CONFIDENT CONNECTED COMMUNITY WELCOME PACK TETUM

Page 1

TETUM

MATADALAN

REZIDENTE FOUN

KONEKTADU NO SEGURU

BA
KOMUNIDADE
KONTEUDU 1 - BEM-VINDO / PERFIL NO HISTORIAL MINICIPIO 04 2 - ITA NIA MUNCIPIO LOKAL 08 3 - HABITASAUN PUBLIKA/PRIVADA 18 4 - EDUKASAUN & BIBLIOTEKAS PUBLIKAS 24 5 - SAUDE & SERVISU KUIDADUS SOCIAIS 26 6 - EMPREGU & SEGURANSA SOCIAL 28 7 - APOIU BA EMPREZA & EMPREGADU SIRA 32 8 - SERVISU EMERGENCIA & SERVISU SUPORTE BA VITIMA 34 9 - SEGURANSA RODOVIARIA & AVIASAUN IHA NORTE IRLANDA 38 10 - KONSELHO LEGAL & SERVISU APOIO 42 11 - ORGANIZASAUN KOMUNITÁRIA / ORGANIZASAUN VOLUNTÁRIA NE’EBÉ FÓ APOIU IHA BOROUGH NIA LARAN 46 12 - SERVISU SUPORTE RELEVANTE SELUK 50 3 Konteudu

Benvindu iha Armagh City, Banbridge & Craigavon Borough – ami nu’udar área ne’ebé vibrante iha Irlanda Norte, ho kultura, tradisaun, negósiu no empreendimentu.

Hodi ajuda Ita hela iha ne’e no utiliza fasilidade moris no serbisu disponivel, favór uza orientasaun ne’e hodi ajuda Ita hetan asesu ba servisu lokál sira.

Ami servisu kolaborativamente ho sira seluk hodi assegura katak ema hotu iha komunidade nia le’et informadu ho konhesimentu no kbi’it naton iha decisaun no eskolha estilu de vida positiva.

It abele kontakta equipa Desenvolvimentu Komunitario no Boas Relasaun husi p 0300 0300 900

1
5
4
BEM-VINDO
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Bem-vindo Bem-vindo

Perfil no Historial Minicipio

9 Hari iha 2015, processu eleisaun demokratika halao kada tinan 4 hodi hili representante konselho, bolu naran Coincilllors, iha kada autoridade governo lokal. Kada Councillor sei representa Partido politiku ka independente.

9 Cidade Armagh, Banbridge & Konselho Municipal Craigavon iha 41 membros eleitus, nebe fornese representasaun ba populasaun 210,300 residentes ho negocios 8,000 resin no konselho nebe bo’ot tuir kedas Belfast iha Norte Irlanda.

9 Municipio ne’e kobre 544 milhas quadradus no iha centru urbana principal 3, cidade lokal 6, suku 29 no aldeia ki’ik 66. Centrus urbanas mak Cidade Armagh, Banbridge no area urbana Craigavon. Iha area urbana Craivagon inklui elementus 3 hanesan Portadown, central Craigavon no Lurgan. Cidade lokal 6 mak Dromore, Rathfriland, Gilford, Tandragee, Markethill no Keady.

Cidade

Armagh, Banbridge & Konselho Craigavon halo parte 11 Autoridade Governu Lokal iha Norte Irlanda. Kada konselho fornese servisu oi-oin ba residentes sira, negociantes no visitantes sira

9 Officialmente fatin ne’e diak liu ba hela no servisu iha Norte Irlanda ho acessivel habitassaun, deslokasaun ba mai besik, empregu barak, media krime ki’ik, eskola diak/kolegios no excelente infraestrutura servisu lokal nebe besik, hanesan centru saude.

9 Oportunidade social no ekonomika iha konselho laran permite kresimentu buras ho sociedade nebe diversa, residentes ho nasionalidade oi-oin no etnicidade husi mundu tomak nebe agora bolu konselho sira nia uma. Ida ne’e mak kria Sistema suporte boas-vinda ba komunidade associada ho residentes foun.

9 Konselho ne’e situada iha fatin estrategika iha Norte Irlanda, besik ba Aeroportos no ponto Ferroviario no rede estrada nebe excelente, situada 30 minutos deit husi Belfast, oras ida husi Dublin no 40 minutos ba aeroportos principal 2 Norte Irlanda nian.

6
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN
7
Bem-vindo Bem-vindo

ITA NIA KONSELHO LOKAL

KONSELHO IHA FACILIDADE CIVIKA PRINCIPAL TOLU:

Cidade Armagh The Palace Demesne, Armagh City, BT60 4EL Banbridge The Civic Building, Downshire Road, Banbridge, BT32 3JY Craigavon Craigavon Civic & Conference Centre, Lakeview Road, Craigavon, BT64 1AL

Dalan oinsa kontakto no/ka hakbesik-an ba ita nia konselho: p 0300 0300 900 w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk f facebook.com/armaghbanbridgecraigavon t twitter.com/abcb_council y youtube.com/channel/UCmfIjB3fMLMVNFXLrzfmL4g

Atu acesso ba informasaun kona ba servisu municipio hirak tuir mai nebe disponivel ba residents, favor visita w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/resident

9 Lixu & reciklagem 9 Planeamentu & kontrolo Edifisius 9 Saude Ambiental 9 Moris, Mate, Kasamentu & Registu Civil 9 Planeamentu komunitario 9 Komunidade

Cidade/villas & sukus

Desportu, Halimar & Lazer

Hodi hetan asesu ba informasaun ne’ebé relasiona ho servisu sira ne’ebé Council oferese ba empreza sira, favór refere ba Seksaun 8 no vizita w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/business 9 Apoiu & Investimentu 9 Planeamentu & Kontrolu Edifísiu 9 Fó-sai lisensa 9 Tenderizasaun 9 Saúde Ambiental 9 Sidade / Vila & Suku sira 9 Rezíduu komersiál 9 Agrikultura, Setór Agro-Ai-Han & Dezenvolvimentu Rurál

9
9
2
9
FOUN 8
MATADALAN
BA REZIDENTE
Ita nia Konselho lokal Ita nia Konselho lokal

REQUERIMENTU NEBE RESIDENTE SIRA HALO BA MUNICIPIO

Registu Moris, Mate, Kasamentu & Kaben Civil iha Norte Irlanda

Registu Moris: Tuir lei labarik hothotu nebe moris tenki registu. Ida ne’e tenki halo loron 42 liu tiha data moris nian iha fatin registu Distrital ida iha Norte Irlanda.

Registu Mate: Tuir lei mate sira tenki registu. Ida ne’e tenki halo loron 5 liu tiha data mate nian so demora kuandu assuntu ne’e sei refere ba mediku legista.

Registu kasamentu: Molok kaben tenki fo prazu minimu loron 28 selae bele adia kasamentu. Tempo rekomendadu lori semana 8 – 10 bele hetan mos avizu tinan ida antes data kasamentu.

Registu Civil: Ita tenki fo avizu loron 28 antes selae registu civil ne’e bele adia. Period rekomendadu semana 8 – 10, bele fo avizu tinan ida antes molok data registu civil.

Iha fatin registu nian tolu: Gabinete registu Armagh: The Palace Demesne, Armagh, BT60 4EL p 0330 0561 130

Gabinete Registu Banbridge: The Civic Building, Downshire Road, Banbridge, BT32 3JY p 0330 0561 133

Gabinete Registu Craigavon: Craigavon Civic and Conference Centre, Lakeview Road, Craigavon BT64 1AL p 0330 0561 132

Oras loke nian restrita ho markasaun deit. Favor kontaktu Eskritoriu se hakarak atendimentu liu husi telephone hodi halo markasaun.

LINHA SUPORTE KOMUNITARIA

Konselho municipal Cidade Armagh, Banbridge no Craigavon delibera linha suporte komunitaria fornese informasaun, suporte no sinalizasaun husi konselhu no agencia parseiru sira kona ba:

• Servisu fo konselho

• Konselho finanseiru

• Suporte ai-han • Empregabilidade

• Formasaun

• Voluntarismu

• Saude no bem-estar

Linha apoio bele tulun ita iha ssuntu oi-oin. Telephone no husik hela mensagem ka email no equipa experiente suporte komunitaria konselho nian sei hatan ba ita bo’ot 48 oras nia laran.

Oras servisu: 9am - 5pm (Segunda - Sexta) p 0330 0561 029 e abccommunitysupport@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/resident/ community-support-helpline/

11 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 10
Ita nia
lokal
Ita nia Konselho lokal Konselho

GESTAUN LIXU – VIZINHANSA ARRUMADA

Husik hela lixu no fatin lixu nian iha estrada ninin ka lao ain fatin diak kalae? Lae

Husik hela saku lixu iha masa lixu ho roda nia sorin ka fatin partilhada bele kalae? Lae

Deskarega gratis “Bin-ovation” app hodi hetan accesso lais ba informasaun hotu nebe preciza kona ba halibur lixu no centru reciklagen iha ita nia area husi Google Play Store ka Apple App Store.

Hau iha lixu barak/butuk los, saida mak hau halo?

Lixu barak/butuk bele lori ba centru reciklagen konselho civiku nian nebe GRATIS atu uza. Fatin:

Armagh - Station Road, Armagh BT61 7NP

Banbridge - Scarva Road, Banbridge BT32 3QD

Dromore - Mossvale Road, Dromore BT25 1DG

Fairgreen - Duke Street, Portadown BT62 3EX

Keady - Keady Business Centre, Annavale Road, Keady BT60 2RP

Markethill - Markethill Business Centre, Fairgreen Road, Markethill BT60 1PW

New Line - Tandragee Road, Lurgan BT66 8TA

Rathfriland - Iveagh Park Road, Rathfriland BT34 5DZ

Tandragee - Madden Road, Tandragee BT62 2DG

Deskarega gratis “Bin-ovation” app hodi hetan accesso lais ba informasaun hotu nebe preciza kona ba halibur lixu no centru reciklagen iha ita nia area husi Google Play Store ka Apple App Store
13 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 12
Ita nia Konselho lokal Ita nia Konselho lokal

Konselho iha servisu foti lixu barak kalae? Sim

Konselho iha servisu foti sasan bo’ot nebe labele hatama ba lixu fatin e.g meja, kama, tapete, frigorifiku, mikro-ondas etc.

Informasaun seluk kona ba lixu & reciklagen visita w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/resident ka p 0330 0561 020

Saida mak Clean Neighbourhood Service?

Clean Neighbourhood Service iha kompromisu hodi prezerva ambiente ida ne’ebé moos no seguru ba rezidente no vizitante hotu-hotu. Kestaun importante inklui lixu, asu nia fo’er, soe lixu ilegál, habelit kartás, hakerek iha parede, veíkulu ne’ebé abandonadu no veíkulu ne’ebé halo distúrbiu.

Aplikasaun lei: Konsellu iha ekipa ne’ebé kompostu husi Guarda Ambientál ne’ebé halo patrollu iha Borough ne’e tomak, fó konsellu no fó-sai Notifikasaun Pena Fiksu ba ema ne’ebé viola lei.

Soe lixu arbiru

• Labele husik ka soe lixu.

• Uza lixu-fatin sira ne’ebé disponivel.

• Lori Ita-nia lixu ba uma sekarik labele hetan lixu-fatin.

• Labele soe lixu husi Ita-nia karreta.

• Infratór sei simu Multa Fiksa £80.

Asu nia fo’er

• Sempre hamoos asu nia fo’er..

• Uza lixu-fatin ne’ebé disponivel hodi soe asu nia fó’er.

• Lori asu nia fo’er iha plástiku laran sekarik Ita labele hetan lixu-fatin.

• Infratór sei simu Multa Fiksa £80.

Lisensa asu nian & uza Microchip

• Tuir lei tenke iha lisensa asu nian no tau microchip ba Ita-nia asu.

• Veterináriu bele tau microchip ba Ita-nia asu.

• Ema ne’ebé laiha lisensa ba nia asu bele hetan Multa Fiksa £80, ka bele lori ba tribunál ho multa másimu £1000.

• Tenke hetan lisensa asu nian husi Konsellu nia Departamentu Saúde Ambientál. Hato’o pedidu online iha w council.direct

• Asu-na’ in tenke garante katak sira-nia asu la sai husi sira-nia hela fatin. Se Ita husik Ita-nia asu sai, Ita bele hetan Multa Fiksa £80, no mós kustu adisionál sira.

Soe lixu ilegál

• Ema ne’ebé soe lixu ilegál iha Bairru laran halo ita-nia área rezidensiál, parke, estrada no fatin rurál sira fo’er no dezorganizadu, no hamosu konsekuénsia aat tebes ba ambiente

• Se Ita iha lixu barak husi uma, entaun tenke soe ho maneira apropriadu.

• Konsellu fornese servisu no fasilidade oioin hodi prosesa materiál lixu.

Hodi hetan informasaun liután no hatene fatin sira hodi soe lixu p 0330 0561 020 w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/resident/recycling-centres/

Grafiti no halo publisidade sein autorizasaun

• Labele hakerek grafiti ka tau kartás iha propriedade públika ka privada.

• Infratór sei simu Multa Fiksa £80.

Veíkulu abandonadu

• Konsellu fó-sai notifikasaun ba veíkulu-na’in hodi foti sira-nia veíkulu abandonadu.

• Konsellu iha direitu hodi foti no soe veíkulu sira.

• Infratór sei simu Notifikasaun Multa Fiksa £200.

Públiku tenke hato’o informasaun sekarik ema ruma halo ofensa sira iha leten. p 0330 0561 020 e ehealth@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk

FAVÓR FÓ INFORMASAUN RELEVANTE HO MASIMU POSIVEL KONA-BA OFENSA, HANESAN FATIN, DATA, TEMPU NO DETALLE KONA-BA VEÍKULU.

FAVÓR AJUDA HODI MANTEIN BAIRRU NE’EBÉ MOOS NO SEGURU BA EMA HOTU-HOTU.

15 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 14
Ita nia
lokal
Ita nia Konselho lokal Konselho

Iha kalae lei kona ba gestaun lixu iha Norte Irlanda? Sim

Wainhira husu hasai lixu se la lori sai bele hetan multa £80 ka konselho bele hasai avizu legal no ita bo’ot bele hetan prosekusaun ho multa maximu £2,500.

Oinsa saude ambiental bele tulun hau?

Departamentu Saude Ambiental konselho nian sei hatan bai ta bo’ot nia nececidade kona ba tempo ladiak, karbon monokxide, informasaun ba uma nain ho inkilinu, kontrola bixu, halo keixa iha nebe kona ba hahan, saude & seguransa, suar, dois, suar arbiru etc. Konselho & guia disponivel kona ba assuntu hirak tuir mai: barulho inkomodativu ki’ik, barulho inkomodativu geral, disputa kona ba hedges a’as; lixu fatin & soe foer illegal; lalar semo fatin, asu lakon, asu halo barulho, asu nain laiha, kareta nain laiha. Iha variedade opsaun lei disponivel husi taka avizu multa to’o avizu abatement ba barulho no lixu. Departamentu Saude Ambiental bele fornese mos servisu kona ba kontrola praga/vermes.

Saude Ambiental p 0330 0561 020 e ehealth@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk

Saida mak hahalok anti-social no kontaktu ho se?

Hahalok anti-social requere intervensaun husi polisia mak hanesan tuir mai: Intimidasaun, Assedio, Uza/Fa’an Droga, Krime Odio, Estraga Sasan, Assaltu, Naok, lanu/hahalok baku malu iha fatin publiku.

Se hasouru naran situasaun ida iha leten favor kontaktu Polisia Norte irlanda nian (PSNI) uza numeru Laos-Emergencia nian p 101 ka kontaktu anonimamente Crimestoppers p 0800 555 111 ka w crimestoppers-uk.org

PSNI bele investiga keixa kona ba hahalok kriminal sira. Keixa hotu sei hetan investigasaun no se iha evidensia, infrador bele processadu ka hetan chamada atensaun. Iha emergensia liga ba p 999.

Oinsa hau lida ho hahalok anti-social?

Wainhira halo keixa kona ba hahalok anti-social fasil liu se ita bo’ot se bele hato’o dados detalhadu hodi tulun buka decisaun nebe diak liu ba ita bo’ot nia kazu.

Ne’e inklui:

9 Informasaun kona ba acidente (fatin, oras, deskrisaun kona ba se mak terlibat, se ida ne’e uluk akontese ona)

9 Se ita bo’ot preokupadu kona ba seguransa ka kona ba familia;

9 Se hanoin insidente ne’e agravado ho fatores seluk tan hanesan abuzu sektaria ka rasial, ka baseia ba defisiencia;

9 Dados husi testemunha ruma;

9 Impaktu husi insidente ne’e bai ta bo’ot; no 9 Ita bo’ot nia dados.

Kontaktu informasaun util

Equipa PCSP (Parceria Seguransa Komunitaria & Policiamentu) p 0300 0300 900 f facebook.com/armaghbanbridgecraigavonpcsp e pcsp@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk

KETA HALUHA

HATUN BARULHO BA NIVEL ACEITAVEL HO RESPEITU TOMAK NO KONSIDERA VIZINHO SIRA, LIU-LIU SE SIRA IDADE ONA KA IHA LABARIK NURAK.

17 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 16
Ita nia Konselho lokal
Ita nia Konselho lokal

PUBLIC/HABITASAUN SOCIAL

Se hakarak kandidata-an ba benefisiu habitasaun, habitasaun social ka se sente iha risku lakon hela fatin; kontaktu Exekutivu Habitasaun Norte Irlanda (NIHE) p 0344 8920 900.

NIHE sei avalia ita bo’ot nia necesidade no decide se ita bo’ot elegivel ba suporte kalae. Funcionariu sira mos bele fo konselho kona ba suporte finanseiru disponivel, fo tulun ho formulario, bele aranja interpreter se preciza.

NIHE nia kriteriu eleibilidade ba habitasaun w nihe.gov.uk

Informasaun seluk kona ba habitasaun mos disponivel iha w housingadviceni.org or w nidirect.gov.uk

Private Housing

Sei husu ita bo’ot selu depositu entre fulan ida no renda semana ne’en nian. Agensia imobiliariu /uma nain balun husu referensia. Keta haluha chek uluk se propriedade rendada equipada kalae no se mak responsavel atu hadia.

Molok aceita akordu ida, visita uluk NIHE nia eskritoriu hodi chek se ita bo’ot qualifika ba suporte selu renda no taxas kalae.

Hafoin aceita akorda ida, ita bo’ot nia uma nain tenki aranja livro renda nian ida gratuitu no tenki mantein disponivel ba uma nain (ka agensia) ba atualizasaun. Livro renda tenki kontein informasaun relevante sira ligadu ho akordu.

Iha dalan rua atu hetan uma iha Norte Irlanda: PUBLIC/HABITASAUN SOCIAL / HABITASAUN PRIVADA 3 HABITASAUN PUBLIKA/PRIVADA 19 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 18
Habitasaun Publika/Privada Habitasaun Publika/Privada

Konselho Habitasaun

Se aluga propriedade ho uma nain ida, ita bo’ot iha direitu ba:

9 Livro renda nian: mai ho uma nain nia naran no enderesu, quantia renda nian, taxas no data bainhira mak selu etc.

9 Livre husi despejo illegal/assedio: uma nain labele accesso bai ta bo’ot nia uma se laiha avizu razoavel ruma se laos emergensia. Maski nune’e, ita bo’ot mos labele rejeita se laiha razaun diak ruma.

9 Avizu sai husi propriedade ne’e: uma nain tenki fo avizu eskritu nebe los no tenki tuir processo legal; nune’e mos ita bo’ot tenki kumpre procedur nebe kontidu iha akordo laran se hakarak sai.

9 Assegura depositu tuir skema aprovadu: se selu depositu depois Abril 2013, tenki ser protegidu tuir skema protesaun depositu Norte Irlanda nian.

9 Partilha hela fatin:

9 Se partilha hela fatin ho ema 2 ka liu nebe laos maluk rasik, hela fatin ne’e bolu naran “House of Multiple Occupation” ka ”HMO”.

9 Uma nain husi HMO tenki kumpre regra seguransa apertada no gere propriedade tuir estandar.

9 Reparasaun: iha akordu ho uma nain iha explikasaun kona ba uma nian nia responsabilidade kona ba reparasaun no ita bo’ot nia responsabilidade.

9 Uma nain nia responsabilidade mak hadia estrutura propriedade ne’e no be’e, aquecedor no eletricidade. Ita bo’ot nian mak dekorasaun, jardim no manutensaun diaria iha uma laran.

9 Ita bo’ot iha responsabilidade atu relata lalais estragus ka buat ruma nebe aat ba uma nain.

9 Akompanha relato ruma nebe halo liu husi telephone ka presencial ho karta/email/textu nune’e imi nain ruma inquilino ho senhoriu iha arquivu hotu kona ba servisu nebe precisa halo.

9 Standard minimu habitasaun diak: Ita bo’ot nia uma nain tenki garante katak akomodasaun preenshe kriteriu minimu wainhira ita bo’ot mud aba hela. Propriedade tenki:

9 Estruturalmente Seguro, laiha foer nebe prejudika saude, livre danos no iha aquecedor adequada, iluminasaun no ventilasaun.

9 Ho kozinha nebe satisfatoria no facilidades haris fatin nian ho drenagem apropriada.

9 S euza gas natural iha propriedade ne’e, tenki iha certificado valido gas seguro husi engineiro gas nian nebe registadu ba kada aplikante. Tenki husu kopia certificadu gas Seguro ida husi uma nain.

9 Uma nain tenki aranja sasan uma laran nebe resistente ba ahi.

Se iha preokupasaun kona ba akomodasaun rendada, bele kontakta Departamentu \saude Ambiental p 0330 0561 020 e ehealth@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk

Ofisial Saude Ambiental bele ba visita ita bo’ot nia hela fatin hodi halo inspeksaun se propriedade ne’e preenche standard minimu kalae. Se konselho halo inspeksaun ba ita bo’ot nia uma, se aviza ita bo’ot ho karta oras 24 antes molok visita ne’e realiza. Ita bo’ot tenki husik EHO tama.

Informasaun seluk kona ba habitasaun mos disponivel iha w housingadviceni.org and w nidirect.gov.uk

20 21
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Habitasaun Publika/Privada Habitasaun Publika/Privada

Uma laiha

Se uma laiha, ka ameasada ho uma laiha, kontaktu ba NIHE lalais diak liu.

9 Durante oras servisu: p 03448 920 900

9 Laos oras servisu (Segunda – Sexta tuku 5 ba leten no fim-de-semana) p 03448 920 908

9 Laos oras servisu ba kliente nebe tilun diuk: Next Generation Text Service iha p 18001 03448 920 908

Se uma laiha, ka ameasada ho uma laiha, kontaktu ba NIHE lalais diak liu

23
22
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Habitasaun Publika/Privada Habitasaun Publika/Privada

Edukasaun & Biblioteka Publika

Iha Norte Irlanda, eskola hahu Setembro to’o Junho

Edukasaun

Iha Norte Irlanda, eskola hahu Setembro to’o Junho.

9 Creche no Jardim Infantil (tinan 3-4): Se ita bo’ot nia oan halo tinan 3 molok 1 Julho entaun eligivel ba fatin gratuita iha Jardim Infantil his Setembro tinan ne’e.

9 Eskola Primaria (tinan 4 - 11): labarik sira halo tinan 4 molok 1 julho tenki enrola-an iha eskola primaria hodi hahu iha Setembro tinan ne’e ka enrola kedas, foin to’o mai iha ano letivu klaran.

9 Eskola Sekundaria ka Eskola Gramatika (tinan 11 – 16/18): labarik ho idade 11-16 tenki enrola-an lalais iha sekundaria ka eskola gramatika se to’o Norte Irlanda iha eskola klaran tiha ona.

9 Instituto & Edukasaun Superior/Universidade tinan 18+: wainhira to’o ona 16 anos aluno sir abele husik eskola ona ka, hela iha sekundariu ka eskola gramatika ka, tama kolegio & Edukasaun Superior.

Informasaun seluk visita w eani.org.uk

Biblioteka Publika

Biblioteka NI fornese servisu biblioteka publika gratuita iha Norte Irlanda tomak. Biblioteka NI halao servisu hanesan empresta livro, revistas, ebook, uza komputador no wifi GRATUITA iha sira nia area servisu nian. Sasan balun precisa selu no servisu seluk hanesan empresta livros. Ita bele halo parte la hare ba idade no bele uza kartaun membro iha naran biblioteka publika iha Norte Irlanda.

Informasaun seluk visita w librariesni.org.uk

4
25
24
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN
Edukasaun & Biblioteka Publika Edukasaun & Biblioteka Publika

5 SAUDE & KUIDADUS SERVISU SOCIAL

Saude & kuidade servisu social primeiramente atu beneficia ema nebe hela iha Norte Irlanda. Hirak nebe husu registu ba GP (General Practitioner –mediku geral) tenki kompleta formulario ida HSCR-1 nune’e hodi hetan direitu acessu ba servisu avaliadu no bele hetan kartaun mediku

Formulariu HSCR-1 disponivel husi GP ka visita w hscbusiness.hscni.net/services/1814.htm no click link ne’e hodi deskarega formulariu traduzidu no informasaun seluk.

Interpreter ba markasaun ho servisu saude bele disponibiliza se husu antes liu husi servisu saude nebe atu ba visita.

NINES (Servisu ba ema nebe foin to’o Norte Irlanda)

Iha difikuldade acesso ba servisu saude kontaktu NINES. NINES fornese konsselho kona ba kuidadu saude no avaliasaun medika ba adultus no labarik sira nebe foin to’o Norte Irlanda no seidauk registu iha GP (General Practitioner-Mediku Geral). p 028 3756 1370 e nines@southerntrust.hscni.net

Kuidade Nehan

Wainhira kartaun mediku iha ona, bele registu ho dentista sira nebe simu pasiente foun. Tratamentu nehan dala barak la hetan kobertura tomak husi kartaun mediku.

GP laos Oras Servisu

Ida ne’e so uza deit ba problema urgente nebe mak labele hein to’o GP loke fali. p 028 3839 9201

Servisu Emergensia Saude Mental

Servisu referal ponto uniku saude mental, p 028 3741 2409. Fim-de-semana & loron bo’ot, p 028 3833 4444 or 028 3083 5000.

Konselheiru linha salva vida, disponivel oras 24 loron ida, loron 7 semana ida hodi tulun ita bo’ot no support ho konfidensia p 0808 808 8000.

27 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 26
Saude & Kuidadus Servisu Social Saude & Kuidadus Servisu Social

EMPREGU & SEGURANSA SOCIAL

Atu servisu iha Norte Irlanda no/ka trata benefisiu iha seguransa social ita bo’ot preciza Numero Seguransa Nacional.

Kontaktu Eskritoriu lokal empregu no benefisiu nian hodi trata Numero Seguransa Nasional:

Cidade Armagh: Alexander Road, Armagh, BT61 7JL e armagh.jobsandbenefits@dfcni.gov.uk

Banbridge: 18 Castlewellan Road, Banbridge, BT32 4AZ e banbridge.jobsandbenefits@dfcni.gov.uk

Lurgan: Alexandra Crescent, Lurgan, BT66 6BB e lurgan.jobsandbenefits@dfcni.gov.uk

Portadown: 140 Jervis Street, Portadown, BT62 3BZ e portadown.jobsandbenefits@dfcni.gov.uk

p Telephone gratuita 0800 022 4250 w nidirect.gov.uk/contacts/jobs-benefits-offices

Servisu empregu: p 0300 200 7822

Informasaun seluk kona ba eligibilidade no kriteiru servisu iha Norte Irlanda visita: w homeoffice.gov.uk

6
29
BA REZIDENTE FOUN 28
Empregu & Seguransa Social
MATADALAN
Empregu & Seguransa Social

Servisu ‘Make the Call’ Servisu ne’e garante katak Ita hetan benefísiu, servisu no apoiu hotu-hotu tuir Ita-nia direitu. ‘Make the call’ no Asesór Benefísiu sei fó avaliasaun tomak ba Ita-nia direitu sira.

p TELEFONE GRATUITU 0800 232 1271 (dala ruma iha kustu rede nian)

Liña telefónika nakloke: tuku 9 dadeer – tuku 5 lokraik (Segunda – Sesta). e makethecall@dfcni.gov.uk w nidirect.gov.uk/campaigns/unclaimed-benefits

9 Se Ita uza lian jestual Ita bele uza lian jestual Inglaterra (British Sign Language - BSL) ka lian jestual Irlanda (Irish Sign Language - ISL) hodi kontakata Servisu ‘Make the Call’.

Hodi uza servisu ‘video relay’, favór vizita w nidirect.gov.uk/contacts/make-call-service no klik iha link relevante ba servisu ‘video relay’ ne’ebé Ita prefere.

9 Hodi husu ema telefone fali ba Ita, haruka mensajen ADVICE ba 67300

9 Haruka pedidu online liuhosi w nidirect.gov.uk/forms/contact-make-call-team

9 Se Ita ema transjéneru no hakarak halo reklamasaun ka iha pergunta, Ita bele haruka email ba e knockbreda.makethecall.scr@dfcni.gov.uk

9 Se Ita iha problema rona, lingua ka ko’alia, Ita bele haruka “contact request” liuhosi w nidirect.gov.uk/forms/contact-make-call-team

BA REZIDENTE FOUN 30
MATADALAN
31
Empregu & Seguransa Social Empregu & Seguransa Social

APOIU BA EMPREZA & EMPREGADU SIR

Armagh City, Banbridge & Craigavon Borough Council nia Ekipa Apoiu Empreza nian fó ajuda no apoiu ba empreza no empregadu lokál husi Konsellu no ajénsia parseiru sira kona-ba:

9 Informasaun & Konsellu kona-ba Negósiu: Bele hetan informasaun atualizadu kona-ba programa apoiu finanseiru no pakote sira seluk ne’ebé disponivel ba empreza no empregadu lokál. Asisténsia Finanseira / Apoiu Prátiku / Serbisu & Kapasidade.

9 Sentru Apoiu Negósiu: Fó apoiu independente no konsellu prátiku ba empreza no empregadu lokál

9 Eventu Negósiu Online & Webinar sira: Kona-ba tópiku prátiku hanesan fó apoiu, ami-nia eventu online no webinar sira sei ajuda Ita hetan informasaun atualizada no fó instrumentu no kapasidade loloos hodi dezenvolve Ita-nia empreza.

9 Notísias kona-ba negósiu: Hodi hetan notísias atualizada ne’ebé disponivel ba empreza no empregadu sira iha Irlanda Norte.

9 Sinalizasaun: Sinaliza ita-nia empreza ba ajénsia parseira sira hanesan apoiu negósiu no sentru emprendimentu sira. p 0300 0300 900 e economicdevelopment@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk/business-support

Invest Northern Ireland

Fó kanál online gratuitu ne’ebé fó konsellu negósiu no orientasaun iha Irlanda Norte. p 0800 181 4422 w nibusinessinfo.co.uk

7
33
32
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Apoiu ba Empreza & Empregadu sir Apoiu ba Empreza & Empregadu sir

SERVISU EMERGENSIA & SERVISU SUPORTE VITIMA

Iha perigo laran ka preciza asistensia emergensia telephone 999 ba

9 PSNI (Servisu Polisia Norte Irlanda)

9 Servisu Ambulansia

9 NIFRS (Bombeiros Norte Irlanda)

PSNI (Servisu Polisia Norte Irlanda)

Iha Emergensia sempre dere 999

Numero laos Emergensia 101 ka kontaktu Hapara krime 0800 555 111 ba komportaamentu anti-social hirak tuir mai exige intervensaun polisia:

• Intimidasaun

• Assedio

• assaltu

• naok

• Uza/Faan Droga

• krime vingansa

• krime harahun sasan

• lanu/baku malu iha fatin publiku w crimestoppers-uk.org

Kroat Ofensivas

Kaer kroat ofensiva ne’e kontra lei, se nune’e duni bele hetan kastigu tinan rua iha komarka, selu multa ka rua ne’e hotu.

Ita bo’ot bele komete ofensa se sai husi uma no kaer hela (iha isin ka iha kareta) artigo ruma nebe bele hakanek ema seluk. Sira bele kaer no ita bo’ot tenki prova iha Tribunal katak artigu ne’e uza ho intensaun diak tuir lei.

Kroat Ofensivas klasifika ba tipo tolu:

9 Sasan kroat halo hodi hakanek ema hanesan “besik kroat iha liman” ka sasan kroat artes maciais nian

9 Sasan uza lor-loron nian nebe adapta hodi hakanek ema – ai-kabelak ho perigu, ai-suak ho tutun kroat, etc

9 Sasan ordinaria seluk nebe la altera ka muda forma maibe uza ho intensaun hakanek ema – martelo, kanedok bassball, ai-stick, tudik dapur nian.

8
Iha
dere 999 35 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 34
Emergensia sempre
Servisu Emergensia & Servisu Suporte Vitima Servisu Emergensia & Servisu Suporte Vitima

Kontrolu Koersivu nu’udar ofensa iha Irlanda Norte

Kontrolu Koersivu nu’udar ofensa iha Irlanda Norte no bainhira kondenadu ba ofensa sira ne’ebé sériu liu hotu, bele hetan pena prizaun to’o tinan 14.

Saida mak Kontrolu Koersivu?

Violénsia doméstika la sempre ho forma fízika. Kontrolu koersivu dala barak nu’udar parte husi violénsia doméstika. Kontrolu Koersivu nu’udar padraun hahalok no asaun sira ne’ebé kontrola no bele inklui ameasa, kontrolu exesivu, intimidasaun, hamoe no izolamentu forsadu. Kontrolu Koersivu iha objetivu hodi fó kastigu, domina, esplora, halo kole, kria ta’uk, konfuzaun no hasa’e vítima nia dependénsia. Ho tempu bele halo vítima lakon auto-konfiansa. Se Ita sai vítima ba Kontrolu Koersivu, favór kontakta PSNI (Polísia Irlanda Norte) ka organizasaun ida ne’ebé fó apoiu ba vítima hodi husu ajuda.

Agensia/servisu suporte vitima

Suporte Vitima: suporta ema nebe afetada ho krime. p 028 9024 3133 e belfast@victimsupportni.org.uk w victimsupportni.org.uk

Apoio Feto Women’s Aid Armagh Down: suporta feto nebe afetadu ho violensia sexual no domestika. Fornese suporte gratuitu no konfidensial. p 028 3025 0765 w womansaidarmaghdown.org

Centro: Newry: 7 Downshire Road, Newry, BT34 1DZ

Portadown: 53 William Street, Portadown, BT62 3NX

Armagh (Outreach): 39 Abbey Street, Armagh, BT61 7DY

Linha apoio 24hr (Nexis) p 0808 802 1414. Iha emergensia liga ba p 999.

Vitima Violasaun ka Abuzu Sexual: Linha Suporte Vitima, p 028 9024 4033. Bele aranja interpreter. w victimsupportni.com

Abuzu Sexual & Domestika linha apoio NI: Fornese linha apoio 24 oras, loron 7 semana ida p 0808 802 1414 w dsahelpline.org e help@dsahelpline.org ka kontaktu ho chat ao vivo iha sira nia website. Linha apoio sei fornese mos apoio no konselho nebe preokupadu ho vitimas, hirak nebe preokupadu ho abuzu ne’e los kalae, no ba profisionais sira.

Opoka: servisu specializadu ho knar atu hapara violensia domestika hasouru feto no labarik sira husi komunidade polonia nebe hela iha UK. Linha apoio polonia p 0300 365 1700 e info@opoka.org.uk w opoka.org.uk

Linha respeita mane sira: Linha apoio ba mane vitima abuzu domestiku p TELEPHONE GRATUITA 0808 801 0327 e info@mensadviceline.org.uk w mensadviceline.org.uk

Trafiku Humano/Eskravatura Moderna: Hodi organiza relatorio ka hetan konselho ou se ita bo’ot suspeita ka hatene ema ruma sai hanesan vitima trafiku humano ka eskravatura moderna. linha apoio eskravatura moderna p 0800 012 1700 w modernslaveryhelpline.org

Respeita: hili hapara! Fornese linha konselho konfidensial no honestu ba nain rua perpetrador violensia, vitima no sira nia familia ka belun. p TELEPHONE GRATUITA 0808 802 4040 w respectphoneline.org.uk

37
FOUN 36
MATADALAN
BA REZIDENTE
Servisu Emergensia & Servisu Suporte Vitima Servisu Emergensia & Servisu Suporte Vitima

9 SEGURANSA RODOVIARIA & KONDUSAUN IHA NORTE IRLANDA

Atu prevene mate no kanek todan, ema laoain no kondutores tenki partilha Estrada no responsabilidade

KONSELHO SEGURANSA RODOVIARIA

Ciklismu – Oinsa ita bo’ot no ema seluk sai nudar utente seguro iha estrada

9 Hili tipu bicikleta naton nebe fo seguransa no konfortu

9 Check bei-beik bicikleta no certifika manutensaun necessaria

9 Certifika ita bo’ot nia bicikleta aperta metin no sinu, ahi no refletor naroman no ho kondisaun diak

9 Halai iha fatin visivel no taka helem bicikleta nian nebe ukuran pass

9 Fo indikasaun lolos ho fiar-an

9 Keta haluha kateke sor-soring no utente sseluk iha Estrada

9 Evita distrasaun e.g. loke muzika makas, uza telefone, han ka fuma

9 Lei hateten ilegal, a nao ser iha marka, ba labarik tinan 10 ba leten atu sae becikleta iha lao fatin.

9 Utente hot-hotu Estrada nian, kareta no ema lao-ain, iha obrigasaun atu respeita regras nebe estipuladu iha kodigu Highway nune’e bele certifika sira nia-an no ema seluk nia seguransa.

Bele acesso ba kodigu auto-estrada iha w nidirect.gov.uk/publications/highway-code-downloadable-version no disponivel iha lian oi-oin.

39
FOUN 38
MATADALAN
BA REZIDENTE
Seguransa Rodoviaria & Kondusaun iha Norte Irlanda Seguransa Rodoviaria & Kondusaun iha Norte Irlanda

Requerimentu atu koduz legalmente iha Norte Irlanda

9 Licensa kondutor nian – ida ne’e tenki atualiza ho ita bo’ot enderesu no naran.

9 Seguro – kareta hot-hotu tenki iha certifikadu Seguro nian.

9 Certifikadu MOT/KIR (ministro transporte nian) – MOT ne’e teste seguransa kareta nian no kondisaun estrada – ita bo’ot tenki iha certifikadu validu MOT hodi bele lori kareta, motor ka van tuir lei, certifikadu MOT ajuda garante katak kareta hot-hotu nebe lori ba estrada tenki seguro. Kareta no motor ho idade tinan haat ba leten, kareta tula sasan kman husi tinan tolu ba leten, preciza MOT.

9 Taxa Cirkulasaun – kareta hotu nebe registadu iha Norte Irlanda (NI) tenki selu taxa se uza estrada ka kaer toman iha estrada publika. Se kareta kaer laos iha estrada tenki selu taxa ou halo SORN (Statutory Off Road Notification) tuir lei nebe iha. Selae, bele kesi tiha roda ka hasai tiha.

9 Lori kareta seguro laiha ne’e ilegal, taxa ka MOT bele hetan multa, pontos iha karta kondusaun, prende kareta no bele tama kadeia.

Ba informasaun seluk kona ba kondusaun exigidu iha Norte Irlanda w nidirect.gov.uk/information-and-services/motoring

Lisensa karta kondusaun

Ema husi nasaun sira EU ka EEA bele lori kareta ho sira nia karta kondusaun rasik ka depois haruka troka ba karta kondusaun UK nian.

Karta kondusaun tenki atualizada ho naran no enderesu nebe los.

Se laos ema husi nasaun EU ka EEA, ita bo’ot nia karta vale iha Norte Irlanda fulan 12 sura husi loron tama mai, durante tempo ida ne’e tenki halo teste hodi hetan Karta UK nian wainhira ita bo’ot nian validade remata.

Formulariu ba licensa provisional no teste kondusaun nian disponivel iha koreio/post offices.

w nidirect.gov.uk/information-and-services/motoring

Lorika kareta intoxikadu no/ka dada ho du’ut

Hemu/droga Konduz bele oho. Buat rua ne’e hamenus reaksaun no kalkulo nebe lalos, ita bo’ot bele hetan accidente.

Polisia aviza katak labele plano lori kareta se foin hemu alcohol. Ida ne’e la konta hemu barak ka wit-oan – lei Norte Irlanda nian kona ba lori kareta lanu ne’e klaro los.

Ne’e kontra lei se lori kareta enquantu lanu hela ho droga. Ofensa ne’e determina ho oinsa afeta ita bo’ot nia kondusaun no lei la distingue entre droga ilegal ho droga hirak nebe sosa ho receita ka sosa iha kontadora.

Aimoruk oi-oin afeta kondusaun oi-oin mos no ema bele reage la hanesan ba ai-moruk. Tipo aimoruk, doses, tempo dura iha utente nia isin, nune’e iha sira nia an, iha impaktu makas kondutor afetadu. Ne’e inklui medikasaun ho receita ka liu husi kontadora.

Se hemu ona alkohol, ida ne’e aumenta tan risku provoka kolisaun.

Se polisia haruka para no deskonfia ita bo’ot hemu aimoruk/ka alcohol, sira sei husu halo kedas ‘teste iha fatin ne’e’. Teste ne’e oi-oin, husu ita bo’ot lao ba los mai los no chek matan. Se sira hanoin ita bo’ot labele lori kareta, sira kaer kedas ita bo’ot no sei ba hasai tan ran iha esquadra polisia. Se teste ne’e hatudu duni ita bo’ot uza droga ka hakat liu limite legal ba alcohol ita bo’ot bele hetan ofensa lori kareta nian.

Ita bo’ot ariska: •Labele lori tan kareta •Multa ne’e sem limite •Tama kadeia

41 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 40
Seguransa Rodoviaria & Kondusaun iha Norte Irlanda Seguransa Rodoviaria & Kondusaun iha Norte Irlanda

APOIO LEGAL & SERVISU APOIO

Centro Lei NI

Fornese apoio legal independente gratuita no asistensia ba publiku iha Norte Irlanda.

9 Empregu: lei empregu nian, fornese servisu representasaun ba empregadu sira, trabalhadores no kontrator auto-emprego sira nian.

9 Seguransa Social: lei relasionada ho benefisiu seguransa social, no fornese representasaun iha komisario seguransa social no/ka iha Tribunal Rekursu Seguransa Social nian.

p 028 9024 4401 e admin@lawcentreni.org w lawcentreni.org

Advice NI

Advice NI operacionaliza linha apoio regional no delivera servisu apoio independente lubuk id aba publiku inclusive: Benefisius; Osan & Tusan; Produto HMRC/Servisu (receita & alfandega); Habitasaun; Edukasaun; Empregu; Titulo Residencia EU; Tusan Negosiu nian.

Ema nebe husu sei haruka ba sira nia fornecedor konselho lokal.

p 0800 915 4604 e advice@adviceni.net w adviceni.net

10
43 MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 42
Apoio
legal & Servisu Apoio
Apoio legal & Servisu Apoio

Servisu apoio Komunitaria

Fornese apoio no informasaun independente konfidensial no gratuita. Apoio kona benefisiu bem-estar, apoio selu divida, empregu, habitasaun, konsumidor, relasionamentu familiar, imigrasaun no area seluk. Apoio disponivel via telefone, email, Plataforma online, oin -ho -oin, klinika besik no visita uma quando apropriadu.

Apoio Komunitario Armagh

McCrum’s Court, Armagh, BT617RS p 028 3752 4041 e Donna.Morris@communityadvicearmagh.com

Apoio Komunitario Banbridge

77 Bridge Street, Banbridge, BT32 3JL p 028 4062 2201 e advice@cabanbridge.org.uk

Apoio Komunitariu Craigavon

Eskritorio Lurgan: Mount Zion House, Edward St., Lurgan, BT66 6DG

Eskritorio Portadown: Portadown Health Centre, Tavanagh Avenue, BT62 3BE

Ba Lurgan no Portadown: p 028 3836 1181 e enquiry@advicecraigavon.com

MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 44
45
Apoio legal & Servisu Apoio Apoio legal & Servisu Apoio

11 ORGANIZASAUN KOMUNITÁRIA / ORGANIZASAUN VOLUNTÁRIA NE’EBÉ FÓ APOIU IHA BOROUGH NIA LARAN

Armagh Banbridge Craigavon Rede Komunidade (ABC Community Network)

ABC Community Network nu’udar organizasaun dezenvolvimentu komunitáriu ne’ebé serbisu ho grupu voluntáriu no grupu komunitáriu iha Borough ne’e tomak. Servisu hotu-hotu GRATUITU. p 028 3839 2777 e info@abccommunitynetwork.com

Magharee House, 82 Thomas Street, Portadown, BT62 3NU.

Armagh Roma Traveller Support (ARTS)

ARTS serbisu ho komunidade Traveller Irlandês no komunidade ema Romani husi Búlgara. Sira-nia objetivu mak atu prezerva, promove no dezenvolve Traveller no ema Romani nia kultura no identidade. Bele hetan ajuda kona-ba: Númeru Seguru Nasionál, Reklamasaun ba Benefísiu sora, Saúde, Eskola / Edukasaun, Direitu Empregu nian no servisu sira seluk. Servisu hotu-hotu GRATUITU. p 028 3753 7595 / 07548833243 e roma@armaghrts.com 16 Russell Street, Armagh City, BT61 9AA.

Community Intercultural Programme (CIP)

CIP iha kompromisu hodi harii ligasaun entre komunidade oioin liuhosi edukasaun, desportu, interkámbiu kulturál no troka informasaun. Iha kompromisu hodi apoia ema sira husi kontestu kulturál no étniku ne’ebé diferente, no permite sira integra an ho loloos no partisipa iha sosiedade ekuitativa ne’ebé reprezenta diferensa sira no selebra diversidade. Servisu hotu-hotu GRATUITU. p 028 3839 3372 e info@cipni.com 7 Foundry Street, Portadown, BT63 5AB.

County Armagh Community Development (CACD)

CACD nu’udar organizasaun dezenvolvimentu rejionál ne’ebé fó apoiu no fornese informasaun, orientasaun no apoiu mentorizasaun ba grupu komunitáriu voluntáriu sira iha Borough laran. Servisu hotu-hotu GRATUITU. p 028 3755 2103 e info@cacd.org.uk

27A Main Street, Markethill, BT60 1PH.

47
BA REZIDENTE FOUN 46
MATADALAN
Organizasaun Komunitária / Organizasaun Voluntária ne’ebé fó apoiu iha Borough nia laran Organizasaun Komunitária / Organizasaun Voluntária ne’ebé fó apoiu iha Borough nia laran

Organizasaun Komunitária / Organizasaun Voluntária ne’ebé fó apoiu iha Borough nia laran

Craigavon Traveller Support

Craigavon Traveller Support iha objetivu atu hadi’ak kualidade moris ba Traveller sira iha área Banbridge no Craigavon ho adota abordajen dezenvolvimentu komunitáriu ne’ebé sei permite traveller sira esplika sira-nia nesesidade no apoiu hodi fó garantia atu prienxe sira-nia nesesidade. Servisu hotu-hotu GRATUITU.

p 028 3834 2089 e info@craigavontravellers.org Moylinn House, 21 Legahory Centre, Brownlow, Craigavon, BT65 5BE.

Servisu Apoiu Migrante (Migrant Support Service - MSS)

MSS fó informasaun no rezolve problema ba membru komunidade BAME (Black, Asian & Minority Ethnic – Ema negro, Ázia & Minoria Étnika). Bele hetan ajuda kona-ba: Reklamasaun ba benefísiu sira; Uma; Rejista an ho médiku jeneralista, Númeru Seguru Nasionál; Empregu ne’ebé relasiona ho Impostu, no kestaun sira seluk. Servisu hotu-hotu GRATUITU.

p 028 3898 8610 e migrantappointments@gmail.com

Unit F, Mayfair Business Park, 193 Garvaghy Road, Portadown, BT62 1HA.

TADA Rural Support Network

TADA fó apoiu ba dezenvolvimentu komunidade lokál no servisu konsellu ba komunidade no grupu voluntáriu sira iha área rurál. Servisu hotu-hotu GRATUITU.

p 028 3889 8888 e info@tadarsn.com Unit 10A, 19 Carn Business Park, Portadown, BT63 5WG.

Organizasaun

MATADALAN BA REZIDENTE FOUN 48 49
Servisu hotu-hotu GRATUITU
Komunitária / Organizasaun Voluntária ne’ebé fó apoiu iha Borough nia laran

SERVISU SUPORTE RELEVANTE SELUK

CYPSP Translation Hub

CYPSP (Parseria Estrategika ba labarik & foin sae sira) fornese informasaun importante kona ba saude, edukasaun, suporte familiar, habitasaun, empregu, seguransa no Titulo Residencia EU, fornese kontaktu ba suporte no acesso diretu ba informasaun relevante husi autoridade / agensia suporte sira.

Informasaun sira disponivel iha ingles, linguagem gestual no lian oi-oin no uza mos tradusaun online.

w cypsp.hscni.net/translation-hub/#contentHealth

Racismu no Diskriminasaun

Se ita bo’ot sente hetan tratamentu nebe la hanesan tan deit ba idade, rasa, defisiensia, religiaun ka opinion politika, sexu no orientasaun sexual, ne’e mak hanaran diskriminasaun.

9 Ser visu Polisia Norte Irlanda (PSNI) p Non-Emergency 101 or Emergency 999

9 Supor te Vitima: Suporte ema nebe afetada ho krime.. p 028 9024 3133 e belfast@victimsupportni.org.uk w victimsupportni.org.uk

9 Komisaun Igualdade ba Norte Irlanda: Entidade publika nebe fornese protesaun kontra diskriminasaun ho base iha idade, defisiensia, rasa, religiaun no opiniaun politika, sexu no orientasaun sexual. p 028 9050 0600 e information@equalityni.org w equalityni.org

12
51
50
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Servisu Suporte Relevante Seluk Servisu Suporte Relevante Seluk

9 Komissaun Direitus Humanus Norte Irlanda nian: Kampiaun no Guarda direitu ema hot-hotu nebe hela iha Norte Irlanda. p 028 9024 3987 w nihrc.org

9 Samaritanos: servisu Samaritanos fornese servisu lubuk ida ba ema no grupos nebe iha risku atu komete suisidiu ka nebe suporta ema seluk iha krize laran. p 116 123 gratuita husi qualquel telefonema ka 0330 094 5717, aplikavel ho kustu lokal. w samaritans.org/branches/belfast/

Servisu Diretu Governo Norte Irlanda

Fornese informasaun no servisus ligado ho: kareta; empregu, formasaun & kareira; Benefisius & osan; Saude & Bem-estar; ema ho defisiensia; edukasaun; krime, justisa & lei; familia, habitasaun no komunidade; planeiamentu pensaun & reforma; habitasaun & propriedade; Governasaun, cidadania & direitus; Viagens, Trnasportes & estradas; ambiente & rai luan sira. w nidirect.gov.uk

Eskritorio Eleitoral Norte Irlanda nian

Kada tinan 4 ita iha eleisaun ketak-ketak ba Governo (konselho lokal) no Governo nasional (Assembleia Norte Irlanda nian). Ne’e fornese residente sira oportunidade atu hili representante iha nivel governasaun rua nian.

Ita bo’ot bel hola parte iha processo demokratiku ida ne’e se:

9 British, Irish ka cidadaun Commonwelath nian

9 Cidadaun europeu (laos British ka Irish)

Maski nune’e atu vota tenki registu uluk liu husi kontaktu ba Eskritorio Eleitoral Norte Irlanda nian. p 028 9044 6680 e info@eoni.org.uk w eoni.org.uk

52
MATADALAN BA REZIDENTE FOUN Servisu Suporte Relevante Seluk
53
Servisu Suporte Relevante Seluk

SAIDA MAK DEZENVOLVIMENTU KOMUNIDADE?

Dezenvolvimentu Komunidade nu’udar dalan ida hodi hametin sosiedade sivíl ho fó prioridade ba asaun husi komunidade.

Prosesu ne’e habiit komunidade sira; hametin ema sira-nia kapasidade nu’udar sidadaun ativu no hametin ajénsia sira-nia kapasidade (públiku, privadu no naun-governmental) hodi serbisu liuhosi parseira ho ninia sidadaun sira.

Ita interesadu hodi halo Dezenvolvimentu Komunitáriu iha área Armagh City, Banbridge no Craigavon Borough Council?

AMI HAKARAK KO’ALIA HO ITA!

Favór kontakta Departamentu Dezenvolvimentu Komunitáriu iha Armagh City, Banbridge no Craigavon Borough Council. p 0300 0300 900 e communitydevelopment@armaghbanbridgecraigavon.gov.uk w armaghbanbridgecraigavon.gov.uk

Avizu Legal: informasaun kontidu iha ne’e ho intiuitu hanesan avizu geral deit. Ami sei certifika katak informasaun iha pakote ne’eatualizada no detalhada.

Pakote ne’e traduzidu husi versaun original iha ingles, nudar referensia deit. Se iha diskrepansia ruma, versaun ingles mak sei prevalese.

54

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.