Better Together 4 - 2021

04 Magazine voor leden van coöperatie Agrifirm

12 | 2021

Better Together

Mark Steentjes wil de allerbeste biggen leveren

Verduurzamen hyacintenteelt

Nieuwe rubriek: Vraag Exlan Advies

PAGINA 6

PAGINA 15

PAGINA 21

voorwoord

2

Samen kijken naar kansen en mogelijkheden We kijken terug op een bewogen jaar. Een koud

Een ander belangrijk thema is de zoektocht naar het

voorjaar en een natte zomer zorgden voor

bieden van meerwaarde in een veranderende omgeving.

uitdagingen, wat we duidelijk merkten in de

Aanpassingen van regelgeving en maatregelen brengen

akkerbouw en de bloembollensector. En dat in

soms de nodige zorgen en beperkingen met zich mee.

een tijd waarin we al volop voor uitdagingen en

Van de dalende beschikbaarheid van middelen tot

ontwikkelingen staan. Dit leidt tot een enorme

de kritische publieke opinie. Maar laten we vooral

toename in de kennisbehoefte van onze leden.

niet vergeten ook te kijken naar nieuwe kansen en

Data en digitalisering zijn van toenemend belang

mogelijkheden. We zijn er dan ook trots op om samen

om deze kennis effectief op het boerenerf te

te werken met innovatieve ketenconcepten als ME-AT.

krijgen. Onmisbaar voor een toekomstbestendige

Concepten die een nieuwe markt aanboren, nieuwe

sector en ook voor Agrifirm essentieel. Afgelopen

verdienmodellen mogelijk maken en zo de sector

jaar introduceerden we

toekomstbestendig maken. En dat is nodig.

bijvoorbeeld ons nieuwe SAP-systeem bij de

Met onze leden zoeken we continu naar dit soort

eerste groepen klanten.

kansen en mogelijkheden. Samen kennis opbouwen

Een belangrijke stap,

en delen is hierbij ontzettend belangrijk, net zoals het

maar één die bij sommige

bieden van meetbare meerwaarde op het boerenerf.

leden wel wat ongemak veroorzaakte.

Dank voor jullie geduld hierbij.

Zodat we samen kunnen zorgen voor een verantwoorde voedselketen. Verantwoord voor de consument en de wereld waarin we leven, maar zeker ook verantwoord voor de ondernemer en zijn rendement. Het woord ‘samen’ vind ik dan ook kenmerkend voor de coöperatie.

Het afgelopen half jaar kon ik eindelijk echt op bezoek bij onze leden en ik heb gemerkt dat de betrokkenheid van eenieder ontzettend hoog is. Een prachtig aspect van de coöperatie en een mooie basis om samen de uitdagingen aan te gaan die op ons pad komen.

Maar eerst: samen genieten van de feestdagen.

Ik wens jullie een fijne kerst en alle goeds voor het nieuwe jaar.

Willem Unger Business Unit Director Arable

3

Interview Ondernemer Mark Steentjes uit Etten (Gld)

10

4

In de regio Zeeland en West-Brabant

12

in vogelvlucht

Bos Fruitteelt

Agrifirm over de grens: Een verantwoorde voedselketen wereldwijd

20

Jonge boeren Judith Jansen

21

Vraag Exlan Advies Antwoord op ondernemersvragen

15

16

22

Coöperatienieuws

innovatie

achtergrond

24

Van de boer

Verduurzamen hyacintenteelt

Made in Holland

Eerlijke handel

14 innovatie

Besparen op bewaren

COLOFON

Better Together is het ledenmagazine van coöperatie Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar.

Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 - 4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre Concept en realisatie JEEN. Drukwerk Bek, Veghel

inhoud

6

in vogelvlucht

4

Bos Fruitteelt Jacco en Marja Bos uit Aartswoud (NH) Jacco en Marja hebben een fruitteeltbedrijf met 5 hectare Conference peren. Naast het bedrijf hebben ze ieder ook hun eigen baan. Samen met hun dochter en zoon wonen ze in Aartswoud.

“Het perceel was voorheen van een oude buurman. Ik kwam hier als 9-jarig jongetje al om te helpen, destijds was het nog een gemengd bedrijf met appels en peren.

De buurman had geen opvolger en vroeg mij of ik interesse had. In 1995, op mijn 15e, hebben we het vastgelegd en na het afronden van mijn opleiding Fruitteelt in 2000 heb ik het perceel overgenomen.”

“Onze woning is in 2011 gerealiseerd.

Voorheen stond er geen bedrijfswoning op het perceel en woonden wij zelf in een dorp verderop.”

5

in vogelvlucht

“Op het achterste deel van het perceel stonden vroeger appels. In 1995 zijn deze door de vorige eigenaar gerooid voor de rooipremie.

In 2001 hebben wij hier perenbomen geplaatst.”

“De schuur is van alle gemakken voorzien en helemaal geïsoleerd en vorstvrij. Aan de achterzijde van de schuur zit een spuitvulplaats waar de machines gewassen worden. Het water wordt opgevangen in een put en de restvloeistof wordt in een biofilter gepompt. Een mooie duurzame “Afgelopen juni is onze nieuwe schuur opgeleverd.

De vorige schuur kwam uit 1970 en was erg verouderd. Exlan Advies heeft onze nieuwe schuur getekend en ook de vergunningsbegeleiding naar de gemeente toe geregeld. Ik heb dit als erg prettig ervaren, Exlan Advies heeft veel kennis in huis. Aannemer De Jong Ursem heeft de schuur gebouwd.”

toevoeging voor ons bedrijf.”

interview

6

7

interview

“ Ik wil de allerbeste biggen leveren” Ondernemer Mark Steentjes, varkenshouder in Etten (Gld) Bedrijf Mark Steentjes (35) heeft in maatschap met zijn ouders Bennie (67) en Irma (64) een zeugenhouderij.

Met hulp van twee medewerkers houden ze 1.200 fokzeugen die jaarlijks zo’n 40.000 biggen voortbrengen. De biggen gaan naar een vaste handelaar. Op twee huurlocaties in Duitsland heeft Steentjes ruimte voor 3.000 vleesvarkens.

De beste biggen leveren die er zijn. Daar gaat varkenshouder Mark Steentjes voor. Sterker nog: hij wil bij de 5% beste zeugenbedrijven van Nederland horen.

Hij richt zich daarvoor op kwaliteit en diergezondheid. “Als je focust op kwaliteit gaat je kostprijs naar beneden”, is zijn ervaring.

>>

interview

8

>> Om zijn streven naar de beste kwaliteit biggen

Zo krijg je alle neuzen dezelfde kant op en

waar te maken, nam de gedreven ondernemer

staat iedereen achter het plan. Ook financieel,

een rigoureuze stap: depopulation-repopulation.

mocht het even tegenzitten. Wij werken met een

Al zijn zeugen hebben het bedrijf verlaten en hij

1-weekssysteem, waarbij we elke week een groep

schafte een compleet nieuwe veestapel aan.

zeugen dekken. Nu hebben we dus elke week een

Met deze schone lei hoopt Mark ziektes buiten

groep zeugen weggedaan, tot we leeg stonden. We

de deur te houden. De eerste resultaten zijn

hebben alle 8.000 m2 aan staloppervlakte twee keer

veelbelovend.

schoongemaakt en ontsmet. Na wat renovaties en een verbouwing van de zeugenstal zijn we weer

Acht weken geen geboortes, alle varkens verkopen

gestart met dekrijpe zeugen. Inmiddels zijn de eerste

en een compleet nieuwe veestapel kopen.

biggen van deze zeugen 45 dagen oud.”

Dat is nogal wat! Waarom heb je gekozen voor depopulation-repopulation?

Wat zijn de resultaten?

“We houden hier nu al bijna 100 jaar zeugen, een

“We plukken er nu al de vruchten van. De biggen zijn

proces dat continu doorgaat. Ik merkte gewoon dat

gezonder en we hebben minder vaccinaties nodig.

de resultaten tegenvielen en we niet de beste biggen

Je komt veel dichter bij de optimale productie.

konden leveren. Je moet dan veel meer moeite

De hele bio-security is beter. Bij de gespeende

doen om je biggen af te zetten, het liep gewoon niet

biggen werken we nu ook met HyCare, een systeem

lekker qua gezondheid. Met de depop-repop kun je

dat ervoor zorgt dat eventuele ziektekiemen de stal

dit doorbreken en kun je werken met hele gezonde

niet rondgaan. Ondanks de huidige slechte prijzen

dieren, die goed presteren en daardoor meer

heb ik echt het idee dat ik in control ben en grip heb.

rendement geven. Maar het is wel een hele stap.

Dat geeft enorm veel positieve energie.”

Toch is depop-repop erg interessant, de verwachte terugverdientijd is zelfs maar drie jaar.”

Hoe vind je het ondernemen in de varkenssector?

“Ik vind het echt heel leuk. Ik vind varkens gewoon

Hoe heb je dat aangepakt?

“Depop-repop speelde al een aantal jaar door mijn hoofd. Ik werk samen met

leuke dieren en de varkenssector is een dynamische omgeving met uitdagende omstandigheden.

Je moet alles goed doen. Ik krijg het

“Zolang er meest energie van optimaliseren. de varkenssector kun je echt het staat uit mijn dierenarts van verschil is in Inverschil maken als ondernemer.”

Lintjeshof, fokkerijadviseur van Next Genetics en mijn rendement per Hoe maak je dat verschil? adviseur van Agrifirm, Christian Nijland. Zij kobedrijf, is er ruimte “Zolang er een groot verschil is in rendement per bedrijf, men elke vijf weken op het om te onderis er ruimte om te ondernemen. bedrijf. We lopen een rondje Dat zie je in de varkenssector heel door de stal en bespreken de nemen.” duidelijk. Nederland doet het heel actiepunten. Zo kunnen we echt een managementteam dat be-

samen dingen oppakken. Voor de depop-

goed in de zeugenhouderij, hier is enorm

repop heb ik daarnaast gewerkt met een

veel vakmanschap. Dat biedt kansen voor onze

projectteam, waarin ook de Gezondheidsdienst

biggenafzet. Daarnaast kijk ik veel naar de cijfers

voor Dieren, MS Schippers en ABAB inzaten.

en voerwinstvergelijkingen. Ik kan er dan ook slecht

9

interview

tegen als er bedrijven zijn die het beter doen.

richten op

Ik wil bij de 5% beste bedrijven van Nederland

de dingen waar

horen. Als je het beter kunt doen dan een ander,

ik wel invloed op

blijft er toekomst.”

heb. Daarnaast is goed personeel een uitdaging.

Hoe ziet die toekomst van de sector er dan uit?

Ik vind het erg belangrijk om

“Ik denk dat de varkenssector over tien jaar

mijn personeel te waarderen, door

nog verder is geprofessionaliseerd, dus minder,

ze veel vrijheid en verantwoordelijk-

maar grotere bedrijven. Ook verwacht ik meer

heid te geven. Maar bijvoorbeeld ook

differentiatie door gesloten ketens, met daarnaast

door met een schoonspuitrobot te zorgen

ruimte voor vrije handel.”

dat mensen het prettig vinden om bij ons te werken.”

Welke uitdagingen zie jij?

“Waardering terugzien in de prijs van je product.

Hoe ziet jouw bedrijf er over tien jaar uit?

De kostprijs is hoog, dat moet je terugverdienen

“Dan hebben we nog net zo’n hoge gezondheids-

in de opbrengst. Daarom ben ik bijvoorbeeld ook

status als nu. De afgelopen tien jaar hebben we

gestopt met 1-ster Beter Leven. Er zijn steeds

vooral in de varkens geïnvesteerd. Misschien ga

meer eisen, maar er staat niet genoeg tegenover.

ik dan wel in grond of vastgoed investeren.

De omstandigheden om in Nederland te

Of misschien ook wel met iemand samenwerken

ondernemen worden lastiger, dat gaat op den

in een compleet andere tak. Dat vind ik ook gezond,

duur frustreren. Daarom probeer ik mij vooral te

breder kijken dan alleen naar je eigen sector.”

in de regio

10

Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? Akkerbouwer en vleeskuikenhouder Egon van Lier is voorzitter van het district Zeeland/West-Brabant. “We vinden het belangrijk dat we gezamenlijk de discussie kunnen voeren, cijfers bespreken we liever in de landelijke ledenvergadering.”

“ In het district praat iedereen net iets makkelijker” “Ik ben dan wel voorzitter, maar ik wil vooral districtslid zijn”, aldus Egon. “Bij Agrifim wordt heel open over zaken gesproken, we worden als districtsvoorzitters goed geïnformeerd tijdens het voorzittersoverleg. Ik beschouw het als mijn belangrijkste rol om die informatie te delen met m’n collegadistrictsleden. En andersom: om hun inbreng kenbaar te maken binnen de coöperatie. Ik wil niet meer of minder informatie krijgen dan mijn collegadistrictsleden. Er moet vooral geen bestuurslaag tussen komen, zoals je dat wel eens in andere organisaties ziet. Het voordeel van het district

Egon van Lier (44), woont met zijn vrouw Nicole en hun kinderen Aniek (16), Joris (15) en Renske (10) in het West-Brabantse Hoeven.

Hun bedrijf telt 120 hectare akkerbouw met tarwe, tafelaardappelen, uien, suikerbieten en knolselderij en 103.000 reguliere kippen, bestemd voor fastfoodketen McDonald’s.

is dat, in een relatief kleine club, iedereen net iets makkelijker praat dan tijdens grotere bijeenkomsten.

Ons district kenmerkt zich door een grote diversiteit, vrijwel alle sectoren zijn vertegenwoordigd.”

In contact komen met jouw districtsbestuur? Kijk op: agrifirm.nl/cooperatiestructuur

11

in de regio

West-Brabant Zeeland

7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn

Toekomstperspectief

“Het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn is

“De agrarische sector staat verschrikkelijk

voor vrijwel iedereen een groot probleem en

onder druk. Wet- en regelgeving leidt op

voor sommigen een serieuze aanslag op het

allerlei manieren schaalvergroting in de hand.

bedrijf. Het programma is gestoeld op data

Met Exlan Advies beschikken we over een

en dat maakt ons kalenderboeren. Terwijl we

sterke club mensen met expertise op dat

in de dagelijkse praktijk afhankelijk zijn van

gebied. Ook voor boeren die in een moeilijke

weers- en andere omstandigheden. Agrifirm

positie verkeren of uitfaseren ligt er een taak

is geen belangenbehartiger, maar heeft veel

voor Agrifirm. Juist voor hen kan Agrifirm in

kennis in huis. Nu de landbouw zo onder druk

de begeleiding veel meerwaarde bieden.”

staat wordt de vraag dan ook gesteld hoe de coöperatie achter de schermen voor ons kan werken om het beleid op basis van feiten en cijfers te beïnvloeden.”

Veehouderij en de plantaardige sector “West-Brabant is een hele diverse regio, maar met onze leden in Zeeland is ook de akkerbouw goed vertegenwoordigd.

Zoetwater

Het is daardoor ook moeilijk om beleid

“Zoetwater is een probleem, met name in

uit te stippelen dat álle belangen dient.

Zeeland. Het zoetwaterplan Tholen heeft

Van oudsher wordt Agrifirm in deze regio

afgelopen jaren zijn meerwaarde bewezen,

vaak beschouwd als een voercoöperatie.

maar door de droogte zijn de afgelopen jaren

Telers vragen wel eens of de plantaardige

verschrikkelijk moeilijk geweest. Met de

sector voldoende aandacht krijgt,

kennis binnen Agrifirm en coöperatief budget

zeker nu de druk op het gebruik van

kunnen we zoeken naar alternatieve teelten

gewasbeschermingsmiddelen en mest-

en teeltsystemen, zoals druppelsystemen en

stoffen toeneemt. Agrifirm heeft het soms

andere projecten. Daarbij is de opbrengstprijs

lastig met de andere spelers in deze regio.

een doorslaggevende factor: uiteindelijk

Als district brengen we het belang van de

kunnen we alles anders aanpakken, maar

plantaardige sector nadrukkelijk onder de

investeringen moeten wel terugverdiend

aandacht. We geven ook signalen af over

worden. Het begint bij de consument die een

zaken die spelen in de concurrentiestrijd

redelijke prijs wil betalen voor ons product.”

rondom de veehouderij.”

Agrifirm over de grens

12

Agrifirm over de grens: Een verantwoorde voedselketen wereldwijd Gudo Klein Gebbink is Managing Director

“Wij willen boeren wereldwijd overtuigen dat

van EMEA (Europa, Midden Oosten en Afrika).

antibioticavrij beter is voor de toekomst,” licht

Prestaties verbeteren en diergezondheid

Gudo zijn ambities toe. Volgens hem kan Agrifirm

bevorderen, dát is waar hij en zijn team voor

met haar ervaring in Europa in veel markten een

gaan. Met als hoger doel: een verantwoorde

voortrekkersrol spelen. Daarin is volgens Klein

voedselketen voor toekomstige generaties.

Gebbink de marktvraag vaak een veel krachtiger drijver dan het wetgevend kader. “Wij willen leidend zijn in de markten waar antibioticavrij de norm is en pionieren daar waar het wettelijk nog mag in lijn met onze ambitie voor gezonde dieren.”

13

“De regelgeving laat het gebruik van antibiotica daar nog toe, maar door lokale boeren en verwerkers te informeren en te voorzien van alternatieven heeft men ook daar de switch naar antibioticavrij pluimveevlees gemaakt en

“Agrifirm kan in veel markten een voortrekkersrol spelen.”

richting de markt gebracht. Diezelfde rol proberen we ook in andere markten, bijvoorbeeld het Midden-Oosten, te spelen.”

‘Right from the start’ Antibioticavrij, dat begint volgens Gudo direct bij de geboorte van jonge dieren. “In de EMEA regio, Europa, Midden Oosten en Afrika, proberen wij de combinatie te maken tussen EarlyFeed, ons concept in

Agrifirm over de grens

Hij noemt Jamaica als voorbeeld:

jongveevoeding, en Agrimprove, de additievenrange van Agrifirm,”

vertelt Gudo. Zo is recent in Polen en Hongarije een nieuwe lijn kalvermelk uitgezet.

Maar de producten van Early Feed zijn niet alleen

Grensoverstijgende ervaringen

voor de varkens- en rundveehouderij interessant,

De Spaanse varkensmarkt, een snel consoliderende

ook op het gebied van pluimvee worden er goede

markt met 2,5 miljoen zeugen, is volgens Gudo ook

resultaten behaald. In Polen won het concept zelfs

een mooi voorbeeld. “Zinkoxide, dat vaak wordt

een innovatie-award voor productontwikkeling, een

ingezet om speendiarree te voorkomen, is vanaf 2022

mooie erkenning. “We zien dat de uitval in de opstart

in de hele EU verboden. In Nederland zijn we daar

lager is en de gezondheidsstatus van kuikens enorm

bijvoorbeeld al veel eerder mee gestopt vanwege

is verbeterd. Uiteindelijk doen ze het in de hele

milieuoverwegingen. Die ervaring, gecombineerd met

levenscyclus beter. Dat is het hele principe:

die uit andere markten en ons continue onderzoek,

we doen het goed, direct vanaf het begin.”

verwerken we in ons Aim for Zero-concept voor zinken antibioticavrij voeren. We zien dat onze oplossing, ook door de praktische kennis en toepassing van ons Spaanse team, het goed doet in de markt.”

Kennis, techniek en samenwerking De ambities zijn er, maar ook aan de kennis en ontwikkeling wordt hard gewerkt. Als Royal Agrifirm Group is er een hele mooie samenwerking met de Amerikaanse coöperatie Land O'Lakes, onder andere op het vlak van Agrimprove, de voeradditievenrange van Agrifirm. “Kort gezegd: wij hebben ons globale netwerk en operationele expertise, zij hebben die in Noord-Amerika en zo delen we de wederzijdse nieuwste ontwikkelingen op het gebied van varkens- en pluimveeproducten,” zegt Gudo.

“Onze joint venture in China richt zich op rundvee.

Samen kunnen we als coöperaties echt een verschil maken, prestaties verbeteren en gezondheid bevorderen, Better Together.”

Gudo Klein Gebbink

innovatie

14

Besparen op bewaren Aardappelen liggen vaak langer

zorgen voor een enorme

Welke resultaten laat de

in de schuur dan dat ze op het

efficiëntieslag in het gebruik.

Aardappel Bewaar Coach zien?

land staan. De Aardappel Bewaar

Dat werd het uitgangspunt van

“Door verbetering van technieken

Coach van Agrifirm begeleidt

de Aardappel Bewaar Coach.

en werkwijze kan een teler enorm

telers bij lange bewaring om een

De kennis en data die we

besparen op ventilatie-uren en

optimale bewaring te realiseren,

verzamelen tijdens de begeleiding

hoeveelheid middel. Afhankelijk

kiemvorming tegen te gaan en

en bemonstering kunnen we

van de bewaring realiseert

tegelijkertijd het middelen-

breed inzetten en toepassen.

de Coach een besparing op

gebruik te verminderen. Jeroen

Om telers te ondersteunen

gewasbeschermingsmiddelen van

Nijenhuis, verkoopleider team

én een efficiëntieslag te

10 tot 35%. Op deze dure middelen

Midden, licht het concept toe.

maken in het gebruik van

komt dat al snel neer op 2.500

gewasbeschermingsmiddelen.”

tot 7.500 euro. Als je praat over

Waarom een Aardappel

efficiënt en verantwoord gebruik

Bewaar Coach?

Hoeveel telers maken inmiddels

van middelen, dan is dit concept een

“Na 2019 verloor kiemremmer

gebruik van de Coach?

prachtig voorbeeld van de richting

Chloor IPC toegang tot de markt.

“We zijn landelijk gestart met 38

die we op willen in de toekomst.”

Telers werden aangewezen op

telers, volgend seizoen verwachten

nieuwere, maar ook duurdere

we een verdubbeling van dit

Kijk voor meer informatie op

middelen. Vanaf 2017 zijn wij deze

aantal. De Aardappel Bewaar

bewaarcoach.nl

middelen gaan testen. Tijdens

Coach is met name interessant

dat onderzoekstraject bleek:

voor telers die inzetten op lange en

begeleiding en bemonstering

middellange bewaring.”

15

Hoe kunnen we de hyacinten-

De inzichten die ik heb opgedaan,

teelt verduurzamen met behoud

komen nu heel goed van pas

van het maximale rendement

bij het opzetten van de Totaal

en tevens voldoen aan de

Gewasaanpak Hyacint. In de loop

overheidsdoelstellingen?

van volgend jaar hopen we in beeld

Dat is de vraag die centraal

te hebben of de pilot al voldoende

stond in het onderzoek van

aansluit bij de praktijk. Voor alle

Jessie Teeuwen, voormalig

stappen in de teelt verzamelen

stagiair bij Agrifirm-GMN.

we kennis van de specialisten.

Inmiddels werkt Jessie

Komend seizoen gaan we deze

als Conceptmanager bij

uitgangspunten met een van onze

Agrifirm-GMN en brengt ze

klanten verifiëren. We zijn bewust

haar onderzoek verder in de

gestart met hyacinten, een relatief

praktijk binnen de pilot

kleine en complexe teelt, om tot een

Totaal Gewasaanpak Hyacint.

werkwijze te komen die we hopelijk kunnen implementeren voor

“In mijn onderzoek heb ik de

andere bloembollenteelten.

sector goed bekeken: waar

Door de teelt integraal

staan we nu, waar willen we

te bekijken, worden alle

naartoe en welke mogelijkheden

stappen in kaart gebracht

zijn er om duurzamere keuzes te maken? We zijn al op de goede weg met het reduceren

vanaf het moment dat een perceel geselecteerd is tot en met de bewaring. Hierdoor

van milieubelasting en nemen

krijgen we inzicht in diverse

dat mee in de individuele

knelpunten. De knelpunten, onder

klantadviezen. Daarnaast zien

andere trips en roet, worden in

wij mogelijkheden voor de sector

kaart gebracht. Vervolgens kunnen

om nog meer te verduurzamen,

we dit, eventueel met partners,

bijvoorbeeld op het gebied van

onderzoeken en naar oplossingen

bedrijfshygiëne, monitoring

zoeken. Dit moet leiden tot een

van teeltomstandigheden en

verdere verduurzaming waarmee we

vroegtijdige detectie van ziekte

richting de toekomstvisie weerbare

en plagen. Belangrijk blijft

planten en teeltsystemen gaan. Ik

natuurlijk dat er wel ingegrepen

ben ervan overtuigd dat wij dit, met

moet kunnen worden met

onze kennis en een integrale blik

chemie als dat onverhoopt toch

kunnen realiseren met behoud van

noodzakelijk blijkt.

het rendement voor onze klanten.”

Innovatie

Goed op weg met verduurzamen hyacintenteelt

achtergrond

16

Made in Holland Nederlandse boeren en tuinders mogen trots zijn op hun producten.

Nationale trots is niet iets waar

Nog mooier zou het zijn als die trots zich ook terugbetaalt in een

de gemiddelde Nederlander van

voorkeur van consumenten voor Nederlandse producten. Iets wat

overloopt. Misschien heeft het te

(nog) geen vanzelfsprekendheid is, maar waar wel kansen en nieuwe

maken met de nuchterheid waar

mogelijkheden liggen. In binnenland, en soms ook over de grens.

onze cultuur bekend om staat?

En misschien is dat dan ook wel een van de redenen dat Nederlandse consumenten van oudsher niet warm lopen voor producten die in eigen land zijn geproduceerd, in tegenstelling tot inwoners van bijvoorbeeld Frankrijk of GrootBrittannië. Toch zijn er steeds vaker Nederlandse vlaggetjes te zien in de folders of schappen van de supermarkt. De kwaliteit, veiligheid, traceerbaarheid en duurzaamheid van Nederlandse producten sluiten goed aan bij de eisen van de consument anno 2021.

Herkenbare herkomst “Er komt zoveel lekkers uit Nederland”, stelde supermarktketen Albert Heijn vorig jaar in de campagne ‘Lekker uit Nederland’.

De retailer is niet de enige die kansen ziet in het benadrukken van de Nederlandse oorsprong van producten: onder andere Coop en Jumbo introduceerden dit jaar

17

achtergrond

een huismerk voor Nederlandse producten en onder de vlag van het Beter Leven-keurmerk ligt in steeds meer schappen vlees dat herkenbaar Nederlands is.

De Nederlandse herkomst is bij deze producten zelfs een must, stelt Sales Director Sjoerd van Leeuwen van Vion. “We zien ook dat supermarkten steeds meer benadrukken dat het vlees aantoonbaar in Nederland is geproduceerd. Toch is het niet zo dat het vlees zichzelf verkoopt door het te labelen als Nederlands. De origine is een heel belangrijke voorwaarde binnen een breder verhaal, maar het gaat wel echt om dat hele verhaal, om het concept. Dat staat voor betrouwbaar vlees, diervriendelijker geproduceerd een speerpunt. “Ik geloof er

deze sector ook nauw samen met

absoluut in dat ‘Made in Holland’

afnemers. Vraaggestuurd werken

Meerwaarde bieden

een verkoopargument is, juist als

en het ontwikkelen van de markt

De ervaring van Vion sluit aan

we heel gericht voor specifieke

zijn bijna vanzelfsprekend voor

bij de visie van Analist Harry

marktsegmenten produceren en

directeur Richard Schouten van

Smit van RaboResearch. “‘Made

ons ook, samen met keten-

belangenbehartiger Groenten-Fruit

in Holland’ is op zichzelf geen

partijen, inzetten om die markt

Huis. “Verreweg het grootste deel

verkoopargument, daar zul je

verder te ontwikkelen. Varkens-

van de groente in de Nederlandse

betekenis aan moeten geven.

vlees is een ontzettende commo-

schappen is ook in ons land ge-

Anders heeft het voor de

dity, we hebben concurrentie

produceerd. Voor fruit ligt dat

consument geen meerwaarde,

uit alle windrichtingen. Juist

percentage lager, maar dat komt

en juist het bieden van toe-

dan is het belangrijk om je te

vooral doordat veel fruitsoorten

gevoegde waarde is iets dat in

onderscheiden en samen te

niet in ons land groeien. Als pro-

de toekomst steeds belangrijker

werken met ketenpartijen, zoals

ducten met een Nederlandse

wordt. Je zult dan op een andere

retailers.”

herkomst beschikbaar zijn, hebben

en met een bekende herkomst.”

ze nauwelijks concurrentie van

manier moeten gaan werken.

De productie veel meer afstem-

Vraaggestuurd

importproducten.” Ook Schouten

men op de vraag, verbintenissen

Een productgroep waar de

benadrukt echter dat de herkomst

aangaan met afnemers.” Als

Nederlandse producten goed

alleen daarin niet voldoende is.

voorbeeld noemt Smit de biolo-

vertegenwoordigd zijn, is het

Het voordeel zit hem dan ook

gische keten. Ook voor Vion is het

groente- en fruitschap. Niet

niet alleen in een voorkeur van

werken in vraaggestuurde ketens

geheel toevallig werkt juist

de consument, maar zeker ook

>>

achtergrond

18

>>

de voorkeur van de retailer.

“Je moet uiteraard een mooi product leveren en daarnaast ook een passend assortiment, de juiste verpakkingen, logistiek en absolute garanties op het gebied van voedselveiligheid en duurzaamheid. Dat totaalplaatje is wat het Nederlandse product zo sterk maakt, en daarvoor is het essentieel om verbintenissen met je afnemers aan te gaan en nauw samen te werken. Dat maakt het mogelijk om in te spelen op bijvoorbeeld afzetpieken door acties, maar ook om voorop te blijven lopen in het voldoen aan duurzaamheidseisen en certificeringsprogramma’s.”

Afzet vergroten

voor consumptiegroei en dat

extra voor willen betalen. Dat geldt

Schouten benadrukt bovendien

maakt het heel interessant.”

bijvoorbeeld voor grondstoffen

dat de samenwerking met retail

als pootaardappelen, zaaizaad,

verder gaat dan afspraken

Over de grens

biggen of babyvoeding. In bepaalde

maken over het product en

Waar de Nederlandse herkomst

markten weet men gewoon dat

de levering. “We weten dat de

van groenten en fruit op de

Nederland spul levert waar je op

verkoop van groenten en fruit

binnenlandse markt een

kunt vertrouwen en dat maakt het

enorm afhankelijk is van de

onmiskenbaar voordeel is, geldt

zeker een verkoopargument.”

presentatie in het schap. Daar wil

dat over de grens niet per se, stelt

je als leverancier bij betrokken

Schouten. “In sommige landen

Exportkansen

zijn, want dat bepaalt mede jouw

heeft Nederland een goede

Deze internationale reputatie

afzet. Hetzelfde geldt voor acties

naam, maar in andere landen

van de Nederlandse landbouw

om de consumptie te verhogen.

sta je juist achter omdat ze daar

is precies waar Vion gebruik

Dat kan een campagne zijn, zoals

ook liever lokaal geproduceerde

van maakt met bijvoorbeeld het

de groenten- en fruitsector vorig

producten hebben.” Ook Rabo-

exportmerk Windmill Pork, dat met

jaar in coronatijd heeft gevoerd,

Research Analist Harry Smit

de naam en de oranje verpakking

maar ook op de winkelvloer kun

benoemt dit risico. “In Nederland

met windmolen overduidelijk

je consumenten beïnvloeden. In

geproduceerd betekent in het

Made in Holland communiceert.

het Nationaal Actieplan Groenten

buitenland dus dat het om een

“Binnen Europa is de Nederlandse

en Fruit hebben we bijvoorbeeld

importproduct gaat. Dat kan juist

herkomst wel een sterk punt, maar

samen met twee supermarkten

een negatief verkoopargument

niet iets dat we echt kunnen

onderzoek gedaan naar nudging,

zijn. Al zijn daar wel uitzonde-

vermarkten. Daarbuiten, vooral

waarbij je consumenten onbe-

ringen op, waarbij de reputatie

in Azië, is dat heel anders”,

wust stimuleert om meer groente

van het Nederlandse product

vertelt Sjoerd van Leeuwen.

en fruit te kopen. Dat zorgt direct

zo goed is, dat afnemers daar

“Consumenten daar hebben een

19

zetten, als onderdeel van een sterk totaalplaatje dat gebruik maakt van de kracht van de Nederlandse land- en tuinbouw.

De individuele producent die zich wil onderscheiden met de herkomst van zijn product, zal zich waarschijnlijk eerder op lokale herkomst richten met directe verkoop of streekproducten. Wie liever op een grootschaliger manier samenwerkt kan zijn afzet op de Nederlandse markt veilig stellen door aan te haken bij een vraaggestuurde keten van Nederlandse bodem. Een bestaande ketensamenwerking, of een toekomstig concept.

Want, voegt Richard Schouten groot vertrouwen in de kwaliteit

Export hebben we nou eenmaal

toe: “Houd vooral je ogen

en veiligheid van Nederlandse

nodig, alleen al voor de vierkants-

open voor nieuwe kansen.

producten. Ons merk Windmill

verwaarding, dus is het belangrijk

Consumententrends

Pork is daardoor een succes in

om ook aan die markten te

veranderen, er komen steeds

Azië en ook daar buiten werken

bouwen.”

nieuwe producten bij.”

we nu aan de uitrol van het

Schouten noemt snackgroenten

marktconcept. Door middel van

Samenwerken

als voorbeeld uit zijn sector,

marktconcepten werken we aan

Marktontwikkeling, ketensamen-

maar hetzelfde geldt misschien

vraaggestuurde ketens. Daarmee

werking… Het zijn niet direct

wel voor quinoa of havermelk

kunnen we ervoor zorgen dat

zaken om als individuele

voor de akkerbouw. Juist voor

we ook op de exportmarkten

ondernemer zelf op te pakken.

onderscheidende producten met

werken aan een sterke positie,

‘Made in Holland’ lijkt dan ook

een goed verhaal, kan de rood-

waarbij we niet inwisselbaar zijn

vooral interessant om in een

wit-blauwe vlag het concept

in de bulk van de wereldmarkt.

breder verband in de markt te

verder versterken.

P TROTS O

DE BOER

Dat Made in Holland een streepje voor heeft, spreekt bij Agrifirm voor zich. Daarom ontvangen alle Nederlandse klanten* een eindejaarspakket met oer-Hollandse producten, gemaakt door onze eigen leden uit alle grote sectoren. Zo genieten we samen van al het moois van de Nederlandse boeren en telers. *bij een omzet van €2.500 of meer

jonge boeren

20

Judith Jansen

“ Onze generatie is de toekomst” Al van jongs af aan heeft Judith Jansen (22)

Dat Judith niet graag stilzit is duidelijk. “Ik houd van

interesse in de akkerbouw. Als klein meisje

uitdagingen en vernieuwingen en vind het belangrijk

hielp ze al met het rooien van de aardappelen.

om kennis op te doen buiten ons eigen boerenbedrijf.

Haar keuze voor de studie Agrarisch Ondernemer-

Zoals ze bij ons thuis ook wel zeggen: ‘Je moet je

schap Tuinbouw & Akkerbouw aan de Aeres

voeten af en toe ergens anders onder de keukentafel

Hogeschool in Dronten was dan ook niet zo gek.

leggen’.”

Inmiddels heeft ze haar studie afgerond en werkt ze in het bedrijf van haar ouders.

Samen met haar ouders, twee zusjes en broertje woont Judith in Nieuw-Buinen, waar ze een pluimvee- en akkerbouwbedrijf hebben. Met 600.000 vleeskuikens en 100 hectare akkerbouw is er altijd genoeg te doen. Judith is verantwoordelijk voor de akkerbouw, haar grote passie. “Lekker buiten in het veld met je handen bezig zijn en de gewassen zien groeien, daar word ik blij van.”

Toekomst Sinds 1,5 jaar is Judith lid van de Jongerenraad van Agrifirm. “Ik vind het leuk om andere jonge ondernemers te ontmoeten en andere sectoren te leren kennen. De toekomst van de landbouw ligt in het samenwerken tussen sectoren en daar kunnen wij als jonge generatie een belangrijke bijdrage aan leveren. Wij zijn de toekomst.”

Medewerker Mest & Mineralen Ook werkt Judith als Medewerker Mest & Mineralen bij Exlan Advies, onderdeel van Agrifirm. “Hierbij werk ik aan bemestingsplannen, voor zowel de akkerbouw als voor de melkveehouderij.

Erg interessant, omdat dit weer een hele andere wereld is.”

agrifirm.nl/jongeboeren

Vraag Exlan Advies Antwoord op ondernemersvragen “De provincie stuurde me bericht dat er een verzoek om handhaving is binnengekomen omdat ik geen natuurvergunning heb voor mijn veehouderij. Wat nu?”

VEEHOUDER UIT GELDERLAND

we als Exlan Advies al veel werk verricht om de reparatie in gang te zetten, maar de minister heeft drie jaar de tijd om de wet uit te voeren. De feitelijke legalisatie kan dus ook nog enkele jaren duren. Dat betekent, volgens de milieuclubs, dat veehouders in overtreding zijn en daarom vragen ze de provincie om te handhaven.

Provincies hebben aangegeven dat ze de verzoeken om handhaving die nu worden ingediend zullen afwijzen, vanwege de verwachte legalisatie. Om die

Lambert Polinder,

afwijzing te kunnen onderbouwen brengen ze vaak

Omgevingsjurist bij

wel een bedrijfsbezoek en vragen ze info aan te

Exlan Advies:

leveren. Het is de vraag hoe de rechter over die

“Je bent helaas niet de

afwijzingen oordeelt als de milieuorganisaties in

enige die deze brief heeft

beroep gaan. De provincie zal ook het verzoek voor

ontvangen. Een milieu-

jullie bedrijf dus waarschijnlijk afwijzen, maar ik

organisatie heeft in verschillende provincies

adviseer wel om alvast te inventariseren over hoeveel

verzoeken om handhaving ingediend tegen vee-

stikstofruimte en welke activiteiten die PAS-melding

houders die in strijd met de wet zouden handelen.

precies gaat. Dan weet je waar je staat.

Dit heeft alles te maken met het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Binnen dit programma konden

Meld het verzoek om handhaving ook alvast bij

veehouders met een PAS-melding toestemming

je rechtsbijstandsverzekering, voor het geval de

verkrijgen om activiteiten te ondernemen die

milieuclub in bezwaar en beroep gaat. Als dat

mogelijk een negatief effect hebben op Natura 2000

gebeurt is het verstandig om daarbij betrokken

gebieden. Maar, in 2019 oordeelde de rechter dat

te zijn en je juridisch bij te laten staan, zodat

dit in strijd is met het Europese recht en met die

de juiste stappen worden gezet. Je kunt bij de

uitspraak verviel de natuurtoestemming op basis van

rechtsbijstandsverzekering melden dat je je wilt

die PAS-meldingen. Dit betekent wettelijk gezien

laten bijstaan door de juristen van Exlan Advies.”

dat de activiteiten die onder de PAS-melding vielen, nu niet legaal zijn.

De minister erkent echter dat veehouders te goeder

Heb je vragen waar Exlan Advies je bij kan helpen?

trouw hebben gehandeld en er is daarom een wet

Stel ze gerust via juridischadvies@agrifirm.com of

aangenomen om deze activiteiten te legaliseren.

via 088 - 488 29 29. Kijk voor meer informatie op

Dat is echter een lang traject. Begin dit jaar hebben

agrifirm.nl/exlan

coöperatienieuws

22

Agrifirm Jongerendag verplaatst In 2022 organiseren we weer een ongekend interessante en gezellige dag voor jonge

BELLEN MET....

agrarische ondernemers!

Lennaert Haanstra,

Vanwege de aangescherpte

voorzitter van de Agrifirm Jongerenraad

coronamaatregelen zien we elkaar niet traditiegetrouw in januari, maar wordt de

Het thema van de komende

nu deel uitmaakt van een

jongerendag verplaatst naar

Agrifirm Jongerendag luidt

maatschap in varkens.”

1 september 2022. Thema van

‘Maak je dromen werkelijkheid’.

dit jaar is 'Maak je dromen

Kun je dit thema toelichten?

Ook CRV heeft een rol op de

werkelijkheid'. De organisatie

“Dit thema komt voort uit het

Jongerendag, hoe dat zo?

is dit keer voor het eerst in

jongerenmanifest ‘Maakt u met

“Rondom het jongerenmanifest

samenwerking met CRV.

ons beleid, dan worden onze

zijn veel nieuwe samenwerkingen

dromen werkelijkheid’. Samen

ontstaan. Met CRV onderhouden

De Jongerendag met o.a.

met andere jongerenraden en

we inmiddels nauwe banden.

dagvoorzitter Jan Arie Koorevaar

het NAJK presenteerden wij dit

We hebben hetzelfde idee van

en CEO Dick Hordijk zit bomvol

manifest in mei in Den Haag.

hoe een jongerendag eruit ziet,

inspirerende sprekers en

Er zijn veel jonge agrariërs die op

vandaar dat zij ook een podium

masterclasses voor alle

dit moment weinig vertrouwen

krijgen.”

sectoren. Zo komen bijvoorbeeld

hebben in de toekomst. Tijdens de

voormalig scheidsrechter en

Agrifirm Jongerendag willen we

Ten slotte, waarom wil je dit

Jumbo-eigenaar Björn Kuipers

juist kansen laten zien en tonen

evenement als jonge agrariër

en BBB-frontvrouw Caroline van

hoe creativiteit kan leiden tot een

niet missen?

der Plas je inspireren met hun

bedrijf met toekomstperspectief.”

“De Agrifirm Jongerendag is een

verhalen over hun dromen die

mooie kans om eens buiten het

werkelijkheid worden. Uiteraard

Hoe dan?

eigen bedrijf te kijken. Er komen

wordt een lunch aangeboden,

“We willen geen problemen

mensen die nog in opleiding

zijn er diverse standhouders,

ontkennen, maar ook niet

zijn, mensen die denken aan

en kun je na afloop gezellig

focussen op alle beren op de

bedrijfsovername, of die al een

napraten met muziek.

weg. We willen kijken naar wat

bedrijf overgenomen hebben.

er wél kan. Luuk Winkelmolen,

Er ligt een fantastisch

ook bestuurder in de Jongeren-

programma klaar voor jonge

Kijk voor actuele informatie

raad, vertelt bijvoorbeeld hoe

agrarische ondernemers die

op agrifirm.nl/jongerendag

hij als iemand buiten de sector

open staan voor kansen.”

23

Gebruik je boerenverstand De Nederlandse consument stelt steeds meer eisen aan eten.

Maar wat weten consumenten eigenlijk over het voedsel dat we eten, hoe dat geproduceerd wordt en waarom op deze manier?

In de podcastserie van ‘Gebruik je boerenverstand’ zoekt Roelof Hemmen het antwoord op deze en andere vragen.

In de consumentencampagne

In de podcastserie, die mogelijk

Op die manier wil Agrifirm een

‘Gebruik je boerenverstand’

is gemaakt door Agrifirm, wordt

realistisch en evenwichtig beeld

vertellen boeren in video’s hun

vanuit verschillende invalshoeken

schetsen van de Nederlandse

verhaal over de herkomst van ons

gereageerd op vragen aan de

landbouw en de consument een

eten. Deze korte video’s boden

gemiddelde Nederlandse keuken-

beeld geven van het complexe speel-

niet altijd voldoende ruimte

tafel. Voeden we als Nederland

veld waar de Nederlandse agra-

om in te gaan op veelgestelde

de wereld? Wat verstaan we

rische sector mee te maken heeft.

vragen die leven bij de consument

onder duurzame landbouw en in

Zaken die in de veelal eenzijdige

en riepen bovendien ook weer

hoeverre wijken we daar nu nog

berichtgeving van de mainstream

nieuwe vragen op. Daarom neemt

van af? In de eerste aflevering gaat

media niet vaak aan bod komen.

podcast-host Roelof Hemmen

Roelof bijvoorbeeld in gesprek

luisteraars mee in de wereld van

met Agrifirm CEO Dick Hordijk en

Je kunt de podcastserie van

de Nederlandse landbouw, om

Cor Pierik van het Centraal Bureau

‘Gebruik je boerenverstand’

samen een antwoord te zoeken op

voor de Statistiek over de zin en

nu beluisteren op

deze vragen.

onzin van export.

gebruikjeboerenverstand.nl

Bo op de boerderij Heb je binnenkort een open dag, ontvang je een klas

Oproep: Bestuursleden/ ledenraadsleden gezocht

schoolkinderen op jouw bedrijf, heb je een zichtstal of wil één van jouw kinderen een spreekbeurt over

In februari staan de verkiezingen voor de

de boerderij houden? Dan helpen wij je daar graag

districtsbesturen weer op de agenda. Voor een

een handje bij met ons educatiepakket ‘Bo op

aantal provincies zijn we op zoek naar nieuwe

de boerderij’. In het pakket zit materiaal voor een

districtsbestuurders / ledenraadsleden.

groep van ongeveer 25 kinderen van 6 t/m 10 jaar

Heb je interesse of ken je een geschikte

oud. Naast boekjes, posters, kleurplaten en een

kandidaat? Kijk dan voor de vacatures en meer

memoryspel vind je ook echte grondstoffen in dit

info op: agrifirm.nl/ledenraadsverkiezing

pakket. Bestel het gratis educatiepakket via het invulformulier op agrifirm.nl/bo

coöperatienieuws

Podcastserie met Roelof Hemmen

van de boer

Eerlijke handel Pieter Vliek is een van de eerste biologische

“Wij zijn biologische geitenhouders van het eerste uur.

geitenhouders in Nederland en pacht een

Dus toen wij in 1992 de boerderij begonnen, wilde geen

boerderij op een landgoed in Ambt Delden.

fabriek ons product hebben. Daarom zijn wij zelf gaan

Pieter verkoopt zijn zuivel via Udea en Odin

zuivelen. Verkoop aan huis is niets voor mij. Daar zitten

aan de biologische retail. Hij heeft één

veel uren in, tegen een minimale omzet. Bovendien

medewerkster in dienst.

leidt het enorm af van het dagelijks werk. Wij leveren al sinds jaar en dag aan de retail, iedere biologische winkel kent de yoghurt en melk van Vliek.”

“Onze relaties met Udea en Odin zijn goed: het is eerlijke handel. Bovendien is hun aanpak persoonlijk, in tegenstelling tot de aanpak van een grote speler als Albert Heijn. Aan hen hebben we twee jaar geleverd. We hebben hard gewerkt en goed geld verdiend, maar wij wisten van tevoren: dit stopt weer.

Inkopers wisselen elkaar vaak af en dan bouw je geen persoonlijke relatie op. Dat is in de biologische wereld wel anders: dat is voor de lange termijn en vaart wel bij samen- en wisselwerking.”

Meer informatie? Kijk op geitenboerderijvliek.nl