Better Together 3 - 2021

03 Magazine voor leden van coöperatie Agrifirm

10 | 2021

Better Together

Wim Akkerman: ‘Slim combineren gewasdata’

Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika

Gepersonaliseerde voeding

PAGINA 6

PAGINA 14

PAGINA 26

voorwoord

2

Coöperatie meer dan honderd jaar oud en springlevend, juist nu!

Verbeteren en optimaliseren in een stabiele om-

Herkauwers zijn als geen ander in staat om plantaardig

geving is afhankelijk van vakmanschap, door-

eiwit om te zetten in hoogwaardig dierlijk eiwit. Zeker

trainen en leren. Grotere vraagstukken los je samen

in de Nederlandse veehouderij met veel grasland,

op. Dat lijkt simpel, maar dat is het niet vanwege

uitstekend ondernemerschap en een sterke structuur

tegengestelde belangen en veel dynamiek. De

van de sector als geheel. Met 14 miljard liter melk van

grootste uitdaging is communicatie en coördinatie,

1 miljoen hectare zijn we zelfvoorzienend, 14.000 liter

onbevooroordeeld luisteren om elkaar te begrijpen

melk per hectare lukt zelfs inclusief jongvee. Samen

en samen te denken in oplossingen. Het vraagt om

met boeren verwaarden we hun eigen ruwvoer met

het loslaten van oude zekerheden en overtuigingen

krachtvoer als aanvulling. Liefst uit de regio, samen

die vandaag en gisteren succesvol waren.

met akkerbouwers, met aandacht voor vruchtwisseling en biodiversiteit. Want de duurzaamheidsuitdaging is

Beslissen op basis van de best beschikbare

voor alle sectoren hetzelfde: gezonde bodem, planten

informatie van dat moment vraagt slagvaardigheid.

en dieren, energieneutraal geproduceerd en gehuisvest

In de vakantieperiode waarin ik dit schrijf komt dat

met een gezond financieel rendement.

neer op: ‘Je kunt wel bezig blijven met het ordenen van je koffer, maar als je te laat op het perron of aan

Onze passie voor de agrarische sector en haar

de gate verschijnt ga je niet op vakantie!’

omgeving drijft onze innovatiekracht. Innovatie is dan ook onderdeel van onze overkoepelende strategie.

Iedereen wordt uitgedaagd om te innoveren, zich

We blijven onverminderd bijdragen aan ons doel

op tijd aan te passen aan de snel veranderende

(purpose). Dit doen we met onze 4 P’s:

omstandigheden. Ook wij bouwen aan onze

> Onze People werken gepassioneerd samen aan de

strategie en geven uitvoering aan onze missie: ‘Een verantwoorde voedselketen voor toekomstige generaties.’ Dat gaat veel verder dan voer en verbreedt zich naar het ontzorgen van de boer. Belangrijk is een concrete invulling

toepassing van innovaties bij leden/klanten. > Nieuwe klanten, all over the Planet, zijn welkom voor een nadere kennismaking met Agrifirm. > Perspective van een duurzame verantwoorde voedselketen vereist Profit.

van circulariteit, boeren-zoalsboeren-bedoeld-is: het verantwoord,

Better Together, ik zie er naar uit!

ook financieel, sluiten van kringlopen in een geografisch zo klein mogelijk gebied. En dat in regio’s die daarvoor het beste geschikt zijn.

Jeroen Verver Business Unit Director Ruminants

3

Interview Ondernemer Wim Akkerman uit Erica

10

4

In de regio Limburg: grote diversiteit

12

in vogelvlucht

Melkveehouderij Van Alphen

Innovatie Kansen voor opfok van haantjes

13

Innovatie Mechanische onkruidbestrijding in cichorei

mooi werk

Hopteelt 14

16

Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika

22

Jonge boeren Sanne Koopmans

24

Coöperatienieuws

26

Trendwatching Gepersonaliseerde voeding

28

Van de boer Investering in gezondheid

18 ondernemen

23

Ondernemend afbouwen of anders boeren?

jong

Michelle (9) en Frederique (11)

COLOFON

Better Together is het ledenmagazine van coöperatie Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar.

Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 - 4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre Concept en realisatie JEEN. Drukwerk Bek, Veghel

inhoud

6

in vogelvlucht

4

Melkveehouderij Van Alphen

“Dit is de melkveestal die we in 2020 hebben gebouwd.

Willem-Jan en Heike van Alphen uit Boxtel (NB)

Eerst stonden hier gedateerde gebouwen. Nu hebben we een moderne

Willem-Jan en Heike hebben in Noord-Brabant een melkveehouderij met 140 melkkoeien. Daarnaast hebben ze zorgboerderij Het kleine bos, een plek

0-6-0 stal, voorzien van handige snufjes.

Zo is er bijvoorbeeld een druppelsysteem aan het dak bevestigd, dat de roosters nat houdt

waar ouderen en mensen die behoefte hebben aan gezelschap hun dag kunnen besteden.

voor de mestrobot. In het midden van de stal staan drie melkrobots, twee daarvan hebben een weidepoort. We houden van een opgeruimd erf, dus we zijn erg blij met het nieuwe gebouw dat de oude gebouwen vervangt.”

“Hier staat de jongveestal die we van binnen volledig verbouwd hebben. De provincie eist dat we voorop lopen op het gebied van milieueisen. Ons jongvee staat hier nu op een emissiearme vloer. Die zorgt voor minder uitstoot en we zijn meteen asbestvrij.”

“In het woonhuis bevindt zich ook de zorgboerderij. Sinds 2018 bieden we hier dagbesteding aan dementerende ouderen en sociaal geïsoleerde mensen die gezelschap zoeken. Heike runt de zorgboerderij vier dagen per week. De mensen die komen, vinden het heel leuk om te zien hoe het er op een melkveebedrijf aan toe gaat.”

5

in vogelvlucht

“Dit is de machineberging.

In de wintermaanden staan hier naast machines ook de kalveriglo's, zodat de kalfjes niet blootstaan aan kou, sneeuw en regen.”

“Op de hoek van het terrein staat een opslag voor hooi en stro. Voor de opslag staat het strohok voor de kalfjes. Er kunnen zo’n twaalf kalfjes staan tot ze ongeveer “Door de aanleg van een mini-rotonde kunnen de bezoekers van de zorgboerderij makkelijk gehaald en gebracht worden. In het midden hebben we een kippenren geplaatst.

De kippen lopen buiten en zijn heel actief, dus het is voor de bezoekers van de zorgboerderij leuk om op ze uit te kijken.”

12 weken oud zijn. Dan verhuizen ze naar de jongveestal.”

interview

6

“Slim combineren gewasdata kan rendement Nederlandse teelt verbeteren”

7

interview

Ondernemer Wim Akkerman (22), akkerbouwer in Erica (DR) Bedrijf Wim Akkerman heeft in maatschap met zijn ouders, zijn oom en tante en zijn neef een akkerbouw- en vleeskuikenbedrijf, met locaties in Erica en Nieuw Amsterdam (DR). > 180 hectare met een veenkoloniaal bouwplan: zetmeelaardappelen, graan en suikerbieten. > 3 stallen met in totaal 108.000 vleeskuikens.

De familie Akkerman neemt deel aan de pilot ‘Totaal Gewasaanpak’, een project om tot een resultaatgestuurd geïntegreerd adviessysteem te komen waarin data een belangrijke rol speelt.

Wim Akkerman voltooide in 2020 zijn opleiding aan de agrarische hogeschool Aeres in Dronten.

Oorspronkelijk was het plan om verder te studeren en een tijdje elders ervaring op te doen. Mede door gezondheidsproblemen van zijn vader ging hij direct fulltime thuis aan het werk als akkerbouwer.

Uiteindelijk was dat toch zijn doel, want gewassen telen is het mooiste werk dat er is, vindt hij. >> >>

interview

8

>> Als jonge ondernemer ziet Wim de nodige uitdagingen voor de toekomst. Innovatie vindt hij noodzakelijk voor het behoud van het rendement.

Het familiebedrijf experimenteert zelf met precisielandbouw en neemt daarnaast deel aan het

“We moeten innoveren om het rendement van de teelt te verbeteren.”

pilotproject 'Totaal Gewasaanpak'

verbeterpunten. Er is nog weinig bekend over aan welke knoppen we kunnen draaien om de kosten te beperken en de opbrengst te verbeteren.”

Jullie zijn al actief met precisielandbouw. Kun je daar voorbeelden van geven?

“We werken sinds vorig jaar met opbrengstmeting op de aardappelrooier

van Agrifirm.

en de maaidorser. En we hebben ook al een aantal jaren OptRx-sensoren op de veldspuit.

Wat zie je als de uitdagingen in de sector?

Daarmee meet je de Vegetatie Index, de vitaliteit en

“Het rendement en onze concurrentiepositie staan

de bladmassa. Met de data van deze technologie

onder druk, door stijgende kosten en belemmeringen

kunnen wij taakkaarten maken waarmee wij

vanuit de regelgeving. Met onze vleeskuikens

plaats-specifiek kunnen bemesten met onze

voldoen we bijvoorbeeld aan allerlei regels voor

kunstmeststrooier.”

dierenwelzijn. Tegelijkertijd hebben we wel concurrentie uit landen waar die regels niet gelden.

Wat voegt het pilotproject daaraan toe?

In de akkerbouw gebeurt hetzelfde. Je ziet dat

”De interpretatie van de data is best complex. Je

chemische gewasbeschermingsmiddelen wegvallen.

moet heel goed weten waar je mee bezig bent. Je

De producten die we daarvoor in de plaats kunnen

kunt een slechte plek in een perceel niet blindelings

gebruiken, werken op een andere manier en zijn nog

overbemesten, als je de oorzaak niet kent. Je moet

veel duurder ook. De productiekosten stijgen en de

weten of er wel sprake is van een gebrek of dat er

prijzen die wij voor de zetmeelaardappelen en de

iets anders aan de hand is.

suikerbieten ontvangen, stijgen niet op dezelfde

In de pilot gaan we er dieper op in. We leggen de

manier mee. Dat baart mij wel zorgen.”

data en ervaringen van meerdere deelnemers naast elkaar en combineren die met bestaande

Heb je vertrouwen in de toekomst?

data-gestuurde systemen, zoals het aaltjes-

“Ik ben niet negatief hoor, maar het is wel de realiteit.

adviessysteem Nemadecide en de phytophthora-

Om op de langere termijn een goed inkomen te verdienen, zullen we het rendement van de teelt verder moeten verbeteren.”

module die is ontwikkeld door Wageningen UR. Meedraaien in een pilot is sowieso erg interessant.

We zijn met een groep telers uit verschillende regio’s. Iedereen heeft zijn eigen manier van werken

Is dat waarom jullie meedoen aan de pilot 'Totaal Gewasaanpak'?

en andere oplossingen voor de uitdagingen die hij tegenkomt. Daar leer je heel veel van.”

”Ja, de pilot is gericht op een beter rendement in zetmeelaardappelen.

In die teelt zijn nog aardig wat

Wat gaat de pilot opleveren voor de teelt van de toekomst? ”Het doel is een dashboard te ontwikkelen, waar alle datastromen bij elkaar komen. Daarmee heb

9

Totaal Gewasaanpak

groei van het gewas digitaal in beeld. Dankzij de data, modellen en berekeningen weet je precies

De 'Totaal Gewasaanpak' waaraan Agrifirm werkt, is een totaal-

hoe het staat met het risico voor

aanpak van poten tot bewaren. Alle onderdelen die daarbij komen

bepaalde ziekten en plagen. Door

kijken, worden geoptimaliseerd met behulp van data en geintegreerd

de data slim te gebruiken kan het

telen. Bijzonder in deze aanpak is de inzet van data en het resultaat-

systeem heel gerichte adviezen

gericht sturen op basis van doelen en wensen van de teler. Deze pilot

geven. Het kan bijvoorbeeld, op

is gericht op de teelt van zetmeelaardappelen. Dit jaar lopen er ook

basis van bodemvochtsensoren

pilots in pootgoedaardappelen en veldbonen.

en andere data, aangeven dat het tijd is om te beregenen en zelfs

Meedoen aan een pilot of meer informatie?

naar welk perceel je het eerst toe

Kijk op agrifirm.nl/aanbod/totaal-gewasaanpak

moet met de haspel. Of het kan op basis van berekeningen in het

Ook voor de bloembollenteelt wordt gewerkt aan een Totaal

gewasgroeimodel heel nauwkeurig

Gewasaanpak, startend in lelie.

aangeven waar bepaalde tekorten dreigen en adviseren welke overbemesting nodig is. Dat wordt de toekomst.”

Spreekt dat je aan? ”Zeker! We moeten innoveren om het rendement van de teelt te verbeteren. Ook in de akkerbouw gaat de digitalisering door, daar moeten we gebruik van maken. Machines voeren niet alleen een taak uit, ze registeren veel waardevolle data. Voor elke machine heb je een apart programma en mogelijkheden.

Het is de kunst om die data te benutten. In principe blijft het telen van een gewas hetzelfde.

We produceren voedsel door gewassen te telen. Net als onze voorouders het hebben gedaan.

Zo’n dashboard kan ons helpen om het nog efficiënter en duurzamer te doen.”

“Het is de kunst om data te benutten. ”

interview

je als teler op elk moment de

in de regio

10

Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? Thijs van Eijk maakt naast zijn werkzaamheden tussen de varkens en de kippen graag tijd om de rol van districtsvoorzitter Limburg te vervullen.

“We besturen vooral allemaal samen” Limburg

Thijs van Eijk (58) woont met zijn vrouw Maria in het Limburgse Nederweert. Zoon Koen (27), de oudste van hun drie kinderen, werkt fulltime met hen in het bedrijf waar ze 350 fokzeugen, 3.100 vleesvarkens en 43.000 scharrelkippen houden.

Bestuursfuncties heb ik altijd met plezier vervuld.

Als penningmeester was ik actief bij het Agrarische Jongerenwerk Limburg, bij de studieclub was ik secretaris en penningmeester, ik zat in de Jongerenraad van Coveco en ben vijf jaar voorzitter geweest van de LLTB in Nederweert-Weert.

Ik ben als voorzitter een generalist. Ik weet van veel onderwerpen iets, maar niet alles. Ik kan me denk ik vooral goed in anderen verplaatsen. We besturen hier echt met elkaar. Iedereen heeft wel een specifieke taak, en alle sectoren zijn

Thijs: “Sinds negen jaar zit ik in het districtsbestuur.

vertegenwoordigd. Wat mij al snel duidelijk werd is

Het eerste jaar nog als lid van het voormalige

dat de leden van het hoofdbestuur van Agrifirm open

Cehave, en na de fusie met Agrifirm werd ik gevraagd

zijn en echt iets doen met de opmerkingen die de

om in het nieuw gevormde districtsbestuur plaats

districten geven. Ik heb meerdere keren ervaren dat

te nemen. Twee jaar geleden ben ik voorzitter

de coöperatie haar beleid heeft bijgesteld op basis

geworden.

van onze input. Dat geeft voldoening en energie.”

11

Wateroverlast

“Als districtsbestuur is het onze rol om Agrifirm scherp te

Agrifirm heeft erg

houden bij de corebusiness. Dat is eerst en vooral: goed voer

meegeleefd met alle

en goede gewasbeschermingsmiddelen leveren zodat de leden

boeren die hiermee te

hun bedrijfsresultaat naar een hoger plan kunnen tillen. Een

maken hebben gehad

concurrerende prijs is belangrijk, maar niet voldoende om echt

en ook daadwerkelijk

meerwaarde te bieden. Agrifirm laat geld ook weer terugkomen

geholpen. Het crisisteam

bij de leden. Bovendien neemt de coöperatie ontwikkelingen

heeft bijvoorbeeld

die in de maatschappij spelen, mee in haar beleid, zoals

in één avond 30.000

biodiversiteit en dierenwelzijn. Daardoor is Agrifirm van

zandzakken geregeld

toegevoegde waarde voor haar leden.”

om een varkenshouderij te beschermen. Thijs: “Vooralsnog hebben we als districtsbestuur geen vragen gekregen.

Helpen veranderen

Ik verwacht dat

“Er spelen veel thema’s in de maatschappij en in de politiek

onze eerstkomende

die van invloed zijn op de toekomst van agrarische bedrijven.

districtsvergadering

Voor sommige veehouders en telers is het moeilijk om in de

wellicht input zal

uitdagingen die er zijn, ook kansen te zien en er sterker door te

opleveren voor verzoeken

worden. Vandaag de dag is een bedrijf met toekomstperspectief

of ideeën die we aan

een bedrijf dat kan veranderen. Het is belangrijk dat Agrifirm

Agrifirm kunnen

daar op in speelt en haar leden mee helpt bij aanpassen waar

voorleggen.”

nodig.”

Regio’s “Ons district kenmerkt zich door een grote diversiteit. In het heuvelachtige Zuid-Limburg liggen de rijke lössgronden die geschikt zijn voor akkerbouw, maar door de aanwezige natuur en het toerisme zijn er milieueisen die agrarische ontwikkeling daar moeilijker maken. Midden- en NoordLimburg kenmerken zich door zandgronden. Van oudsher arme gebieden, maar met de komst van de veehouderij zijn de gronden ook daar vruchtbaar gemaakt. Er is dus enerzijds de ‘oude’ economie in Zuid-Limburg en anderzijds de ‘jonge’ economie in Noord- en Midden-Limburg. Bij de bedrijfsondersteuning moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met de kansen en mogelijkheden per regio.”

In contact komen met jouw districtsbestuur?

Kijk op: agrifirm.nl/cooperatie/structuur-van-de-cooperatie/

in de regio

Bedrijfsresultaat

innovatie

12

Onderzoeksbedrijf Laverdonk: kansen voor opfok van haantjes Agrifirm heeft op onderzoeksbedrijf Laverdonk een uniek onderzoek

In de proef werd gekozen voor witte

opgezet met de opfok van broederhaantjes. De resultaten zijn

hanen omdat vanuit de praktijk

veelbelovend. Agrifirm gebruikt de uitkomsten van het onderzoek

blijkt dat het een grotere uitdaging

om, in de toekomst, een voerlijn te introduceren voor de succesvolle

is deze te laten groeien. Laverdonk

opfok van haantjes en bijbehorend (management)advies voor de boer

gebruikte drie voersoorten:

te formuleren.

een basisvariant (vergelijkbaar met leghennen opfokvoer), een

Het welzijn van leghaantjes staat

en de toekomst van de wet- en

geconcentreerde variant en een

steeds meer in de belangstelling.

regelgeving rond deze methode is

tussenvorm.

De vraag naar alternatieven

onzeker. Daarom onderzoekt het

voor het doden van mannelijke

onderzoeksbedrijf Laverdonk van

De eerste resultaten van de proef

eendagskuikens stijgt en in

Agrifirm in Heeswijk-Dinther het

zijn bekend. De streefgewichten

Duitsland gaat per januari

andere alternatief; het opfokken

werden behaald met opvallende

2022 zelfs een wet in die dit

van leghanen.

verschillen tussen de

verbiedt. Aangezien Duitsland

voerbehandelingen in bepaalde

een belangrijke afzetmarkt voor

De onderzoekers startten de

periodes. Verder gaf het hoogst

Nederland is, heeft dit grote

unieke proef met als doel een

geconcentreerde voer de laagste

gevolgen voor de Nederlandse

optimum te zoeken tussen

voeropname. Aan het eind van de

pluimveehouderij. Alternatieven

voerkosten en de uiteindelijke

opfokperiode werd meer pikkerij

zijn geslachtsbepaling in

opbrengst. De leghaan is geen

gesignaleerd. Om dit te reduceren

het ei of het opfokken van de

vleeskuiken, maar je wilt de

hebben we afleidingsmateriaal

broederhaantjes.

beste groei behalen. Wat is

zoals stroblokken ingezet.

de beste voerstrategie? Kunnen

Uiteindelijk is de uitval tot een

In-ovo-sexing, de techniek die

we groei stimuleren met behulp

minimum beperkt gebleven.

het geslacht al in het ei bepaalt,

van geconcentreerder voer en

wordt sinds 2017 toegepast en

kan dat uit gezien de voer-

Agrifirm gaat met de kennis die

op steeds grotere schaal. Groot

kosten? Wat betreft pikkerij

vanuit deze proef voortkomt aan

voordeel is dat de broedeieren

en uitval is het opfokken van

de slag om een optimaal voer voor

waarin een haantje zit niet verder

leghanen een uitdaging.

leghanen te formuleren dat leidt

worden uitgebroed. Het seksen

Daarom werd ook het gedrag

tot het beste rendement voor onze

van eieren is echter kostbaar

van de hanen gemonitord.

pluimveehouders.

13

De onkruidbestrijding in cichorei

heb ik afgelopen winter een

lukken”, onderschrijft ook Teun

vergt door de trage ontwikkeling

12-rijige Einböck-schoffelmachine

van de Wassenberg. Hij is voor

van het gewas meer aandacht.

aangeschaft.”

cichoreiverwerker Sensus agent

Omdat chemische middelen

in Brabant en Limburg. Daarnaast

steeds meer ter discussie staan,

Chemisch én mechanisch

helpt hij als specialist akkerbouw

kiezen telers vaker voor mecha-

Jansen heeft de machine nu drie

voor Agrifirm telers met hun

nische onkruidbestrijding.

keer ingezet in de cichorei. “Ik zet

gewasbeschermingsaanpak. Ook

Cichoreiteler Bas Jansen kocht

de machine in na het gebruik van

Jansen voorzag hij van advies over

afgelopen winter een schoffel-

chemie. Het lukt nu gewoon nog

de juiste manier van aanaarden,

machine, die hij inmiddels in

niet om 100 procent onkruid te

chemie en bodemherbiciden

gebruik heeft genomen. Hij

verwijderen en ik denk dat dat

inzetten en de momenten om te

en Agrifirm-adviseur Teun

ook niet haalbaar is. Ik verwacht

schoffelen. De toekomst wordt een

van de Wassenberg delen hun

dat ik een paar jaar nodig heb om

samenspel tussen chemische en

ervaringen.

de optimale toepassing te vinden

mechanische onkruidbestrijding,

en dan tot 95 procent kan komen.

verwacht ook Van de Wassenberg.

In Nederland wordt cichorei

We hebben dan alleen voor de

Bovendien is het verlagen van

geteeld op zo’n 5.200 hectare.

laatste 5 procent nog chemische

de onkruiddruk meer dan alleen

Onkruid kan het gewas flink

bestrijding nodig. Chemisch

bestrijden. “De basis moet goed

hinderen. Dat merkt ook teler Bas

starten en vervolgens mechanisch

zijn”, vindt Van de Wassenberg.

Jansen in het Brabantse Dongen,

het grotere onkruid aanpakken, in

“Hoe sneller het gewas opkomt,

die naast industriegroente en

plaats van een bespuiting, is voor

hoe beter het is. Naderhand

bladgewassen als spinazie ook

mij de juiste weg.”

kun je daar immers niets meer

11 hectare cichorei teelt. “Het middelenpakket voor onkruid in

corrigeren.”

Samenspel

cichorei wordt steeds beperkter

“Je wilt het gewas zo min

en handwerk is te duur. Daarom

mogelijk pesten, maar zonder

Meer weten?

chemie gaat dat nooit helemaal

Neem dan contact op met Teun van de Wassenberg via plant@agrifirm.com of onze Klantenservice.

innovatie

Mechanische onkruidbestrijding in cichorei

Agrifirm over de grens

14

John Dortmans

Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika In Latijns-Amerika heeft Agrifirm een sterke lokale visie.

deel van de markt voor dierlijke

John Dortmans, directeur van Agrifirm LATAM, deelt zijn visie

eiwitten bestaat uit grote

en feiten over de rol van Agrifirm in de regio.

coöperaties en integraties die wereldwijd actief zijn, zoals BRF

Agrifirm heeft circa 280

Portfolio

medewerkers in Latijns-

Het productportfolio van Agrifirm

Amerika. “We hebben momen-

LATAM biedt een breed scala

Marktleider in Uruguay

teel zo'n 500 directe klanten

aan innovatieve en effectieve

Agrifirm nam in 2016 het bedrijf

in de hele regio en bedienen

diervoeders, premixen op

Nutral over in Uruguay. Momenteel

indirect meer boeren via

maat, hoogwaardige concen-

is Agrifirm er marktleider in

coöperaties en retailers”, legt

traten, additieven, tools en

premixen voor vlees- en melkvee

John Dortmans uit. “Agrifirm

professioneel advies. Dortmans:

en kalvermelkvervangers.

exporteert ook naar Chili,

“De Latijns-Amerikaanse markt

"We hebben hard gewerkt in

Mexico, Colombia, Paraguay

is zeer coöperatief, competitief

Uruguay om onze sterke positie

en Peru.”

en geconsolideerd. Een groot

te behouden en lokale boeren te

en JBS.”

15

JOHN DORTMANS

Braziliaanse bedrijfsleven’.

Hiermee onderstreept Agrifirm haar inzet om een verantwoorde voedselketen op te bouwen voor toekomstige generaties op basis van duurzame landbouwontwikkeling.

Agrifirm Brazilië is ook onderdeel van de DUTCHAM (de NederlandsBraziliaanse Kamer van Koophandel). Deze organisatie

ondersteunen", zegt Dortmans.

Brazilië. Het doel: de organisatie

bevordert de samenwerking

"Onlangs heeft Agrifirm

professionaliseren en het bedrijf

tussen Nederlandse bedrijven

geïnvesteerd in de uitbreiding

aanpassen aan de lokale markt.

met het bedrijfsleven in Brazilië.

van de productie, met als doel

“Onze sterke commerciële

Bedrijven als Heineken, Shell,

de kwaliteit en efficiëntie te

strategie is gebaseerd op

Phillips, FrieslandCampina,

verbeteren."

customer excellence” legt

KLM en Rabobank zijn enkele

Dortmans uit. “We willen onze

leden. Dortmans: “Door deze

Brazilië

klanten kennen en in hun

samenwerking maken we

Brazilië is het grootste land

behoeften voorzien met een

deel uit van commissies voor

van Latijns-Amerika. Naast het

sterk productportfolio, een

duurzaamheid, diversiteit en

enorme consumptiepotentieel

hoge toegevoegde waarde,

inclusiviteit, maar ook van andere

behoort het land tot de grootste

technische kennis en advies.

initiatieven die de kracht van

producenten en exporteurs

Om dat te bereiken, investeren

Nederlandse bedrijven gebruiken

van dierlijke eiwitten. Het is

we in duurzame relaties met

om de impact van lokale acties

daarnaast de grootste exporteur

onze klanten. Deze relaties

te vergroten.”

van rundvlees en kippenvlees ter

zijn erg belangrijk, maar zijn

wereld. Brazilië voedt momenteel

niet genoeg. Daarom hebben

Voordelen creëren voor leden

19% van de wereldbevolking.

we ook geïnvesteerd in

De aanwezigheid van Agrifirm

Om in deze markt te kunnen

technologiegedreven advies

in Latijns-Amerika biedt veel

concurreren, is volgens Dortmans

en hebben we maar liefst

voordelen voor de Nederlandse

een zeer professionele aanpak

55 nieuwe producten in ons

markt en voor leden van Agrifirm.

nodig. “Het is noodzakelijk om

voedingsportfolio geïntroduceerd.

Dortmans: “De winst die we hier

de behoeften van onze klanten

We hebben ook nieuwe

maken, wordt deels als dividend

volledig te begrijpen en te weten

additieven geïntroduceerd uit ons

aan onze leden uitgekeerd.

hoe we onze kennis, expertise

wereldwijde portfolio, die nog niet

Daarnaast verzamelen we

en wereldwijde producten

beschikbaar waren in Brazilië.”

in ons netwerk veel kennis

kunnen aanpassen aan lokale

waarvan onze Nederlandse Duurzaamheid en samenwerking

leden kunnen profiteren in een

Agrifirm is in Brazilië actief

steeds verder globaliserende

Nieuwe bedrijfsstrategie

bezig met duurzaamheid en

markt. Bijvoorbeeld in de vorm

Bijna 3 jaar geleden is

samenwerking. Dortmans

van nieuwe producten en advies

Agrifirm gestart met een

ondertekende daartoe

gericht op het maximaliseren van

bedrijfsherstructurering in

onlangs de ‘Verklaring van het

de prestaties op hun bedrijf.”

omstandigheden in Brazilië.”

Agrifirm over de grens

“De markt hier is zeer coöperatief, competitief en geconsolideerd.”

mooi werk

16

Wie?

Vanaf zijn quad inspecteert Roger Wouters de groei van zijn hop.

Roger Wouters (44)

Het natte groeiseizoen zorgt dit jaar voor een hoge schimmeldruk.

Een extra oogje in het zeil is dus nodig. Half september zijn de hopbellen

Wat?

volgroeid en worden de lange ranken geknipt. Een collega-teler in

Hopteelt

België dorst en droogt de bellen en verpakt de hop in pakketten met gelijke kwaliteit en hoeveelheid alfazuren. Die bepalen de

Waar?

smaak. Met zijn fruit- en akkerbouwbedrijf teelt Wouters op

Reijmerstok (LB)

3,5 hectare vijf soorten hop voor Gulpener. De helft daarvan is biologische teelt voor de biologische bieren van de

Wanneer?

Limburgse brouwer. In 1997 waren zijn ouders en

17 augustus 2021

hij de eersten na ruim honderd jaar die weer hop teelden in Nederland. Roger Wouters nam het bedrijf in 2015 volledig over van zijn ouders.

Naast hop teelt hij fruit (28 hectare), suikerbieten, maïs en graan (15 hectare).

17

mooi werk

ondernemen

18

Ondernemend afbouwen of anders boeren?

Ondernemen is altijd bewegen. De omgeving verandert, je verandert zelf; dat vraagt om voortdurende bijstelling. Maar soms kan die bijstelling drastische vormen aannemen. Dan rijst de vraag: ga ik het over een andere boeg gooien of ga ik mijn bedrijf beëindigen? Een ingrijpend proces dat vraagt om een goede begeleiding. Dat altijd begint met de vraag: wat wil je zelf?

Stoppen of veranderen: het is

sinds een aantal maanden als

van alle tijden. Maar de vraag

ondernemerscoach verbonden

rondom het toekomstperspectief

aan Exlan Advies. Daarvoor

van je bedrijf is nu wel urgenter

werkte ze 14 jaar bij lokale

geworden. Strengere milieu-

Rabobanken, waarbij ze de

eisen, druk op dieraantallen en

laatste jaren veel heeft gewerkt

middelengebruik, veranderende

met agrarische ondernemers die

voedselketens, vergrijzing,

hun bedrijf beëindigen.

aangescherpte wet- en regelgeving: soms lijkt het wel alsof

Stoppen is geen falen,

het allemaal als een lawine

maar een keuze

op je af komt als agrarisch

Beide ondernemerscoaches

ondernemer.

merken dat praten over de

“Er is een gevecht om de ruimte

toekomst van het bedrijf nog

gaande in Nederland”, zegt

steeds niet iets vanzelfsprekends

Sieto van Houten, al jaren

is. Al is de drempel lager dan

ondernemerscoach bij Exlan

vroeger, deze is er nog wel.

Advies. “Ruimte die boeren

Nelissen: “Ik kan mij voor-

hebben, dus dat kan kansen

stellen dat het als erfbetreder

bieden”, vult hij aan. Dat laat

daarom ook best gevoelig is

onverlet dat die druk op de ruimte

om hierover te beginnen.

en alles wat daarbij komt kijken

Maar als je het vanuit oprechte

lastig is voor ondernemers.

interesse doet en er echt de

“Wat wij willen is de drempel

tijd voor neemt, waardeert de

verlagen voor boeren om het over

ondernemer dat altijd.” Het

de toekomst van hun bedrijf te

gesprek aangaan gebeurt op

hebben”, aldus Arwen Nelissen,

verschillende manieren.

19

ondernemen

Van Houten: “Het kan zijn dat iemand aanklopt voor de aankoop van fosfaat. Als in de loop van het gesprek blijkt dat er geen opvolger is, dan kantelt het gesprek naar de vraag: maar wat wil je eigenlijk met je bedrijf? Waar wil je staan over een aantal jaar?”

Wat wil je zelf?

Beide ondernemerscoaches

Ga ik stoppen?

onderkennen het belang van die eerste vraag aan de ondernemer: wat wil je zelf? “Vertrekpunt is altijd de wens, het doel, de droom van de ondernemer”, stelt Nelissen. Waarbij ze benadrukt dat het belangrijk is daar echt

Ga ik door zoals ik deed?

de tijd voor te nemen, en het gezin, de familie daarbij te betrekken. Voordat er verdere stappen gezet worden, móet er een eenduidig toekomstbeeld op tafel liggen, is ook de overtuiging van Van Houten. Hij vertelt dat dit kan betekenen dat er, als er bijvoorbeeld twee broers in het

Gooi ik het over een andere boeg?

spel zijn, twee visies en twee plannen ontstaan en de wegen van beide broers bedrijfsmatig scheiden.

Het vaststellen en -leggen van

Wat wil ik?

één visie vraagt veel en is soms confronterend. “Maar je komt er altijd uit”, is de ervaring van Nelissen. Waarbij ze vaak de vraag op tafel legt: Moet je door of mag je door? “Vaak is het antwoord: je mag door. Dan is

>>

20

ondernemen

financieel

>>

juridisch

er dus een vrije keuze, dat geeft lucht en ruimte om te kijken naar de échte onderliggende wensen en dromen.” Waar ze aan toevoegt dat als er sprake is van een contract of financiële verplichtingen, er (nog) geen keuze is. fiscaal

ruimtelijke ordening

Het roer om of stoppen De uitkomst van het gesprek over die zo belangrijke eerste vraag wat wil je zelf, kan zijn: ik stop

ondernemers toch vaak op het

of ik gooi het roer om. Wat de

financiële deel ligt. “Volkomen

richting ook is, het gaat erom die

logisch”, aldus de accountant.

wens, dat toekomstbeeld mogelijk

“Want uiteindelijk moet de

te maken. Financieel, fiscaal,

schoorsteen roken. Wij moeten

juridisch en qua ruimtelijke

samen met de ondernemer een

ordening. Met als essentie: hoe

plan maken, dat het mogelijk

houden we in het proces zoveel

maakt te leven zoals hij of zij dat

mogelijk financiële middelen

wil.” Rondeel is in dat opzicht

over om de gedefinieerde wens

kritisch op plannen waarbij het

van de ondernemer te realiseren.

roer om gaat. Hij haalt daarbij een

Van Houten: “Dat kan ook

uitspraak aan, die vaak opduikt

Vervlechten van vier thema’s

betekenen geld vrijmaken voor

onder boeren: ‘Ik wil wel groen

De kunst van het proces is om

(een van) de kinderen die straks

doen, maar dat kan niet als ik

de vier genoemde thema’s –

klaar zijn met hun studie en

rood sta.’ “Dat de landbouw zich

financieel, fiscaal, juridisch

wie de ondernemer wil helpen

na de oorlog heeft ontwikkeld

en ruimtelijke ordening – te

met de aankoop van zijn of haar

tot waar we nu staan heeft een

vervlechten. Het is de combinatie

eerste huis, wat momenteel heel

reden. Alleen al om de inflatie

van deze vier die zorgt voor een

erg lastig is.” Daarom werken

het hoofd te bieden, is een zekere

degelijk toekomstplan op maat

de ondernemerscoaches van

groei nodig. Is specialisatie en

gesneden voor elke ondernemer.

Exlan Advies vaak nauw samen

intensivering soms noodzakelijk.

Daarbij kan het nodig zijn

met externe partijen, zoals de

Maar ik zie gelukkig ook

specialisten erbij te halen. Zo

accountant van de ondernemer.

voldoende goede ontwikkelingen

maakt Exlan Advies bijvoorbeeld

Zo ook met Peter Rondeel,

en plannen.” Waarmee Rondeel

een zogenoemde Locatie-SCAN

relatiemanager bij Alfa

maar wil zeggen dat er zeker

om de uitdagingen wat betreft

accountants & adviseurs in de

kansen zijn, maar hij de

ruimtelijke ordening in beeld te

Achterhoek. Hij beaamt dat de

ondernemer wel scherp wil

brengen. Zo’n scan brengt de

nadruk van zijn gesprekken met

houden op de verdiencapaciteit.

huidige situatie in beeld: wat is

21

ondernemen

Bij de juridische component

Kansen geven nieuwe energie

kan het gaan over de vraag

“Of het nu stoppen is of anders

wat er moet gebeuren om het

boeren, het gaat erom dat je als

bestemmingsplan te wijzigen.

ondernemer weer kansen ziet”,

Bijvoorbeeld als er een horeca-

besluit Rondeel. “Stoppen is

het bestemmingsplan, welke

poot onder het bedrijf geschoven

ook een kans; het biedt immers

randvoorwaarden zijn er vanuit

wordt. Of over de vraag welke

weer nieuwe mogelijkheden.”

gemeente en provincie? Van

ondernemingsvorm het meest

Dat beaamt ook Nelissen:

Houten: “Door de uitkomsten

passend is.

“Het mooie van ondernemerschap

van de scan naast de wens

is dat je bijna altijd een vrije keuze

van de ondernemer te leggen,

De financiële en fiscale com-

hebt, ook al voelt dat misschien

krijgt de ondernemer een goed

ponenten zijn meestal nauw

niet altijd zo. Als je een keuze hebt

beeld wat de mogelijkheden

met elkaar verbonden. Moet

gemaakt krijg je weer energie.

zijn. Dat gaat niet alleen over

ik afrekenen met de fiscus bij

Wij willen ondernemers graag

gebouwen. Stel dat iemand met

bepaalde onderdelen van mijn

helpen die energie te ontsluiten.

een nevenactiviteit zou willen

toekomstplannen? Hoe kan ik

Als dat lukt is dat echt geweldig!”

beginnen, dan wordt dat ook

dat het beste, lees financieel

onderzocht.”

het meest gunstig, doen?

agrifirm.nl/exlan

jonge boeren

22

Sanne Koopmans

‘Studie, werk, JOOP en Jongerenraad opmaat voor bedrijfsovername’ en ik met beide bedrijven in maatschap gaan, zodat we dezelfde kansen hebben en kunnen uitzoeken wat ons het beste past.”

Plezier ’s Morgens helpt Sanne haar vader met melken, ’s middags werkt ze bij haar moeder op het bedrijf, melkt ze bij een andere boer óf werkt ze op een andere melkveehouderij met robot. In de resterende tijd buigt ze zich over haar studieboeken. ”Een druk bestaan? Zo ervaar ik het niet hoor.

Ik doe het allemaal met veel plezier en ik houd van uitdagingen.”

Zelfontwikkeling Sinds een paar maanden zit Sanne in de Jongerenraad van Agrifirm. “Het is voor mij een mooie kans voor zelfontwikkeling en om meer over de coöperatie en bestuursfuncties te weten te komen. Ik wil de verbinding maken tussen het Als klein meisje wist Sanne Koopmans (21) al dat

districtsbestuur en de Jongerenraad, zodat jongeren

ze boer wilde worden. Inmiddels zit ze in het derde

meer geïnformeerd worden vanuit de coöperatie.”

studiejaar van de opleiding Dier- en Veehouderij aan de Hogere Agrarische School in Leeuwarden,

Burgers

en heeft ze de intentie om de melkveehouderij

Sanne wil het Jonge Ondernemers Ontwikkel

van haar ouders over te nemen.

Programma (JOOP) van Exlan Advies gaan volgen.

“Zo kan ik verkennen welke kansen ik kan benutten

De vraag is wélk melkveebedrijf ze uiteindelijk

in mijn toekomstige bedrijfsvoering. Een belangrijk

overneemt, want haar moeder runt haar bedrijf

vraagstuk voor mij is hoe om te gaan met burgers in

met 140 koeien in het Friese Donkerbroek en

de directe omgeving van ons bedrijf en hoe ik in kan

haar vader houdt 140 koeien in het nabijgelegen

spelen op maatschappelijke ontwikkelingen.”

Oosterwolde. Bovendien wil Sannes zusje Annette (18) óók boerin worden. “Het plan is dat mijn zusje

agrifirm.nl/jongeboeren

23

jong

Michelle (9) en Frederique (11) uit Vlodrop

j ng

Frederique: “We hebben een biologisch fruit-

hard werken hoor, want ik wil mijn slaapkamer

bedrijf met BelleBio-appels – ons eigen merk -,

opknappen. En ik wil een eigen tv. Tijdens de

Elstars en Conference-peren. Elk jaar pluk ik

oogst brengen we de plukkers ook vaak een

samen met mijn zusje het overgebleven fruit

ijsje. Of we spelen samen een potje voetbal of

om te verkopen aan de weg. Het zijn de appels

tennis. Aan het einde van het seizoen helpen

en peren die de plukkers niet gezien hebben.

Frederique en ik altijd bij het feest voor de

Een gelukje voor ons. De opbrengst mogen

plukkers. Meestal houden onze ouders dan

we zelf houden om iets leuks mee doen. Vorig

een barbecue en schenken wij de drankjes

jaar had ik wel 200 euro verdiend!” Michelle:

voor iedereen in.”

“Ik had wat minder verkocht, want ik had toen niet zo’n zin om te plukken. Maar dit jaar ga ik

bellebio.nl

coöperatienieuws

24

Project Fascinating: landbouwsector van de toekomst ‘Fascinating’ is een programma waarin coöperatie

Zo wordt gras(klaver) als een van de objecten

Agrifirm, Avebe, Cosun, FrieslandCampina, LTO en

meegenomen in het onderzoek. Ook aan een tweede

de provincie Groningen de handen ineen slaan

project binnen ‘Fascinating’ wordt al gewerkt,

om samen de landbouwsector van de toekomst

namelijk het organiseren van een praktijknetwerk

te realiseren.

voor telers om ervaringen met elkaar uit te wisselen en onderzoeksbehoeften te delen. Een aantal

Het doel van het programma is een circulair

veldbonentelers is hiervoor inmiddels een keer

landbouwsysteem, waarin duurzaamheid, natuur,

samengekomen. Ook verwachten we binnenkort te

gezonde voeding en economische impact met

starten met een project op boerenbedrijven rondom

elkaar in balans gebracht worden. Eiwittransitie

Groene Mest waarbij vlinderbloemigen de gehele

is hierbij een belangrijk onderdeel. Momenteel

stikstofvoorziening van het landbouwsysteem voor

zijn de eerste projecten rondom de eiwitproductie

hun rekening zullen nemen.

gestart. Zo worden er op 4 proefboerderijen in de provincie Groningen 10 eiwitgewassen geteeld op verschillende grondsoorten. De gewassen worden

Meer informatie vind je op

beoordeeld op totale eiwitopbrengst en de kwaliteit

nationaalprogrammagroningen.nl/

van de eiwitten. Dit project richt zich niet alleen

projecten/fascinating/

op akkerbouw, maar ook op melkveehouderij.

Veilig werken op hoogte

Ladders bestellen met korting Veiligheid op en rond het erf is een belangrijk aandachtspunt voor Agrifirm. We zien in ons

De actie is geldig tot 31 december 2021 of

dagelijks werk nog regelmatig situaties waarbij het

zolang de voorraad strekt. Heb je interesse?

noodzakelijk is om op hoogte te werken, bijvoorbeeld

Bestel dan via onderstaande QR-code:

bij het beoordelen van een product. En ook op hoogte werken willen we graag veilig doen. Daarom is Agrifirm samen met Altrex een actie gestart, waarbij ladders tegen een sterk gereduceerd tarief kunnen worden aangeboden. Agrifirm vindt het belangrijk hierin te investeren om samen zo veilig mogelijk te kunnen werken.

of neem contact op met jouw specialist.

25

coöperatienieuws

Vergaderen op het boerenerf Even weg van kantoor of thuis en vergaderen of werken op een unieke locatie: aantrekkelijk toch?

Er zijn veel prachtige vergaderlocaties te vinden bij boeren en telers door heel Nederland. Agrifirm vindt het belangrijk dit te ondersteunen. Niet alleen door medewerkers zelf vaker bij leden op locatie te laten werken of te vergaderen, maar ook door deze vergaderlocaties op de boerderij breder kenbaar te maken. En samen bereiken we meer! Daarom is er nu een digitale plattegrond ontwikkeld waarin deze vergaderlocaties te vinden zijn in een overzichtelijke kaart.

Wil je ook een vergaderlocatie aanmelden of zoek je een vergaderlocatie? Ga dan naar agrifirm.nl/vergaderenopdeboerderij Foto: Boerderij Zonneveld in Rossum (OV)

Iedere dag gezond, veilig en betaalbaar voedsel is

Nieuwe Jongerenraadsleden

niet vanzelfsprekend. Ons leven zou er heel anders uit zien zonder onze boeren. Op dinsdag 12 oktober organiseert Stichting Boer Bewust ‘Thank a Farmer Day’, een jaarlijks terugkerende dag waarop de agrarische sector in het zonnetje wordt gezet als

Deze zomer is de Jongerenraad van Agrifirm

dank voor het produceren van ons voedsel. Want de

uitgebreid met maar liefst 5 nieuwe leden. De

boer is vaak onzichtbaar, maar absoluut onmisbaar.

nieuwe leden zijn (van links naar rechts): Ronald

Ook dit jaar ondersteunt coöperatie Agrifirm dit

Muntinga uit Beerta, Lisa Steenbekkers uit Dronten,

initiatief.

Sanne Koopmans uit Oosterwolde en Gelbrich Jensma uit Sint Annaparochie. Daan Aanhane uit Noordwijkerhout ontbreekt op de foto.

Kijk voor meer informatie op boer-bewust.nl.

26

trendwatching

Voeding op maat, afgestemd op persoonlijke diëten, voorkeuren of allergieën.

Hoe ziet deze trend eruit en

Gepersonaliseerde

hoe spelen ondernemers daarop in? kijken naar duurzaamheid of vleesconsumptie. Al zie ik in onderzoek wel terugkomen dat veel mensen na een paar weken ook weer afhaken met het gebruik

Machiel Reinders

van bijvoorbeeld hun app rond gepersonaliseerde voeding. Ook

SENIOR ONDERZOEKER

zijn mensen steeds kritischer op

CONSUMENTENGEDRAG BIJ

hun privacy, of de persoonlijke data

WAGENINGEN UNIVERSITY & RESEARCH

die ze verstrekken wel veilig is. Tot nu toe bereikt gepersonaliseerde

“Voedingsadvies op maat zie je op verschillende terreinen terugkomen: in de voedingsmiddelenindustrie, supermarkt en gezondheidszorg.

Vroeger was een diëtist iemand waar je heenging als je een medische indicatie had. Nu wordt persoonlijk voedingsadvies op grote schaal

“De coronacrisis heeft de discussie rond leefstijl en voeding een extra impuls gegeven.”

gegeven via voedingsapps met een algemener publiek. Met

voeding een beperkte groep

name door ontwikkelingen in

mensen die hoger opgeleid is en

informatietechnologie en data,

meer bestedingsruimte heeft.

maar ook omdat consumenten

De lagere sociaal-economische

het belang van gezonde voeding

klasse bereik je minder, terwijl daar

zien, is voeding op maat een

juist meer voedingsgerelateerde

trend. De coronacrisis heeft

problemen zoals overgewicht

de discussie rond leefstijl

spelen. Boeren kunnen zich ook

en voeding een extra impuls

meer richten op voedingsadvies op

gegeven. Ik verwacht dat deze

maat. Bijvoorbeeld als je zelf een

trend doorzet. Niet alleen voor

boerderijwinkel hebt. Je kent de

mensen die met voeding aan

klant, kunt het gesprek aangaan.

hun gezondheid willen werken,

De ideale gelegenheid om de

maar ook voor amateursporters,

consument een persoonlijk advies

consumenten die kritisch

te geven.”

27

trendwatching

voeding “Onze klanten kiezen voor maatwerk, ze kopen liever twee biefstukjes dan een vleespakket.

Zij kiezen heel bewust voor ons

Gerda Tupker

rundvlees omdat het duurzaam, puur, eerlijk én heerlijk is.

Daarnaast zien we steeds meer vegetarische klanten en vraag

MEDE-EIGENAAR VAN HOEVE RAVENSTEIN MET VLEESVEE, BOERDERIJWINKEL, BOERDERIJCAFÉ EN ACTIVITEITEN.

naar producten die vrij zijn van gluten, lactose, melk, suiker of noten. Ons assortiment is hier op aangepast. Vanwege de

glutenvrije en streekproducten.

grote vraag hebben wij in onze

Daar komen mensen uit het

boerderijwinkel meer dan duizend

hele land voor. Verder kun

glutenvrije producten, dagvers,

je in onze boerderijwinkel

houdbaar en diepgevroren.

in Baarn terecht voor

Denk aan producten als brood,

recepten, advies of vragen

koek, meel, pasta en bier, dat

over gezonde voeding. Wij

vind je niet allemaal in de

verbouwen groenten en kruiden

supermarkt. Op onze markten

op een milieuvriendelijke

vind je uitsluitend kramen met

manier, met oog voor de

duurzame,

natuurlijke kringloop. Onze groenten en kruiden komen

“Mensen komen uit het hele land voor onze markten met duurzame, glutenvrije en streekproducten.”

direct na de oogst in onze boerderijwinkel terecht. En verder halen we seizoensfruit bij fruittelers uit de buurt. Ook dat geeft mensen een prettig gevoel. Wij zijn van mening dat deze trend doorzet, mensen kijken steeds bewuster naar voeding. Het grote voordeel is dat wij hierdoor ons rundvlees goed kunnen vermarkten en veel klanten mogen ontvangen met specifieke dieetwensen of behoeften.”

van de boer

Investering in gezondheid Agnes Lensing heeft met haar man Albert een

de snoepautomaat, maar dan met gezonde voeding.

melkveehouderij in het Drentse Gasselternijveen.

We keken al snel verder naar producten die bij onze

Ze opende eerder dit jaar een automatenwinkel op

melk pasten. We kwamen uit bij biologische muesli van

haar erf.

een neef en een nicht van mij en pannenkoekenmeel van de molen uit de buurt. Lokale pluimveehouders

“We namen in 2020 een advocaatproeverij over,

bieden eieren aan en de imker zijn honing. Verder

maar konden door de uitbraak van corona de

verkopen we ook koolzaadolie en aardappelen.

geplande groepen niet ontvangen. We merkten

De producten die wij verkopen, komen van zowel

echter wel dat mensen toch nieuwsgierig waren

biologische als gangbare boeren. Ik voldoe als

naar onze advocaat. Ook een melktap stond al een

gangbare boer aan allerlei eisen, dus heb een goed

paar jaar op ons lijstje. Uiteindelijk hebben we de

verhaal richting consumenten. Ik vind ook dat

stap gezet om een automatenwinkel te openen.

gangbaar en biologisch elkaar niet als concurrent

Mensen kunnen hier advocaat en verse melk van onze koeien kopen. Zie het als

moeten zien, maar elkaar moeten versterken.

Het valt me op dat onze klanten heel bewust bezig zijn met waar hun eten vandaan komt. Ze investeren in hun gezondheid en ik vind het super dat ik daar een bijdrage aan mag leveren.”