Vakbond in Beweging 98 | April 2019

PB- PP B- 8/6342 BELGIE(N) - BELGIQUE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT | NR. 98 MAART-APRIL-MEI 2019

Medische factuur Een goede gezondheid is een zaak voor iedereen

p5

Klimaat

Agenda

Een klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn

Alle Linxe activiteiten in de wijde regio

p 13

p 30

1

| VIB 98

Edito De Kaa’s van mei Mei wordt de maand van de Kaa’s. De 26ste zijn het Vlaamse, federale en Europese ‘Kiezingen’. Na 5 jaar strijd tegen hun afbraakbeleid kunnen we eindelijk de knoeiboel van geel-blauw-oranje electoraal afstraffen. Die kans mogen we niet laten liggen. Het beleid moet socialer, rechtvaardiger en duurzamer.

Dat die verkiezingen over de Kaa’s van Klimaat en vooral van Koopkracht zullen gaan, staat nu al vast. Te druk bezig met elkaar de duvel aan te doen, hebben de regerende liberalen, christendemocraten en vlaamsnationalisten dát niet zien aankomen. Hun ideologische ballonnetjes gaan niet meer op. Getuige het succes van syndicale acties, de algemene staking, de klimaatbetogingen en de opkomst van een fenomeen zoals de gele hesjes. En wat vakbonden al lang aanvoelen, wordt nu ook bevestigd in rapporten over groeiende ongelijkheid, over armoede en over een falend sociaal en milieubeleid.

Mensen zijn niet gek. Als er op het einde van het loon ineens nog een stuk maand over is, dan gaat de koopkracht achteruit. De kleine nettoloonsverhoging waarachter de regeringspartijen de koopkrachtdaling willen verbergen, hebben wij, werknemers en sociaal verzekerden, meer dan zelf betaald met een indexsprong, hogere facturen, minder openbare dienstverlening en minder sociale bescherming. Net zoals wij ook

nog de begrotingstekorten mogen betalen die het gevolg zijn van de cadeaus aan werkgevers en bedrijven. Zoals de taxshift met de vermindering van patronale lasten van 33 naar 25 procent.

En voor rechts zal het nooit genoeg zijn.

Wie de laatste maanden het debat over het klimaat wat volgde, voelt de bui al hangen. Een aantal bekende CEO’s en werkgeversfederaties waren er als de kippen bij om de vele, terecht bezorgde, klimaatbetogers en -jongeren naar de mond te praten. In één beweging schoven ze de factuur wel door naar de burgers. Want zelf vinden ze dat ze al meer dan genoeg hebben gedaan. Voor hen moeten toekomstige klimaatmaatregelen zich niet op de bedrijven maar op de bevolking richten. Met andere woorden: op vraag van het patronaat riskeren de gewone man en vrouw na de facturen voor de bankencrisis en voor de lastenverlaging van het bedrijfsleven, ook nog eens de klimaatrekening gepresenteerd te krijgen. Tenzij, natuurlijk, we met zijn allen dit land en zijn bestuur op 26 mei in een andere, in een alternatieve, linkse richting sturen.

Waar dat alternatieve, socialistische beleid na de verkiezingen zeker rekening mee moet houden, zijn de memoranda van het federaal en het Vlaams ABVV. Die zijn te lezen op de respectievelijke websites. In deze Vakbond in Beweging laten we drie kopstukken van het ABVV 3

| VIB 98

zelf aan het woord over de speerpunten uit die memoranda. Caroline Copers heeft het over de onbetaalbaar geworden medische factuur. Een nauwelijks te overschatten probleem van koopkracht dat de komende maanden door de senioren van ABVV-regio Antwerpen in de schijnwerpers zal worden gezet. Miranda Ulens wordt samen met Kathleen Van Brempt geïnterviewd over sociale dumping en de nood aan meer sociaal Europa. Raf De Weerdt heeft het met Yasmine Kherbache over een klimaatbeleid dat sociaal zal zijn, of niet zal zijn. We laten ook Rodney Talboom van Horval Antwerpen aan het woord over de campagne voor een minimum uurloon van 14 euro. Een eis die het ABVV op 14 mei kracht zal bijzetten met een nationale actiedag voor meer loon en koopkracht.

Aan de vooravond van de Dag van de Arbeid nemen ABVV’ers nooit een blad voor de mond. Nu de maand mei zo beslissend wordt voor onze koopkracht, onze sociale bescherming, onze publieke diensten en ons klimaat moeten we nog duidelijker en scherper zijn dan anders. Laat ons op 26 mei de rechtse regeringen een flinke socialistische schop tegen…, juist…, hun Kaa’s geven. Laat ons resoluut kiezen voor een links beleid dat zowel sociaal als duurzaam is.

Dirk Schoeters

In dit nummer 26

5

9

Fight for 14

Klimaat

Geschiedenis

Interview Caroline Copers

In gesprek met Rodney Talboom over Fight for €14

De visie van Yasmine Kerbache en Raf De Weerdt op het klimaatvraagstuk

Waar zijn de Joodse diamantairs gebleven?

Medische factuur

13

En ook 12

24

17

29

18

30

Uitstap Linx+ en Abvv Senioren

Boekbespreking ‘Terug Naar Reims’

Trefdag Linx+

Wedstrijd Bewogen Fotografen

Dubbelinterview Miranda Ulens en Kathleen Van Brempt

De Linxe agenda

23

Treintje 1 mei - Wedstrijd! Win twee boeken

Nr. 98 - 26ste jaargang MAART-APRIL-MEI 2019 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4

@abvv.regio.antwerpen

Driemaandelijks tijdschrift van ABVV-regio Antwerpen in samenwerking met Linx+ en ABVV-seniorenwerking Verantwoordelijke uitgever Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen Redactieadres Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 luc.vanoverberghe@abvv.be Bewegingswerk Linx+.antwerpen@abvv.be

Werkten mee aan dit nummer Hendrik Van Poele Frans Van Heddeghem Frank Van Dessel Steffi Verbraeken Christijn Terlingen Peter De Ridder Dirk Schoeters Marina Van den Bulck Luc Van Overberghe Linx+ ABVV senioren regio Antwerpen

|

@abvvantwerpen

Vormgeving Stien Verbelen Afbeelding cover Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis Affiche uitgegeven in 1954 door de Belgische Socialistische Partij (BSP) voor het 1 meifeest.

4 VIB 98 geenszins de organisatie.

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden

Actueel

Gesprek met Caroline Copers over de medische factuur

“Wat je ook gestudeerd hebt, een goede gezondheid is een zaak voor iedereen” De ABVV-senioren bonden de kat de bel aan. Sinds de start van de regering Michel swingen de medische kosten de pan uit. Hun alarm werd snel en breed door de andere geledingen van het Vlaams ABVV opgepikt. Wat de omvang van het probleem aantoont. De stijgende factuur voor gezondheidszorg is een harde dobber voor iedereen. Senioren, jongeren, werkenden, werklozen… Op gezondheid mag geen prijs geplakt worden. Zeker geen onbetaalbare. Daar moeten de toekomstige Vlaamse en federale regeringen na de verkiezingen van 26 mei samen werk van maken.

Vakbond in Beweging sprak hierover met Caroline Copers, de algemeen secretaris van het Vlaams ABVV. Vakbond in Beweging: 26% van de Belgische huishoudens hebben het moeilijk om binnen hun huishoudbudget nog uitgaven voor gezondheidszorgen te doen. Het aantal gezinnen dat medische zorg uitstelt omwille van financiële redenen is de afgelopen jaren dramatisch gestegen. Er is duidelijk een verband met de dalende koopkracht. Hoe staat het Vlaams ABVV hier tegenover?

5

Caroline Copers: Dit is inderdaad een zeer pijnlijke vaststelling die lijnrecht ingaat tegen het plaatje dat de regering Michel ons probeert te verkopen. Steeds meer mensen hebben het moeilijk. Beweren dat de koopkracht is gestegen, terwijl je tegelijkertijd weet hebt van dit soort cijfers, is een krampachtige en ongeloofwaardige poging om hun beleid goed te praten.

De realiteit is dat deze regering flink bespaard heeft op gezondheidszorg en ziekenhuizen. Daardoor is de prijs voor een pak ingrepen stevig gestegen. Tegelijkertijd heeft minister De Block geweigerd te investeren in wijkgezondheidscentra, waar de financiële drempels bewust laag gehouden worden: mensen kunnen er gratis terecht, zonder remgeld te moeten betalen.

Gezondheidszorg uitstellen is nochtans een zorg van ons allemaal. Maar liefst 1 op de vijf Belgen stelt medische zorg uit omwille van financiële redenen. Op lange termijn wordt de kostprijs zowel voor de patiënt als voor de samenleving alleen maar hoger. Niet naar de tandarts gaan betekent later extra kosten aan je gebit. Niet naar de dokter gaan zorgt er misschien voor dat een klein pijntje uitgroeit tot een groot probleem.

| VIB 98

Die verantwoordelijkheid mogen we niet bij de mensen leggen, en dat is precies wat deze regering heeft gedaan: vandaag betaalt de patiënt meer voor gezondheidszorg dan aan het begin van deze regeerperiode. Paul Callewaert, het hoofd van de socialistische mutualiteit, maakte onlangs een knappe vergelijking: de regering wou 100 kilometer afleggen, maar tankte maar voor 80 kilometer. En het is de patiënt die de brandstof voor de laatste 20 kilometer heeft betaald.

VIB: De Vlaamse seniorencommissie van het ABVV formuleerde een aantal beleidsvoorstellen over de Zorgfactuur. Is dat volgens jou een goede basis om een bewustmakingscampagne naar het brede publiek op te enten?

Caroline: Ik ben heel blij dat de commissie dit zelf naar voor heeft geschoven als het belangrijkste thema. De stijgende zorgfactuur is iets waar we vroeg of laat allemaal mee te maken krijgen. Wie kent er geen verhalen van een onbetaalbaar gebit of van medicijnen waar mensen een deel van hun inboedel voor moeten verkopen? De problematiek raakt hiermee aan zeer veel takken van onze beweging. Je kan samenwerken met de jongeren, met de mutualiteiten of met de beroepscentrales. Ook de focus op de verhoogde tegemoetkoming vind ik goed. Wie kent dit systeem nog niet, hoe kunnen we het verbeteren?

Tenslotte sluit de actie ook goed aan bij eerdere initiatieven. Kijk maar naar de campagne #zorgzonderzorgen die net afgesloten werd met de overhandiging van 7.000 handtekeningen aan Vlaams minister Vandeurzen.

VIB: Kunnen de verkiezingen van 26 mei hier een kentering brengen? M.a.w. is de gestegen medische factuur het gevolg van een bepaald beleid?

Caroline: Het regeerakkoord over gezondheidszorg zag er veelbelovend uit, maar er is niet veel van in huis gekomen.

Uiteindelijk bespaarde minister De Block 2,1 miljard. En de opbrengsten van die besparing zijn niet terug naar de gezondheidszorg gevloeid. Ondanks de vergrijzing en de toegenomen zorgnoden is zelfs de groeinorm teruggebracht van 3 naar 1,5%.

We moeten opletten dat hierdoor geen gezondheidszorg met twee snelheden wordt gecreëerd. Ondanks onze goede reputatie op vlak van gezondheidszorg In deze regeerperiode zagen VIB: Moet het Vlaams ABVV hieraan uitdrukkelijk aandacht besteden in de scoren we internationaal maar zeer midwe extra winsten voor delmatig op vlak van het wegwerken van farmaceutische bedrijven aanloop naar de verkiezingen van 26 gezondheidsongelijkheid. Dat moet in de tegenover extra kosten mei?

Caroline: In ons memorandum voor de volgende regeerperiode anders. Nu zavoor de gebruikers.

Dat Vlaamse verkiezingen besteden we zeer gen we extra winsten voor farmaceutische moet anders. nadrukkelijk aandacht aan de gezondbedrijven tegenover extra kosten voor de heidszorg. Zo is een van de centrale eigebruikers. Sommige geneesmiddelen sen dat we minstens 10 gezonde jaren werden wel goedkoper, maar we zagen na het pensioen willen. Dat lijkt een simeen stevige stijging in de prijs van nieuwe geneesmiddelen (met 10%) en stijgende ereloonsupplemen- pele eis, maar eigenlijk moeten er zeer veel voorwaarden voldaan worden om dat te bereiken. Zo moet je een goede ten in de ziekenhuizen.

Zodra het ernstig wordt, wordt het ook ernstig in de porte- gezondheidszorg hebben om problemen tijdig en grondig feuille. Dat geldt voor mensen die ernstig ziek zijn, maar ook aan te pakken, maar je moet ook zorgen dat hij betaalbaar voor ouderen. Kijk eens naar de dagprijzen in de woonzorg- is en dat iedereen er toegang toe heeft. Je moet ook zorcentra, gemiddeld zo’n 1.728 euro. Wraakroepend is dat. Wie gen dat mensen niet kapot gewerkt zijn tegen hun pensioen en dus zorgen voor werkbaar werk. En tenslotte mag kan er met zijn pensioen nog een goed rusthuis betalen?

En ja, dat kan anders. Zeker op vlak van gezondheid moeten je de pensioenleeftijd niet te hoog leggen, want anders de mensen weer voor de economie komen. Vandaag gaat die halen we de doelstelling helemaal niet. slinger compleet de andere kant uit. Kijk ook naar de Vlaamse Kijk, vandaag zien we dat vooral hooggeschoolden hun sociale bescherming (de zogenaamde ‘Vlaamse laag’ op de pensioen halen in goede gezondheid: op 25 jaar hebben sociale zekerheid), daar schuift men de verantwoordelijkheid zij gemiddeld nog 46 gezonde jaren voor de boeg. Dat voor zorg stilletjes af op familieleden en vrienden. Pas als zij aantal daalt dramatisch naargelang het opleidingsniveau.

Zo heeft iemand van 25 zonder diploma gemiddeld maar het niet meer aankunnen komt de overheid tussen.

Dat zijn verkeerde keuzes en dat moet snel weer anders. Ge- 27,75 gezonde jaren voor de boeg. Dat betekent dat de zondheidszorg mag geen winstmodel zijn waarin patiënten problemen al beginnen vanaf 53 jaar. Dat willen we anén personeel zo veel mogelijk uitgewrongen worden. De vol- ders: wat je ook gestudeerd hebt, een goede gezondgende regering zet zich best weer samen met de sector en heid is een zaak van en voor iedereen. het werkveld. Met een sociale, en niet met een marktgerichte agenda.

Hendrik Van Poele

“ ”

6

| VIB 98

Doe de quiz en test je kennis over de medische factuur!

1

4

Hoeveel procent van de huishoudens in België geeft aan dat hun uitgaven voor gezondheidszorgen problematisch hoog zijn?

Voor het bedrag dat je zelf moet opleggen bij een ziekenhuisopname, is er een verschil of je in een meerpersoonskamer of éénpersoonskamer ligt. Weet je hoeveel je in België gemiddeld meer moet opleggen als je kiest voor een éénpersoonskamer?

a. 4,1 % b. 12 % c. 26 %

a. € 502 b. € 1.552 c. € 1.005

2 Gemiddeld betalen mensen vandaag 373 euro voor een gewone bevalling in een Belgisch ziekenhuis op een tweepersoonskamer. Stel dat er geen ziekenfondsen zouden bestaan in ons land, hoeveel zou je dan gemiddeld voor een bevalling moeten betalen?

5 Bij de keuze van de medicatie is er een prijsverschil tussen het originele medicijn en het generische medicijn. Hoeveel duurder zijn 30 tabletjes Dafalgan ten opzichte van 30 tabletjes Paracetamol Mylan?

a. € 3.588 b. € 1.588 c. € 588

a. Meer dan 2 x duurder b. Meer dan 6 x duurder c. Meer dan 12 x duurder

3 Als je bruto-maandinkomen onder een bepaald bedrag valt, hebt je recht op een verhoogde tegemoetkoming. Dan betaal je minder voor jouw gezondheidszorgen en krijg je een aantal bijkomende voordelen. Ken je de hoogte van dit bruto maandinkomen? a. € 2.030 b. € 1.730 c. € 1.530

woo

n rde

:1C

,2A

,3C

,4B

,5C

| VIB 97

Ant

7

5 1

eisen van het ABVV voor een betaalbare gezondheidszorg Gezondheidszorg is een basisrecht, die betaalbaar moet zijn voor iedereen

De koopkracht van mensen daalt door de stijgende medische factuur. Ziek zijn maakt arm. Steeds meer mensen moeten onmogelijke keuzes maken tussen hun gezondheid of andere noodzakelijke uitgaven. Dit doet de zorgkosten alleen maar stijgen, zowel voor de patiënten als voor de samenleving.

2

Stop de besparingen op de sociale zekerheid

De sociale zekerheid, in de vorm van de tussenkomsten door de mutualiteiten, zorgt ervoor dat je gezondheidszorgen veel betaalbaarder zijn dan de marktprijzen. Deze regering wil hier op besparen, terwijl dit systeem juist aantoont dat we het moeten versterken.

3

Een automatische toekenning van de Verhoogde Tegemoetkoming

Een grote groep mensen in een kwetsbare positie doet nog geen beroep op hun recht op de Verhoogde Tegemoetkoming. In 2015 ging het over meer dan een half miljoen Belgen. De verhoogde tegemoetkoming zou automatisch toegekend moeten worden om het armoederisico te doen dalen. Daarvoor moet alle noodzakelijke info snel en accuraat beschikbaar worden gesteld aan de mutualiteiten.

4

Stop de torenhoge supplementen voor een éénpersoonskamer

De prijzen voor een éénpersoonskamer zijn zo hoog, dat ze een exclusiviteit zijn geworden. Een groot gedeelte van de opleg voor een éénpersoonskamer (de ereloonsupplementen) gaat bovendien naar particuliere artsen in plaats van naar het dekken van de zorgkosten.

5

Elke patiënt moet volledige transparantie krijgen over de meest betaalbare behandeling

Er wordt niet altijd het meest betaalbare medicijn voorgeschreven. De medicijnfabrikanten maken gigantische winsten terwijl de gewone mensen steeds meer moeite hebben om hun gezondheidszorgen te betalen. Er worden geheime afspraken gemaakt tussen de fabrikanten en minister De Block waardoor nieuwe medicijnen of behandelingen enkel aan woekerprijzen beschikbaar zijn. Deze praktijken moeten stoppen. Iedereen heeft recht op eerlijke, transparante en betaalbare gezondheidszorgen.

8

| VIB 98

Fight for €14

Rodney Talboom: ‘14€ bruto per uur is geen bedrag waar je multimiljonair van wordt’ Koopkracht zou naast klimaatopwarming wel eens één van de twee belangrijke verkiezingsthema’s kunnen worden. Ondanks de ‘zegeberichten’– of fake-news zoals dit vandaag wordt genoemd – van de regering Michel, voelen veel gewone mensen dat op het einde van de maand de lange lijst facturen zwaarder dan vroeger doorweegt. En dat gevoel wordt wetenschappelijk bevestigd door recente rapporten over de groeiende ongelijkheid en armoede in ons land. Dat het de werknemers werkelijk hoog zit, kon al worden afgeleid uit het succes van de algemene staking van 13 februari. Of de algemene teleurstelling over het magere ontwerp van Interprofessioneel akkoord. Dat er voor de minimumlonen slechts een microscopische verhoging afkon viel voor het ABVV niet te verteren. Want net rond die verhoging van de laagste lonen voeren we al maanden actie met ‘Fight for €14’. Dat is nochtans een haalbare en duidelijke eis zegt Rodney Talboom, coördinator algemene diensten van ABVV-Horval Antwerpen.

Vakbond in Beweging: Rodney, misschien eerst eens toelichten wat ‘Fight For €14’ precies is.

Rodney Talboom: De ‘Fight For €14’ is onze strijd om het minimumloon op te trekken naar 14 euro per uur. Dat is broodnodig want er zijn nog veel sectoren en functies die daar nog onder zitten.

Oorspronkelijk komt het idee voor de campagne uit de Verenigde Staten. Enkele jaren terug vertegenwoordigde Yvan De Jonge, gewestelijk secretaris van Horval Antwerpen, onze fastfoodsectoren op een conferentie in New York. Op een gegeven moment zag hij bij een McDonald’s-vestiging een soort van betoging voor een minimumloon van 15 dollar. Een betoging is in Amerika helemaal anders georganiseerd dan bij ons. Op de trottoir staat de politie met een lint en op dat stukje mag je dan betogen. Hij raakte aan de praat met de betogers en hoorde over de campagne ‘Fight for $15’.

9

| VIB 98

‘Fight for $15’ is een voorbeeld van hoe een ‘grassroots’ boodschap en een heel eenvoudige eis zo snel resultaten beweging werkt van de basis naar de top. De jobs in de boekt, was ons besluit snel genomen. We hebben ‘fight Amerikaanse fastfoodketens zijn niet de beste baantjes. De for $15’ overgezet naar hier. En omdat 15 dollar ongeveer term ‘hamburgerjobs’ komt natuurlijk ergens van. Afhanke- overeenkomt met 14 euro hebben we er ‘fight for 14’ van lijk van sector of staat is het minimumloon zo’n 7,25 USD. gemaakt. Of 2.300 € bruto in de maand.

Werknemers zijn vaak mensen uit achtergestelde buurten, En de campagne is nu volop aan de gang. Vorig jaar in vrouwen of alleenstaanden die 2 of 3 jobs moeten com- oktober zijn we gestart met een symbolische actie voor de bineren om rond te komen. ‘Fight for $15’ is vanaf 2012 maatschappelijke zetel van Pizzahut. Daar kwamen op een organisch gegroeid vanuit één McDonald’s. Door mond- donderdagochtend 200 Horval-militanten uit heel het land aan-mond-reclame is ze van de ene McDonald’s op de an- voor naar Wilrijk. Veel meer dan we verwacht hadden want dere overgegaan en van staat op staat. De acties kregen die mensen waren niet vrijgesteld. We hebben toen een veel media aandacht, niet in het minst door de steun van goed gesprek gehad met de bedrijfsleider van Pizzahut Bernie Sanders, en werden steeds groter en groter. Nicolas die trouwens ook in de sectorfederatie zit. Tegen de miliAllen van de vakbond SEIU coördineert en ondersteunt de tanten heeft hij gezegd dat de €14 een gerechtvaardigde campagne maar het belangrijkste is dat het van de men- eis is waar hij als werkgever niet tegen kan zijn. En dat het sen zelf blijft komen. Die betogers in New York waren niet niet van deze tijd is dat mensen nog moeten bijwerken om vrijgesteld, dat waren geen syndicaal afgevaardigden. Die rond te komen. deden dat gewoon tijdens hun uren, zonder syndicale be- Op dat elan zijn we blijven doorgaan. Ook bij andere bedrijscherming. De eis voor die 15 dollar minimumloon wordt ven en bij de horecafederatie zijn er wel mensen die oren daar echt gedragen. hebben naar onze eis. En dat is nieuw. Want in het verleVanaf 2015 zijn er staten, waaronder New Jersey, die het den werden in de sector syndicale eisen rond de flexijobs, minimumloon effectief optrekken van de witte kassa of het rookverbod vaak 7,25 naar 15 USD. Dat is eigenlijk een weggezet als onrealistisch of slecht voor snel resultaat want sociale verwezenlijde werkgelegenheid. Er waren altijd wel kingen vragen dikwijls heel veel tijd. Onwaarom er iets niet kon. Onze De jobs in de Amerikaanse redenen dertussen staat de teller op 20 staten en boodschap vindt nu wel ingang omdat fastfoodketens zijn niet ze eenvoudig en realistisch is. 14 euro eist de Democratische Partij dat het mide beste baantjes. De term per uur is geen bedrag waar je multimilnimumloon van 15 USD voor heel de VS moet gelden. ‘hamburgerjobs’ komt na- jonair van wordt. En met de winsten die gemaakt worden is zo een uurloon pertuurlijk ergens van.

VIB: En hoe komt die Amerikaanse fect betaalbaar voor de bedrijven. campagne onder de naam ‘Fight for €14’ dan in ons land terecht?

VIB: Naast de horeca zijn er nog anRodney: Door die contacten in New York beseften we dat dere sectoren waar de lonen laag zijn. Merk je dat de de eis voor een levenswaardig minimumloon ook bij ons in beweging rond ‘Fight for €14’ breder wordt?

België opgaat. Zeker voor de sectoren die wij met Horval Rodney: Zeker. In mei vorig jaar hebben op het congres organiseren. Hulpkelners, kamermeisjes, mensen die be- van het ABVV een symbolische actie gedaan met onze stellingen opnemen in fastfoodrestaurants, … komen zelfs hoedjes waar ‘Fight for €14’ op staat. De boodschap is met 40 jaar anciënniteit nog niet aan 14 euro. Dat is een toen aangekomen. Nog dezelfde maand heeft de Transschande. portbond ons gevraagd om toelichting te geven.

De horeca is een sector waarin jonge mensen snel kunnen Sinds begin dit jaar doen we met verschillende centrales starten zonder al te veel opleiding of kennis. Maar ze blij- elke 14de van de maand een actie om de campagne onder ven daar ook vaak in steken. Het is een sector van veel de aandacht te brengen. Bij elke actie groeit de aanwezigwisselende uren en contracten. We waren met Horval al heid van de centrales en van vertegenwoordigers uit welke een strijd gestart tegen de onzekere statuten in de horeca: sector ook. Want de eis spreekt vele sectoren aan. Zelfs flexijobs, misbruik van ‘extra’s’, deeltijdsen die voltijds uren sectoren waarvan geweten is dat ze goed betalen, bestedraaien… Daar doen we al langer veel werk rond. We zijn den werk uit aan onderaannemers waar de lonen veel lager zelfs naar de Raad van State getrokken. Maar dat is moeilijk liggen. Of neem nu maandlonen van bedienden. Wanneer juridisch werk dat soms boven de mensen hun hoofd ge- je die effectief omrekent denk ik dat er veel meer mensen beurt. Voor een campagne rond de minimumlonen dacht zijn die de 14 euro bruto per uur niet halen. ‘Fight for €14’ de centrale: ‘beter goed gepikt, dan slecht gevonden’. Als is een duidelijke boodschap en bij elke centrale zitten een in Amerika, met een veel minder sterke syndicale tradi- aantal sectoren en beroepsgroepen die vandaag echt nog tie, een campagne rond minimumloon met een duidelijke niet aan dat minimum uurloon zitten.

“ ”

10

| VIB 98

VIB: Je roemde daarnet de kracht van de basisbewegingen in de VS. Ons land heeft natuurlijk een veel sterkere syndicale traditie dan in Amerika. Is de ‘Fight for €14’ in België een klassiek vakbondsinitiatief of proberen jullie daar op één of andere manier toch die grassrootsgedachte in mee te nemen?

Rodney: In België heerst een andere mentaliteit dan in Amerika. De mensen op de werkvloer verwachten wel van ons dat we dit soort campagne voeren. Dus grassroots graag, maar we zien ook dat door onze syndicale slagkracht de campagne groeit en bekend wordt. We hebben een aantrekkelijke website, publiekacties met pralines, winkelkar-jetons en andere gadgets. Als gevolg hiervan begint het idee te groeien. Ik ken de exacte getallen nog niet, maar ik weet wel dat het aantal mensen dat onze petitie ondertekent groot is. En we blijven het verder op de agenda zetten. ‘Fight for €14’ kan en moet nog groter worden.

Ondertussen wordt ons voorstel ook politiek opgepikt.

Voor sectoren met veel kleine bedrijven, vaak zonder vakbondsafgevaardigden, is het belangrijk dat minimumloon van €14 ook wettelijk geregeld wordt. Daar hebben we als vakbeweging een politiek relais voor nodig. De sp.a heeft het idee van ‘fight for €14’ snel omarmd. Uit hun berekeningen blijkt dat het een realistische eis is. Het wordt één van de speerpunten in hun komende campagne voor de parlementsverkiezingen.

Dat appreciëren we heel erg.

In de bedrijven gaan onze délégués op pad met ‘Fight for €14’. Bij Terbeke Pluma, een vleesverwerkend bedrijf, hebben we er onlangs een CAO over kunnen afsluiten. Onze delegatie heeft aan de werknemers uitgelegd waarom ze na hun uren gaan flyeren aan de Roma of deelnamen aan de actie bij Pizzahut in Wilrijk. Zo hebben ze iedereen op de werkvloer achter de eis gekregen. Al wie nu bij Terbeke Pluma start, ook in de laagste categorieën krijgt een uurloon van 14,05 euro bruto.

We bekijken nu hoe we in de toekomst anderen in een groeipad krijgen om daarin mee te gaan.

“Onze boodschap vindt ingang omdat ze eenvoudig en realistisch is.”

wijst dat het kan. Natuurlijk zegt men dat dit geld kost.

Maar laat ons eerlijk zijn. Het bedrijf maakt winst en dit gaat over lonen van 2.300 euro bruto per maand. Er zijn bedrijfsleiders die dat per dag verdienen. Het is een kwestie van willen. Ieder bedrijf kan dat. Succesverhalen zoals dat bij Ter Beke Pluma geven ons de kracht om verder te gaan. De horeca is belangrijk, maar de voedingsnijverheid is een sector waar het ook economisch goed gaat. Daar zijn de laatste jaren enorm veel winsten gemaakt. Als we niet vastlagen aan de loonnormwet was dit een sector waar nog iets had bij gekund. Het is belangrijk dat in de sterke sectoren de werkgevers niet wachten op een wetgeving. Het is ook in eigen voordeel. Een minimumbrutoloon van €14 per uur of €2.300 per maand versterkt hun concurrentiële positie op de arbeidsmarkt. In sectoren waar er gevochten wordt om goede werknemers is de €14 een belangrijk middel om werknemers aan te trekken en te houden. Bovendien zal het ook werkgelegenheid creëren. Werkgevers nemen immers geen mensen extra aan omdat ze ‘goedkoop’ zijn, wel omdat men ze nodig heeft om voldoende te produceren. Iedereen is dus gebaat bij een versterking van de koopkracht!

Peter De Ridder

VIB: Is dit de eerste cao waar de 14 euro als minimum in opgenomen wordt?

Rodney: Ja! Symbolisch is dat belangrijk omdat het be-

Alle informatie over de campagne ‘Fight for €14’ staat op www.14euros.be.

Teken er zeker ook onze petitie voor een minimum uurloon van 14 euro.

De acties van ‘Fight for 14’ vind je ook op Facebook: @FightFor14NL

11

| VIB 98

© Kris Van de Sande

Daguitstap Hasselt op donderdag 23 mei

Bezoek Japanse tuin, Jenevermuseum of Hasselt Anders Bekeken Op donderdag 23 mei gaan de ABVV Senioren voor een heerlijke lente-uitstap naar het gezellige Hasselt. In de voormiddag dompelen we ons onder in de pracht van de Japanse tuin: kleurrijk, rustgevend, inspirerend. Na een smakelijke lunch in het Borrelhuis heb je de keuze tussen een geleid bezoek aan het jenevermuseum (met degustatie!) of de wandeling Hasselt Anders Bekeken, waarbij de gids je met heel andere ogen naar de hoofdstad van de smaak laat kijken.

Programma 08.30u Vertrek met de bus: Van Stralenstraat (zijde Koninklijk Atheneum) - 2060 Antwerpen

10.00u Geleid bezoek in de Japanse tuin 12.30u Middagmaal in het Borrelhuis 14.30u Geleid bezoek in het vernieuwde jenevermuseum

met degustatie. Met daarna een vrij bezoek aan de stad.

OF Geleide wandeling ‘Hasselt Anders Bekeken’.

18.00u Vertrek naar Antwerpen

In de prijs is inbegrepen: busrit, toegang en gids voor de Japanse tuin, lunch met aperitief, hoofdgerecht, dessert (andere dranken zijn apart te betalen), toegang en gids voor het jenevermuseum of de inschrijving en gids voor de wandeling ‘Hasselt anders bekeken’.

Donderdag 23 mei - 08.30u »»

keuze voor het jenevermuseum:

»»

keuze voor de wandeling ‘Hasselt anders bekeken’:

€44

€41

donderdag 26 september 2019

Daguitstap naar Pairi Daiza

Info & Inschrijvingen Adviespunt Ommeganckstraat 35 (1e verd) 2018 Antwerpen 03 220 66 13 of adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan bij het Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer: BE20 1325-2019-3156

Breng met ABVV Senioren een bezoek aan deze prachtige dierentuin in Henegouwen.

Dit jaar viert Pairi Daiza zijn 25ste verjaardag. Bewonder er de 5.000 dieren, waaronder de pronkstukken Hao Hao en Xing Hui, de twee Chinese reuzenpanda’s. Ontdek tijdens deze uitstap ook het gloednieuwe domein ‘The Last Frontier’, met beren, wolven, poema’s, elanden en zeeleeuwen.

Donderdag 26 september 2019 - 08.00u

Programma 8.00u Vertrek

met de bus: Van Stralenstraat (zijde Koninklijk Atheneum) - 2060 Antwerpen €45 per persoon 10.00u Onthaal met koffie en versnapering In de prijs is inbegrepen: busrit, toe- 10.00u Vrij bezoek aan het dierenpark gang en koffie/thee met versnapering. 17.00u Vertrek naar Antwerpen 12

| VIB 98

Gesprek met Yasmine Kherbache & Raf De Weerdt

‘Een klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn’ Yasmine Kherbache deed jarenlang ervaring op als kabinetsmedewerker en kabinetschef in Vlaamse en federale sp.a-kabinetten. Daar werkte ze vooral rond arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Als lid van het Vlaams Parlement legt ze zich sinds 2014 voornamelijk toe op het arbeidsmarktbeleid en de Antwerpse mobiliteitsknoop. Raf De Weerdt is sinds juni 2018 secretaris van het federaal ABVV. Hij verdiende in de jaren daarvoor zijn syndicale sporen bij ACOD-onderwijs. Onze twee gesprekspartners vonden elkaar snel in hun visie op een rechtvaardig klimaat- en sociaal beleid. Met de eerste vraag leken we dan ook een open deur in te stampen.

13 | VIB 98

“Onze Noordzee is een echte windkrachtcentrale, waar we nu nog te weinig mee doen.”

Vakbond in Beweging: Kan een rechtvaardig klimaatbeleid gevoerd worden zonder een krachtig sociaal beleid?

Yasmine Kherbache: Een klimaatbeleid zonder krachtig sociaal beleid is theoretisch mogelijk, maar in de praktijk heeft het geen kans van slagen. De omslag die moet worden gemaakt is namelijk zo ingrijpend dat het er alleen kan komen als er een breed maatschappelijk draagvlak voor is. En dat draagvlak zal pas groeien als de lusten en lasten eerlijk worden verdeeld. En daarvoor is dus een krachtig sociaal beleid nodig. We kunnen die nakende omslag bijgevolg ook positief bekijken. Eigenlijk is dit een reuzegrote kans op nieuwe banen, een duurzame industrie, meer ruimte en schone lucht, tot minder uitgaven in de gezondheidszorg en een bloeiende economie die ook de pensioenen van de toekomst betaalbaar houdt.

Raf De Weerdt: Een klimaatbeleid misschien wel, maar een rechtvaardig klimaatbeleid zeker niet. Een rechtvaardig klimaatbeleid houdt inderdaad in dat de gevolgen van dit beleid gedragen worden door de meest vermogenden. Het kan en mag niet zo zijn dat diegenen die het vandaag al moeilijk hebben nogmaals geviseerd worden om de rekening voor de klimaatmaatregelen te betalen, integendeel. Het momentum moet aangegrepen worden om ook de fiscaliteit te vergroenen en tegelijkertijd socialer te maken. Maak groene energie fiscaal interessanter dan andere, maar zorg er tegelijkertijd voor dat ze voor iedereen even toegankelijk is. Hetzelfde voor mobiliteit, verbeter het openbaar vervoer door te investeren in plaats van te besparen en organiseer het zo dat men er makkelijker voor kiest.

14

VIB: Een rechtvaardige transitie gaat over meer dan minder broeikasgassen of economische omschakeling. De vraag is dan ook: hoe krijgen we iedereen mee in de transitie naar een duurzame samenleving?

Raf: Als we ‘Just transition’ ernstig nemen, moeten we ook investeren in het draagvlak. En een draagvlak kan je maar creëren als je zekerheid biedt aan de mensen dat ze er na de transitie niet slechter aan toe zullen zijn. Je moet de werknemers garanderen dat er zorgzaam met hen zal omgesprongen worden en dat ze kunnen rekenen op een maximale ondersteuning. De transitie zal ook mogelijkheden creëren voor nieuwe jobs in allerlei sectoren. Het belangrijkste is echter dat we zorgen dat we niemand achterlaten, dat iedereen mee moet zijn.

Als er al te vaak over de hoofden van de mensen beslist wordt en nogal belerend en afkeurend geoordeeld wordt over de mensen, zal er helemaal geen duurzame transitie gebeuren. Bij vele mensen leeft de wil om stappen te zetten in de goede richting, maar het is aan de politiek en overheid om de juiste richting aan te wijzen.

Verder moet men er ook voor zorgen dat de transitie rechtvaardig gebeurt. Als de lusten voor de happy-few zijn en alle lasten voor de werknemers zal je nooit iedereen meekrijgen. Het antwoord zit een beetje in de eerste vraag, voor het ABVV kan er geen rechtvaardig klimaatbeleid zijn zonder een krachtig sociaal beleid.

Tevens moeten we ook opletten dat we gemeenschapsmiddelen nuttig inzetten, het heeft geen zin om subsidies toe te kennen aan grootverdieners die zich een flashy Tesla aanschaffen die zij zonder subsidie ook gekocht zouden hebben. Dit is geen stimulerend beleid, maar gewoon verspilling van overheidsgeld.

Yasmine: Er moeten tijdig maatregelen worden genomen die mensen zekerheid bieden dat de omslag niet bedreigend is voor hun baan of hun kinderen, maar dat ze er de vruchten van kunnen plukken. In de visie van sp.a moet de overheid, niet in het minst Europa, op die transitie anticiperen, ze begeleiden en investeringen kanaliseren naar bedrijven die de klimaatomslag aan waardig werk koppelen. Dat werk kan er komen. Een ambitieus Belgisch klimaatbeleid zorgt voor 80.000 nieuwe jobs, volgens een studie van Climact en het Planbureau.

Maar het zullen andere banen dan nu zijn. En dus moeten we beter vandaag dan morgen inzetten op omscholing en begeleiding.

Mensen die werken in de klassieke industrie mogen niet aan hun lot worden overgelaten. Die zekerheid willen wij, sp.a, hen bieden. Daarom willen we een ‘Fonds voor rechtvaardige transitie’ oprichten. Dat Fonds moet de omslag helpen mogelijk maken én compensaties bieden aan werknemers die aan de verliezende kant van de transitie terecht dreigen te komen. We moeten die

| VIB 98

werknemers nuttige opleidingen en herscholingen aanbieden. Bovendien wil sp.a de Europese fondsen maximaal in rechtvaardige transitie investeren. Investeringen die de duurzame transitie ondergraven, verdienen geen steun. Rechtvaardige transitie is voor ons de standaard voor de omschakeling naar een andere, circulaire economie.

VIB: Wat is de rol van sp.a en ruimer de socialistische beweging in het algemeen hierin?

Yasmine: sp.a heeft altijd veel belang gehecht aan leefmilieu en aan de sociale aspecten daarvan. Met Norbert De Batselier hebben we begin jaren 1990 de beste minister van Leefmilieu ooit geleverd. Ook vandaag zijn we ambitieus. Om een effectief en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid te voeren is collectieve aanpak nodig. Individueel je gedrag aanpassen, is goed. Maar enkel dat zal niet volstaan. We mogen de leefbaarheid van onze planeet niet laten afhangen van individuele keuzes, we moeten er samen voor zorgen dat een duurzame en CO2-vrije levensstijl makkelijk, haalbaar en betaalbaar is voor iedereen. Ik maak graag de vergelijking met de sociale zekerheid. Ons collectief verzekeringssysteem werkt veel beter dan systemen gebaseerd op individuele privé-verzekeringen. Dat is veel duurder, minder efficiënt en zorgt voor gigantische ongelijkheid. We mogen met het klimaatbeleid niet die individuele toer opgaan, maar moeten zekerheid bieden door goeie collectieve systemen uit te werken. Alleen een groot maatschappelijk project, met een duidelijke investeringsagenda van overheden en bedrijven, op vlak van o.a. wonen, energie en mobiliteit zal zoden aan de dijk zetten.

Met sp.a stellen we een sociaal klimaatactieplan voor, dat zich niet beperkt tot ambitieuze doelstellingen, maar ook concrete maatregelen omvat. Zo willen we bijvoorbeeld alle woningen energiezuinig tot energieneutraal maken tegen 2035, zonder gezinnen op kosten te jagen.

De netbeheerder schiet de investering voor door rechtstreeks de facturen van de renovaties en installaties te betalen. Met het ‘terugbetaling via de meter’-systeem wordt de investering terugbetaald via de lagere energiefactuur. In Antwerpen zetten we in op de aanleg van warmtenetten, een perfect voorbeeld van circulaire

economie. De restwarmte van de haven wordt gebruikt om duizenden woningen te verwarmen waardoor particuliere verbrandingsketels overbodig worden en de CO2-uitstoot wordt verminderd. We zetten voluit in op hernieuwbare energie, energie efficiëntie en CO2 recyclage. Onze Noordzee is een echte windkrachtcentrale, waar we nu nog te weinig mee doen. Door de uitbreiding van het Europese energienetwerk kunnen we de stroom in heel Europa makkelijker vergroenen om tegen 2050 al onze energie met hernieuwbare bronnen op te wekken. We investeren massaal in een stipt, betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoer. Wij willen ook dat jongeren tot 18 jaar gratis het openbaar vervoer kunnen gebruiken. Zo maken we de volwassenen van morgen vertrouwd met openbaar vervoer. Grote bedrijven - die de grootste vervuilers zijn - laten we véél meer bijdragen voor de kost voor het milieu én we verplichten ze te investeren in de nieuwe, duurzame economie.

Raf: Wij pleiten ook zeer sterk voor een collectieve aanpak. De vergelijking met de sociale zekerheid gaat zeker op, er is een maatschappelijk contract nodig waarin het brede middenveld zich engageert om een beleid waar te maken dat de politieke waan van de dag overstijgt.

Met een boutade zou ik bijna durven te zeggen, het klimaat is te belangrijk om het aan de politiek over te laten. Ik bedoel daar vooral mee dat het niet zou mogen afhangen van de tijdelijke politieke meerderheden welk beleid zich ontplooit. Het klimaatbeleid is niet gediend met halve maatregelen die starten en dan weer teruggedraaid worden. Jammer genoeg merken we dat dit wel het geval is. De rechtse krachten in dit land hebben het nog steeds niet begrepen. Zij zien nog steeds niet in dat maatregelen nodig zijn en weigeren halsstarrig om duidelijk afdwingbare doelstellingen vast te leggen. De weigering van de rechtse partijen om de klimaatdoelstelling in te schrijven in de grondwet was een triest hoogtepunt van het schrijnend gebrek aan verantwoordelijkheidszin.

Eens te meer laat dit zien dat het zo belangrijk is om een progressieve stem uit te brengen, de nodige politieke mentaliteitswijziging zal niet komen van de partijen die

“Het subsidiëren van grootverdieners die zich een flashy Tesla aanschaffen is gewoon verspilling van overheidsgeld.”

- Raf De Weerdt 15

| VIB 98

de afgelopen jaren de dienst hebben uitgemaakt.

Veel van de maatregelen die Yasmine aanhaalt kunnen wij steunen. Zelf ziet het ABVV ook een rol weggelegd voor onze militanten in de bedrijven. Het zijn de werknemers die vaak het beste zicht hebben op de mogelijkheden in een bedrijf om te zien waar het energieverbruik kan ingeperkt worden, hoe materialen rationeler kunnen gebruikt worden, … Verder zouden we ook kunnen inzetten op het vergroenen van de sectorfondsen door te investeren in de koolstofarme economie.

VIB: Is het al niet te laat? Of zijn er lichtpunt(jes) die ons moeten aanzetten tot actie?

Raf: Achteraf is het steeds makkelijk praten, maar het lijkt er toch sterk op dat we kostbare tijd verloren hebben.

Het is echter nooit te laat om het juiste of het goede te doen. De klimaatacties van de jongeren zijn hartverwarmend en laten zien dat de toekomstige generatie(s) veel gevoeliger zijn voor dit thema. Dit zal het waarschijnlijk wel mogelijk maken om deze transitie nog tot een goed einde te brengen. Het ABVV begrijpt maar al te goed dat de jeugd zeer ongeduldig is, maar jammer genoeg ervaren zij een realiteit waar ook wij mee geconfronteerd worden. Om zaken in beweging te krijgen is volharding en doorzettingsvermogen nodig. Het belangrijkste lijkt toch te zijn dat door de meeste partijen de omslag (eindelijk) gemaakt is en dat iedereen ervan overtuigd is dat maatregelen nodig zijn. Diegene die vandaag het licht van de zon nog ontkennen, dragen een verpletterende verantwoordelijkheid.

Een belangrijk punt dat toch mee moet genomen worden in de visie op het klimaatbeleid is dat we moeten opletten dat we industriële activiteit in België niet onmogelijk maken en dat deze industrie verhuist naar landen waar ze zich op het vlak van CO2-uitstoot alles kunnen permitteren. Daarom lijkt het ons nodig dat bij import uit het buitenland (buiten Europa) ook de milieubelas16

ting in rekening gebracht wordt. Het is niet logisch dat een stalen vork gefabriceerd in een vervuilende fabriek in China, naar hier getransporteerd per boot aangeboden wordt in IKEA aan een prijs die ongelofelijk laag is.

De ecologische voetafdruk zou in het product moeten verrekend kunnen worden!

Yasmine: Uiteraard zijn de klimaatacties van de scholieren, hier en in andere landen, felle lichtpunten. Dat is hoopgevend. Innovatie biedt heel wat mogelijkheden voor een duurzame economie en klimaatvriendelijke toepassingen op vlak van energie, wonen, transport. Dat biedt perspectief. Maar dan moet het roer dringend om.

In plaats van besparingen op openbaar vervoer, moet hierin geïnvesteerd worden. Van de energiesubsidies in België gaat nog altijd bijna de helft naar fossiele brandstoffen: 48% tegenover 23% naar hernieuwbare energie. De Belgische grootbanken investeren nog steeds meer dan 40 miljard euro in steenkool, olie en gas. Dat is negen keer meer dan in hernieuwbare energie. En dan hebben we het nog niet over de meest kwetsbare en arme landen die vaak het zwaarst onder de klimaatverandering te lijden gaan hebben. Die zullen we extra moeten ondersteunen. We willen er samen voor zorgen dat de leefbaarheid van de planeet het einde van de eeuw haalt, en iedereen hier en elders comfortabel het einde van de maand. Dat kan, maar het moet planmatig en met een sterke overheid gebeuren. En er is haast bij.

Wij met sp.a zijn er klaar voor.

| VIB 98

DIEST 9 JUNI

Diest, versterkte stad met een rijk verleden, waar de graven van Nassau ooit regeerden en The Scabs hun eerste noten speelden. De Citadel is ons vertrekpunt voor een bezoek aan de parachutisten, de prins van Oranje, de begijnen, de nachtwachter en de plaatselijke brouwers. Wie graag verder uitwaaiert kan de fiets op om het Hageland te doorkruisen, in het spoor van Sven Nys, de Vlaamse mijnwerkers van Marcinelle of de wijnboeren van het Hageland.

Surf voor meer info naar www.linxplus.be Vanaf 1 maart tot uiterlijk 20 april kan je inschrijven via de website, bij je regio-medewerker of via info@linxplus.be of 02 289 01 80.

17

| VIB 98

V.U.: Caroline Copers, Watteeustraat 10, 1000 Brussel / foto’s: Š Stad Diest / vorm: Linx+

ONTDEK MET LINX+ DIEST EN HET HAGELAND

Europa

Gesprek met Miranda Ulens & Kathleen Van Brempt

In een geglobaliseerde wereld is een Europa waar de mens centraal staat noodzakelijk In alle electorale drukte zouden we haast vergeten dat we op 26 mei ook voor een nieuw Europees Parlement kiezen. En dat is niet onbelangrijk want de Europese Unie gaat door een heel moeilijke periode. Niet alleen door het vertrek van de Britten. Misschien vooral door de teleurstelling in het ontbreken van een sociaal Europa dat zijn inwoners welvaart en bescherming biedt. Een gesprek met Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV en Kathleen Van Brempt, Europarlementslid voor sp.a.

Vakbond in Beweging: Wat zijn de grote uitdagingen voor Europa de komende jaren op sociaal en economisch vlak?: Miranda Ulens: Er is in mijn ogen één grote uitdaging : een sociaal Europa uitbouwen. Europa moet actie ondernemen tegen de sociale dumping, tegen de klimaatopwarming, tegen de jeugdwerkloosheid, voor een minimale sociale bescherming … Daar moet echt allemaal werk van gemaakt worden. Voor ons betekent dat uiteraard dat

18

er geen afbreuk gedaan kan worden aan bestaande sociale rechten in lidstaten. Wel dat we met z’n allen moeten evolueren naar een niveau waar iedereen het goed heeft.

Dat kan niet op 1 - 2 - 3 gerealiseerd worden, maar de stappen dienen wel nu gezet te worden. En dat is wat vandaag ontbreekt. Er is in mijn ogen geen enkele sociale Europese gedachte in de praktijk. De oprichting van de Europese unie in nasleep van de tweede wereldoorlog had als doel om vrede én welvaart te brengen in de lidstaten. We moeten terug naar die oorspronkelijke gedachte én we moeten hameren op een sociale aanpak en fiscale samenwerking. Daarvoor zijn sterke mannen en vrouwen nodig die democratisch verkozen zijn.

Als ik de kandidaten op de Europese lijst van sp.a zie, dan ben ik wel hoopvol. Kathleen uiteraard die al heel wat verdiensten heeft, niet in het minst op vlak van sociale dumping. Maar ook Pia De Smet van BBTK die nu ook opkomt voor Europa. Een sterke syndicaliste! En de jonge Kaoutar Oulichki, onze diversiteitsconsulente in Limburg.

| VIB 98

Dat hebben we nodig en daar ben ik bijzonder fier op.

Een andere grote uitdaging, die rechtstreeks verband houdt met de uitbouw van een sociaal Europa, is het terugdringen van nationalisme en populisme. Ook dat heeft een impact op alle Europeanen. De aanpak van de vluchtelingencrisis is daar een voorbeeld van. De Orbans van deze wereld zijn als een sluipend gif. Hun retoriek en daaraan gekoppelde daden, hebben tot ver buiten Hongarije de geesten vergiftigd. We mogen ons niet laten misleiden, niet zomaar geloven wat ons wordt verteld.

Slogans zijn goedkoop en heel gemakkelijk. Maar belangrijker, we mogen nooit vergeten waar we vandaan komen en wat er op het spel staat.

nodig hebben. Het is de hoogste tijd om ook sociale rechtvaardigheid op een Europees niveau te tillen. Dat betekent niet dat we de praktische beschermingsmaatregelen Europees moeten maken. Wel dat we Europees grote krijtlijnen moeten uittekenen, zoals een minimumloon dat in heel Europa moet gelden, een verbod op nepcontracten of nulurencontracten dat Europees moet zijn, de strijd tegen sociale dumping die Europees moet gevoerd worden, of bijvoorbeeld ook een kindergarantie die kinderen met een armoederisico recht geeft op gratis onderwijs en gezondheidszorg en betaalbare en kwaliteitsvolle huisvesting en voeding. We denken ook aan een Europese herverzekering van de werkloosheidsuitkeringen in de lidstaten. Het idee is dat als Europa opnieuw geconfronteerd zou worden met een financiële of economische crisis en de werkloosheid in sommige lidstaten daardoor plots dramatische proporties zou aannemen, Europa tijdelijk kan bijspringen om sociale drama’s te vermijden.

Wat er momenteel in Groot-Brittannië gebeurt, kan je daar niet helemaal los van zien. Waarom heeft een meerderheid toen gekozen voor het verlaten van de EU? Waarop hebben zij zich gebaseerd om voor ‘ leave’ te stemmen? Uit angst om Als we het over sociale bescherming hun werk te verliezen. Uit schrik voor niet-Britten die hun jobs zouden inpikEuropa moet dringend jobs hebben, moeten we ook over rechtken. Uit wanhoop om vluchtelingen creëren voor jongeren. in vaardige belastingen spreken. Want multinationals shoppen in heel Europa te kunnen tegenhouden. Zelfs uit de de landen die het zwaarst om het goedkoopste belastingtarief noodzaak om de sociale zekerheid te getroffen werden door de te bemachtigen en die fiscale concurversterken want het vrijkomende geld blinde besparingen zit Tot rentie ondermijnt de financieringscazou immers gebruikt worden om te investeren in sociale zekerheid. Mensen 50% jongeren zonder job. paciteit van de lidstaten. Het gevolg is dat de sociale bescherming afgebouwd als Nigel Farage van UKIP (euro scepwordt om belastingscadeaus te kunnen tische partij) hebben daar op een heel geven aan multinationals. De bevolpopulistische en nationalistische making pikt dat niet langer en terecht. Het nier gebruik van gemaakt. En nu voelen diezelfde brexiteers zich enorm bekocht; want niemand wordt tijd dat iedereen, ook en vooral multinationals, heeft hen verteld over de gevolgen. Ook voor hun job, zijn faire bijdragen betaalt. Dat betekent dat we de strijd tegen fiscale fraude moeten opdrijven, belastingsparavoor hun inkomen… dijzen moeten dichttimmeren en grote bedrijven een Kathleen Van Brempt: We moeten eigenlijk terug aan- minimale belasting moeten opleggen. knopen bij een Europese traditie die uniek is en mee onze ‘Europese identiteit’ bepaalt, namelijk dat wij het VIB: Wat is hierin de rol van het ABVV en de Euroenige continent zijn geweest waar sociale rechtvaardig- pese vakbond? heid zo sterk werd uitgebouwd. In tegenstelling tot de VS en sommige Aziatische landen die, net zoals Europa, Miranda: De burgers van Europa hebben recht op een een grote welvaartsgroei kenden na WOII, ontwikkelden sociaal Europa. Niet het neoliberale Europa van het wij in Europa een zeer sterke sociale bescherming. Dat grootkapitaal waaraan werknemers ondergeschikt zijn. is wat de zogenaamde ‘European way of life’ wordt ge- Een sociaal Europa is een Europa dat links afslaat. noemd. Die sociale bescherming werd uitgebouwd op Daarvoor is een sterke organisatie van het middenveld het niveau van de lidstaten. nodig, met daarin een hoofdrol voor sterke Europese, Maar we zijn intussen geëvolueerd naar een open markt, maar ook nationale vakbonden. Daarom ook neem ik naar vrij verkeer van mensen en goederen. Onze econo- voor het ABVV een verantwoordelijke functie op binnen mie is Europees geworden, maar onze sociale zekerheid het EVV. is op het nationale niveau blijven steken. We slagen er niet meer in burgers de bescherming te bieden die ze Neem nu het voorbeeld van sociale dumping. Het is

“

”

19

| VIB 98

Kathleen: Om het draagvlak voor de Europese Unie te vergroten, is het absoluut noodzakelijk dat burgers sterker betrokken worden bij het Europese beleid. De vakbonden zijn, samen met andere NGO’s, de belangrijkste vertegenwoordigers van die burgers. Vakbonden moeten dus prioritair toegang hebben tot het Europese beleid. Als we zien dat de Europese Commissie in sommige dossiers lange rijen lobbyisten uit het bedrijfsleven ontvangt en de vakbond niet of nauwelijks uitnodigt, dan is er iets grondig mis. In alle grote sociale dossiers moet de vakbond daarom systematisch de gesprekspartner van de Commissie worden.

In het Europese volkslied ‘Ode aan de Vreugde’ staat ‘alle mensen worden broeders’ en niet ‘alle multinationals maken meer winst’.

- Kathleen Van Brempt

toch niet normaal dat gedetacheerde werknemers hier aan een hongerloon werken in barslechte en soms onmenselijke omstandigheden. Een Roemeense chauffeur krijgt hier een aalmoes van een paar honderd euro, terwijl er in de transportsector duizenden jobs verloren zijn gegaan. En pas op, dat is niet de schuld van die Roemeense chauffeur. Dat is een werknemer zoals jij en ik die zijn brood wil verdienen. Dat is wel de schuld van die werkgevers die postbusfirma’s oprichten en schaamteloos werknemers misbruiken. Sociale dumping drukt onze lonen en brengt ons sociaal overlegmodel in gevaar. De Europese instellingen blijven echter nog te vaak doof en blind voor de realiteit van de Europeanen.

Wij vragen aan Europa en zijn lidstaten om dringend duurzame en kwaliteitsvolle jobs te creëren. In het bijzonder voor jongeren. Tot 50% jongeren zitten zonder job in de landen die het zwaarst getroffen werden door de blinde besparingen. In plaats van hen - zoals hier in België overigens - uit te sluiten en hen zonder toekomst te zetten, moet er voor hen werk worden gecreëerd aan goede lonen. Jobs die blijven en dus met goede contracten. Het is de rol van de vakbonden om te blijven hameren op wat fout gaat. Maar dat kan je nooit doen zonder ook met oplossingen of alternatieven te komen.

Daarom hebben wij een memorandum opgesteld dat naast onze eisen aan de toekomstige federale regering ook een luik over Europa bevat.

Daarin staat bijvoorbeeld dat er overal in Europa een versterking moet komen van de minimumlonen die minimaal 60% moeten bedragen van het mediaanloon in de lidstaat. Of de oprichting van een volwaardige Europese sociale inspectie.

20

Ik merk dat de vakbeweging zich de afgelopen jaren steeds sterker Europees organiseert. Dat is een goede zaak. In het dossier over de liberalisering van de havenarbeid hebben we gezien wat daarvan de impact is geweest. De vakbond is er, samen met de Europese socialisten, in geslaagd de rechten van de dokwerkers in heel Europa te beschermen. Hetzelfde is gebeurd in de strijd tegen sociale dumping in de transportsector. De vakbond heeft echt serieus op dat dossier gewogen. Dat zal in de toekomst ook meer dan nodig zijn.

We staan voor grote uitdagingen door de omslag die we maken naar een koolstofneutrale en circulaire economie.

Dat betekent dat er in de oude fossiele sectoren jobs zullen verdwijnen. De getroffen werknemers moeten de garantie krijgen dat ze niet op straat komen te staan, maar tijdig heropgeleid en omgeschoold worden, of op welke manier dan ook de zekerheid hebben dat zij niet het slachtoffer zullen worden van die transitie. Wij zullen in het parlement vechten voor die ‘Rechtvaardige Transitie’, maar we zullen daarvoor ook de hulp van de vakbond nodig hebben. Een sterke Europese vakbond wordt echt essentieel.

Ook om die reden is het voor ons belangrijk dat Europa de vakbonden beschermt. Miranda noemde al de dreiging van het populisme en het nationalisme. In landen waar zij aan de macht zijn gekomen, worden vakbonden geviseerd en buiten spel gezet. Neem bijvoorbeeld de slavenwet in Hongarije, waar arbeiders verplicht kunnen worden om tot 400 overuren per jaar te presteren, zonder dat ze daarvoor meteen moeten worden betaald. In dat dossier is de vakbond volledig aan de kant gezet.

Europa moet de vakbeweging dus ook de garantie geven dat ze zich vrij kan ontwikkelen in alle lidstaten én betrokken wordt bij elk sociaal overleg.

VIB: Is de aandacht voor duurzame ontwikkeling en klimaatbeleid tegenstrijdig met gerechtvaardigde eisen rond sociale vooruitgang? Of net niet?

| VIB 98

Miranda: Het een kan niet zonder het ander. Punt. In feite zijn wij allemaal klimaatkameraden. Ik ga even terug naar het Akkoord van Parijs dat in 2015 werd ondertekend op de klimaattop. 195 landen tekenden een zeer ambitieus maar ook bindend en mondiaal klimaatakkoord. 195 landen gingen actie ondernemen tegen de klimaatverandering. De voornaamste maatregel was om de temperatuurstijging onder de 2° te houden, met 1,5° als streefdoel. Maar meer dan 3 jaar later, is er nog altijd een totaal gebrek aan daadkrachtig beleid. Onze ministers (vier!) besteden meer tijd aan onderling ruzie maken en excuses zoeken.

Voor ons is er echter maar 1 alternatief, en dat is een klimaatrechtvaardig, sociaal alternatief. Alleen een ambitieuzer klimaatbeleid op globaal, Europees en nationaal niveau zal werken. Een sociaal rechtvaardige transitie, op maat van alle mensen, inbegrepen de werknemers uit bedreigde sectoren en bedrijven, mensen uit het Zuiden en het Noorden… Dat betekent ook dat België – als historische vervuiler – de meest kwetsbare landen moet ondersteunen in die transitie, net als in het aanpassen aan de gevolgen van de opwarming.

Kathleen: Ik zeg altijd: klimaatbeleid is géén milieubeleid, het is een sociaal beleid. Ten eerste omdat de sociale gevolgen zonder een ingrijpend klimaatbeleid écht rampzalig zullen zijn. Klimaatverandering treft eerst de allerzwaksten in de samenleving en op iets langere termijn zelfs iedereen. Bovendien zijn de oorzaken van klimaatverandering en van sociaal onrecht exact dezelfde.

Het gaat telkens over uitbuiting, uitbuiting van mensen en uitbuiting van de planeet. Het gaat telkens om een handjevol mensen dat grof geld wil verdienen op de kap van anderen. Een ernstig klimaatbeleid is dus een sociaal beleid.

Een verstandig klimaatbeleid zal de sociale vooruitgang niet tegenwerken, maar integendeel vooruit helpen. Het is perfect mogelijk om klimaatmaatregelen zo te organiseren dat we uitkomen in een sociaal rechtvaardigere, schonere, gezondere en meer welvarende wereld. Maar we zullen waakzaam moeten zijn. Want rechts ziet de klimaatuitdaging louter als een opportuniteit voor bedrijven om nieuwe markten aan te boren en nieuwe vormen van competitie te organiseren. Als christendemocraten en liberalen de zogenaamde ‘groene economie’ omarmen, doen ze dat enkel om die reden. Mensen maken zich dus terecht zorgen als het gaat over klimaatbeleid en meerbepaald over de vraag of de rekening niet bij hen zal terecht komen. Je hoort sommige mensen wel eens zeggen dat klimaatbeleid niet links of rechts is, 21

want dat het klimaat geen politieke kleur heeft. Dat laatste klopt, maar het eerste niet. Er zijn wel degelijk linkse en rechtse oplossingen om klimaatverandering aan te pakken. Heel eenvoudig gezegd staat bij rechtse oplossingen de economie centraal en bij linkse oplossingen de mens. Bij rechtse oplossingen is het de bedoeling winst te creëren, bij linkse oplossingen wordt er groter welzijn gecreëerd.

Ik ben bijzonder blij dat dankzij de jongeren - en het mag ook wel eens gezegd worden dat het Europese jongeren zijn die de kar trekken - het debat op gang is getrokken. De oplossingen zullen ook Europees zijn.

Precies daarom hebben wij voorgesteld om het grote Europese beleidskader radicaal te hervormen. Nu controleert Europa de begrotingen en de schulden van de lidstaten. Wij vinden dat ze ook sociale en ecologische doelstellingen moet controleren. Hoe zit het met de kinderarmoede of de energiearmoede in de lidstaten, met de investeringen in onderwijs, in openbaar vervoer, in hernieuwbare energie… Ook daar moet Europa de grote krijtlijnen uitzetten. De bedoeling van de Unie is niet om begrotingen op orde te hebben. De bedoeling van Europa moet zijn om haar burgers de zekerheid op algemeen welzijn te geven. Als we die zekerheid vastleggen in afdwingbare doelstellingen, dan kunnen we van een klimaatbeleid een winwinbeleid maken waar in eerste instantie de mensen en daarbovenop ook de economie baat bij hebben.

VIB: Sociale dumping is een typisch supranationaal probleem. Zijn er socialistische recepten voor de aanpak ervan?

Miranda: Een beleid gestoeld op het vrijemarktdenken zal nooit een antwoord bieden op sociale dumping. De enige aanpak is een sociaal rechtvaardige aanpak waarbij de burger en de werknemer centraal staan en gelijke rechten kunnen opbouwen én waar ze niét tegen elkaar uitgespeeld worden. Een beleid op maat van de mensen, en niet op maat van de grote bedrijven die maar één doel hebben en dat is snel veel winst maken.

Het ABVV heeft voorgesteld om een wet tegen sociale dumping uit te vaardigen. Met die wet willen wij bijvoorbeeld een betere omkadering en meer transparantie bij de onderaannemingen, die bijzonder gevoelig zijn voor praktijken van sociale dumping. Wij willen ook een verplichte en officiële registratie op de werven. Postbusbedrijven, frauduleuze constructies, schijnzelfstandigen… moeten worden aangepakt met echte sancties.

Zo’n Belgische wet eisen is één van de maatregelen,

| VIB 98

maar laat ons eerlijk zijn: sociale dumping moet aangepakt worden op Europees en zelfs mondiaal vlak.

Naar de 26 mei toe, is het belangrijk dat kiezers zich bewust zijn van het belang van Europa. En van het belang om mensen zoals Kathleen die al veel concrete zaken heeft gerealiseerd, opnieuw de kans te geven om Europa socialer te maken.

Kathleen: Miranda heeft gelijk als ze stelt dat een loutere vrije markt nooit een oplossing zal bieden voor sociale dumping. In theorie hebben we in Europa een gereguleerde vrije markt. Niet alles kan zomaar overal verkocht worden. We hebben regels om consumenten te beschermen, voedselveiligheidsregels, milieuregels…

Maar als het over sociale regels gaat, is Europa terughoudend. We hebben inmiddels wel een ‘Pijler van Sociale Rechten’ op Europees niveau, maar dat is enkel een aanbeveling aan de lidstaten. Zolang we dat niet verankeren in bindende wetgeving zullen lidstaten daar hun voeten aan vegen. We zetten stapjes vooruit, zoals de nieuwe Europese ‘Arbeidsautoriteit’ die lidstaten ondersteunt bij de toepassing van de Europese wetgeving inzake grensoverschrijdende arbeid. Maar wat ons betreft moet die arbeidsautoriteit ook echt tanden krijgen, op eigen initiatief inspecties kunnen uitvoeren én sancties kunnen opleggen. Bedrijven die sociale dumping organiseren moeten hun licentie kwijt spelen. Op termijn willen we de maatschappelijke verantwoordelijkheid van multinationals verankeren in een ‘Europees Paspoort voor Maatschappelijk Verantwoord’ ondernemen. Om in Europa actief te mogen zijn, moeten multinationals dan

voldoen aan een reeks vereisten zoals verplichtingen inzake sociale dialoog, correcte arbeidsomstandigheden, gendergelijkheid, milieu-impact of de verplichting om per land te rapporteren waar de winsten werden gemaakt en waar belastingen werden betaald. We kunnen - vaak terecht - veel kritiek hebben op de Europese Unie, maar we moeten ook beseffen dat in een geglobaliseerde wereld de grote grensoverschrijdende problemen niet kunnen aangepakt worden op lidstaatniveau.

Daarom is Europa zo belangrijk. Als we die grote Europese tanker van koers kunnen laten veranderen door haar niet louter te zien als een economisch vehikel, maar als een gemeenschap van mensen die tot doel heeft een groter welzijn voor al haar burgers na te streven, dan ziet de toekomst er echt wel goed uit. Het enige wat we moeten doen, is de mens centraal stellen in Europa. In de oorspronkelijke tekst van het Europese volkslied, de ‘Ode aan de Vreugde’ gaat het ook over solidariteit onder mensen: alle mensen worden broeders. Er staat niet: alle multinationals maken meer winst.

HET KAN

ALTIJD

GOEDKOPER

De gevolgen van sociale dumping in Europa

Het kan altijd goedkoper

Kathleen Van Brempt & Frank Moreels

Het kan altijd goedkoper! Met de uitbuiting van mensen valt immers veel geld te verdienen. In zo’n wereld is alles en iedereen vervangbaar. BTB-voorzitter Frank Moreels en Europees parlementslid voor sp.a Kathleen Van Brempt schreven samen een boek over de gevolgen van sociale dumping in Europa.

Wil je graag dit boek ontvangen? We hebben 10 gratis exemplaren in de aanbieding.

Stuur een mail met je adresgegevens naar antwerpen@linxplus.be of een briefje naar Linx+ Antwerpen - Ommeganckstraat 35 - 2018 Antwerpen

22

| VIB 98

Treintje 1 mei stoet Zoals de voorgaande jaren zal er ook dit jaar een treintje rijden in de 1 Mei stoet. Het treintje vertrekt omstreeks 11u in de Volksstraat ter hoogte van de Steinerschool en brengt passagiers naar de Grote Markt. Opgelet! De plaatsen op het treintje zijn beperkt en reserveren is niet mogelijk. Op tijd komen is dus de boodschap. Hopelijk tot dan!

Wedstrijd! Win twee boeken

‘Brieven aan een Jongen Socialist’ & ‘Oproerkraaiers worden in stilte geboren’ Camille Huysmans publiceerde in 1939 veertien brieven in de Volksgazet. Na de oorlog in 1945 werden deze gebundeld in het boekje ‘Brieven aan een Jongen Socialist’. Hij deelde in de brieven graag zijn opvattingen over vernieuwing, tact, oorlog en vrede, verdraagzaamheid, jongeren… De ideeën van Huysmans uit 1939 zijn nog verbazend actueel.

In 2018 werd dit boekje heruitgegeven door de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Camille Huysmans. Curieus selecteerde enkele welgekozen citaten uit ‘Brieven aan een Jongen Socialist’ en daagde acht boeiende maatschappelijk stemmen van vandaag uit om ook een brief te schrijven aan de jeugd van tegenwoordig. Deze brieven werden gebundeld in het boekje ‘Oproerkraaiers worden in stilte geboren’.

Win !

Linxplus mag zes exemplaren van beide boekjes weggeven!

Stuur voor 15 mei 2019 een mail: antwerpen@linxplus.be of bezorg een briefje aan: Linx+ Antwerpen | Ommeganckstraat 35 | 2018 Antwerpen met het antwoord op volgende vraag: Wie ontwierp het standbeeld van Camille Huysmans in de Camille Huysmanslaan te Antwerpen?

Vermeld duidelijk je naam, adres en telefoonnummer. Na 15 mei worden de zes winnaars bekend gemaakt!

23

| VIB 98

Foto Didier Eribon: Krijn van Noordwijk/leesmagazijn

“Ik was mijn sociale klasse ontvlucht, maar werd ingehaald door mijn afkomst” - Didier Eribon in ‘Terug naar Reims’

Waarom zijn heel veel vroegere linkse kiezers uit de arbeidersklasse de laatste tientallen jaren overgelopen naar rechts-radicale en populistische extreemrechtse partijen? Veel is hierover al geschreven en gezegd. Die vraag houdt ook mij al langer bezig. Het is trouwens meer dan ooit een internationaal politiek en maatschappelijk probleem met misschien als merkwaardige uitzondering Wallonië. Vanuit Frankrijk kwam er in 2009 een poging tot antwoord in de vorm van een veel verkocht boek: ‘Terug naar Reims’. Een invloedrijk werk van filosoof en socioloog Didier Eribon dat het midden houdt tussen een autobiografisch verhaal en een sociologische analyse.

Eribon is professor in Parijs en gekend van publicaties over ongelijke onderwijskansen, gender, de filosoof 24

Foucault en over sociale kwesties zoals racisme, armoede en de toekomst van links. Zijn boek ‘Terug naar Reims’ leidde tot een theaterstuk en van de Duitse vertaling werden er bijna 100.000 stuks verkocht. De Nederlandse vertaling liet lang op zich wachten maar is er nu toch gekomen. Sindsdien werd de auteur meermaals geïnterviewd in o.a. Knack, de Standaard en Le Soir. Er verschenen meerdere positieve recensies die de thema’s van Eribon kritisch belichten. Bijvoorbeeld van de jonge radicale filosoof Thomas Decreus in SamPol en in De Wereld Morgen, van de linkse Nederlandse econoom Ewald Engelen én van de Vlaams-nationalistische Doorbraak-redacteur en uitgever Karl Drabbe (verbazend positief!).

Wegens plaatsgebrek ga ik hier niet verder op in, maar ik mail op verzoek graag deze besprekingen aan geïnteresseerden.

| VIB 98

Korte samenvatting In ‘Terug naar Reims’ keert de auteur nadat zijn vader is overleden terug naar zijn geboortestad Reims. Daar herontdekt hij de arbeiderswereld die hij dertig jaar eerder achter zich heeft gelaten. Samen met zijn moeder bekijkt hij foto’s van vroeger - zo begint het boek.

Jarenlang had Eribon zijn vader vooral gezien in het licht van diens ondraaglijke homohaat. Door de dood van zijn vader, die hij in dertig jaar niet gezien had, gaat hij nadenken hoe in een leven en in een bepaalde cultuur meerdere processen van overheersing, zowel sociale als seksuele, elkaar kunnen kruisen. Hij duikt in de geschiedenis van zijn familie en het verloop van zijn eigen leven. Als intellectuele en trotskistische homoseksueel kreeg hij als enige de kans verder te mogen studeren, als jongeman in de jaren ‘60 naar Parijs uitgeweken ontsnapte hij uit het verstikkende Reims. In zijn eigen woorden, als een ‘klassenmigrant’.

Dit persoonlijk verhaal is doorspekt met pertinente overdenkingen: »» over het klassensysteem in Frankrijk en de invloed ervan op een schoolloopbaan, »» over de manier waarop zowel seksuele als klasse-identiteit tot stand komen, »» over de recente geschiedenis van de Franse politiek, met name over het veranderende stemgedrag van de arbeidersklasse die zich verraden voelt door links.

Dit alles wordt weerspiegeld in het gezin waar Eribon uit is voortgekomen. Een gezin dat zijn trouw aan de (verzwakkende) Communistische Partij inwisselde voor een stem aan het Front National.

Persoonlijke appreciatie Precies dat veranderde stemgedrag van de arbeiders, en de prikkelende interviews met de auteur, was voor mij een reden om het boek te lezen. Daarbij mag men de jarenlange rol van de communistische partij in Frankrijk als verdediger van de arbeiders voor de vergelijking overzetten naar die van de socialisten in een Belgische en internationale context.

De beschrijving van het al lang smeulende racisme bij een groot deel van de arbeidersklasse, ideologisch aangewakkerd door het Front National, was niet echt nieuw voor mij.

Maar het krijgt een dramatisch karakter, precies omdat het ingebed is in het eigen familiale verhaal. Het verhaal van hard werkende mensen die nooit de kans kregen verder te studeren dan het lager onderwijs. De persoonlijke geschiedenis, de dramatische vervreemding van zijn vader en broers, de ‘schaamte’ over het milieu waaruit hij komt, zijn ontsnapping aan de sociale immobiliteit veroorzaakt door een falend schoolsysteem, zijn problemen als homo …, het heeft me allemaal sterk getroffen.

25

Het boek bevat veel raak geformuleerde waarnemingen, kritische analyses en bedenkingen. Daarin toont Eribon zich de erudiete socioloog en filosoof. Hoewel soms wat intellectueel geformuleerd leest het vlot. Een aanrader voor degenen die dieper willen nadenken over de evoluties in onze samenleving, over (wisselende) identiteiten ook.

Enkele treffende citaten over het schoolsysteem, over het succes van extreem rechts: »» Over zijn 14-jarige vader: “Hij stond klaar voor de fabriek en de fabriek stond klaar voor hem.” »» Over zijn middelbare studie: “Ik was de eerste van mijn familie die aan zo’n klim op de maatschappelijke ladder begon. ‘Je spreekt als een boek’ zeiden ze in mijn familie vaak.” »» “In de volksbuurten, bij de arbeidersklasse, betekende links zijn in de eerste plaats het pragmatisch weigeren van wat je moest doorstaan in je dagelijks leven. Het ging om protest, en niet om een politiek project dat was gebaseerd op een algemeen perspectief.” »» “Als links niet in staat is zich te organiseren als de ruimte waar vragen worden gesteld, maar ook waar verlangens worden geïnvesteerd, trekt (extreem) rechts die verlangens wel naar zich toe.” »» “Discours en het succes van het FN werden bevorderd en zelfs ingegeven door wat de volksklassen in de jaren 60 en 70 bezighield. Als je had geprobeerd een politiek programma af te leiden uit wat er in die tijd bij mij thuis dagelijks werd besproken had het resultaat, hoewel er op links werd gestemd, niet heel veraf gelegen van het partijprogramma van extreemrechts van de jaren 80 en 90.” »» “Dat mijn broers stemden op een partij waar ik een diepe afkeer voor voel (FVH: Front National) lijkt zo sterk te gehoorzamen aan sociale wetten, dat ik ervan paf sta. … Je praat niet met of schudt niet de hand van iemand die FN stemt… Maar hoe reageer je als het om je eigen familie gaat? FN, … de partij die de enige leek te zijn die zich om hen bekommerde en op zijn minst een programma bood dat trachtte opnieuw betekenis te geven aan de door hen ervaren werkelijkheid.”

Frans Van Heddeghem frans.vanheddeghem@telenet.be

| VIB 98

Didier Eribon, Terug naar Reims Uitgeverij Leesmagazijn 207 pagina’s prijs: 21,95 €

© Kazerne Dossin, Mechelen - Fonds Kummer

Geschiedenis

Waar zijn de Joodse diamantairs gebleven De geschiedenis van de deportaties van Antwerpse Joden tijdens de Tweede Oorlog is jarenlang onderbelicht gebleven. Onlangs verscheen het boek ‘1942: het jaar van de stilte’ van Herman Van Goethem, waarin hij een nieuw licht laat schijnen over de rol van het stadsbestuur in die deportaties. Ook de recente discussie over de ‘Struikelstenen’ of de bekroonde roman ‘Wil’ van Jeroen Olyslaegers uit 2017 wekten de herinnering weer tot leven. De geschiedenis van de Joodse bevolking van Antwerpen is nauw verweven met de geschiedenis van de diamantindustrie in de stad. Hoe verging het de Joodse diamantairs tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna?

De grootte van de Joodse bevolking in Antwerpen evolueert doorheen de tijd: In 1817 verbleven er officieel 38 Joodse gezinnen in Antwerpen. In 1901 woonden al ongeveer 6.000 Joden in Antwerpen en in 1933 telde Antwerpen 56.000 Joodse immigranten. Begin 1940 verbleven er tussen 23.000 en 25.000 diamantbewerkers in groot Antwerpen. Daarbovenop telde men ongeveer 2.000 fabrikanten, 4.000 handelaars en 40 makelaars. In totaal waren ongeveer 125.000 personen van de diamantsector afhankelijk. De diamantbeurzen telden ongeveer 26

3.500 leden waarvan 80 à 90% Joden. Dit stond in schril contrast met het aandeel Joden in de arbeidspopulatie, dat ongeveer 25 % bedroeg.

De kapitaalkrachtige joden verlieten Antwerpen Na de Duitse ‘Kristallnacht’ van 9 op 10 november 1938 - waarbij Joodse winkels werden verwoest, goederen beschadigd of gestolen en synagogen in brand gestoken maakten Antwerpse Joodse diamantairs zich terecht zorgen. Camille Huysmans en zijn vriend Romi Goldmuntz stelden voor om - in geval dat er oorlog zou uitbreken - de Antwerpse diamantindustrie naar Londen te verhuizen. Dit plan werd gesteund door de Antwerpse Diamantbewerkersbond (ADB) en het Syndicaat der Belgische Diamantnijverheid (SBD), die samen zowat de ganse Joodse diamantgemeenschap vertegenwoordigden. Het ministerie van economische zaken, de Antwerpse diamantbank en de Société Générale de Belgique Forminiëre beslisten echter om de Antwerpse diamanthandel naar Cognac te verhuizen. De andere patroonsorganisatie - de Vereniging der Belgische Diamantnijverheid - met een sterk Vlaams nationalistisch bestuur en voornamelijk leden uit de Kempen, wenste in Antwerpen te blijven. Veel kapitaalkrachtige Joden wachtten echter de uittocht naar Frankrijk niet

| VIB 98

af en vluchtten naar het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Cuba, Zwitserland of Palestina. Om een goede onderlinge communicatie tussen gevluchte joden te garanderen werd tijdens de oorlog in Londen het Belgium Jewish Commitee (BJC) opgericht.

De ‘Kristallnacht’ van Antwerpen Op 10 mei 1940 vielen de Duitse troepen Nederland, België en Frankrijk binnen. De meeste nog aanwezige Antwerpse Joden vluchtten richting Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Anderen trokken naar Zwitserland of verlieten via de Zuid-Franse havens het onveilige Europa. De meerderheid van de Joodse diamantairs verzamelden zich in Cognac.

Nederland capituleerde op 14 mei, België op 22 mei en maarschalk Pétain tekende op 17 juni 1940 de wapenstilstand. Frankrijk werd verdeeld in een bezette zone, waar de meeste Joodse diamantairs zich bevonden en in het vrije Vichy.

De Duitse bezetter startte met een charmeoffensief in Antwerpen ten einde de diamantsector opnieuw op te starten en de uitgeweken Joden terug te lokken. Dit lukte gedeeltelijk en ongeveer 60% van de Joodse diamantairs keerden effectief terug naar Antwerpen.

Naarmate de bezetting vorderde werd de sfeer echter steeds grimmiger. Zo moesten Joden vanaf november 1940 een inventaris van hun bezittingen aangeven. Op Paasmaandag, 14 april 1941, na de vertoning van de film ‘De eeuwige Jood’ volgde er een grote uitbarsting van anti-Joods geweld. De uitstalramen van de Joodse winkels werden vernield, de goederen geroofd en twee synagogen werden in brand gestoken. De ‘Kristallnacht’ van Antwerpen was een feit geworden. Met een nieuwe Duitse verordening startte op 31 mei de ‘ontjoodsing’ of de liquidatie van de Joodse zaken en inbeslagname van de goederen. Van de 1.351 Joodse ondernemingen werden er 1.271 geliquideerd. Vanaf 27 mei 1942 werden de Joden verplicht een gele Davidster zichtbaar te dragen.

De ‘Möbelaktion’: roof van Joodse bezittingen In de nacht van 15 op 16 augustus 1942 vond de eerste grootschalige razzia plaats. In de Antwerpse stationsbuurt werden de nazi’s geassisteerd door de plaatselijke politie bij de arrestatie van 845 Joden, waaronder 261 kinderen. Zij werden met gesloten verhuiswagens weggevoerd naar de kazerne Dossin te Mechelen om daar te worden gedeporteerd naar Auschwitz met ‘konvooi IV’. Van juli 1942 tot het einde van de Duitse bezetting vertrokken 28 konvooien naar Auschwitz – Birkenau met in totaal 25.257 Joden en 351 zigeuners. Slechts 5 % overleefde de uitroeiingskampen.

In het kader van de ‘Möbelaktion’ - Hitler beval begin ja27

nuari 1942 de inbeslagneming van meubelen die eigendom waren van gedeporteerde joden - werden na de deportatie of vlucht van Joden huizen en kluizen leeggeroofd door de Duitse bezetter.

Voor de Antwerpse Joden die de oorlog overleefden was de thuiskomst in 1944 een nieuw drama. Hun goederen waren door de Duitse inbeslagname verdwenen en hun huizen werden door vreemden bewoond of waren door bombardementen vernield. Veel Joden hadden hun huisraad, persoonlijke of waardevolle zaken aan vertrouwenspersonen in bewaring gegeven. Vaak waren deze goederen door toedoen van verraders geconfisqueerd of geplunderd.

Ondanks dit alles kende de diamanthandel een positieve heropstart. De voorbereiding en begeleiding door het trio Romi Goldmunntz , Herman Schamisso en Camille Huysmans vanuit Londen droeg daartoe bij. Het was vooral Goldmunntz die voor de toelevering van de ruwe diamant aan Antwerpen zou zorgen.

De opkomst van de Kempische diamantindustrie Reeds op het einde van de 19de eeuw kenden de Antwerpse Kempen een sterke diamantbedrijvigheid. Een aantal slijpers die in Antwerpen de stiel leerden hadden in de Kempen slijperijen opgericht en diamantbewerkers opgeleid. De aanvoer van ruwe diamant bestond voornamelijk uit kleinere steentjes die in Antwerpen minder gewild waren. De verloning was minder dan in Antwerpen maar de Kempische slijpers werkten meer en langer dan hun Antwerpse collega’s. Na de Eerste Wereldoorlog en met de opkomst van elektrische slijpinstallaties in 1928 rezen de slijperijen als paddenstoelen uit de Kempische grond. Alhoewel de diamanthandel voor een deel werd overgenomen door Kempische ondernemers tijdens de oorlog, verminderde de Kempense diamantbedrijvigheid ook sterk. Dit was het gevolg van de onregelmatige aanvoer van ruwe diamant uit Congo.

Vanaf 1945 draaide de diamanthandel echter terug op volle toeren. Dat er in de naoorlogse jaren in de Kempen meer ‘zwart dan wit’ werd geslepen was geen geheim.

Ook bij de fiscus was dit geweten. Sterk verhoogde controles bij de ‘huisarbeiders’ waren het gevolg. Indische diamantairs hadden ondertussen hun opmars gemaakt en besteedden een deel van de arbeid uit aan lageloonlanden. Gecombineerd met de onafhankelijkheid van Congo in 1960 bleek de teloorgang van de Kempische diamantnijverheid onafwendbaar.

Ook het aantal Antwerpse diamantbewerkers kende een ongekende terugval. In 1968 waren er in Antwerpen nog 19.010 diamantbewerkers ingeschreven. Vandaag zijn dat er nog slechts 642.

| VIB 98

DIVA, Antwerp Home of Diamonds DIVA laat het publiek proeven van fascinerende presentaties over edelsmeedkunst, juwelen en uiteraard diamant.

Naast aandacht voor ‘Het BriljAntwerps Verhaal’ dat jarenlang centraal stond in het provinciaal Diamantmuseum, put DIVA uit de kostbare collecties van het voormalig provinciaal Zilvermuseum.

Suikerui 17/19 – 2000 Antwerpen – tel. 03 360 52 52 10 euro voor volwassenen. Zie de website voor de andere tarieven.

Openingstijden: Alle dagen, behalve woensdag, open van 10u tot 18u.

Laatste toegang om 17u.

Meer info: www.divaantwerp.be

Kempens Diamantcentrum en Slijperij Lieckens Het gerestaureerde atelier ‘Slijperij Lieckens’ is zowat de laatste volledig uitgeruste vooroorlogse diamantslijperij uit de streek. De in 1908 gebouwde fabriek had één verdieping en 18 slijpmolens. De slijperij sloot haar deuren in 1985 en bleef volledig intact. Naast de ‘Slijperij Lieckens’ is een gloednieuw Kempens Diamantcentrum gebouwd met een bezoekerscentrum dat het verhaal vertelt van de diamantnijverheid uit de streek.

Spoorweglei 42 – 2560 Nijlen – tel. 03 481 81 48 2 euro voor een bezoek aan Slijperij Lieckens.

Het Kempens Diamantcentrum is gratis te bezoeken.

Dinsdag-vrijdag: 9u30 tot 16u30 – Zaterdag: 10u tot 16u.

Elke eerste zondag van de maand: 10u tot 16u.

Gesloten tussen Kerst en Nieuwjaar.

Meer info: www.briljantekempen.be

Tekst: Frank Van Dessel Bronnen: »» Ludo Abicht, De Joden van Antwerpen, Houtekiet, 2018. »» Lucien Buysse, Bevindingen van de slachtoffers van de Jodenvervolging in België. Spoliatie en rechtsherstel, 2001. Bevindingen van de Studiecommissie. Diensten van de Eerste Minister 2001. »» Eric Laureys, Meesters van het diamant. De Belgische diamantsector tijdens het nazibewind, Lannoo nv, 2005. »» Birgit Leenknecht, Elke Verhoeven, Kempens Diamantcentrum, 2014. »» Kris Stabel, De Möbelaktion, Licentiaatscriptie KUL, 1999-2000. »» Veerle Vanden Daelen, Het Leven moet doorgaan. De Joden in Antwerpen na de bevrijding (1944-1945) Studieen Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij, Rijksarchief 2004. »» Rudi Van Doorselaer (red.), Gewillig België, Overheid en Jodenvervolging in België tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eindverslag van een onderzoek uitgevoerd door het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en hedendaagse Maatschappij in opdracht van de Federale regering en op vraag van de Belgische Senaat, 2004-2007.

28

| VIB 98

after midnight Wanneer de zon ondergaat krijgt de wereld een ander licht, een ander ritme, een andere bedrijvigheid. De keerzijde van de dag, wanneer schoolkinderen, pendelaars en toeristen verdwijnen. Wanneer de mannen van de nacht aan de slag gaan en nachtbrakers de straten onveilig maken.

Welke impact heeft licht op ons ritme, ons gemoed, ons werk.

Wat gebeurt er als de zon is ondergegaan. Wat met degenen die genoodzaakt zijn om ’s nachts buiten te komen? Om te werken, om vrij te kunnen ademen, om te overleven. Wat met de dingen die het daglicht niet verdragen? En gebeuren er ook wonderlijke dingen die enkel ’s nachts mogelijk zijn? Bij gebrek aan licht of rijkdom van schaduw.

Linx+ nodigt iedereen uit om zijn foto’s in te zenden naar linxplus.fotografie@gmail.com Deelnemen kan van 1 maart 2019 tot en met 31 mei 2019. De ingezonden foto’s worden door een professionele jury beoordeeld. Bewogen Fotografen is een fotowedstrijd van Linx+. Deelnemers brengen in beeld wat zij verstaan onder ‘After midnight’. De sterkste foto’s krijgen nadien een plek in onze jaarkalender.

V.U. Caroline Copers, Hoogstraat 42, 1000 Brussel

BEWOGEN FOTOGRAFEN

SCHUILT ER EEN BEWOGEN FOTOGRAAF IN JOU ?

GRIJP JE KANS EN DOE MEE !

WWW.BEWOGENFOTOGRAFEN.BE

De linXe agenda April t.E.M. september Wat ruist er door het struikgewas? Wat en wie beweegt er allemaal? In de regio Antwerpen en soms ook daarbuiten. Is het de linx, die grote wilde kat? Of zijn het de rooien en hun maten? Vakbond in Beweging volgt de sporen en kondigt aan in de linXe agenda.

April 27 - 28 - 10.00u - 17.00u

27 - 10.00u

27 - 20.15u

Hoezo – Een fototentoonstelling van Eddy Van den Nieuwenhof Fotoclub Mikpunt Meer info: http://users.telenet.be/prik

Leuven Anders Bekeken Linxplus Stadswandeling. Vertrek om 10u aan station Leuven.

Meer info en inschrijven: www.linxplus.be

Filmvertoning ‘En guerre’ Filmhuis Klappei Meer info en inschrijven: www.klappei.be Tel: 03.272.51.10.

Email: filmhuis@telenet.be

Galerij Ateljee Fortsteenweg 120 2170 Merksem

Filmhuis Klappei Klappeistraat 2 2060 Antwerpen

Mei 29 - 20.15u

30 - 20.30u

01 - 10.00u

Filmvertoning ‘Hollywood aan de Schelde’ van Robbe de Hert Filmhuis Klappei Meer info en inschrijven: www.klappei.be Tel: 03.272.51.10.

Email: filmhuis@telenet.be

Veuravond - Let’s shake it ABVV-Metaal Toegang: 5 € Meer info en kaarten: Tel: 03 203 43 49 Email: antwerpen@abvvmetaal.be of via uw abvv-afgevaardigde

1 meistoet Sp.a - De VoorZorg - ABVV 10u: Verzamelen op de Leopold De Waelplaats Antwerpen 10.30u: speeches 10.45u: vertrek 1 mei-stoet

Filmhuis Klappei Klappeistraat 2 2060 Antwerpen

Bondsgebouw Ommeganckstraat 47/49 2018 Antwerpen

01 - 13.00u

12 - 13.00u

12 - 15.00u

Vierwerk Sp.a - De VoorZorg - ABVV Met optredens van: Fanfaar Fatal, Not the Beatles en Gipsy Ska Band. Met tussendoor Rooi Liekes met de Vrienden van Oscar.

Met animatie voor de jongsten: zweefmolen, vertelcaravan, grime, plaktattoos en Bombardo, de menselijke kanonbal.

RIGHT(S) NOW! Hart Boven Hard Mars voor het Klimaat en Sociale Rechten voor Iedereen.

Info: www.hartbovenhard.be www.abvv-regio-antwerpen.be

Toneelvoorstelling ‘Dubbeldate’ Senioren ACOD Antwerpen – Kempen – Mechelen Info: maurice.hauspie@acod.be of 03/213.69.20 (ACOD Antwerpen) of 015/41.28.44 (ACOD Mechelen)

Grote Markt Antwerpen

Brussel, Noordstation

30

| VIB 98

Multatulitheater Lange Vlierstraat 5 2000 Antwerpen

14

18 - 19 - 10.00u - 17.00u

23 - 08.30u - 19.30u

Nationale actiedag voor meer koopkracht Meer info volgt op: www.abvv-regio-antwerpen.be

Jaarlijkse tentoonstelling VRIJ PODIUM Fotoclub Mikpunt Meer info: http://users.telenet.be/prik

Uitstap naar Hasselt met bezoek aan Japanse tuin en jenevermuseum of stadswandeling Linxplus

Galerij Ateljee Fortsteenweg 120 2170 Merksem

Meer info en inschrijven: zie pagina 12

Juni 25 - 13.00u

09

22 - 10.00u

Hasselt Anders Bekeken Linxplus Stadswandeling. Vertrek om 13u op de Grote Markt van Hasselt.

Meer info en inschrijven: www.linxplus.be

Trefdag in Diest Linxplus Busvervoer voorzien vanuit Antwerpen Meer info en inschrijven: www.linxplus.be Zie ook pagina 21

Blankenberge Anders Bekeken Linxplus Stadswandeling. Vertrek om 10u aan het station van Blankenberge.

Meer info en inschrijven: www.linxplus.be

Juli

Augustus

22 - 24

10 - 14.00u - 18.00u

25 - 11.00u - 18.00u

Met je gezin naar de Ardennen VIVA-SVV Prijs volwassene: 189 euro (*) Kind tot 12 jaar: 152 euro.

Inbegrepen: 3 dagen halfpension, studio/ huisje, begeleider. *De VoorZorg voorziet een korting van 30% voor haar leden.

Antwerp Pride Parade Antwerp Pride Doe mee met het ABVV aan de 12de Antwerp Pride Parade. Vertrek om 14u op het SintJansplein, 2060 Antwerpen.

Meer info op www.antwerppride.eu

Cultuurmarkt Linxplus Op zondag 25 augustus strijkt de cultuurmarkt terug neer in Antwerpen. Zoals de voorbije jaren tekent Linx+ ook dit jaar present om onze linxe boodschap uit te dragen.

Meer info op: www.cultuurmarkt.be en www.linxplus.be Steenplein 2000 Antwerpen

September 26 - 08.00u - 19.00u Uitstap naar Pairi Daiza ABVV Senioren Meer info en inschrijven: zie pagina 12

Heel het jaar Samen ontdekken. Samen genieten!

VIVA-SVV Info: www.altijdgoesting.be Provincie Antwerpen

Een weekendje culinaire verwennerij of een dagje Parijs?

VIVA-SVV Info: www.viva-svv.be/activiteiten of www.trekeropuit.be Provincie Antwerpen

31

| VIB 98

LET’S SHAKE IT D N O V A R U VE INKOM

€5

DINSDAG

30/4/19

DEUREN

20U30

22U

BRUSSELS

BY NIGHT

23U30

DJ GAVIN FRANCIS

V.U. Eddy Goovaerts, Ommeganckstraat 47/49 – 2018 Antwerpen

RAF VAN BRUSSEL

LOCATIE BONDSGEBOUW / OMMEGANCKSTRAAT 47/49 / ANTWERPEN INFO 03 203 43 49 / ANTWERPEN@ABVVMETAAL.BE OF VIA UW ABVV-AFGEVAARDIGDE