат четири пати поголема термичка спроводливост од

вообичаените карбон-керамички дискови CCB. Кај нив отпорот на стрес е повисок за 60%, максималната моќ на сопирање е поголема за 25%, а моќноста при забавување е поголема за 7%. Овие бројки резултираат во робусна сопирачка постојаност во сите возачки услови, вклучивајќи и излети на тркачка патека. МАГИЈАТА ЛЕЖИ ВО АЕРОДИНАМИКАТА Huracán STO својата динамика ја сокрива во напредните аеродинамички решенија докажани во светот на мотоспортот преку повеќе модели, а вкомпонирани на едно место. Предната хауба и браник се едно парче. За помала тежина, поголема цврстина и побрз пристап во трка. Отворите во хаубата го зголемуваат протокот на воздух низ централниот ладилник, го подобруваат ладењето на моторот и генерираат поголем негативен потисок. Сплитерот во браникот

АВТО-МОТО

,пак, го насочува воздухот кон новоконструираниот под на возилото и задниот дифузор. Шкргите над тркалата го одведуваат воздухот кој влегува под нивното куќиште, со што се намалува внатрешниот притисок и се зголемува негативниот потисок. Задниот браник е земен од Super Trofeo EVO. Неговата конструкција ја намалува челната површина на автомобилот, а со неа и отпорот на воздух, додека го зголемува негативниот потисок и ја подобрува севкупната аеродинамика. Отворите интегрирани во браникот служат како вшмукувачки вод за моторот кој е покус и ги намалува загубите во статички притисок за 30% за подобрено дишење на моторот. Хаубата на моторот добила интегриран вшмукувачки перископ преку кого воздухот директно се насочува кон моторот и издувот, и преку наменски дефлектори се одведува со што значително се подобрува ладењето во моторното одделение. На неа е поставена и перка како кај ајкула, која ја

подобрува возната динамика во свијок. Во овие услови воздухот директно удира во неа зголемувајќи го притисокот на едната, а намалувајќи го на другата страна. Така директно влијае на аголот на свртување. Воедно перката го подобрува насочувањето на протокот на воздух врз задното крило, кое се мести рачно во три нивоа зависно од возачкиот стил и дополнително ја зголемува неговата ефикасност во свијок. ФОРМАТА ЈА СЛЕДИ ФУНКЦИЈАТА На прв поглед е јасно дека станува збор за Lamborghini Huracán, но ако се разгледа внимателно евидентно е дека деталите укажуваат не нешто малку поинакво. Начинот на кој е создаден го прави Huracán STO поразличен, и далеку повпечатлив од обичниот Huracán. Дури 75% од каросеријата е направена од јаглеродни влакна со „сендвич” технологија позната од авио-индустријата. Оваа технологија дозволува комплексните форми да бидат изработени во

едно парче за поголема цврстина и помала тежина. Huracán STO на вага покажува 1.339 kg што е за 43 kg помалку од супер лесниот Huracán Performante за кого веќе стана збор во овие редови. Бандажите се од магнезиум со највисока цврстина во однос на тежината и ги сокриваат вентилирачките бушени дискови CCM-R од 390 х 34 mm напред и 360 х 28 mm назад. Обуени се во гуми Bridgestone Potenza со димензии 245/30 R20 напред и 305/30 R20 назад. Гумите доаѓаат во две изведби: за пат, или за патека зависно од желбите на купувачот. Од желбите на купувачот зависи и како ќе личи Huracán STO. Иако за претставување е избрана сина боја наречена Blue Laufey во комбинација со портокалова наречена Arnacio California со која се нагласува младешкиот и спортски дух, сопствениците ќе можат целосно да го персонализираат Huracán STO со неограничен број на бои и комбинации, како и налепници во тркачки стил. Можностите за персонализација важат и за внатрешноста која го следи принципот на лесна градба и обилно користи јаглеродни влакна за своите елементи. Од арматурата, преку тркачките кади, до панелите на вратите. Дури одстранети се и теписите, а на нивно место има патосници од карбон-фибер. Цената на овој фино избрусен дијамант не е мала. Во Европа стартува од 249.412 евра, секако без давачки, а првите клиенти ќе ги добијат своите примероци оваа пролет. Серијата не е ограничена, така кој милува нека повели. Можеби малку ќе почека, но затоа ќе седне зад волан на врвен тркач хомологиран за на улица.

• Љубомир Анастасовски

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

19

АМСМ

НЕ ДОЗВОЛУВАЈТЕ ДА ВЕ ВОЗАТ Превземете ги работите во свои раце, изберете возило и инструктор и без одолговлекување уште веднаш пријавете се за обука. За пријава за „Б“ категорија потребни ви се: - Лична карта - Лекарско уверение, кое најлесно е да го извадите преку Авто Школа Мобилит Плус. Притоа, обуката за „Б“ категорија може да започне со 17,5 години и согласност од двајцата родители, а вклучува: - Теоретска обука од 20 наставни часа во период од 5 дена - Практична обука од 36 мото-часови со времетраење од 90 минути во период од 18 дена, кои вклучуваат посета на полигон, возење надвор од населено место и задолжително ноќно возење. За пријава за „А“ категорија потребни ви се: - Лична карта (кандидатот мора да има 24 години) - Лекарско уверение Обука за „А“ категорија вклучува: - Теоретска обука во времетраење од еден ден, доколку поседувате „Б“ категорија или во времетраење од четири дена, доколку не поседувате „Б“ категорија - Практичната обука која вклучува 16 мото часа. МОЖНОСТ ЗА ПЛАЌАЊЕ НА РАТИ БЕЗ КАМАТА: Дајнерс картичка (12 рати), платежни картички на Комерцијална банка (6 рати), платежни картички на Стопанска банка (6 рати) и на Тутунска банка (4 рати). Пријавување и информации: 02/3181-240 02/3181-241 www.avtoskolamobiliti.mk

ВАШ ВИСТИНСКИ ПРИЈАТЕЛ ВО СЛУЧАЈ НА ДЕФЕКТ Во ситуација кога не ви пали возилото, или кога ќе ви се дупне гума, или кога ќе останете без гориво и во уште многу други предвидливи и непредвидливи ситуации на пат... Како наши членови секогаш ја имате привилегијата да се чувствувате безбедно и безгрижно во случај на дефект на вашето возило, било каде на целата територија на нашата земја. Преку 9 бази и 10 стационари на територијата на нашата земја, сите управувани и координирани од главниот центар во Скопје, АМСМ Службата за помош на пат ви стои на располагање 24/7, 365 дена за помош на пат на лице место или за шлепување во случај на посериозен дефект или сообраќајна незгода. Овие услуги се бесплатни за вас како наши членови. Сè што треба да направите во случај на дефект е да повикате 196 и да останете безгрижни, додека ја очекувате АМСМ Службата за помош на пат на вашата локација. Патувајте БЕЗГРИЖНО!

20

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

АМСМ

ИСКОРИСТЕТЕ ЈА СПЕЦИЈАЛНАТА ПОНУДА ЗА ПРИВАТНО ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ

од 247 денари месечно по вработен

Колективното доброволно приватно здравствено осигурување носи голем број придобивки и за вработените и за работодавците. Наменето е за компании, синдикати, организации, институции и други правни лица, што сакаат на своите вработени да им обезбедат (и членовите на нивните семејства) повисоко ниво на здравствена заштита, подобар и побезбеден живот. Мобилити Брокер ви ги претставува пакетите за колективно приватно здравствено осигурување, кои во зависност од избраниот пакетможе да биде вклучено покривање на медицински трошоци за следните услуги: • Болничко и вонболничко лекување • Специјалистички прегледи • Комплексна дијагностика и лабораториски испитувања • Лекови на розов рецепт • Лекување и дијагностика на малигни заболувања • Хирушки зафати (операции) Пакетите вкучуваат можност за дополнително договарање за покривање на трошоци за: • Бременост и породување • Стоматологија • Офталмологија • Психијатриски услуги Кај колективното приватно здравствено осигурување како договарач на осигурувањето се јавува правното лице, што врши уплата на премијата. Во зависност од договорот помеѓу работодавецот и вработените премијата може целосно да ја покрива работодавецот, целосно вработениот, или во договорено учество на работодавецот и вработените. Договорот за ваков тип на осигурување се склучува на временски период од една година или на подолг период. Осигурувањето е без франшиза (учество во штета) и започнува со месечна премија од 247 ден по вработен. Повеќе информации: 02/3181-405 02/5512-705 071/376-572 071/276-535

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

21

АМСМ

• Регистрацијата на возилото ми истекува на 1.6.2021 година, но моментно се наоѓам во Сараево, Босна и Херцеговина. Дали има начин преку амбасадата или некако да го поминам техничкиот преглед во Босна, а во Македонија да се уплати регистрација, бидејќи не можам да патувам поради актуелната состојба. Поздрав, Ахмет АМСМ: Од Министерството за внатрешни работи на Република Северна Македонија, кое е надлежно за регистрација на моторни возила, сè уште не се дадени никакви опции и инструкции за регистрација на возилата за наши државјани што се во странство. Наша препорака е да се обратите до Министерството за внатрешни работи.

• Дали може да се земат пробни таблички за нерегистрирано возило и колку чинат? Благодарам, Зоран АМСМ: Пробни таблички може да се издадат за возило во чија сообраќајна дозвола МВР навело дека регистарските таблички се одјавени од некое регистрационо подрачје за ново возило купено од салон, или за возило што е увезено и за кое е почната постапка за регистрација на возилото. Пробни таблички не се издаваат за возило на кое му е истечена регистрацијата. Тоа возило мора да почне постапка за регистрација на возилото.

• Со партнерот живееме во странство, но набргу тој ќе дојде во Скопје. Ме интересира дали може со мојата стара меѓународна возачка дозвола, со моја лична карта и со две слики, да ми извади нова? Благодарам, Андријана АМСМ: За да извади меѓународна возачка дозвола потребни се валидна возачка дозвола и лична карта, пополнето барање за издавање меѓународна возачка дозвола што треба да биде заверено од службеник на МВР во контекст дали има забрана за управување на возило или не. Од службеникот на МВР зависи дали ќе ја побара лично.

• Ве молам за инфомација што е потребно за изгубена регистарска табличка за службено возило. Поздрав, Јасмина АМСМ: Задолжително да приложите: - Полномоштво од компанијата за лицето што ќе доаѓа во името на фирмата да врши промена со лична карта (полномоштво се приложува без оглед дали ќе доаѓа лично управителот или некој вработен).

- Тековна состојба не постара од шест месеци.

- Доколку се плаќаат вирманите електронски задолжителен е печат од банка на реализираните вирмани при заверка на сообраќајната дозвола на шалтерот на МВР.

Доколку имате потреба од дополнителни информации ги очекуваме вашите прашања на нашата е-адреса vip@amsm.com.mk или на телефон +389 072 228-199 . Ве очекуваме во нашите простории на шалтерите 7 и 8 за правни лица.

*СИТЕ НАВЕДЕНИ ТЕЛЕФОНСКИ БРОЕВИ ВАЖАТ ЗА ПОВИК ОД ФИКСЕН И ОД МОБИЛЕН ТЕЛЕФОН

22

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ЗА НАС Семос е една од водечките Македонски ИТ компании во областите на проектирање, изработка, имплементација и одржување на комплексни информатички решенија со 35 годишна традиција. Преку Пре повеќегодишното искуство како и со внимателното осознавање на потребите на нашите клиенти се стекнавме со специфични знаења за деловното окружување и бизнис процесите со кои тие се соочуваат и тоа за возврат му овозможува на нашиот тим да испорачува врвни решенија за нивните потреби.

НАШИОТ ТИМ Нашиот мешовит тим од искусни IT и деловни експерти, остручени за мултифункционална, мултинационална и мултикултурна околина успеа да обезбеди највисоко ниво на производите и сервисите кои ги нудиме како според меѓународните стандарди така и согласно македонските законски регулативи.

НАШИТЕ РЕШЕНИЈА Софтверските и инфраструктурните решенија на Семос се одликуваат со ергономски дизајн, иновативност, извонредна функционалност, робусност, висока достапност и безбедност. Експертизата вградена во нашите решенија резултира со единствено искуство на задоволни клиенти, доверба и долгогодишни партнерства.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

23

ТЕСТОВИ СОВЕТИ

Тест на летни гуми 2021

Кога ќе дојде летото: Четворката победува

Во фокусот се компактната и средната класа: ТЕСТОТ ЗА ЛЕТНИ ПНЕВМАТИЦИ НА ÖAMTC оваа година става под лупа 32 модела на пневматици. од Гинтер Рауекер

П

ОСТОЈАТ МНОГУ ПРИЧИНИ да му се радуваме на зголемувањето на температурите во пролет. Кога ќе стане потопло, сè станува многу полесно. И опасноста од лизгавите патишта предизвикана од мраз и снег ќе остане во минатото шест месеци. Сега е време да размислите за префрлување од зимски на летни пневматици. И време кога треба критички да ги погледнете летните пневматици во подрумот или во гаражата: ако длабочината на шарата е блиску до законската минимална вредност на летните пневматици од 1,6 милиметри, треба да купите нови пневматици бидејќи не смее под оваа вредност дури ни на крајот на сезоната на летните пневматици. Колку што има помала длабочина на шарата, толку е поголем ризикот од аквапланинг, односно губење контакт на пневматикот со коловозот во случај на многу влажни услови.

24

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

Најдобра помош при донесувањето одлуки за претстојното купување пневматици е тестот за летни пневматици на ÖAMTC и неговите партнери - оваа година во две димензии што се меѓу најпродаваните големини, со што им припаѓаат и на најважните димензии за производителот.

Димензија 205/55 R16 за компактната класа Резултатите постојано се позитивни за големината на пневматикот што одговара, на пример, на vw Golf, Ford Focus или Honda Civic. Три модели се „многу препорачливи“, единаесет постигнуваат оцена „препорачливи“ и само една марка треба да биде задоволна со „условно

препорачлива“. НА ПОДИУМОТ на пневматиците што се „многу препорачливи“ водството го делат Continental Premium Contact 6 и Semperit SpeedLife 3.

Continental испорачува добар целокупен пакет и особено е импресивен на влажни патишта. Во критериумот за управување при влажни услови доби најдобра оцена на тестот. За споредба, покажува и малку поголема потрошувачка на гориво. И Semperit е убедлив како сеопфатен. На влажни коловози за неколку нијанси е полош од Continental, но е подобар од аспект на отпорност на тркалање (значи при потрошувачка).

55.300

ТЕСТОВИ СОВЕТИ

43.400

41.600

40.600

34.300 Continental

38.100

33.600 Semperit

37.400

32.500 Bridgestone

28.600 Maxis

32.200

26.600 Uniroayal

Hankook

26.250 Pirelli

32.200

24.800

Goodyear

Fulda

Petlas

Kumho

BF Goodrich

Apollo

King Meiler

Kilometer Nokian

Оперативни перформанси во тестот на абење – димензија 205/55 R16

Погледот на можните перформанси е интересен и за честите и за ретките возачи. Додека Nokian успева со точно 25.000 километри, Goodyear може да очекува повеќе од двојно од тоа.

И Bridgestone Turanza Т005 постигнува добри вредности и на суви и на влажни коловози. Во суви услови убедува со кратките растојанија на сопирање, а кога станува збор за потрошувачката на гориво, постигнува многу добри резултати.

Goodyear EfficientGrip Performance 2 и Kumho Ecsta HS51 за малку не постигнаа подобар рејтинг во рамките на „препорачливите“ пневматици. Кај двата модела се констатирани мали недостатоци на суви коловози.

Apollo не постигна подобар рејтинг на влажни коловози. Hankook е специјалист за суви патишта, Fulda изгуби вредни поени на влажни коловози.

BF Goodrich покажува слабости во страничното водење при сопирање и забрзување на влажни коловози. Maxxis, Nokian и Pirelli постигнуваат добри резултати, но сите имаат релативно големо абење и постигнуваат само мала километража.

Uniroyal се добри на влажни услови, а имаат недостатоци на суви услови. Petlas заостануваат, особено при сопирање на суви патишта. Последното место е резервирано за King Meiler (единствен вулканизиран пневматик). Овој пневматик не може да држи чекор со конкуренцијата. Покрај тоа, пневматикот реагира на топлина со сериозно губење на перформансите.

Димензија 225/50 R17 за средната класа Четирипати „многу препорачливи“ во големината на пневматикот што одговара на Audi A4, Peugeot 508 или VW Passat. Falken Azensis FK510 импресионира со својата посебна урамнотеженост, Continental Premium Contact 6 со прецизното чувство за возење на влажни коловози.

Kumho Ecsta PS71 е експерт во делот за аквапланинг, а Bridgestone Turanza Т005 има свои јаки страни на суви коловози.

Michelin води во средното поле на „препорачливите“ модели: специјалист за суви коловози, но губи решавачки поени при тестовите на влажни коловози. Одлично: мало абење.

Dunlop, исто така, е специјалист за суви услови. Сепак, покажува мали слабости на влажни услови.

ESA + Tecar покажува токму спротивно однесување: добри резултати на влажни услови, но релативно непрецизна контрола на суви услови. Наспроти тоа, одличен во малото ниво на абење.

Nexen и Pirelli секогаш возат прецизно на суви услови, но имаат мали недостатоци на влажни коловози. Nexen прерано го губи своето однесување во свијоците, Pirelli не може целосно да убеди со перформансите на сопирање, а тоа важи и за однесувањето при возење на влажни

коловози.

Semperit е вистински специјалист за влажни патишта: Со кратки растојанија на сопирање и одлично управување може да импресионира на дожд. Поените му се одземаат на сув асфалт. Слика со автомобил: Најважното поглавје при оценувањето на пневматиците се критериумите на влажни коловози.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

25

ТЕСТОВИ СОВЕТИ

Препорака на ÖAMTC

*** = препорачливи ***** = извонредни **** = многу препорачливи ** = условно препорачливи * = непрепорачливи

Препораката на ÖAMTC и редоследот на моделите се базира врз вкупната оцена што се пресметува од евалуацијата на поединечните критериуми. Доколку некој модел врз основа на неговите оцени за критериумите сув терен, влажност, потрошувачка на гориво, абење не е веќе „многу препорачлив“ (оцена полоша од 2,5), тогаш како вкупна оцена се зема најлошата оцена од наведените испитувања. При иста оцена редоследот е азбучен според називот на производителот.

Штом температурите значително ќе се зголемат, летните пневматици се побезбеден избор. Фридрих Епел, експерт за пневматици на ÖAMTC

Индекс на брзина: сите пневматици со димензија 205: V (до 240 км/ч) сите пневматици со димензија 225: Y (до 300 км/ч) Индекс на оптоварување: сите пневматици со димензија 205: 91 (= 615 кг) сите пневматици со димензија 225: 98 (= 750 кг) Учество на критериуми Сув терен 20 % (однесување при возење 35 %, безбедност при возење 35 %, сопирање 30 %), влажност 40 % (сопирање 30 %, аквапланинг по должина 20 %, аквапланинг попречно 10 %, управување 30 %, странично водење 10 %), звук 10 % (надворешен звук 50 %, внатрешен звук 50 %), потрошувачка на гориво 10 %, абење 20 %.

Тест за летни пневматици 2021: димензија 205/55 R16

Continental PremiumContact 6

Semperit Speed-Life 3

Bridgestone Turanza Т005

Goodyear EfficientGrip Performance 2

Kumho Ecsta HS51

Apollo Alnac 4G

Hankook Ventus Prime 3 K125

Fulda EcoControl HP 2

BF Goodrich Advantage

Евалуација на критериуми Ознаки на етикетата според производителот/ отпор при превртување/ адхезија при влага/надворешен звук

C/A/71

C/B/71

B/A/71

B/A/69

C/B/69

C/B/70

C/A/71

C/B/70

C/A/70

сув терен 20 %

2,0

2,0

2,0

2,6

2,6

2,6

1,5

2,5

2,2

влажност 40 %

1,8

1,9

2,1

2,3

2,2

2,7

2,7

2,8

2,9

звук 10 %

3,1

2,8

3,2

2,8

2,8

2,8

2,9

2,7

2,8

потрошувачка на гориво 10 %

2,5

2,0

1,8

1,9

1,6

1,9

1,9

1,9

1,6

абење 20 %

2,5

2,5

2,5

0,6

2,0

2,0

2,5

1,5

2,0

вкупна оцена 100%

2,2

2,2

2,3

2,6

2,6

2,7

2,7

2,8

2,9

Препорака на ÖAMTC

****

****

****

***

***

***

***

***

***

(+) најдобри при влажност, добри на сув коловоз

(+) многу добри при влажност, добри на сув коловоз

(+) многу добри при потрошувачка, добри на сув коловоз и при влажност

(+) најмало абење, многу добри во потрошувачка, добри на влажен коловоз, (-) мали недостатоци на сув коловоз

(+) најдобра оцена при потрошувачка, добри при влажност (-) мали недостатоци на сув коловоз

(+), многу добри при потрошувачка (-) мали недостатоци на сув коловоз и на влажност

(+) многу добри на сув коловоз и потрошувачка (-) мали недостатоци при влажност

(+) многу добри за потрошувачка и абење, добри на сув коловоз (-) мали недостатоци на влажни услови

(+) одлична оцена за потрошувачка, добри на сув коловоз (-) мали недостатоцна влажни услови

Тест за летни пневматици 2021: димензија 225/50 R17

Falken Azenis FK510

Continental PremiumContact 6

Kumho Ecsta PS71

Bridgestone Turanza Т005

Michelin Primacy 4

Dunlop Sport Maxx RT2

Esa + Tecar Spirit Pro

Nexen N Fera Sport

Pirelli Cinturato P7

C/A/69

C/A/72

C/A/72

B/A/72

B/A/68

C/A/68

C/B/72

E/A/71

C/A/71

сув терен 20 %

1,9

2,1

2,5

2,2

1,5

1,8

2,8

1,9

1,5

влажност 40 %

2,0

2,1

2,2

2,5

2,7

2,8

2,3

2,8

2,8

звук 10 %

2,8

3,1

3,2

3,5

3,0

2,8

2,9

2,8

2,9

потрошувачка на гориво 10 %

2,4

1,8

2,1

2,2

2,0

2,0

2,1

2,4

2,2

абење 20 %

2,0

2,0

2,0

2,5

1,5

2,5

1,5

2,5

2,0

вкупна оцена 100%

2,1

2,2

2,3

2,5

2,7

2,8

2,8

2,8

2,8

Препорака на ÖAMTC

****

****

****

****

***

***

***

***

***

(+) најдобри при влажност, многу добри на сув коловоз

(+) многу добри на потрошувачка, добри на сув коловоз и при влажност

(+) добри на сув коловоз и при влажност

(+) добри на сув коловоз и при влажност

(+) најдобра оцена на сув коловоз и при абење (-) мали недостатоци при влажност

(+) многу добри на сув коловоз (-) мали недостатоци при влажност

(+) најдобри при абење, добри на влажност (-) недостатоци на сув коловоз

(+) многу добри на сув коловоз (-) мали недостатоци при влажност

(+) најдобри на сув коловоз (-) мали недостатоци при влажност

Евалуација на критериуми Ознаки на етикетата според производителот/ отпор при превртување/ адхезија при влага/надворешен звук

vv v

26

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ТЕСТОВИ СОВЕТИ

38,8

38,9

39,1

Giti

Viking

Barum

Maxxis Premitra 5

Nokian Wetproof

Pirelli Cinturato P7

Uniroyal RainSport 5

Petlas Imperium PT515

King Meiler Sport 1 1)

C/A/70

C/A/68

C/A/70

C/A/71

C/B/71

-

1,4

2,1

2,0

2,9

3,3

3,2

2,2

2,3

2,0

2,1

3,3

3,6

3,1

2,7

2,7

2,7

3,1

3,7

2,7

2,3

2,3

1,9

2,2

2,0

3,0

3,0

3,0

3,0

1,5

2,5

3,0

3,0

3,0

3,0

3,3

3,6

***

***

***

***

***

**

(+) многу добри при абење (-) недостатоци на сув коловоз и при влажност

(-) недостаток при влажност, недостатоци на сув коловоз

Firestone

38,7 Sava

37,9 Dunlop

37,4 Laufenn

37,1 Pireli

36,1

36,6 Kleber

Kumho

Nexen

35,5

35,0

34,4 Esa-Tecar

Bridgestone

34,1

33,4 Falken

Michelin

33,3 Continental

32,7

Mittelwert 36,5m

Semperit

Bremsweg in Meter

41,2

Kleber: добри растојанија за сопирање на суви коловози, недостатоци на влажни услови. Sava, Giti и Laufenn се добри кандидати за суви услови, но кога е влажно, покажуваат слабости, особено кога станува збор за управување.

Barum и Viking не можат навистина да убедат ни на влажни ни на суви коловози. Barum се распаѓа на топлина, кај Viking брзо се надминува границата на издржливост на пневматикот. Додека својствата на Firestone, кој е на последно место, сè уште се задоволителни на суви патишта, сликата се менува на влажни коловози. Неговото ниско ниво на издржливост за време на управувањето предизвикува проблеми, кога товарот се менува (сопира или забрзува) во свијоци, често губи контакт со коловозот. Ова може да се забележи и при сопирање. Затоа донесовме оцена: „непрепорачливи“. Слика: Сопирање при влажни коловози од 80 на 0 km/h – димензија 225/50 R17 Растојание на сопирање во метри Средна вредност 36,5 м Зошто отпаѓа еден пневматик: Додека возилото опремено со пневматици Semperit застанува на влажен коловоз со целосно сопирање од 80 km/h по точно 33 метри, со Firestone ви требаат уште осум метри повеќе. Со други зборови: каде што Semperit застанува, Firestone има уште 36 km/h.

(+) најдобри на сув коловоз, добри на влажни услови (-) недостатоци при абење, мали недостатоци при потрошувачка

(+) добри на сув коловоз и при влажност, (-)недостатоци при абење

(+) добри на сув коловоз и при влажност (-) недостатоци при абење

(+), многу добри при потрошувачка, добри при влажност (-) недостатоци при абење, лесни недостатоци на сув коловоз

Semperit Speed Life 3

Kleber Dynaxer HP4

Sava Intensa UHP 2

Giti 2) GitiPremium H1

Laufenn S Fit EQ LK01

Barum Bravuris 5 HM

Viking ProTech NewGen

Firestone Roadhawk

C/B/72

C/A/69

C/B/71

C/A/69

C/B/72

C/B/72

C/B/72

C/A/72

2,9

2,3

2,0

1,8

2,5

3,4

3,3

2,8

2,0

3,1

3,1

3,3

3,3

3,4

3,5

4,9

2,9

2,9

2,6

3,0

2,9

3,5

3,0

3,0

2,2

1,8

2,1

2,1

2,2

1,8

1,6

2,0

1,5

2,5

2,5

2,5

2,5

2,0

2,0

2,5

2,9

3,1

3,1

3,3

3,3

3,4

3,5

4,9

***

***

***

***

***

***

***

*

(+) најдобра оцена при абење, и влажност (-) мали недостатоци на сув коловоз

(+) многу добри при потрошувачка, добри на сув коловоз (-) недостатоци при влажност

(+) добри на сув коловоз (-) недостатоци при влажност

(+) многу добри на сув коловоз (-) недостатоци при влажност

(+) добри на сув коловоз (-) недостатоци при влажност

(+) многу добри за потрошувачка, (-) недостатоци на сув коловоз и при влажност

(+) најниска потрошувачка, (-) недостатоци на сув коловоз и при влажност

(-) многу слаби при влажност, мали недостатоци на сув коловоз

Превземено од OÄMTC 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

27

CLASSIC

LIGHT

Услови за ДОБИВАЊЕ на вредносен ваучер „Зачлени пријател!“

Начин на КОРИСТЕЊЕ на вредносен ваучер „Зачлени пријател!“

Вредносниот ваучер го добивате само при зачленување на нов АМСМ член, при што нов АМСМ член е: - Физичко лице кое станува АМСМ член по првпат.

-Физичко лице кое не е АМСМ член најмалку една година.

Вредносниот ваучер кој го добивате за зачленет пријател може да го искористите во период од една година од датумот на издавање, на сите локации на АМСМ во Скопје (Центар и Чаир) и Велес, за попуст на следниве услуги во системот на АМСМ: - Технички преглед на возило.

- Полиса за осигурување од автоодговорност и зелена карта.

- АМСМ членство - Производи од АМСМ продавницата за автомобилска галантерија.

- Обуки за сите категории во АМСМ АВТО ШКОЛА МОБИЛИТИ.

- Хомологација, одобрување на преправено возило, атест на плин и фолии за стакла во АМСМ ЦЕНТАР ЗА ВОЗИЛА.

- Услуги во АМСМ Сервисот за автомобили.

- Услуги Помош на пат и шлепување.

- Горива на АМСМ ПЕТРОЛ.

Зачленувањето на вашите пријатели може да го направите во просториите на АМСМ Скопје (Центар и Чаир) и во Велес. Право на вредносен ваучер за зачленет пријател имате само доколку сте активен АМСМ член Програмата „Зачлени пријател!“ не важи во период кога АМСМ членските пакети се на промотивна/акциска цена.

28

EUROPE PREMIUM

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ПРОГРАМА „ЗАЧЛЕНИ ПРИЈАТЕЛ И ЗАШТЕДИ СО АМСМ“ Почитувани АМСМ членови,

Судејќи по бројот на ваши зачленети пријатели, сигурни сме дека веќе добро ја познавате програмата „Зачлени пријател!“, со која како АМСМ членови имате можност АМСМ членските пакети да ги препорачате на вашите пријатели, да ги зачлените и притоа да добиете привилегии и поволности за вас. Овојпат со цел да одговориме на вашите барања и да ви овозможиме да заштедите, воведовме вредносни ваучери кои ги добивате доколку зачлените ваш пријател. Вредноста на ваучерите се разликува и зависи од типот на членскиот пакет кој вашиот пријател го избрал.

ЗАЧЛЕНИ ПРИЈАТЕЛ ВО НЕКОЈ ОД СЛЕДНИТЕ АМСМ ЧЛЕНСКИ ПАКЕТИ ЗА ФИЗИЧКИ ЛИЦА:

ДОБИВАТЕ ВРЕДНОСЕН ВАУЧЕР ОД:

LIGHT Членство

100,00 ден.

CLASSIC Членство

250,00 ден.

EUROPE PREMIUM Членство

600,00 ден.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

29

| СТИЛ

FORTNUM & MASON

ОМИЛЕНОТО МЕСТО ЗА ПАЗАРЕЊЕ НА БРИТАНСКАТА АРИСТОКРАТИЈА В

о срцето на Mayfair, во престолнината на Велика Британија, повеќе од три столетија го отелотворува совршеното поклопување на врвната гастрономија и кралскиот сјај и луксуз. Fortnum & Mason од мала продавница што ја отвориле двајца пријатели во почетокот на осумнаесеттиот век, благодарејќи на поволните трговски услови, многу брзо прераснала во „емпориум“ за намирници какви што дотогај не можеле да се најдат на друго место, како на пример чаеви, трајни јадења и слично. И денес оваа „институција“, сместена во голема зграда што импонира (на 118 Piccadilly), е специјализирана за производи со висок, голем квалитет, но и препознатлива меѓу најбогатите во градот по врвните намирници, која во исто време ја сметаат и за незаобиколна потреба, па и атракција. Имено, Hugh Mason во почетокот на осумнаесеттиот век имал мала продавница во St. James’s Market и вишок соба во неговата куќа, која му ја издал под наем на William Fortnum, кој, пак, му припаѓал на семејството градители од Оксфорд што се доселило во Лондон веднаш по големиот пожар. Откако се вработил во домаќинството на кралицата Anne како слуга, William многу брзо ја согледал мож-

30

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ТАКА Е ВЕЌЕ 314 ГОДИНИ, ОД 1707 ГОД., КОГА WILLIAM FORTNUM И HUGH MASON ГИ ПОСТАВИЈА ТЕМЕЛИТЕ НА СТОКОВНАТА КУЌА ВО ЦЕНТАРОТ НА ЛОНДОН (118 PICCADILLY). МНОГУ БРЗО ГО ПРИВЛЕЧЕ ВНИМАНИЕТО НА БОГАТАШИТЕ СО ВРВНИТЕ ПРОИЗВОДИ И, ОСВЕН СИМБОЛ НА МЕТРОПОЛАТА, FORTNUM & MASON (КОЛОКВИЈАЛНО СЕ УПОТРЕБУВА И САМО FORTNUM’S) СТАНА И СИНОНИМ НА ЛУКСУЗОТ. ДЕНЕС Е ВО ПРИВАТНА СОПСТВЕНОСТ НА WITTINGTON INVESTMENTS, КАДЕ ШТО ПАЗАРАТ СИТЕ КОИ ЖИВЕАТ НА ВИСОКА НОГА, ВО СЈАЈ И РАСКОШ. носта да заработи дополнително во „фактот“ што кралското семејство буквално секоја вечер користело нови свеќи. Продажбата на недогорен восок акумулирала доволно капитал за тој и Hugh да отворат продавница со назив Fortnum & Mason на 118 Piccadilly, во средиштето на „вибрационата“ метропола, која поради експлозијата на меѓународната трговија станала буквално центар на светот. Тоа влијаело и врз продавницата, која многу брзо профитирала. Во 1761 г. внукот на William заминал на служба во домот на кралицата Charlotte и веднаш

го искористил контактот, поради што работењето на продавницата значително се подобрило бидејќи таа се зафатила со снабдување на богатите семејства, кои живееле во квартот каде што се наоѓала, со висококвалитетни прехранбени производи, а до основањето на државната пошта (General Post Office) нудела и поштенски услуги. Дури и наполеонските битки влијаеле позитивно врз работењето на продавницата затоа што нивните офицери нарачувале пакети со трајни јадења од Fortnum’s, чии мед, суво овошје и џемови биле идеални за војниците, кои ги

СТИЛ |

промовирал дири и The Times. Во рамките на големата светска изложба во Лондон (1851 година), под покровителство на принцот Алберт, која претставувала своевиден омаж кон индустриската револуција, Fortnum & Mason ја добил првата награда како увозник на суво овошје и слатки. Имајќи го предвид фактот што монтажните градби во викторијанското време означувале некаков си тренд, кога впрочем била подигната и Кристалната палата каде што се правеле банкети, Fortnum’s, исто така, се приспособила на модерниот тек, станувајќи водечка во приготвувањето готови (луксузни) јадења, чии дивеч во аспик (пивтија), украсен со ракчиња и јастози, глава од вепар, тартуф, манго..., редовно се послужувале на свечените ручеци или вечери во чест на некого или при некоја прослава. Тогаш Fortnum & Mason станала позната и по своите однапред подготвени кошници за пикник, полни со делициозна храна како сирење „стилтон“, јајца од препелица и чаден лосос, кои членовите на високото општество ги носеле на коњските трки во Ascot и на регатата Henley. Славните кошници на Fortnum’s ги овековечил и Чарлс Дикенс во едно од своите дела, а за нивната популарност говори и фактот што денот кога се одржувало дербито цел Пикадили бил полн со кочии, чии сопственици чекале ред за своите кошници. И кралицата Викторија во Fortnum’s ги набавувала залихите од храна за ранетите борци во текот на кримската војна. Трендот во продажбата на готова храна продолжил и кога Fortnum & Mason на полиците за првпат го изложила конзервираниот печен грав Heinz. Оваа продавница за деликатеси во 1925 год. ја проширила дејноста со женска мода и детска облека, кујнска опрема и парфеми. Само една година потоа попладневниот чај во Fortnum’s станал неизбежен

ритуал, а со текот на времето и традиција. Во 1964 г. новиот сопственик на фасадата од зградата во чест на нејзините сопственици поставил голем часовник од кој секои шеесет минути излегуваат нивните реплики, поклонувајќи се еден на друг, со звукот од ѕвоното. И денес оваа „институција“ ги снабдува купувачите со луксузни намирници и други производи од секаков вид, а славните кошници и натаму се верни придружници на високите гости, пријатели

на монденските случувања во Обединетото Кралство, вклучително и патниците во првата класа. Во меѓувреме се отвори и машкиот оддел, на третиот кат. Тривековната поврзаност меѓу Fortnum & Mason и дворот ја „круниса“ посетата на кралицата Елизабета II, во придружба на војвотките од Корнвел и Кембриџ, на 1 март 2012 г., кога се одбележа дијамантскиот јубилеј од нејзиното владеење (шеесет години), за да го отвори Diamond Jubilee Tea Salon, на местото на легендарниот St. James Restaurant. Тогаш дамите од кралското семејство за подарок добија кошници полни со делициозни намирници. И ден-денес, без оглед на вирусната пандемија, пролетта се дочека со нив, апелирајќи голем дел од времето да се минува надвор, на отворено, каде што нема многу луѓе. Fortnum’s големо внимание посветува и на маркетингот, чии потези се доста интересни, вклучувајќи го и украсувањето, како на пример за Велигден. Посебно место зеде и велигденскиот чај, произведен специјално за оваа пригода, во препознатливата лимена кутија. Се разбира, чоколадните јајца и зајковци беа дел од декорацијата и понудата за продажба, како неизоставни нешта во празничните денови. Така е и во нејзините „придружници“ на The Royal Exchange, на железничката станица St Pancras International и на аеродромот Heathrow во Лондон, како и во шопинг-центарот K11 Musea во Хонгконг. Каде и да е, Fortnum & Mason го отелотворува најдоброто од британската традиција, неприкосновениот луксуз преку делициозните прехранбени и други производи, кои и натаму ги развеселуваат нивните купувачи. Без оглед на нејзиното „нуркање“ во славното минато, оваа престижна лондонска стоковна куќа оди во чекор со времето и продолжува да воодушевува со големиот асортиман на производи и нивниот квалитет. • Игор Ландсберг 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

31

ГАСТРОНОМИЈА

КАПРЕЗЕ САЛАТА Состојки

Домати Моцарела сирење Песто сос Свеж босилок Маслинов масло Сол

Подготовка:

Салатата Капрезе е многу лесна за правење, а воедно и ќе ве освежи. Идеална е за сите оние кои не сакаат да останат премногу долго во кујната и да се хранат здраво. Најпрвин, доматите и моцарелата исечете ги на кругови. Наредете ги скалесто круговите домати и моцарела, а од страните ставете свежи листови босилек. Во средината на чинијата, како прилог, поставете мал сад со песто сос. Вака наредената салата посолете ја , нанесете маслиново масло и наросете ја со малку оригано. ДОБАР АПЕТИТ!

32

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ЧИТАЈ, ГЛЕДАЈ, СЛУШАЈ |

Б

„ЗАДОЦНЕТИОТ ЖИВОТ НА ЕЈМИ БАЈЛЕР“ КЕЛИ ХАРМС

естселер на реномираниот весник „Вашингтон пост“ и на листите на „Амазон“, како и финалист за наградите на една од светски најпознатите интернет-страници за книги „Гудридс“ (goodreads.com), сето ова е дел од богатото портфолио на книгата „Задоцнетиот живот на Ејми Бајлер“ од авторката Кели Хармс, која од неодамна е достапна и на македонски јазик. Преоптоварена и потценета, на самохраната мајка Ејми Бајлер ù треба пауза. Па, кога ќе се појави нејзиниот сопруг кој ја напуштил и со чувство на вина ќе се понуди да се погрижи за децата во текот на летото, таа ја прифаќа неговата понуда и од руралната Пенсилванија заминува за Њујорк. Вообичаено приземна и со добри манири, Ејми конечно се отпушта во градот што никогаш не спие. „Книга што ќе ве насмее на цел глас и ќе ги предизвика читателите да навиваат за оваа неверојатна и целосно интересна хероина со која ќе се поврзете. ‘Задоцнетиот живот на Ејми Бајлер’ е совршено бегство и ќе ги натера мајките од секаде да се прашаат дали е време да земат мал одмор“, пишува „Њујорк џурнал оф букс“ (New York Journal of Books). •

„REVELACIÓN“ SELENA GOMEZ

R

evelación е четвртиот „extended play“ на дваесет и осумгодишната американска пејачка, глумица и продуцентка Селена Гомез, која го објави на 21 март годинава, во издание на Interscope Records. Му претходеа сингловите „De Una Vez“ (14 јануари), „Baila Conmigo“ (29 јануари) со Rauw Alejandro и „Selfish Love“ (4 март). „Revelación“ инаку е прво издание на Селена Гомез снимено на шпански јазик, комбинирајќи регетон, електропоп, латинопоп и аренби со урбани елементи, што претставува своевидна отстапка од денс-поп звукот на неговиот претходник „Rare“ (2020 г.). Веднаш по излегувањето доби признание од критиката. Пејачката изјави дека темите на EP-то се силата, љубовта, простувањето и „продолжувањето натаму“. Неговото снимање почна непосредно пред локдаунот поради пандемијата. Речиси целото е снимено на далечина, во домашно студио за снимање, користејќи Zoom за комуникација. Истовремено ангажираше и јазичар за да ù помогне да го обнови шпанскиот јазик, да поработи на неговото акцентирање и да ги увежба сленговите. Останатите четири песни кои можете да ги чуете се: „Buscando Amor“, „Dámelo To“ со Myke Towers, „Vicio“ и „Adiós“. •

„MANK“ (МАНК)

M

ank“ е американски биографски драмски филм за сценаристот Herman J. Mankiewicz (1897-1953) и развојот на сценариото за „Citizen Kane“ (Граѓанинот Кејн) од 1941 година, кој го напиша заедно со Орсон Велс. Дејството ги „покрива“ триесттите години од минатиот век во Холивуд, преку остроумната духовитост на сценаристот, кој имал проблем со алкохолот. Го режираше David Fincher, по сценариото на неговиот покоен татко Jack. Како продуценти се потпишуваат Ceán Chaffin, Douglas Urbanski и Eric Roth. Критиките се позитивни. Критичарите ја пофалија режијата, глумата на Oldman и на Seyfried, кинематографијата, продукцијата и музиката. Филмот „заработи“ десет номинации за претстојните Оскари, вклучително и за најдобар филм, за најдобра главна машка улога на Gary и за најдобра споредна женска улога на Amanda, како и шест номинации за седумдесет и осмиот „Златен глобус“, меѓу кои и за најдобар драмски филм. •

Жанр: драма, комедија Актери: : Gary Oldman, Amanda Seyfried, Lily Collins, Arliss Howard, Tom Pelphrey, Sam Troughton, Ferdinand Kingsley, Tuppence Middleton, Tom Burke, Joseph Cross, Jamie McShane, Toby Leonard Moore, Monika Gossmann, Charles Dance Режија: David Fincher 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

33

ПАТУВАЊЕ

Виена,, идеална дестинација за викенд

ДОЖИВУВАЊЕ ОД МИНАТОТО СО ВАЛЦЕР, ХРАНА И УМЕТНОСТ ЖИВОПИСЕН ГРАД СО ПРЕКРАСНИ ПАРКОВИ, КОЛАЧИ, СТАРО ВИНО, МУЗИКА И ВАЛЦЕРИ. ВО НЕГОВАТА КУЛТУРА СЕ ОБЕДИНЕТИ ИСТОРИЈАТА И ТРАДИЦИЈАТА НА МНОГУ НАРОДИ И ЕТНИЧКИ ГРУПИ, СО ШТО Е СОЗДАДЕН ИНТРИГАНТЕН, МИСТЕРИОЗЕН И ПОНЕКОГАШ ЦИНИЧЕН КАРАКТЕР НА АВТОХТОНИТЕ ЖИТЕЛИ НА АВСТРИСКАТА ПРЕСТОЛНИНА. ВИЕНА ЌЕ ВЕ ОСТАВИ БЕЗ ЗДИВ, НЕЈЗИНАТА АРХИТЕКТУРА Е НАВИСТИНА ДОСТОЈНА ЗА ЦАРСКИ ГРАД.

В

иена е град синоним на австриската убавина и култура на живеење. Главен град на Австрија, 1,7 милиони жители, на второ место во светот по квалитетот на живот. Од 2001 година градскиот центар е под заштита на УНЕСКО како светско културно наследство. Од 1867 година Виена бил главен град на тогашната Австро-Унгарска Империја, со што ја презел главната улога на политички и на културен план во тој дел од Европа. Како последица на ваквите настани, Виена е единствен главен град во светот каде што сè уште се одржува традицијата на

34

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

баловите од деветнаесеттиот век. Секоја година се организираат најмалку два бала со повеќе од девет оркестри што ја дополнуваат атмосферата и амбиентот. Најпознатиот бал се одржува во надалеку познатата Виенска оперска куќа. ЦЕНТАР НА МОЌНАТА ИМПЕРИЈА Главниот град на Австрија блеска со своите зданија, но и со восхитувачката арт-деко архитектура. Центарот на моќната империја, со дворовите на Хофбург и Шонбрун, прекрасните палати Белведере и Шварценберг, Шпанската школа за ја-

Дворецот Хофсбург

ПАТУВАЊЕ

Дворецот Шамбор

вање, катедралата „Свети Стефан“ и не помалку атрактивната Карлова црква, дворот и градскиот парк, државната и националната опера и театар, познатите слаткарници, кафулиња, познатото тркало во Пратер, градот на треперливиот валцер, делата на Моцарт, Бетовен, Хајдн, Штраус, плени со својот сјај и не му остава на посетителот неостварен момент. Палатата Шонбрун, летната резиденција на крал-

ското семејство, е една од најпопуларните туристички дестинации во градот, а вниманието го привлекува со своите внимателно зачувани градини, Куќата на палмите и зоолошката градина. Богато украсените простории и фантастичната архитектура ја прават многу привлечна и често се нарекува Мини Версај. Повеќето од собите се уредени во рококо стил, со многу позлатени елементи и кристални лустери. Собата милиони,

која е украсена со индиски и персиски минијатури, се смета за најспектакуларната рококо соба во светот. Кралската палата Хофбург, која била дом на хабсбуршката династија цели шест века, претставува импресивен врв на австриското културно наследство. Без претерување, палатата може да се нарече срце на Виена. На почетокот на минатиот век тоа било резиденција на австриските императори. Зградата постојано минувала низ реструктуирање, што довело до создавање на величествен комплекс што личи на комплексен лавиринт. Денес делови од Хофбург се користат како официјална претседателска резиденција, а другите делови се достапни за туристите. Во велелепната палата Белведере, денес дом на Австриската национална галерија, се сместени прекрасни богатства, како што е најголемата колекција на слики од Климт, Кокошка, Шиле. Замокот Белведере и неговите градини се едни од најубавите барокни целини во Европа. Лукас фон Хилдебрант, познат барокен архитект, во дваесеттите години од минатиот век, по наредба на принцот Јуџин, изградил замок составен од два дела: Горен и Долен Белведере. Тој е дизајниран како летна резиденција. Денес целиот замок е на располагање на Австриската уметничка галерија. Претставува репрезентативна колекција првенствено на австриската уметност од средниот век до денес. Покрај големиот број дела 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

35

ПАТУВАЊЕ

на Шиле и Кокошка, галеријата Белведере денес е позната и по најголемата колекција на дела на Климт, пред сè, иконата во јуџенд стил, познатиот „Бакнеж“. Заштитен знак на Виена, секако, се и готската катедрала „Св. Стефан“, огромното панорамско тркало на Пратер (најстариот лунапарк во Европа) и обновената Шпанска школа за јавање што се грижи за исклучително ценетата раса коњи липицанери. Посетата во Виена е многу повеќе од посета на музеи и галерии со меѓународна репутација, меѓу другите, музејот Леополд, Музејот на модерна уметност, Архитектонскиот центар. Светската слава Виена им ја должи и на најпознатите композитори во Европа - Штраус, Моцарт, Бетовен и Хајдн, кои живееле и работеле токму тука. Градот е познат и по Виенскиот филхармониски оркестар, еден од најдобрите во светот, ансамблот на Оперската куќа и светски познатиот Детски хор што постои веќе три века. За љубителите на шопингот неизбежна е посетата на големиот шопинг-центар „Пандорф“ и улицата „Марија Хилфрер“, вистински рај за шопинг, преполни со кафатерии, ресторани, слаткарници, стоковни куќи... Самата улица е убава за прошетка, дури и ако не се купува ништо. Во Виена не смее да пропуштите да го пробате познатиот специјалитет „виенска шницла“, што може да се вкуси во секој ресторан со австриска кујна. Кога станува збор за традиционалната австриска кујна, треба да се има предвид дека е под влијание на унгарската, чешката, на дел од бохемиската, еврејската, како Дворецот Белведере

36

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

Катедрала Св. Стефан

сос од јаболко и крем, а се служи со лепчиња намачкани со мајонез. Виена е позната и по своите десерти и колачи и со прочуената и неповторлива торта „захер“, но и со омилениот пијалак на жителите на Виена, виенското кафе. Доколку посакате да направите чекор назад во времето или да бидете дел од некоја бајка, среде природните убавини и старите градби што воодушевуваат и ги полнат сите сетила, тогаш преубавата Виена ви е на располагање...

• Маргита Поповска

и на балканската, што ја прави исклучително разновидна. Типично традиционално јадење е „tafelspitz“, многу кревко варено говедско месо што вообичаено се служи со пире подготвено рачно, со виљушка, потоа пржено, полиено со

Пратер

ПАТУВАЊЕ

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

37

|HI TECH

Висока технологија

„КИТ“ КОЈ УМЕЕ ДА ЛЕТА

ЗОШТО СВЕТОТ НЕ ГИ САКА СУПЕРИОРНИТЕ ПРОИЗВОДИ? ПРЕГОЛЕМ Е БРОЈОТ НА УСПЕШНИ ПРОИЗВОДИ КОИ СВЕТОТ НЕ САКА ДА ГИ ФРЛИ ВО ПРОИЗВОДСТВО, ТУКУ ГИ ФРЛА НА БУНИШТЕ.

Ш

то ви кажува името Селера? Или можеби „500 л“? А што е со Отоавиејшн, дали тоа ви е познато? Тоа „авиејшн“ ве потсетува на нешто поврзано со авионите, авијацијата, а „ото“ сигурно ве потсетува на првиот летач Ото Љиљантел или на ото моторите. Но што значат и претставуваат сите спомнати нешта? Има нешто во имињата, но не сте ги сретнале заедно. Сега ќе откриеме каква направа сакаме да претставиме. Зборот „селериа“ е име на авион во експериментална фаза, направа со крила која досега има направено многу успешно завршени летови и тоа не било какви летови, туку исклучиво успешни. „Селера 500 л“ е авион во развој, но како што вели производителот наскоро леталото ќе биде пуштено во продажба, односно светската премиера ќе се одржи во 2027 година. И сега што го прави ова летало толку поинакво од другите за да заслужи да е дел од високата технологија? Кога се прави сосема нов авион фелата од производители најмногу ја почитуваат смалената потрошувачка на гориво и притоа леталото да постигнува исти или слични брзини како останатите од класата. Не најчесто, туку секогаш смале-

38

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

ната потрошувачка резултира со прелетување повеќе километри во „еден здив“, а леталово за кое пишуваме совладува растојанија од 8.300 километри. Авионот не е ист по дизајн како сегашниве. Неговото тело (фуселажот) најмногу личи на китовите од видот орка. И сега се прашувате како со такво тело конструкторите успеале да ја намалат потрошувачката на гориво. Аеродинамиката е чудна и мошне занимлива наука и доколку умеете да ја испеглате како што треба, таа ќе ви врати 10 пати повеќе. Такво нешто успеале да „скројат“ конструкторите заедно со експертите по аеродинамика и го создале леталото „селера 500 л“. Таа аеродинамика е виновна за претерано малата потрошувачка на гориво во однос на останатите од класата – дури осум пати помалку гориво во однос на приватните млазни авиони чија брзина на економично летање е околу 740 км/ч. Такви

работи се случуваат кога отпорот на воздухот е намален за 60 отсто, а вкупните трошоци за годишно одржување на леталото се намалени од пет до седум пати. За цена од шест авионски билети добивате приватен авион на располагање кој лета кога вие ќе посакате и тој само вас ве чека. Ова се неколкуте главни нешта што се почитуваат во авијацијата. Но тимот од Отоавиејшн не застанува тука, туку оди натаму. „Селера 500 л“ нуди шест патнички места плус две за пилотот и копилотот и оддел за товар. Кабинскиот простор е најголем во класата, но и една класа над, тоа во превод значи висина од речиси два метри и првокласен конфор за шест патници. Не ја мешајте првата класа со бизнис класата. Ако бизнис класата ви оставила голем впечаток, тогаш замислите што нуди првата класа во авионскиот сообраќај и тоа по цена од економска класа. На

HI TECH |

пример, ако авио билет до Дубровник чини 7.000 ден. во економска класа со „боеинг 737“, таа иста цена ја плаќате за лет до Дубровник со „целериа 500 л“ односно 42.000 денари за шестмина. Се чини леталово е толку понадмоќно од останатите што е апсурдно зошто не „добива“ забрзани испитувања и пробни летови за што побрзо да влезе во секојдневна употреба. Дали можете да си замислите, издувните гасови се намалени за фантастични 80 отсто? Не заборавајте дека моторот е дизел со 12 цилиндри во V и секои од тие шест цилиндри може да работи како една целина, а другата да не работи. Конструкторите велат ќе внесат електричен, но и погон со горивни ќелии каде водородот е гориво, а при согорувањето ќе исфрла само водена пареа.

Потоа во план им е да направат скоро двојно поголемо летало. Проектот (леталото) „смартфиш“ иако беше и сè уште е врвен во секој поглед, досега нема

завршница. Авионот „муни м 20 ј 201“ е првиот едномоторен четворосед што постигна брзина од 200 милји на час (322 км/ч) со мотор од 200 КС и сè уште неговата аеродинамика е ненадмината. И покрај сè производителот Муни е паднат на многу ниски гранки и му прети згаснување. Едномоторниот едносед „полен спешл“ постигнува брзина од 520 км/ч со мотор од само 180 КС. Или да го земеме за пример „арнолд а р 6“ претставен во 1992 год. Тоа е летало од класата под 300 кг. Со мотор од само 65 КС постигнува брзина од 343,8 км/ч. Сите овие летала имаат две нешта заеднички, одлична аеродинамика проследена со врвни брзински особини, но истовремено никој во светот не е заинтересиран да ги откупи тие производи или нивните патенти со цел да ги комерцијализира затоа што се супериорни во однос на останатите летала. Зошто е тоа така сè уште е голема загатка и не знаеме што ќе се случи во иднина со „селера 500 л“. Ја чекаме 2027 година да видиме како ќе се одвиваат работите со компанијата Ото авиејшн и нивното летало.

• ЖаркоАтанасоски.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

39

| ИСТОРИЈА

JEEP

Џип и неговите 80 години СЕКОЈ ВОЗАЧ ПОСАКУВА ВО СВОЈАТА ГАРАЖА ДА ИМА ТЕРЕНСКО ВОЗИЛО СО КОЕ ЌЕ МОЖЕ ДА ПАТУВА ДО МЕСТА ШТО СЕ ДАЛЕКУ ОД АСФАЛТОТ. ПИОНЕР ВО ТАА КЛАСА ВОЗИЛА Е ЏИП, СОЗДАДЕН ЗА АРМИСКИ ПОТРЕБИ ВО 1941 ГОДИНА, А ПОДОЦНА ДОСТАПЕН ЗА СЕКОГО. ОТТОГАШ ПОМИНАА 80 ГОДИНИ.

М

арката Џип го почнала своето патешествие на почетокот на Втората светска војна. Од една страна, тоа и не е добар почеток за една марка но, од друга страна, нарачувачот имал потреба од такво возило за воени потреби. Тогашната американска армија пратила повик до речиси сите производители на моторни возила, околу 130, за производство на посебно возило. Во повикот биле наведени правилата како да изгледа и колку да биде големо возилото. Носивоста на возилото да биде околу 300 кг, меѓуоскиното растојание помало од 192 сантиметри, висина помала од 92 см, мотор способен да го задвижува со брзина од 5 до 80 км/ч, Rectangular-shaped body, погон на сите тркала и менувачка кутија со три брзини, предното стакло да се спушта, три седишта, фарови напред и назад и вкупна тежина помала од 620 килограми. На повикот се одзвале само две компании, Вилис и Бантам, но подоцна армијата добила позитивен одговор и од Форд. Секој производител направил свое виду-

40

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

вање на возилото, но компанијата Бантам го направила за рекордни 49 дена. Возилата биле испорачани во летото 1940 година, а армиските експерти почнале со испитувања кон средината на есента. Возилата личеле едно на друго, најмногу во вкупната маса. Ниедно ја

немало пропишаната тежина. Откако армиските експерти увиделе дека погрешиле, ги направиле потребните исправки и дозволиле возилата да бидат со поголема тежина. Тие побарале од производителите секој да произведе по 70 примероци и да ù ги преда-

ИСТОРИЈА |

де на армијата. Во март 1941 година биле потпишани договори со компаниите да произведат по 1.500 примероци, односно Бантам да произведе 1.500 примероци од „модел 40 брц“, Форд да ги подобри особините на „гп пигмис“ и да произведе 1.500 примероци, како и Вилис со моделот „квад“. Во натамошните испитувања армискиот инженерски врв го назначил Вилис за прв производител на возилото, но не бил единствен и им бил отстапен простор и на Форд и на Бантам. Во текот на испитувањата и подобрувањата на особините возилато добило прекар. На почетокот секој производител му дал име на чудното возило. Бантам го нарекол „модел 40 брц“, Вилис го именувал како „квад“, а Форд „модел гп“ (гп = џенерал прпз). При масовното производство возилото на Вилис во документацијата официјално било запишано како „вилис ма/мб“, но возилата од тој тип војската ги нарекувала „џип“ (Jeep). Можно е името да било некаква кованица од спелувањето на буквите „гп“ скратеница од „џенерал прпз“ - „џи пи“. Но и во зборовите „general purpose“ (GEnEral Purpose) прво се издвоени „GEEP“, а потоа „G“ е заменето со „Ј“ и сега е „Jeep“. Некои велат дека името произлегло од познатиот лик Еуген д Џип од стриповите на Попај и Олива. Сепак, нема цврсти докази за потеклото на името ниту е познато кој прв го изговорил „џип“. Името „џип“ е запишано како трговска марка во 1943 година, а првото возило со името

„џип“ е произведено во 1945 година. Да ги споменеме и дизајнерите Карл Пробс и Делмар Г. Рус. Според статистиката, во годините на создавањето „џип“ биле произведени 368.000 примероци од Вилис, а Форд по лиценца произвел 277.000 примероци.

ОДЛИЧЕН И ВО НЕПРИСТАПНИ ПРЕДЕЛИ Постојаното подобрување на особините на возилото го направило да биде речиси неуништливо. Кога завршила војната, производителот, но и американската јавност се соочила со потреба од такво возило, посебно за превоз во руралните и непристапните предели. Можеби по војната производството

било намалено, но никогаш не згаснало. Производителот и натаму работел на возилото и го испорачувал, но никогаш не било сменето народното име „џип“. Првите примероци произведени по војната биле познати како „џип цј - 2 а“, а се произведувале од 1945 до 1949 година и се разликувале од претходникот бидејќи добил дополнителна опрема. Постепено се зголемувала побарувачката, со тоа и производството, а како што минувало времето, така возилото добивало свои наследници, генерации. Втората (цивилна) генерација е позната под името „џипстер“, потоа следувала третата „цл - 3а“ што се произведувала од 1949 до 1953 година. Развојот на популарниот модел се одвивал успешно. Во текот на производството на четвртата генерација „цј - 3б“ (1953-1968) во 1953 година Хенри Ј. Кајсер го купил производителот Ви-

лис за 60 милиони долари. Компанијата подготвила план за збогатување на програмата со возила. Во 1955 година новиот сопственик ја прикажал следната генерација „џип цј - 5“ (1955-1983). Добрите познавачи за овој модел велеле дека е најрафинираниот што дотогаш излегол од производните хали. Речиси сè било обновено и дотерано и јавноста покажала голем интерес за возилото и тоа било неочекувано за производителот. Моделот опстанал 28 години. Овој модел слободно може да се нарече претходник на сите денешни теренски возила, односно тие што се наменети за народот, а не за армиски цели. „Џип цј - 5“ масовно се купувал и се користел за прошетки во природата. Во автомобилската историја е забележано дека армиското возило „џип“ станало секојдневно возило, како за луѓето со авантуристички дух, така и за оние што живееле надвор од градските 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

41

| ИСТОРИЈА

средини. „Џип сј - 5“, со погон на сите тркала, одлично се снаоѓал со сите предизвици надвор од асфалтот. Во меѓувреме, производителот го лансирал моделот „цј - 6“ со поголемо меѓуоскино растојание од 50 см. Биле направени повеќе зајакнувања на конструкцијата, со што возилото добило поголем товарен простор, како и можност за вградување на поголеми погонски единици - првпат бил вграден V6 мотор, а подоцна и V8. Флотата од теренски модели се збогатила и со караван изведби наречени „вагонер“. Се појавиле и изведбите камионети карактеристични по отворениот товарен простор. Џип ја диктирал таканаречената теренска мода и во 1963 година го лансирал моделот „вагонер“, претходник на денешните СУВ возила. Потоа следувале моделите: „гладијатор“, „командо“, „чироки“, а се појавил и наследникот на 35 години стариот „цј - 5“,

42

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

моделот „цј - 7“ што имал повеќе надворешни и внатрешни измени. Врз основа од овој модел конструиран е камионет со поголемо меѓуоскино растојание, наречен „цј - 8 скрамблер“. Биле произведени 30.000 примероци што сè уште се во возна состојба и од големо значење за колекционерите. Можеби највпечатлив примерок на џип е моделот „чироки“, односно втората генерација што се произведувала од 1984 до 2001 година. Овој примерок имал најмногу изглед на џип од сите модели пред него и по него. Штета што неговиот првичен облик е премногу изменет и денешниот „чироки“ воопшто не потсетува на легендарниот дизајн. Инаку моделот „чироки“ првпат бил претставен во 1974 година. Ако треба да се спомене некој од производителите што внел дополнителна новост во теренските возила (и претходниците на СУВ

возилата), тогаш тоа повторно е џип. Обожавателите на теренските возила не можат да замислат нивното возило да има пет врати, туку само три. Џип им излегува во пресрет на таквите барања на клиентите, но за другите потенцијални купувачи има и изведба со пет врати. Тие дополнителни две врати направија оваа марка да е прва што ги внела СУВ возилата во автомобилската индустрија, кои се многу барани од денешните купувачи и затоа сите производители ги внесуваат во своите програми. Американските возила се познати по големината и на Џип воопшто не му било тешко да создаде нешто такво. Всушност, со децении Џип ги имал големите возила. Познато е дека удобните работи во автомобилите прво се вградувале во автомобилите преку Големата бара, а потоа на другите континенти. Луксузот и големината се својствени за Џип и не му

ИСТОРИЈА |

било тешко да ги вклопи во моделот „гранд чироки“ и да понуди современо теренско возило со совршена умешност да се движи и по асфалт. Во семејството Џип ова возило е наречено „гранд чироки“ и долг е списокот на сериска и дополнителна опрема, така што секој може да најде тоа што го бара. Денес Џип води во светската индустрија, но не смее да се потценат јапонските производители што се водечки во светот во некои сегменти од теренските возила, на пример: Митсубиши, најтрофејниот на најтешкото рели што воопшто се вози, релито Дакар, потоа Нисан и Тојота. Но има една разлика меѓу овие марки и Џип. Тие произведуваат секакви возила, од најмало до најголемо, од патничко до товарно или комбинирано, но Џип е единствен што произведува исклучително теренски возила. Неговите СУВ возила конструкциски се директна изведба

од теренските. Имено, возилата на Џип претходно се тестираат на секакви терени и сите искуства добиени директно од подлогата по која се движеле, се вградуваат во најновите конструкции. Пример е денешниот модел „компас“. Умешноста на конструкторите од оваа марка е тоа што создаваат возила подеднакво добри за возење по рамна подлога, асфалт, но и надвор од неа. Затоа Џип има предност во однос на другите производители и нијансите и деталите се пресудни за освојување на првото место. Денес Џип е во состав на компанијата Крајслер, која е во тесна врска со Фиат, односно Фиат е сопственик и сега компанијата се нарекува Фиат Крајслер Автомобили. Од неодамна оваа компанија влезе се здружи со компанијата ПСА (50%-50%) и ја формираа компанијата Стелантис, која ги обединува сите марки. Од 1944 до 1953 година „џип“ го

произведуваше Вилис Оуверленд. Во 1953 година нов сопственик бил Каисер Џип и се именувал како Вилис Моторс, но во 1964 година останало само името Каисер Џип сè до 1970 година. Американ Мотор Компани е запишан како сопственик на Џип во 1970 година, а производството го контролирал Рено. Потоа Крајслер бил сопственик од 1998 година, а по него Дајмлер Крајслер АГ (19982007). Крајслер бил од 2007 до 2009 година, а од 2009 година Крајслер Груп ЛЛЦ и Фиат Груп Отомобилс, потоа Фиат Крајслер Отомобилс од 2014 до 2021 година, а од 2021 година сопственик е Стелантис. Најкраткото објаснување за теренско возило е „џип“. Уште од првиот ден кога возилото било именувано како џип, па до денес никој не забележува дека тоа е марка на возила, а не општ збор за теренски возила.

• Жарко Атанасоски

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

43

| СПОРТ

Светско првенство во Формула E

МЕРЦЕДЕС НА ЧЕКОР ДО ДОМИНАЦИЈА

ОТКАКО ЗАБЛЕСКАА НА ТРКИТЕ ВОЗЕНИ ВО ДИРИЈА, САУДИСКА АРАБИЈА, ВОЗАЧИТЕ НА МЕРЦЕДЕС УШТЕ ЕДНАШ ПОКАЖАА БЛЕСКАВА ФОРМА И ВО ТРКАТА НИЗ УЛИЦИТЕ НА ВЕЧНИОТ ГРАД РИМ.

В

о пресрет на самата трка беше соопштено од организаторите дека поради затегнатата ситуација со патувањата во услови на глобалната пандемија од Ковид 19, наместо една ќе се возат две трки во Рим, со цел да се овозможат што е можно повеќе километри за возачите во овој дел на сезоната. Тоа е логично бидејќи никој не може да ги гарантира останатите настани од календарот, особено планираните трки на други континенти. Воедно оваа одлука се однесува и на трката во Валенсија којашто првично беше закажана за 24, а сега и за 25 април. Првите тренинзи во Рим ги исфрлија Лу-

44

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

кас Ди Граси од Ауди и Стофел Вандорн од Мерцедес како најбрзи. Бразилецот имаше најдобро време од 1:38.785, што беше за само 62 илјадитинки побрзо од она на

ривалот. Голема група на други возачи се најде од третото до седмото место, кои беа раздалечени од 246 до 485 илјадитинки зад најдобриот резултат. На вториот тренинг

СПОРТ |

временските услови диктираа сите да возат побавно и во такви услови Максимилијан Гинтер со БМВ Андрети се вмеша во борбата за врвот со време 1:39.517, по што повторно следуваше толпа возачи со речиси идентични резултати, но на нејзино чело беа пилотите од Мерцедес. Во квалификациската сесија изненадување најавија Оливер Роуланд со Нисан и Андре Лотерер со Порше, односно тие ја предводеа шесторката којашто на крајот во спе-

цијална сесија за таканаречената „супер пол позиција“ учествуваа уште Вандорн, Ди Граси, Жан Ерик Верње и Гинтер. Со време од 1:38.484 коешто беше само седум илјадитинки побрзо од тоа на Роуланд, Стофел Вандорн ја освои најдобрата стартна позиција пред Лотерер. Оливер Роуланд се најде на третото место, но неговото време беше компромитирано поради допир со заштитниот ѕид иако имаше одличен старт на првите две мерни станици од неговиот круг.

Менаџментот на потрошувачката на енергија секогаш е одлучувачки параметар за победата, но овојпат трката не го дочека својот регуларен крај. Во услови на слаб дожд Вандорн водеше возејќи зад возилото за безбедност, а откако тоа се тргна започна дуелот за првата позиција во кој најпрвин Лотерер го престигна ривалот, а откако овој возврати нешто подоцна, двајцата возачи се судрија. Од нив Лотерер успеа подоцна да продолжи и да заврши на седмото место. На овој начин Оливер Роуланд се најде во водство, но стјуардите го казнија заради надминување на лимитот за употребена енергија, поради што испадна од игра за победата. Тоа доведе до ситуација Лукас Ди Граси да биде нов предводник на трката, но поранешниот шампион брзо се најде на удар од уште еден претходен победник во формула Е, Жан Ерик Верње, при што неколкупати се престигнаа меѓу себе. Бразилецот дојде на чекор до единаесеттата победа во кариерата, но тогаш неговиот болид едноставно застана меѓу свиоците број 6 и 7 и направи хаос од целата трка. Вандорн, којшто имаше одличен кам бек, сакајќи да го избегне неговиот болид се удри во ѕидот, а за несреќата да биде уште поголема и вториот

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

45

| СПОРТ

болид на Мерцедес се удри веднаш до него. Трката не беше продолжена, со што победата се најде кај Верње, а на подиумот беа промовирани Сем Бирд и Мич Еванс, обајцата од Јагуар. По завршувањето на настанот, беше соопштено дека за излетувањето на двата болида на Мерцедес е виновна шахта, која направила задните тркала да потско-

кнат и да донесат инцидент! Втората трка на улиците на Рим се одржа следниот ден, на 11 април, но дојде до промена во временските услови. Така, покрај веќе видените конкурентни возачи, кон кандидатите за висок пласман на мократа патека се приклучија и други пилоти, како, на пример, Норман Нато со тимот Вентури,

кој беше најбрз во дожливите квалификации. Во најбрзата шесторка, којашто се бореше за таканаречената супер пол позиција, на крајот најбрз беше Ник Касиди од тимот на Вирџин пред Нато од Вентури. Без голема желба да ризикуваат, зад нив со многу послаби резултати се пласираа Верлен од Порше, Вандорн од Мерсецес и Гинтер од

ФОРМУЛА Е ЌЕ СЕ ВОЗИ И ВО МОНАКО Организаторите на Формула Е претендираат да возат низ градски улици промовирајќи дека нивниот спорт не ја загадува околината, а во досегашните 7 години постоење ги посетија најголемите светски метрополи во Европа, САД, како и на другите континенти. Сепак, во авто трките поим за градска трка е онаа во Монако, каде што улиците на кнежевството се искористиле за првпат во 1929 година. На предлог на претседателот на ФИА, Жан Тод, ќе бидат направени мали промени на патеката за да може да се избегне директна споредба на Формула Е и Формула 1, па така првиот свиок по стартот и првиот свиок по тунелот ќе бидат редизајнирани за оваа прилика.

- На повеќе начини, оваа патека е како направена за Формула Е – брза е и со тесни улички, што ќе претставува тест за секој возач кој треба да ја менаџерира енергијата и да бара начин за престигнување,- изјави Алберто Лонг, ко-основач на Формула Е, додавајќи дека вклучувањето на Монако е одлична точка во изградбата на новото светско првенство. Претходно, Формула Е имаше изданија во Монако, но не како Светско првенство под капата на ФИА. Трката треба да се случи на 8 мај, веднаш по двете трки во Валенсија, но се шпекулира дека настанот во Маракеш би можел да биде откажан, што остава простор дека можеби и во Монте Карло ќе се возат две трки, но за тоа ќе се одлучува тогаш.

46

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

СПОРТ |

БМВ. Со гасењето на зелените светла стартуваше уште една драматична трка предводена од дебитантот Ник Касиди, но тој мошне рано се изврте поради блокирање на сопирачките, па изгуби дури 10 места. Норман Нато водеше три круга пред Паскал Верлен да направи престигнувачки маневар во четвртиот круг. Нато почна да ги губи позициите и натаму зашто беше престигнат од Вандорн, кој потоа почна да му се доближува на лидерот. Во несреќен расплет на околности Верлен во времето темпирано за користење на дополнителна енергија беше спречен поради истакнување на жолто знаме за инцидентот меѓу Ди Гради и Буеми. При рестартот Вандорн се одвои, правејќи предност

од четири секунди, додека Александар Симс во финишот успеа да го престигне Верлен и да му го одземе второто место. Крај на трката повторно донесе возило за безбедност поради инцидентот во кој својот болид го оштети Рене Раст од Ауди, а набрзо потоа судир имаа Де Вријс и Бирд, по што Холанѓанецот беше казнет со 5 места на стартот од трката во Валенсија. Победникот Вандорн целата заслуга за победата ја префрли кај членовите на тимот кои му овозможиле воопшто да настапи.

- Искупување. Вчера беше емотивен ден за нас. Знаев дека имаме брзина да победиме денес, бевме брзи и тоа беше значајно. Болидот беше мошне оштетен вчера и механичарите имаа тешка задача да го подготват за денес. Но денеска беше повторно перфектен,- рече победникот од редовите на Мерцедес, Штофел Вандорн. Тој посочи дека минатогодишната петмесечна пауза при избивањето на пандемијата му дозволило на Мерцедес да го подигне нивото и да се доближи до ривалите.

- Како тим моравме да седнеме и да го анализираме нашиот пакет и да погледнеме на кои точки мораме да поработиме. Кога

се појавивме на финалето во Берлин сите тимови имаа направено чекор напред но, исто така, и ние: од инженерска страна, но и од стратешка и од возачка страна. Сите направивме позитивен чекор напред и тоа е мошне охрабрувачки. Со бодовите освоиени за победа, супер пол позиција и најбрз круг, Стофел Вандорн фати приклучок со водечките на табелата, при што дел од нив поради различни инциденти не освоија нови поени. Така, Бирд е сè уште прв со 43 бода благодарение на ненадејниот подиум во првата трка низ Рим, заедно со тимскиот колега Еванс кој сега има 39. Фријнс и Де Вријс кои останаа без бодови имаат 34 и 32 бода, а Вандорн се најде меѓу нив со 33 бода. Кон водечката група гравитираат и Верлен со 32 и Мортара со 30 бода. Најавените две трки во Валенсија би требало да донесат натамошно профилирање на кандидатите за титулата во 2021 година, но многу се очекува и од актуелните шампиони од тимот ДС Течита, за кој возат Антонио Феликс да Коста и Жан Ерик Верње, кои сè уште не покажале сè што можат во оваа сезона.

• Александар Табаковски

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

47

| СПОРТ

Светско првенство во Формула 1

СЕЗОНАТА ПРОДОЛЖУВА СО ТРКАТА ЗА ГОЛЕМАТА НАГРАДА ТРКАТА ЗА ГОЛЕМАТА НАГРАДА НА ЕМИЛИЈА РОМАЊА ЈА ПОТВРДИ СЛИКАТА ВИДЕНА И НА ПРВАТА ТРКА ВО БАХРЕИН, КАДЕ ШТО МАКС ФЕРСТАПЕН СО РЕД БУЛ И ЛУИС ХАМИЛТОН СО МЕРЦЕДЕС СЕ ПРОФИЛИРАА КАКО НАЈГОЛЕМИ КОНКУРЕНТИ НА ПОЧЕТОКОТ ОД НОВАТА СЕЗОНА ВО ФОРМУЛА 1.

А

ко во Бахреин почестите во квалификациите му припаднаа на Ферстапен, а на Хамилтон во трката, овој пат имаше обра-

48

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

тна ситуација. Пол позицијата во Бахреин значеше дека Ферстапен за првпат врзал два најдобри квалификациски резултати едно по друго, но за волја на вистината претходниот е дел од минатата сезона. Додека трката во Бахреин беше возена по

суво и топло време, временските услови на средината на април во Италија не се покажаа во иста мера. Сепак, квалификациите поминаа во знакот на Мерцедес иако не беше врнежливо, што отвора шпекулации дека можеби извесен тип на пневматици во извесен температурен опсег остануваат нивен таен адут. За Хамилтон кој е рекордер во оваа категорија, тоа беше 99. пол позиција во кариерата. За разлика од тоа, во трката Макс Ферстапен беше во посебна конкуренција, го презема водството од стартот низ директен дуел и успеа да го зачува до крај на променливите временски услови и покрај неколкуте проблематични моменти (прекин, рестарт). За разлика од тоа, Хамилтон се намачи да го помине Ландо Норис во борба за второто место што, исто така, е податок сам по себе за зголемената конкурентност

СПОРТ |

на Мекларен откако повторно се вратија на моторите на Мерцедес. Ранливоста на Мерцедес е отворено прашање: трката во Имола даде пример кога Луис Хамилтон направи грешка, па се врати на патеката на деветтото место, а тогаш

не може да му се доближи на Хамилтон, а во Имола беше инволвиран во инцидент со Џорџ Расел. Британецот во прв момент беше убеден дека Ботас е виновен и изреагира мошне лошо покажувајќи неспортско однесување. Имено, тој му пристапи на Фи-

тој имаше благо движење во десно, што во вакви врнеживи услови е доволно за тежок инцидент, – порача лутиот Расел. Еден ден подоцна, откако од таборот на Мерцедес пристигнаа коментари за неприфатливиот однос на Расел, тој ги повлече

НОВИТЕ ПРАВИЛА ДОВЕДОА ДО ЛОШИ ИСКУСТВА НА ВОЗАЧИТЕ КОИ СМЕНИЈА ТИМОВИ Во 2021 година петмина возачи влегоа во сезоната како членови на нови тимови, односно настапуваат со болиди што претходно не ги познавале. Станува збор за Себастијан Фетел, Фернандо Алонсо, Карлос Саинц, Даниел Рикиардо и Серхио Перез, односно петорка што е во постојана потера за бодови и високи пласмани. Иако со новите правила стабилноста на задниот дел на болидите е нарушена кај сите, оние кои за првпат се запознаваат со новите болиди во пракса покажуваат дека овие возачи имаат полоши резултати од тимските колеги.

- Не ги гледам останатите, но да бидам искрен, секако е голема работа да смениш тим да возиш во вториот настап за нов тим да искусиш вакви околности. Навистина беше брутално. Мене ми е јасно дека сè уште не сум на потребното ниво, иако имав добар резултат во квалификациите. Денес се покажа колку е зафркнато, ова е едно од најлошите места каде може да дојдете со нов болид, но нема оправдување, мора да се работи повеќе, - рече Серхио Перез. Алонсо во својата изјава го потврди истото надополнувајќи дека ова била добра школа, додека Фетел изјави дека му недостига доверба во болидот, како и на сите други со нови болиди. Со тоа се става акцент на недостатокот на тестирања преку зимата, што е признато и од тимските шефови.

- Секоја десетинка е важна, а на оваа патека за тоа се потребни големи ризици. Мора да бидеш комфорен во болидот и да го возиш на лимитот, затоа што тоа ја прави разликата дали си меѓу првите тројца или меѓу првите осум, вели Даниел Рикиардо.

- Мојот колега е експерт за квалификациите, a јас не заостанувам во однос на него во свиоците, но потребно е да склопам добар круг, без маана. На оваа патека се вози преку тротоарите и тие се напаѓаат под одреден агол. Како ќе реагира болидот е она искуство што на нов возач му недостига, бидејќи сè зависи од аголот под кој се напаѓа тротоарот,- објасни Карлос Саинц. Бидејќи следни трки во календарот се оние во Португалија (која е нова за сите) и Барселона (која е добро позната на сите), следна трка на која довербата на болидот игра голема улога е трката во Монако и може да се очекува да донесе фаворизирани улоги на возачите со поголем стаж во тимот.

беше активирано безбедносното возило, поради судирот на Валтери Ботас и Џорџ Расел. Иако загуби значаен дел од позициите, Хамилтон на крајот сепак успеа сите до еден да ги престигне. Исто така, нивните тимски колеги, стартот на сезоната го поминуваат како да се „оперирани“ против добри резултати. Додека Перез во Ред Бул сè уште се приспособува на новиот болид, Валтери Ботас ни оддалеку

нецот кој сè уште беше во „искршениот болид“ и симболично го удираше ривалот по кацигата, додека Ботас му покажа среден прст пред да излезе од болидот.

– Кога му се приближив, го прашав дали се обиде да не убие и двајцата. Возиме неверојатно брзо, ова е таков спорт, знаеме какви се условите на патеката и треба да се прилагодиме на тоа. Требаше да биде лесно престигнување, речиси го направив тоа, но

своите зборови и ја прифати вината со специјално соопштение.

– Знаев дека на оваа трка имам големи шанси да освојам поени, па понекогаш мора да преземете ризик кога сте во таква ситуација. Не се исплатеше и мора да преземам одговорност за тоа, откако можев да анализирам што се случи, сфатив дека можев да реагирам подобро. Му се извинувам на Валтери, на мојот тим и сите други на 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

49

| СПОРТ

|

кои им влијаеше судирот. Научив неколку тешки лекции викендов и ќе се вратам како подобар човек и возач по ова искуство, – напиша Расел. Третото место на Норис заедно со шестото на тимскиот колега Рикиардо, како и пласманите на двата болиди на Ферари со Леклер и Саинц на четврто и петто место во Имола се добра вест за Формула 1. Сепак, оваа сезона сите погледи и планови се свртени кон 2022 година кога треба да дебитираат нови правила, па развојот на овие болиди за 2021 година нема да биде во прв план. Тоа ќе остане како хендикеп за возачите кои ќе бидат во борба за титулата, па собирањето на поени и завршувањето на трките може да се покаже како исклучително значајно. Следните трки ќе донесат уште повеќе по-

50

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

датоци кои ќе послужат за одгатнување на вистинските перформанси, но засега е јасно дека Мекларен и Ферари се веднаш зад Ред Бул и Мерцедес кои се на врвот. На трката во Имола, последните четири позиции од првата десетка, кои се вреднуваат со поени им припаднаа на Строл, Гасли, Раиконен и Окон, но по трката стјуардите реагираа. Казна од пет секунди заработи и Ленс Строл од Астон Мартин, затоа што нелегелно го претекнал Пјер Гасли од АлфаТаури. Во поредокот, тоа значи дека овие возачи си ги заменија местата, па Гасли го освои седмото, а Строл осмото место на Имола. Кими Раиконен заработи казна од 30 секунди и остана без својот освоен бод на Имола поради извртувањето пред продолжувањето на трката, со што Фернандо Алонсо го освои својот прв поен во повратничката

сезона во Формула 1. Имено, возачот на Алфа Ромео доби казна од 30 секунди поради прекршување на правилата за возење во периодот кога на патеката е безбедносното возило, па му беше аплицирана казна со додавање на дополнително време кон неговиот финален резултат, со што ја загуби деветтата позиција. Окон кој беше десетти се помести скалило погоре, а на десетто место со освоен еден поен се најде поранешниот светски шампион со болидот на Алпин – Фернандо Алонсо. На табелата води Хамилтон со 44 бода, пред Ферстапен со 43, благодарение на најбрзо извозениот круг во трка, односно освоен дополнителен поен. Ландо Норис има 27 бода, а Шарл Леклер 20 поени. Сезоната продолжува со трката за Големата награда на Португалија на 2 мај. • Александар Табаковски

Колумна своерачно

АЛЕКСАНДАР ТАБАКОВСКИ

ВИСОКОТО ДРУШТВО МИНАТАВА СЕДМИЦА БЕШЕ ОДБЕЛЕЖАНА СО ГЛАВНАТА СПОРТСКА ВЕСТ ВО ЕВРОПА ЗА ФОРМИРАЊЕТО НА ТАКАНАРЕЧЕНАТА ФУДБАЛСКА СУПЕР ЛИГА, ПРИ ШТО ЗА САМО НЕКОЛКУ ДЕНА ПРИКАЗНАТА СЕ СМЕНИ ОД РОМАНТИКА ВО ТРАГЕДИЈА.

И

ако засега се верува дека овој проект брзо ќе згасне и покрај големата помпезност со која беше најавен, како со и единството на дванаесет најголеми европски тимови (тоа беше демонстрирано со цел да и се даде престижна конотација на новата творба), иднината не изгледа воопшто розово. Меѓу првите што го кренаа гласот беа самите фудбалери укажувајќи дека правењето на лига на богати екипи не е нешто за што тие сонувале како млади. Од друга страна, обезбеденото учество во таква лига, која требаше да ја замени Лигата на шампионите под закрила на УЕФА, требаше да донесе фиксни места за клубовите основачи. И тој момент беше критикуван затоа што спортот учи на тоа дека секој пласман треба да биде заслужен. Без таквата димензија, тоа повеќе не би бил тој спорт. Ланскиот шампион во Англија, Ливерпул, годинава е шести и следната година нема да биде дел од ЛШ, а нивната немоќ беше до толку голема што нивните ривали на еден натпревар излегоа со маички на кои имаше повик да си ја заслужат позицијата на табелата која што води кон престижната Лига на шампиони. Но, зошто е ова навраќање кон фудбалот во оваа автомобилска колумна? Истата ситуација неколку пати и се закануваше на Формула 1, каде што тимовите учесници во континуитет бараа поголем дел од колачот за себе, наспроти уделите кои ги добиваа организаторите и промотерите на првенството. Во минативе две декади идејата за нова тркачка серија беше повеќе пати лиферувана и некако, по правило, Ферари најпрвин беше со екипите што сакаа да се одметнат, а потоа меѓу првите се откажуваше и потпишуваше

нов договор за учество во Формула 1. На поупатените им е јасно дека зад Ферари стои сопственичката структура предводена од семејството Ањели која, исто така, го поседува и фудбалскиот клуб Јувентус, кој беше дел од обидот за формирање на фудбалската супер лига. Фер е да се спомне дека учесниците во фудбалската супер лига најавуваа дека ќе играат во домашните првенства, а дека само би ја избегнувале Лигата на шампионите во организација на УЕФА со идеја преку меѓусебни натпревари да генерираат поголеми суми од ТВ правата. Дури беа најавени и пропратни проекти за помош на послабите и посиромашни фудбалски тимови, но се чини дека тоа никој не го сфати сериозно. Главната ѕвезда водилка требаше да биде фантастичната сума од 400 милиони евра за еден од нив што ќе го освои трофејот, додека како финансиер на целиот проект „J.P. Morgan“ требаше да инвестира шест милијарди долари. Последниве години Берни Еклстон, како промотор на светското првенство, го бранеше бизнис концептот велејќи дека подобро е тимовите да земат половина од неговиот приход отколку самите да направат свое првенство, да се искараат меѓу себе и да имаат сто отсто од нула приходи. Доколку фудбалскиот проект доживее комплетен крах, тоа ќе биде добра поука и за оние што сонуваат за приватна автомобилска серија. Без влијателно регулативно тело што ќе гарантира фер плеј, ќе ги обезбеди најдобрите и наједуцираните судии, нема да предизвика поделеност кај публиката, едноставно таква зделка не е можна! Во прв момент фудбалските клубови обезбедија единство на дванаесет тима од три

фудбалски лиги, но откако УЕФА се закани со санкции и најави дека играчите што настапуваат за тие клубови нема да можат да играат за своите репрезентации, тоа предизвика чувство несигурност кај „бегалците“. Дополнително, француските и германските тимови не беа дел од оваа идеја, а тоа покажува дека или имале поинаква визија, или аргументите на другите не биле доволно добри. Оние што бараат ваква приватна лига секогаш повикуваат на повеќе приходи за помегаломански проекти. Од друга страна, годинава сме сведоци дека ФИА спроведува проект за ограничување на буџетите на големите тимови во Формула 1, за да им ги „скратила крилјата“ на оние кои што се надеваат на комплетна доминација преку инвестирање повеќе пари од конкуренцијата. Така, годинава со овој проект предвидено е да се ограничи и употребата на воздушните тунели, како и многу други помали работи што би можеле да им одземат време и средства на тимовите, па така, на пример, минатогодишната иновација за таканаречениот ДАС волан на Мерцедес беше забранет токму повикувајќи се на тоа дека не треба да се дозволат некои „егзотични“ решенија што би можеле да ги осиромашат малите тимови. Како што е ситуацијата, Еклстон го направил вистинскиот потег со тоа што им го довери спортот на американските акционери обединети во компанијата Либерти Медија, притоа имајќи ја поддршката од претседателите на ФИА, претходно од Макс Мозли и сега од Жан Тод, за организација на светско тркачко првенство кое што ќе плени по тоа што е изедначено и неизвесно, наместо да се одвојува како елитно и тешко достапно. Тоа ќе мора да се докаже наскоро во пракса и со потпишување на нов договор „конкорд“ за регулирање на меѓусебните права и обврски меѓу учесниците и организаторите, а со тоа и да се осигури безбедната иднина на овој спорт до крајот на оваа декада. •

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

| СПОРТ

Светско првенство во МОТО ГП

ДВЕ ПОБЕДИ НА ЈАМАХА,

НО ДУКАТИ Е ЛИДЕР

МАВЕРИК ВИЊАЛЕС И ФАБИО КУАРТАРАРО ОД ФАБРИЧКИОТ ТИМ НА ЈАМАХА ОСВОИЈА ПО ЕДНА ПОБЕДА НА ОТВОРАЊЕТО НА СЕЗОНАТА ОД МОТОЦИКЛИСТИЧКИОТ МОНДИЈАЛ.

Т

рката за Големата награда на Катар од 2004 година се вози како дел од календарот на Мото ГП, а од 2008 година стана првиот брзински спектакл што се одржа под рефлектори. Оваа година поради откажувањето на трките во Аргентина и Тексас, за првпат се возеа две трки, едната како ГН Катар, а другата како ГН Доха. Претсезонските тестирања укажаа дека Јамаха и Дукати имаат добри шанси за успех на оваа патека, а тоа се потврди и во двата случаи. Двете победи завршија во таборот на фабричката екипа на Јамаха, но во

двата случаи возачи на Дукати беа на пол позицијата и беа рамноправни противници. Имајќи предвид дека во првата трка разликата меѓу победничката тројка (која речиси во иста секунда мина низ целта) и 12-пласираниот Валентино Роси беше нешто над 10 секунди, јасно укажува дека не може да се говори за доминација, па така нијанси одлучуваа за конечниот пласман. Франческо Бањаја и Џек Милер ги заменија Довициозо и Петручи фабричкиот тим на Дукати, а беа тимски колеги и лани, возејќи за сателитскиот тим Прамак Дукати. Бањаја

ЗА ДА СЕ БОРИШ СО ДУКАТИ МОРА ДА СИ ЛУД! По заминувањето на Роси во сателитскиот тим на Јамаха, Маверик Вињалес ја презема улогата на лидер во фабричкиот тим и ја отвори сезоната со победа, додека на втората трка беше четврти.

- Направивме навистина два одлични резултати и си одиме дома мошне среќни поради нив. На крајот од втората трка, во последните три круга мислам дека возев премногу лудо. Едноставно барав премногу од моторот и следниот пат ќе се обидам да бидам понежен и да го извлечам максимумот во случај ако е потребна борба. За да се бориш со Дукати мора да бидеш агресивен, мора да бидеш луд. Тоа е тоа што јас пробав да го направам, но немав референтна точка за сопирањето, па едноставно сопирав премногу доцна и речиси морав да се борам да избегнам удар со Хорхе Мартин и поради тоа го изгубив местото на подиумот. Но генерално среќен сум бидејќи потенцијалот е тука, се чувствувам одлично, гледам дека тимот работи на коректен начин и недостига уште јас да бидам подобар, - рече победникот на првата трка, Маверик Вињалес.

52

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

дебитираше со пол позиција во првиот старт, со време од 1:52.772, но одговорот на Јамаха следеше во трка кога Вињалес имаше најбрз круг од 1:54.624. На крајот, Вињалес ја мина целната линија со една секунда предност во однос на тројцата возачи зад него: Зарко, Бањаја и актуелниот шампион Жоан Мир, додека тимскиот колега од Јамаха беше четврти со 3 секунди задоцнување, а за две десетинки пред Алекс Ринс со Сузуки. Стартот на втората трка донесе сензација, исфрлувајќи го Хорхе Мартин во водство,

СПОРТ |

28.03.2021 ГН Катар Лосаил 04.04.2021 ГН Доха Лосаил

Пол позиција

Најбрз круг во трка

1:52.772 (Бањаја, Дукати) 1:53.106 (Мартин, Прамак)

1:54.624 (Вињалес, Јамаха) 1:54.491 (Бањаја, Дукати)

додека победникот од првата трка Вињалес падна на деветтото место, заедно со тимскиот колега Фабио Квартараро. Французинот успеа да се рехабилитира од случката на стартот и по седумнаесет круга го презеде водството од Мартин, иако претходно имаше повеќе тешки дуели, вклучувајќи го и оној со Жоан Мир, кога беше престигнат од светскиот првак во борба за шестото место. Специјален печат на целиот настан му даде фактот дека тоа беше прва „еден-два“ победа за француски мотоциклисти по пауза од шеесет и седум години. Последен пат вакво нешто се случило во далечната 1954 година, на трката за големата награда на Франција, кога Пјер Монере победил возејќи Џилера, додека неговиот сонародник Жак Којо бил трет возејќи Нортон.

- Ова беше добро искуство. За среќа имав неколку метри предност во однос на Јохан, но беше навистина одлично што двајцата бевме на подиумот. Кога започнав да ја пеам француската химна ме преплавија емоциите и речиси почнав да плачам, но тој ме насмеа и тоа беше одличен момент за двајцата. Мислам дека можеби е еден од најдобрите моменти во мојата кариера, - рече Фабио Куартараро.

И овој пат првите шестмина мотоциклисти беа во интервал од три секунди, односно: Куартараро, Зарко, Мартин (+1,5), Ринс, Вињалес, Бањаја (+2,6). Со осум секунди задоцнување Морбидели од сателитскиот тим на Јамаха беше на 12 место, а Валентино Роси од истиот тим со 14 секунди зад победникот се најде на 16 место.

- Секоја година има многу нови работи, па не сум сигурен дали мојата форма ќе се подобри на трките во Европа, каде што има неколку добри патеки за мене. На втората трка во Катар успеавме да пронајдеме некои различни штелувања за електрониката што ми овозможија да останам подолго со константен ритам, но тоа беше на утрото пред трката и мојата стартна позиција веќе беше многу лоша. Во овој период сите возачи и мотори се мошне силни, па така ако си десет секунди далеку од победата, тогаш си на петнаесетто место. Мора да сочекаме да дојдат другите трки, почнувајќи од Португалија, за да разбереме дали сме поконкурентни, - изјави деветкратниот светски шампион Валентино Роси. Од таборот на Дукати имаа филозофски пристап по извозените две трки, затоа што иако имаа две пол позиции, не успеаја да

прокнижат победа. Сепак, коментирајќи ја вечната дилема „дали чашата е половина полна или половина празна“, спортскиот директор на тимот од Борго Панигале одбра да биде оптимист.

- Некој ќе рече дека Дукати не освои победа на патека што му одговараше. Но ние заминуваме од Катар со две пол позиции, нов рекорд на патеката, како и четири од шест трофеи на подиумот, а исто така водиме во шампионатот со Јохан Зарко. Секако дека би сакале да победевме барем на една трка, но ако ние не сме среќни, дали другите можат да бидат среќни? Оние што се потпираат на фактот дека Дукати победи во Катар во 2018 и 2019 година со возач како Андреа Довициозо, всушност го игнорираат фактот дека гумите што се користеа тогаш и денес немаат ништо заедничко. Уште во 2020 година на предсезонските тестирања (возени тука), ние видовме дека Довициозо не беше толку конкурентен како порано. Затоа ние сме мошне задоволни со напредокот кој сега го постигнуваме, - изјави Паоло Чиабати. Франческо Бањаја се најде експониран бидејќи во двете трки покажа поголем капацитет од Џек Милер, кој рака на срце, лани имаше поблескави резултати од него.

- Моите проблеми беа поврзани со шестото стартно место, а дополнително уредот за перфектен старт не работеше како што треба на мојот мотор. Едноставно не бев во можност да го искористам, па мојот старт беше уште полош и се најдов на дванаесетто место по првиот круг. Потоа почнав да ги враќам позициите и мојот ритам беше на-

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

53

| СПОРТ

вистина силен, покажав одлична брзина и успеав да стигнам блиску до водечките. Но, проблемот со самодовербата при возењето на овој мотор испровоцира да направам грешка во првиот свиок, поради што едноставно морам да учам и да се подобрам со гумите затоа што ваква грешка во фабричка екипа едноставно не е прифатлива. Без таа грешка сигурен сум дека ќе бев во борба за една од водечките позиции. Во трката би рекол дека немавме повеќе проблеми отколку што имаа возачите на сателитскиот тим Прамак Дукати, така што овој резултат не е во иста линија со мојот возачки стил, рече Бањаја. Актуелниот светски првак Жоан Мир, го критикуваше Милер за нивниот дуел кој се случи во средината од трката, по што тој не беше во состојба да продолжи да ја следи

54

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

водечката група. Контактот меѓу Мир и Милер се случи во тринаесеттиот круг на свиокот број десет, при борба за петтото место. Стјуардите потврдија дека го разгледале истиот, но дека немало доволно елементи за некој од возачите да биде посочен како предизвикувач на инцидентот, или дека возел опасно, односно прекршил некакво правило. Од друга страна, светскиот првак Жоан Мир има поинакво мислење.

- Тоа што се случи со Џек е дека свиокот број десет беше единственото место каде што можев да го престигнам и бев добро позициониран, но тој продолжи да се брани однадвор и ја задржа надворешната линија. Обајцата се допревме, но јас успеав да го задржам моторот. Тоа беше маневар за кој знам дека е ризичен, но не беше над лимитот, беше океј. Тогаш ја тргнав мојата нога

за да се извинам бидејќи не можев да го избегнам судирот. Подоцна во истиот круг, на последниот свиок, јас бев однадвор и видов дека Џек ја помрднува главата како да ме виде. Едноставно отидов до тротоарот, а тој дојде до мене и повторно се удривме. Мислам дека беше многу ризично, мошне опасен маневар и според мене намерен. Ако можете да ги споредите двата моменти каде што во првиот случај возев покрај Алеш Еспаргаро и во вториот случај со Џек Милер, ќе видите дека останав од надворешна страна на патеката и не го удрив. Јас ги почитувам ривалите, но мислам дека Џек не покажа респект во овој случај. Едноставно ова беше истата работа со различни возачи и затоа можете да процените, - протестираше Мир. Џек Милер не најде за потребно да даде

СПОРТ |

своја верзија на овој настан, па се задржа на фактот дека во финишот на втората трка страдаше од грчеви во подлактиците, поради што едвај ја заврши трката.

- Едноставно веќе не бев способен да маневрирам, да додадам гас, така што делуваше како само да седам качен на моторот, што не е идеално. Најверојатно ќе се обидеме да го решиме ова некако, па ако треба и со операција. Тоа треба да се направи што поскоро,

за да имаме брза промена на ситуацијата. Не би сакал да имам уште една ваква трка, иако се беше фантастично до четири круга пред крајот кога престанав да ја чувствувам рачката на предната сопирачка. Ова е нешто што нормално ми се случува на почетокот од сезоната, а потоа само се средува после зимските тестирања, но сега како што одат работите, немаме време да чекаме на тоа, рече Милер, кој се надева дека ќе остане во

игра за титулата и покрај двата пласмани на деветто место. Веќе во вторникот, односно два дена по оваа изјава дадена на крајот од трката во Катар, Дукати потврди дека Милер е опериран во Барселона, на универзитетската болница „Дексеус“, од страна на официјалниот хирург на светското првенство д-р Хавиер Мир.

• АЛЕКСАНДАР ТАБАКОВСКИ

НОВ ЗРАК НА СВЕТЛИНА Со трансферот во најсилната категорија од светското првенство Хорхе Мартин се искачи едно скалило повисоко откако се прослави во пониската категорија Мото 3, каде што беше светски првак со Гресини Хонда. Дека е дојден за да продолжи со успесите покажа освојувајќи ја пол позицијата во втората трка, а повеќе од половина кругови беше во водство, но за жал загуби два клучни дуели со поискусните конкуренти.

- Сакам да му го посветам овој подиум на Фаусто Гресини затоа што ова е мој прв подиум во Мото ГП, а тој беше важна личност за мене и ми даде шанса да возам со Хонда во Мото 3 категоријата. Тоа го направи кога јас имав лоши моменти со лош мотор и немав добри резултати, но тој ме повика во неговиот тим и веруваше дека можеме да ја освоиме титулата. Го направивме тоа заедно и навистина ми недостига бидејќи за мене тој беше навистина близок пријател. Го чувствував како дел од семејството и денеска застанав во нивната гаража за да се поздравам со момците од неговиот тим. Што се однесува до трката, мислам дека ни недостигаше малку брзина затоа што кога Фабио ме престигна, јас бев на лимитот за да го следам. На крајот ја загубивме и втората позиција, но сепак сум среќен знаејќи дека ако се обидев да направам нешто во тој момент можевме да се судриме и да предизвикам катастрофа, - изјави Хорхе Мартин, кој заврши на третата позиција.

НАЈАВЕН Е КАМ-БЕК НА МАРК МАРКЕЗ Репсол Хонда ја потврди долго очекуваната информација од љубителите на мотоциклизмот, обелоденувајќи дека Марк Маркез добил зелено светло за настап на следното гран-при во Мото ГП шампионатот. По ваквата објава на Хонда, со потврда на информацијата излезе и самиот Маркез, кој потенцираше дека ќе биде дел од трката за Големата награда на Португалија која се вози на 18-ти април. Осумкратниот светски шампион претрпе три операции на раката во изминатите девет месеци и ја пропушти речиси целата ланска сезона, која и онака беше нарушена со промените во календарот поради откажаните трки низ светот поради пандемијата.

– Навистина сум многу среќен. Вчера бев на преглед кај докторите и ми дадоа зелено светло за да се вратам во натпреварувачки ритам. Ова беа тешки девет месеци, со многу подеми и падови, а сега конечно ќе можам да уживам во мојата најголема страст. Се гледаме следната седмица во Портимао, – порача Маркез, кој еден месец претходно направи тест токму на оваа патека, подгревајќи ги шпекулациите за брзо враќање на трките.

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

55

ПЛАТИ ПОЛИСА ОНЛАЈН insumak.mk

Несреќен случај (незгода)

Пожар и некои други опасности

Патничко осигурување

Каско-осигурување на моторни возила

Провална кражба и разбојништво

Домаќинство

Машини, инсталации и апарати

...и сите останати видови осигурување 56

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

СПОРТ |

WRC

ПОЧЕТОК НА КРАЈОТ НА СВЕТСКИОТ РЕЛИ АВТОМОБИЛ СО ПОТПИШУВАЊЕТО НА ТРИГОДИШНИОТ ДОГОВОР НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ ВО СВЕТСКИОТ ШАМПИОНАТ ВО РЕЛИ ЗА ВЛЕЗ ВО ПРОГРАМАТА ЗА ХИБРИДЕН РЕЛИ АВТОМОБИЛ И ДЕФИНИТИВНО ПОЧНУВА КРАЈОТ НА ЕРАТА НА СВЕТСКИОТ РЕЛИ АВТОМОБИЛ – WRC.

В

о подолгата пауза меѓу Арктичкото рели и релито на Хрватска трите производители кои се натпреваруваат во Светскиот шампионат во рели потпишаа тригодишен договор дека ќе учествуваат во долго најавуваната хибридна ера на шампионатот и ќе се натпреваруваат во сезоните 2022, 2023 и 2024.

Hyundai, M-Sport Ford и Toyota, ги наведуваме по азбучен редослед, ја прифатија иднината во која рели автомобилот ќе претрпи обемни промени од кои најважна е воведување на хибриден систем како дел од погонот за да биде зелен. Ќе се смени и

називот: WRC – „World Rally Car”, станува „Rally 1 car”. Новата технологија беше најавена уште во 2019 година, а новите технички правила беа објавени минатата година и за нив веќе стана збор во овие редови. Првите тестирања започнаа. M-Sport Ford носи позитивен коментар и од возачите и од техничарите, но без објавување детали бидејќи тимот сè уште ги држи во тајност своите обиди. Тест возачот на M-Sport, Метју Вилсон веќе откри дека автомобилот бил прилично импресивен. А, шефот на M-Sport, Малком Вилсон, посочи дека новиот автомобил е создаден од бел лист

хартија и е комплетно различен од актуелниот - Fiesta WRC. Единствено моторот е префрлен, сè друго, вклучувајќи го кафезот, суспензијата, геометријата, електрониката... сè е ново.

Hyundai и Toyota сè уште не ги извадиле своите миленичиња на пат, или, пак, не го откриваат тоа. Се знае само дека Hyundai својот нов натпреварувач ќе го постави на основата на серискиот автомобил i20 N, кој во суштина е набилдана варијанта инспирирана од актуелниот i20 Coupe WRC. Сето ова означува дека започнува крајот на Светскиот рели автомобил, крајот на една златна ера во Светскиот шампионат во рели врз која сонцето сјаеше во полн сјај добри 25 години. Ера во која светското рели го достигна врвот на својата слава. Ера од која излегоа најголемите имиња во релито со грст шампионски титули. Ера во која релито се доближи до поголем број на фанови преку малите екрани. Ера која создаде икони од возачите на релито. Ера во која релито влезе и во дигиталниот свет преку видео игрите и го отвори виртуелниот шампионат во рели еSports WRC. А, целата приказна почна пред четвртина век, во веќе далечната 1997 година на релито Монте Карло кога првиот автомобил WRC стартуваше за да ги освои француските алпи. Со стартот го смени и ликот на Светското рели како спорт. Светскиот рели 04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

57

СПОРТ |

автомобил или WRC, дојде како вистинско освежување. Како витаминска инјекција за Светското рели кое цела декада како да тапкаше во место по забраната на легендарната и воедно опасна Група Б во која беснееја рели монструми од типот на Audi Quattro S1, Ford RS200, Lancia 037, Lancia Delta S4, Peugeot 205 T16, Renault 5 Turbo. Поради несреќите на релито во Португалија каде беа повредени триесетина гледачи и тројца загинаа, и на релито во Корзика каде во својата Lancia Delta S4 изгоре рели легендата Хенри Тоивонен во 1986 година, веднаш ставија забрана за Група Б.

FIA предложи создавање на Група А која производителите иако неволно, ја прифатија. Lancia веднаш излезе со проектот Delta HF, Audi го дотера големиот 200 quattro, Ford го испрати во бој Escort Cosworth, Mazda ја стокми 323, Toyota својата Celica, Misubishi заврши добра работа со Lancer, а прилично успешно во оваа група се снајде и Subaru прво со Legacy, а потоа со Impreza. Иако голем дел од овие автомобили се претворија во легенди давајќи им значение и на сериските изведби: Lancia Delta HF Integrale, Escort Cosworth, Mitsubishi Lancer EVO, Toyota Celica, Subaru Impreza WRX, сепак се увиде дека имаат технички ограничувања кои сами по себе 58

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

го ограничуваа и развојот на релито воопшто. Затоа мораше да се создаде нешто послободно. Нешто на средина меѓу тврдокорната Група Б и ограничувачката Група А. Нешто кое место да го ограничува, ќе го вивне Светското рели до небо и ќе му ја даде тежината и важноста која ја заслужува. Секако тоа и се случи во таа 1997 година. Воведувањето на WRC како група се покажа и повеќе од исправно. Дури и не беше неверојатно скапо. За да направи Светски рели автомобил производителот треба да искористи сериски модел со продукција од најмалку 25.000 примероци кој не мора ниту да има погон на четири тркала, ниту мотор со турбо натполнење. Доволно беше да има турбо мотор во било кој сегмент од својата понуда, а погонот на четири тркала можеше да се купи од било кој специјалист. Потоа се преправа подвозјето за да се сместат екстра погонски вратила и диференцијали и ете, Светскиот рели автомобил е спремен за акција.

На овој начин испегланата регулатива се покажа совршена, а светското рели покажа и докажа дека ова е еден од евтините начини да се добие шампионат на глобално ниво со врвен квалитет и перформанси. Така производители кои воопшто немаа допирни точки со релито станаа сила на која треба да се смета. Пример е Skoda со својата Octavia WRC која остави силен печат на почетоците од оваа ера. Тука беа и силните противници од истата групација Peugeot и Citroen кои буквално владееја со рели сцената повеќе од една декада. Во оваа група не може да се изостават ниту Ford со својот Focus WRC, ниту Subaru со Impreza WRC, ниту Mitsubishi со Lancer Evo. Всушност Mitsubishi и Томи Макинен беа непобедливи во првите три сезони од ерата на WRC. Потоа на врвот се менуваа Subaru со Ричард Барнс и Петер Солбер, и Peugeot со Маркус Гронхолм секој со по две титули. И тогаш настапи ерата на Citroen и Себастијан Лоеб. Французинот за влакно ја загуби титулата од Солберг во 2003,

но затоа наброја девет едно по друго од 2004 до 2012 година. Тогаш и се повлече од светското рели како апсолутен рекордер. Заминувањето на Лоеб и повлекувањето на Citroen отворија врата за Volkswagen со Polo R WRC и Себастијан Ожие. Оваа комбинација освои четири титули едно по друго. VW се повлече на крајот на 2016 година, меѓутоа Ожие го продолжи својот подем и освои уште две титули зад волан на Ford Fiesta WRC, или вкупно шест едно по друго. Лани ја освои и седмата титула со Toyota Yaris WRC. Неговата низа ја прекина само От Танак во 2019 година, исто така, со Yaris WRC. Што ќе донесе крајот од оваа последна сезона од ерата на Светскиот рели автомобили или WRC останува да видиме. Но, факт е дека како и да заврши, во јануари 2022 на релито на Монте Карло ќе стартува првиот хибриден рели автомобил кој ќе ја отвори јубилејната 50-та сезона, а со неа и новата ера во Светскиот шампионат во рели.

• Љубомир Анастасовски

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

59

КУПУВАЈТЕ СО ПОПУСТ СО ВАШАТА АМСМ ЧЛЕНСКА КАРТИЧКА! Освен бесплатна помош на пат и шлепување, АМСМ Членство ви нуди специјални попусти во повеќе од 250 АМСМ Партнер продажни места! Попустот можете да го користите неограничен број пати во текот на годината, само со покажување на валидна АМСМ членска картичка.

10% попуст Продавница „HOUSE OF SAMSONITE“

Уште еден нов и внимателно избран светски бренд во групата на АМСМ Партнер продажните места. Изберете висококвалитетна опрема за патување (куфери, патни торби, ранци) од SAMSONITE и заштедете 10% покажувајќи валидна АМСМ членска картичка. Локација: Skopje City Mall и на ул.„Даме Груев“ бр.7-Скопје

10% попуст Книжарница „АЛБИ“

Пред нивниот излог застанувате и кога не сте дете, па и кога ништо не ви е потребно. Сега кај нив можете и да заштедите! Од колекциите на Santoro London, модниот бренд Anekke, преку детска литература и школски материјали, во книжарниците на „АЛБИ“ добивате 10% попуст со покажување на членска картичка. Локација: : ул. „Варшавска“ бр. 1/приземје и ул. „Даме Груев“ бр. 1/001 приземје-Скопје

10% попуст Канцелариска опрема и услуги „OFFICE PLUS“

Продавниците на „OFFICE PLUS“ секогаш се прв избор кога станува збор за канцелариски материјали. Изберете сè за вашата канцеларија и покажете ја АМСМ членската картичка. Добивате 10% попуст и веднаш заштедувате! Локација: Capitol Mall, Ramstore Mall, Skopje City Mall и на многу други локации во Скопје и низ сите поголеми градови во земјата

20% попуст Продавница за велосипеди „BIKE CENTAR“

Да се користи велосипедот како превозно средство е здраво од познати причини. Изберете го вашиот велосипед со попуст од 15% на брендот SCOTT до попуст од 22% на сите други брендови на велосипеди во „BIKE CENTAR“. Со покажување на членската картичка добивате и 25% попуст на резревни делови и секако заштедувате. Локација: бул. „Митрополит Теодосиј Гологанов“ бр. 42/8 - Скопје АМСМ Партнер попустите не можете да ги користите за производи и услуги кои се на акциска цена. Сите останати АМСМ Партнер продажни места и детални информации за нив можете да најдете во брошурата во прилог и на веб страницата на АМСМ.

60

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

61

62

04.2021 | www.amsmklubmobiliti.mk

Покажете ја Вашата картичка

% > > > > > > > > > > > > >>> Внимателно избрани партнери

05.2021

Попусти за членови

Зачленете пријател и добијте ваучер!

ДОБИВАТЕ ВРЕДНОСЕН ВАУЧЕР НА ИЗНОС ОД:

EUROPE PREMIUM ЧЛЕНСТВО

600,00ден.

CLASSIC ЧЛЕНСТВО

250,00ден.

LIGHT ЧЛЕНСТВО

100,00ден.

2

05.2021

СКОПЈЕ РЕС ТОРАНИ Кубански ресторан „CASA CUBANA“ 20% попуст Кеј „13 ноември“

Бистро „БАРБАКАН“ 10% попуст Булевар „8-ми Септември“ тел. 02/30-75-093 Ресторан „СКОПСКИ МЕРАК“ 10% попуст ул. „Дебарца“ 51 (Дебар маало) тел. 078/343-630 www.skopskimerak.mk

Ресторан „LATERRAZZA“ 20% попуст Плоштад „Македонија“ тел. 02/ 31-13-380

Паб ресторан „ПИВНИЦА СТАР ГРАД“ 10% попуст Стара чаршија тел. 076/ 462-376

Кафе ресторан „КОЛЕКТИВ“ 10% попуст Плоштад „Македонија“ тел. 02/ 32-13-099

Палачинкара „NU HOUSE&FRIENDS“ 15% попуст Сити Мол 3 кат тeл:077/443-399 FB: nu house&friends

К АФУЛИЊА

Кафе-бар „РАДИО БАР“ 10% попуст ул. „Пиринска“ бр.52 Дебар маало кај кружен тек тел. 071/ 489-288

Кафе-ресторан „ТРЕНД“ 15% попуст Плоштад „Македонија“, „Аеродром“, „Сити Мол“ тел. 02/ 31-32-425 www.caffetrend.mk

Кафе-бар „9“ 10 % попуст ТЦ „Беверли Хилс“

Кафе-ресторан „DOLCE LATERRAZZA“ 20% попуст Плоштад „Македонија“ тел. 02/ 31-13-380

ТЕХНИЧКИ ПРЕГЛЕД

АМСМ Услуги Станица за технички преглед 10% попуст на технички преглед www.amsmstp.mk

ПОМОШ НА ПАТ

АМСМ Услуги Служба за помош информации на пат 20% попуст на сервисни услуг 5%-10% попуст на резервни д www.amsmspi.mk

20% попуст во АМСМ продавница за галантерија само за АМСМ членови www.amsmspi.mk

ПРОДАВНИЦА ЗА ГАЛАНТЕРИЈА

05.2021

3

СКОПЈЕ ШОПИНГ Спортска опрема„SPORT REALITY“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман Ул.„11 Окомври“ бр. 13 ГТЦ приземје, тел.: 070/ 390-028 Веро Центар тел.: 070/ 409-264

Спортска опрема и обувки „SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите.

- Ул.„Св.Кирил и Методиј бр.13, Рамстор - Кеј 13 Ноември бр.К2/4 ГТЦ Локал 5/Д.Е.124 -Сити Мол -Бул.„Јане Сандански„ бр.71А, ТЦ Капитол Мол www.sportvision.mk

Watches and jewelry „MY TIME“ 10 % попуст „Сити Мол“, „Рамстор“ и „ГТЦ“ www.mytime.mk

Apple Premium Reseller „ISTYLE“ 5 % на компјутери, 10 % на акцесоари „Сити Мол“, приземје 02/30-96-985 www.istyle.eu/mk

Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст adidas shop – ГТЦ, кат I, ул. „Кеј 13-ти Ноември“ лок. 322-1. тел: 02/32-32-646 Sport M – ГТЦ, кат I, ул. „Кеј 13-ти Ноември“ лок. 322-2. тел: 02/32-13-490 Sport M – „ТЦ Рамстор“, кат I, ул. „Мито Хаџивасилев Јасмин“, Скопје. тел: 02/32-21-990 www.sport-m.com.mk

Бутик „ШЕВИЊОН“ 15 % попуст „ГТЦ“ (прв кат) , тел. 02/32-14-411 Накит и часовници „OXETTE“ 10% попуст ГТЦ 1 кат тел. 071/380-292 Сити Мол тел. 071/380-293 ТЦ Рамстор тел. 071/225-258

Спортска опрема „MASTERSPORT“ 10% попуст ул. Народен Фронт бр.19 А ТЦ Беверли Хилс локал: 25a (ниско приземје) тел/факс : +389 2 3130 078 Булевар 8-ми Септември 12 СЦ Сала Борис Трајковски тел/факс : +389 2 3090 115 www.mastersport.com.mk

Фотостудио „ПРОФОТО ЗДРАВКО“ 20% попуст ул. „Димитрие Чуповски“ 3-1/1 тел. 02/32-27-080 www.profotozdravko.mk

Бутик „ПАПИЛОН“ 15% попуст Т.Ц.„Бисер“ 1ви кат - тел. 078 539 534 Т.Ц „Буњаковец“ 1ви кат - тел.071 349 035 Т.Ц „Козле,“ Ул.Козле бр. 88

Цвеќара „ГРАЦИЈА“ 10% попуст на целиот асортиман Ул.„Димо Хаџидимов“ бр. 113 02/3117-079

Оптика „OTTICA ITALIANA“ 20 % попуст и бесплатна проверка на диоптрија Веро „Центар“ тел.

071/357-035

„АГРОТЕХНА“ 6% попуст на целиот асортиман (Попустот не важи на производи кои веќе се на попуст) Ул. Мирче Ацев бр.2 локал 1 и 2 - Скопје тел. 078/482-650 Ул. Иван Козаров бр.48 - Скопје тел. 078/411-801 Ул.Благоја Стевковски бр. 59А - Скопје тел. 078/411-802 Ул.Ѓорче Петров бб - Скопје тел. 078 411 805 ул.Коста Новаковиќ бр.14 - Скопје тел. 078/481-998 Ул.Партизански одреди бр.119 - Скопје тел. 078/411-807 www.agrotehna.com.mk

Продавница за велосипеди и велосипедска опрема „BIKE MARKET“ Велосипед „СКОТ“- 15% попуст, сите други велосипеди 22% попуст, резервни делови 25% попуст Бул.„Илинден“ бр.69 - Скопје 077/626-899 Продавница за велосипеди и велосипедска опрема „“ Велосипед „СКОТ“- 15% попуст, сите други велосипеди 22% попуст, резервни делови 25% попуст Бул.Митрополит Теодосиј Гологанов бр.42/8 - Скопје 077/626-899

Салон Aqua Bau Market „САНМАРТИ“ 10% попуст ул. „Пролетерска“ - 54 А ул. „Илинденска“ - 134 02/20-37-070 www.sanmarti.com.mk

Продавница за детски колички и детски авто седишта „BABY BLU“ 10 % на авто седишта Сити Мол 2 кат бул.„Јане Сандански“ бр.79а лок.10 OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман

4

Office Plus ГТЦ ул. Кеј 13 Ноември бр. 3/001 тел: 02/ 3232-184 078/ 310-086 www.officeplus.mk

Office Plus Мегашоп ул. Индустриска бр. 4 тел: 076/ 210-600

Office Plus Аеродром Меѓународен аеродорм Скопје тел: 078/ 310-125

Office Plus Илинден ул. 9 бр.39/приземје тел: 02/ 6151-228 078/ 416-749

Office Plus Палома Бјанка ул. Васил Главинов бб тел: 02/ 3225-329 078/ 310-170

Office Plus Сити мол ТЦ Skopje City Mall, ул Љубљанска 4 тел: 02/ 3077-066 075/ 310-793

Office Plus Кисела Вода ул. Сава Ковачевиќ бр.69/приземје тел: 02/ 2740-006 078/ 416-598

Office Plus Рузвелтова ул. Франклин Рузвелт бр. 43/А тел: 02/ 3091-047 078/ 310-276

Office Plus Рамстор ТЦ Ramstore Mall, ул Кирил и Методиј 13 тел: 02/ 3213-512 075/ 310-343

05.2021

Office Plus Капитол ТЦ Capitol mall and Residence, бул Јане Сандански бр 71А тел: 02/ 2460-045 075/ 310-405

СКОПЈЕ

МОМЕНТ МАЛ

Продавница за велосипеди и велосипедска опрема „BIKESTOP“ 10% попуст ул. „Орце Николов“ бр.101 локал 6 тел. 070/765-289 www.bikestop.com.mk

Козметички и тоалетни препарати и сувенири„ТЕСОРИ ДИ МАРЕ“ Ул.„Благој Давков“ бр. 2/1 локал 3 • 10% на Casyopea и Verona • 5% на La Soy Тел: 070/468-163, 075/416-628 www.tesoridimare.mk

Клучар „БАЖЕ“ 10% попуст ул. „Јордан Мијалков“ бр. 6 тел. 075/426-220

Внатрешно уредување на дом и канцеларија „KARES“ 5% попуст ул. „Дичо Панов“ 3/А Тел: 078/254-617 www.kares.mk

Училиште за странски јазици, превод, лектура „МОМЕНТ МАЛ“ 20% попуст ул. „Михаил Чаков“ бр. 7А-1-3 тел. 02/52-01-086 Бутик „PIERRE CARDIN“ 10% попуст, „ГТЦ“ приземје тел. 02/31-35-464 www.nenicompany.com.mk

КНИЖАРНИЦА АЛБИ 10% попуст ул Даме Груев бр 1/001 приземје тел: 02/ 6202-560 075/ 310-325

„SIGNORI“ 5% попуст на одело ул. „Васил Главинов“ 3/5 тел. 072/590-590 HOUSE OF SAMSONITE 10% попуст ТЦ Skopje City Mall, ул Љубљанска 4 тел: 075/310-319

ул Варшавска бр.1/приземје тел: 02/ 5120-260 078/ 416-758 www.officeplus.mk

ХЕМИСКО ЧИС ТЕЊЕ И ВОДЕНО ПЕРЕЊЕ

ул Даме Груев бр. 7 тел: 02/ 3285-878 076/ 339-581 www.officeplus.mk

Хемиско„FRESH EXPRESS“ 10% попуст „Веро“ Тафталиџе, „Веро Центар“„Тинекс ГОДЕЛ“, „Тинекс КОНЧАР“, „Капитол мол“„Сити Мол“ и„Карпош 4“ тел. 02/30-69-656

Т УРИС ТИЧКИ АГЕНЦИИ Туристичка агенција „ОСКАР ТРАВЕЛ“ 5 - 7 % на аранжмани, Бул. „Гоце Делчев“ 6, 1000 Скопје, / НУБ Св. „Климент Охридски“ www.oskartravel.com.mk

Туристичка агенција „ДАЛАС УНИОН“ 3 - 7 % на аранжмани, 10 евра на авио билети ул. „Дебарца“ бр.29 1000 Скопје, тел. 02/ 32-22-981 www.dalasunion.com.mk

Туристичка агенција „BALKAN FUN“ 7 % на аранжмани, Ул. Аминта Трети бр. 59, 1000 Скопје, тел. 02/3201-771 | 078/910-300 www.balkanfun.mk

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Авто делови „MEGA AUTO PARTS“ 10% попуст ул. Џон Кенеди, бр. 2/2Македонија тел. 071/222-130 ул. Митрополит Теодосиј Гологанов, бр. 112 тел. 071/334-436 , 071/386-434 бул. Борис Трајковски, бр. 4 тел. 071/222-130 ул. Јужноморавски бригади, бр. 11 тел. 071/391-620

Ford Macedonia 30% попуст на дополнителна опрема за возила

Hyundai Macedonia 30% попуст на дополнителна опрема за возила МИ - ДА ГРАНД МОТОРС 30% попуст на дополнителна опрема за возила Бул. Босна и Херцеговина бр. 1 Скопје тел. (02) 3073 103 лок. (113) www.mida.com.mk/

„АУТОФИЛТЕР“ Попуст: 10% попуст на потрошни резервни делови (Попустот не важи за производи кои веќе се на акција/промоција) Бул.„Партизански одреди“ бр.88 лок 22;Ул.„Благоја Стевсковски“ бб; Ул.„Коста Новаковиќ“ бр. 7 лок.5. - Скопје02/ 2526 - 100www.autofilter.mk/ 05.2021

5

СКОПЈЕ ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Стоматолошка ординација ПЗУ „ДЕНТА НОВА“ 20% попуст ул.„Дебарца“ бр.51 тел. 075/471-947

П.З.У „Д-р КРИСТИЈАН“ Попуст: 15% попуст Ул.1 бр.4 Бардовци - Скопје 071 350 - 394

ПЗУ Универзитетски стоматолошки центар, проф д-р БОЈО АНДРЕСКИ Ул. „М.Х.Јасмин“ бб 10 % попуст на стоматолошки примарни и секундарни услуги www.eurmdentalcenter.mk

Фитнес центар„ФИТНЕС РЕВОЛУЦИЈА“ 10% попуст ул. „Мајка Тереза“ бр. 60 078/301-791

Студио „ФИГУРЕЛА“ 10% попуст Бул. Илинденска 107 тел. 078 317 379 www.studiofigurella.mk Салон за естетика „БЕЛИСИМА“ 10% - 30% попуст Бул. „Јане Сандански“ бр.15-1/3 тел. 070/398-829 Модно студио „ФРАН“ 10% попуст ул. „Васил Главинов“ 3/5 тел. 070/630-306 www.fran.mk Центар за масажа„ФИЗИОМЕД“ 10% попуст ул.„Киро Крстевски-Платник“ бр. 11/2-8 тел. 070/588-562

Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед „Камени Мост“ (зграда Ибнипајко) тел. 02/31-15-607; 078/393-032 Тафталиџе тел. 02/32-22-190; 078/393-267 Градски Трговски Центар (Златарска улица) тел.

02/3 224 629; 078/393-033 ТЦ Бисер тел. 02/2452-052; 078/393-056 Драчево тел. 078/393-365 Продавница за витамински додатоци, спортски суплементи, фитнес и бокс опрема „POWER HOUSE – HARDCORE SHOP SK“ 15% попуст Ул. Мајка Тереза бр 17 тeл:078/245-390 www.powerhouse.mk

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

Јадранска Магистрала 165A (Визбегово) Тел: 02 / 3220 745 Моб: 070 / 260 864 www.medicushelp.com.mk

НАЕМ НА ВОЗИЛО „СЕТКОМ РЕНТ А КАР“ Попуст: 20% попуст во сезона (пролет и лето), 25% попуст вон сезона (есен и зима)Бул.„Александар Македонски“ бб (Хотел Континентал) Бул.„Александар Македонски“ бб - Скопје www.setkom-rent.com.mk/

6

05.2021

EUROPCAR 15% попуст за наем на возило каде било во светот Скопје: хотел „Алек. Палас“, аеродром „Алек. Велики“ и Охрид: хотел „Метропол“, Аеродром „Св. Апостол Павле“ и Тетово тел. 02/ 3091-141 www.europcar.com.mk Резервација на наведените тел. броеви или веб-страницата. Во графата promotional/contract, АМСМ-членовите задолжително го внесуваат кодот 421918881

ОХРИД ХОТЕ ЛИ и РЕС ТОРАНИ Хотел „АЛЕКСАНДРИЈА“ 10% попуст ул. „Коста Абраш“ бб тел. 046/258-860, 258-861 www.hotelaleksandrija.com.mk Хотел „ПЕЛА“ 10% попуст за сместување населба „Св.Стефан“ бб тел. 046/230-420 тел. 046/230-421 www.hotelpela.com.mk

Хотел „ТИНО“ 10% попуст кеј „Маршал Тито“ бр.55 тел. 046/261-665, 230-450 www.hoteltino.com.mk

Ресторан „Св. СОФИЈА“ 10% попуст ул. „Цар Самоил“ бр.88 тел. 046/267-403 www.restoransvetasofija.com.mk

Пицерија „НЕМО“ 10% попуст ул. „Цар Самоил“ бб. тел. 046/253-355 www.pizzanemo.com

ШОПИНГ

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА

Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст ул. Св. „Климент Охридски“ тел: 046/250-270 Sport M 2– ул. Св. „Климент Охридски“, тел: 046/230-174 www.sport-m.com.mk Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „7 Ноември“ бр. 179 (скалеста зграда) тел. 046/266717; 075/289-404

ХЕМИСКО ЧИС ТЕЊЕ И ВОДЕНО ПЕРЕЊЕ Авто перална „К&М’ •Комплетно перење на автомобилот 150ден •Хемиско чистење на автомобил 2500 ден.

•30% попуст на полирање на автомобил. Ул. Страшо Пинџур бр.10 076/776-900

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

Гоце Делчев бб (ЈЗО Св. Еразмо) Тел: 046 / 271 005 Моб: 070 / 346 440 www.medicushelp.com.mk

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Авто делови „MEGA AUTO PARTS“

10% попуст -Булевар Железничка бб ,6000 Охрид, Македонија +389/ 72-225-111

Салон за пневматици „ТУБЕЛЕС“ 30% попуст на гуми и 20% попуст на услуги -Ул. Абас Емин бр. 49 070 232 807

05.2021

7

СТРУМИЦА ШОПИНГ Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Ул. „Ленинова“ бр.44 ГТЦ Глобал тел.: 076/311-034 www.sportvision.mk

Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст adidas shop – ул. „Маршал Тито“ бр.44, тел: 034/320-451 Sport M – ул. „Ленинова“ бр. 44-36/1, ТЦ „Глобал“ тел: 034/374-787 www.sport-m.com.mk

Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Гоце Делчев“ бб (бараките спроти поранешна Иднина) тел. 034 /323-112; 078 /568-247

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА 10% попуст

Маршал Тито бр.1 Тел: 034 / 340 900 Моб: 071 / 342 103 www.medicushelp.com.mk

НЕГОТИНО

КРУШЕВО ХОТЕ Л - Крушево

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А АВТО СЕРВИС КАЛЕШ

Авто сервис „КАЛЕШ“ 20% попуст на работна рака во сервис ул.„ЈНА“ бр. 35 тел. 075/420-888

Хотел „МОНТАНА ПАЛАС“ 10% попуст на хотелско сместување ул. „Питу Гули“ бб тел. 048/477-121 факс: 048/477-680 www.montanapalas.com.mk

ГОСТИВАР ШОПИНГ Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. ул. Плоштад „Маршал Тито“ ББ тел.: 071/209-034 www.sportvision.mk

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

М. Чеде Филиповски бр. 242 Тел: 042 / 219 948 Моб: 071 / 225 661 www.medicushelp.com.mk

8

05.2021

OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман ул. Гоце Делчев бр.6/ТЦ Сити Центар тел: 042/ 222-264 078/ 416-743 www.officeplus.mk

КУМАНОВО ШОПИНГ Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Ул. „Моша Пијаде“ бр.14 ТЦ Сума тел.: 075/268-129

OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман ул. 3-та Македонска ударна бригада бр. 1 тел: 031/ 414-855 078/ 310-237 www.officeplus.mk

Продавница за чевли„БИАНА“ 5% попуст ул. „Доне Божинов“ бр. 18

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Народна Револуција“ бр. 18 тел. 031/ 420-783; 078/ 278-017

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

11 Октомври бр. 1А Тел: 031 / 419 077 Моб: 070 / 291 819 www.medicushelp.com.mk

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Авто делови „MEGA AUTO PARTS“ 10% попуст ул. Доне Божинов 43 Тел: 031/432-241

ВИНИЦА ШОПИНГ

ПРОЕК ТИРАЊЕ И ДИЗА ЈН Градежни материјали„МЕЛАРЕД“ 10% попуст ул. „Страшо Пинџур“ бр.7 Виница тел.070/533-918, 033/363-314 www.melared.mk „АНТИДА ПОКС“ Попуст: 5 % попустУл.„Ванчо Прке“ бр. 8 Виница078/447-881

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А „САНИ - КАР“ „ЈУРОП-92“

Авто делови „САНИ - КАР“ 5% попуст ул. „Браќа Миладинови“ бр. 45 тел. 076/951-250, 071/913-913 Авто делови „ЈУРОП-92“ 5% попуст ул. „Илинденска“ бб тел. 070/ 213-144, 033/ 364-120

Проектирање, дизајн и производство на мебел „ПАМИ-ТРЕЈД“ 5% попуст ул. „Климент Охридски“ бр. 11 тел. 070/318-923, 078/318-923 Санитарија „ОСКА - ПРОМ“ 10% попуст ул. „Страшо Пинџур“ бр.3 тел. 033/363-841 Автоделови и козметика Железарија, електроматеријали, делови, инструменти и опрема, водоводна опрема и материјали „ЅУБЕКС“Попуст: 10% попуст на целиот асортиманУл.„Илинденска“ бр. 41 б Виница033/ 360 - 915

05.2021

9

ПРИЛЕП ШОПИНГ Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Бул. „Маршал Тито“ бр.36-Б тел.: 075/411-124 www.sportvision.mk

OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман ул. Марксова бр. 1/приземје тел: 048/ 619-750 075/ 310-345 www.officeplus.mk

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Очна оптика „ГЕТАЛДУС“ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Гоце Делчев“ бр.60 тел. 048/424 694; 078/ 393 037

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Авто делови „МАТАДОР“ 10% попуст ул. „Сотка Георгиевски“ бр.63 тел. 048/416-960

Т УРИС ТИЧКИ АГЕНЦИИ Туристичка агенција „BALKAN FUN“ 7 % на аранжмани, Ул. 11 Октомври бр. 11А Тел. 078 385 915 www.balkanfun.mk

10

05.2021

Салон за пневматици „УНИ РОЈАЛ“ 35% попуст на зимски гуми, 10% попуст на резервни делови, бесплатна работна рака за ситна поправка на возилото со купени авто делови Ул. „Александар Македонски“ бр. 458 тел. 048/413-389 www.uniroyal.mk

ТЕТОВО РЕС ТОРАНИ Ресторан „БЕЛА МИА“ 10% попуст ул. „Гоце Делчев“ бр. 108 тел. 044/331-332, 070/224-554 ШОПИНГ

„ДАРАКОМ“ бои и лакови

Бои и лакови „ДАРАКОМ“ 5% попуст ул. „Благоја Тоска“ бр. 112 ул. „Маршал Тито“ бр. 136/3

Бои и лакови „ДАРЕ ПРОМЕТ“ 10% попуст на производите на JUB и HELIOS ул.„120“ бр.10

OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман

Бутик „ЏУДО“ 7% попуст ул.„Тодор Ципоски Мерџан“ бр. 6 тел. 044 336-760

ТЦ Palma Mall ул. Илирија бб тел: 076/ 339-580 www.officeplus.mk

Оптика „ЈОВАНОВСКИ“ 15% попуст ул. „Благоја Тоска“ бр.218 Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Ул. „Маршал Тито“ Палма мол тел.: 076/350-561 www.sportvision.mk

Бутик за чевли „МАРКЕТИНГ МИКС“ (ЏУДО) 10% попуст ул. „Страшо Пинџур“ бр.75 тел. 044/336-760 Спортска опрема и обувки„SPORT REALITY“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман Ул.„Маршал Тито“ бр. 1 тел.: 075/ 297-057 ул. Скопски пат бр. 8 / лок. ФФ16 ТЦ Палма Мол

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Вулканизер „СЕМПЕРИТ ПЛУС“ 20% попуст на работна рака ул. „Маршал Тито“ бб - Тетово тел. 070/628-540

Сервис „АВТО ЧАЈКА“ 10% попуст на лимаро-фарбарски услуги и хемиско чистење ул. „Маршал Тито“ бб www.avtocajka.com.mk

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Тодор Ципоски Мерџан“ тел. 044/336-314

Авто сервис „ОТО БМВ КУЈТИМ“ 20% попуст на работна рака ул. „Индустриска“ бб - Тетово тел. 070/209-875 Авто сервис „ЦЕНТРУМ СЕРВИС“ 10% попуст на работна рака ул.„Маршал Тито “бб - Тетово тел. 044/351-811 www.centrum.com.mk Авто сервис „СПЕКТРУМ СЕРВИС“ 10% попуст на делови и 20% попуст на работна рака ул. „Маршал Тито’ бб - Тетово тел. 044/342-500 Авто делови „MEGA AUTO PARTS“ 10% попуст ул. Илинденска бб Тел: 071/222-027

05.2021

11

ГЕВГЕЛИЈА ШОПИНГ Железарија „ИНТЕР КОМЕРЦ“ 5% попуст ул. „7-ми Ноември“ тел. 034/213-872

Фотостудио „СПЕКТАР КМ“ 10% попуст ул. „7 Ноември“бр. 45 тел. 034/213-996 070/433-702

Бутик „РОСИ“ 10% попуст ул. „Маршал Тито“ бб тел. 034/214-323

Продажба и сервис на компјутери и компјутерска опрема, канцелариск и школски материјал, производство на термални и адинг ролни „ВАНТОНИ“ 2 % попуст на компјутерска опрема, 10 % попуст на канцелариски материјал Ул.„Ристо Фаршини“ бр.20 тел. 034/215-665

Бела техника, мебел, греење и климатизација „ЏИВИ“ 3% попуст за плаќање во готово и бесплатна достава ул. „Железничка“ б.б. тел. 034/214-299 www.jivi.mk Авто школа „СТИЛ“ Обука за а, б, ц и е категорија 10% попуст ул. „Љубљанска“ бр.13 тел. 034/215-512 070/528-170 Бутик за детска облека „ЕЛЕНА КИДС“ 10% попуст Ул.„Слободан Митров Данко“ бр.91 Тел.034/611-568, 075/481-588 Салон за мебел „ЈОСИФ КОМЕРЦ “ 5% попуст Ул. „Маршал Тито“ бр.128 Тел.034/213-869 E-mail: josifkomerc@yahoo.com Дукан за електроматеријали и рзсвета „ЗАРЕ КОМЕРЦ“ 5% попуст Ул.Маршал Тито 107 071/207-710, 034/212-939 ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Стоматолошка ординација „ДЕНТИЦИЈА“ 10% попуст ул. „Ѓорѓи Велков“ бр.6 тел. 034/215-319, 075/500-502 Оптика „ОМЕГА-В“ 10% попуст Ул. „7ми ноември“ бр.2 034/550-229, 078/443-550

Изработка на уникатен накит , откуп и поправка „ГОЛДЕН ХИТ “ 10 % попуст Ул. „Димитар Влахов“ бб 075/943-348 Трговија на мало со метална стока, бои и стакло во специјализирани продавници „ИЦЕ“ 5% попуст Ул. „Деко Ковачев“ бр.11 Тел.034/211-859 Бутик „МАГНОЛИА“ 10% попуст Ул.„Самоилова“ бр.29 Тел. 077/812-360 Продажба на опрема и храна за миленици „HAPPY PETS“ 10% попуст Ул.„Таља Бикова“ бр.7 Тел. 078/849-534 ПВЦ столарија „НИКИ“ 10% попуст ул. „Страшо Пинџур“ бр.5 тел. 034/222-560 „Маршал Тито“- Богданци Железарија „РИ-НА КОМ“ 7% попуст ул. „Момински пат“ бр.41 тел. 034/217-666

Плочки „ИНТЕР КОРНИ“ 7% попуст ул. „7 Ноември“ бб тел. 034/213-591, 216-591

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Авто сервис „ФОРС ПЛУС“ 10% попуст на делови 20% попуст на услуга Ул. „Борис Кидрич„ бб тел: 034/211-866 070/218-367 www.forsplus.mk

12

05.2021

Авто делови „ИВИ“ 5% попуст ул. „Гевгелиски партизански одреди“ бр.34

БИТОЛА ХОТЕЛИ и РЕС ТОРАНИ

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Хотел-ресторан „КАПРИ“ 10% попуст нас. „Довлеџик“ тел. 047/256-500

АНИМА ПЛУС

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. Јорго Осман бр.10 (наспроти саат кулата) тел. 047/ 233-899; 078/393-035

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

ул. Маршал Тито бр. 113 (Широк Сокак) Тел: 046 / 271 005 Моб: 070 / 346 440 www.medicushelp.com.mk

ШОПИНГ

Продавница „БОХЕМИА“ 5% попуст ул. „Ј. Јосифовски“ бб тел.047/237-496

Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Ул.„Димитар Илиевски- Мурато“ бр 2 лок 1 тел.: 076/344-100 www.sportvision.mk

Продавница за сребро

Бутик за долна облека „ВЕЛИСИА“ 5% попуст ул. „Маршал Тито“ бр.134 OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман

Бутик „ВЕЛВЕТ“ 10% попуст ул. „Маршал Тито“ бр. 40 тел. 047/241-900 Продавница за детски колички и детски авто седишта „BABY BLU“ 10 % на авто седишта ул. „Столарска“ бб

Клуч сервис „ТОШЕВИ“ ул. „П.П.Његош“ бр.133 10% попуст за автомобилски клучарски услуги тел. 047/237-181, 070/237-181 www.tosevi.com.mk

Бутик за долна облека „ВЕЛИСИА“

Аптека „ХИГИЈА ФАРМ “ 5% попуст на козметика и витамини (ОТЦ програма), 10% попуст за производи од галенската лабораторија на „Хигија фарм“ и 10% на „Хигија козметика“ ул. „Скопска“ бр.17 тел. 047/202-208 Фитнес, пилатес и зумба „АНИМА ПЛУС“ 10 % попуст (во хотел Епинал)

„SILVER MOON“

Бутик „БИНЈАПИ МОДА“

ул. Никола Тесла зг.7/1 тел: 047/ 275-350 075/ 310-341 www.officeplus.mk

„SILVER MOON“

10 % попуст ул. „Широк сокак“ (до хотел Епинал) 075/225-090

Бутик „БИНЈАПИ МОДА“ 10% попуст ул. „Ордан Николов“ бр. 53

ХЕМИСКО ЧИС ТЕЊЕ И ВОДЕНО ПЕРЕЊЕ Авто перална „ЦЕНТАР“ 10% попуст нас. „Довлеџик“ тел. 047/256-500

КИЧЕВО РЕС ТОРАНИ СТАРА КУЌА 2008

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Ресторан „СТАРА КУЌА 2008“ 5% попуст „Магистрален пат“ бб (АМД Кичево)

Авто делови „MEGA AUTO PARTS“ 10% попуст

-Магистрален пат бр.34, 6250 Кичево, Македонија +389/ 76-277-111

05.2021

13

ШТИП ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА

ШОПИНГ Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Тошо Арсов“ бр. 14 тел. 032/397-337; 078/393-036

Спортска опрема и обувки„SPORT VISION“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман,попустот не важи во аутлетите. Ул. „Карл Маркс“ бр. 60 лок. 1 тел.: 076/339-986

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

www.sportvision.mk

10% попуст

Кеј Маршал Тито бр. 144 Тел: 032 / 382 070 Моб: 072 / 309 866 www.medicushelp.com.mk

ВЕЛЕС ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА Ординација за дијагностика и третман на болести на уво, нос и грло „ПЗУ ЗОГРАФСКИ“ 10% за сите основни и специјалистички прегледи ул. „Владимир Назор“ бр.41 тел. 070/375-001, 043/222-511

Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „8-ми Септември“ бр. 160 (Маршал Тито) тел. 043/231-733; 078/393-082

ШОПИНГ Спортска опрема и обувки„SPORT REALITY“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман Ул.„8 Септември“ бр. 40 тел.: 070/ 383-865

Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст ул. „Благој Ѓорев“ бр. 67а, тел: 043/225-201 ул. Благој Ѓорев бб, тел: 043/242-656 www.sport-m.com.mk

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А Салон за пневматици „ДОМИНИК“ 30% попуст на сите видови гуми и 10% попуст на работна рака Ул. Академик Панчо Дачев бр.73 тел. 075/216-044

Автоперална „ТАВЕКО“ 15% попуст нас.Речани тел. 070/216-809

МАВРОВО ХОТЕ Л - Маврово Хотел „АЛПИНА“ 10% попуст тел. 042 388-024 www.hotelalpinamavrovo.com www.nehartravel.com.mk

14

05.2021

Хотел „РАДИКА“ с.Леуново-Маврово 10% попуст на пансионски услуги Тел. 042 22 33 00 Тел. 075 325 306 info@radika.com.mk www.radika.com.mk

КАВАДАРЦИ РЕС ТОРАНИ

ШОПИНГ OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман

Ресторан Ресторан „ЛС КВАРТУМ“ „ЛС КВАРТУМ“ 10% попуст спортска сала „Јасмин“ тел. 043 415-755

ул. Мито Хаџивасилев бр. 8 тел: 043/ 411-879 078/ 416-742 www.officeplus.mk

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА

Бутик за чевли „ХИТ ШУС - Р“ 5% попуст ул. „Шишка“ бб тел. 043/418-550

Очна оптика „ГЕТАЛДУС’ 10% попуст и бесплатен преглед Ул. „Едвард Кардељ“ бр. 13 тел. 043/420-934; 078/393-054

Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст ул. „Илинденска“ бр.60, тел: 043/365-838 www.sport-m.com.mk

Специјализирани продавници за ортопедски помагала, спорт, фитнес, рехабилитација „MEDICUS HELP“

10% попуст

ЈНА бр. 42 Тел: 043 / 411 520 Моб: 072 / 309 865 www.medicushelp.com.mk

СТРУГА ХОТЕЛИ и РЕС ТОРАНИ

ШОПИНГ Ресторан „КУТМИЧЕВИЦА“

Ресторан „Св. НИКОЛА“ 5% попуст ул. „Гоце Делчев“ бр.88 тел. 070 362-720 Пицерија „АНГЕЛА“ 10% попуст ул.„Димитар Влахов“ бр.2 (на кејот на реката Црн Дрим) тел. 046/786-242 Хотел „БИСЕР“ - с.Калишта 10% попуст тел. 046 785-700, 046 780-010 www.hotelbiser.com.mk

Ресторан „АВОН“ 10% попуст ул. „ЈНА“ бб тел. 046 786-440

Ресторан „КУТМИЧЕВИЦА“ 10% попуст Вевчани Република Македонија тел. 046 798 626, 071 273 087 e-mail: kutmicevica@yahoo.com Спортска опрема и обувки „SPORT M“ 10% попуст ул. Маршал Тито бр.1, тел: 046/791 532 www.sport-m.com.mk

„РАНДЕМ“ 10% попуст на опрема за видео надзор и 10% попуст на опрема за обезбедување ул. „Мирче Ацев“ бр.5а

Ресторан „АНТИКА“ 10% попуст кеј „Борис Кидрич“ бр. 34 тел. 046/783-468 Хотел „МОНТЕНЕГРО“ 10% попуст (за сместување по лице) тел. 046 780-330 www.hotelmontenegro.mk

OFFICE PLUS 10% попуст на целиот асортиман

Спортска опрема и обувки„SPORT REALITY“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман Ул.„Маршал Тито“ бр. 101 Комплекс Рамо 2 тел.: 070/ 338-166

ул. Плоштад на револуцијата бр. 1 тел: 046/ 786-560 078/ 227-319 www.officeplus.mk

ЗДРАВЈЕ И УБАВИНА

АВТО ДЕ ЛОВИ, СЕРВИС И КОЗМЕТИК А

Фризерски салон „САРА СТАЈЛ“ 10% попуст ул. „Македонска“ бр.12 тел. 078/336-567, 046/788-125

Авто делови „MEGA AUTO PARTS“ 10% попуст

-Мислесевски пат бр.13, 6330 Струга, Македонија +389/ 71-277-111

КОЧАНИ ШОПИНГ Спортска опрема и обувки „SPORT REALITY“ 10% попуст на сите цени на целиот асортиман Ул. „Стево Теодосиевски“ бр. 23 влез 4 05.2021

15

05.2021