22 minute read
ROEMENEN KOZEN NIEUWE PRESIDENT
ROEMENEN KOZEN NIEUWE PRESIDENT ACTUALITEIT
In het oktobernummer van Buna bracht Dumitru Chihaia, journalist bij Ştiri din Belgia, verslag van de presidentsverkiezingen in Roemenië. Er werden toen maar liefst 25 kandidaten aangekondigd en in de diaspora werden nieuwe stembureaus geopend. Uiteindelijk werd het vooral een race tussen voormalig president van Roemenië Klaus Iohannis (PNL) en Viorica Dăncilă (PSD). Wie won de verkiezingen en wat betekent dat voor het land?
Advertisement
De centrumrechtse president van Roemenië, Klaus Iohannis won in november een tweede termijn. Hiermee verpletterde hij zijn socialistische uitdager in een presidentiële verkiezingsronde met de belofte om de gerechtelijke hervormingen te hervatten. Deze hervormingen werden vertraagd door opeenvolgende regeringen van de sociaal-democraten (PSD). Klaus Iohannis is president sinds 2014. Hij staat gekend als een zachtmoedige etnische Duitser en is voormalig burgemeester van Sibiu.
Klaus Iohannis behaalde 66,09% van het aantal geldig uitgebrachte stemmen terwijl PSD-vertegenwoordiger, Viorica Dăncilă, 33,91% van de stemmen kreeg. De eerste verkiezingsronde leek slechts een eenvoudige race voor de tweede plaats. Terwijl de tweede ronde kan gezien worden als een verkeerde enscenering van de legende tussen Goliath en David, waarin Goliath het gevecht gerechtvaardigd wint.
“De winnaar van vandaag is modern Roemenië, Europees Roemenië, het normale Roemenië,” vertelde Iohannis in zijn overwinningstoespraak.
Anti-corruptie Onder een opeenvolging van PSD-regeringen heeft Roemenië anti-corruptiemaatregelen teruggeschroefd, een feit dat door Brussel al verschillende keren zwaar is bekritiseerd. De justitiële hervormingen van Roemenië worden namelijk opgevolgd door Brussel sinds het in 2007 tot de EU is toegetreden.
In oktober zei Brussel nog dat de hervormingen achteruit gingen. De 60-jarige Iohannis is echter door de westerse bondgenoten en de Europese Unie gecrediteerd voor het proberen de rechtsstaat te beschermen. Dit deed hij door pogingen tot beperking van de onafhankelijkheid van rechters aan te vechten.
Iohannis krijgt nu nog een kans om officieren van justitie te installeren die hardnekkige corruptie serieus willen aanpakken. Zijn plannen worden gesteund door premier Ludovic Orban, die enkele weken geleden hoofd van een liberale minderheidsregering werd door een parlementaire vertrouwensstemming te winnen.
Exit Dancilă De PSD van Viorica Dăncilă had de bewijslast in corruptiezaken verhoogd en een speciale eenheid opgericht om magistraten te onderzoeken op mogelijk misbruik. Een stap die algemeen wordt gezien als een instrument van politieke dwang. Als gevolg van het rampzalige resultaat dat Viorica Dăncilă boekte, bleek binnen de PSD een grondige herstructurering nodig. Een paar dagen na de verkiezingen werd door de partij beslist om Viorica Dăncilă geen president van de PSD te laten blijven.
In de diaspora De presidentsverkiezingen in de diaspora gaven een nog opvallender resultaat: met een recordaantal van 944.077 stemmers, behaalde Klaus Iohannis bijna 94% van de stemmen.
In België stemden 36 229 Roemeense burgers in 23 secties die gedurende drie dagen werden geopend. In Italië werd de grootste opkomst gemeten in de diaspora, daar stemden meer dan 190.000 mensen. Dit is ook het land met de grootste Roemeense gemeenschap. Dé verrassing kwam echter uit het Verenigd Koninkrijk, waar meer dan 170.000 Roemenen naar de stembus gingen. In Duitsland stemden bijna 155.000 Roemenen. De diaspora slaagde er dus in om alle aanwezigheidsrecords bij de stembus te verbreken en een scherpe boodschap te sturen over de toekomst die hij voor Roemenië wil.
ROEMENEN: DE ONBEKENDE GEMEENSCHAP IN BELGIË? ACTUALITEIT
De trouwe Buna-lezer of Roemenië-kenner weet ondertussen al dat het aantal Roemenen in België de laatste jaren spectaculair is gestegen. In dit artikel zetten we alles nog eens op een rijtje: hoeveel Roemenen wonen hier en waar?, Waarom komen ze naar hier? Wat zijn de gevolgen voor de Belgische en de Roemeense samenleving? En waar komt ADRVlaanderen en de lokale ADR-groepen om het hoekje kijken?
De laatste jaren is het aantal Roemenen dat in België is komen wonen en werken enorm gestegen (net zoals in buurlanden zoals Duitsland, Italië, Frankrijk en Spanje) al zou je dat niet meteen zeggen want ze lopen zelden in het oog. Dit is vooral sinds het wegvallen van de beperkingen om in andere Europese landen te gaan werken.
De voornaamste reden om naar België te verhuizen is dan ook om er te gaan werken. Tot en met 2013 golden er nog een aantal beperkingen op de arbeidsmigratie vanuit Roemenië. Roemenen hadden nog een arbeidsvergunning (of ‘arbeidskaart’) nodig., in 2014 viel die beperking weg. Het effect was meteen meetbaar: vanaf 2014 kwam de grootste groep migranten in België, jaar na jaar, uit Roemenië.
Bij Roemenen gaat het over interne mobiliteit in plaats van migratie.
In cijfers Het aantal Roemenen in België is de laatste 15 jaar sterk gestegen. Hun aandeel in de totale buitenlandse bevolking van ons land is gestegen van minder dan 1% in 2005 (15.000) tot 7,7% in 2019 (meer dan 90.000). Uit het rapport (2019) van Myria blijkt dat er elk jaar ongeveer 10.000 Roemenen bijkomen. Dit betekent dat Roemenen sinds 2014 de grootste migrantengroep zijn in België, gevolgd door Marokkanen, Fransen, Afghanen en Syriërs. Een belangrijke kanttekening is wel dat het bij Roemenen en Fransen eigenlijk niet gaat over migratie, maar wel over interne mobiliteit (binnen Europa). In 2017 vestigden zich ruim 18.000 Roemenen in ons land. Dat is bijna het dubbele van de Nederlandse en drie maal zo groot als de Syrische, Marokkaanse of Poolse instroom. In totaal wonen er nu meer dan 90.000 Roemenen in België. De meeste Roemenen wonen in de provincie Antwerpen, daarna volgt Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen.
Terugkeren of blijven Veel Roemenen komen aanvankelijk zonder gezin en werken in de bouw-, zorg- of tuinbouwsector. Deze Roemenen hebben van in het begin vaak niet de bedoeling om in België te blijven. Ze willen hier, bijvoorbeeld als seizoenarbeider, een paar jaar werken en dan terugkeren om in Roemenië een huis te bouwen. Sommigen blijven toch hier en laten hun gezin overkomen.
Een argument om te blijven is, naast een hoger loon, beter arbeidskansen en betere wetgeving. Hun thuis is meestal België, al gaan velen wel regelmatig terug op vakantie naar Roemenië. Anderen willen na enkele maanden of jaren wel terugkeren naar Roemenië om met de ervaring die ze hier hebben opgedaan zelf iets uit te bouwen en de Roemeense samenleving te verbeteren.
Uiteraard zijn er tal van verschillende redenen waarom mensen naar hier komen en waarom ze al dan niet willen blijven. Deze verhalen proberen we in dit magazine ook aan bod te laten komen, bijvoorbeeld in de rubriek ‘Roemeense Belgen’ (zie pagina 14).
Werkgelegenheid Opvallend is ook dat veel Roemenen zelfstandige zijn: van de 134.000 buitenlandse ondernemers zijn er 29.000 van Roemeense afkomst. In hoeverre daar ook schijnzelfstandigen bij zijn die in de praktijk voor een baas werken, is een moeilijke kwestie van interpretatie. Zelf voeren ze graag aan dat ze liever de controle behouden over hun eigen tijdsbesteding en uren: ze willen lange dagen maken door het jaar heen om langer in Roemenië te kunnen zijn in de zomer of om meer te kunnen sparen. Dit is ook een van de redenen waarom Belgische Roemenen vaak onzichtbaar zijn: ze maken lange dagen op het werk waardoor ze weinig tijd hebben voor andere activiteiten daarbuiten.
Roemenen zijn een belangrijke speler in het groeiende fenomeen van de detachering. Een werknemer wordt gedetacheerd wanneer hij door de werkgever naar het buitenland wordt gestuurd om er voor een bepaalde tijd te werken. In 2018 kwamen 20.000 van de 229.000 gedetacheerden uit Roemenië.
Daarnaast heb je ook heel wat Roemeense seizoensarbeiders, voornamelijk in de tuinbouw en de fruitpluk. Dat is te zien aan het aantal arbeidskaarten die tot eind 2013 verplicht waren in ons land: 32% van de regulier tewerkgestelde werknemers in de land- en tuinbouwsector heeft een vreemde nationaliteit. 13% hiervan komen uit de nieuwe EU-lidstaten: Polen (6%), Roemenië (5%) en Bulgarije (2%).
Daarom vind je bijvoorbeeld heel wat Roemenen rond Hoogstraten en (seizoensgebonden) Haspengouw. Andere concentraties zijn er aan de westrand van Brussel (Anderlecht en Laken) en in Antwerpen. Maar ook West-Vlaanderen trekt veel Roemeense migranten aan: de krapte op de arbeidsmarkt en de nood aan technici voor de bouw of metaalconstructie zorgt voor een opvallende Roemeense aanwezigheid rond Roeselare.
Roemenen werken vaak lange dagen om langer naar Roemenië te kunnen of meer te sparen.
Orthodoxe gemeenschap Meer dan 80 % van de Roemenen zijn orthodoxe christenen. Dat zie je ook in België. Daar waar er veel Roemenen wonen, ontstaan Roemeens orthodoxe gemeenschappen. Meestal kunnen ze de lokale kerk, die toch vaak leeg staat, gebruiken om op zondag hun erediensten te houden. Dat gebeurt onder meer in Hoogstraten, Turnhout, Aalst en Schaarbeek. In Antwerpen heeft de Roemeens-orthodoxe parochie recent het katholieke kerkgebouw van Onze-Lieve-Vrouw Rozenkrans overgekocht (zie ook Buna december 2018 voor meer informatie hierover).
Maar niet alle Roemenen zijn orthodox: in Laken heb je een evangelische Roemeense kerkgemeenschap en er zijn ook Roemeense Grieks-katholieken. Die kerkelijke stroming is verbonden met de katholieke kerk van Rome, maar zij houdt er een andere liturgische kalender en ritus op na. Bovendien mogen Grieks-katholieke priesters trouwen. In de Sint-Maria-kerk in Schaarbeek wordt op zondag, in het Roemeens, een Griekskatholieke dienst gehouden.
De zondagse vieringen zijn voor veel Roemenen belangrijk om de link met hun thuisland en cultuur te behouden. Verder is het een plek waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Dat is nodig omdat veel Roemenen het gevoel hebben dat de Vlaamse gemeenschap eerder gesloten is. Dat komt ook terug bij interviews in Buna.
Zo was er in het eerste nummer van dit jaar (zie Buna maart 2019) een interview met Cristina. Ze komt uit Boekarest, woont al 25 jaar in België en werkt voor de dienst integratie en inburgering. Op de vraag wat haar eerste indruk van België was antwoordde ze dat mensen vriendelijk zijn, maar langs de andere kant ook afstandelijk. Dat mensen van hier meer tijd nodig hebben om je te leren kennen. “Dat is een verschil met de Roemeense mentaliteit. In Roemenië ga je op een bankje zitten en is het normaal dat de persoon naast jou over zijn leven begint te vertellen” zei Cristina.
De Roemeens-orthodoxe gemeenschap speelt daarnaast ook een belangrijke rol bij de inclusie van Roemenen in Vlaanderen. Ze vinden namelijk de link met de lokale bevolking vaak erg belangrijk en hebben deze nodig om erkend te worden. Vandaag zijn er 13 erkende Roemeens-orthodoxe kerken in België.
Juist omdat de Roemeens orthodoxe kerk niet op een eiland mag bestaan, raadt ADR-Vlaanderen zijn lokale groepen aan om contact de zoeken met de Roemeense gemeenschap in hun buurt. Zo kunnen er samenwerkingen ontstaan en kunnen Roemenen en Vlamingen elkaar beter leren kennen en begrijpen. Breng bijvoorbeeld met jouw ADR-groep eens een bezoek aan een Roemeens-orthodoxe kerk in de buurt. De kans is groot dat de priester je met open armen ontvangt en graag uitlegt wat ze daar precies elke zondag doen.
Roemeense cultuur Naast orthodoxe gemeenschappen verenigen Roemenen zich ook in sociaal-culturele verenigingen om de Roemeense cultuur te delen met de lokale bevolking in Vlaanderen.
ADR-Vlaanderen richt zich vandaag en in de toekomst ook op deze groepen en wil hen ondersteunen in hun activiteiten. Daarnaast wil ADR-Vlaanderen ook Vlamingen en Roemenen samenbrengen om zo inclusie te bevorderen. De droom is dat Roemenen niet meer onzichtbaar zijn, zich integreren én tegelijkertijd hun culturele eigenheid behouden, want dat maakt het interessant. Lokale ADR-groepen spelen hier opnieuw een belangrijke rol in. Je kan als ADR-groep bijvoorbeeld een verbroederingsavond organiseren in samenwerking met Roemenen in de gemeente.
De andere kant van de medaille Als veel Roemenen verhuizen naar België en buurlanden betekent dit aan de andere kant dat Roemenië leegloopt. Vooral veel jonge Roemenen verlaten het land op zoek naar geluk. In 1990 telde Roemenië nog ruim 23 miljoen inwoners. Dat zijn er nu nog 19,5 miljoen en volgens sommige schattingen nog minder. Dit zijn schattingen omdat de migratiepatronen complex zijn: sommige Roemenen keren voor een tijd terug, gaan op vakantie in Roemenië, werken maar tijdelijk in het buitenland of gaan tijdelijk terug om dan weer te verhuizen naar het buitenland. Jaarlijks zouden er nog altijd ongeveer 200.000 Roemenen vertrekken.
Roemeense oudere Het vertrek van jonge Roemenen heeft ook grote gevolgen voor de gepensioneerden in het dorp. Twintig jaar geleden was de gemiddelde inwoner van Roemenië nog geen 35 jaar oud, vandaag ligt dat gemiddelde rond 43 jaar. Volgens Roemeense traditie erft de oudste zoon alles en moet hij zorg dragen voor de familie. Dit gebeurt echter minder vaak omdat veel jongeren naar de steden of het buitenland trekken om er te gaan werken.
Ouderen zonder familie of met een onzekere familiale situatie blijven alleen achter of komen in tehuizen terecht waar de verzorging minimaal is. ADR-groepen richtten dagopvang en sociaal-medische thuiszorg op om ouderen op te vangen. Daarnaast startten ADR-Vlaanderen en TON (The Open Network for community development) in een zestal dorpen met een pilootproject rond thuiszorg. Dit in samenwerking met Caritas en Crucea Alb-Galbena (Roemeense Wit-Gele Kruis).
Dat zoveel Roemenen vertrekken, verandert het uitzicht van de Roemeense dorpen. Typisch zijn de grote maar onbewoonde huizen, vaak nog niet helemaal afgewerkt, gebouwd met de terugkeer naar Roemenië in het achterhoofd. Die wordt uitgesteld of komt er niet. Zeker niet als er jonge kinderen bij betrokken zijn die in België naar school gaan en hier opgroeien. Zij voelen zich vaak meer thuis hier dan in Roemenië.
Het gebeurt ook dat jonge ouders alleen vertrekken en hun kinderen bij hun grootouders laten in Roemenië. Dit gescheiden leven van elkaar kan psychologisch en sociaal heel zwaar wegen op gezinnen. De laatste tijd is deze trend echter aan het afnemen en verhuizen meer jonge ouders met hun gezin of laten het na een tijdje ook overkomen. Een ander veel voorkomend fenomeen is dat Roemenen geld opsturen naar hun vrienden of familie in Roemenië.
Jongeren trekken weg uit de dorpen, ouderen blijven achter.
Tot slot brengen ADR-Vlaanderen en TON het thema van thuiszorg ook onder de aandacht in Roemenië door o.a. de ADR-Fietsreis ‘fietsen voor thuiszorg’. Die kan op heel wat mediaaandacht ter plaatse rekenen. De organisaties ijveren ook voor een wet rond langdurige zorg, want het is belangrijk dat het Roemeense beleid volgt om echt van structurele oplossingen te kunnen spreken.
Bron cijfers: Statbel (Belgische statistiekbureau), Eurostat (Europees statistiekbureau), Myria (Federaal Migratiecentrum). algemeen: artikel ‘Roemenen in België: de onzichtbare gemeenschap’ door Bert De Vroei (www.vrt.be/vrtnws/ nl/2019/09/30/roemenen-in-belgie-de-onzichtbare-gemeenschap/), www.belgium.be.
WIE ZIJN DE ROMA?
Niet alle Roemenen zijn Roma’s, maar sommige Roma’s zijn wel Roemeen. Bovendien zijn Roma’s geen woonwagenbewoners, ook geen Roms en zeg nooit ‘zigeuner’. Wie zijn ze dan wel? Waar wonen ze en waarom migreren ze?
Roma is een overkoepelende term voor mensen met vergelijkbare culturele kenmerken. Ze hebben een NoordIndische afkomst en nomadische voorgeschiedenis. Het is een relatief nieuwe migrantengroep in ons land (vanaf einde 20 ste eeuw). Ze komen hoofdzakelijk uit Oost-Europese landen: Polen, Bulgarije en Roemenië. De Roma uit deze landen hebben ook allemaal een eigen cultuur en deelculturen. Het is dus een heel verscheidene groep. Toch willen ze zelf ook ‘Roma’ genoemd worden. Zo stelden ze zichzelf namelijk voor op het World Romanii Congres in Londen in 1971.
De Roma spreken het Romanès met veel varianten. Daarnaast spreken ze ook de taal van het land waar ze vandaan komen (Pools, Bulgaars of Roemeens). De Roma behoren niet tot één geloofsgemeenschap: ze zijn katholiek, moslim, agnost, behoren tot de pinkstergemeenschap, enzovoort.
Roma in Europa en België Omdat Roma in landen wonen die sinds enkele jaren tot de Europese Unie behoren kunnen ze vrij migreren naar andere landen in Europa. In dat opzicht is het dus geen migratie maar ‘interne mobiliteit’ binnen Europa.
De Roma zijn de grootste minderheidsgroep van Europa. Er leven naar schatting 10 à 12 miljoen Roma in Europa, daarvan wonen er zo’n 30.000 in België. In Vlaanderen en Brussel 15.000 à 20.000. Meestal wonen Roma in grote steden zoals Antwerpen (4.000), Brussel (6.500 à 7.000) en Gent (5.500). Ook in kleinere steden als Sint-Niklaas, Temse, Leuven, Tienen, Diest en Heusden-Zolder is er een Roma-gemeenschap.
Zoals je kan zien zijn de cijfers maar schattingen. Dit komt omdat bevolkingscijfers mensen tellen volgens nationaliteit. ‘Roma’ is geen nationaliteit en dus zijn er maar weinig cijfers over beschikbaar.
Migratie van Roma Roma migreren binnen Europa op zoek naar betere levensvoorwaarden. De migratie is recent en nog in volle ontwikkeling. Hun situatie in de landen van herkomst is vaak uitzichtloos. Na de val van Muur viel de beperkte sociale bescherming weg. Veel Roma leven in armoede, vaak in aparte wijken. Als ze de middelen hebben om te migreren gaan velen van hen elders in Europa op zoek naar een beter leven.
Roma zijn de meest vervolgde minderheid in Europa. Tijdens WO II werden ze vervolgd en kwamen veel Roma om in concentratiekampen. Ook vandaag worden Roma in hun land vaak openlijk gediscrimineerd. Dit komt omdat Roma zelf heel wantrouwend staan tegenover de ‘burgergemeenschap’. Daarnaast wantrouwt de ontvangende samenleving de Roma met hun specifieke levenswijze. Beide zaken zorgen ervoor dat Roma in West-Europa vaak niet welkom zijn. Frankrijk wilde bijvoorbeeld in 2008 de Roma het land uitzetten, ook al waren het Europese burgers.
Europees Roma-beleid Om met deze moeilijkheden om te gaan werkte Europa sinds 2005 een beleid voor Roma-inclusie uit. Vooral Oost-Europese landen, waaronder Roemenië, engageerden zich in 2013 om de sociaal-economische positie en sociale inclusie van Roma te verbeteren. Verder heeft de Europese Unie ook een Europees platvorm voor Roma inclusie opgericht.
Dit platvorm volgt het Europees beleid op en verenigt regeringen, de EU, internationale organisaties en vertegenwoordigers van het Roma middenveld. In 2011 maakte de Raad van Europa een Roma-actieplan op. Het legt de lidstaten op om zelf een Roma-actieplan op te stellen. Om zo hun integratiebeleid ook op de Roma te richten. Het doel is het waarborgen dat de Roma niet worden gediscrimineerd en om de vicieuze cirkel van generatiearmoede te doorbreken. In 2013 hebben alle 28 lidstaten een pakket maatregelen goedgekeurd en zo unaniem beloofd om verbetering te brengen in de situatie van de Roma-gemeenschappen.
Vlaams, Belgisch en lokaal Roma beleid Ook Vlaanderen heeft een MOE-actieplan (MOE staat voor Midden- en Oost-Europese migratie) dat kadert in het inburgerings- en integratiebeleid en heeft specifieke aandacht voor Roma’s. Dat is nodig omdat ook in Vlaanderen de sociale en economische integratie van een deel van de Roma niet vlot verloopt. Zo gaan Roma-kinderen vaak te weinig en te kort naar school, vinden Roma niet gemakkelijk werk. Ook vinden ze de weg naar gezondheidszorg en huisvesting moeilijker.
Het Vlaams actieplan MOE-Roma is een onderdeel van het Belgische plan. Op Belgisch niveau bestaat ook een nationale Romaraad die het beleid adviseert. Antwerpen, Brussel en Gent hebben veel Roma onder hun inwoners. Ze voeren al jaren een specifiek beleid, vaak in samenwerking met het integratiecentrum. Zo werken ze bijvoorbeeld met buurtstewards om te bemiddelen. In kleinere steden en gemeenten zoals Sint-Niklaas, Diest, Tienen en Temse heeft de integratiedienst een Romawerking. Ook OCMW’s nemen soms specifieke initiatieven, bijvoorbeeld voor begeleiding naar werk.
Vlaanderen telt ook een aantal Romaverenigingen. De meeste hebben een cultureel aanbod en zetten de belangen van hun achterban op de agenda. Onder meer op het vlak van onderwijs en van ontmoetingen met niet-Roma. Het Minderhedenforum brengt deze verenigingen samen in een netwerk.
Ook verschillende ADR-groepen werken met Roma in hun Roemeens partnerdorp en proberen ter plekke hun situatie te verbeteren. Het Belgisch-Roemeens cultuurhuis Arthis viert elk jaar de internationale Roma-dag in Brussel. In het verleden werkte ADR-Vlaanderen ook samen met VROEM vzw rond dit thema.
Een Romafamilie in Roemenië (Baia Mare)
Zeg ook nooit zigeuner. Dat is een woord met een erg negatieve bijklank.Sommige mensen ervaren het zelfs als scheldwoord. Het woord is een vage, door westerlingen gegeven verzamelnaam. Het verwijst naar groepen met Indische roots (Roma, Roms en Manoesjen), die in de loop der jaren uit elkaar zijn gegroeid. Daarom is het beter om te preciseren.
Er zijn drie groepen van woonwagenbewoners: Roms, Manoesjen (Sinti) en Voyageures. Roms kwamen eind 19de eeuw vanuit Oost-Europa naar België. Ze hebben dezelfde moedertaal als de Roma, het Romanès. Frans is hun tweede taal. De jongere generatie spreekt ook Nederlands. Veel Roms trekken van voortot najaar rond in België en omringende landen.
Ook Manoesjen of Sinti zijn woonwagenbewoners en een van de oudste migrantengroepen in West-Europa. Ze kwamen in de 15de eeuw vanuit India, via Oost-Europa, naar onze streken. Door de eeuwen heen hebben ze zich geïntegreerd in de samenleving. Ze spreken Manoesj en Nederlands.
Verder hoor je ook wel eens spreken over Voyageurs. Zij hebben geen migratieachtergrond. Ze stammen af van gezinnen die in Vlaanderen aan de kost kwamen door rond te trekken. Veel Voyageurs wonen nu in huizen, vaak door een gebrek aan woonwagenterreinen. Maar de woonwagen blijft voor hen sociaal en cultureel erg belangrijk. Ze spreken Nederlands en gebruiken soms nog woorden uit het Bargoens. Voyageurs uit Ierland en Engeland noemen zich Travellers. De laatste jaren trekken ze regelmatig door België. Ze werken hier als zelfstandigen: klusjesman, dakdekker of asfalteerder.
Bronnen: Vlaams Actieplan Midden- en Oost-Europese Migratie (MOE-actieplan) (cijfers), Agentschap Integratie en Inburgering, Kruispunt Migratie-Integratie.
ADR-CONTACTDAG
Op 23 november had ADR-Vlaanderen haar jaarlijkse contactdag. Dit jaar in Roeselare (West-Vlaanderen). Het thema was de migratie van Roemenen naar Vlaanderen en de toekomst van ADR-Vlaanderen.
De dag begon met een welkomswoordje van de voorzitter van ADR-Vlaanderen (Jozef Goebels), de burgemeester van Roeselare (Kris Declercq) en de Roemeense ambassadeur in België (Andreea Păstârnac). De voormalige Belgische ambassadeur in Roemenië (Thomas Baekelandt) en zijn vrouw (Ilse) werden bedankt voor de goede samenwerking met ADR-Vlaanderen.
Daarna gaf Johan Wets (KU Leuven) meer inzicht in de migratie (of beter: interne mobiliteit) van Roemenen naar België. Vervolgens kwam, binnen dit thema, Let’s work Roeselare aan bod over werkgelegenheid, NARIC-Vlaanderen over de erkenning van diploma’s en Arthis - Het Belgisch-Roemeens Cultureel Huis over hun activiteiten.
Tijdens de lunch was er tijd om te netwerken, een Roemeense wijnproeverij en een verrassingsact van een Roemeens kinderkoor georganiseerd door Roemenen uit Roeselare vzw.
In de namiddag werden de toekomstplannen van ADR-Vlaanderen uit de doeken gedaan. Het inspiratieboek, een praktisch handboek voor lokale ADR-groepen werd voor het eerst voorgesteld.
ADR-VLAANDEREN IN HET MUSEUM
Op 9 november was er de opening van de tentoonstelling ‘30 jaar ADR-Vlaanderen’. Deze vond plaats in het GalloRomeins museum in Tongeren in samenwerking met Vatra Limburg. Na deze opening kan de tentoonstelling verder rondtrekken langs ADR-groepen. Verder staan er nog andere activiteiten in Tongeren op de planning.
10 Het bezoek van de tentoonstelling 30 jaar ADR-Vlaanderen werd ingeleid door enkele speeches over o.a. de geschiedenis van ADR-Vlaanderen. Nadien was er een bezoek met gids aan de tentoonstelling Dacia Felix.
De tentoonstelling 30 jaar ADR-Vlaanderen is de eerste van een reeks activiteiten in het kader van Dacia Felix: • 8 februari: conferentie “Bijdragen van de Roemeense Diaspora aan de Belgische Samenleving. • 29 februari en 2 maart: workshop “Maskers Vervaardigen en Gebruiken” • 4 maart: ronde tafel “Roemeens Orthodoxe Gemeenschap in België en het Integratieproces”. • van 10 tot 15 april: paaseieren beschilderen
De tentoonstelling over 30 jaar ADR-Vlaanderen gemist? Geen probleem: de 15 Roll-ups (Roemeens of Nederlands) kan je (geheel of gedeeltelijk) uitlenen voor je eigen activiteiten. Meer informatie vind je binnenkort op www.adrvlaanderen.be.
TERUGBLIK - INFO ‘VOOR NIETS GEVEN WE 5 JAAR’
November was een drukke maand voor ADR-Vlaanderen: naast de contactdag en de tentoonstelling (zie p.10) trok een professioneel Roemeens toneelgezelschap door Vlaanderen met het stuk ‘Ongedoofde Lichten - Candele Nestinse’.
ADR-Vlaanderen organiseerde het stuk in 5 provincies in samenwerking met enkele lokale ADR-groepen: in Roeselare (Huroki Ardooie), Bertem (Roemeniëcomité Bertem-Taut), Aalst (Corfoo vzw), Turnhout (Vinatori Turnhout) en Hasselt (Vatra Limburg).
Het Roemeense stuk met Nederlandse ondertiteling werd overal goed onthaald. Het is een noodzakelijk stuk over de opsluiting tijdens het communisme van intellectuele en andere burgers die niets hadden gedaan. Dat was ook de slagzin ‘pentru nimic se dau cinci ani’ of ‘Voor niets geven we 5 jaar’.
Het is de eerste keer dat ADR-Vlaanderen iets dergelijks organiseert. In de toekomst wil ADR-Vlaanderen elk jaar minstens 1 sociaal-culturele activiteit organiseren in elke Vlaamse provincie. Dit in samenwerking met zijn lokale groepen en eventueel andere partners.
VOORBEREID NAAR ROEMENIË RIJDEN
Onderweg naar Roemenië rijd je meestal langs Oostenrijk en Hongarije. Voor deze landen en Roemenië zelf is er een wegenvignet nodig. Sinds kort kan je deze vignetten in orde brengen voor je vertrekt. Er zijn nog wel een aantal verschillen tussen de procedures in de verschillende landen. We zetten ze hier even op een rijtje.
Oostenrijk Je kan je vignet online bestellen via www.shop.asfinag..at. in het Nederlands. Om in orde te zijn moet je het vignet minstens 18 dagen op voorhand bestellen. Daarnaast zijn er een aantal andere websites waar je onmiddellijk een vignet voor Oostenrijk ontvangt. Deze vignetten zijn wel een heel pak duurder dan het gewone vignet. Een voorbeeld is www.vignetoostenrijkkopen.nl/ online-bestellen
Hongarije Een vignet voor Hongarije kan je online kopen op www. hungary-vignette.eu (website in het Engels). Je hebt enkel de nummerplaat van het voertuig nodig. Na de betaling krijg je het vignet onmiddellijk in je mailbox. Heb je geen mail ontvangen? Kijk dan zeker bij jouw ongewenste mails of spam.
Roemenië Ook voor Roemenië krijg je onmiddellijk je vignet toegestuurd via email en ook deze website is beschikbaar in het Engels. Je kan zelfs meerdere voertuigen registreren met één transactie. Je hebt wel van alle voertuigen de nummerplaat en het chassisnummer nodig. Aankopen kan via www.e-rovinieta.ro.
