ROEMEENSE BELGEN

MAAK KENNIS MET Cristina

Wat bracht je naar België? Ik kom uit Boekarest en ben mijn Belgische geliefde naar hier gevolgd toen ik 23 jaar was. Ik wist eigenlijk niet heel veel over België. Je bent jong, naïef en springt in het avontuur.

Wat was jou eerste indruk van België? Ik weet nog dat ik het altijd koud had toen ik hier net was. Wat mij ook opviel was dat er weinig mensen op straat waren. Ik kom van een hoofdstad van 2 miljoen inwoners waar altijd wel iemand op straat is. Mol is maar een kleine gemeente, dus dat was een groot verschil voor mij. Nu hou ik wel van de natuur en de rust, maar vroeger miste ik de activiteit en drukte.

Verder vond ik dat mensen vriendelijk waren, maar tegelijkertijd ook afstandelijk. Mensen van hier hebben meer tijd nodig om je te leren kennen. Dat is een verschil met onze mentaliteit, wij vinden het makkelijker om een gesprek te beginnen. Als je bijvoorbeeld in een park op een bankje zit, dan is het normaal dat iemand naast jou komt zitten en begint over zijn leven. Dan volgt er een mooi gesprek. Hier vinden mensen dat heel raar.

Eens je elkaar kent, word je wel hele goede vrienden. Ik heb hier fantastische mensen ontmoet. In het algemeen heb ik mij altijd goed gevoeld, maar natuurlijk zijn er moeilijke momenten want je laat dingen achter, je familie en vrienden: hier zijn ook andere tradities.

Welke Roemeense gewoontes/tradities blijf jij verderzetten in België? Met Pasen ben ik een aantal keren naar de middernachtmis geweest. Dat was in het begin wel moeilijk, dan gingen we helemaal naar Brussel, want daar was er een orthodoxe kerk. Later kwam er een in Turnhout en dat is gelukkig al dichterbij. Met de komst van veel Roemenen zijn er nu meer orthodoxe kerken gekomen. Maar ik ga zeker niet elk jaar naar de middernachtmis. (lees meer over Cristina op p. 17)

Als je in Boekarest op een bankje in het park gaat zitten, is het normaal dat iemand naast jou gaat zitten en begint over zijn leven. Hier vinden mensen dat heel raar.

INTEGRATIE EN INBURGERING INBURGERING EN INTEGRATIE VAN ROEMENEN IN BELGIE

Nieuwkomers, immigranten, inburgering, integratie,… het zijn woorden die je de laatste tijd vaak hoort of leest, maar wat houdt inburgeren en integreren nu juist in? En hoe zit het met de integratie van Roemenen in ons land? Buna ging langs bij Cristina Lazar, ze heeft een Roemeense achtergrond en is trajectbegeleider bij het Agentschap Integratie en Inburgering.

Je bent trajectbegeleider, wat houdt dat in? Ik ben een soort van persoonlijke begeleider voor nieuwkomers. We bieden nieuwkomers een traject op maat aan en helpen hen om hun weg hier makkelijker te vinden.

We begeleiden hen naar Nederlandse lessen en bieden een gratis cursus aan over het leven in België, dat is de cursus Maatschappelijke Oriëntatie (MO). Die wordt meestal gegeven in de moedertaal van de inburgeraar. In de cursus MO leren ze hoe de instellingen in België werken, over normen en waarden en hun rechten en plichten (zie schema p.18). Daarnaast vertrekken we vanuit hun eigen noden. We stellen een actieplan op waarin staat welke stappen ze moeten ondernemen om hun doel hier te bereiken. Een doel kan bijvoorbeeld zijn om mekanieker te worden, maar dat is voor iedereen anders. Als je de inburgeringscursus hebt gevolgd en twee modules Nederlands hebt voltooid, ontvang je een attest van Inburgering. Dat is belangrijk als je de Belgische nationaliteit wil aanvragen.

Roemenen zijn niet verplicht om een inburgeringstraject te volgen als Europeanen, maar ze komen massaal naar het Agentschap Integratie en Inburgering.

Hoeveel Roemenen bereiken jullie met dit aanbod? In 2018 volgden in Vlaanderen 542 personen een cursus Maatschappelijke Oriëntatie in het Roemeens. Dat is een van de 31 talen waarin je de cursus kan volgen. In totaal hebben 12.193 mensen een inburgeringscursus gevolgd.

Wat motiveert Roemenen om deel te nemen aan het inburgeringstraject? Roemenen zijn niet verplicht om een inburgeringstraject te volgen als Europeanen, maar ze komen massaal naar het Agentschap Integratie en Inburgering. Niet alleen om de Belgische nationaliteit ooit te mogen aanvragen, maar ook omdat ze het heel belangrijk vinden om hun rechten en plichten te kennen. Meestal komen ze hier terecht via familie en vrienden die de cursus hebben gevolgd en er enthousiast over waren.

Roemenen zijn ook zeker gemotiveerd om Nederlands te leren. Naast mensen die via ons lessen volgen, zijn er ook die zelf op zoek gaan naar lessen die passen in hun werkrooster. Sommigen leren zelfs al Nederlands via Skype voordat ze naar hier komen.

Langs de andere kant zijn er ook mensen die hier al jaren werken en pas later Nederlands gaan leren. Mensen die bijvoorbeeld in serres werken waar Roemeens wordt gesproken, hebben geen nood aan Nederlandse les. Het kan gebeuren dat die mensen na jaren hun job verliezen en Nederlands komen leren, want je kan geen nieuwe job vinden zonder kennis van het Nederlands. Hoe moedig je Roemenen aan om het inburgeringstraject te volgen? Soms komen er mensen die niet goed weten wat we doen. Ik leg dan uit dat het belangrijke informatie is voor hun dagelijks leven en laat zien wat de voordelen zijn. Een belangrijk voordeel is dat ze via de cursus op korte termijn meer leren dan wat ze via andere kanalen te weten kunnen komen. Ik gebruik ook soms mijn eigen ervaring om aan te tonen dat het een grote hulp is.

De cursus maatschappelijke integratie is een enorme hulp, 25 jaar geleden moest je het allemaal zelf uitzoeken.

Toen ik 25 jaar geleden naar België kwam was inburgering namelijk nog niet zo georganiseerd. Je moest zelf je weg zoeken. Ik heb een paar Nederlandse lessen gevolgd in een kleine klas, maar dat was niet gedifferentieerd. Ik zat toen in een klas waar analfabeten en universitairen bij elkaar zaten. De ene dag leerden we ‘pen’ en de volgende dag was het weer ‘pen’.

Voor mij ging dat veel te traag, dus heb ik zelf geprobeerd om mijn weg te zoeken in de bibliotheek en met behulp van cursussen Nederlands-Engels. Ik heb ook veel geleerd doordat mijn schoonouders alleen maar Nederlands praatten.

Nu is het veel makkelijker. Er worden testen gedaan om te kijken of je beter les gaat volgen in een centrum voor basiseducatie, waar er meer tijd wordt genomen, of een centrum voor volwassenonderwijs. Alles wat je moet weten wordt voor jou uitgezocht en kosteloos aangeboden. Dat is een enorme hulp. Roemenen moet ik daar maar heel zelden van overtuigen.

De cursussen zorgen dus voor een grote hulp, maar wat zijn volgens jou dingen die Roemenen hier moeilijk of raar vinden? Ze komen hier terecht in een hele multiculturele samenleving. Dat is veel minder het geval in Roemenië. Mensen moeten begrijpen dat iedereen hier welkom is, net zoals zij welkom zijn. Meestal zijn er geen problemen, Roemenen zijn tolerant en op vlak van geloofsovertuigingen is er ook veel diversiteit in Roemenië. Kerken en moskeeën staan er naast elkaar. Maar net zoals Belgen hebben Roemenen ook misvattingen over vluchtelingen, bijvoorbeeld dat ze niet werken en alles krijgen. Ik leg vaak uit aan cursisten en vrienden dat niemand zomaar iets krijgt. Er zijn wel profiteurs maar dat heeft niets met afkomst te maken.

Homoseksualiteit wordt in Roemenië ook minder getolereerd dan in België. Er wordt veel belang gehecht aan het ‘traditionele’ gezin in Roemenië. Al zijn er ook wel verschillen en zullen bijvoorbeeld jonge mensen er anders over denken dan oudere mensen.

Je hebt deze vraag ook gesteld bij cursisten die net gestart waren met een cursus Maatschappelijke Oriëntatie in het Roemeens. Wat haalden zij aan als moeilijkheden? Dat waren verschillende dingen. Als eerste het Nederlands. De Nederlandse taal is moeilijk, maar in de les lukt het meestal wel, zeker als je ook Engels kan. Maar als cursisten buiten de klas mensen horen praten is dat vaak helemaal anders. Die moeilijkheid met dialecten is iets wat je vaak hoort, niet alleen van Roemenen.

Als tweede haalden ze socialiseren aan. Dat vinden ze voor zichzelf en voor hun kinderen vaak moeilijk. Al hangt het af van de leeftijd van de kinderen, tieners hebben het in het begin vaak moeilijker dan jonge kinderen. Als derde het missen van familie en vrienden en vervolgens het eten. Je kan namelijk niet altijd alles vinden om Roemeens te koken. Het eten hier smaakt niet of anders, zelfs vlees en groenten. Een tomaat smaakt niet als een goede tomaat. Dat komt misschien door de industriële manier van kweken die hier al veel langer de norm is. Maar geen probleem want er zijn ook Roemeense winkels en restaurants Frietjes en chocolade smaken natuurlijk ook altijd.

Als vierde het weer. Het grote verschil met het klimaat in Roemenië is dat het hier vochtiger is en er is meer wind. Dat zorgt ervoor dat je de warmte of koude harder voelt. Ten vijfde hebben veel Roemenen het gevoel dat mensen hier een drukke levensstijl hebben, mensen zijn vaak opgejaagd en alles is gepland. Als je bijvoorbeeld een vriend bezoekt of een buur moet je een afspraak maken. In Roemenië ga je gewoon langs en is alles veel spontaner. Dat is dus even wennen.

Verder is het soms moeilijker om een huurwoning te vinden als verhuurders horen dat je van Roemenië komt. Zelfs als je werkt en al een tijdje in België woont. Mensen hebben vaak vooroordelen. Onbekend is onbemind, dat is iets wat hier sterk speelt en waarschijnlijk historisch gegroeid is. Tot slot gaven ze ook aan dat feestdagen zoals Pasen en Kerstmis hier anders gevierd worden

Aan al deze moeilijkheden wordt aandacht besteed in de cursus. Op die manier helpen we inburgeraars om zich thuis te voelen in de Belgische samenleving.

Op de website www.integratie-inburgering.be vind je meer informatie over integratie en inburgering. Via de contactpunten van het Agentschap Integratie en Inburgering kan je je inschrijven voor een cursus Maatschappelijke Oriëntatie in 31 verschillende talen, waaronder het Roemeens.

Ook op de algemene vergadering van ADR-Vlaanderen wordt er dieper ingegaan op dit thema.

TIMISOARA EN DE BANAAT

ONGEREPTE NATUUR EN EEN STAD VAN LICHT VAKANTIETIP

Het is nog wel even maar in 2021 is Timișoara een heel jaar lang Culturele Hoofdstad van Europa. In 2016 werd de hoofdstad van de regio Banaat en van het district Timiș uitgekozen uit een reeks kandidaturen van Roemeense steden. Het project “Shine your light – Light up the city” haalde het van kleppers als Cluj en Boekarest. Het licht in de titel van het winnend project verwijst naar de status die de stad heeft als eerste stad in Europa met elektrische verlichting. Wat bevolkingsaantal betreft is Timișoara de derde stad van het land: na Boekarest en Cluj maar voor Iași en havenstad Constanța. Timișoara is ook de stad waar de omwenteling van 1989 begon.

Een beetje geschiedenis Timisoara werd voor het eerst vermeld als Castrum Temesiense, een fort dat sinds 1212 de kruising van de handelsroutes met de rivieren Bega en Timiș beheerste. Aan die laatste ontleent de huidige stad haar naam. Toch stroomt de Timiș niet door Timișoara. De Bega doet dat wel. In 1342 werd de stad officieel erkend als ‘civitas’ (stad). Timișoara en de Banaat speelden een belangrijke rol in de strijd tussen het Hongaarse koninkrijk en de Ottomanen. Het is in Timișoara dat Iancu de Hunedoara (János Hunyadi) zijn troepen verzamelde die de Ottomanen een zware nederlaag toedienden. Maar in 1551 slaagden de Ottomanen er in om het Fort van Timișoara te veroveren. Het zou tot 1716 duren vooraleer de regio van de Ottomanen kon bevrijd worden.

De volgende belangrijke periode in de geschiedenis van de Banaat is de komst van de Schwaben. Het waren Oostenrijkers en Duitsers die aangemoedigd werden om zich in de Banaat te vestigen. Ondanks hun naam van ‘Banater Schwaben’ waren de meerderheid van hen géén Schwaben. De Banaat strekte zich uit tot over de grens met het huidige Servië, tot even ten noorden van Belgrado. Op 1 oktober 1918 verklaarde de Republiek Banaat zich onafhankelijk. Maar dat duurde niet lang. Servische troepen grepen in en de Banaat werd opgedeeld. Novi Sad werd de hoofdstad van het Servische deel van de Banaat. Het Roemeense deel van de Banaat werd opgenomen in de Eenheid van Moldavië, Wallachije en Transsylvanië om het koninkrijk Roemenië te vormen.

Toeristisch Het Begakanaal (genoemd naar de Begarivier) stroomt als een kloppende slagader door het centrum van de stad. Je kan roeien of varen op de Bega. Het water zorgt bovendien voor verkoeling als de zon ongenadig brandt. Het kanaal stroomt 44 km op Roemeense en 70 km op Servisch grondgebied en verbind zo Timișoara met de Servische stad Titel. Ter hoogte van het stadscentrum stroomt de Bega door een echt stadspark. Er is ruimte voor wandelaars en fietsers en er is een druk ontspanningsleven door de vele studenten die in Timișoara verblijven.

Timișoara was de eerste stad in Europa met Elektrische straatverlichting.

Wie via de Bulevardul Mihai Viteazu de Bega oversteekt op weg naar het centrum, komt voorbij één van de meest gekende gebouwen van de stad: de Orthodoxe kathedraal. Deze stijlvolle kerk heeft elf torens waarvan de hoogste ruim 90 meter hoog is. Ze werd gebouwd in een eclectische stijl (d.w.z. met stijlelementen uit verschillende stijlen en periodes). Merkwaardig is het sobere interieur van de kerk dat eerder opvalt door architecturale elementen dan door de beschildering zoals de kathedraal in Sibiu bijvoorbeeld. In de kathedraal worden belangwekkende historische kunstvoorwerpen bewaard, waaronder oude iconen en boeken als het Nieuwe Testament van Balgrad (Alba Iulia) uit 1648.

Steek de straat over en je komt in de groene zone van de Piața Victoriei. Recht voor jou is de Opera en op je rechter hand het Nationaal Museum van de Banaat. Rechts van de Opera kan je doorsteken naar de Piața Unirii waar je de Katholieke Kathedraal aan de ene zijde en de Servische kerk aan de andere zijde treft. Midden op het plein staat een zuil met een standbeeld van de Heilige Drievuldigheid. Als je rechts van de Katholieke Kathedraal doorloopt kom je bij het Maria Theresia Bastion, een paar honderd meter naar het noorden is het Museum van de Revolutie (Strada Popa Șapcă 3-5).

City of Light, centrum van de Banaat In 1882 liep het 25-jarige contract af met een Weense firma die de straatverlichting van Timișoara van gas voorzag. De stad deed een beroep op een Brits-Oostenrijkse firma die een elektrische

centrale installeerde om 730 straatlampen met stroom te bevoorraden. Op 12 november 1884 floepten de lampen voor het eerst aan. Na New York was Timișoara de tweede stad in de wereld met elektrische straatverlichting. Vijftien jaar later werden de paardentrams vervangen door een netwerk van trams.

Timișoara is het centrum van de provincie Timis. In deze provincie is het wijngebied van Recas ook zeker de moeite waard. De wijn laat zich genoegzaam drinken en in het bezoekerscentrum kan je terecht voor een wijnproeverij met maaltijd. Hoewel de provincie Timis relatief vlak is, is dat in de provincie Caraș-Severin heel anders. De Banaat kan dus zeker een zeer gevarieerde regio genoemd worden wat zorgt voor verschillende mogelijkheden.

Caraș -Severin De provincie Caraș-Severin maakt de overgang van de Banaat laagvlakte naar de zuidelijke Karpaten, is drie keer groter dan de provincie Antwerpen, maar heeft een veel kleinere bevolkingsdichtheid van 32 tegenover 645 inwoners/ km² in Antwerpen. De bevolking van Caraș-Severin woont in steden als Reșița, de provinciehoofdstad en ooit een industriestad met hoogovens in het centrum. Staalgieterijen en machinefabrieken produceerden er scheepsmotoren , turbines voor waterkrachtcentrales en andere technische hoogstandjes. In de scholen leerde men tot 1990 dat het geproduceerde staal het beste was ter wereld en gebruikt werd voor de bouw van de Eiffeltoren in Parijs. Na de revolutie bleek dit een fabel te zijn. Wat wel te controleren valt: de fietsen B-twin van Decathlon worden hier massaal geproduceerd. In Reșița is het openluchtmuseum van de verschillende types stoomlocomotieven die er geproduceerd werden een stop waard.

In de provincie zijn nog oerbossen waarvan de fauna en flora sinds duizenden jaren weinig veranderd is.

Daarbuiten is de provincie hoofdzakelijk natuurgebied. Ten zuiden van de stad ligt het nationaal park “Semenic”, daar werden Duitstalige dorpjes gesticht: Weidenthal, Wolfsberg, Lindenfeld, Wolfswieze in de omgeving van het stuwmeertje 3Ape. De weg ernaartoe vanuit Slatina-Timis, DJ582, enkele jaren gemoderniseerd, kreeg de naam Transbanat en is een bochtige bergweg langs stuwmeertjes tot in Reșița.

Verder vind je in de provincie nog oerbossen waarvan de fauna en flora sinds duizenden jaren weinig veranderd is. Ten oosten van de E-70 liggen de Tarcu-bergen grenzend aan de natuurparken van Domogled/Cerna vallei en Retezat. Het natuur2000 gebied in de Tarcu bergen omvat 58.840 ha. Door het WWF werd hier een herintroductie van de Europese bizon in de vrije natuur opgezet. De bizons werden vanuit verschillende kweekstations, o.a. Bellewaerde en Han in België, naar dit onbewoond gebied overgebracht.

Ze leven hier vrij in hun oorspronkelijk biotoop waar ze 200 jaar geleden door bejaging waren verdwenen. Rangers volgen op afstand het wel en wee van de dieren, die ze kunnen traceren met satelietverbinding. Ze nemen graag natuurliefhebbers mee op hun tochten en zorgen voor onderdak en picknick. Ook gemzen en beren kan men er ontmoeten.

Het Domogled natuurpark en de Cerna vallei zijn bijzonder mooi. Het kuuroord Baile Herculane, (bad van Hercules) heeft nog vele te restaureren gebouwen maar ook nieuwe comfortabele pensions en hotels. Hoog op de kalkstenen kliffen zijn er nog dorpjes als Inelet en Scarisoara, waar geen weg naar toeloopt en die enkel te bereiken zijn via steile ladders tegen de bergwand.

De zuidgrens van de Roemeense Banaat wordt gevormd door de Donau. De machtige stroom wringt zich hier door engtes die amper 150m breed zijn. De natuurgebieden “Ijzeren Poort – Portile de Fier” zijn genoemd naar de 35m hoge stuw bij Orsova.

De Romeinse keizer Trajanus liet hier in het jaar 103 een boogbrug over de Donau bouwen, vereeuwigd in de zuil van Trajanus in Rome. Hierlangs konden de Romeinse troepen Dacia binnenvallen en koning Decebal verslaan. Zijn hoofd 40m x 25m is uitgehouwen in de rotswand nabij Dubova.

De Banaat is dus zeker het bezoeken waard en heeft mooie steden zoals Timișoara en prachtige natuur. Er bestaan verschillende uitgewerkte maps van mountainbike- en wandelpaden. De mooiste wandeltocht in de Banaat is de kloof van de Nera-rivier in de omgeving van Sasca Romana (ten zuiden van Orsava). Een bezoek aan de de Bigar waterval (ten zuiden van ‘Semenic’ nationaal park) is ook een aanrader evenals de watermolens van Eftimie Murgu op de Rudari rivier nog verder naar het zuiden. Daarnaast zijn er vele stuwmeertjes in CarasSeverin: Poiana Marului, Poiana Rusca, Cerna, Prisaca, 3Ape, Gozna, Breazova, Bului, Secu, Minis. Deze meertjes zijn zeer mooi gelegen in de natuur. Naast de mogelijkheden om te wandelen, te trekken en te mountainbiken zijn er overal mooie pensions om te overnachten.