უარი
განაცხადა საბოლოოდ!!!
ალფ-არსლანი მალიქ შაჰი
მონაპირე ერისთავთა ინსტიტუტი საზღვრის დაცვა-უსაფრთხოებაზე ზრუნვა ევალებოდათ მსტოვართა
საიდუმლო
მეფე ინფორმირებული
სააჯო
ყოველ
ინსტიტუტი
პოლიცია,
იყო ყველაფერზე,
რაც
სამეფოში და ქვეყნის გარეთ ხდებოდა
კარი
ორშაბათს განიხილავდნენ ქვრივთა და ობოლთა, მომჩივართა საკითხებს
დავით მეფის აღმზრდელი, თანამებრძოლი. თანამდებობების გაერთიანებით სამოხელეო იერარქიაში პირველი ვეზირის ინსტიტუტი შემოიტანა. სახელმწიფო უწყების კონტროლი “სააჯო კარის”
ქვეყნის ხაზინის შემოწმება რეფორმა დაახლოებით 1104-1105 წლებში უნდა გაეტარებინათ.
ხელმძღვანელობა
ვაზირთა შორის უპირველესი-მწიგნობართუხუცესჭყონდიდელი განიხილავდა საკითხებს.
უძღვებოდა იოვანე კათალიკოსი, გიორგი II მეფეთ-მეფე და კესაროსი, მართა მარიამი-ბიზანტიის დედოფალთყოფილი, ევსტატი მონაზონი, არსენ ბერი-დავით მეფის მოძღვარი (კრების შემდეგ მოხდა მწიგნობართუხუცესი -ჭყონდიდელის თანამდებობების გაერთიანება).
ხშირი, ასევე მიწის მიტაცების ფაქტები დასტურდებოდა. მემატიანეს თქმით სახლნი ღმრთისანი “ ქუაბ ავაზაკთა ქმნილ იყვნეს” კრებაზე მიიღეს მნიშვნელოვანი დადგენილება “ძეგლისწერა” კრებას ესწრებოდნენ: მეფე “ვითარცა მონა” გიორგი
მოწვევის
მიზეზი-საეკლესიო კანონების დაღვევბის გამო: საეკლესიო პირთა
ხელდასხმის
წესი, ტაძრებსა და მონასტრეში იმართებოდა ვაჭრობა, მცირეწლოვანთა დაქორწინების შემთხვევები იყო
მწიგნობართუხუცესი, კრებას
1104 წელს გარდაიცვალა კვირიკე-ტახტი დაიკავა აღსართან II-მ.თავადმა არიშიანმა,მისმა ძმამ ბარამმა, და მათმა ბიძამ (დედის ძმამ)ქავთარ ბარამიძემ შეიპყრეს აღსართანი და დავით მეფეს გადასცეს. ურჩმა ერისთავემა განძის ათაბაგს სთხოვეს დახმარება ქართველების წინააღმდეგ, ბრძოლა ერწუხთან გაიმართა, მეფე უშუალოდ
მემატიანემ
დიდი
მონაწილეობდა ბრძოლაში.
“
ძლევა” უწოდა აღნიშნულ
დაპირისპირებას.
“ დიდი ძლევა”
ჩრდილოეთ კავკასიაში გააგზავნა
მეფემ “კაცნი სარწმუნონი”
ყივჩაღებთან მოსალაპარაკებლად, რათა გადმოსახლებულიყვნენ. ისინი
რუსებისგან შევიწროვებულები
იყვნენ, ამიტომ დასთანხმდნენ, მხოლოდ მოითხოვეს ოსეთზე
გიორგი
მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელთან
ერთად წავიდა მშვიდობიანად
მოახერხეს მათი გადმოსახლება.
გიორგი მწიგნობართუხუცეს-
ჭყონდიდელი ოსეთში
გარდაიცვალა.ის გელათის
მონასტერში დაკრძალეს დიდი
პატივით.
ყივჩაღთა ჩამოსახლება
უსაფრთხოდ გამოსვლის საშუალება მისცემოდათ. მეფე
1118 წ
მეფემ 40000-რჩეული მეომარი უზრუნველყო აღჭურვილობით. დავით მეფემ ოსები და ყივჩაღები შეათანხმა “ყო შორის მათსა სიყუარული და მშვდობა ვითარცა ძმათა”. ამ შეთანხმების სიმტკიცის საწინდრად მან მძევლები ჩამოართვა ორივე მხარეს, თვითონ კი
“აღიხუნა ციხენი დარიალისა და ყოველთა კართა ოსეთისათა და კავკასიისა მთისათანი. და შექმნა გზა მშვიდობისა ყივჩაღთათვს”.
რატომ ყივჩაღები?
ტომებად ცხოვრობდნენ ნების დამყოლნი, უპრეტენზიოები იყვნენ ბრძოლისუნარ იანები 1. მუდმივი ჯარის შექმნა 2. მოექცეოდნენ მარტივად უფრო მაღალი კულტურის მქონე ხალხს და თვითონაც გაქართველდებოდნენ 3.
მეფე ყურადღების მოსადუნებლად დასავლეთ საქართველოში გადავიდა. გიორგი მწიგნობართუხეცეს-ჭყონდიდელს,თევდორე კლდეკარის ერისთავს, აბულეთსა და ივანე ორბელს კი მეფემ უბრძანა ფარულად სამშვილდესთან მისულიყვნენ. ქალაქში მყოფმა გადაცმულმა მეომრებმა, შიგნიდან გაუხსნეს კარი ქართველ ჯარისკაცებს. ქ.ძერნაც ამავე წელს აიღეს.
გამოსწორება იყო შეუძლებელი. 1094 წელს შეიპყრო
და 2 წლიანი ტყვობის შემდეგ ბიზანტიაში გააძევა, სადაც გარდაიცვალა კიდეც.
დავითის ბრძანებით გააუქმეს კლდეკარის საერისთავო, ბაღვასებს მარტო მამაპაპისეული კაცხის მამული დაუტოვეს. მეფემ არგვეთის მამულებიც ჩამოართვა მათ და გელათის მონასტერს შესწირა.
ლიპარიტ V-ე აუჯანყდა დავით მეფეს. მეფემ შეძლო მისი დამორჩილება და ფიცის დადების შემდეგ გაათავისუფლა....ერთგულება ხანმოკლე აღმოჩნდა. დავითის ისტორიკოსის ცნობით “კუდი ძაღლისა არ განემართების , არცა კირჩხიბი მართლად ვალს...”ისე ბაღვაშთა
ლიპარიტი
არაბთა ბატონობამ რადიკალურად შეცვალა თბილისის ეთნიკური სურათი, რელიგიური კუთხით ჭრელი ქალაქი იყო: მართლმადიდებელი ქრისტიანები, მუსლიმები, მონოფიზიტი სომხები, იუდეველები. არაბი ისტორიკოსის ალფარიკის ცნობით, თბილისის მცხოვრებები იმ წლის გადასახადისგან გაათავისუფლა. უბრძანა არ დაეკლათ ღორი მუსლიმთა უბანში. გადასახადების თვალსაზრისით კი ებრაელები და მუსლიმები ქართველებზე ნაკლებს იხდიდნენ.
ჯვაროსნული ლაშქრობები
რა მნიშვნელობა ჰქონდა ჯვაროსნული ლაშქრობების დაწყებას საქართველოსთვის?
ომების ისტორია ” უწოდა თავის წიგნს.
1097 1099 1098 ედესას
აღება
ანტიოქიის იერუსალიმის დავით
აღმაშენებელმა ხარკის გადახდა შეუწყვიტა თურქ - სელჩუკებს
“გზა წმინდა მიწისკენ”
“ზღვისმიერი მოგზაურობა”
ისტორიკოსმა ლუი მემბლურმა პირველად XVI საუკუნეში “ჯვაროსნული
აღმოსავლეთში ქრისტიანობის
დამცველად , “მესიის მახვილად” იწოდებოდა
აბულეთისძეთა
ფეოდალური
წარმომადგენლებმა: ძაგან და მისმა ძმამ მოდისტოსმა ბაღვაშთა
წელს გაანადგურეს.
სახლის
ბედი გაიზიარეს. 1103
შინაგან საქმეთა საგანგებო უწყება, რომელსაც
მოწესრიგდა საფინანსო სისტემა, რომელსაც მეჭურჭლეთუხუცესი ჩაუდგა სათავეში. მოიჭრა ფული, რომლეზეც დავითი იწოდებოდა , როგორც “მესიის მახვილი” წესრიგის დაცვის სახელმძღვანელოდ შეიქმნა
სათავეში ჩაუყენა მანდატურთუხუცესი. მწიგნობართუხუცესის შემდეგ პირველი პირი. სამხედრო საქმის ხელმძღვანელი-ამირსპასალარი იყო. მას ევალებოდა , როგორც ლაშქრის წვრთნა-მომზადება, ისე განსაკუთრებულ შემთხვევაში, ჯარის სარდლობა.
მუსლიმური კოალიციის შექმნა მაჰმუდ მუჰამედის ძემ-ერაყის სელჩუკიანთა გამგებელმა მოუწოდა მუსლიმურ სამყაროს “ვინც კი სადმე იყო, დამასკოდან და ალეპოდან მოკიდებული, ყველას, მოლაშქრეობის შემძლებელს, მონაწილეობა მიეღო საქართველოს წინააღმდეგ ომში” მეთაურად დანიშნა- ნეჯმ ად-დინ ილღაზი. 1119 წელს ილ-ღაზმა დაამარცხა ჯვაროსნები ორონტის ნაპირზე-ამის გამო მას უწოდეს “ნეჯმ-ად დინი”-“სარწმუნოების ვარსკვლავი”.
ჰქონდათ აწეული, მტრებს ეგონათ დანებებას
აპირებენო და ამ დროს ხმლები იშიშვლეს
ქართველებმა. ილ-ღაზის ჯარი დაიბნა
დავით აღმაშენებელმა კი იერიში წამოიწყო
და რამდენიმე მხრიდან შეუტია მტერს.
მეომარი გააგზავნა იმისთვის,
200
რომ მისია შეესრულებინათ : მტრის ბანაკში შეღწევა.
მორჩილების ნიშნად ხმლები მაღლა
ილ-ღაზი თავში
ბრძოლა 3 სთ გაგრძელდა.
ცენტრში ჯარს
დავით მეფე ედგა სათავეში
დემეტრე
უფლისწულის
მეთაურობით გარე
ფლანგებზე იყო
ჯარი განლაგებული
ყივჩაღები ასევე
გარე ფლანგებზე
განლაგდნენ
სომეხი ისტორიკოსი მათე ურჰაეცის
ცნობა :
➢მონაწილეობდა 15000 ყივჩაღი ➢100 ჯვაროსანი
➢ალანთა ტომიდან-500
დაჭრილი და შერცხვენილი , მხოლოდ ოციოდე მხედრის ამალა დაბრუნდა თავის ქყვეყანაში.
1121 წელს მეფემ ალყა შემოარტყა თბილისს, რამდენიმეთვიანი ალყის შემდეგ მუსლიმთა 400 წლიანი ბატონობისაგან გაათავისუფლა ქალაქი. 1082 წელს გარდაიცვალა უკანასკნელი ჯაფარიდი ამირა. ქალაქის
მმართველობა ხელში აიღო საბჭოს მაგვარმა დაწესებულებამ , სადაც შედიოდნენ: უხუცესები, დიდვაჭრები, საქალაქო საქმეთა გამგებლები, ხელოსნები.
“ქალაქის ბერები” 12 წევრი- თითო მათგანი ერთი თვე განაგებდა ქალაქს
შემოერთებული არ იყო. დავითმა
მტერს ჩასაფრებოდა ავჭალაში 300 კაცით. 15 კაცი კი ლოჭინის ხევში
რომ ისინი ქალაქიდან მდევარს გამოუშვებდნენ. სანამ
წიგნის წაკითხვის შემდეგ ნიშნის დასმა უყვარდა. მემატიანეს დაუთვლია და მეფეს “ წიგნი სამოციქულო”წელიწადში 24-ჯერ წაუკითხავს. ამბავი: განძის ქარავანს შემოყვა სელჩუკები. ჯერ თბილისი
გაუშვა რათა გამოერეკა სელჩუკთა ნახირი, იმ იმედით
მტერი გამოჩნდებოდა წიგნის კითხვა გადაწყვიტა. ისე გაერთო კითხვით, რომ საფარს დაშორდა . ბრძოლის ხმა მოესმა და ბრძოლის ველისკენ გაემართა, საფარში მყოფ მეომრების მოხმობის დრო აღარ იყო. მემატიანეს თქმით “ხრმალმანცა დაღულარჭნილმან უარყო ქარქაში თვისი”.
გადაწყვიტა
ქართლში ერთი ციხის აღება სურდა ქართველებს. მეციხოვნეები დანებებას არ აპირებდნენ. მეფემ შეძლო მათი დამარცხება და ციხის ბლოკადა დაიწყო. ერთ დღესაც კარავიდან პერანგის ამარა გამოვიდა, მეციხოვნეებმა ეს შეამჩნიეს და ერთ-ერთი ვინც კარგი მსროლელი იყო მეფე მიზანში ამოღო. ნასროლი ისარი მკერდზე ეძგერა. მეფე უვნებლად გადარჩა -გულზე დაკიდებულმა პატარა მთავარანგელოზის ხატმა იხსნა, რომელსაც ისარმა ვერაფერი დააკლო.
იგულისხმებიან ჯვაროსნები, რომელთაც იერუსალიმის
განთავისუფლება ეწადათ.
დავით აღმაშენებლის ლაშქარი
იბრძოდა იერუსალიმისთვის “ ვითარ ლაშქარნი ახლისა დავითისანი წყობათა დავითისათა იერუსალიმს ერთობდეს” აქ იგულისხმება ის, რომ დავით
ჯვაროსნებთან ერთად
წინასწარმეტყველის რაზმებში
დავით IV დედა დედოფალი ელენე მეუღლე სომეხი-? მამა გიორგი II კატაი ალექსი კომნენოსი ს ძე ისაკს მიათხოვეს მამიდა რუსუდანი ვახტანგი ? ასულიოსეთში გაათხოვ ეს ქალიშვი ლები-? თამარი აფრიდონ შირვანშაჰის ძე მანუჩეჰრ II-ზე გაათხოვეს დემეტრე მეუღლე გურანდუხტი-ყივჩაღთა მთავრის ათრაქა შარაღაძის ასული
სამხედრო რეფორმა ყივჩაღების (ჩამოსახლება) თბილისის აღება ურჩი ერისთავების დამარცხება დიდგორის ბრძოლა (1121 წ) ტერიტორიების შემოერთება საეკლესიო რეფორმა მონა-სპა (მეფის დაცვა ევალებოდა) ერწუხის ბრძოლა
რუსთავი (1115 წ.) თბილისის შემოერთება (1122 წ.) გიში (1117 წ) ლორე (1118 წ) შირვანი (1123 წ) დმანისი (1124 წ) ანისი (1124 წ) სამშვილდე (1110 წ) ლორე დარუბანდი
ანისი შამახი
ანისის ეკლესია მეჩეთად
ჰქონდა ქცეული მულიმებს!
ანისის წარმომადგენლები დავით
მეფესთან მივიდნენ და დახმარება
სთხოვეს, რის შემდეგაც დაიჭირეს ანისის მაჰმადიანი ამირა და გაათავისუფლეს 60
წლის მონობისგან ქალაქი ანისი.
თურქ
-სელჩუკთა წინააღმდეგ ბრძოლა
გელათის ტაძარი გელათის აკადემია შიომღვიმის მონასტერი
დავითის
გარდაცვალება
1125 წლის 8 თებერვალი
(ძველი სტილით 24 იანვარი)
53 წლის ასაკში გარდაიცვალა
სიკვდილამდე მცირე ხნით
ადრე შექმნა
“გალობანი
სინანულისანი”
“მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა, შარვანშა და შაჰანშა და ყოვლისა აღმოსავლეთისა და
დასავლეთისა ფლობით მპყრობელი”
პატივს ისლამის აღმსარებლები”
მეფე ასევე დიდ პატივს სცემდა და სავაჭრო საქმიანობაში ხელს უწყობდა
სომეხ და ებრაელ ვაჭრებს. ეს ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებისათვის
წინდახედული პოლიტიკა იყო. არსენ იყალთოელს ფილოსოფოსს დავითის გარდაცვალებასთან
დაკავშირებით დაუწერია : “ვინ ნაჭარმაგევს მეფენი თორმეტნი პურად დამეხნეს
თურქნი, სპარსნი და არაბნი
საზღუართა გარეთ გამესხნეს,
თევზნი ამერთა წყალთაგან
იმერთა წყალტა შთამესხნეს
აწე ამათსა მოქმედსა
გულზედა ხელნი დამესხნეს”
არაბი ისტორიკოსი- დავითმა “ აღაშენა ქარვასლები სტუმართათვის და სახლები მქადაგებელთათვის , სუფიებისა და პოეტებისათვის...იგი (დავითი) მეტ პატივს სცემდა მუსლიმებს, ვიდრე მათ სცემდნენ
http://www.nplg.gov.ge/civil/statiebi/saskolo/anderZi.htm
1. მოიყვანეთ ერთი კონკრეტული (პოლიტიკური, ეკონომიკური ან კულტურული)
არგუმენტი,
ან კულტურული) არგუმენტი, რომლითაც ყივჩაღთა ჩაოსახლების მომხრე ქართველი დიდებულები თავის პოზიციას დაიცავდნენ
დავით აღმაშენებლის მიერ საქართველოში 40 000 ათასი ყივჩაღური ოჯახის ჩამოსახლებაში ქართველი დიდებულების ნაწილი საშიშროებას ხედავდა, ნაწილი კი მეფეს ემხრობოდა და მათ ჩამოსახლებას აუცილებლად მიიჩნევდა.
რომლითაც ყივჩაღთა ჩაოსახლების მოწინააღმდეგე ქართველი დიდებულები თავის პოზიციას დაიცავდნენ. 2. მოიყვანეთ ერთი კონკრეტული (პოლიტიკური, ეკონომიკური
???
➢ მეფე/ამირსპასალარი/მანდართუთუხუცესი ➢მეფე/მწიგნობართუხუცესი/მანდატურთუხუცესი
➢მეფე/ეჭურჭლეთუხუცესი/მწიგნობართუხუცესი
ვისი მეფობის დროს დაიწყო “დიდი თურქობა “?
სად არის დაკრძალული დავით
აღმაშენებელი?
რა მოვლენას ჰქონდა ადგილი 1104 წელს?
რომელი ტაძრების აგება უკავშირდება დავით
მეფის სახელს?
რომელი საგვარეუოლოს განადგურება
უკავშირდება დავითის სახელს?
მასწავლებელი: ეთერ მიქაძე 12/11/2019 გამოყენებული ლიტერატურა: 1. ქართული დიპლომატიის ისტორია 2. საქართველოს ილუსტრირებული ისტორია -დავით აღმაშენებელი 3. საქართველოს ისტორია IX, XI კლასების 4. “ქართლის ცხოვრება”
