Better Together juli 2019

Magazine voor agrarisch ondernemers | nummer 2 | juli 2019

Better Together

“Elke druppel die valt, moeten we vasthouden” PAGINA 10

Zorg dat je aan tafel zit PAGINA 14

Melkveehouder Herman Ottevanger ging voor optimalisatie

“Zelf weer meer energie door betere resultaten” PAGINA 6

Coöperatief voordeel De Agrifirm Loyaliteitsregeling is, naar mijn mening, een mooi voorbeeld van een financieel voordeel dat wij onze leden kunnen bieden. Ik ben dan ook trots dat in het tweede jaar van de regeling ruim 30 procent van de leden die in aanmerking komen, ook daadwerkelijk deelneemt. Deze leden profiteren van een rentevergoeding van 6 procentpunt bovenop Euribor. Dit jaar hebben 500 leden zich aangemeld voor deelname, 50 leden zijn uitgestapt en hebben het eerder ingelegde bedrag plus rente laten uitkeren.

Het aantal deelnemers is hiermee gestegen tot ruim 2.000.

Voor een deel heeft de groei van het aantal deelnemers te maken met het verlagen van het drempelbedrag voor deelname. Om deelname aan de Loyaliteitsregeling voor meer leden mogelijk te maken is besloten het drempelbedrag te verlagen van € 750 naar € 500.

Daardoor kwamen ruim 450 extra leden in aanmerking voor deelname.

Daarvan hebben 70 leden zich ook daadwerkelijk aangemeld om deel te nemen. De grootste groei komt dus voort uit het feit dat steeds meer leden de meerwaarde van de regeling zien en de financiële ruimte hebben om er gebruik van te maken. Ik vind het mooi om te zien dat ook de leden geloven in de regeling. Het mooiste is dat, hoe langer je meedoet, hoe groter je voordeel wordt. Tegelijkertijd kan er ieder jaar voor gekozen worden om het bedrag, of een deel daarvan, uit te laten keren zodat je het direct ter beschikking hebt.

De Loyaliteitsregeling is één van de drie financiële elementen van ons coöperatieve karakter, samen met de ledenuitkeringen en het nieuwe kengetal Coop+factor. Laten we echter ook de andere elementen van onze coöperatieve basis niet vergeten.

De elf jaar dat ik nu bij Agrifirm werk, zijn daar steeds van doordrongen geweest. De inspraak van leden, het beginsel ‘gelijke monniken gelijke kappen’ en, waar steeds meer aandacht én budget voor is, de coöperatieve projecten die de agrarische sector in brede zin ondersteunen. Het is dat totaalpakket dat maakt dat wij als coöperatie onze leden meer kunnen bieden en daarmee onderscheidend zijn ten opzichte van andere ondernemingen. Daar ben ik trots op.

Jaap Vessies CFO Agrifirm 2

inhoud 4

10

Column Lonneke Schilte over droogte

360°

14

Maatschap Scheper uit Witteveen (DR)

Zorg dat je aan tafel zit: rol Agrifirm in maatschappelijke discussies

18

5 vragen aan Marie-Carien Slootman over

6

boerenbestuurders waterschap 19

Maximale ruwvoerbenutting met TMR ConstantÂŽ

Melkveehouders kozen voor optimalisatie

20

Innovatie Trips de baas

21

Over Agrifirm Kort nieuws

12 22

Over Agrifirm Bestuur Jongerenraad aan het woord

mooi werk

Computergestuurd schoffelen

24

Lef!

11 jong

Jurre de Jong (8) uit Stolwijk is gek op koeien

COLOFON

Better Together is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar.

Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 -4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre, iStock Concept en realisatie JEEN communicatie Drukwerk Bek, Veghel

3

Maatschap Scheper Roel-Jan en Aline Scheper uit Witteveen (Dr) 45.000 leghennen, 75 hectare akkerbouw en kinderopvang. Teelt van zetmeelaardappelen, suikerbieten, zaaiuien en tarwe.

3

2

1 “Vanaf 1972 runde mijn opa een boerenbedrijf

op deze plek”, vertelt Roel-Jan. “Hij had een akkerbouwbedrijf met een paar koeien. In 1994 verruilde mijn vader de koeien voor kippen. Die pasten mooi bij de akkerbouwtak en er was destijds veel vraag naar eieren.”

2 “We begonnen ooit met 8.000 kippen. Nu

houden we 45.000 leghennen in twee stallen met vrije uitloop. We hebben twee sterren van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming. In de stallen hebben de kippen strobaaltjes, pikstenen en veel ruimte. Bovendien kunnen ze naar buiten.

De laatste jaren hebben we veel ontwikkeld en geïnvesteerd in het bedrijf. Voorlopig kunnen we goed vooruit met het bedrijf zoals het er nu voor staat.”

3 “De kippen kunnen dagelijks vanaf 10 uur

4 “We telen aardappelen voor de zetmeel- en

naar buiten. Of ze dat doen, hangt van het weer af.

vlokkenindustrie. In de opslagloods hebben we

Met mooi weer zoeken ze de buitenruimte massaal

ruimte om 1.100 ton aardappelen op te slaan.

op. In de uitloop zijn bomen en schuilplekken

Naast de opslagloods is de machineschuur. Veel

waar ze zich kunnen verbergen voor bijvoorbeeld

van het landwerk doen we zelf. In de achterste

roofvogels.”

schuur slaan we de mest van de kippen op. Die gaat naar een biovergister. De tarwe die we telen, voeren we helemaal op aan de leghennen.”

4

BEDRIJFSONTWIKKELING: VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST

360°

6

4

5

1

5 “Zes jaar geleden begon Aline, die in het

6 “De kinderen kunnen spelen in een omheinde

onderwijs werkte, een kinderopvang. De locatie

buitenspeelplaats met natuurlijke speelelementen.

leent zich er goed voor. Het hele achterhuis is

Ze nemen bijna dagelijks een kijkje in de stal bij de

verbouwd. De Speuldeel biedt opvang aan 16 nul-

kippen. Eieren rapen vinden ze erg leuk. Die eitjes

tot vierjarigen die de hele dag bij ons zijn. Daarnaast

gaan ze daarna onder begeleiding klaarmaken en

komen er dagelijks tot 20 kinderen voor buiten-

opeten. En er is natuurlijk ook genoeg te zien in

schoolse opvang en is er twee keer in de week

het akkerbouwwerk. Met het aardappelen poten

peuteropvang voor twee- en driejarigen.”

of rooien komen de kinderen altijd kijken.”

5

Ondernemer Herman Ottevanger (Rijswijk, NB) Bedrijf Herman (51) en Marielle (46) Ottevanger hebben een melkveebedrijf met 65 melkkoeien en 40 stuks jongvee.

Melkveehouder Herman Ottevanger ging voor optimalisatie in plaats van uitbreiding

“Zelf weer meer energie door betere resultaten�

6

interview

In 2015 stonden Herman en Marielle Ottevanger op het punt een nieuwe stal te bouwen op hun bedrijf in Rijswijk (NB). De nieuwe fosfaatwetgeving gooide roet in het eten en maakte de financiële stap te groot. Een flinke klap voor de ondernemers, die andere manieren moesten vinden om hun bedrijf rendabel te houden.

Na een paar jaar worstelen, besloten ze weer vooruit te kijken. Hun nieuwe strategie: niet groeien, maar optimaliseren. Een gerenoveerde stal in plaats van een nieuwe en focus op hogere levensproductie in plaats van op meer koeien.

Waarom optimaliseren en niet meer koeien?

Herman: “De keuze is eigenlijk uit nood geboren.

In 2015 stonden we op het punt om een nieuwe stal te bouwen, waardoor we uiteindelijk zo’n 130 melkkoeien zouden kunnen houden.

Alle tekeningen waren klaar, het terrein bewerkt en de kuilsilo’s omgelegd. Toen kwam de fosfaatwetgeving om de hoek kijken. We moesten op de rem trappen, want we wisten niet wat dit ging brengen. Uiteindelijk zouden we na uitbreiding zo’n 4 tot 5 ton aan rechten moeten betalen.

Omdat we op dat moment ook lastig zaten met onze grondpositie, bleek de nieuwe stal uiteindelijk niet realiseerbaar.”

>>

7

>> Dat moet een grote klap zijn geweest.

bedrijf. Dus: hoe krijgen we zoveel mogelijk uit de

Herman: “Ja dat was het zeker. We hebben echt

koe, hoe houden we de koe zo gezond mogelijk en het

wel even tijd nodig gehad om hiervan te herstellen.”

bedrijf rendabel. Hoewel ik altijd al iemand van de

Mariëlle: “Je ziet je toekomstvisie in duigen vallen.

cijfers ben geweest, gingen we nog kritischer kijken

Dat was ongelooflijk verdrietig. 2016 was in veel

naar onze resultaten en manieren onderzoeken hoe

opzichten een ontzettend moeilijk jaar voor ons.

we deze resultaten konden verbeteren.”

We hadden het gevoel stil te staan met het bedrijf, de uitdaging was helemaal verdwenen.”

Wat hebben jullie precies gedaan?

Herman: “Het eiwitgehalte van onze melk vonden

8

Maar wat dan?

we te laag, dat is het eerste wat we aangepakt

Herman: “Dan krabbel je weer op en ga je kijken

hebben. Gemiddeld ligt het gehalte bij Nederlandse

op welke andere wijze je de uitdaging in je bedrijf

bedrijven op 3,55. Wij zaten op 3,40 tot 3,45. Om dit

kunt krijgen en houden. Een nieuwe stal bouwen

te verbeteren hebben we naar verschillende opties

zat er dus niet in. Maar wat konden we wel doen?

gekeken, één daarvan was voer. We zijn vorig jaar

Uiteindelijk kozen we voor optimalisatie van ons

overgestapt naar een andere voerleverancier.

Dit had niet het gewenste resultaat. Sinds het begin

Mariëlle: “Het is nu best weer een spannend traject,

van dit jaar voeren we weer van Agrifirm en met een

want de vorige keer is het misgegaan. Maar je weet

nieuwe brok zien we wél een duidelijke verbetering

ook: je moet iets doen. Je kunt niet stil blijven staan.

in de eiwitgehaltes. De nieuwe aanpak heeft dus

Onze plannen nu zijn een stuk minder groot dan de

gewerkt.”

vorige keer. We willen minder risico lopen. Het gaat er voor ons om dat het bedrijf ervoor zorgt dat we als

Wat zijn nog meer onderwerpen die voor jullie

gezin kunnen leven. We zijn nu vooral bezig met het

horen bij het thema ‘optimalisatie’?

leven in het nu, en de korte termijn. De lange termijn,

Herman: “We werken niet alleen aan een hogere,

en de vraag of één van onze zonen (Stan en Lars van

betere melkproductie, maar hebben ook veel

16 en 14 jaar) het bedrijf zou willen overnemen, is bij

oog voor de gezondheid van onze dieren. Dat kan

ons van ondergeschikt belang.”

"We gingen nog kritischer kijken naar onze resultaten." natuurlijk ook, omdat we een beperkt aantal

Zouden ze dat mogelijk willen?

dieren hebben. Wij hebben duidelijk minder

Herman: “Misschien wel. Maar het blijft lastig,

uitval dan andere bedrijven, de levensproductie

want ik denk dat ze over 10 tot 15 jaar met 65 tot

van onze koeien is veel hoger dan gemiddeld.

70 koeien geen goede boterham kunnen verdienen.

Nederlandse melkkoeien realiseren gemiddeld een

Daar zouden ze toch eigenlijk voor moeten groeien.

levensproductie van ongeveer 29.000 kilo per koe,

We hebben ook al gekeken naar nevenactiviteiten,

die van ons geven 45.000 kilo melk per koe. Daar

maar we hebben nog niets kunnen vinden wat bij ons

zijn we trots op. We laten onze koeien om de vijf

en ons bedrijf past. Daarnaast ben ik ook van mening

maanden bekappen, zodat de klauwen mooi gezond

dat de beste nevenactiviteit, het goed uitvoeren van

blijven. We stoppen niet met het insemineren na

je hoofdactiviteit is.”

3 keer, we doen dat gerust 7 of 8 keer. Ik voer niet snel koeien af, behalve als er echt grote problemen

De keuze voor optimaliseren was voor jullie meer

zijn. Met andere woorden: we investeren echt in

noodzaak, dan keuze. Hoe kijk je daar nu op terug?

onze koeien.”

Herman: “Ik heb wel vrede met het feit dat we de nieuwe stal niet konden bouwen. Want als hij er

En jullie hebben nu toch een bouwproject op de

nu had gestaan, hadden we het financieel nog

planning staan…

lastiger gehad. Op het moment zelf zaten we er echt

Herman: “Eerder een ‘verbouw’-project. We gaan

doorheen, we wisten zelfs niet zeker of we wel door

namelijk de bestaande stal renoveren. Dat is hard

wilden gaan. Maar nu: ik ben enorm trots op het

nodig. Er ligt asbest op het dak en de vloer moet

bedrijf en onze resultaten. Doordat onze resultaten

emissiearm worden. We gaan de stal iets langer

beter worden, krijg ik zelf weer meer energie.

maken dan hij nu is, maar niet heel veel. We gaan

Dat geeft een boost.”

de dakspanten vervangen en de voerhekken en de voergang verbreden. Met andere woorden: toch een flinke verbouwing.”

9

column

Het jaar 2018 ging de boeken in als een van de droogste zomers in de geschiedenis.

Dat heeft zijn weerslag op zowel landbouw als natuur. Ook deze zomer merken we daar nog de gevolgen van, zeker omdat er ook dit jaar tot nu toe minder neerslag valt dan gemiddeld. Lonneke Schilte, droogtecoördinator bij Waterschap De Dommel, vertelt hoe het er nu voor staat.

“Elke druppel die valt, moeten we vasthouden” Wat we eigenlijk nodig hebben, is zo’n zomer waar

vasthouden. Een taak van zowel waterschap

geen vakantievierder op zit te wachten: langdurige,

als ondernemer. Denk aan het aanleggen van

gestage regen. Of deze wens vervuld gaat worden

stuwen en drempeltjes om water langer vast

is koffiedik kijken en dat geldt daarmee ook voor

te houden, uitgesteld maaien bij laag water,

het voorspellen van de gevolgen van de droogte.

langetermijnmaatregelen als het verhogen van

Feit is dat we geen goede uitgangssituatie hebben.

het organische stofgehalte in de bodem en vooral

Na de veel te droge zomer van 2018 volgde een

samenwerken. Dat gebeurt ook, merken we.

normale winter met niet meer neerslag dan

Nog meer dan anders denken boeren mee en

gemiddeld. Ook in april en mei viel eerder minder

laten ze bijvoorbeeld weten zodra het grondwerk

regen dan gemiddeld, wat betekent dat we het

achter de rug is en de stuw weer omhoog kan.

neerslagtekort nog niet hebben goedgemaakt.

Dat samenspel is belangrijk om de gevolgen van

Sterker nog, het neerslagtekort was in de eerste

de droogte zoveel mogelijk in de hand te houden.

helft van 2019 groter dan in dezelfde periode

Wij zetten dus in op samenwerken en samen vooruit

vorig jaar.

kijken. En op regen, maar helaas hebben we daar zelfs als waterschap niets over te zeggen.

We zullen er dus rekening mee moeten houden dat we ook dit jaar zeer zuinig moeten zijn op het

Lonneke Schilte

water dat er valt. Elke druppel die valt, moeten

Droogtecoördinator Waterschap De Dommel

we vasthouden. Dat geldt zeker in het gebied van de Dommel, een hellend gebied met poreuze zandgronden en weinig mogelijkheden om extra water in te laten. Dat maakt het nog belangrijker om nu al te zorgen dat we zoveel mogelijk water

10

j ng

Jurre de Jong (8) UIT STOLWIJK

‘Ik ben gek op koeien. Als ik niet naar school hoef,

het voerhek of ik bekijk alle

ben ik heel vaak in de stal. Mijn vader en moeder

koeien als ze één voor één uit de

vinden mij ook een echte, jonge koeienboer.

melkstal komen. Als ik er vijf zonder

Ik vind koeien mooi en soms ook grappig. Als ze

oormerk heb gevonden, bestelt mijn

op elkaar springen bijvoorbeeld. Dan kun je zien

vader nieuwe. Van alle 120 koeien weet

welke tochtig is en dat geef ik dan meteen door

ik de combinatie van het oormerk en het

aan mijn vader. Het leukste vind ik om te

halsbandnummer uit mijn hoofd. Cijfers en

controleren of alle koeien nog oormerken hebben.

hoofdrekenen vind ik leuk. Laatst heb ik ook

Soms valt er wel eens een oormerk uit en dan

alle liters opgeteld na het melkmonsteren.

moet er een nieuwe in. Meestal loop ik dan langs

Ik had het bijna helemaal goed!’

11

Wie?

Precisielandbouw en precisiewerk. Harry van Gerwen loopt

Harry van Gerwen

achter de Robovator, een computergestuurde schoffelmachine

(60), freelancer bij

uit Zweden. De machine scant de sla-planten, 5 in een rij, met een

tuinbouwbedrijf

camera en een lamp en schoffelt er netjes omheen. Van Gerwen loopt

Compliment BV

regelmatig achter de trekker. De trekker rijdt door en hij controleert of

uit Volkel.

de schoffels nog op de goede diepte ingesteld zijn en of de machine goed te werk gaat. Op de machine staat nog een ouderwetse

Wat?

schoffel. Deze gebruikt Van Gerwen voor hardnekkig onkruid

Computergestuurd

aan de randen. In 3 uur schoffelt Van Gerwen ongeveer

schoffelen

1 hectare grond, de topsnelheid van de trekker bedraagt zo’n 2,5 km/uur. Op dit perceel van

Waar?

11 hectare in Schaijk staan circa 1 miljoen

Schaijk (NB)

sla-planten voor onder andere Jumbo en McDonalds.

Wanneer?

15 mei 2019

12

mooi werk

13

Zorg dat je aan In allerlei (politieke) verbanden worden er beslissingen genomen die rechtstreeks gevolgen hebben voor de agrarische sector. Om daar invloed op uit te kunnen oefenen, is het belangrijk om mee te praten. Alleen als je aan tafel zit, kun je echt je eigen geluid laten horen. Dat is ĂŠĂŠn van de redenen waarom Agrifirm steeds vaker een actieve positie inneemt in maatschappelijke discussies en besluitvormingstrajecten.

14

tafel zit “Natuurlijk is het waar dat mensen niet altijd weten

verdienmodellen. “Eén van onze belangrijkste

wat er precies speelt in de sector en dat partijen

uitgangspunten is dat maatregelen allereerst

soms niet de juiste argumenten meewegen. Toch

door de boer betaal-baar moeten zijn. Er moet een

geloven wij niet dat het zin heeft om daarover in

verdienmodel aan vastzitten. Dat is niet alleen voor

de verdediging te gaan, hoe verleidelijk dat soms

de boer belangrijk, maar ook voor het slagen van de

ook is. Wij geloven dat je het verst komt met een

plannen en dus in ieders belang.”

proactieve, constructieve houding”, stelt Ruud Tijssens, directeur Public and Cooperative Affairs

Verdienmodel voorop

van Agrifirm.

Tijssens merkt dat ook maatschappelijke organisaties en overheden steeds meer de financiële

Constructieve opstelling

realiteit als uitgangspunt nemen. Als voorbeeld

Tijssens merkt dat die proactieve houding

noemt hij het Deltaplan Biodiversiteitsherstel,

inhoudelijk meer oplevert. “Er zijn nu eenmaal

waarin het verdienmodel één van de hoofdlijnen van

complexe vraagstukken, dus laten we samen

de discussie is. Ook bij de Klimaattafel Landbouw

zoeken naar oplossingen. Alleen dan kun je

en Landgebruik waarbij Agrifirm namens AgriNL één

helpen om de nieuwe lijnen vorm te geven en

van de gesprekspartners van de overheid is, is er

benadrukken dat de schoorsteen moet blijven

nadrukkelijke aandacht voor de financierbaarheid

roken. En proberen te voorkomen dat er onwerkbare

en financiële haalbaarheid van de plannen.

situaties en regels ontstaan.” Bovendien zorgt een

De Taskforce Verdienvermogen, dit voorjaar ingesteld

constructieve opstelling ook voor een positievere

door minister Schouten, is zelfs speciaal in het

beeldvorming, waardoor de randvoorwaarden van

leven geroepen om te onderzoeken wat er moet

de discussies opschuiven. Het beste voorbeeld

gebeuren om het verdienend vermogen van de boer

daarvan is volgens Tijssens de aandacht voor

te verbeteren.

>>

15

>> Nuance en nieuwe mogelijkheden

vorig jaar met honderden leden in gesprek ging over

Deze ontwikkelingen maken ook duidelijk dat

de rol van de coöperatie. Leden gaven daarbij aan

maatschappelijke discussies niet per se in het

dat de meerwaarde van een moderne coöperatie is

nadeel van de sector hoeven te werken, legt Tijssens

om bij te dragen aan het oplossen van problemen en

uit. “Ook NGO’s leggen de nadruk steeds meer op de

vraagstukken, waar de individuele ondernemer zelf

rol van de keten, in plaats van de primaire sector.

niet uitkomt. “Deze vernieuwde rol van de coöperatie

Mits dat op een constructieve, beschaafde manier

past bovendien voor 100 procent bij onze eigen visie:

gebeurt, kaarten ze hiermee wel de uitdagingen

een verantwoorde voedselketen voor toekomstige

rondom het verdienmodel aan bij een bredere

generaties. Als onderneming maken we ons zorgen,

groep. Dat draagt uiteindelijk bij aan de dialoog.”

Tijssens benadrukt dat verschillende meningen altijd zullen blijven bestaan, net als dat er altijd onwaarheden de ronde zullen blijven doen. “We moeten niet verwachten dat we alle flauwekul die over de landbouw wordt verteld de wereld uit kunnen helpen. We zijn wel in staat nuance aan te brengen, de scherpe kantjes eraf te halen en nieuwe mogelijkheden te helpen creëren.”

Toekomstbestendige landbouw

“ Eén van onze belangrijkste uitgangspunten is dat maatregelen allereerst door de boer betaalbaar moeten zijn."

Agrifirm neemt daarbij een rol in in inhoudelijke dossiers die te maken hebben met het voeden en voeren van bodem, planten en dieren: de

en voelen we een verantwoordelijkheid. Hoe gaan we

kerncompetenties van de onderneming. “Rondom

zoveel mensen voeden, hoe kunnen we de daling van

dit domein zie je dat we ons nadrukkelijk met het

de biodiversiteit stoppen, hoe kunnen we voorkomen

maatschappelijk debat bezighouden. Dat is erg

dat grondstoffen opraken?” Ook voor de input voor

breed: van gewasbescherming en bodemgezondheid

discussies en debatten gaat Agrifirm te rade bij haar

tot natuurinclusieve landbouw, de klimaatopgave

leden. Zo organiseerde de coöperatie afgelopen

en discussies over bijvoorbeeld lokale, circulaire en

voorjaar een interactief webinar om informatie van

geïmporteerde verantwoorde veevoergrondstoffen.

klanten en leden op te halen over wat zij belangrijk

De laatste tijd is daar op uitdrukkelijk verzoek van

vinden in het klimaatakkoord en waar deelnemers

onze leden een belangrijk thema bij gekomen: de

aan de klimaattafel rekening mee moeten houden

levensvatbaarheid van het boerenbedrijf nu en in

als ze aan tafel zitten in het finale traject van het

de toekomst. Daarbij gaat het om het verdienmodel

klimaatakkoord.

en de financierbaarheid van bedrijven maar ook de toekomst van het boerenbedrijf, inclusief

Vertellen van het verhaal

thema’s als de betrokkenheid van jongeren en

Om invloed op deze discussie uit te oefenen,

bedrijfsbeëindiging.”

onderneemt Agrifirm een heel scala aan activiteiten, legt Tijssens uit. “Het komt voor een groot deel neer

16

Rol van de coöperatie

op het vertellen van ons verhaal. In bijeenkomsten,

De thema’s waar de coöperatie zich op richt, komen

publicaties, persberichten, of tijdens onze eigen

onder andere voort uit de sessies waarbij Agrifirm

symposia en stakeholderbijeenkomsten.” Zo is

Agrifirm bijvoorbeeld sponsor van It’s the food, my friend, een serie landbouw- en voedseldialogen in de Amsterdamse Rode Hoed. Daarnaast is Agrifirm vertegenwoordigd in verschillende werkgroepen van de overheid en (sector) coalities, zoals het eerder genoemde Deltaplan Biodiversiteitsherstel en Klimaattafel Landbouw en Landgebruik. “Ook een mooi voorbeeld is de aanpak Vitalisering Varkenshouderij, daarbij schrijven we direct mee aan de brieven die de minister aan de Tweede Kamer stuurt. Dat zijn fantastische gelegenheden om een constructieve bijdrage te leveren, om echt verschil te maken.”

Verandering accepteren Tijssens ziet dat de coöperatie hiermee voorziet in een behoefte van veel van haar leden. “De vraagstukken liggen er en ik zie een enorme behoefte bij onze leden om hier op een goede manier mee om te gaan. Er is één constante, en dat is verandering. Dat moeten we accepteren en dan kunnen we bereiken dat die verandering op beheersbare wijze gaat met oog voor de belangen van de boer.”

SAMEN BEREIKEN WE MEER De nadrukkelijke(re) rol die coöperatie Agrifirm inneemt in maatschappelijke vraagstukken is onderdeel van de vernieuwde coöperatieve koers.

Onder de noemer ‘Samen bereiken we meer’ geeft Agrifirm invulling aan de vier actielijnen van de coöperatie:

• De stem van de boer laten horen in de markt en de maatschappij.

• Namens leden actief deelnemen in het maatschappelijke debat.

• Het ondersteunen van initiatieven om boeren en burgers te verbinden.

• Het ontwikkelen van projecten op complexe thema’s die voor de leden gezamenlijk een toegevoegde waarde bieden. www.agrifirm.nl/samenbereikenwemeer 17

5 vragen aan...

Marie-Carien Slootman Lid van bestuur van Waterschap Zuiderzeeland

“ Boerenbestuurders in waterschap is een must” Eind maart is Marie-Carien Slootman gekozen als bestuurslid van Waterschap Zuiderzeeland, namens de niet-politieke partij Werk aan Water. Slootman heeft in Flevoland met haar man en zoon een bloembollenbedrijf.

Waarom heeft u zich verkiesbaar gesteld?

Hoe belangrijk is het om de burger hierin te

“Mijn drijfveer is het geluid van de agrarische sector

betrekken?

laten horen in het dagelijkse bestuur. Dat is nog

“Er zijn veel vooroordelen en onwetendheid. Mensen

steeds hard nodig. Ik had al een termijn achter de

zien een spuit of een mesttank en denken: dat is

rug als bestuurder van het waterschap en heb me

fout. Dit voorjaar stopten twee bussen met Duitse

wederom verkiesbaar gesteld.”

toeristen bij ons bedrijf, terwijl mijn man net aan het spuiten was. Hij legde uit dat dat nodig is om

Is het belangrijk dat er boeren in het waterschaps-

de planten vitaal te houden, dat het spuiten aan

bestuur zitten?

veel wet- en regelgeving is gebonden en dat de

“Dat is vreselijk belangrijk. Het is absoluut not done

doseringen lager zijn dan vroeger. Communicatie

dat er stemmen opgaan om de geborgde zetels van

is altijd belangrijk.”

agrariërs te verminderen of op te heffen. Boeren passen op een enorme hoeveelheid grond, houden

Zijn er nog meer grote thema’s voor u binnen

sloten schoon en zijn afhankelijk van schoon water.

het waterschap?

Het is een must dat boeren inbreng in het bestuur

“De kerntaak van het waterschap is voldoende

hebben.”

en schoon water. Waterzuivering wordt een opgave, gelet op de vervuiling door medicijnresten

Waar liggen de grootste raakvlakken tussen uw

en antibioticaresistente bacteriën. Verder is

bedrijf en het waterschapsbestuur?

bodemdaling in heel Nederland een hot item.

“De zorg om de waterkwaliteit en voldoende water.

NGO’s willen het waterpeil verhogen om dat tegen

NGO’s maken het haast onmogelijk om bloembollen

te gaan. Ga maar over op de teelt van lisdodden,

te kweken, maar als teler ga je zorgvuldig om met

zeggen ze. Wij pleiten voor empathie voor de mensen

gewasbeschermingsmiddelen. Binnen het Actieplan

die jarenlang op deze grond hebben geteeld en

Bodem en Water, een samenwerkingsverband met

voor het behoud van de functie van die grond.

de provincie, het waterschap en LTO, werken we aan

Pas als de provincie aangeeft dat dat technisch

schoon water.”

niet meer mogelijk is, moeten we samen andere opties bespreken.”

18

Maximale ruwvoerbenutting met TMR Constant Van ruwvoerteelt op basis van bedrijfsspecifieke behoefte tot het voorkomen van selectie aan het voerhek.

Audit Ruwvoercheck

De Agrifirm ruwvoerspecialist komt langs voor een ruwvoercheck. Wat is de behoefte van de veestapel en wat zou het resultaat kunnen zijn met optimaal passend ruwvoer?

Audit van de TMR Constant specialist m.b.t. het laden en mengen van voer, mengresultaat, voeropname en koegedrag.

r Voe me

pna

ro Voe

n

oeie an k

v rag

Ged

n

age erw

o ck v

Che

Tijdens de rondgang over het bedrijf en de percelen kijkt de ruwvoerspecialist naar het rantsoen, kuilen en kwaliteit van gewas en bodem en vult de ruwvoercheck aan met deze bevindingen

Advies

De TMR Constant specialist adviseert en begeleidt op het gebied van de laadvolgorde, mengtijden en de optimale werking van de voermengwagen.

3

aandachtspunten ruwvoermanagement

Monitoring en bijsturing

Keuze van 3 basispakketten, op basis van de 3 belangrijkste aandachtspunten uit de ruwvoercheck.

Kalender aanpak

De specialist maakt inzichtelijk wat het voer doet met de koeien aan de hand van mest, gedrag en productie. Nemen ze beter en daardoor meer voer op, zijn ze gezond en stijgt de melkproductie?

Indien nodig wordt er bijgestuurd.

Aan de slag om, op vaste momenten, klantspecifiek de ruwvoerteelt te optimaliseren.

Evalueren van resultaten en toetsen aan het gezamenlijke plan.

Het doel: een maximale ruwvoerbenutting.

Meer weten? www.agrifirm.nl/tmrconstant

19

innovatie

Trips de baas met Trips Coach Trips richtte in 2018 veel schade aan in de uienteelt. Door zachte winters en lange, warme zomers neemt de tripspopulatie sterk toe. Schade door trips kan oplopen tot 30-40% opbrengstverlies in uien.

De ontwikkeling van de uien komt tot stilstand door de beschadiging van het loof. Om schade door trips met een zo laag mogelijk middelengebruik tegen te gaan, heeft Agrifirm samen met HLB Groene Vlieg een totaaloplossing ontwikkeld: Trips Coach.

Doel van Trips Coach is het uitvoeren van een

deze middelen is een behoorlijk gewas nodig en

effectieve bestrijding van trips door op het juiste

groeizame omstandigheden. Als het wat schraler

moment actie te ondernemen. Monitoring is

weer is, dan zijn contactinsecticiden effectiever

hierbij het sleutelwoord, legt teeltspecialist Erwin

op volwassen insecten.”

Boogaard van Agrifirm uit. “Met Trips Coach geven we uientelers een goede indicatie van hoe populaties

Wekelijks rapport

van trips zich ontwikkelen en wanneer het beste

De uientelers die gebruikmaken van Trips Coach,

moment is om een bestrijding uit te voeren.”

ontvangen wekelijks een rapport over het aantal

Vanaf half mei zijn medewerkers van HLB Groene

gevonden tripsen. Op basis van de vangsten en de

Vlieg gestart met monitoring. Hiervoor hebben ze

gewascontrole in het veld geeft de buitendienst

vangplaten in de uienpercelen geplaatst.

van Agrifirm advies over de juiste bestrijding. Als ondersteuning kunnen de deelnemers gebruikmaken

Tweeledig

van een speciale app.

“De monitoring is tweeledig”', aldus Boogaard.

20

“Aan de ene kant gaat het om het signaleren van

Andere gewassen

vluchten in het gewas. Daarnaast willen we in

Dit seizoen lanceren Agrifirm en HLB Groene Vlieg

beeld brengen hoeveel trips van buitenaf de

Trips Coach om de problemen met trips in uien

percelen in vliegen. Door tijdig te signaleren wat er

aan te pakken. Mogelijk wordt de adviesdienst

gebeurt met de populatie, kunnen we bespuitingen

in een later stadium uitgebreid naar andere

uitvoeren voordat er schade in het gewas ontstaat”.

gewassen. Alle Nederlandse uientelers kunnen

De middelenkeuze is afhankelijk van de gewas-

van Trips Coach gebruikmaken. Voor meer

ontwikkeling en het stadium van de insecten die

informatie kunt u terecht bij de specialisten

worden gevonden. “Voor een goede opname van

van Agrifirm.

over agrifirm

Innovatieafdelingen Agrifirm verder als één team: RAG R&D center De verschillende innovatie-afdelingen van

center worden de verschillende innovatieafdelingen

Agrifirm gaan samen verder als het RAG R&D

onderverdeeld in zeven clusters. Deze zijn gekoppeld

center. Hierin zijn de twee innovatieafdelingen

aan sectoren en onderzoeksgebieden:

van Royal Agrifirm, Agrifirm Innovation Center en

1. Rundvee

Innovation International, plus de proefboerderijen,

2. Varkens en pluimvee

samengebracht. Het bundelen van deze afdelingen

3. Plantaardig

is in lijn met de Better Together-strategie. Sinds

4. Datawetenschappen

1 maart is het nieuwe innovatiecentrum operationeel

5. Praktijkonderzoeksfaciliteiten

onder de leiding van Johan De Schepper, directeur

6. Technologie

Agrifirm International. Binnen het nieuwe RAG R&D

7. Innovatielaboratorium

Linda de Bie nieuwe directeur Agrifirm Exlan Linda de Bie is gestart als directeur van Agrifirm Exlan. Zij volgt hiermee Gerrit Schilstra op, die als directeur Integratie ondermeer verantwoordelijk wordt voor de implementatie van de gemaakte afspraken over circulariteit, beperking uitstoot broeikasgassen en ammoniak in het commerciële beleid van Agrifirm NWE. Linda heeft gewerkt bij Wageningen Economic Research als business developer en was daarbij verantwoordelijk voor de marktontwikkeling op het gebied van kringlooplandbouw en digitalisering. Ze heeft brede ervaring opgedaan in markt- en organisatie ontwikkeling, coöperatief ondernemerschap en dossiers als het mestbeleid. Linda is tevens teammanager Markt en Keten en lid van het MT van de brancheorganisatie ZLTO geweest. Vanuit deze functie heeft ze ervaring opgedaan met betaalde advisering aan en projecten met agrarisch ondernemers.

21

over agrifirm

“ Onze generatie heeft een andere blik op de toekomst” Met de benoeming van Lennaert Haanstra en Alex Tuinenga is het Dagelijks Bestuur van de Jongerenraad compleet. Samen met de zittende bestuurders Arjan van Houten en Anet van den Biggelaar vertegenwoordigen ze vanaf september 2019 de jonge ondernemers binnen de coöperatie Agrifirm. In Better Together vertellen ze over hun visie en plannen voor het komende bestuursjaar.

“Het vertegenwoordigen van de jonge ondernemers

Korte lijntjes en meer inhoud

binnen Agrifirm is het belangrijkste doel van

Het bestuur wil graag kortere lijntjes en meer

ons als bestuur van de Jongerenraad”, vertelt

inhoud. Van den Biggelaar heeft hier al specifieke

voorzitter Van Houten. “We willen de rol van de

ideeën voor: “Agrifirm zou in de communicatie

Jongerenraad in de ledenraadsvergaderingen

jongeren meer rechtstreeks kunnen benaderen.

en de districtsvergaderingen uitbouwen. Vorig

Nu gebeurt dat vaak via hun ouders. Wanneer de

jaar hadden we voor het eerst spreektijd bij een

opvolgers zelf direct worden aangesproken, zorgt

districtsvergadering. Dat is goed bevallen van beide

dit voor meer binding met Agrifirm.” Tuinenga wil

kanten.” Haanstra vult aan: “We merken dat de rol

vooral de vergaderingen van de Jongerenraad

van jongeren serieuzer wordt genomen. We gaan nu

meer inhoud geven: “Door een expert te laten

samen kijken hoe we dat in praktijk kunnen gaan

aanschuiven kunnen we betere keuzes maken.”

brengen.”

Waar de bestuursleden naar uitkijken? “De Een onbevangen blik op de toekomst

Jongerendag is altijd enorm mooi. We verzorgen

Een betere verbinding met de ledenraad moet

een dag waarna 1.000 jongeren met een goed

leiden tot betere keuzes binnen Agrifirm. Haanstra

gevoel naar huis moeten gaan. Daar kijken we

vat dit samen: “Als jeugdige bestuurders zijn we

met z’n allen naar uit”, zegt Van Houten.

misschien wat meer onbevangen. De combinatie met ervaren bestuursleden uit de ledenraad moet tot mooie ideeën leiden. Er gaat nog zoveel gebeuren met robotica en de maatschappelijke discussie zal een steeds sterkere rol gaan spelen. Voor ons als jongeren gaat dat onze carrière bepalen. Daarom is het belangrijk dat we meepraten.”

22

Dagelijks bestuur Jongerenraad Agrifirm

Lennaert Haanstra

Anet van den Biggelaar

Alex Tuinenga

Arjan van Houten

Leeftijd:

Leeftijd:

Leeftijd:

Leeftijd:

27

29

27

25

Functie:

Functie:

Functie:

Functie:

Algemeen bestuurslid

Vice-Voorzitter

Algemeen bestuurslid

Voorzitter

Sector:

Sector:

Sector:

Sector:

Akkerbouw

Melkveehouderij

Akkerbouw

Melkveehouderij

“Ik zie het als

“Ik wil ervoor zorgen

“Ik wil de

“Ik wil bereiken dat we

uitdaging om mensen

dat ideeën uit de

vergaderingen

echt een klankbord

scherp te houden, om

Jongerenraad op de

meer inhoud geven.

voor het bestuur

kritisch te kijken of de

juiste plek binnen

Als dat lukt, is iedere

worden.”

keuzes stroken met

Agrifirm terecht komen.

vergadering er een om

waar de coöperatie

Een ledenraad of RvC

naar uit te kijken.”

voor is opgericht.”

zijn nu nog te weinig op de hoogte van wat er in de Jongerenraad besproken wordt.”

Bezoek aan Jongerenraad Avebe Op 6 maart 2019 heeft de Jongerenraad een bezoek gebracht aan de Jongerenraad van Avebe.

“Het was interessant om eens te kijken hoe een andere Jongerenraad hun rol invult” zegt Van den Biggelaar. “De rondleiding was leuk. Mooi om te zien hoe Avebe omgaat met nieuwe ontwikkelingen.

Zo halen ze nu ook eiwitten uit restproducten.” Maar het meest leerzame was het contact met de Jongerenraad. “We hebben een presentatie gehad over samenwerking tussen de verschillende generaties, hoe je iedereen in zijn kracht kunt zetten. Ook hebben we het gehad over het belang van opleidingen: als je goede nieuwe bestuurders wil, moet je die ook opleiden.” sluit Van den Biggelaar af.

23

lef!

Wie? Roy en Job Hannen Stap?

Nemen het ouderlijk bedrijf met 1.000 zeugen en 10.000 vleesvarkens over.

Roy en Job Hannen En verder?

Hebben ook 36.000 vleeskuikens en 40 hectare akkerbouw.

Nemen het roer van het ouderlijk varkensbedrijf over “Het was niet altijd vanzelfsprekend dat we het bedrijf over zouden nemen. Job heeft geleerd voor meubelmaker, Roy studeerde elektrotechniek en akkerbouw. Toch misten we de agrarische sector en het ondernemerschap, en de vrijheid om je eigen dag te kunnen indelen. Job is eerst thuis komen werken, Roy een paar jaar later en in 2010 hebben we besloten het samen te gaan overnemen. Daar zitten we nu middenin.

De varkenshouderij is de hoofdtak van het bedrijf, daar moeten we het mee verdienen. Dat is natuurlijk niet altijd makkelijk, maar juist de mindere jaren maken het uitdagend. Het is een sport om zo te draaien dat je in mindere tijden het hoofd boven water houdt, en in goede tijden een buffer op kan bouwen. Dat maakt het voor ons ook leuk, het is toch een soort topsport. We streven er altijd naar om bij de beste te horen, om de mooiste, gezondste, en meest productieve dieren te hebben.

De kritiek uit de maatschappij, en acties van dierenactivisten, maken het soms wel moeilijk.

Toch proberen we ook daarin het positieve te zoeken, en te laten zien wat we doen en dat we onze zaakjes op orde hebben. We hebben er vertrouwen in dat we een goede toekomst tegemoet gaan en we gaan er helemaal voor.�

Job (l) en Roy (r) Hannen