Magazine Circulair Verpakken 5 - maart 2020

5 Magazine van het Afvalfonds Verpakkingen

'Marktvraag gerecycled kunststof moet omhoog' 'McDonald’s streeft ernaar in 2025 al het afval te recyclen' Data verzamelen om verpakkingen terug te dringen 'Unilever wil 100% recyclebaar plastic in 2025'

Gedrukt op 100% gerecycled papier

In Nederland zijn bedrijven die verpakte producten op de markt brengen wettelijk verplicht te zorgen voor het inzamelen en recyclen van de verpakkingen: de producentenverantwoordelijkheid.

De Stichting Afvalfonds Verpakkingen heeft deze verantwoordelijkheid van de bedrijven op zich genomen. Het verpakkend bedrijfsleven betaalt

Inhoud 4

hiervoor een bijdrage per kilo verpakkingen aan het Afvalfonds Verpakkingen: de afvalbeheersbijdrage.

Hiermee worden de kosten voor de inzameling en recycling van verpakkingen vergoed. Ook financiert het Afvalfonds Verpakkingen de activiteiten van Nederland Schoon en het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV).

Meer informatie vindt u op www.afvalfondsverpakkingen.nl

Colofon

14

Circulair Verpakken is een uitgave van het Afvalfonds Verpakkingen. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van het Afvalfonds Verpakkingen worden gekopieerd en/of gebruikt. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

Afvalfonds Verpakkingen Overgoo 13 2266 JZ Leidschendam 085 401 2660 Redactie: Afvalfonds Verpakkingen Tekst en eindredactie: Gijs Coffeng, Linea Recta Vormgeving: Eric Dietz, Studio Eric Dietz BNO Fotografie: Jan de Groot, Zorro Producties (pagina 4,6,7,14,15,20,23) Reacties: info@afvalfondsverpakkingen.nl Gedrukt op Circle offset Premium White, 100% gerecycled papier De informatie in dit magazine is uitsluitend bedoeld voor algemene informatie­ doeleinden. Wij hebben het magazine met de grootste zorg samengesteld.

Toch kan er onverhoopt een fout of onvolledigheid in zijn geslopen.

Het Afvalfonds Verpakkingen aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enigerlei directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met het gebruik van dit magazine.

Beweringen en meningen, geuit in de artikelen in dit magazine komen voor rekening van de geïnterviewden en vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van het Afvalfonds Verpakkingen.

20

Interview

‘Marktvraag gerecycled kunststof moet omhoog’ Interview

McDonald’s streeft ernaar in 2025 al het afval te recyclen Interview

Unilever wil 100% recyclebaar plastic in 2025

Circulair Verpakken

Uitgelezen? Geef dit magazine door aan iemand anders

is gedrukt op papier

of doe hem bij het oud papier voor een tweede leven.

dat vervaardigd is uit 100% gerecycled materiaal.

U kunt de magazines ook digitaal lezen via www.afvalfondsverpakkingen.nl

8 Feiten & weetjes kunststof verpakkingen 10 Column 1 1 Inspirerend 12 Uitgelicht

Vrolijk Elke keer als er weer een editie van Circulair Verpakken klaar is en ik de verhalen onder ogen krijg, voel ik het­ zelfde enthousiasme. Dit keer focussen we op kunststof verpakkingen. En ja, kunststof is de moeilijkste materiaalstroom om in te zamelen, te scheiden en te recyclen.

De publieke opinie over kunststof is niet altijd bepaald positief. Marchel van de Grift, de directeur van Ned­ vang, zegt het in het openingsartikel van dit nummer op z’n Amerikaans: er wordt veel op kunststof gebasht.

Hij vindt dat onterecht en ik ben dat met hem eens.

Kunststof heeft veel eigenschappen waar we dagelijks

17 Verplichte registratie verpakkingsinformatie in datapool

ons voordeel mee doen. Hoe vaak verpakt u niet iets in folie zodat het in de koelkast langer houdbaar is? Door laminaten en folies blijft ons voedsel langer vers en wordt het veilig en hygiënisch verpakt.

‘Een wereld zonder kunststof bestaat niet’, zegt vice

18 Monitoring verpakkingen staat als een huis

president Foods Benelux van Unilever Debora van der Zee op pagina 20. Maar zij zegt ook dat we te veel plastic op de wereld hebben gezet zonder de gevolgen te overzien. En die bewustwording zet de industrie aan tot samenwerking om steeds meer recycling van kunststof mogelijk te maken. Dat levert mooie inno­

23 PLUS verpakt gebak duurzaam

vaties en initiatieven op, waarvan u er een flink aantal terugvindt in dit nummer. De design bloempotten van elho bijvoorbeeld, maar ook de nieuwe cosmetica­lijn van Unilever, met flesjes van 100% gerecycled kunst­ stof. McDonald's zet alles op alles om zoveel mogelijk kunststof verpakkingen te vervangen door papier en karton en haalt acht verschillende stromen keuken­

Ideeën voor onderwerpen?

afval op. De eigen trucks rijden op biodiesel van ­gebruikte frituurolie. Van dat soort voorbeelden word ik vrolijk. Ik hoop dat u hetzelfde ervaart.

Ik wens u veel leesplezier.

Heeft u of kent u een bijzonder project over verduurzaming van verpakkingen,

Cees de Mol van Otterloo,

een actueel nieuwsfeit of een interes­

Directeur Afvalfonds Verpakkingen

sant verhaal, laat het ons weten via info@afvalfondsverpakkingen.nl Ingekomen ideeën worden door de redactie besproken.

4

Interview

Marchel van de Grift Nedvang

‘Marktvraag gerecycled kunststof moet omhoog’ Marchel van de Grift werkt ‘even rekenen’ al dertien jaar bij Nedvang, de organisatie die gemeenten en afvalverwerkers ondersteunt en controleert bij

Hoe immens?

‘Toen wij begonnen in 2006 was dit onontgonnen gebied. Stel je voor: we begonnen met 300 ton huis­ houdelijk materiaal, nu is dat 150.000 ton. In de jaren die volgden bouwden we de afvalbeerstructuur, samen met het Afvalfonds Verpakkingen, het KIDV, Neder­ land Schoon en VPKT. De taken zijn verdeeld, dat maakt het mooi overzichtelijk.’

het inzamelen en sorteren van verpakkingsafval. Hij heeft de hele ontwikkeling van de afval­ beheerstructuur meegemaakt.

‘Wat er is gebeurd, is immens.’

Elke organisatie heeft zijn eigen aandachtsgebied.

‘Ja, en dat is nodig, want producentenverantwoor­ delijkheid wordt steeds steviger ingezet, de doelstel­ lingen worden verhoogd, er moet steeds meer effort gaan zitten in die recyclingketen. Er is meer behoefte aan grip, aan informatie en kennis. Dat komt samen bij de verschillende organisaties van de Afvalbeheers­ tructuur. Onze rol is gericht op het beoordelen van opgaves van verpakkingen die ingezameld worden via de gemeenten en de afvalverwerkers en hun zoveel

'Toen wij

begonnen was dit onontgonnen gebied'

mogelijk te ondersteunen bij de kwaliteit en kwantiteit van de inzameling.’

Kun je iets meer vertellen over hoe gemeenten rapporteren?

‘Ja, alle 355 gemeenten leveren hun cijfers aan in Waste­Tool, het programma dat wij hebben ontwikkeld om hen te faciliteren. Wij gebruiken die cijfermatige inzichten niet alleen voor de vergoedingen maar ook om hen te ondersteunen bij het optimaliseren van

5

de afvalinzameling en recycling. Want het gaat niet

Wat vind je in dat kader van de inzameling van

alleen om de kwaliteit van de afvalstroom, maar ook

PMD?

om kwantiteit en rendement. Na een betaaladvies

‘Door de keuze voor PMD-inzameling maak je het on­

vanuit Nedvang betaalt het Afvalfonds Verpakkingen

nodig ingewikkeld. In feite ga je een moeilijke stroom,

de gemeenten een vergoeding vanuit de afvalbeheers­

namelijk kunststof, nog moeilijker maken door er

bijdrage die door het verpakkende bedrijfsleven

allerlei materialen (metalen en drankenkartons) met

wordt betaald. Daarnaast hebben we rapportageover­

ook nog eens de nodige vervuiling van productresten

eenkomsten met 220 afvalbedrijven. Wij ontvangen

bij te stoppen.’

daarvoor data over inzameling en recycling van alle verpakkings­afval. Daar doen we verder onder andere sorteeronderzoeken om te zien wat de kwaliteit is van de ingezamelde verpakkingen. Om te controleren of de opgaves kloppen halen we veel data bij de afval­ bedrijven op via dataverificaties.’

Dit nummer van Circulair Verpakken focust op kunststof. Is dat ook bij jullie hét aandachtgebied?

'Gemeenten zijn autonoom in hun keuze voor een inzamelsysteem'

‘We proberen de kunststofstroom te beheersen, zeker.

We voeren daar een intensievere controle op uit. Maar

Is dat niet frustrerend?

er wordt, in mijn ogen onterecht, te veel gebasht op

‘Producenten hebben niet de macht om te zeggen: zo

kunststof. Ja, het heeft een complexe samenstelling

moet het. Gemeenten zijn autonoom in hun keuze

en de recycling is daardoor ingewikkelder dan bij an­

voor een inzamelsysteem. Maar als je het mij vraagt

dere materialen. Maar het heeft tegelijkertijd ook veel

zou er veel meer homogeniteit in moeten zijn. Het is

goede eigenschappen op het gebied van houdbaarheid

vreemd dat er inzamelkeuzes gemaakt worden waar­

en voedselveiligheid. 40% van de kunststof die op de

door grondstofstromen vervuilen. Wat we kunnen

markt komt is verpakking.’

doen is dit op de agenda zetten in het Platform Ketenoptimalisatie. En uiteindelijk kunnen we ook door onderzoek aantonen welke effecten de keuze voor PMD of een ander inzamelsysteem heeft.’

Bij de glasinzameling is die homogeniteit er wel.

‘Ja, glas doet het goed. Het systeem is geharmoni­ seerd, duidelijk voor de burger en vraaggestuurd. Glas is circulair. En toch valt ook met glas nog meer resul­ taat te behalen. De Europese doelstelling is gehaald, maar de Nederlandse overheid heeft een scherpere doelstelling van 90%. Met het programma ‘Gas op Glas’ kijken onze accountmanagers bij gemeenten wat er nog beter kan. Dat gaat dan over vragen als: zijn er genoeg glasbakken, staan ze op de goede plek, hoe gaan we om met inzameling in hoogbouw, wordt er frequent genoeg opgehaald? Bij de afvalverwerkers kijken we naar zaken als vervuiling. We steken veel effort in een betere opbrengst en meer kwaliteit van glas, maar je moet wel een keten hebben die dat kan dragen.’

6

Hoe ziet de toekomst eruit?

‘We zullen bezig blijven met de inzamelvergoeding voor gemeenten in 2020, met nieuwe regelgeving,

Niet alle taken en doelen worden door het Afvalfonds Verpakkingen zelf uitgevoerd.

Diverse activiteiten zijn belegd bij verschillende organisaties. De activiteiten van deze organisaties worden ook gefinancierd uit de afval­beheersbijdrage.

stimuleringsprogramma’s voor inzameling. Het staat nooit stil. En we moeten ons gaan voorbereiden op het verschuiven van “het meetpunt” (het punt in de keten waar vast te stellen is dat een verpakking daad­ werkelijk is gerecycled). Vanuit Brussel is aangegeven dat vanaf 2021 het meetpunt van de input recycling naar een verder punt in het recyclingsproces (gewas­ sen maalgoed) verschuift. Dat is behoorlijk complex om te meten en vraagt om veel transparantie in dit deel van de keten. Meer inzicht is overigens ook goed.

Het helpt bij het het verbinden van marktvraag aan aanbod.

Je bent nog niet klaar.

‘O nee, ik doe dit nu dertien jaar en ik ben trots op wat we hebben neergezet. Dat we met elkaar data verzamelen om de systematiek en de resultaten die

CO NS UM

T

AF

EN

VA L

UC

BE

OD

D RI

SPR

JF / G

VERPAKKING

EMEENTE

UR ORTE IMP / T EN C U heffing OD & inning

ER RG BU T/ EN

PR

we boeken te kunnen voeden, dat vind ik mooi.’

REC

YCLER / SORTEERDER

7

s e j t ee w & n e Feit

f o t s t s Kun n e g n i k k a p r ve

De kunststofketen maakt een enorme ontwikkeling door en inmiddels wordt gerecycled kunststof (recyclaat) in tal van producten gebruikt. Van plantenpotten en flessen tot speelgoed, pennen en aanrechtbladen. Voor een steeds hoogwaardigere toepassing van gerecycled kunststof is een verdere kwaliteitsslag noodzakelijk – van inzameling tot sortering en recycling - zodat het aanbod aansluit op de gevraagde kwaliteit grondstof. Hiermee zal ook de opbrengst stijgen zodat op termijn de kosten van de kunststofketen kunnen worden gedekt.

519

NL

48% 2018

52%

DOELSTELLING

EU

22,5%

gerecycled

W WINKEL

NIEUWE PRODUCTEN

523

NIEUWE VERPAKKINGEN 263

272

51% 52% 8

2017

2018

Recycling resultaten verpakkingen Kunststof (in Kton) Op de markt gebracht Gerecycled

TARIEFDIFFERENTIATIE KUNSTSTOF Om de recyclebaarheid van verpakkingen verder te stimuleren, voerde het Afvalfonds Verpakkingen in 2019 een tariefdifferentiatie in voor vormvaste kunststof verpakkingen. Voor goed uit te sorteren en te recyclen vormvaste kunststof verpakkingen met een positieve marktwaarde geldt in 2020 een lager tarief van € 0,34 i.p.v. € 0,60 per kilo kunststof.

Feiten & weetjes 2018

2017

35

22 kton

kton

recycling via nascheiding

PM D

PM

recycling via nascheiding

D

REST

NASCHEIDING KUNSTSTOF VERPAKKINGEN UIT RESTAFVAL Inmiddels maakt de techniek het mogelijk om kunststof verpakkingen uit het restafval te scheiden. Hierdoor kan de hoeveelheid ingezameld en gerecycled kunststof in een grote stad oplopen van 2 kilo per inwoner per jaar, naar 10 tot 12 kilo.

Het Afvalfonds Verpakkingen ziet nascheiding net als bronscheiding (de consument scheidt zijn verpakkingsafval) als een volwaardig inzamelsysteem voor kunststof verpakkingsafval.

DE ENE KUNSTSTOF IS DE ANDER NIET Kunststof is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende materiaalsoorten die ieder een eigen manier van recyclen en opbrengst kennen.

Dat maakt de recycling van kunststof complex.

Het soort kunststof herken je aan deze logo’s:

SORTEREN De recycling van Nederlands huishoudelijk kunststof verpakkingsafval vindt in Europa plaats, voornamelijk in Nederland en Duitsland.

1 2 4

RECYCLING

5 6

De geselecteerde kunststof wordt versnipperd.

Vervolgens wordt het gesmolten.

En tenslotte verwerkt tot nieuw basismateriaal (granulaatkorrels).

PET

Vooral gebruikt voor flessen en schaaltjes

HDPE

Vooral gebruikt voor kratten en emmers

LDPE

Vooral gebruikt voor tasjes en folies

PP

Vooral gebruikt voor bloempotten en verpakkingen

PS

Piepschuim, plantentrays, beschermmateriaal

EĂŠn flesje bestaat soms uit meerdere soorten plastic.

PP PET LDPE

9

Column

k j i l e d a d n e b b e h We n e f f o t ts s n u k e echt all ) t i te i l a w k t h c a nodig (onge Alle zeilen moeten worden bijgezet om de nieuwe Europese doelstellingen voor plasticrecycling te halen. Dat heeft vooral te maken met het verschuiven van het meetpunt. Het doel voor plastic verpakkingen zal dus meer en meer kwantiteit worden. We gaan echt alles inzamelen en verwerken, ongeacht de kwaliteit. Daartoe worden wij gedwongen door de nieuwe richtlijn voor plastics vanuit Brussel.

Die schrijft voor dat in 2025 50 procent van de op de markt gebrachte kunststof verpakkingen moet worden gerecycled. Dat zou voor Nederland niet zo'n probleem zijn - in 2018 is 52 procent gerealiseerd - ware het niet dat in de wet ook het meetpunt wordt verlegd naar Cees de Mol van Otterloo Directeur Afvalfonds Verpakkingen

later in de verwerkingsketen. Grofweg wordt nu in Nederland de hoeveelheid gemeten wanneer die bij een recycler wordt aangeleverd.

De EU wil het meetpunt verleggen naar wanneer het door de recycler grotendeels is verwerkt. In dat recyclingproces is ongeveer 25 procent uitval.

Het gevolg is dat wij ons inzamelpercentage moeten opkrikken naar 70 procent in 2025, willen we het recyclingpercentage van 50 procent halen. En dat is een enorme ambitie die het uiterste vraagt van alle spelers in de kunststofketen. We zullen ons met elkaar volledig inzetten op de inzameling van alle stromen, bron- en nagescheiden.

Daarbij zijn discussies over minder en beter recyclen zinloos.

Wij kunnen niet anders dan deze weg volgen en alles meenemen, anders halen we het doel niet. Zo eenvoudig is het. Een van de effecten zou kunnen zijn dat het sluiten van de kringloop van plastic verpakkingen moeilijk wordt. Immers van verpakkingen naar nieuwe verpakkingen recyclen vergt hoge kwaliteit en dat zal dadelijk erg lastig worden.

10

Duurzaam Idee

Inspirerend:

Bloempotten van gerecycled kunststof wat technisch mogelijk is, welke materialen beschikbaar zijn, en welke kwaliteit die materialen hebben. Vervolgens zijn we steeds meer kleine beetjes gerecycled plastic gaan toevoegen in onze producten.

Eerst 33%. Belangrijkste was om te testen wat de impact van gerecycled materiaal is, wanneer het zijn sterkte zou verliezen of wanneer de kleuren flets zouden worden, we willen niets inleveren op kwaliteit.

Het toevoegen van gerecycled materiaal vervaagt de kleur enigszins. En die kleuren zijn nu juist zo belangrijk. We hebben nauw samengewerkt met onze leverancier. Die vond op een gegeven moment de sleutel tot succes.’

Wie: Hanneke Ridders en Patty Willems Van: Elho, Tilburg Wat: Bloempotten van gerecycled kunststof Idee: Op naar 98% gerecycled plastic in al onze producten

Elho produceert ook een gieter gemaakt van twaalf wasmiddel­ flessen (polyethyleen). Ook de kweektafel van elho is van gere­ cycled kunststof. www.elho.com

Wanneer ontstond het idee?

‘Het toepassen van gerecycled kunststof in onze producten is niet nieuw. We zijn al in 2010 begonnen met zwarte en terra bloempotten van gerecycled polypropyleen, de kweekpotten uit onze Green basics-lijn.

Die duurzame gedachte zit trouwens in het DNA van dit bedrijf. In 2007 hebben we de eerste stappen in duurzaam ondernemen gezet door te kijken naar onder andere transportkilometers en verpakkingsmaterialen, maar onze droom ging verder. Hoe tof zou het zijn, als we al onze producten van gerecycled kunststof kunnen maken?

We hebben die groene ambitie onderdeel gemaakt van ons imago, onder andere met de slogan ‘Give room to nature’. Ons doel is om de natuur weer dichter bij de mensen te brengen. Een groene omgeving met planten, dat voelt zó goed.’

Hoe ging dat proces?

‘Wij waren een van de voorlopers en hebben een jaar onderzoek gedaan, gekeken

Wat is de stand van zaken nu?

Het betekende dat we het percentage gerecyclede grondstof konden ophogen.

Nu zit er gemiddeld 75% gerecycled polypropyleen in onze producten. Pak je een gewone pot van elho in het tuincentrum, dan zit er waarschijnlijk al 98% gerecycled materiaal in. In de complexere producten moeten we wat meer virgin materiaal gebruiken, bijvoorbeeld om de transparantie te behouden, vloeilijnen te voorkomen en de mooie uitstraling van onze producten te waarborgen. Maar we hebben een nieuwtje te melden: we hebben nu ook de eerste potten die via rotatiegieten worden geproduceerd, gemaakt met gerecycled polyethyleen. Natuurlijk willen we ook het gebruik van dit materiaal uitbreiden, maar er lijkt te weinig aanbod te zijn, dus dat wordt nog een uitdaging.’

Hoeveel besparen jullie hiermee?

‘Alles bij elkaar besparen we zo’n 8.700.000 kilo virgin materiaal per jaar. En we blijven natuurlijk ontwikkelen. Ons streven is om naar 98% te gaan in al onze producten. Ja, dat noemen we de schoonheid van afval.’

11

t h c i l e g t i U #

Ambitieus brancheplan out-of-home sector De out-of-home sector in Nederland bestaat uit organisaties die veel van elkaar verschillen: van kleine cafetaria's tot grote restaurants en van to-go shops tot recreatie- en pretparken. Als het op duurzaam verpakken aankomt, heeft elk segment een specifieke aanpak nodig. Maar ze staan vaak ook voor dezelfde uitdagingen. Zo'n vijftien koploper-ondernemingen hebben in samenwerking met het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken het Brancheplan Duurzaam Verpakken 2019-2022 opgesteld. Hierin beschrijven zij hun ambities en doelstellingen om de milieu-impact van verpakkingen te reduceren. Hun streven is onder meer om geen onnodige verpakkingen te gebruiken en om verpakkingsmaterialen te gebruiken die zoveel mogelijk herbruikbaar en/of recyclebaar zijn. Ook willen zij minder verpakkingen en producten voor eenmalig gebruik, zoals rietjes en

Brancheplan Duurzaam Verpakken om zwerfafval te verminderen, onder andere in

wegwerpbestek, uitgeven. De individuele bedrijven hebben ook acties opgesteld samenwerking met NederlandSchoon. Ze kijken

‘out-of-home’

verder naar betere inzamel- en recyclingsystemen Brancheplan Duurzaam Verpakken ‘out-of-home’ 2019-2022

voor hun verpakkingen. In het brancheplan

2019-2022

worden verschillende onderzoeken en pilots over deze onderwerpen aangekondigd. Bekijk het brancheplan op www.kidv.nl/brancheplannen.

25-11-2019

12

Uitgelicht

De afvalbak staat niet zomaar op zijn plek

Recyclebaarheid van flexibele kunststof verpakkingen

Al bijna drie decennia onderzoekt NederlandSchoon, samen met gemeenten en betrokken partners, wat

Veel bedrijven stellen de ambitie dat alle kunststof

effectieve maatregelen zijn voor een zwerfafvalvrij

verpakkingen per 2025 recyclebaar of herbruikbaar

Nederland. Waar mogelijk baseert zij zich op onderzoek

zijn. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV)

en wetenschap. Directeur Helene van Zutphen licht

heeft de Recyclecheck ontwikkeld, een hulpmiddel

dit toe aan de hand van een schijnbaar eenvoudig

om de recyclebaarheid van verpakkingen te toetsen.

vraag­stuk: hoe kom je tot een optimale inzet van

Het KIDV publiceerde recent de Recyclecheck Flexi-

afvalbakken?

bele Kunststof Verpakkingen. Al eerder verscheen de Recyclecheck voor vormvaste kunststof verpakkingen

1. Gedrag bepaalt

en momenteel werkt het KIDV aan een versie voor pa-

‘Waar lopen de mensen? Waar wachten ze en waar

pieren en kartonnen verpakkingen. De Recyclechecks

stappen ze over? Wat eten en drinken ze en waar gooien

worden jaarlijks geüpdatet, zodat ze aansluiten op de

ze de verpakking weg? Wie een afvalbak gebruikt beseft

ontwikkelingen in de markt.

vaak niet tot in welk detail er is nagedacht om de bak zo effectief mogelijk te maken. Een grondige analyse van het gedrag van mensen vormt daarbij het startpunt.’

2. Kleur, licht, geluid, hoogte ‘Wat die analyse oplevert? Dat een opvallende kleur meetbaar leidt tot meer afvalverzameling bijvoorbeeld.

Professoren Ap Dijksterhuis en Rick van Baaren van D&B, specialisten in menselijk gedrag, toonden dat aan met de inzet van felgroene afvalbakken in Amsterdam

Alternatieven voor laminaten

en Rotterdam . Naast de kleur blijken ook licht, geluid

Ook heeft het KIDV-onderzoek uitgevoerd naar recy-

en de juiste hoogte publiek te stimuleren om een

clebare alternatieven voor laminaten. Dit zijn de meer-

afvalbak te gebruiken. En een afvalbak die duidelijk

laagse, flexibele folies die veelvuldig worden toegepast

communiceert wat het gewenste weggooigedrag is, heeft

in verpakkingen van levensmiddelen. Ze zijn sterk en

ook meer effect. Een korte instructie of beloning, een

licht en zorgen ervoor dat producten langer houdbaar

pictogram of op de stoep geverfde voetstappen kunnen

blijven. Het nadeel is dat ze in de recycling lastig zijn te

voor voorbijgangers nét het juiste laatste duwtje zijn.’

verwerken en daardoor niet tot grondstof voor nieuwe flexibele verpakkingen kunnen worden gemaakt. Voor

3. Het belang van consistentie

dit onderzoek selecteerde en analyseerde het KIDV

‘Onderzoek naar interventies rondom afvalbakken

tien veelgebruikte laminaatverpakkingen van levens-

leert ons dus veel. Iedereen die zijn of haar

middelen. Onderzocht werd welke haalbare alterna-

afvalbakkenprogramma wil verbeteren, kan dan

tieven er voor deze verpakkingen zijn, die bovendien

ook putten uit een rijke bron aan informatie rond

op korte of middellange termijn beschikbaar zijn, zo

bewezen effectiviteit. Wat onderzoek vooral duidelijk

circulair mogelijk inzetbaar zijn (volledig recyclebaar)

laat zien, is dat consistentie een belangrijke sleutel

én de juiste functionaliteiten bieden.

is. Dit zorgt namelijk voor meer herkenbaarheid van afvalvoorzieningen in het straatbeeld, waardoor mensen

Om laminaatverpakkingen in de toekomst optimaal te

de afvalbakken makkelijker in hun geheugen prenten.

kunnen recyclen, zijn aanpassingen nodig aan de ont-

Eenmaal in het geheugen gegrift, gebruiken ze de

werpkant van verpakkingen, maar ook ontwikkelingen

bakken - bijna onbewust - sneller en vaker.’

in het systeem voor inzamelen, sorteren en recyclen van huishoudelijk kunststofafval.

13

14

Interview

McDonald’s streeft ernaar in 2025 al het afval te recyclen ‘You bin it, you win it’ heette de actie waarmee gasten van McDonalds in januari mooie prijzen konden winnen als ze hun afval op een bepaald tijdstip in de speciale actie-afvalbak gooiden.

Manager Sustainability Floor Uitterhoeve kwam de prijs persoonlijk uitdelen. Dat kon een e-scooter zijn, maar ook een afvalemmertje voor in de auto.

Uit de resultaten van World CleanUp Day 2019, een initiatief van de Plastic Soup Foundation, blijkt dat McDonald's op nummer drie staat als het gaat om zwerfafval. Daarom is het voorkomen

‘Sinds 1992 scheiden we ons keukenafval al in acht verschil­ lende stromen’

van afval een belangrijke pijler in het wereldwijde duurzaamheidsprogramma van het bedrijf, met 38.000 restaurants de grootste restaurantketen ter wereld. ‘Deze actie was bedoeld als prikkel om

van onze gebruikte plantaardige frituurolie. Zo sluiten

meer mensen bewust te maken dat ze hun afval in

we onze eigen keten. Het koffiedik wordt verwerkt

de afvalbak moeten gooien’, zegt Floor Uitterhoeve.

tot bio-energie. De PET-flessen worden weer nieuwe

‘Structureel gedrag veranderen vraagt een continue

voedselverpakkingen, zoals saladebakjes. PET kan als

gezamenlijke inspanning. De campagne maakte deel

het op de juiste manier wordt ingezameld weer food

uit van een langdurig programma “Samen meer doen

grade worden. Zo willen we zoveel mogelijk waarde

voor minder afval”'.

halen uit ons afval.’

Rijden op frituurolie

Nascheiding van afval

Daarom praat ze liever over Scale for Good, het

Afval uit de bakken op de parkeerterreinen en de

brede duurzaamheidsbeleid van McDonald’s. Over

restaurants werd tot voor kort nog niet gescheiden,

de samenwerking met logistiek dienstverlener HAVI

maar samen met Attero is nu een systeem

en afvalverwerker Attero bijvoorbeeld. ‘Sinds 1992

ontwikkeld om ook dit restafval te scheiden. ‘Voor

scheiden we ons keukenafval al in acht verschillende

de papierfractie in dit restafval zoeken we nog naar

stromen’, vertelt ze. ‘Die halen we op met de speciale

een manier om de keten te sluiten. Er is te weinig

Green Truck, met compartimenten voor karton,

marktvraag naar deze fractie, dus onderzoeken

plasticfolie, PET-flessen, voedselafval, koffiedik,

we nu of we van onze bekers bijvoorbeeld zelf

frituurolie, KGA en restafval. Vanaf februari rijden de

nieuwe producten kunnen maken, zoals tissues of

trucks die onze restaurants beleveren op de biodiesel

isolatiemateriaal. Het voedselafval wordt vergist.’

15

Dankzij deze nascheidingstechniek streeft McDonald’s

zegt Floor Uitterhoeve. ‘Voor gastenverpakkingen

Nederland ernaar eind 2020 zo’n 10.000 ton afval te

is het doel papier en karton, tenzij het niet anders

recyclen, bijna de helft van het totaal. Momenteel is

kan. Concreet voorbeeld? Het plastic kraagje van de

dat ruim een derde. De ambitie is om in 2025 vrijwel

McFlurry gaan we vervangen door een kartonnen

al het afval van gasten en keukenafval te recyclen.

kraag. Waar nodig laten we deksels weg, of maken we ze van geperste vezels. En de ballonnen met plastic

Behalve nascheiden en recyclen kijkt McDonald’s

stokje voor de jongste gasten zijn vervangen door

ook naar verduurzaming en vermindering van

papieren maskers van gerecycled papier. Nu al is

verpakkingsmateriaal.

80% van ons verpakkingsmateriaal papier en karton.

Voor andere plastic items zoeken we duurzamere

Zo min mogelijk plastic

alternatieven.’

Behalve nascheiden en recyclen kijkt McDonald’s ook naar verduurzaming en vermindering van

Omgeving schoon

verpakkingsmateriaal. ‘We schakelen over naar zo

Op het terrein van het restaurant in Amsterdam

min mogelijk plastic’,

Noord loopt een medewerker met een bakfiets afval op te ruimen, een goede gewoonte van het McDonald’s-personeel. ‘Eigenlijk is het gek dat zoveel mensen hun afval niet in de prullenbak gooien. Wij zorgen ervoor dat de parkeerterreinen zo schoon mogelijk zijn, zodat het niet uitnodigt om nog meer rotzooi achter te laten.’

McDonald’s is continu bezig de omgeving te schoon te houden, soms in overleg met gemeenten of scholen in de omgeving van restaurants. Bij de uitgang van het parkeerterrein staan horizontale afvalbakken, zodat gasten die langs de McDrive zijn geweest vanuit hun auto het afval kunnen dumpen.

‘We maken het mensen zo makkelijk mogelijk, allemaal met het idee dat we zoveel mogelijk willen inzamelen om waarde te halen uit afval en de ketens te sluiten.’

16

Achtergrond

Verplichte registratie verpakkingsinformatie in datapool

Data verzamelen om verpakkingen terug te dringen Een Nederlander opent dagelijks gemiddeld ze­

Data uitwisselen

ven verpakkingen. Bij elkaar zo’n twintig procent

De verzamelde informatie wordt ontsloten voor

van ons afval. Het terugdringen van verpakkings­

verschillende bronnen. Zo kunnen leveranciers

materialen is dan ook een van de wensen die de

eenvoudig data uitwisselen met alle afnemers, maar

levensmiddelen- en drogisterijbranche heeft uitge­

bijvoorbeeld ook met het Afvalfonds Verpakkingen

sproken. Per 9 mei 2020 verplicht de sector haar

voor het doen van de jaarlijkse aangifte Afvalbeheers­

leveranciers alle verpakkingsinformatie in GS1

bijdrage verpakkingen. De belangrijkste gegevens die

Data Source op te nemen.

geregistreerd moeten worden zijn het hoofdzakelijke verpakkingselement, materiaalsoort en gewicht. Voor

GS1 is het bedrijf dat wereldwijd de barcodes uitgeeft,

leveranciers betekent de afspraak dat zij van al hun

en faciliteert standaarden om data vast te leggen en

artikelen inzichtelijk moeten hebben uit welke materi­

te delen via haar datapools. ‘Datamanagement is

alen de verpakkingen bestaan en wat het gewicht van

complex door snel veranderende assortimenten en

deze materialen is.

toenemende informatie-eisen’, zegt woordvoerder Jolanda van Heukelom. ‘GS1 Data Source is een cen­

Wel of geen verpakking?

trale datapool voor het delen van artikelgegevens,

‘Dat is nog een flinke opgave’, weet Van Heukelom.

zoals de etiketinformatie. Informatie over de verschil­

‘Omdat niet altijd duidelijk is wat nu wel en wat nu

lende verpakkingen kan hier ook een onderdeel van

niet als verpakking geldt.’ Ze legt uit: ‘De verpakking

zijn.’

bestaat uit alles wat om een artikel heen zit: van doos, fles tot etiket. Neem bijvoorbeeld een doosje

Bewust zijn van impact

thee, dat bestaat uit de doos, het papiertje om het

Vertegenwoordigers van de levensmiddelen- en

theezakje, het touwtje tussen het theezakje, het

drogisterijsector vergaderden afgelopen januari over

labeltje en het nietje dat het touwtje bevestigt. Al die

de toenemende vraag naar data en informatie. Ook

details moeten worden beschreven: is het verpakking

duurzaamheid en het terugdringen van verpakkings­

of niet? Enkel het theezakje zelf is in dit voorbeeld

materiaal kwamen aan bod. ‘Als alle partners in food,

het product.’ Ondanks deze opgave houdt de sector

dus leveranciers, medewerkers, klanten, zich bewust

vast aan de gestelde datum: per november 2019 is het

zijn van de hoeveelheid verpakkingen en de impact

al mogelijk om verpakkingsmateriaaldata in de GS1

daarvan op het milieu, kunnen we er samen voor

datapool te publiceren, per mei 2020 is het verplicht.

zorgen dat de hoeveelheid afval afneemt’, was een van de stellingen. ‘Daarvoor is het nodig en nuttig om data over verpakkingen te verzamelen en beschikbaar te maken’, zegt Van Heukelom. ‘Onze datapool is een prima hulpmiddel voor leveranciers. Zij voeren infor­ matie maar één keer in en op één plek in plaats van verspreid over verschillende informatiebronnen.’ Met het verzamelen van de verpakkingsgegevens in GS1 Data Source wordt informatie concreet en meetbaar.

17

Resultaten

Breed vertrouwen in behaalde recycling­resultaten

Monitoring verpakkingen staat als een huis Er staat in Nederland een robuuste monitoring­­

ontwikkelden en op papier zetten voor gemeenten en

systematiek die de rapportage van verpakkings­

afvalbedrijven, later vastgelegd in het UMP. Daarin

afvalstromen op een heldere en realistische manier

staat hoe er gerapporteerd moet worden over het

weergeeft. Daar is de afgelopen acht jaar hard

ingezamelde en gerecyclede materiaal, de beoordeling

aan gewerkt, weet Coen Bertens, projectmanager

en de financiële waardering daarvan. Ook de

Monitoring bij het Afvalfonds Verpakkingen.

Commissie Toezicht Monitoring Verpakkingen, onder leiding van oud-politica Karla Peijs, droeg kritisch bij

‘De monitoring van verpakkingen krijgt inmiddels

aan de verbeterslag van de monitoring. ‘De commissie

veel vertrouwen vanuit het ministerie van Infra­

is eind 2018 gestopt’, vertelt Bertens, ‘omdat het

structuur en Waterstaat, vanuit Rijkswaterstaat

Ministerie en de ILT aangaven het volste vertrouwen

en van de Inspectie Leefomgeving en Transport’,

te hebben in de monitoringsystematiek.’

zegt hij. ‘De ILT voerde de afgelopen jaren bijna jaarlijks controles uit op ons werk, of beter gezegd, op de gebruikte monitoringsystematiek. Rond 2012 concludeerde de ILT in haar controlerapporten nog

Per materiaalsoort wordt gerapporteerd over

dat de toen gebruikte monitoringsystematiek bij

het voor recycling aangeboden gewicht aan

enkele materiaalsoorten onvoldoende garantie bood

verpakkingsafval, gedeeld door het gewicht

dat de recyclingdoelen waren behaald. Nu meldt

aan op de Nederlandse markt gebrachte

de ILT dat daar geen twijfel meer over bestaat.

verpakkingen:

Hun rapporten hebben zeker bijgedragen aan een verbeterde monitoring. En we hebben de afgelopen

- de registratie van de op de markt gebrachte

jaren met alle betrokken partijen ook een flinke slag

verpakkingen vindt plaats bij het Afvalfonds

gemaakt.’

Verpakkingen - de registratie van de van de markt komende

Op papier

verpakkingen, vindt plaats bij Nedvang en

Hij noemt vooral de inspanningen van Nedvang

sinds kort ook bij VPKT

en het Afvalfonds die per materiaalsoort sorteer-, monitoring- en uitvoeringsprotocollen

18

Weegschaal in de auto

Meermaligheid

De accountmanagers van het Afvalfonds voeren

Hoewel de systematiek staat en de monitoring

steekproefsgewijs controles uit onder de ca. 2.450

steeds robuuster is geworden, blijven er nog

producenten/importeurs die bij hen aangifte doen.

uitdagingen. ‘We willen bijvoorbeeld nog beter zicht

Zij controleren bij de bedrijven aan de hand van

op meermaligheid krijgen. Dat is lastig. Neem het

de verpakkingen- en bedrijfsadministraties of de

voorbeeld van de houtindustrie. Pallets worden

aangiften kloppen. ‘Daarvoor gaan ze zelfs letterlijk

gerepareerd en opnieuw ingezet. Terecht mogen we

met een weegschaal in de auto naar de bedrijven om

gerepareerde houten verpakkingen nu meerekenen

steekproefsgewijs de gewichten van verpakkingen

in het recyclepercentage, maar zo’n pallet gaat de

te controleren'. Het auditteam van Nedvang (zie ook

hele wereld over en is verder moeilijk te volgen.

elders in dit nummer) controleert de opgaven van

Hergebruikte verpakkingen vragen om een goed

de ruim 200 afvalbedrijven, in de praktijk ruim 90%

beeld van de huidige ‘pools’, maar zijn weer lastig te

van het totaal opgegeven gewicht aan gerecycled

vertalen naar wat er dan precies in Nederland wordt

verpakkingsafval.

gebruikt.’

PackTool en WasteTool

Recycling binnen Europa

‘Voor zowel de producenten/importeurs als de

‘Kunststof verpakkingsafval afkomstig uit

afvalbedrijven is het een administratieve last

huishoudens werd altijd al in Europa verwerkt.

om alle gegevens te verzamelen. Producenten/

Dat van bedrijven ging na sortering tot voor kort

importeurs zijn hiertoe verplicht (vanuit de

veelal naar Azië, maar eigenlijk willen we dat de

producentenverantwoordelijkheid), afvalbedrijven

recycling niet te ver van ons vandaan plaatsvindt,

krijgen er een vergoeding voor’, zegt Bertens. ‘Daarom

zodat we er nog beter zicht op hebben. Door

hebben we digitale loketten ontwikkeld, PackTool

de importban van China kon een deel van het

en WasteTool, software die helpt bij het invullen

kunststof verpakkingsafval van bedrijven niet meer

van de gegevens. Maar ja, uiteindelijk moet het wel

worden geëxporteerd. Er is mede hierdoor meer

gebeuren. De afvalbedrijven hebben bijvoorbeeld

aandacht ontstaan voor de ontwikkeling van extra

nog steeds geen verplichting. Die moeten we echt

recyclingcapaciteit binnen Europa.’

verleiden. Dat doen we met dit soort hulpmiddelen en het opbouwen van een goede relatie. En ook zij zien het belang: hun opgave draagt bij aan de berekening van het recyclepercentage dat wij aan de overheid

Het Afvalfonds Verpakkingen verzamelt, controleert

rapporteren.’

en rapporteert over de cijfers van een kleine 2.450 zogenaamde bovendrempelige bedrijven (die jaarlijks

Niet rijk rekenen

meer dan 50 ton aan verpakkingen op de Neder-

'Wij zijn kritisch op onze monitoring', vertelt Bertens,

landse markt brengen). Zij zijn met elkaar goed voor

'of beter gezegd: we zijn reëel'. Er zijn landen die zich

zo’n 66% van het totaal aan op de markt gebrachte

rijk rekenen. We kiezen ervoor om voorzichtig te

verpakkingen. 6% komt van de onderdrempelige

rapporteren. We houden rekening met een percentage

bedrijven. En nog eens 29% komt van logistieke

vervuiling en een percentage in de stroom dat geen

hulpmiddelen, zoals pallets, waarvoor niet betaald

verpakking is. Dat verhoogt de kwaliteit van de

hoeft te worden. Met periodiek onderzoek onder de

monitoring. Hiervoor worden jaarlijks door externe

ondrempelige bedrijven worden de hoeveelheden

bureaus veel sorteeronderzoeken uitgevoerd, een

verpakkingen vastgesteld die deze bedrijven op de

arbeidsintensief en kostbaar traject.’

Nederlandse markt brengen. Deze worden dus ook meegenomen in de monitoring.

19

20

Interview

Field Lab werkt aan circulaire plasticketen

Unilever wil 100% recyclebaar plastic in 2025 In het Field Lab – in mei 2019 gestart door

gebruik van virgin materiaal met 50% is gereduceerd.

het Sustainable Food Initiative – nemen

‘Wij hebben circulaire verpakkingen al langer op de

voedingsmiddelenindustrie en afvalverwerkers

agenda staan en hier sinds 2017 concrete doelen

het voortouw in het ontwikkelen van een circulair

aan gehangen', zegt Van der Zee. ‘Wij werken daarbij

systeem voor plastic verpakkingen. Unilever is een

nauw samen met startups en scale ups die nieuwe

van de tien initiatiefnemers, maar inmiddels doen

technieken ontwikkelen. Samenwerking is de crux.’

zo’n honderd grote én kleine bedrijven mee. We praten met Unilevers vice president Foods Benelux

Eindeloos recyclen

Debora van der Zee.

Een van die relatief jonge bedrijven waar Unilever mee samenwerkt is Ioniqa, dat een techniek

De liftdeuren in de hal van Unilevers Benelux

ontwikkelde om PET eindeloos te recyclen, een

hoofdkantoor in Rotterdam maken al direct de

uniek proces waarmee alle soorten gekleurd plastic

ambitie duidelijk: geen plastic waar dat kan, minder

teruggebracht kunnen worden tot zuivere plastic

plastic als er nog geen alternatief is en beter plastic

grondstof, de zogenaamde virgin quality. ‘Ik ben

dat gerecycled kan worden. ‘Het Field Lab komt voort

niet tegen plastic’, zegt Debora van der Zee. ‘Plastic

uit het Plastic Pact, dat in februari 2019 is getekend

heeft veel goede eigenschappen op het gebied van

door circa tachtig organisaties’, vertelt Debora van

houdbaarheid, hygiëne en vormvrijheid of juist

der Zee. ‘In mei zijn we met het Field Lab gestart. Het

vormvastheid. Een wereld zonder plastic bestaat

vormt de praktische invulling van de afspraken die

niet. Het probleem is dat we de afgelopen decennia

we in het Plastic Pact hebben gemaakt. En het mooie

veel te veel plastic op de wereld hebben gezet zonder

is dat het een ketenbreed initiatief is. Dat maakt het

de gevolgen te overzien. We zetten jaarlijks met

mogelijk om end-to-end naar een case te kijken.’

elkaar 300 miljoen ton plastic op de wereld waarvan ongeveer 1/3 plastic verpakkingen, daarvan wordt

Samenwerking is de crux

slechts een beperkt deel gerecycled, een flink deel

Die zogenaamde user cases worden onder andere

verbrand en een bijna even groot deel komt in het

door Unilever aangedragen. Het bedrijf trekt

milieu terecht. Wij moeten daarom echt toe naar een

zijn eigen ambitie wereldwijd door. In het Plastic

circulaire economie voor plastic verpakkingen en de

Commitment staat dat in 2025 100% van de

loop sluiten.’

verpakkingen recyclebaar moet zijn en dat het

21

100% gerecycled plastic

Niet één antwoord

Het gesprek vindt plaats in ‘de huiskamer’,

Ingewikkelder is de soep-in-zak verpakking,

een bespreekkamer op de vierde etage met

een unieke verpakking, waarbij de vormvrijheid

uitnodigende zitbanken, tegen een achtergrond

van plastic ten volle wordt benut. Consumenten

van Unilever-producten. Daar staan flink wat

associëren de verpakking met vers. Maar het

plastic verpakkingen tussen. Ze wijst op de

recyclen van de verpakking, die is opgebouwd

nieuwe cosmeticalijn Love Beauty and Planet,

uit onder andere laagjes PET, aluminium en

waarvan de flesjes voor 100% zijn gemaakt

polypropeen (PP), is complex. ‘Het is een

van gerecycled plastic. Hetzelfde geldt voor de

verpakking die we met de kennis van nu anders

schoonmaakproducten van Seventh Generation.

hadden ontwikkeld zodat deze zowel recyclebaar

‘Met nieuwe merken doen we het meteen goed’,

is als een versbeleving uitstraalt’, zegt Van der

zegt ze. En even later over de oude vertrouwde

Zee. ‘Het geeft ook aan dat er niet één antwoord

producten: ‘De quick wins zijn we al voorbij.

is op de productie, sortering, verwerking en

Waar we makkelijk zonder kunnen, hebben we

recycling van al die verschillende soorten plastics.

plastic al weggelaten.’ Zo is het plastic rond

Elke case is een aparte case. Daarom is het zo

theeverpakkingen verleden tijd en worden de

goed en effectief dat we met Field Lab naar de

Solero-ijsjes voortaan verpakt in doosjes met

hele keten kijken en niet sec naar de verpakking.

tussenschotjes van karton in plaats van per stuk

We hebben nog een hoop te doen, maar wij

verpakt in plastic. In alle plastic verpakkingen

geloven er enorm in.’ In maart komen de eerste

Lipton Ice Tea, Dove en Calvé dressings wordt dit

resultaten van door Field Lab onderzochte cases

jaar ook gerecycled plastic toegepast.

naar buiten.

‘ Een wereld zonder plastic bestaat niet’

22

Resultaten

Volgende stap gezet

PLUS verpakt gebak duurzaam Supermarktorganisatie PLUS heeft de blisterver­

tuurlijk wel stevig zijn en het gebak beschermen.

pakkingen van de gebakafdeling vervangen door

We zijn ontzettend trots op het eindresultaat.’

kartonnen verpakkingen met FSC-keurmerk. Het plastic venster bestaat voortaan uit 80% gerecycled

Verpakkingsbeleid van PLUS

PET. Het gaat om zo’n 2,3 miljoen verpakkingen per

In 2018 stelde PLUS een verpakkingsbeleid op waarin

jaar waarmee 168.000 kilo plastic wordt bespaard.

het aangeeft alle 4.500 huismerkverpakkingen tegen het licht te houden en zo min mogelijk – of waar mo­

De verpakkingen hebben een speciale uitsnede

gelijk hernieuwbaar en recyclebaar – te willen verpak­

waardoor PET en karton makkelijk te scheiden zijn.

ken. In 2019 werden onder meer de verpakkingen van

Bovendien staat op de verpakking aangegeven hoe

vleeswaren, maaltijdsalades, aardappelen, salades

er gescheiden moet worden, zodat de consument

en sapflesjes verduurzaamd. Alle verpakkingen van

de verpakkingen in de juiste verzamelbak werpt.

zacht fruit zijn voorzien van een hersluitbaar folie in

Marco van Geel, categorymanager Brood & Gebak: ‘We

plaats van een losse plastic deksel, de grootverpak­

hebben verpakkingsleveranciers en gebakleveranciers

kingen voor aardappelen bestaan voor 50% uit plastic

uitgedaagd mee te denken, waarbij rekening moest

gemaakt van suikerriet, de zwarte plastic pakbladen

worden gehouden met vier aspecten: duurzaamheid,

tussen appels en peren zijn eind 2018 vervangen door

attractiviteit, gemak voor de klant en verwerking in

pakbladen van papierpulp. Alle zwarte plastic ver­

de bakkerij. We streven ernaar de verpakking zo dun

pakkingen zijn uitgefaseerd. Ook in 2020 gaat PLUS

mogelijk te maken, maar hij moet voor de klant na­

verder met het verduurzamen van de verpakkingen.

Andere resultaten: • Snoepgroenten in zakjes in plaats van emmers: per jaar 23.000 kilo plastic bespaard.

• Maaltijdsalades verpakt met 80% gerecycled PET, 0,10 mm dunner en 2,4 gram lichter: 6.000 kilo plastic per jaar bespaard.

• Verse sappen in nieuwe flessen van 75% RPET en 25% bio­ based plastic met transparante dop (makkelijker recycle­ baar): 22.600 kilo nieuw plastic per jaar bespaard.

RPET = recyclebaar en gerecycled materiaal gemaakt van (fris)drankflessen Biobased plastic = gedeeltelijk gemaakt van hernieuwbare grondstof suikerriet

23

52%

Postbus 1266, 2260 BG Leidschendam

van alle kunststof verpakkingsafval is in 2018 gerecycled. De kunststofketen maakt een enorme ontwikkeling door en inmiddels wordt gerecycled kunststof (recyclaat) in tal van producten gebruikt. Van plantenpotten en flessen tot speelgoed, pennen en aanrechtbladen.

Duurzaam verpakken betekent minder, lichter en beter recyclebare verpakkingen gebruiken. En ook, daar waar mogelijk, verpakkingen weglaten. Daarom verzenden wij dit magazine zonder envelop of folie.

De cirkel is rond