476 წელს ბარბაროსმა ოდოაკრმა რომის წინააღმდეგ აჯანყება მოაწყო და იმპერატორი რომულუს ავგუსტულუსი ტახტიდან ჩამოაგდო. იმპერია ორად გ .აიყო
იეზდიგერდ II მოსთხოვა ქართველებს
მიღებ .ა მოჩვენებით მიიღეს და მოგვები გამოაყოლეს
.ს V საუკუნის პირველი ნახევარი
მაზდეანობის
ქართველებ
ვახტანგ მეფის მშობლები მირდატს შეუყვარდა მტრის ბარზაბოდის ასული საგდუხტი. ეს ამბავი გაანდო მამამის არჩ .ილს არჩილმა წარგზავნა მოციქულები .ბარდავს ბარზაბოდი სიხარულით .დასთანხმდა მშვიდობამ დაისადგურ მათ შორის. ქორწილი მცხეთაში გადაიხადეს. საუფლისწულო მამული სამშვილდე დაუმტკიცა მირდატს. მამის გარდაცვალების შემდეგ დაბრუნდა მცხეთაში და შეუდგა ქვეყნის მართვას. საგდუხტი ,გაქრისტიანდა მის სახელს უკავშირდება სამშვილდის სიონის ტაძრის აგებ .ა
საგდუხტ დედოფალი : შიშობდა I. მამამის არ გაეხსენებინა ძველი მტრობა. II. ვახტანგისთვის მაზდეანობა არ მოეთხოვა ტახტისდამტკიცების სანაცვლოდ.
ივანე ჯავახიშვილის ვარაუდი ჯუანშერის ცნობაზე დაყრდნობით მან ივარაუდა, რადგან 7 წლის ი ,ყო როდესაც მამა გარდაეცვა .ლა ,ხოლო ირანელების წინააღმდეგ ბრძოლის დროს 60 წელს ყოფილა ,მიტანებული ამდენად ვახტანგ მეფის გარდაცვალების თარიღად 502 წელი ითვლება . ,გამოდის რომ დაბადებულა 438 წელს და გამეფებულა 445 .წელს
მცხეთას გამოაგზავნა მოგვები- რათა ხალხს თუ სურვილი ექნებოდათ თავად აერჩიათ .სჯული მოგვებს წინამძღვარი ბინქარანი .იყო მცხეთის ეპისკოპოსი იყო მობიდანი- წარმოშობით ,ირანელი წარმართი და ქართველთმოძულე. ბარზაბოდის გარდაცვალების შემდეგ დრო იხელთა საგდუხტმა და ბიზნტიიდან ახალი მთავრაეპისკოპოსი გამოითხოვა მიქა . ელი საურმაგის გარდაცვალების შემდეგ ქართლის სპასპეტი გახდა ჯუანშერ ჯუანშერია . ნი
ვახტანგ მეფის გარემოცვა
• სარდალი • ისტორიკოსი
• აღმზრდელი საურმაგი • ძუძუმტე • თანამებრძოლი არტავაზი
ჯუანშერი
საიდუმლო ანდერძი მირიანი ჯუანშერის ,ცნობით ფარნავაზიან თა დინასტიის გვედითი შტოს წარმომადგენე ლი .იყო
გაუწევდა თუ არა დახმარებას ირანის შაჰი ? ირანის შაჰს დახმარება სთხოვა ვახტანგ მეფ .ემ ..
ვარაზ ბაკურმა ( ვახტანგ მეფის დედის ძმა ) ჯარი გამოუგზავნა ფარსმან ფარუხის მეთაურობით მძიმედ აღჭურვილ იმეომრები ქვეითი ლაშქარი მსუბუქად აღჭურვილი და მობილური ცხენოსნები
ოსეთ-ხაზარებთან
ლაშქრობა
წლის დარბაზს თავისი გეგმები გააცნო ვახტანგი-9 წლის ალან-ოსები დარიალის გზით .გადმოვიდნენ კასპს დაეცნენ და ვახტანგის და მირანდუხტი გაიტაცეს
გადასასვლელებსა და უღელტეხილებზე კონტროლის დაწესება დარიალის კარის გამაგრება ვახტანგი-15
გოლიათებთან მებრძოლი არსებობდა ,წესი რომლის მიხედვით ბრძოლის დაწყებამდე საუკეთესო მეომრები ერთმანეთს .ხვდებოდნენ ქართველების მხრიდან გავიდა ფარსმან ფარუხი ოვსების მხრიდან თარხანი თარხანმა ” განუპო ,თავი ვიდრე ბეჭამდე ”ფარუხს მეორე დღეს ვახტანგი შეებრძოლა და სტყორცნაოროლისასროლი შუბი და ბოლო მოუღო .იქვე შემდეგ მეფეს ბრძოლა მოუხდა ბაყათართან . წარმატებული აღმოჩნდა ვახტანგ მეფისთვის მასთან შებრძოლებ .ა საბოლოო ჯამში ვახტან მეფემ ჯართან ერთად შეძლო ტყვეების გამოხსნა მათ შორის საკუთარი ,დის ასევე გაამაგრა დარიალის .გადმოსასვლელი მეფემ მოიხმო მასთანოვსალანების და ჰუნთა ბელადები და მორჩილება მიიღო .მათგან
ვახტანგ
მეფის ლაშქრობები
3 წელი დაჰყო ვახტანგ მეფემ -, ეგრისაფხაზეთში ბიზანტიელების დამარცხება ,შეძლო ბიზანტიის მეფე ლეონს არ ეცალა სპარსელებთან დაპირისპირების გამო და ჯარი ვერ .გამოაგზავნა მადლობის ნიშნად ვახტანგ მეფემ ბიძას: III . I. ვარაზ ბაკურს -1000 ,1000მონა გახედნილი და ამდენივე გაუხედნავი ცხენი გადას .ცა II. ირანის შაჰს იეზდიგერდ II(III) ჰორმიზდ ბინაქარან ეპისკოპოსის ხელით მეფემ გაუგზავნა 1000 ,1000მონა გახედნილი და ამდენივე გაუხედნავი .ცხენი ამავე დროს შაჰს ქალიშვილის ბალენდუხტის ხელი .სთხოვა . თქვენი აზრით რატომ დასთანხმდა შაჰი ?ვახტანგს
იპოვეს და ნიქოზის ეკლესიაში
რაჟდენ პირვემოწამე ბალენდუხტის აღმზრდელი (წარჩინეული )სპარსი პეროზმა როგორც კი გაიგო , რომ ქრისტიანობა მიიღო ბრძანა შეეპყროთ, მცდელობის მიუხედავად არ უარყო ქრისტიანობა, რის შედეგადაც .აწამეს ძელზე ,გააკრეს ისრები .დაუშინეს ვახტანგის ბრძანებით ნეშტი
გადმოასვენეს პატივ ,ით თვით ნიქოზის ეკლესია საეპისკოპოსო ტაძრად .აქციეს
შაჰმა მზითვად ბალენდუხტს გადასცა “სომხითი და ყოველნი მეფენი ”კავკასიანი და ამავე დროს სთხოვა ბიზანტიელების წინააღმდეგ ბრძოლაში .დახმარებოდა თქვენი აზრით რა გადაწყვეტილება მიიღო ვახტანგ მეფ ?ემ ?რატომ
ლეონი ისევ დასთანხმდა ზავს “უკუმოსცა კეისარმა საზღვარი ,ქართლისა ციხე თუხარისი და კლარჯეთი ყოველი ზღვითგან ვიდრე არსიანამდე და ,ხევნი რომელი მოსდგმანან ”ღადოთა
სინოპს ალყა ,მოხსნა ტყვეებიდან გაათავისუფლა პეტრე მღვდელი და სამოელ .მონაზონი სწორედ მათი შუამდგომლობით ზავი დადო მეფემ .ბიზანტიელებთან ვარაზ ბაკური არ შეეგუა ზავს და ბრძოლა გააგრძელა და დაიღუპ .ა ზავი ბიზანტილებმა დაარღვიეს და მეფე ბრძოლაში ,გამოიწვიეს ვახტანგ მეფემ .გაიმარჯვა
ციხე თუხარისი და კლარჯეთი ეგრისისწყლიდან კლისურამდ ე ასული ელენე ლეონ მეფის წინადადება თქვენი აზრით რა გადაწყვეტილებას მიღებდა ვახტან მეფე და რატომ ?
კლარჯეთის
დიდ
ერისთავად არტავაზი დანიშნა და უბრძანა არტანუჯში აღმართულ
კლდეზე ციხესიმაგრისა და მონასტრის .აგება აღაშენა არტანუჯის
ციხესიმაგრე
და ოპიზის ტაძარი.
ბრძოლის დაწყებიდან 4
გამოგზავნა ,დასახმარებლად რის შემდეგაც პეროზმა დაზავება შესთავაზა
ვახტანგ .მეფეს ვახტანგმა
პირობა წაუყენა რელიგიური აგრესიის .შეწყვეტა
შაჰის პირობა -
I. მისთვის მირანდუხტის მითხოვება
II. აღმოსავლეთის ქვეყნების წინააღმდეგ ლაშქრით
დახმარება
მზადება თავდაცვისთვის დურ აზ გორგასალ-ერიდეთ მგლისთავას მგელი-ფარნავაზიანთა დინასტიის სიმბოლოს წარმოადგენდა -მუზარადი წინა
-, მგელი ხოლო
მხარეს
უკანა მხარეს -” ლომი
თვის შემდეგ ლეონ მეფემ ჯარი
დაჩი
ბრძანა
ქალაქი უჯარმა აეშენებ .ინათ ვახტანგს უნდა გაჰყოლოდ ა არტავაზი (კლარჯეთის )ერისთავი ბივრიტიანი (ოძრხის )ერისთავი ნასარი (წუნდის )ერსთავი ეჯიბი საურმაგ ი
მემკვიდრედ .გამოაცხადა დაჩისთვის
რეზიდენციად -ციხე
ქალაქ უჯარმას მშენებლობა
ქტესიფონში გაიმათა ქორწილი პეროზისა და .
ქორწილამდე ვახტანგ მეფე დედასთან დებთან
ერთად აღდგომა დღეს იერუსალიმს ეწვია და მოილოცეს წმინდა .ადგილები 8 წლის განმავლობაში ჰუნები დაიმორჩილე ს სინდის (პაკისტანის ტერიტორია ) დაკავება აბაშეთის დაკავება (ეთიოპი )ას სისტანია დღევანდელ -ი (ირანსა და ავღანეთს აქვს )განაწიებული
მირანდუხტის
და წარჩინებულებთან
სამშობლოში
სპარსეთის შაჰმა თავისი ასული შესთავაზა ცოლად მოეყვანა ,მეფეს რაზეც უარი .განაცხადა გაიხსენეთ რა შეიძლება ყოფილიყო უარის თქმის მიზეზ ?ი
დაბრუნება
ვახტანგმა ლეონ ანთიპატოსს მოციქული , გააყოლა რათა ჩამოეყვანათ , ელენე , პეტრე სამოელი და 11(12) სასულიერო . პირი
ვახტანგ მეფე დედა საგდუხტი ბარდავის ერისთავის ბარზაბოდის ქალიშვილი მეუღლე შაჰის ასული ბალენდუხტი მამა მირდატი (არჩილის )ძე ქართლის მეფე ლეონი მეუღლე ბიზანტიის იმპერატორ ლეონის ასული ელენე უმცროსი და მირანდუხტი უფროსი და ხუარანხე მირდატი ? ? ? -?ასული დაჩი უჯარმელი
დიდაზნაურები ცდილობდნენ მოსაკარგავი მიწების მემკვიდრეობით გადაცემის უფლების მიღებას. ირანის ხელისუფლება მხარს უჭერდა მათ
.ინიციატივას
ქართლის ერისთავი არშუშა პიტიახშის ძე რეზიდენციაცურტავში ირანის დედაქალაქ ქტესიფონში დახვდა პეროზს , მაზდეანურ სარწმუნოებაზე გადავიდა და შაჰის წინადადებას დამოყვრებაზე .დასთანხმდა რის მიღწევას ცდილობდა ვარსქენ პიტიახში ამ საქციელით?
ჯუანშერ სპასპეტ ი დემეტრე (კახეთის და კუხეთის )ერისთავი გრიგო ლი (ჰერეთ ი )ს ნერსარან () ხუნანის სამნაღირ (ეგრისის ა და )სვანეთის ადარნესე (სამშვილდი )ს ბაკური (არგვეთის ა და )თაკვერის
(წუნდის) არტავაზ () კლარჯეთის ბივრიტი ანი
ოძრხის ერთგული ერისთავები
ნასარი
()
დაპირისპირება მიქაელ
მთავარეპისკოპოსთან
ვახტანგ მეფემ ლეონს სთხოვა პეტრე კაბადოკიელი ანტიოქიის საპატრიარქოსთვის .დაეკავშირებინა რაც ნიშნავდა ქართულ ეკლესიისთვის ავტოკეფალიის .მინიჭებას და კათალიკოსად პეტრეს, ხოლო მცხეთის კათალიკოსად სამოელის დანიშვნას .აპირებდა სწორედ ეს ამბავი უკვე ცნობილი უნდა ყოფილიყო მიქაელ მთავარეპისკოპოსისათვის. მიქაელმაცილი დასწამამეფესცეცხლთაყვანისმცემლობის
მიქაელმა დაწყევლა “მეფე და ყოველი სპანი” კონსტანტინეპოლში გააგზავნა მეფემ ,მიქაელი იქ კი ექსორია .ყვეს
მიღება .დააბრალა
უჯარმის ციხექალაქ ი სვეტიცხოვლის ბაზილიკური ეკლესი ა ნიქოზის საეპისკოპოს ო ეკლესია ჭერემის საეპისკოპოს ო ეკლესია არტანუჯის გააშენა ხორნაბუჯი ნეკრესი ს ქალაქი ნინოწმინდის საეპისკოპოს ო ეკლესი ა ჩელეთს საეპისკოპოს ო ეკლესია
დაღესტანშ ი .ლაშქრობა წუქ ,ეთ ჰერეთის საერისთავოს .შემოერთება ეკლესიას ავტოკეფალიი ს მოპოვება არტანუჯში ციხე-ქალაქი და ეკლესიები ააშენება
ვარსქენი 482 წელს სიკვდილით დას .აჯა ვახტანგ მეფემ დახმარებისთვის სომხებს ,მიმართა თან ჰუნების დახმარების იმედი რომ ჰქონდა .შეატყობინა ვაჰან მამიკონიანი ხელმძღვანელობდა .ჯარს ნერსეჰაპტის ბრძოლაში დაამარცხა ირანელებ .ი ჭარმანიანის ველზე 483 წელს (-?) გარდაბანიმოხდა საბოლოოდ ბრძოლა, სომხებმა გვიღალატეს, მაგრამ ირანის შაჰი პეროზი გარდაიცვალა და ჰაზარავუხტი ირანში წავიდ .ა
სიკვდილის წინ მოიხმო პეტრ ,ე დედოფალი , შვილები და დაუბარა მტკიცედ დაეცვათ ქრისტიანული სარწმუნოება.მემკვიდრედ დაჩი გამოაცხადა. მირდატს და ლეონს
მამულები დაუტოვა.მეფე უჯარმიდან წაასვენეს და სვეტიცხოვლის ტაძარში .დაკრძალეს
საუფლისწულო
ირანის კრიზისი
კავადმა (პეროზის )488შვილმა ვალარში
შაჰს თვალები დასთხარა და ტახტი .დაიკავა ხაზინის შესავსებად ბიზანტიას ,მიმართა
შაჰმა ბიზანტიელების წინააღმდეგ ბრძოლისთვის ვახტანგს
რომელთაც ხელშეკრულებით ევალებოდა 500 ოქროს გადახდა კავკასიონის უღელტეხილის დაცვისთვის. მეორე ვერსიით სესხად უნდოდა ოქრო.491 ზენონი გარდაიცვალა ახალმა იმპერატორმა
შეუთვალა შაჰს . ირანის
.ო
საკუთარ ძე ბარტამთან ერთად გამოეშურა. ბარტამი ვახტანგ მეფემ მოკლა, მაგრამ მალევე მეფე დაიღ ,ალა და .იჭრა მტრის ისარს ფილტვამდე .შეუღწევია
ანასტასიმ უარი
სთხოვა დახმარება, რაზეც უარი მიიღ
კავადი
დაჩი
უჯარმელი აღაშენებს თბილისს
მეტეხის
აქვე არის
ვახტანგ მეფე წმინდანად არის შერაცხული
,ეკლესია აბო თბილელის .ეკლესია
დაკრძალული
წმინდა შუშანი .კი