
8 minute read
Anxiety o Pagkabalisa
• Kawalan ng kakayahang pigilan ang mga nakakatakot na kaisipan.
• Pag-iwas sa mga kinatatakutan na bagay o sitwasyon.
Advertisement
o sobrang takot sa mga aso, Acrophobia sa taas, at Aerophobia ay sa paglipad.
ka ng mga Psychologist at iba pang tagapayo na malampasan ang iyong mga isyu sa pamamagitan ng talk therapy; habang ang mga Psychiatrist ay maaari ding magreseta ng gamot.
adamvm912@yahoo.com
Adam Mella is currently a Nurse educator at Grant MacEwan University. He has more than 14 years of experience as a RN and educator in Alberta. He graduated with a master of nursing from the University of Alberta and a doctorate in Healthcare Administration from the USA. He is a proud Filipino who advocates for holistic health and well-being. His other advocacies are the integration of IEN (internationally educated nurses) into Alberta, relational leadership, and student-centred education.
Ang pagkabalisa ay isang pakiramdam ng pagkabalisa, pag-aalala, o takot tungkol sa isang sitwasyon o kaganapan na may hindi tiyak na resulta. Ito ay isang natural na tugon sa stress at isang normal na bahagi ng buhay.
Maaaring makatulong ang pagkabalisa sa ilang partikular na sitwasyon sa pamamagitan ng pag-aalerto sa atin sa potensyal na panganib at pagtulong sa atin na gumawa ng naaangkop na pagkilos. Gayunpaman, kapag ang pagkabalisa ay naging labis, nagpapatuloy, at hindi napigilan, maaari itong makagambala sa mga pang-araw-araw na gawain at maging isang anxiety disorder.
Ang iba't ibang indibidwal ay maaaring magpakita ng iba't ibang sintomas kapag nahaharap sa isang anxiety disorder. Ang iba't ibang mga karamdaman sa pagkabalisa ay maaaring magdulot ng iba't ibang sintomas tulad ng
• Labis na pag-aalala at takot, pagkamayamutin
• Labis na pagkabalisa, na nagiging sanhi ng kawalan ng kakayahang mag-relax o manatiling kalmado.
• Nahihirapang mahulog o manatiling tulog
• Kawalan ng kakayahang magconcentrate o huminga nang normal.
• Panic o pakiramdam ng panganib o kapahamakan na parang isang bagay na lubhang kalunos-lunos at masakit na malapit nang mangyari, patuloy na pagkabalisa.
• Karera ng puso at hingal (Ang paghinga ay nagiging masyadong mabilis at mababaw na tinatawag na hyperventilation), presyon sa dibdib, pakiramdam ng posibleng atake sa puso.
• Tuyong bibig, pagduduwal at pananakit ng ulo
• Pagkahilo, pagpapawis at mga hot flashes.
• Pag-igting ng mga kalamnan, panginginig o pagkibot, pangingilig sa mga kamay at paa
• Madalas na pag-ihi
• Bukol sa lalamunan
• Pagkapagod at patuloy na pakiramdam ng pagiging sobra.
• Ang pagiging madaling magulat
Mga Uri ng Pagkabalisa Kasama sa mga karaniwang uri ng anxiety disorder ang Generalized Anxiety Disorder na labis, paulit-ulit, at hindi makatotohanang pag-aalala tungkol sa mga pang-araw-araw na isyu at sitwasyon. Ang Panic Disorder ay isang uri ng anxiety disorder kung saan ang isang tao ay nakakaranas ng paulit-ulit at hindi inaasahang panic attack. Ang mga panic attack ay mga biglaan, matinding episode ng takot o kakulangan sa ginhawa na umaabot sa pinakamataas sa loob ng ilang minuto at may kasamang mga sintomas tulad ng palpitations ng puso, pagpapawis, nanginginig, igsi sa paghinga, at pakiramdam ng nalalapit na kapahamakan o pagkawala ng kontrol.
Ang Social Anxiety Disorder/ Social Phobia ay higit pa sa pagiging mahiyain. Ang ibig sabihin nito ay ang tao ay nakakaramdam ng pagkabalisa at takot na bantayan, husgahan, ipahiya, at itakwil ng iba o masakit sa sarili sa pang-araw-araw na sitwasyong panlipunan tulad ng pakikipag-usap sa mga tao sa trabaho, paaralan, pagtitipon sa lipunan, mga kaibigan, at mga kapitbahay. Ang mga taong nababalisa sa lipunan ay maaaring hindi komportable sa mga pang-araw-araw na sitwasyon tulad ng pakikipag-usap sa salesperson o cashier sa isang tindahan, pag-order ng pagkain sa mga restaurant, pagkain o pag-inom sa isang grupo, gamit ang mga pampublikong banyo.
Ang obsessive-compulsive disorder ay humahantong sa mga paulitulit na pag-uugali. Halimbawa, kung natatakot ka sa mikrobyo, patuloy kang naghuhugas ng iyong mga kamay. Kung hihinto ka sa paghuhugas, tataas ang iyong stress at pagkabalisa. Ang Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) ay isang kondisyon sa kalusugan ng isip na maaaring umunlad pagkatapos maranasan o masaksihan ang isang traumatikong kaganapan, tulad ng digmaan, natural na sakuna, aksidente, o pisikal na karahasan. Normal na matakot sa panahon at pagkatapos ng mga ganitong pangyayari. Gayunpaman, kung ang mga sintomas ng trauma ay nagpapatuloy nang matagal at nagsimulang makagambala sa pangaraw-araw na buhay, ang isang tao ay maaaring masuri na may PTSD.
Ang Phobia ay isang matinding, hindi makatwiran, labis, hindi makontrol at pangmatagalang takot sa halos anumang bagay tulad ng mga hayop (ahas, gagamba, aso), natural na kapaligiran (taas, tubig, madilim), mga espasyo (tunnel, elevator, tulay, saradong espasyo), mga sitwasyon (paglipad, pagmamaneho, paglangoy), at iba pa. Ang Agoraphobia ay isang takot na mapunta sa isang lugar o sitwasyon kung saan tila mahirap tumakas sakaling magkaroon ng emergency tulad ng LRT o eroplano, mga mataong lugar, at mga kulong silid. Ang Claustrophobia ay isang takot na nasa isang masikip, nakapaloob na lugar tulad ng mababang basement, elevator, tunnel kung saan tila mahirap tumakas sa isang emergency. Ang Cynophobia ay isang hindi makatwiran
Mga Dahilan ng Pagkabalisa Ang ilang pananaliksik ay nagpapakita ng mga karamdaman sa pagkabalisa bilang isang 3067% na minanang kondisyon, na nangangahulugang maaari silang tumakbo sa pamilya. Ipinapahiwatig din ng pananaliksik ang koneksyon sa pagitan ng mga imbalance ng kemikal at mga kondisyon sa kalusugan ng isip. Ang karaniwang paniniwala ay ang kawalan ng balanse ng "serotonin" at "dopamine," na kadalasang tinatawag na "happy hormones," ay maaaring humantong sa pagkabalisa at depresyon habang kinokontrol nila ang mga emosyon at mood.
Ang mga negatibong karanasan sa buhay ay maaaring magdulot ng mga karamdaman sa pagkabalisa. Ang pagabuso sa alkohol at droga ay konektado sa mga sakit sa pagkabalisa. Sa ilang mga kaso, ang mga palatandaan at sintomas ng pagkabalisa ay maaaring magpahiwatig ng pinagbabatayan na karamdaman tulad ng sakit sa puso, hyperthyroidism o hika. Ang ilang mga gamot ay maaaring magpalala ng pagkabalisa.
Mga Paraan Upang Harapin ang Pagkabalisa
Kung ikaw o ang iyong mahal sa buhay ay nakararanas ng mga sintomas na ito, dapat kang makipagugnayan sa iyong GP na maaaring magsuri sa iyo at magpatakbo ng mga kinakailangang pagsusuri upang masuri ang iyong katayuan sa kalusugan. Maaari rin silang magbigay ng mga questionnaire sa pagkabalisa at i-refer ka sa isang therapist o iba pang mga espesyalista. Tinutulungan
Pamamahala ng Pagkabalisa Kadalasan, masyado tayong abala sa ating pang-araw-araw na buhay kaya't nakakalimutan nating bigyang pansin ang ating kalusugan hanggang sa dumating tayo sa punto ng ganap na pagkasira. Bigyang-pansin ang iyong kalusugang pangkaisipan. Tandaan na ang isang kondisyon sa kalusugang pangkaisipan ay maaaring makabawas nang husto sa iyong kalidad ng buhay. Hindi na kailangang magdusa kapag may makukuhang tulong.
Ang diyeta at ehersisyo ay may malaking papel na ginagampanan sa ating pisikal at mental na kalusugan. Malaki ang maitutulong ng pageehersisyo sa pamamahala ng stress at depresyon at pagpapanatili ng pangkalahatang mabuting kalusugan. Ito ay nakadagdag ng mga happy hormones. Kumain ng masusustansyang pagkain. Iwasan ang pag-abuso sa sangkap o mga inuming may caffeine dahil pinalala nila ang mga sakit sa pagkabalisa.
Ang stress ngayon ay pinaniniwalaan na ang pangunahing sanhi ng maraming sakit at karamdaman. Mahalagang magpahinga. Gumugol ng oras sa mga kaibigan at pamilya. Yoga, meditation, breathing techniques, work-life balance or integration, koneksyon sa kalikasan, disiplinadong buhay, libangan (e.g., pag-awit, pagsasayaw, pagpipinta, crafting) - lahat ay makakatulong sa pamamahala ng stress. Malamang na ang pagtulog ang nag-iisang pinakamahalagang aktibidad sa araw kung saan niresolba ng iyong katawan at isipan ang mga isyu, bumabawi, at muling nabubuo. Hindi sapat ang pagtulog ng 6 -8 na oras. Subukang makakuha ng magandang kalidad ng pagtulog. Ang pakiramdam ng pagod o inaantok pagkatapos magising ay nangangahulugang hindi ka pa nagkakaroon ng magandang kalidad ng pagtulog. Kung mayroon kang mga karamdaman sa pagtulog tulad ng sleep apnea, magtrabaho sa pamamahala nito.
Ang mga kondisyon sa kalusugan ng isip ay maaaring kumplikado. Ang gamot at psychotherapy ay tumatagal mga maraming araw upang ipakita ang kanilang mga epekto. Ang isang plano sa paggamot na sinusuportahan ng diyeta, ehersisyo, pahinga, pagtulog, paglilibang, pagpapahinga ay tiyak na makakatulong sa paggamot sa mga kondisyon ng kalusugan.
Ang isang magandang buhay kung saan masisiyahan ka sa iyong trabaho, ang iyong oras kasama ang iyong mga mahal sa buhay, at makamit ang iyong mga pangarap at layunin, ay sulit sa mga pagsisikap na ito!
Ang nilalamang ito ay inihanda nina Kavita at Dr. Polly Chawla. Ito ay isinalin ni Dr. Adam Mella sa Tagalog. Ang program na ito ay inihahatid ng United Cultures of Canada Association (UCCA) na may suporta sa pagpopondo ng FCSS (Family and Community Support Services) of Alberta.
Maaari kang makatanggap ng libreng pagpapayo sa kalusugan ng isip mula sa UCCA. Maraming dalubhasang therapist ang nag-aalok ng serbisyong ito upang suportahan ang mga bagong dating. Mangyaring suriin ang website para sa karagdagang impormasyon: https://ucca.ca/ourparticipating-therapists/ Mangyaring makipag-ugnayan sa freepsychologicalcounselling@ ucca.ca o ucca@shaw.ca.
TAKE CARE OF YOURSELF!
Kusina Diaries
Leonila Samarita samleonila@gmail.com
Leonila learned to take life in stride after realizing that life truly is what we make it. She believes that life, in every moment, brings opportunities for us to be better or do better. She is grateful. Finds joy in everything she does. She loves her life.
Iam excited to be back here again after my absence in recent issues.
Life sometimes throws challenges our way, which often can disrupt our life. I just went through one of those recently.
It is said that life happens for a reason. What reason? With each challenge that we encounter in life comes a lesson. So yes, the reason is about learning that lesson. I recently spent some time looking after the needs of a loved one who developed some physical and mental health issues. Most of those issues, according to a lot of recent studies, were caused by the kind life he lived, his lifestyle and so were preventable.
The difficulties and pain that we experience in trying to help him lead me to the realization that we need to prioritize our physical, mental, and emotional health more than ever before.
So, living a balanced and healthy lifestyle is crucial. Eating a well-balanced diet to keep your body in good shape is great but it doesn’t end there. We also need to take care of our mental and emotional well-being. Be happy no matter what. I know it’s easier said than done, but we can accept that to be happy is a choice available to us.
Having harmonious relationships with people around us is also key to living a good life. Having a good support system and being open to learning new and different things will help us tremendously.
So, what does it mean for this kitchen corner now? I have decided to shift the focus of my future content a bit to include healthy living practices. I will continue to share delicious and nutritious recipes but will also give tips on cultivating a positive mindset and ways to stay engaged and focus on living a healthy life.
It is a bit of a broad topic, but I will try to gather the talk around the ‘kitchen area.’ Again, I’ll try.D046B04C-5AA0-4496-B167A588E2CF3DCD.png I just feel the need to share my learnings not just with family and friends but to you as well.
Because it is time to take control of our health. That’s our responsibility to ourselves. Yes, I know that changing habits can be difficult, but it is not about being perfect and it does not mean we need to change a lot of things right away. That’s not possible. I know that for myself. But making small but consistent changes can make a world of difference in our health and well-being over time. Having a healthy mind and body means a good life, right? And a good life also means a happy and fulfilling one. So, take care of yourself!
Let us get started on this journey. And let us start now.