Identiteit
recensie
Laten we God maar schrappen
Sjalom moet het doel van de VU zijn, beweren de auteurs van ‘Deze universiteit. Filosoferen aan de VU’. Ze draaien om de hete brij heen.
H
DOOR DIRK DE HOOG et interessante van een universiteit met een doelstelling is dat er altijd discussie bestaat over wat die identiteit in de dagelijkse praktijk van het onderwijs en onderzoek betekent. Zo houdt de relatie tussen geloof en wetenschap de gemoederen aan de VU al sinds de oprichting in 1880 bezig. De VU-filosofen René van Woudenberg en Jeroen de Ridder doen in Deze universiteit. Filosoferen over de VU een poging het bijzondere van de VU te actualiseren. De auteurs stellen de vraag waarin de VU zich onderscheidt van andere universiteiten. Hun uitgangspunt daarbij is dat wetenschap geen volledig beeld van de werkelijkheid oplevert. Er zijn ook andere inzichten nodig om de wereld werkelijk te kunnen begrijpen. ‘Zonder waarden die om onze erkenning vragen, zou het universitaire onderwijs stuurloos en richtingloos zijn’, schrijven zij. Wat zijn dan die waarden? Daarvoor gaan ze te leen bij VU-eredoctor Nicholas Wolterstorff, emeritus hoogleraar wijsbegeerte aan de Yale University. Die bepleit het begrip sjalom centraal te zetten in de doelstelling van de universiteit. Opbloeien en gedijen ‘Er is sjalom wanneer de mens in vrede verkeert met alles waarmee hij of zij verbonden is: met God, met zichzelf, met
22
zijn medemens en met de natuur’, schrijft WolterWie zou tegen storff in een artikel dat sjalom durven als bijlage in het boekje is zijn? opgenomen. Dat is niet niks! Wie zou daartegen durven zijn? ‘Een toestand van sjalom is een toestand waarin mensen opbloeien, gedijen en genoegen beleven aan de verwerkelijking van hun eigen en elkaars mogelijkheden en talenten’, schrijven Van Woudenberg en De Ridder. Ze zien het al helemaal voor zich. ‘Dit betekent dat studenten via hun onderwijs voldoening, vreugde en vervulling leren vinden in de cruciale relaties waarin ze staan.’ Maar met dit verheven ideaal draaien de auteurs om de hete brij heen. Hoe luidt de doelstelling van de VU ook alweer? Het valt niet eens mee daarachter te komen. Wie googlet, vindt de volgende missie van de VU: persoonlijk, open en verantwoordelijk. Ik meen mij te herinneren dat de doelstelling luidt: God en zijn wereld dienen. En dit staat nog steeds in de statuten van VU-VUmc. In een voetnoot verwijzen de auteurs wel naar het officiële universiteitsgebed dat nog steeds wordt gebruikt. De slotregel luidt: ‘opdat al ons werk geschiede als dienst aan U en Uw wereld.’ Daarover heeft oud-collegevoorzitter Wim Noomen in Advalvas ooit iets interessants gezegd. ‘De wereld dienen willen we allemaal wel aan de VU. Maar hoe zit het met God dienen?’ Als deze filosofen van de VU niet in staat zijn die laatste vraag te beantwoorden en handvatten aan te reiken voor de dagelijkse praktijk van onderwijs en onderzoek, lijkt mij het beter het woord God maar uit de doelstelling te schrappen. Dat maakt het dagelijkse leven aan de VU vast wat luchtiger en zeker niet minder zinvol. Sjalom!
René van Woudenberg en Jeroen de Ridder. Deze universiteit. Filosoferen over de VU. VU University Press. 79 blz. Voor VU-medewerkers GRATIS af te halen in de VU-boekhandel. De auteurs zijn beiden betrokken bij het Abraham Kuyper Center for Science and Religion. nr 3 — 24 september 2014
ADVALVAS