Schakel in Succes september 2017

SCHAKEL IN SUCCES MAGAZINE VOOR AGRARISCH ONDERNEMERS, NR 3, SEPT 2017

EEN (NOG) BETER BOERENIMAGO PAGINA 16

STUDIECLUB PRECISIELANDBOUW PAGINA 25

VEEHOUDER GINO SCHRIJVER

“WE WILLEN DE AFSTAND TUSSEN BOER EN BURGER VERKLEINEN ” PAGINA 6

2

VOORAF

In memoriam: Gerrit Braks

VOLHOUDEN IN ALLE OPENHEID

Op 12 juli jl. overleed Gerrit Braks op

Wanneer ik de artikelen in deze Schakel in Succes lees, dan kom ik alles tegen wat je

en van de Raad van Beheer van

als land- en tuinbouw wenst. Betrokken ondernemers, innovatief werkend aan ons

Cehave Encebe, later Cehave.

voedsel met zorg voor de omgeving dankzij de laatste technieken. Vaak volop in gesprek

Tijdens zijn bestuurs­periode wist

met de consument over hun bedrijf waar ze trots op kunnen, mogen zijn. Als voorzitter

hij het vertrouwen van de leden in

van coöperatie Agrifirm zou ik dan vergenoegd achterover kunnen leunen, ‘het gaat

‘hun’ coöperatie terug te winnen.

84 jarige leeftijd. Braks verwierf vooral bekendheid als minister van landbouw.

Hij was daarna van maart 1995 tot april 1999 voorzitter van het bestuur

goed’.

Hoe anders is echter de harde realiteit van de laatste maanden. Ondernemers doen hun

Gerrit Braks had het vermogen een

stinkende best, maar excessen en incidenten beheersen het nieuws. De verschrikkelijke

boodschap helder en eerlijk te

branden bij verschillende bedrijven met varkens en kippen en de fipronil-affaire in de

brengen, zijn publiek te overtuigen

eieren. Hoe helder wordt daarmee, opnieuw, dat de landbouw in de huidige maat­

ook als de boodschap minder positief

schappij onder een vergrootglas, of beter microscoop ligt. In eerste instantie gaan mijn

was. Zo stelde hij de Interimwet op die

gedachten naar de getroffen ondernemers die, veelal buiten hun schuld, geraakt

de groei in de varkens- en pluimvee­

worden door deze ellende. Zij en hun gezinnen wens ik sterkte, ook al omdat ze na

houderij beperkte en was hij betrokken

de eerste hectische periode te maken krijgen met een gecompliceerde nasleep.

bij de invoering van de melk­quotering.

Hij wist wat er leefde bij ‘zijn’ boeren,

Toch is de toekomst dat we moeten doorgaan met het vertellen van onze verhalen aan

wat kernachtig is weer­gegeven in de

de consumenten, met het verkorten van de afstand tussen productie en consumptie.

titel van een boekje over hem: ‘Braks,

En met het inspelen op de trends, de ontwikkelingen in de maatschappij.

carrière met een diploma handmelken’.

Geen ge­makkelijke weg, zeker niet voor de individuele boer.

Toch stralen al die vele initiatieven één verhaal uit, een gepassioneerde landbouw die voedsel van top­ kwaliteit wil produceren. Als voorzitter van Agrifirm

Braks was één van de initiators van de fusie tussen Cehave en Landbouwbelang. In een speciale editie over de

ben ik trots op dat verhaal en de coöperatie zal

historie van Cehave en Landbouw­

alles uit de kast halen dit te ondersteunen.

belang (november 2011) noemt hij dat een belangrijke stap waaruit een mooie onderneming is ontstaan. Een onder­

Theo Koekkoek VOORZITTER RAAD VAN COMMISSARISSEN

neming die zich tevens internationaal ontplooide en die in 2010 een nieuwe stap zette met de fusie met Agrifirm.

De coöperatie Agrifirm waardeert de inbreng van Gerrit Braks en wenst zijn vrouw, kinderen en verdere familie alle sterkte bij de verwerking van het verlies. <

3

Mooi werk PAGINA 14

360° PAGINA 4

Spiegel PAGINA 22

Een (nog) beter boeren imago PAGINA 16

Verder in dit nummer 6 Interview Gino Schrijver | 9 Plant-e | 10 Nederlandse soja populair | 11 Innovatie: kaas zonder gentechniek 12 Gert Soepenberg over PoultryNEXT | 20 Vijf vragen aan Hans Quint | 21 Opinie: Joel Salatin 25 Studieclubs precisielandbouw | 26 Over Agrifirm | 28 De grote stap van John van Hal

SALIMANS AGRO BV NEDERWEERT (LI) Johan en Victoire Salimans Zoons Noud (18) en Chris (14) Vrije uitloop kippen, scharrelkippen, vleesvarkens en akkerbouw

De vrije uitloopkippen van Johan en Victoire hebben een kleine 6 hectare grasland tot hun beschikking.

Victoire: “Het zijn Lohmann Brown Lite kippen die graag naar buiten gaan en niet bang zijn om lange stukken te lopen. Aangezien de uitloopweide helemaal rond ons bedrijf ligt, maken ze daar volledig gebruik van. Het hekwerk is ook gedeeltelijk in de grond in­ gegraven zodat er geen vossen onderdoor kunnen.”

De vele bomen en schuiltafels op het terrein zorgen voor beschutting tegen zon, regen en roofvogels.

In 2016 heeft de familie geïnvesteerd in een eigen “voerfabriekje”.

Victoire: “We vinden het belangrijk om onze kippen optimaal kwaliteitsvoer te geven. Daarom vermengen we het kernvoer van Agrifirm dagelijks met uitgebreid gereinigde en gecrackte grondstoffen. Zo geven we onze kippen zo homogeen mogelijk legvoer, en beperken we selectie tot een minimum. ‘s Ochtends bevat het voer minder kalk dan ‘s middags, zo voeren we de kippen naar behoefte en kunnen ze op oude leeftijd nog een goede schaalkwaliteit produceren. Zo streven we naar uit­ stekende tech­nische resultaten.”

360

O

BEDRIJFSONTWIKKELING: VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST

Op het bedrijf wordt de vleesvarkensmest door middel van een zeefbandpers gescheiden. Victoire: “De dunne fractie rijden we uit op het land, de dikke fractie wordt samen

De twee grote stallen huisvesten de legkippen. De linkerstal

met de legkippenmest gedroogd. Dit gebeurt door middel

is de in 2017 gerenoveerde vrije uitloop kippenstal met in­

van minimum ventilatielucht van beide stallen. Daarna

gebouwde wintergarten. De lucht in de stal wordt gezuiverd met

wordt deze lucht door de droger gereinigd en geïoniseerd.

speciale ioniserende ledverlichting. De rechterstal is een twee

Deze uitgebreide reiniging zorgt ervoor dat de uitstoot

etage scharrel­kippenstal. Victoire: “In deze stal kunnen we het

van geur en fijnstof tot een minimum is teruggebracht.”

voer auto­matisch bevochtigen tijdens een voerbeurt. Dit is een optimaal systeem om de kippen uniform voer te laten eten, wat ze ook nog heel lekker vinden. Beide stallen zijn voorzien van zonnepanelen, de eerste hebben we al in 2009 geplaatst.”

In deze twee stallen houden Johan en Victoire de vleesvarkens. De afzet van de varkens gaat grotendeels via eigen transport wekelijks naar een slagerij in Someren.

Dit doen ze nu al meer dan 10 jaar. Victoire: “Voor de voeding van de varkens zijn we aan het bekijken of we in de toekomst onze eigen grondstoffen-verwerkings­ installatie ook hier kunnen inzetten.”

De twee gebouwen met de rode dakpannen zijn het oudst. Ze zijn rond 1900 gebouwd door de opa en oma van Johan. “Johan is de derde generatie Salimans die op deze plek zijn beroep als boer mag uitoefenen. Voor het oude boerderijgebouw links hebben we nu een speciale bestemming gevonden: daar is ons “eierkappelke”. Mensen uit Nederweert en omstreken kunnen hier kakelverse boerderij-eieren kopen.”

6

INTERVIEW

ONDERNEMER Gino Schrijver uit Wijhe (OV) BEDRIJF 70 melkkoeien op 35 hectare en 2.500 vlees­varkens op twee locaties.

Afgelopen zomer onthulden Sallandse boeren de eerste bedrijfsborden van het initiatief ‘Salland boert en eet bewust’.

In navolging van Vallei Boert Bewust, zetten deelnemende ondernemers zich in om boeren en consumenten dichter bij elkaar te brengen.

Veehouder Gino Schrijver is één van de initiatiefnemers.

Dat is ook veel efficiënter: in de Gelderse Vallei hebben ze al zoveel ervaring op­ gedaan, daar kunnen wij mooi gebruik van maken. Het versterkt elkaar alleen maar.

Daarom is nu ook de overkoepelende organisatie Boert Bewust opgericht, voor de landelijke uitrol van dit initiatief op veel meer plekken.”

IS HET ERG ALS DE AFSTAND TUSSEN BOER EN BURGER GROEIT? “Ik denk dat de verbinding met de burger een belangrijke voorwaarde is voor ons recht om te mogen produceren. Dat staat onder druk en recente politieke ontwik-

WAAROM HEBBEN JULLIE SALLAND

kelingen maken wel duidelijk dat dat wel

BOERT EN EET BEWUST OPGERICHT?

degelijk grote gevolgen kan hebben.

“In de vergaderingen van LTO-Salland

Uiteindelijk gaat het om het rendement

hadden we het over de afstand tussen

en het voortbestaan van je bedrijf in de

boer en burger. Wat kunnen we daaraan

toekomst.”

doen? Want als we niets doen, wordt die afstand alleen maar groter. We hebben

EN WAT HEEFT DE BURGER ERAAN

toen Frank Mandersloot, één van de

OM MEER VERBONDEN TE ZIJN MET

bestuursleden van Vallei Boert Bewust,

DE BOER?

uitgenodigd om wat over hun initiatief

“Ik merk dat de burgers die we er tot nu

te vertellen en besloten om dat in Salland

toe bij hebben betrokken het prachtig

ook op te zetten.”

vinden. Veel mensen zijn geïnteresseerd in de voedselproductie en in de agrarische

WAAROM AANHAKEN BIJ EEN

sector in de regio. De meeste mensen

BESTAAND INITIATIEF?

juichen de toenemende transparantie al-

“Er zijn in het hele land zoveel verschillende

leen maar toe. Ze vinden het belangrijk om

initiatieven, daardoor krijg je versnippering.

inzicht te hebben in de voedsel­productie,

Volgens mij komt dat niet ten goede aan

in het verschil tussen gangbaar, 1 ster Beter

het uiteindelijke doel, om in gesprek met

Leven en biologisch. En door in contact te

de burger te raken. We hebben er heel

komen met de producenten van je eten,

bewust voor gekozen om aan te sluiten

kun je als burger uiteindelijk ook invloed

bij een bestaand, succesvol initiatief.

uitoefenen, je stem laten horen.”

7

Veehouder Gino Schrijver

“ WE WILLEN DE AFSTAND TUSSEN BOER EN BURGER VERKLEINEN”

8

INTERVIEW

STAAN BURGERS HIERVOOR OPEN?

KRIJGEN JULLIE DE BOEREN UIT

aan bovenwettelijke eisen, op wat voor

“Het is best lastig om mensen te bereiken,

DE OMGEVING EEN BEETJE MEE?

vlak dan ook. Of je nu biologisch produ-

zeker om meer structureel samen te

“Toen we begonnen was ons doel om

ceert, met 1 ster Beter Leven of voldoet

werken. Ik merk wel dat mensen heel

binnen twee jaar tijd 50 deelnemers te

aan de Maatlat Duurzame Veehouderij.

makkelijk enthousiast te maken zijn voor

behalen. Tot onze grote verrassing is dat

Het allerbelangrijkste is dat je je in gaat zet-

een eenmalig bezoek of een bijeenkomst.

binnen een paar weken gelukt, ondanks

ten voor de verbinding met de burger. Ieder

Zelf zie ik dat ook met mijn buren. Wij

dat deelnemers een financiële bijdrage

mag daar zijn eigen invulling aan geven:

hebben de varkens op een andere locatie

moeten leveren en zich aantoonbaar

de één ontvangt schoolklassen of excursies,

en daar hebben we buren uit hartje

moeten inzetten voor de verbinding met

de ander is actief op social media of staat op

Amsterdam en uit Almere. Ik betrek ze

de burger. Dat geeft wel aan dat het thema

de dorpsbraderie. Het is wel de bedoeling

zoveel mogelijk bij mijn bedrijf en dat

leeft en dat wij niet de enigen zijn die zich

dat deelnemers zelf het initiatief nemen.”

vinden ze prachtig. Ze zijn ook al op

zorgen maken.”

HOE BEGELEIDEN JULLIE

het bedrijf geweest om een kijkje achter de schermen te nemen. De buren geven

WAAR MOETEN DEELNEMENDE

ONDERNEMERS DAARIN?

aan dat sinds ze op het platteland zijn

BOEREN AAN VOLDOEN?

“We bieden workshops en cursussen aan,

gaan wonen, ze veel positiever tegen

“Ondernemers uit alle sectoren mogen

waar je bijvoorbeeld leert hoe je echt

de veehouderij aankijken. Toen ik vorig

meedoen en alle deelnemers worden

met de burger in gesprek kunt gaan. Als

jaar met de varkens omschakelde naar

gecertificeerd. Daarvoor komen er altijd

Salland Boert en Eet Bewust hebben we

het 1 ster Beter Leven-concept heb ik

een certificeerder én een burger op

een coördinator in dienst voor één dag

ze uitgelegd wat dat precies betekende.

het bedrijf, die de eisen langslopen.

per week, die ervoor zorgt dat het echt

Ze vonden het een enorm positieve

De uitstraling van het bedrijf is belangrijk

gaat lopen en blijft lopen. We betrekken

stap.”

en ieder deelnemend bedrijf moet voldoen

iedereen bij de verschillende initiatieven met nieuwsbrieven en daardoor inspireren onder­nemers elkaar ook weer.”

HOUD JE NOG WEL TIJD OVER VOOR JE EIGEN BEDRIJF? “Gelukkig doe ik dit project zeker niet alleen, maar het is wel zo dat het een periode heel veel tijd heeft gekost. Dat is niet erg, ik geloof erin en daarnaast vind ik dit soort bestuurs- en regelwerk ook leuk om te doen. Het maakt je wereld wat groter en ik wil feeling hebben met wat er speelt in de rest van de wereld, buiten mijn erf. Doordat ik drie dagen per week een vaste medewerker heb en mijn zoon ook bijspringt, kan dat ook. Daardoor kan ik wat betekenen voor de sector. Niet alleen roepen, maar zelf in actie komen.

Dat vind ik mooi.” <

IN

INNOVATIES VAN BUITEN DE AGRARISCHE SECTOR

INNOVATIE

SPIRATIE

PLANT-E: STROOM UIT PLANTEN Elektriciteit opwekken uit levende

“De technologie is gebaseerd op natuur-

liggen op dit moment test- en demo-

planten. Het is de core business

lijke processen”, legt Helder uit. “Door

opstellingen met het slangensysteem.

van de Wageningse onder­neming

fotosynthese produceert een plant

“Onze droom is dat we zo uiteindelijk een

Plant-e. Oprichter en CEO

organisch materiaal, dat de plant gebruikt

volwaardige energiebron ontwikkelen,

Marjolein Helder is één van de

voor de eigen groei. Een deel kan echter

waarbij de natuur zelf de stroom opwekt.”

ontwikkelaars van de gepaten-

niet worden gebruikt en wordt in de

teerde technologie die het

grond afgebroken. Bij het afbraakproces

MODULAIR SYSTEEM

mogelijk maakt om elektriciteit

komen elektronen vrij en die elektronen

Plant-e biedt ook nu al concrete producten

te produceren op praktisch elke

zetten wij in een speciaal ontwikkelde

aan in de vorm van een modulair systeem

locatie waar planten groeien en

brandstofcel om in elektriciteit.” Helder

voor particulieren of bedrijven. “Met een

waar genoeg water beschikbaar is.

richtte het bedrijf samen met compag-

vierkante metertuin kan bijvoorbeeld

non David Strik op als spin-off van het

stroom worden opgewekt voor een LED-

sub-departement Milieu­technologie aan

lampje, de grootste op­stelling van 100

Wagening Universiteit. Inmiddels werken

m2 kan stroom leveren voor bijvoorbeeld

er in totaal acht mensen bij Plant-e.

LEDstrips of signaal­verlichting. Daarnaast hebben we pakketten voor wie zelf wil

BESTAANDE NATUURGEBIEDEN

experimenteren met het opwekken van

Op dit moment werkt de onderneming

stroom. Nog niet geschikt om je telefoon

aan de ontwikkeling van een systeem

op te laden, wel om een LED-lamp te

dat kan worden toegepast in bestaande

laten branden.” In de pro­vincie Utrecht

natte natuur, met een ondergronds

worden plantbatterijen van Plant-e getest

slangensysteem. Dit systeem moet in de

om te onderzoeken of ze voldoende

toekomst geschikt zijn om op grote schaal

stroom kunnen leveren voor een

elektriciteit op te wekken in bestaande

verkeerstelsysteem langs de N401. <

natuurgebieden. In Budel en Wageningen

INNOVATIE UV-licht als alternatief voor bewaarfungiciden Sinds vorig jaar maart mogen poot-

de behandeling met bewaarfungiciden

mogelijk zonder toepassing van goede

aardappelen behandeld met Imazalil

te vervangen door behandeling met

fungiciden met duurwerking. Wel zien

of een andere bewaarfungicide niet

UV-licht.

de deelnemende telers kansen voor het

meer worden afgezet voor consumptie

De aardappeloogst verliep voorspoedig,

gebruik van UV-licht, toegepast in een

of voor veevoer. Daarom onderzocht

net als de behandeling met UV-licht bij

geïntegreerde aanpak. Voor het komend

de akkerbouwcombinatie Van der

het inschuren en sorteren. Een groot

jaar is daarom een schema opgesteld

Bos/Idsardi in Holwerd (FR) CleanLight

deel van het pootgoed is afgeleverd

met daarin een risicobeoordeling per ras

UV-licht als alternatief.

zonder klachten. Helaas waren er enkele

en per bestemming. Op basis daarvan

duidelijke tegenvallers waarbij Fusarium,

wordt zowel bij inschuren als bij sorteren

UV- licht wordt veel toegepast in teelten

Phoma eupyrena en Zilverschurft voor

voor afleveren de keuze gemaakt voor of

onder glas en de bollenteelt. Het doel van

problemen hebben gezorgd.

een fungicide of een behandeling met

de proef was om tijdens het inschuren en

Op dit moment is het afleveren van

UV-licht. <

bij het sorteren van de pootaardappelen

kwaliteitspootgoed nog niet volledig

NEDERLANDSE SOJA POPULAIR: AREAAL POOL NAAR 400 HECTARE Nederlandse soja zit in de lift. Dit jaar hebben meer dan 70 telers gekozen om te telen voor de sojapool van Agrifirm. De geoogste bonen worden voor het grootste deel voor humane consumptie geleverd aan Alpro. In totaal is door de deelnemers aan de pool ongeveer 400 hectare soja ingezaaid, zo’n 80 procent van het geschatte areaal in Nederland. De gewassen staan er op het moment van schrijven, eind augustus, over het algemeen goed bij. Blijft dit zo, dan zal de productie per hectare van Nederlandse soja in 2017 opnieuw hoger liggen dan voorgaande jaren.

Arco Amperse van Agrifirm legt uit:

relatief on­bekend. Bij het telen van soja

klimaat is niet de enige reden voor een,

“Het huidige seizoen is erg gunstig

in Nederland is de lengte van het

tot nu toe, goed seizoen. Amperse:

voor soja. Door de regen is op sommige

seizoen een uitdaging, vertelt Amperse.

“We hebben dit jaar voor het eerst de

percelen het gewas wat plat gaan liggen,

“Daarom zijn we bij Agrifirm ook druk

dosering van de symbiotische rhizobium-

maar dit zal naar verwachting geen effect

bezig met rassen­onderzoek. Eerder werd

bacteriën op het zaad verhoogd. Dit zorgt

hebben op de opbrengst van de bonen.

er voornamelijk geteeld met het ras

voor erg goede resultaten. We moeten de

Als dit zo blijft, gaan we mooie resultaten

Adsoy. Het afgelopen seizoen hebben

oogst nog even afwachten, maar so far,

be­halen in september bij de oogst.”

we ook proeven gedaan met de rassen

so good.” <

De teelt van soja is in Nederland nog

Alexa, Abelix en Abelina.” Het gunstige

INNOVATIE Mart van Breugel

Gedragscode Datagebruik voor akkerbouwsector

PILOT MET KAAS ZONDER GENTECHNIEK VOOR GROEIENDE DUITSE MARKT

Op verzoek van telers, handel en verwerking heeft de Branche­ organisatie Akkerbouw (BO Akkerbouw) spelregels opgesteld voor het uit­wisselen van data.

De Gedragscode Datagebruik Akkerbouw biedt telers bescherming en moet het delen van data vanzelf­

In Duitsland bestaat een groeiende vraag naar kaas die is geproduceerd zonder

sprekender maken. Agrifirm is lid

toepassing van gentechniek. Zuivelonderneming FrieslandCampina speelt daarop

van BO Akkerbouw en onderschrijft

in met een pilot samen met deelnemende melkveehouders. Agrifirm doet mee als

en hanteert de gedragscode.

leverancier van gecertificeerd gentechvrij veevoer.

Doel van de gedragscode is om Vanaf augustus voert Mart van Breugel

RENDABEL

data-intensieve akkerbouw versneld

zijn koeien met speciaal voer dat voldoet

Het VLOG-voer is duurder dan standaard-

dichterbij te brengen. Veel telers zijn

aan de eisen van VLOG. Die afkorting

brok, omdat de grondstoffen die zonder

terug­houdend met het delen van data,

staat voor ’Verband Lebensmittel ohne

gentechniek zijn geproduceerd, met

omdat ze willen voorkomen dat hun

Gentechnik’, het Duitse certificerings­

name de soja, een hogere inkoopprijs

data een eigen leven gaan leiden.

systeem voor voedselproducten die

kennen. FrieslandCampina betaalt in de

De code is een vorm van zelfregulering,

zonder gentechniek zijn geproduceerd.

pilot 1 euro per honderd kilogram meer

opgesteld door en voor de sector (telers,

voor de melk op basis van de hogere ver-

handel en verwerking) en geldt voor

KAASFABRIEK

koopprijs voor de VLOG-kaas in Duitsland

ieder bedrijf en iedere instantie die

Van Breugel melkt ongeveer 95 koeien op

in vergelijking met standaard kaas.

zaken doet met bedrijven in de

zijn bedrijf in het Brabantse Sterksel. Hij is

Bedrijfsadviseur Ronald Claessens van

akkerbouw.

een van de ongeveer 200 deelnemers aan

Agrifirm rekende voor Van Breugel de

de pilot van FrieslandCampina. Agrifirm

effecten van het aangepaste VLOG-

Uitgangspunt van de code is dat degene

levert speciaal voer aan de melkveehouder;

rantsoen door. De uitkomst is een lichte

die zijn data deelt, weet wat er met zijn

het is in de fabriek in Oss gemaakt met

stijging van de kostprijs van de melk op

gegevens gebeurt. De gebruiker van

grondstoffen die gegarandeerd zonder

Van Breugels bedrijf. “Ronalds berekening

de data moet aan spelregels voldoen,

gentechniek zijn geproduceerd. De melk

laat zien dat we waarschijnlijk de helft

bijvoorbeeld op het gebied van

van Van Breugel gaat naar de kaasfabriek

overhouden van die euro die we extra

be­vei­liging van de data. Wie op deze

van FrieslandCampina in Born. Ook in

voor de melk krijgen. Als je dan weet

spelregels van de code kan vertrouwen,

de fabriek in het Friese Workum wordt

dat je hiermee waarde levert voor consu-

deelt gemakkelijker zijn data, is het

VLOG-kaas gemaakt van melk afkomstig

menten die naar dit product vragen, dan

idee. BO Akkerbouw draagt zorg voor

van melkveehouders die daar op dezelfde

geeft dat een goed gevoel”, motiveert

de inhoud van de code en de naleving

wijze produceren.

Van Breugel zijn deelname aan de pilot. <

ervan. <

12

Pluimveehouder Gert Soepenberg over PoultryNEXT

“ HET TIJDPERK VAN PEN EN PAPIER IS VOORBIJ” Gert Soepenberg doet sinds eind 2016 mee aan de pilot voor PoultryNEXT, het nieuwe managementsysteem van Agrifirm dat vleespluimveehouders tijdens elke ronde inzicht geeft in alle belangrijke data.

Samen met zijn ouders heeft Gert Soepenberg een bedrijf in Oudleusen (OV) met melkvee en scharrelvlees­ kuikens. De combinatie koeien en pluimvee stamt nog uit de tijd van zijn grootouders: in de zomer bleven de koeien in de wei en werden daar ook gemolken, en in die zomermaanden werd de leegstaande grupstal gebruikt voor vleeskuikens. Later ging de familie Soepenberg permanent vleeskuikens houden en bouwden ze daarvoor een aparte stal. In 2013 bouwden ze er nog een stal bij, en inmiddels hebben ze 28.000 scharrelvleeskuikens, naast 70 melkkoeien.

INSPIRATIE VAN DE MELKROBOT Het mag vreemd klinken, maar de keuze van Soepenberg voor PoultryNEXT werd eigenlijk ingegeven door zijn melkveetak. Soepenberg: “Sinds een jaar of acht melken we met een robot. Daarmee krijg je een heleboel data binnen. Direct na het melken staat alles van die melking al

13

PoultryNEXT “Vleespluimveehouders verzamelen iedere ronde heel veel data. Met die data werd echter weinig gedaan netjes en overzichtelijk in de computer.

voeders of voerstrategieën volgen,

en we hoorden steeds vaker van

Bij de vleeskuikens werken we ook met

of heeft de dierenarts in het geval van

ondernemers dat ze behoefte hadden

veel data, maar had ik het overzicht pas ná

gezondheidsproblemen alle relevante

aan een tool om de data te bundelen

elke ronde. Ik miste het inzicht in realtime

gegevens meteen bij de hand.

en in te zetten voor verbetering van

data. Dus toen Agrifirm me vroeg of ik het

Soepenberg: “Zeker wanneer een koppel

hun bedrijfsvoering. Dat was voor

nieuwe managementprogramma Poultry-

niet zo goed gaat, is het heel prettig als

ons de aanleiding om PoultryNEXT

NEXT wilde testen en wilde meedenken,

de voer­adviseur en de dierenarts realtime

te ont­wikkelen”, legt datamanager

heb ik meteen ja gezegd.”

kunnen meekijken. Ik vind het wel belang-

Johan Heeren van Agrifirm uit.

rijk dat je zelf kunt instellen met wie je

PoultryNEXT bundelt alle technische

data wilt delen. Ik hou graag de controle.”

en financiële gegevens op één plek

ALTIJD ALLE DATA PARAAT De hele dag door registreert PoultryNEXT

en geeft de vleeskuikenhouder inzicht

data over onder andere de opname van

SNEL INGRIJPEN

in de koers van het bedrijf. Heeren:

voer en water, temperatuur, gewicht,

Het grote voordeel van PoultryNEXT vindt

“Wie wil heeft dagelijks inzicht, en kan

uitval en luchtvochtigheid in de stal.

Soepenberg dat alle gegevens van een

zo direct bijsturen, maar ook voor de

“Eén keer per dag kijk ik ernaar. Met één

ronde al gedurende de ronde overzich-

ondernemer die alleen aan het eind

druk op de knop heb ik dan alles paraat,

telijk bij elkaar staan, en niet pas achteraf.

van de ronde de prestaties van het

het programma zet de data in grafieken

“Zo zie ik veel beter waar mogelijkheden

koppel wil inzien biedt PoultryNEXT

waardoor ik snel kan vergelijken met de

liggen voor verbetering, ik merk ook

meerwaarde. Je kunt op elk niveau

hokkaart en met vorige rondes. Zo zie ik

meteen als ik steken laat vallen en kan

instappen.” Iedere ondernemer kan

in één oogopslag of er een goede lijn in

snel ingrijpen voordat er iets misgaat.

voor zichzelf bepalen hoe intensief

zit en of er niets afwijkt. PoultryNEXT be-

En dat kan alleen door slim gebruik te

hij met zijn data wil werken.

spaart me veel tijd doordat alle gegevens

maken van data. Pen en papier gaat er

op één plaats terecht komen. Niet alleen

steeds meer uit, het tijdperk van de

Kijk voor meer informatie op

de gegevens uit mijn eigen stal, maar ook

digitale data is aangebroken.” <

www.agrifirm.nl/poultrynext

die van de broederij en slachterij.”

DATA DELEN Deelnemers aan PoultryNEXT kunnen de data van hun bedrijf delen met andere partijen, zoals de dierenarts en de voer­ adviseur. Zo kan Agrifirm op basis van realtime data de prestaties van bepaalde

WIE? Ad Vlooswijk WAT? Het plukken van Delcorf-appels.

MOOI WERK

WAAR? Linschoten (UT) WANNEER? 8 augustus 2017 WAAROM? Vlooswijk teelt op ongeveer 14 hectare appels, peren, kersen, pruimen en aardbeien. Hij verkoopt het fruit voor het grootste deel in zijn eigen winkel. De Delcorf-appel is het enige zomerras van Vlooswijk. Hij teelt het ras om ook in augustus appels in zijn winkel te hebben. Het â&#x20AC;&#x2DC;echteâ&#x20AC;&#x2122; oogstseizoen start bij Vlooswijk begin september. Dan zijn de Elstar-appels en Conference peren aan de beurt. Gemiddeld zijn er dan 14 mensen per dag bezig met het plukwerk.

16

ONDERNEMEN

EEN (NOG) BETER BOEREN IMAGO Het is fijn werken in een sector met een goed imago.

Maar hoe de buiten­wereld over iets denkt, is niet altijd te controleren. Recent onderzoek toont aan dat de Nederlandse burger de sector waardeert met een 7,7.

We vroegen drie imago-experts wat individuele ondernemers kunnen doen om deze goede waardering vast te houden, en verder te verhogen.

Sinds 2005 monitort de overheid het

TIPS VOOR EEN NOG BETER IMAGO

imago van de agrarische sector onder

De score van 7,7 betekent niet dat de

de Nederlandse bevolking1. Gemiddeld

sector op haar lauweren kan rusten.

wordt de sector in 2017 gewaardeerd

Zo is de waardering bijvoorbeeld het

met een 7,7. En dat door zowel stedelijke-

grootst onder 55-plussers (waardering

als niet stedelijke inwoners. Drie zaken

7,9) en minder groot onder jongeren

worden door burgers het meest positief

van 18 tot 34 jaar (waardering 7,4).

gewaardeerd: 1. de sector ‘doet het goed

Nog altijd een positieve score, maar

in Nederland’, 2. boeren werken hard en

geen wenselijke trend. Zaak dus om

3. de sector levert een belangrijke

te onderzoeken wat u als agrarisch

bijdrage aan voedselvoorziening, de

onder­nemer zelf kunt doen om het

samenleving en de economie. Een

imago van de sector vast te houden,

belangrijk kritiekpunt is dat er volgens

en misschien zelfs verder te verbeteren.

burgers te weinig aandacht is voor het

Hoe u dit het beste kunt doen, vroegen

1

milieu en voor dierenwelzijn. Daarnaast

we aan drie professionals die zich

Nederlandse landbouw en visserij 2017’ in opdracht

spreken burgers zich negatief uit over wat

vanuit hun functie bezighouden met

van de Nederlandse overheid en uitgevoerd door

zij benoemen als megastallen en massa-

het onderwerp imago.

Kantar Public (voorheen TNS-NIPO).

productie.

Onderzoek ‘Maatschappelijke waardering van

17

ONDERNEMEN

Sijne van der Beek MANAGER INNOVATIE CRV

”Zenden mislukt altijd, de sector moet de dialoog aangaan” “De positieve waardering voor de agrarische sector die uit het onderzoek komt verbaast me niet. De meeste burgers waarderen boeren. Programma’s als Boer zoekt Vrouw dragen daaraan bij. De landbouw als sector, als instituut, is een abstracter begrip dat op minder waardering kan rekenen. De consument heeft de neiging om instituties en grote bedrijven minder te ver­ trouwen dan de kleine zelfstandige, de bakker om de hoek. Dat wan­trouwen is in het verleden ook regelmatig terecht gebleken.”

VERDIEP JE IN DE KLANT “De agrarische sector is een kleine sector, maar wel een hele belangrijke, want hier wordt ons voedsel geproduceerd. En voedsel is sterk verbonden met emotie. Bij discussies over onze voedselvoorziening kunnen de emoties hoog oplopen. De boer begrijpt de burger niet en de burger begrijpt de boer niet. Het is belangrijk dat boeren het onbegrip van burgers niet afserveren als onkunde of onnozelheid.

Boeren moeten zich gaan verdiepen in wat de klant beweegt. In elke marktgerichte sector heeft de producent de verantwoordelijkheid om zich te verdiepen in de afnemer. Dat geldt ook voor de landbouw. De agrarische sector doet dat nu nog te weinig.”

GA DE DIALOOG AAN “De agrarische sector is gewend om eenzijdig te communiceren. Maar zenden mislukt altijd. Ga de dialoog aan. Laat zien hoe voedsel werkelijk geproduceerd wordt en ga daarover in gesprek. Praat met consumenten over hun verwachtingen. Een groeiend deel van de maatschappij wil dat er duurzamer geproduceerd wordt en is ook bereid om te betalen voor voedsel met meer­waarde. Een beter imago krijg je door anders te communiceren én door anders te doen.”

18

ONDERNEMEN

Jeen Akkerman DIRECTEUR JEEN COMMUNICATIE

“ Zoek de verbinding met verhalen over voedsel” “Volgens mij is het heel belangrijk om je te beseffen dat

GA NAAR DE STAD

de tijd van traditionele imagocampagnes voorbij is. Mensen

“Ik denk dat boeren niet alleen burgers

geloven niet meer in reclame, maar in andere mensen en

op hun bedrijf moeten ontvangen, maar

in verhalen. Dat is een belangrijk uitgangspunt. Traditioneel

dat ze ook zelf naar de burger toe moe-

wordt vaak gezegd ‘daar gaan we een campagne voor voeren’

ten gaan. In hun eigen gemeenschap,

en dan is het geregeld. Maar zo zit de wereld niet meer in

maar ook in de stad. Want daar wonen

elkaar.”

de meeste mensen, en daarnaartoe is de afstand het grootste. In kilometers,

VERDIEPEN IN DE DOELGROEP

maar daardoor ook wat betreft belevings-

“Wat wel werkt is je verdiepen in je doelgroep. Wat beweegt

wereld. Dat kun je fysiek aanpakken door

hen? Wat vinden ze belangrijk? Voor boeren is de belangrijkste

aanwezig te zijn bij discussieavonden of

doelgroep de burger: die koopt hun producten. En daarbij

evenementen in de stad, maar je kunt ook

hoort het inzicht dat burgers op een heel andere manier met

gebruik maken van sociale media. Dat is een

landbouw bezig zijn. De gemiddelde burger denkt niet aan

kans. Je kunt nu vanuit Wierhuizen of Overdinkel

bedrijven, gewassen of vee, maar aan voedsel. Het thema

contact hebben met burgers uit Rotterdam. We ken-

voedsel is heel kansrijk. Er is nog nooit zo veel nagedacht of

nen de voorbeelden van boeren die hun persoonlijke

beweerd over voedsel als nu. Het is iets dat heel veel mensen

verhalen op social media zetten. Dat raakt mensen, daar

bezighoudt. Vanuit de landbouw moeten we daar aansluiting

praten ze over, dat delen ze met elkaar. En daarmee is je

bij zoeken.”

impact groter dan met een eenzijdige reclamecampagne.”

19

ONDERNEMEN

Annette van Velde VOORZITTER MULTIFUNCTIONELE LANDBOUW BIJ LTO

“Functie van boerenbedrijf in gemeenschap terugbrengen” “De wederzijdse afhankelijkheidsrelatie tussen de boer als producent en de burger als afnemer is minder duidelijk is geworden. Er is afstand ontstaan. Boeren hebben hun afzet ooit uitbesteed aan de coöperatie, en burgers de productie van voedsel aan boeren. Daar zitten inmiddels vaak heel wat schakels tussen.”

MEER CONTACT, MINDER AFSTAND “Met slimme innovaties kunnen we de boer weer zichtbaar maken voor de burger en vice versa. Daarbij zijn bijvoorbeeld educatie en recreatie heel belangrijk: kinderen moeten vanaf jonge leeftijd weten waar hun voedsel vandaan komt, en dit liefst ook ervaren.

Gelukkig bestaan er al veel goede initiatieven die boer en burger weer dichter bij elkaar brengen. Bijvoorbeeld zichtstallen, boerderij­winkels of fietstochten langs agrarische bedrijven. En op het platteland is het volgens mij heel belangrijk dat boeren betrokken zijn bij hun leefgemeenschap, bijvoorbeeld door een barbecue te organiseren of als boer betrokken te zijn bij dorps­activiteiten. Van oudsher hebben boerenbedrijven een belangrijke functie in de gemeenschap, en het zou mooi zijn als we dat terug kunnen brengen.”

DENK VANUIT GEMEENSCHAPPELIJKE DOELEN “Daarnaast is het ook belangrijk dat boeren meer gaan samen­werken. Als het gaat om bijvoorbeeld gebiedsontwikkeling staan belangenorganisaties en agrarische ondernemers vaak tegenover elkaar, terwijl ze ook veel gezamenlijke belangen hebben. Zo willen boeren hun bedrijf graag behouden voor de volgende generatie, net als milieuorganisaties de natuur willen behouden. Als we op zoek gaan naar die gemeenschappelijke doelen, kunnen we samen de uitdaging aangaan in plaats van energie te steken in conflict. Dat vraagt een andere manier van denken, ook van agrarische ondernemers en organisaties.

En gemeenschappelijke doelstellingen zitten natuurlijk niet alleen in duurzaamheid, maar ook in de productie van voedsel an sich. Er zijn bijvoorbeeld steeds meer kinderen die te dik zijn. Onderzoek laat zien dat als kinderen weten waar hun voedsel vandaan komt, ze gezondere keuzes gaan maken. Ook op dat gebied kunnen boeren dus iets bijdragen.”

20

OPINIE VIJF VRAGEN, VIJF ANTWOORDEN

5

“ CREATIVITEIT EN VERNIEUWING HOUDEN EEN SECTOR LEVEND” Volgens Hans Quint, directeur van Abemec en jurylid van

3. HOE BELANGRIJK IS INNOVATIE VOOR DE LAND- EN

het Innovatiefonds voor telers, zijn agrarisch ondernemers

TUINBOUWSECTOR?

van nature altijd bezig met innovatie. Het Innovatiefonds

“Heel belangrijk. Innovatieve ideeën zorgen er namelijk voor

wil ondernemers helpen innovatieve ideeën verder te

dat een sector in beweging blijft. Creativiteit en vernieuwing

ontwikkelen en te delen met de rest van de sector.

houden een sector levend. De komende jaren groeit de wereldbevolking, daar moeten we onze voedselproductie

1. HET INNOVATIEFONDS VOOR TELERS, WAT HOUDT DAT IN?

op aan­passen. Nieuwe innovatieve toepassingen zijn nodig

“Het Innovatiefonds voor telers is een initiatief van acht organisaties

om onze sector rendabel en duurzaam te houden.”

die nauw betrokken zijn bij de agrarische sector, waaronder NAJK, Agrifirm en BASF. Met dit fonds willen we ondernemers in de

4. WIE MOET VOLGENS U HET VOORTOUW NEMEN OP HET

land- en tuinbouwsector stimuleren creatieve en innovatieve

GEBIED VAN INNOVATIE? LIGT DAT BIJ DE OVER­HEID,

toepassingen te ontwikkelen voor gebruik op hun eigen bedrijf

HET BEDRIJFSLEVEN OF BIJ ONDERNEMERS ZELF?

én op het bedrijf van hun collega-ondernemers.

“De overheid moet volgens mij vooral een stimulerende rol

Dat laatste element is voor ons als jury cruciaal in de beoordeling

hebben, die hoeft niet het voortouw te nemen. Die rol ligt

van de ideeën. Het fonds is namelijk ook bedoeld als platform voor

vooral bij het bedrijfsleven. Bedrijven kunnen fondsen in­stellen

het delen van kennis en ideeën. In onze visie moeten innovatieve

voor innovatieve toepassingen en kunnen proefprojecten

ideeën zoveel mogelijk worden gedeeld, zodat we samen de sector

opzetten. Daarnaast hebben ze de mogelijkheid om mensen

verder kunnen brengen.”

en kennis aan elkaar te koppelen. Denk bijvoorbeeld aan buitendienstmedewerkers van bedrijven. Zij kunnen de kennis

2. DE BEREIDHEID OM HET IDEE TE DELEN MET ANDERE

opgedaan op het ene erf, gebruiken voor verbeteringen op

ONDERNEMERS IS DUS EEN CRITERIUM IN DE BEOORDELING

een ander erf. Dat is erg waardevol.”

VAN DE IDEEËN VAN HET INNOVATIEFONDS. KUNT U ER NOG EEN PAAR NOEMEN?

5. EN DE ONDERNEMERS ZELF?

“Allereerst kijken we natuurlijk of het idee écht vernieuwend is

“Ik denk dat agrarische ondernemers van nature eigenlijk

op teeltgebied. Daarnaast vinden we het belangrijk dat het idee

altijd wel bezig zijn met innovatie. Ze zoeken namelijk constant

praktisch toepasbaar is. Niet over tien jaar, maar nu al. Het idee

naar manieren om hun bedrijf te optimaliseren, om de

moet in principe morgen rendement op kunnen leveren op

processen te verbeteren. Dus innoveren is voor hen heel

het boerenerf. Er komen op dit moment veel ideeën binnen die

gewoon, het is onderdeel van het leerproces. Alleen het

aansluiten bij twee actuele thema’s: nieuwe teelten en product­

delen van die innovaties, daar kunnen we nog wel stappen

verbetering met beperkt gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

in maken.” <

en meststoffen. Dit zijn allebei zeer interessante thema’s waar nog veel te winnen is.”

Zie voor meer info: www.innovatiefondsvoortelers.nl

21

OPINIE

EEN (NOG) BETER BOEREN IMAGO

“Ben ik dan niet leuk genoeg?”

A rie Furm

Niet de economie, maar de natuur is bepalend Joel Salatin is een Amerikaanse boer, docent, spreker en schrijver. Op zijn boerderij Polyface Farm in Virginia (220 hectare, jaarlijkse omzet van 2,5 miljoen dollar) gebruikt hij de ‘holistic management’ methode. Hij beschrijft zijn aanpak en visie, die veel raakvlakken heeft met natuur­inclusief boeren, in onderstaande column.

Hoe kunnen Nederlandse boeren een goede, vitale toekomst

het volgende. We gebruiken de mest van onze dieren

voor hun bedrijven veilig stellen? Zoals in elk ecosysteem, is ook

bijvoorbeeld om de bodem te verbeteren. In de natuur

in Nederland de ecologische draagkracht beperkt, en beperkend.

Niet de economie, maar de natuur is uiteindelijk bepalend voor onze toekomst. Als ondernemer moet je je hier bewust van zijn, en je voordeel uit halen. Op Polyface Farm zijn we jaren bezig geweest met het identificeren van ‘sjablonen’ in de natuur.

Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met het simuleren van deze patronen op de boerderij.

Dat heeft geleid tot een succesvolle bedrijfsvoering.

bestaat er geen "weggooien".

3. Het houden van meerdere plant- en diersoorten zorgt voor stabiliteit en gezondheid. Het idee dat een boerderij alleen zuivel, varkens of tomaten produceert, past niet binnen het sjabloon van de natuur.

4. Lokalisatie boven globalisering.

De natuur vervoert geen mest of voeder­ middelen over grote afstanden. Wij kopen niet-GMO graan uit de regio en verkopen alles rechtstreeks aan klanten

Onze uitgangspunten zijn:

binnen 4 uur van onze boerderij.

1. We houden al onze dieren (kippen, eenden, kalkoenen, varkens, runderen, schapen en konijnen)

We moeten niet denken dat we de natuur

buiten op het land. Zij ‘snoeien’ de planten,

te slim af kunnen zijn. Als we meer kijken

we gebruiken hiervoor geen machines.

De huisvesting is mobiel, modulair en management-intensief.

naar de patronen van de natuur en onze manier van leven, eten en boeren daarop aanpassen, brengt dat

2. A fval bestaat niet. Het

diversiteit, veerkracht en balans.

afval van één ding is

Voor ons, onze kinderen én

de grondstof van

onze kleinkinderen. <

22

AKKERBOUWER ONTMOET CONSUMENT

SPIEGEL

Akkerbouwer Frans Wigchering gaat graag in gesprek met consumenten over duurzaamheid. In deze SPIEGEL bediscussieert hij met consument Marjan van Delden onder andere het gebruik van chemische gewas­ beschermingsmiddelen en het belang van innovatie voor de toekomst van zijn bedrijf.

‘Hier telen we met zorg voor de natuur’,

Het verschil is: de coloradokever heeft

luidt de tekst van een spandoek aan de

geen natuurlijke vijanden, luizen wel. Met

rand van een aardappelperceel van Frans

een selectief middel houden we insecten

Wigchering. Een lieveheersbeestje en

zoals de gaasvlieg, de sluipwesp en het

een honingbij illustreren de stelling. De

lieveheersbeestje in leven, zodat deze de

akkerbouwer in Oud Annerveen (DR) wil

luizen op een natuurlijke manier onder

hiermee laten zien dat hij zijn gewas op

controle houden.”

een duurzame manier gezond houdt.

Consument Marjan van Delden, afkomstig

40 GRAM PER HECTARE

uit de stad Winschoten (GR), is benieuwd

Het gesprek vindt plaats op de boerderij

wat dit inhoudt. Wigchering legt uit

en op het land. Als Wigchering vertelt

dat het gaat om de toepassing van het

dat het aardappelgewas waarin ze lopen

middel Coragen, dat selectief werkt. “We

nog kort daarvoor is gespoten tegen

hebben in de aardappelen verschillende

de schimmel Phytophthora, schrikt Van

plagen, zoals bladluizen en colorado­

Delden even. Ze heeft zelfs een stengel

kevers. Als je een breed werkend middel

van het loof in haar hand. “Je hoeft je

gebruikt, schakel je alles uit. Dan raak

geen zorgen te maken”, stelt de akker­

je ook veel nuttige insecten kwijt. Wij

bouwer haar gerust. “Wat je nog ziet is het

gebruiken een middel dat heel selectief

restant van de vloeistof waarin het middel

alleen de coloradokever bestrijdt.”

opgelost is, het transportmiddel. Het middel zelf is opgenomen door de plant.

NATUURLIJKE BEHEERSING LUIZEN

Bovendien werken we met heel kleine

Van Delden: “Waarom pak je juist de colo-

hoeveelheden. Wist je dat we voor een

radokever aan?” Wigchering: “Voor mij zijn beide plagen even erg. Ze kunnen allebei ervoor zorgen dat het gewas doodgaat.

Frans Wigchering (l) en Marjan van Delden.

23

“ K AN DAT SAMENGAAN, EEN HOGERE OPBRENGST ÉN EEN DUURZAME TEELT?”

24

SPIEGEL Frans Wigchering bekijkt de knolontwikkeling van zijn aardappelen samen met Marjan van Delden.

in het eerste jaar een recordopbrengst op.

Maar in het tweede jaar had die tweede bemesting nauwelijks effect, omdat het 6 weken droog bleef. Dat jaar hadden we de laagste opbrengst ooit. Van dat soort experimenten leer je veel. Nu geef ik weer alle stikstof in één keer aan de basis, maar ik probeer wel veel meer naar de onkruidbestrijding in aardappelen niet

een duurzame teelt?”, vraagt Van Delden

meer dan 40 gram middel per hectare

zich af. “Zeker”, stelt de akkerbouwer.

oplossen?”

“Innovatie is daarbij heel belangrijk.

COMMUNICEREN

Wigchering heeft met zijn vrouw Jenine

Er komen bijvoorbeeld elk jaar nieuwe

Van Delden vindt de blik achter de

een akkerbouwbedrijf. Hij heeft een

rassen bij, die beter zijn dan de huidige.

schermen op een akkerbouwbedrijf heel

typisch Veenkoloniaal bouwplan met

Soms is dat een hogere opbrengst, maar

interessant. Ze verwondert zich over de

(zetmeel)aardappelen, suikerbieten en

het kan ook resistentie tegen een bepaal-

openheid van de ondernemer. “Waarom

granen. Van Delden werkt als commu­

de ziekte zijn, zodat we minder hoeven te

zou je zoveel willen communiceren?”

nicatieadviseur bij een toeleverancier in

spuiten. Zo is er een nieuw aardappelras

Wigchering: “Als boeren liggen we onder

de nautische sector en werkt ook als

dat resistent is tegen phytophthora.

een vergrootglas. Ik snap dat wel. Als

zelfstandige. Ze heeft geen agrarische

Dat kan interessant zijn, als dat ras het op

mensen in het dorp op vrijdagavond in

achtergrond en is verrast over de schaal-

mijn grond ook goed doet. Zo’n nieuw

de tuin zitten met een wijntje en ze zien

grootte van het moderne akkerbouw­

ras probeer ik op een aantal hectares.

dat ik op het land aan het spuiten ben,

bedrijf. “Hoe zie je de toekomst? Willen

Ik reserveer een deel van mijn land voor

dan roept dat vragen op. Die wil ik wel

jullie nog groter worden?”

experimenten. Als je nooit iets nieuws

beantwoorden.”

probeert, kom je niet verder.”

“Maar je hoeft toch geen verantwoording

INNOVATIE

behoefte van het gewas te doseren.”

af te leggen als je niets illegaals doet?”,

“Verder groeien in hectares is geen doel”,

EXPERIMENTEN

vraagt Van Delden zich af. Wigchering:

antwoordt de ondernemer. “Wij willen

Wat is het leukste experiment dat Wigche-

“Ik vind dat we in de agrarische sector

groeien door meer van een hectare te

ring in de afgelopen tijd heeft gedaan?

ons best moeten doen om uit te leggen

halen.” Wat staat voor de akkerbouwer

“We hebben geëxperimenteerd met een

waar we mee bezig zijn. Dat we niet voor

voorop, geld verdienen of verduurzamen?,

extra bemestingsmoment in aardappelen

onze lol bestrijdingsmiddelen gebruiken

vraagt de consument zich af. Wigchering

en granen op basis van een N-sensor, een

en dat we voortdurend op zoek zijn naar

is daarin duidelijk. "De winstgevendheid

soort scanner die de gewasgroei meet.

manieren om het beter te doen. Als je de

staat voorop, alleen op die manier kun je

Daarmee kun je binnen een perceel de

schijn tegen hebt, kunnen burgers het je

iets aan duurzaamheid doen." “Kan dat

hoeveelheid kunstmest heel precies af-

heel lastig maken. Als je open en eerlijk

samengaan, een hogere opbrengst én

stemmen op de gewasgroei. Dat leverde

communiceert, krijgt je meer ruimte.” <

25

Op meerdere plaatsen in het land faciliteert Agrifirm studieclubs precisielandbouw.

Studieclubs precisielandbouw

“IK BEN BENIEUWD WAT ER MOGELIJK IS” Samen verder komen met precisielandbouw. Met dat uitgangspunt faciliteerde Agrifirm afgelopen jaar door het hele land studieclubs. Akkerbouwer Frans de Schutter uit Kleine Huisjes (GR) neemt deel aan één van de clubs.

“We hebben op

genomen en tijdens de eerste studieclub

dat we met deze materie werken en dit

ons bedrijf hele

hebben we die beelden en monsters

is wel een heel prettige manier om erin

bonte percelen:

naast elkaar gelegd en geanalyseerd.”

te komen. Agrifirm neemt de leiding, dus

veel zware en

De Schutter kan plaatsspecifiek strooien

je hoeft niet zelf het wiel uit te vinden. Je

lichte grond

en heeft de tweede kunstmestgift met

kunt samen dieper op de materie in gaan

door elkaar.

behulp van een taakkaart gebaseerd op

en leren van elkaar. Iemand anders komt

Daardoor bemest

de dronebeelden. “Normaal bemest ik

soms met een heel andere oplossing dan

je plaatselijk gauw

overal met 300 kilogram KAS, nu heb ik in

jijzelf, dat zet je wel aan het denken.”

te veel, terwijl de gift op andere plaatsen

drie zones bemest met 225 kilogram, 275

weer te laag is. Met plaats­specifiek bemes-

kilogram en 325 kilogram. In totaal heb

NIEUWSGIERIG

ten hoop ik de percelen egaler te maken”,

ik daarmee 500 kilogram KAS bespaard

Op korte termijn verwacht De Schutter

motiveert Frans de Schutter zijn deelname

op 10 hectare. Die be­sparing is mooi

niet direct financieel voordeel van de

aan de studieclub precisie­landbouw in

meegenomen, maar het geeft vooral aan

nieuwe werkwijze. “De kunstmest­-

Noord-Groningen. De studieclub bestaat

dat de gift anders dus niet optimaal was

be­sparing weegt nu nog niet direct op

uit zes akkerbouwers uit de regio, die elk

geweest.”

tegen het geld en de tijd die ik erin steek,

meedoen met een perceel tarwe van minimaal 10 hectare.

maar op de lange termijn hoop ik wel INTERPRETATIE

een hogere opbrengst van het perceel te

De tweede bijeenkomst was in het veld,

halen. Daarnaast voorkomt het natuurlijk

KUNSTMESTBESPARING

waarbij een profielkuil werd besproken en

verspilling, dat is een goed signaal naar de

“In het voorjaar kwamen we voor het eerst

ook die bevindingen weer werden gekop-

buitenwereld, en bovenal vind ik het leuk

bij elkaar. Alle percelen waren in beeld

peld aan de dronebeelden. “Door vanuit

om er mee bezig te zijn. Ik vind het een

gebracht met een drone, om het blad-

de lucht en in het veld te kijken, leer je de

mooie uitdaging om onze percelen egaal

groen te meten en het gewas in kaart te

beelden beter te interpreteren. Voor de

te trekken en ben heel benieuwd wat er

brengen. Ook hebben we grondmonsters

meesten van ons was dit de eerste keer

mogelijk is met precisielandbouw.” <

26

OVER AGRIFIRM

AGRIFIRM SCHERPT INKOOPBELEID AAN

Ontwikkeling strategie voor Europese grondstoffen

Om verantwoorde keuzes te maken

en natuur. Het is een duurzame bijdrage

voor de inkoop van veevoer-grond­

aan het voeden van de groeiende

Agrifirm heeft een Code ‘Veevoer

stoffen, leveranciers en teeltregio’s

wereldbevolking. Het inkoopbeleid wordt

van Europese herkomst’ ontwik-

heeft Agrifirm analyses van sociale-

niet alleen aangescherpt bij bestaande

keld. Aanleiding voor de Code zijn

en milieurisico’s laten uitvoeren in de

initiatieven voor verantwoorde soja

de discussies over de groeiende

herkomstlanden. Samen met een on­

en palmolie, maar ook voor de grote

vraag naar grondstoffen, circulaire

afhankelijke certificerende instelling

grondstoffen voor veevoer in Nederland:

economie en zelfvoorzieningsgraad

is in kaart gebracht welke issues er

maïs, tarwe, raapschroot. Voor drie nieuwe

van eiwitten in Europa. Agrifirm is

spelen in de productiegebieden om

grote grondstoffen (zonnepitschroot,

van mening dat grondstoffen daar

daar waar nodig in samenwerking met

gerst en bietenpulp) wordt hetzelfde on-

geproduceerd moeten worden waar

leveranciers haalbare en impactvolle

derzoek gestart. Ook voor deze grondstof-

dit geologisch en klimatologisch

maatregelen te implementeren.

fen wordt in kaart gebracht welke issues

het meest efficiënt plaatsvindt.

er spelen in de productiegebieden. In de Met deze aanscherping van haar inkoop­

komende jaren breidt Agrifirm de aanpak

Agrifirm-grondstoffen zijn afkomstig

beleid speelt Agrifirm in op de toe­

voor het aanscherpen van het inkoop-

uit een internationaal netwerk van

nemende vraag naar voedsel en de druk

beleid uit naar haar vestigingen in het

productstromen, zoals granen uit

op het gebruik van grondstoffen, water

buitenland. <

Europa, Oekraïne, Wit-Rusland en Australië, eiwithoudende grond­stoffen uit Zuid- en Noord-Amerika en uit Azië. Agrifirm houdt zich intensief bezig met het verder verduurzamen van deze internationale grondstof­ productie. Zo is de onderneming betrokken bij de ontwikkeling van verantwoorde soja en het onderzoek naar alternatieven (Green deal Nederlandse Soja). Daarnaast past de activiteit ‘Verantwoord Inkopen van Agrifirm’ in deze strategie. <

27

OVER AGRIFIRM

AGRIFIRM MEDEONDERTEKENAAR LTO-BRANDBRIEF FIPRONIL-AFFAIRE Eind augustus heeft LTO, mede namens Agrifirm, een brandbrief aan Staats­ secretaris Van Dam gestuurd over de fipronil-affaire. Agrifirm onderschrijft de door LTO geformuleerde zorgen.

De fipronil-affaire heeft grote gevolgen

aangetast. Met als gevolg dat Nederlandse

verbeterd moet worden. LTO roept

voor direct betrokken pluimveehouders.

supermarkten eieren uit de schappen heb-

nu op om vooral op korte termijn

Deze, maar ook alle andere bedrijven in

ben gehaald. De kosten hiervan worden nu

met de Nederlandse overheid te

de sector, worden bovendien getroffen

al in rekening gebracht bij pluimveehouders.

onderzoeken wat de mogelijkheden

door imagoschade. Daarbij opgeteld de

Het is nog te vroeg om al definitieve

zijn om de financiële gevolgen

niet altijd even duidelijke communicatie,

conclusies te trekken uit de affaire, maar

beheersbaar te houden. Net als dertien

heeft ertoe geleid dat het consumenten-

duidelijk is dat de kwaliteits­systematiek en

andere sectorpartijen onderschrijft

vertrouwen in Nederlandse eieren is

het crisismanagement in de keten verder

Agrifirm deze oproep. <

Zorgen over besluit Provinciale Staten Noord-Brabant Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben afgelopen

‘Het besluit van de provincie zal een groep boeren in ernstige

juli na heftige debatten besloten tot een versnelde

financiële en sociale problemen storten,’ aldus Ronald van

verduurzaming van de veehouderij. De sector zal in 2022

de Ven, Divisiedirecteur Agrifirm Feed NWE. ‘Door de sector

aan alle milieu-eisen moeten voldoen. De omstreden en

in Noord-Brabant is al veel vooruitgang geboekt op het terrein

ingrijpende plannen moeten de schade en overlast die

van het reduceren van de uitstoot van ammoniak en stikstof.

de intensieve veehouderij veroorzaakt flink beperken.

Daarvoor is al fors geïnvesteerd.’

Agrifirm uitte al eerder haar bezorgdheid over de plannen

Agrifirm is zich bewust dat verdere verduurzaming en

in Noord-Brabant. De consequenties van het besluit zijn nog

verbetering van de maatschappelijke inbedding voor de

niet geheel te overzien, maar vast staat dat het zal leiden tot

veehouderij noodzakelijk is. Zij zal de sector en de leden

gedwongen sluiting van vele bedrijven. Daarnaast is Agrifirm

van de coöperatie hierin ook volop blijven steunen. Van de Ven:

bezorgd dat het besluit een precedentwerking zal hebben

“Agrifirm wil meetbare, relevante en duurzame waarde creëren,

voor de rest van Nederland. Het besluit van de provincie

maar deze aanpak is te rigoureus.” <

Gelderland om de geitenhouderij ook hier op slot te zetten is daar een voorbeeld van.

SCHAKEL IN SUCCES is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar.

Contact communicatie@agrifirm.com Fotografie Ivo Hutten, Wouter Borre, Ingrid Sweers, Twan Wiermans, Agrifirm, iStock Concept en realisatie JEEN Drukwerk Bek, Veghel

DE GROTE STAP VAN...

LEF

JOHN VAN HAL Zette een grootschalige recreatietak op naast zijn melkveehouderij “Al vrij snel na de overname van het melkveebedrijf merkte ik dat ik afwisseling en aanspraak miste. Ik wilde er wel wat anders bij doen en begon in 2004 met boerengolf. Met knikkende knieën stond ik voor de eerste groep, maar de mensen vonden het leuk en wij ook. Er volgde een maïsdoolhof en van het een kwam het ander.

Vijftien jaar later is de recreatie- en horecatak groter dan de koeien, in elk geval qua rendement. Sinds 2013 hebben we een melkrobot en ik probeer het werk bij de koeien voor de middag af te ronden. Wat we aanbieden? Je kunt het zo gek niet verzinnen. Van Oudhollandse spelen tot een escape room. We organiseren veel zakelijke events en willen de horeca nu wat verder uitbouwen. De rode draad is altijd de boerderij. Soms vergaderen er groepen in de stal of de wei, kinderen spelen in het voer en de survivalbaan loopt door de stal heen. De takken moeten elkaar versterken, dat is ons uitgangspunt. We laten het zien zoals het is. Die openheid zorgt soms ook voor negatieve reacties. Daar moet je tegen kunnen, maar de meeste bezoekers zijn enthousiast. Dat maakt het ook zo leuk, net als het continu bedenken van nieuwe ideeën.” <

WIE? John van Hal STAP? Begon met boerengolf, heeft nu een volwaardige recreatieboerderij met vijf vaste werknemers en een team van dertig oproepkrachten EN VERDER? John en Hanny van Hal melken 65 koeien op hun bedrijf in Boxtel