Vakbond in Beweging 93 | juli 2017

PB- PP B- 8/6342 BELGIE(N) - BELGIQUE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT | NR. 93 JUNI-JULI-AUGUSTUS 2017

Agenda

Verlof

Wereld

Wat beweegt er in de regio Antwerpen? Je vindt het in onze linXe agenda.

Met dank aan de stakers van 1936.

Interview met Luc Vanneste.

Geen betere manier om te integreren dan een lokaal lief.

p 20

p4

p9

1

|

Vakbond in Beweging 93

Nr. 93 - 24ste jaargang JUNI-JULI-AUGUSTUS 2017 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4 Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ en ABVV-regio Antwerpen in samenwerking met ABVV-seniorenwerking Verantwoordelijke uitgever Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen Redactieadres Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 luc.vanoverberghe@abvv.be Beweging en agenda Linx+.antwerpen@abvv.be Werkten mee aan dit nummer Peter De Ridder Philippe Diepvents Anne Remery Dirk Schoeters Marina Van den Bulck F.J. Robson Frank Van Dessel Luc Van Overberghe FOS Linx+ Vormgeving Stien Verbelen / Dear Design Foto voorpagina © Shutterstock

In dit nummer 3 Edito

We zijn allemaal politiekers

4 Actueel

Betaald verlof was kers op de taart.

Interview Luc Vanneste

9 Internationaal

Reisplannen?

Ontdek de wereld en help mensen!

10 Antwerp Pride Antwerp Pride

11 ‘Anders Bekeken’

16 Tentoonstelling

Vlaams sociaal realisme en de Latemse school

19 Actief

Daguitstap naar Pairi Daiza

20 De linXe agenda 22 Actie 23 BarRed

Fietsen tijdens de zomermaanden

11 Gedicht Hanenleed

12 Tentoonstelling Christoffel Plantijn

14 Column

Iedereen Unicq

@abvv.regio.antwerpen

@abvvantwerpen

+

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie.

2

|

Vakbond in Beweging 93

Edito

We zijn allemaal politiekers Politiek, politici, partijen. Het maakt allemaal zo geen goede beurt. Niet in het buitenland, niet in het binnenland.

Zo lijkt het toch voor wie door de lens van de media op het politieke bedrijf inzoomt en het beeld vervolgens veralgemeent. Politiek is echter zo veel meer dan populistische ‘quotes’, dan regeren op basis van ‘alternative facts’ of angst, dan het zich verrijken met mandaten of het roven van geld bestemd voor daklozen.

Politiek is dé manier waarop samenleven mogelijk wordt. Politici en partijen zijn actoren in de politiek. Belangrijke actoren, maar niet de enige. Bedrijven, lobby’s, pers, belangengroepen, bewegingen, justitie, kerk(en),… en ja, ook de vakbonden zijn dat even goed. In een democratisch bestel – tot bewijs van het tegendeel toch het minst slechte politieke systeem – is iedereen een politieke actor. Net daarom is het zo gevaarlijk om heel de politiek zomaar gelijk te stellen met de mistoestanden en de (morele) misdrijven van een aantal individuen van divers politiek pluimage. Want als het kind – ons democratisch politieke systeem – met het badwater wordt weggespoeld, is het maar de vraag wat er voor in de plaats komt én wie daarvan profiteert. Want antipolitiek is ook politiek. Maar geen democratische, niet ten gunste van de gewone man

of vrouw. Zie maar naar de VS van Donald Trump of het Verenigd Koninkrijk na de Brexit.

Iedereen is wel eens een beetje politicus. In de brede zin van het woord dat hij of zij op één of andere bijeenkomst van een buurtcomité, een ondernemingsraad, een senioren- of jeugdorganisatie, een burgerbeweging, een vakcentrale…, de agenda, de ideeën of de belangen van de eigen groep of van een groter geheel verdedigt.

Of in de meer strikte betekenis: dat hij of zij zich als militant engageert in een partij, zich verkiesbaar stelt, een vertegenwoordigende rol heeft of, op eender welk niveau, mee bestuurt. De lijn tussen de twee – in zoverre ze al te trekken valt – is in feite kunstmatig.

Engagement valt niet in één hokje te stoppen. Als syndicalist en partijmilitant zie ik mezelf daarom in de brede zowel als in de strikte betekenis van het woord, ook als een soort politicus.

Het ergste wat er kan gebeuren na de verfoeilijke praktijken in Luik, Gent en Brussel (terzijde: Antwerpen houdt zich deze keer wel heel behendig uit de schijnwerpers), is dat groepen geëngageerde burgers zich afkeren van het politieke systeem én van de grote groep goedmenende politici.

Terwijl ze in feite wat engagement betreft niet van elkaar verschillen en ze natuurlijke bondgenoten zouden

3

|

Vakbond in Beweging 93

moeten zijn. Een vertrouwensbreuk tussen de politici en de andere politieke actoren, geëngageerde burgers incluis, gaat dé politiek niet doen verdwijnen. Zo’n breuk zorgt alleen voor een vacuüm waarin uiteindelijk griezelige populisten met rare kapsels à la Trump, Johnson en Wilders, hun slag thuishalen en hun soort van politiek kunnen voeren waarbij de andere politieke actoren nog weinig in de pap hebben te brokkelen.

Het beste wat er kan gebeuren is dat partijen, politici en geëngageerde burgers deze gelegenheid gebruiken om de handen in elkaar slaan voor een vernieuwend – en wat mij betreft progressief, ecologisch en links – politiek project. Van partijen en politici vraagt dit: introspectie, structurele maatregelen die nieuwe ontsporingen en zelfbediening onmogelijk maken en de wil om, veel meer dan vandaag, met de burgers in overleg te gaan.

Van de betrokken burger, politicus in de brede betekenis van het woord, vraagt dit vertrouwen in een democratisch politiek systeem, het actief afwijzen van de antipolitiek en het besef dat politici ook maar mensen zijn en dat wij uiteindelijk allemaal, in de ene of de andere situatie of periode, ook wel eens politieker zijn.

Dirk Schoeters

Actueel

INTERVIEW MET LUC VANNESTE

‘De eerste 6 betaalde vakantiedagen waren een soort kers op de taart.’

Vakantie. Er zijn minder leuke onderwerpen om iets over te schrijven. Maar de lezer die na zo een openingszin een stuk verwacht over verre reizen, exotische stranden, culturele wereldwonderen of spectaculaire bergwandelingen zal bedrogen uitkomen. Dit artikel gaat niet over een toeristische bezienswaardigheid. Wel over een sociale. Het gaat over één van de – zeker bij de invoering 81 jaar geleden – meest tot de verbeelding sprekende realisaties van de socialistische beweging: de ‘Congé Payé’, de betaalde vakantie voor de werknemers.

En wie kan ons meer vertellen over deze realisatie dan Luc Vanneste, sinds 10 jaar de administrateur-ge-

neraal van de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie. De RJV is de openbare instelling van sociale zekerheid die verantwoordelijk is voor het beheer van, en de controle op het jaarlijkse vakantiegeld van de arbeiders en de kunstenaars. Vakbond in Beweging wilde graag van hem weten hoe het met onze jaarlijkse vakantie is gesteld en bij uitbreiding met al onze andere sociale verworvenheden.

Vakbond in Beweging: In 1936 werd de jaarlijkse vakantie ingevoerd. Zes dagen per jaar betaald om niet te werken. Misschien is dit wel één van de meest ‘sexy’ realisaties van de arbeidersbeweging?

Luc Vanneste: En eigenaardig ge-

4

|

Vakbond in Beweging 93

noeg was de invoering van de jaarlijkse vakantie op dat moment niet de hoogste prioriteit van vakbond en partij; in die tijd was het onderscheid tussen die 2 niet zo scherp.

De grote stakingsgolf van 1936 ging in eerste instantie vooral om een dagelijkse en wekelijkse vermindering van de arbeidsduur. De 8-urendag, de 40-urenweek, daar ging het om.

De syndicale acties leverden de 8-urendag op en, als een soort kers op de taart, ook zes dagen jaarlijkse vakantie. Door de jaren heen is het systeem van jaarlijkse vakantie onder impuls van de vakbond verder uitgebouwd.

Het basisidee achter de invoering van die jaarlijkse vakantie was zonder meer gezondheid. Je kunt onmogelijk jaar in jaar uit, zes dagen

per week werken. Een mens heeft soms nood aan rust. Opvallend, op Europees vlak is dit vandaag nog steeds een discussie over gezondheid. België werd daarvoor zelfs op de vingers getikt. Omdat je in ons land het eerste jaar geen recht hebt op vakantie. Europa stelt nochtans duidelijk dat je vanaf het eerste jaar 4 weken vakantie moet kunnen nemen. Aan de andere kant blijven we in België het loon doorbetalen tijdens de vier weken vakantie en komt daar het dubbel vakantiegeld – in feite extraloon – bovenop. Dat is een redelijk uniek gegeven dat weinig landen in Europa kennen.

VIB: Is ons systeem van jaarlijkse vakantie in tijden van flexibilisering nog houdbaar? Als een App op een smartphone je met één berichtje aan het werk zet, is een periode van 14 dagen of 3 weken vakantie dan nog wel van deze tijd?

Luc: Het recht op vakantie moet verdedigd blijven worden. Het oorspronkelijke argument van gezondheid blijft actueel. En vandaag is ook de nood aan een goede combinatie van werk en gezin een sterk argument ten voordele van ons vakantiesysteem. In een flexibele werkwereld

“Het idee achter de invoering van die jaarlijkse vakantie was zonder meer gezondheid.” wordt het belang van 4 weken volledig loskomen van het werk eigenlijk nog groter. Dat wil niet zeggen dat aanpassingen aan het systeem niet mogelijk zijn. Dat de vakantiekassen het vakantiegeld flexibel uitbetalen is bijvoorbeeld wel een optie. Waarom betalen we het vakantiegeld nog steeds enkel in de maand mei uit en niet in de maand dat de vakantie ge-

nomen wordt? Administratief is dat geen gemakkelijke zaak maar met de RJV denken we er wel over na en zoeken goeie oplossingen.

VIB: Vier weken vakantie is een Europees basisrecht. Is dat een reden waarom de jaarlijkse vakantie als sociaal recht niet onder vuur ligt, terwijl andere rechten vervat in de Sociale Zekerheid steeds opnieuw worden aangevallen door rechts en deze regering? De pensioenleeftijd werd eenvoudigweg opgetrokken maar aan vakantiedagen durft men blijkbaar niet te komen.

Luc: Laat me beginnen met een nuance. Vakantie is geen onderdeel van onze Sociale Zekerheid. Vakantiegeld is eigenlijk ‘uitgesteld loon’ en dat principe verdedigen we met de RJV zeer sterk. Ook onze beheerders, de sociale partners, volgen deze redenering. Worden we meer gespaard? De rechten blijven inder-

De vele ‘rode’ watertjes van een filosoof.

Luc Vanneste

Als er iemand veel ‘rode’ watertjes doorzwommen heeft dan wel Luc Vanneste. Zoals vele van zijn generatie zat hij een tijd vast in de torenhoge jeugdwerkloosheid en de nepstatuten, kenmerkend voor het einde van de jaren ’70, begin jaren ’80. Uit die periode stamt een blijvende verontwaardiging over rechtse clichés – zowel toen als nu – die werklozen of zieken typeren als ‘luie profiteurs’. Zijn carrière startte pas echt als secretaris – zeg maar rechterhand – van ABVV-voorzitter André Vanden Broucke. In de jaren ’90 was Luc Vanneste nationaal secretaris bij de Textielcentrale en in 1999 werd hij de eerste algemeen secretaris van het nieuwe, want pas gefusioneerde, ABVV-West Vlaanderen. In 2003 werd hij directeur van de studiedienst van de sp.a, eerst bij Patrick Jansens en daarna bij Steve Stevaert. Van 2004 tot 2007 was Luc Vanneste kabinetchef van de ministers van werk Freya Van den Bossche en Peter Vanvelthoven. In 2008 werd hij aangesteld als administrateur-generaal van de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie.

Luc Vanneste is veellezer en ook doctor in de filosofie. Hij publiceert regelmatig. Vaak recensies van gelezen boeken maar ook artikels over onder andere politiek, vakbond en de arbeidsmarkt. Hij is vast redactielid van Samenleving & Politiek, het maandblad met kritische blik op maatschappelijke en politieke problemen dat zich los van partijpolitiek engageert voor een sociale democratie.

5

|

Vakbond in Beweging 93

daad buiten schot. Maar als instelling hebben we wel al enkele besparingsrondes achter de rug.

Vakantiedagen en vakantiegeld hebben een zeer groot draagvlak in België. Heel veel mensen hebben daar recht op. Men durft momenteel blijkbaar niet rechtstreeks – wel onrechtstreeks via de index – raken aan de ‘lonen’. Onze stelling dat vakantiegeld ‘uitgesteld loon’ is zorgt daarom voor bescherming. Vandaag toch. Vergeet niet dat iets gelijkaardigs als betaalde feestdagen – zeker het aantal – wel regelmatig op de korrel genomen wordt.

VIB: Blijft vakantiegeld ook niet buiten schot omdat het beschouwd wordt als een individueel recht?

Luc: Misschien, maar die indruk klopt niet volledig. In het systeem van de arbeiders bestaat er wel een vorm van solidariteit door middel van de gelijkgestelde dagen. Zo krijgen ook arbeiders in failliete bedrijven, of waarvan de werkgever de bijdrage niet heeft betaald, van ons hun vakantiegeld uitbetaald. Bij de bedienden is dat niet geval. In geval van faillissement bijvoorbeeld, moeten die zelf gaan aankloppen bij het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen. Daarom pleit ik sterk om het systeem van de arbeiders niet te laten vallen. Het heeft sterke kanten.

VIB: Aanvallen op het sociale systeem lijken zorgvuldig georkestreerd. Al jaren wordt wie werkloos of ziek is negatief in beeld gebracht.

Luc: Die negatieve beeldvorming is niet nieuw. Het stigma bestond al in de jaren ’70. Het wordt de laatste jaren waarschijnlijk wel sterker en het wordt gevoed door de sociale media. Ik word nog steeds woest als mensen spreken over ‘profiteurs’.

Werkloos zijn is erg traumatiserend en heeft trouwens een blijvend effect op je sociaal-financiële positie.

Tot op het einde van je loopbaan en zelfs bij pensionering blijf je met een achterstand zitten.

VIB: Kunnen we lessen trekken voor de rest van de Sociale Zekerheid uit het feit dat vakantie en vakantiegeld momenteel door rechts niet gecontesteerd worden?

Luc: Dat je moet opletten met het wegzetten van het solidariteitsmechanisme. Dat is een fundamenteel principe. Leg dat niet zomaar in de weegschaal om bepaalde compromissen te bereiken. Er zijn verschillende keuzes momenteel. De verantwoordelijkheid volledig bij de werkgever leggen betekent dat je de solidariteit, die tenslotte ook hard bevochten is geweest, opgeeft.

Je kan discussiëren over de effici-

“Zowel partij als vakbond moeten consequente standpunten innemen, niet zomaar het publiek naar de mond praten.” ëntie van het beheer van de uitbetalingsinstellingen. De RJV is de laatste jaren sterk gemoderniseerd.

Zowel op vlak van werkorganisatie, personeelsbeleid als informatica.

Degenen die hierop willen besparen zullen raar opkijken. Wij functioneren zeer efficiënt en kostenbewust.

Het probleem is dat er vandaag geen mogelijkheid tot vergelijking is. De kost voor bedrijven om het vakantiegeld van hun bedienden te laten berekenen en te betalen door sociale secretariaten en/of hun personeelsdiensten is niet zichtbaar. Ik maak me sterk dat de RJV het efficiënter en goedkoper doet.

VIB: Een robuust, efficiënt en modern systeem is dus één van de garanties voor de toekomst van onze 6

|

Vakbond in Beweging 93

Sociale Zekerheid en onze welvaartstaat?

Luc: Klopt, er is trouwens een proces van modernisering bezig in alle instellingen voor Sociale Zekerheid.

De RJV was één van de eersten die hiermee begon, maar de laatste jaren zijn er in alle instellingen inspanningen gedaan op het vlak van efficiëntie en modernisering. En natuurlijk kosten sommige nieuwe systemen tijd om te implementeren.

Het nieuwe gebouw, de inrichting en de organisatie ervan hebben meer dan zeven jaar geduurd maar vandaag levert dit veel geld op. Alleen al op het vlak van energiezuinigheid boeken we vergaande resultaten.

Nogal wiedes als je van 12.000 m² naar 4.000 m² gaat.

Als kleinere speler kan de RJV waarschijnlijk sneller transformeren en een andere koers kiezen dan de grotere instellingen. Maar de beweging is duidelijk overal aan de gang.

VIB: Wat zou de rol van de vakbond moeten zijn in de modernisering van de Sociale Zekerheid?

Luc: Vakbonden hebben een belangrijke rol te spelen in het beheer van de parastatalen. Beheerscomités zijn geen ballast, maar zouden integendeel nog actiever moeten zijn. Vakbonden zijn te weinig aanwezig in de hele discussie over de reorganisatie van de openbare instellingen. Er wordt daarrond geen visie ontwikkeld, er wordt eerder defensief op gereageerd.

Vakbonden hebben niet steeds de macht om bepaalde dagelijkse ingrepen te pareren. Als een minister een beslissing neemt is het moeilijk om dit nog terug te draaien. Maar via het paritair beheer kan er wel gewerkt worden aan een efficiënt en modern beheer waarmee dit soort van slagen deels is op te vangen.

Lees verder p. 8

Rijkdienst voor Jaarlijkse Vakantie Modern, mooi, efficiënt & performant

Met onverholen trots gidst Luc Vanneste ons door het nieuwe onderkomen van de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie. De administrateur-generaal kan niet verbergen dat het gerenoveerde kantoorgebouw aan de Warmoesberg in Brussel zijn kindje is. “Wie mij bezoekt moet er aan geloven en krijgt een persoonlijke rondleiding” lacht hij. De RJV is de dienst die elk jaar instaat voor de betaling van vakantiegeld aan meer dan 1,1 miljoen werknemers. In december 2015 verhuisde de RJV, van het oude, zeg maar verouderde, kantoor in de Elyseeseveldenstraat, naar moderne bureaus in een volledig gerenoveerd gebouw dat vroeger deel uitmaakte van het grote ASLK-complex aan het Brusselse Muntplein. “Wisten jullie dat de eerste jaren na de invoering in 1936 en voor de oprichting van de RJV, het jaarlijkse vakantiegeld van de arbeiders uitbetaald werd door een dienst van de ASLK in dit eigenste gebouw? De RJV huist nu op exact dezelfde plaats waar het 80 jaar geleden allemaal begon”.

Op het gelijkvloers is er het onthaal, het cafetaria en een comfortabele lokettenzaal. “Hoewel de hele procedure van het vakantiegeld voornamelijk digitaal verloopt, krijgen we in deze periode van het jaar toch nog heel wat klanten over de vloer” zegt onze gids. “Die lokettenzaal bewijst nog zeker haar nut”.

Elk van de 4 verdiepingen is ingedeeld in landschapsbureaus, een ruime koffiebar en talrijke zithoeken en vergaderzalen voor overleg. De inrichting van de verdiepingen is geïnspireerd door vakantiebestemmingen: de bergen, bossen, zee en strand, de stad. ‘Uw vakantie, ons werk’ is niet toevallig de leuze van de RJV. De renovatie en de originele inrichting van het nieuwe gebouw zijn terecht redenen tot trots. De ideeën, concepten, procedures en resultaten die achter de zichtbare architectuur en decoratie verborgen zitten, zijn dat echter even goed. “Het oude gebouw was 12.000 vierkante meter, het nieuwe slechts 4.000” zegt de administrateur-generaal. “Mede hierdoor is ons energieverbruik substantieel verminderd. Maar het betekent ook 7

|

dat er voor de pakweg 270 medewerkers niet allemaal tegelijkertijd bureauruimte is”. Tegelijkertijd met de verhuis is ook de arbeidsorganisatie van de RJV helemaal gewijzigd.

“De medewerkers kunnen tot 3 dagen thuis werken. Wie naar kantoor komt installeert zich aan een vrije bureau in de ruimte van zijn of haar team. Er zijn geen individuele bureauruimtes meer. Zelfs ik als administrateur-generaal zit tussen mijn team van rechtstreekse medewerkers. Door middel van videoconferenties kan er vergaderd worden met mensen die thuiswerken.

Papier wordt bijna niet meer gebruikt. In het hele gebouw blijven maar 5 printers meer over, 1 per verdieping. Klanten aan de telefoon weten gewoon niet of ze met iemand praten die op kantoor werkt of thuis. Want alles gebeurt digitaal en ook het nummer van de diensttelefoon wordt thuis gebruikt. Het nieuwe kantoorgebouw en de nieuwe bedrijfsorganisatie hebben onze werkingskosten fors verlaagd, onze ecologische voetafdruk verkleind en de tevredenheid van onze medewerkers verhoogd. En het heeft de efficiëntie van de RJV nog verbeterd.”

Luc Vanneste besluit de rondleiding: “Ik maak me sterk dat als morgen beslist wordt dat het vakantiegeld van bedienden op dezelfde manier als dat van de arbeiders uitbetaald moet worden, we daar overmorgen met de rijksdienst klaar voor zijn. We zullen dit waarschijnlijk ook nog kunnen doen voor een kost die lager ligt dan wat de bedrijven vandaag betalen voor de verwerking van het vakantiegeld”. En zoals nadien uit het interview zal blijken is dit voor hem – naast solidariteit – een essentieel onderdeel in de verdediging van onze sociale welvaartstaat. Performante overheidsdiensten en parastatalen kunnen de aanvallen op de sociale zekerheid mee afslaan, door op alle terreinen beter te zijn dan privébedrijven.

Meer informatie over de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie? Bezoek de website: ww.rjv.be

Vakbond in Beweging 93

De sociale rechten, dat is dan weer een ander paar mouwen. Mijn inziens bepaalt vandaag de regering hier veel meer het spel dan de vakbonden.

VIB: Hoe kunnen we dat keren? Wat is de rol van de socialistische beweging hierin? Hoe geraken we opnieuw in het offensief?

Luc: Hierover heb ik een vrij duidelijke mening. De beweging moet ophouden met te zeggen dat ze ‘progressief’ is. Vakbond en partij moeten ‘links’ zijn! De economie van vandaag is een waanzinnig systeem dat alleen maar meer productie en winst nastreeft en dat de mensen herleidt tot consumenten die gebruiken en wegwerpen. Economie én sociale zekerheid moeten in dienst staan van de mensen. Punt.

Dat is links. Ik word nerveus als mensen zeggen dat ze progressief zijn en niet links.

Maar we weten ook dat ons publiek grosso modo wel links is op economisch vlak, maar dat vaak niet genoeg is op ethisch-cultureel vlak.

We hebben dikwijls de neiging om

dan maar het tweede deel van ons verhaal te laten vallen terwijl dat er onlosmakelijk bij hoort. We moeten onze achterban blijven duidelijk maken dat we hen op het vlak van economie en sociale zekerheid keihard zullen verdedigen, maar dat ze er ons links ethisch-culturele verhaal wel consequent bij moeten nemen.

We moeten blijven uitleggen waarom beiden noodzakelijk zijn.

VIB: Ongegeneerd links zijn op economisch én ethisch-cultureel vlak is de oplossing?

Luc: Als we naar klimaatverandering, armoede en derdewereldproblematiek kijken, is het duidelijk dat traditionele economische oplossingen niet (meer) werken. Alleen naar groei streven is achterhaald en leidt naar meer miserie.

VIB: Is daarbij een platformeconomie met diensten als Uber, airBNB en dergelijke dan een gevaar of een zegen?

Luc: We moeten vooral de statuten van mensen tegen het licht houden.

Steeds meer mensen werken freelance of gaan als zelfstandige aan de slag. De rechten van deze mensen moeten we ook versterken en verdedigen. Als die mensen met hun werk bijdragen aan onze samenleving is het logisch dat de vakbond zich hun lot aantrekt.

VIB: Hoe vertaal je dit naar de politiek?

Luc: Zowel partij als vakbond moeten consequente standpunten innemen, niet zomaar het publiek naar de mond praten. Het is bijvoorbeeld niet per se juist om te pleiten voor ongebreideld bouwen omdat dit onze leden in de bouw ten goede komt. We moeten ook eerlijk het behoud van open ruimte en de nood aan verdichting mee in het debat brengen. Want dat is ook belangrijk voor vakbondsleden. Duidelijke en genuanceerde standpunten, daar heeft links vandaag nood aan.

VIB: en die kregen we alvast in dit gesprek van jou. Hartelijk dank Luc. PDR/LVO

Win de DVD ‘vacances/vakantie’ Cinematek, het wereldbefaamde Belgische filmarchief, gaf naar aanleiding van 80 jaar betaalde vakantie een DVD met boek(je) uit. Op de schijf staan 10 Belgische films over betaalde vakantie uit de Cinematek-verzameling. Met onder meer werk van Henri Storck en Jan Vanderheyden.

Luc Vanneste gaf 7 exemplaren mee voor de lezers van Vakbond in Beweging. Je kan zo een DVD met boekje winnen.

Stuur voor 1 september een mail of bezorg een briefje aan: Linx+ Antwerpen | Ommeganckstraat 35 | 2018 Antwerpen | linx+.antwerpen@abvv.be met het antwoord op volgende vraag: sinds anderhalf jaar huist de RJV in een kantoor aan de Warmoesberg in Brussel. Maar in welke straat huisde de dienst voordien?

Vermeld duidelijk je naam, adres en telefoonnummer. Op 1 september zoeken we een onschuldige hand die uit de inzendingen met het juiste antwoord de zeven winnaars zal trekken.

8

|

Vakbond in Beweging 93

Internationaal

Reisplannen?

Ontdek de wereld en help mensen!

De wereld zien, mensen helpen en bakken werkervaring opdoen: het kan! Naomi De Bruyne werkte twee jaar in Johannesburg in Zuid-Afrika bij een solidariteitsorganisatie.

Twee jaar verbleef Naomi (27) in Zuid-Afrika, waar ze werkte bij de Belgische organisatie FOS. Die neemt het op voor de rechten van Zuid-Afrikanen. Dankzij een speciaal programma van het Belgisch ontwikkelingsagentschap, kon ze ervaring opdoen in ontwikkelingssamenwerking.

Hoe kwam je op het idee om naar het buitenland te trekken?

Ik voelde me te jong en te avontuurlijk om me al te settelen in België.

Als student was ik vaak in het buitenland. Ik ging een maand naar Syrië voor een zomercursus Arabisch, een semester naar Egypte tijdens mijn master en twee maanden naar India voor vrijwilligerswerk. Het was al

langer een droom om mijn grenzen te verleggen en in een ander land te wonen en te werken. De mogelijkheid om naar Zuid-Afrika te gaan was ideaal: een interessante job in een sector waarin ik geloof en in het buitenland.

Koos je bewust voor Zuid-Afrika?

Ik wou eerst in het Midden-Oosten aan de slag. Maar het liep anders en daar ben ik nu heel blij mee! Ik zag de vacature voor communicatie en organisatie bij FOS in Zuidelijk Afrika en die leek mij op het lijf geschreven. Ik keek er ook enorm naar uit om bij een organisatie te werken waar ik mij volledig in kan vinden.

Toen ik het verlossende telefoontje ontving dat ik de job had, was ik in de wolken!

Voelde je je altijd veilig in ZuidAfrika?

Ik woonde in Johannesburg, een stad met veel criminaliteit. In het be9

|

Vakbond in Beweging 93

gin had ik een appartement vlakbij ‘downtown Joburg’, een plek waar je je beter niet laat zien na zonsondergang. Ik hoorde er ’s avonds soms zelfs geweerschoten. Toch heeft de stad ook een heel hippe, levendige kant. Verschillende buurten zijn aan het heropleven, met leuke winkeltjes, restaurants, markten en feestjes.

Wat viel je het meeste op?

Er is veel armoede. Een op vier ZuidAfrikanen weet bij het opstaan niet of er voldoende te eten zal zijn die dag. Het contrast met de luxueuze levensstandaard van de elite is groot.

De extreme ongelijkheid heeft ook met huidskleur te maken: de meerderheid van de zwarte bevolking leeft nog steeds in armoede, terwijl de rijken voornamelijk blank zijn. Het is een land van contrasten en dat zet je aan het denken. Het was een uitdaging om in die realiteit te werken, maar het voelde wel goed aan om

te strijden voor gelijkheid. Ik werkte onder andere mee aan een filmpje over een lokale vrouwenorganisatie die actief is op de wijnplantages.

Voor het filmpje deden we diepteinterviews met vrouwen die enorm openhartig waren over hun leven.

Het was allemaal heel persoonlijk en daardoor ook indrukwekkend. Een ervaring om nooit te vergeten met een prachtig resultaat.

Heb je veel van het land kunnen zien?

Ik heb de hele regio leren kennen! Ik

kon voor het werk ook naar Zimbabwe, Mozambique en Namibië. Er was niet veel tijd om toeristische trekpleisters te bezoeken, maar ik zag er wel het echte leven. Ik bezocht plantages en sloppenwijken, praatte met de arbeiders en ontdekte hun leven.

Naast die reizen trok ik er ook met vrienden op uit. Zuid-Afrika heeft een prachtige natuur. Ik zag walvissen, leeuwen, olifanten, giraffen, zebra’s en andere exotische dieren.

Heb je vriendschapsbanden voor

het leven gesmeed?

Via een collega leerde ik een toffe Zuid-Afrikaanse kerel kennen. Het is misschien een cliché, maar er is geen betere manier om je in een land te integreren dan een lokaal lief te vinden. We zijn intussen zelfs getrouwd! Ik leerde ook een aantal Belgen kennen die ik sowieso nog zal zien wanneer ik terug naar België verhuis.

Tekst: FOS Foto’s: Naomi De Bruyne

FOS is een ngo die vakbonden en organisaties in het Zuiden steunt om zo de lokale gezondheids- en werkomstandigheden te verbeteren.

Tweet mee over dit artikel @FOSngo

Of ga naar facebook.com/FOSngo

Surf naar ww.FOS.ngo

Check onze social media kanalen voor meer info over Bolivia en de strijd in het Zuiden

12 08 2017 | ANTWERP PRIDE

#BBTKTURNSPINK

Party with us!

Solidarity in diversity

Dresscode pink or rainbow Meeting point roundabout Waterpoort, 13:30

10

|

Vakbond in Beweging 93

FIETSTOCHT 20 AUGUSTUS

Antwerpen Anders Bekeken Na het succes van vorige zomer, biedt Linx+ ook komende zomermaanden kant-en-klare fietstochten aan waarin je de geschiedenis van de kleine man ontdekt. Op zondag 20 augustus ontdekken we Antwerpen per fiets. Leer de onzichtbare geschiedenis van de gewone man en vrouw in de stad kennen, gestorven aan de witte pest of onzichtbaar als diegenen die emigreerden.

Fietstocht Antwerpen Anders Bekeken Zondag 20 augustus 10.00u

â‚Ź 5 per persoon

Inschrijven en meer info: www.linxplus.be info@linxplus.be - 02 289 01 80

Andere fietstochten van Linx+ Brugge (dinsdag 8 augustus), Gent (zaterdag 12 augustus) en Zottegem/Ronse (zaterdag 26 augustus)

Hanenleed Op de kerktoren van Sint Joost Ten Node staat de haan nu vastgevroren. bewegingloos en vleugellam staat hij daar reeds wekenlang.

Niet bewegen en niet kraaien is niet lang te verdragen.

Hij wacht nu geduldig op warmere tijden dan kan hij met zijn gekraai terug de omgeving verblijden, want, dan mogen allen het weer weten dat zij het toch zijn – de kerkhanen die lands hoogste posten bekleden.

F. J. Robson

11

|

Vakbond in Beweging 93

Tentoonstelling

Plantin-Moretus, de geschiedenis van een drukkersfamilie foto © Plantin-Moretus museum

Eind vorig jaar heropende het Museum Plantin-Moretus na twee jaar aanpassingswerken. Het museum Plantin-Moretus neemt de bezoeker mee in het bijzondere verhaal van de vooruitstrevende uitgever Christoffel Plantijn en zijn schoonfamilie Moretus. Filmische interventies, soundscapes, en een plek waar iedereen zelf aan de slag kan: nog meer dan ooit komen het huis, de uitgeverij en de familie tot leven.

Plantijn drukte op zijn persen o.a. de anatomische verhandelingen van Andreas Vesalius, verfijnde liturgische werken zoals de Biblia Polyglotta (de Veeltalige Bijbel) en de kruidenboeken van Clusius, Dodoens en Lobelius. Het is vooral het kruidenboek van de 400 jaar geleden in Mechelen geboren arts Dodoens dat tot in Japan bekendheid zal verwerven. De Stirpium historiae pemptates sex is een meesterwerk met 965 pagina’s en 965 illustraties.

Noodgedwongen boekdrukker Christoffel Plantin werd omstreeks 1520 in Tours in Frankrijk geboren.

Na zijn opleiding tot drukker huwde hij Jeanne Rivière en vestigde zich in 1549 als boekbinder en leerbewerker te Antwerpen aan de Lombardenvest.

Op weg naar een cliënt werd hij op een avond overvallen en zwaar gewond. Hierdoor kon hij niet langer het beroep van boekbinder uitoefenen en werd hij noodgedwongen boekdrukker. Vanaf 1559, hij woonde toen in het drukkerskwartier aan de Cammerstrate, ging de internationale faam van zijn drukkerij, Officina Plantiniana – De Plantijnse uitgeverij, in stijgende lijn. Weliswaar met een korte onderbreking van 1562 tot 1563 toen hij van ketterij werd beticht.

Aartsdrukker des Konings Christoffel Plantijn werd in 1570 tot ‘Aartsdrukker des Konings’ van Filips II benoemd. Op het hoogtepunt van zijn carrière drukte hij met 22 persen.

55% van alle in de Zuidelijke Nederlanden gepubliceerde wetenschappelijke boeken droegen zijn stempel.

In de door Plantijn gedrukte wetenschappelijke werken kwamen alle disciplines aan bod: aardrijkskunde, geneeskunde, natuurkunde, astronomie, plantkunde, wiskunde en krijgskunde. Daarenboven verwierf Christoffel Plantijn een gigantisch contract voor het drukken van liturgische boeken. Hij leverde in vijf jaar tijd niet minder dan 18.000 brevieren, 17.000 missalen, 9.000 getijden boeken en 8.000 andere werken.

12

|

Vakbond in Beweging 93

In 1576 verhuisde hij definitief naar de woning aan de Vrijdagmarkt.

Hoewel de drukkerij van Plantin ontsnapte aan de Spaanse Furie van 1576 zou hij toch nooit meer met meer dan 15 persen werken. Plantijn werd Stadsdrukker en uit die periode dateren de Atlassen van Orteolius evenals monumentale muziekboeken. Plantin breidde zijn eigendom uit door de aanpalende huizen aan te kopen. Christoffel Plantijn stierf in 1589 en werd in de Onze-LieveVrouwekerk bijgezet. Hij zal bekend blijven als een standvastig en gelijkmoedig humanist, als een man met een overtuiging, die geloofde in de maatschappelijke rol van boeken en het belang van onderwijs.

Christoffel Plantijn liet vijf dochters na. Over zijn dochters schreef hij: ‘De vier oudsten heb ik van jongs af aan goed leren lezen en schrijven, zodat ze vanaf de leeftijd van vier of vijf jaar tot ongeveer hun twaalf jaar, konden helpen bij het nalezen van de drukproeven in gelijk welk alfabet of gelijk welke taal. In de lege uurtjes en afhankelijk van de hoeveelheid vrije tijd liet ik hen naailes volgen.’

Jan I Moretus De tweede dochter van Plantijn,

Martine, werkte reeds als dertienjarige in de kanthandel van haar vader. Zij huwde op twintigjarige leeftijd met Jan Moerentrof, alias Jan I Moretus (1543-1610) die de drukkerij overnam. Ze krijgen elf kinderen. De zonen Jan II en Balthasar zullen de zaak verder zetten.

Maar het is voornamelijk Balthasar Moretus, de boezemvriend van Rubens, die de leiding zal overnemen.

Vandaar de ontelbare illustraties en titelbladen ontworpen door Rubens.

Balthasar Moretus zal naast belangrijke verbouwingen, de prachtige binnenplaats met tuin laten aanleggen. Precies 300 jaar nadat Christoffel Plantijn zijn Officina Plantiniana aan de vrijdagmarkt vestigde kocht de stad Antwerpen De Gulden Passer, een stadswoning met drukkersbedrijf en inboedel van de jonkheer Edward Moretus. In 1877 werd het als museum geopend.

Museum Plantin-Moretus In het Museum Plantin-Moretus, sinds 2005 UNESCO Werelderfgoed, betreedt de toeschouwer de ‘Gouden eeuw’ toen Antwerpen

zowel commercieel als artistiek een onovertroffen hoogtepunt bereikte.

Nog authentiek zijn de woonvertrekken van Christoffel Plantijn. Uitzonderlijk plechtig doch aimabel voelt de Justus Lipsius-zaal aan. Lipsius, een grote Vlaamse humanist, was een boezemvriend van Plantijn. Origineel bewaard zijn de bibliotheken.

Zonder weerga is de verzameling handschriften en drukwerken. Uniek zijn de tekeningen en gravures naar schilderijen van Rubens.

Uitzonderlijk intact is het atelier met lettergieterij, -zetterij, drukkerij, leeskamer en winkel.

Naast een aanzienlijk aantal, nog steeds perfect functionerende, drukpersen zijn de twee oudste drukpersen ter wereld de grootste blikvanger in het atelier.

Wellicht het hoogtepunt van het bezoek ervaart men de in buitengewoon stemmige 16de eeuwse binnenplaats met arcade.

Museum is een totaalbelevenis In oktober 2016 werd na twee jaar renovatie het museum Plantin-More-

tus heropend. Naast een compleet nieuwe bezoekaanpak kreeg het museum een nieuw depot met een aangename leeszaal ondergebracht in een nieuw gebouw van de hand van noArchitecten. In de Heilige Geeststraat geeft een houten gevel in de vorm van letterkasten een inkijk in de nieuwe leeszaal. Directeur Iris Kockelbergh zegt hierover: ‘Het dringendst was een modern depot voor de onschatbare boeken- en prentencollectie. We wilden echter ook een nieuw museumverhaal schrijven. Ons museum is een totaalbelevenis geworden met een juist evenwicht van zien, voelen en doen.’

Museum Plantijn-Moretus Vrijdagmarkt 22, Antwerpen.

Open van dinsdag tot zondag 10 - 17 uur.

Info 03 221 14 50 www.museumplantinmoretus.be

Frank Van Dessel

foto Ch. Jennis

13

|

Vakbond in Beweging 93

Column

foto © Shutterstock

Iedereen Unicq Ze kan niet veel ouder zijn dan twintig en terwijl ze mijn treincoupé komt binnengelopen en tegenover me komt zitten, praat ze enorm luid in het Frans tegen haar smartphone.

Een frisse, wat exotische verschijning, maar ik ben vooral geërgerd door het kabaal en kan nog net de aandrang bedwingen om haar een geïrriteerde blik toe te werpen. Het is de avondspits en ik wil naar huis, maar er moet nog snel iets belangrijks afgewerkt worden, dus ik probeer mezelf af te zonderen van de buitenwereld en te concentreren op de iPad die voor me ligt op het te kleine treintafeltje, terwijl buiten de grijstinten van Brussel voorbijglijden.

Het lukt me eerst niet om haar stem te negeren, maar dan stopt het geratel alsnog. Het telefoongesprek is afgelopen, oef. Ik duik weer in mijn werk zet mijn geoefende scherm-

toetsenbordvaardigheden in om snelle lijnen tekst over het scherm te laten lopen. Het gaat goed, niet zoveel werk meer. Dan verschijnt er vanaf de bovenkant van mijn scherm plots een slanke vinger die ergens in het midden van mijn tekst boven een woord blijft hangen.

“Is het de of het idee?”

Verbaasd kijk ik op. Het is wel degelijk de jonge vrouw wiens stem ik daarnet nog probeerde wegfilteren, die me deze vraag stelt, ditmaal in perfect Nederlands.

“Euh, excuseer?”

“Of het de of het idee is. Je schrijft daar ‘de idee’. Moet dat niet ‘het idee’ zijn?”

Ze heeft blijkbaar ondersteboven zitten meelezen, maar ze doet alsof 14

|

Vakbond in Beweging 93

dat de normaalste zaak van de wereld is en alsof ze me net naar het uur heeft gevraagd of iets over het weer, niet naar de functie van een lidwoord.

“De en het idee kan allebei. Hangt er een beetje van af hoe je het gebruikt. Het idee is eerder voor iets concreets, en de idee eerder voor een algemeen denkbeeld of zo.”

“Oh, dat wist ik niet. Leuk.”

Ze glimlacht en blijft me aankijken.

Het is duidelijk dat er een verderzetting van het gesprek verwacht wordt.

Ik voel me alsof ik nu iets moet zeggen. Ze is niet aan het flirten of zo.

Ze toont gewoon een oprechte interesse, en zin in een gesprek. Het is mijn beurt om een onderwerp te kiezen, maar ik weet niet meteen wat te zeggen. Ik voel me een beetje onnozel, licht beschaamd.

De gewoonte onder pendelaars is eerder om mekaar met rust te laten, geen contact te zoeken en jezelf in stilte te verdiepen in een krant, boek of scherm naar keuze. In mijn besluiteloosheid kijk ik dan maar wat gewoon door het raam. Een stilte later redt ze me door zelf weer te beginnen praten.

“Wat doe jij voor werk?”

Ik leg het uit. Iets met een vakbond.

Iets met een studiedienst. Iets met politiek. Zij denkt daar even over na – het zijn geen dingen waar zij mee bezig is, merk ik - en zegt dan: “Ik heb onlangs gehoord dat er een voorstel is om jongeren verplichte burgerdienst te laten volgen. Vrijwilligerswerk en zo. Ik vind dat niet zo’n goed idee, denk ik. Het is een beetje neerbuigend, alsof jongeren nergens mee bezig zijn.”

Ik geef haar gelijk, ja, dat vind ik eigenlijk ook.

Mijn beurt weer voor een vraag, het gaat al vlotter, tegen de gewoonten in van het pendeldier in mij. Ik vraag haar wat zij zoal doet, en kom opnieuw voor een verrassing te staan.

Ze woont in Gent en is professioneel zangeres. Popmuziek.

“Je bent een popster?”

“Euh… Ja, eigenlijk.”

Of ze bekend is? Ja, nu ja, een

beetje. Ze zingt in het Frans en is in Vlaanderen niet zo bekend, maar in Frankrijk heeft ze een eerste hit binnen. Ze treedt eigenlijk altijd daar op, gaat er op tournee en zo. Haar hit is een remake van het Diana King nummer Shy Guy. Ook dat vertelt ze alsof het niets bijzonders is.

Ik vraag haar artiestennaam. Unicq, met c-q. Op mijn iPad zoeken we haar videoclip op. Ik probeer mijn mond niet te laten openvallen. Op het scherm verschijnt een glamourbabe versie van het gewone meisje dat tegenover me zit, die overtuigend een poppy breinplakker ten berde brengt. De clip heeft bijna 3 miljoen weergaven.

Ik zet het wat luider. Even reclame maken bij de medepassagiers, zeg ik. De mensen rond ons, die ongetwijfeld ons gesprek stiekem hebben gevolgd, kijken geamuseerd toe en lachen vriendelijk. Ook hun grijze pendelvacht lijkt af te vallen.

“Hoe is dat, popster zijn?”

Ze twijfelt. “Heel leuk,” zegt ze uiteindelijk, “Maar ook lastig soms.

Vooral omdat er zoveel mensen rond je zijn die je behandelen als… ik weet niet… als een product denk ik. Ze verkopen jou, jij bent het product, snap je?”

Ik knik. Ik denk dat ik het snap. Hoe dan ook klinkt het ergens juist, wijs.

15

|

Vakbond in Beweging 93

De trein is op zijn bestemming. Op mijn bestemming dan, zij moet nog enkele haltes verder. Ik zeg gedag, veel succes en wie weet tot nog eens. Wanneer ik de trappen afloop, besef ik dat ik een les heb geleerd.

Of misschien ben ik eerder ergens aan herinnerd. Het doet deugd om je grijstinten af te werpen, uit je hokje te treden en een gesprek te voeren met mensen die op het eerste zicht zo van je verschillen dat ze net zo goed van een andere planeet zouden kunnen komen. Misschien is dat wel de enige manier om echt tot nieuwe inzichten te komen. Ik neem me voor om voortaan wat minder naar mijn schermen te kijken en wat meer naar de mensen om me heen.

Geen idee of dat ook gaat lukken.

In ieder geval is de les van vandaag: iedereen is een beetje Unicq.

Philippe Diepvents

Tentoonstelling

Vlaams sociaal realisme & de Latemse school.

Voor de keuterboer en de dagloner was het Vlaanderen van 19de eeuw allesbehalve rozengeur en maneschijn. Lange werkdagen van hard labeur door mannen, vrouwen én kinderen volstonden niet om in de gezinnen de talrijke monden te vullen. Bittere armoede was het resultaat. En met de industriële revolutie werden de levensomstandigheden van de gewone mens er niet beter op. Tegen die achtergrond ontwikkelt zich in de beeldende kunsten de stroming van het Vlaams sociaal realisme en de Latemse school. Verschillende musea in en rond Gent houden de herinnering aan die periode in leven: het MIAT, het Huis van Alijn en het Museum van Deinze en Leiestreek. Net zoals de tentoonstelling ‘OER, tentoonstelling over Vlaamse Kunst 1880-1930’. Nog tot 8 augustus te bezichtigen in het Gentse Caermensklooster.

Bittere armoede.

De kleine boer – de keuterboer – had het zwaar in de 19de eeuw.

Zijn armzalig stukje grond was zelfs nauwelijks voldoende om de magen van zijn talrijke gezinsleden te vullen. Slechte oogsten dreven de keuterboer tot honger en wanhoop.

Met primitieve houten spinnewielen en weefgetouwen trachtten de boerenfamilies hun schamel inkomen te verhogen. Het leven van de loonarbeider, meestal dagloner in seizoensbedrijven, was nog slechter. Grote industriële bedrijven bestonden nog niet. De vlas- en wolbedrijven betaalden hun dagloners allesbehalve florisante bedragen.

Met het vlechten van manden of het maken van klompen viel geen levenswaardig inkomen te verwerven. Tegenover de lange dagen in de steenbakkerij stond voor de tewerkgestelde mannen, vrouwen én kinderen geen waardig loon. In de winter leden de dagloners bittere armoede.

16

|

Vakbond in Beweging 93

In het nog jonge België nam de industriële revolutie een hoge vlucht.

Spoorwegen werden aangelegd, kanalen gegraven. Een gouden tijd voor middenstand en bourgeoisie brak aan. De technologische ontwikkelingen brachten echter geen evenredige rijkdom voor het werkvolk. Integendeel, de inkomstenkloof werd groter.

De nieuwe fabrieken met moderne spinmachines en weefgetouwen oefenden een grote aantrekkingskracht uit op de verarmde plattelandsbevolking. Gent en andere steden werden overspoeld door goedkope arbeidskrachten. Het aanbod steeg en de lonen zakten schandalig laag.

De nog goedkopere vrouwen- en kinderarbeid werd algemeen ingezet. Maar de stad raakte overvol. De mensen verdrongen zich in praktisch onleefbare beluiken met open riolen. In kamertjes waarin meer dan 10 personen - volwassenen en kinderen - samen aten, sliepen, zich wasten en

zich voortplantten. Louis Paul Boon laat er in zijn boek pastoor Daens over vertellen: ‘Het waren enge stegen en benauwde koertjes… waar bergen wegrottende vuilnis aan de ingang lagen opgestapeld. Er hing een geur van wegrottend kalk,… de geur van honger en tekort.’

In sterk contrast hiermee stonden de statige herenhuizen met overdadige rijkelijke interieurs waarmee de bourgeoisie en de middenklasse hun rijkdom etaleerden. Les nouveaux riches bouwden riante eclatante buitenverblijven buiten de stad.

Geïnspireerd door Karl Marx’ ‘Communistisch Manifest’ verzetten de verpauperden zich. Uit het moeras van ellende en verrotting rijst het socialisme op. Met opgestoken vuist klink vanuit de ‘Vooruit’ de ‘Internationale’.

Sociaal realistische kunstenaars.

In die voor de gewone mens ellendi-

ge tijden ontstond het sociaal realisme. In 1849 schilderde de fransman Gustave Courbet een werk met twee realistisch afgebeelde steenkappers: ‘De Steenkappers’. Ongeveer gelijktijdig schilderden ook Jean-François Millet en Jules Breton maatschappelijk kritische werken. In België kregen deze Franse sociaal realistisch geïnspireerde kunstenaars spoedig navolging van ondermeer Constant Meunier, Emile Claus, Leon Frederic en Eugène Laeremans.

In Gent verzamelden een groep kunstenaars zich in en rond het bouwvallige Caermersklooster te midden van het Patershol. Het waren Georges Minne, Frits Van den Berghe, Karel en Gustaaf Van de Woestyne, Valerus de Saedeleer, Julius De Praetere, Leon en Gust(aaf) De Smet. Die groep verliet uiteindelijk het groezelige Patershol om zich rond het idyllische Sint-Maartens-Latem aan de Leie te vestigen. De naturalistische

17

|

Vakbond in Beweging 93

Emile Claus woonde reeds eerder in Astenede. Als groep gingen deze kunstenaars de kunstgeschiedenis in als de Latemse school. Kunstenaars die vaak contemplatief met een realistische vormentaal naar een rustpunt zochten te midden van een passievolle omgeving.

De Latemse School.

George Minne, voornamelijk beeldhouwer, verhief met gestileerde eenvoudige vormen de mens tot tere ingetogen sierlijke sculpturen. Constant Permeke werd bekend met zijn met een aards pallet ingekleurde expressionistische bonkige en hoekige vissers, marine- en boerenlevens.

Permeke wordt vandaag aanzien als de grootste Vlaamse expressionist.

Vanuit een christelijke iconografie schilderde Gustave Van de Woestijne, met een uitgelezen realisme, boerenfiguren die aan de Vlaamse primitieven doen denken. Zijn boe-

ren archetypes suggereren een bovenaardse expressie. De als jongeling door het socialisme bezielde Valerius De Saedeleer schilderde later, geïnspireerd door de Vlaamse primitieven en Pieter Bruegel, intimistische landschappen. Vooral zijn winterlandschappen worden vandaag als blijvend waardevol erkend.

Aanvankelijke luministisch, evolueerde Gust De Smet naar het kubistisch expressionisme. In zijn volkse- en boerentaferelen, vaak geschilderd met warme kleuren, ging de meester-verteller op zoek naar authenticiteit. Een grote vakkennis en een doordacht kleurengebruik waren kenmerkend voor Leon De Smet. Zijn landschappen, portretten en stillevens blinken uit door zijn uitdrukkelijk luministisch pallet.

Hubert Malfait groeide op in Aste-

ne. Zijn vader had er een café. Zijn werken worden vaak gedomineerd door de vrij donker getekende personages met soms onverwachte ingekleurde achtergronden. Albert Servaes schilderde vooral boerentaferelen in een eigen expressionistische stijl. Maar het is vooral zijn Kruisweg, naar het passieverhaal, dat bekendheid zal verwerven.

Gedreven door Sigmond Freuds psychoanalyse, bracht Frits Van den Berghe de verbeelding van primitieve menselijke driften in een geabstraheerde expressionistische vormentaal. Zijn socialistische en surrealistische inspiraties gaven zijn werken een dubbele gelaagdheid met sterk maatschappelijke achtergronden. Of om eens een christendemocraat te citeren, Jozef Dauwe,

gedeputeerde van de provincie Oost-Vlaanderen: ‘Elke donderdag sta ik oog in oog met Edward Anseele, of toch met zijn geschilderd portret, dat in de deputatiezaal hangt. Het is een meesterwerk van Frits van den Berghe, onmiskenbaar een van de boeiendste figuren van de Latemse school. Ik blijf me verbazen over de energie die het portret uitstraalt: Anseele wordt voorgesteld als een man uit één stuk, impressionant met zijn handen als kolenschoppen op het spreekgestoelte. Zijn blik vooruit, de enige richting die ideologisch bij hem past, zijn lippen verraden dat hij een redevoering ten beste geeft’.

Frank Van Dessel Foto’s: Ch. Jennis

Het bezoeken waard MIAT - Museum over Industrie, Arbeid, en Textiel.

Minnemeers 10, 9000 Gent Open: ma, di, do en vrij van 10 tot 17 uur. Za-, zon- en feestdagen van 10 tot 18 uur.

Info: 09 269 42 00 - www.miat.gent.be.

Huis van Alijn.

Kraanlei 65, 9000 Gent Open: ma, di, do en vrij van 9 tot 17 uur. Za, zon en feestdagen van 10 tot 18 uur.

Museum van Deinze en de Leiestreek.

Lucien Mathuislaan 3-5, 9800 Deinze Open: di t.e.m. vrij van 14 tot 17.30 uur. Za en zo van 10 tot 12 uur en van 14 tot 17 uur.

Info: 09 381 96 70 - www.mudel.be OER, Tentoonstelling over Vlaamse Kunst 1880-1930.

Nog te bezoeken tot 8 augustus 2017.

Caermensklooster, Patershol, Lange Steenstaat, 9000 Gent Open: dit.e.m. vrij van 10 tot 18 uur.

Info: 09 269 29 10 - www.caermersklooster.be

18

|

Vakbond in Beweging 93

Actief

foto Š Pairi Daiza

Daguitstap naar Pairi Daiza Breng met ABVV-Senioren een bezoek aan deze prachtige dierentuin in Henegouwen. Bewonder de 5000 dieren, waaronder Hao Hao en Xing Hui, de twee Chinese reuzenpanda’s.

43 euro per persoon.

In de prijs zijn inbegrepen: busrit, toegang en koffie/thee.

maandag 25 september 2017

08.00u: Vertrek met de bus: Van Stralenstraat | zijde Koninklijk Atheneum | 2060 Antwerpen 10.00u: Onthaal met koffie en versnapering 10.00u: Vrij bezoek aan het dierenpark 17.00u: Terugkeer naar Antwerpen Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 | 1ste verdieping | 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan bij het Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

19

|

Vakbond in Beweging 93

De linXe agenda

Wat ruist er door het struikgewas? Wat en wie beweegt er daar allemaal? In de regio Antwerpen en soms ook daarbuiten. Zijn het de rooie en hun maten? Vakbond in Beweging zoekt het uit en plakt het allemaal goed vast in de linXe agenda.

Van 14 07 17 t.e.m. 13 08 17 Op vr, za & zo Het Keerpunt Prins Leopoldstraat 51 2140 Borgerhout

BarRed - De VoorZorg BarRed is een gezellige popup zomerbar in Borgerhout voor de hele familie.

Kom het zomergevoel opsnuiven!

Info, uren en programma: www.BarRed.be & @BarRedZomerbar op Facebook

12 08 17 - 13.30u Waterpoort 2000 Antwerpen

BBTK turns pink Deelname Antwerp Pride - BBTK Dresscode: roze of regenboogkleuren

20 08 17 - 10.00u Antwerpen

‘Antwerpen Anders Bekeken’ Fietstocht - Linx+ Info en inschrijvingen: www.linxplus.be -info@linxplus.be of 02 289 01 80

12 09 17 - 9.00u-16.00u Zaal THE EGG Barastraat 175 1070 Brussel

Vrouwen in actie | Dag van de vrouwelijke verkozenen - Federaal ABVV Info en inschrijving (tot 20-8): gendermainstreaming@abvv.be

16 09 17 - 9.00u-13.00u Elzenveld Lange Gasthuisstraat 2000 Antwerpen

Zomeruniversiteit sp.a Provincie Antwerpen - Brood en Rozen vzw Gratis inkom Info: peter.renard@sp.a.be

17 09 17 Turnhoutsebaan 2140 Antwerpen

Picknick the Streets - BorgerhouDt van mensen Info: Facebook/BorgerhouDt van Mensen

25 09 17 - 8.00u - 17.00u Vertrek bus: Van Stralenstraat 2060 Antwerpen

Daguitstap naar Pairi Daiza - ABVV-Senioren Info en inschrijvingen: Adviespunt Tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

05 10 17 - 14.00u Vertrek bus Paardenmarkt 66 2000 Antwerpen

Bezoek Haven van Antwerpen - Linx+ regio Antwerpen

22 09 17 t.e.m. 01 10 17 Opstapplaats bus: Piva Antwerpen

Reis naar Blanes, pareltje aan de Costa Brava - VIVA-SVV Info: www.trekeropuit.be

VOLZET

20

|

Vakbond in Beweging 93

13 10 17 - 13.30u & 15 10 17 - 13.30u Zaal Depot Deluxe Nijverheidstraat 27 2620 Hemiksem

Showfestival ‘De Mick’ - Vriendenkring De Mick Seniorenshow met de Lou Roman Band & de Golden Memories Singers e.a.

Info en reservaties: www.abvvregioantwerpen.be, tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

2 DATA !

Heel het jaar Provincie Antwerpen

Samen ontdekken. Samen genieten! - VIVA-SVV Info: www.altijdgoesting.be

27 10 17 t.e.m. 29 10 17 De Barkentijn Nieuwpoort

Uitwaaiweekend voor alleenstaande ouders met kind(eren) - VIVA-SVV Info: www.trekeropuit.be

11 11 17 Scheppersinstituut Melaan 16 2800 Mechelen

46ste Vrouwendag - Furia Info en programma: www.vrouwendag.be

23 11 17 t.e.m. 01 12 17 Filmhuis Klappei Klappeistraat 2 2060 Antwerpen

7 dagen van de sociale film 2017 - Filmhuis Klappei 7 dagen lang genieten van de beste sociale films.

Info, programma & tickets: www.7dagen.info Reservatie: filmhuis@telenet.be

Bibliotheek Permeke De Coninckplein 26 2060 Antwerpen Vrijzinnig Trefpunt ‘Out of a Box’ De Burburestraat 11 2000 Antwerpen

13 12 17 - 20.00u De Roma Turnhoutsebaan 286 2140 Borgerhout

Gepreksavond met Thomas Rau. Auteur van ‘MaterialMatters’ Brood en Rozen vzw i.s.m. Vermeylen-fonds en de Roma Gaan we naar een nieuw economisch model waarin de consument niet langer eigenaar is maar gebruiker, materialen rechten krijgen en afval verleden tijd wordt?

Meer info: dirk.vandepoel@vlaamsabvv.be

www.deroma.be

14 t.e.m. 16 12 17 De Vooruit Sint Pietersnieuwstraat 23 Gent

5de Festival van de Gelijkheid - Curieus Info en programma: www.festivalgelijkheid.be

21

|

Vakbond in Beweging 93

Actie

Werken in de zorg enkel voor supermensen?

Militanten van ABVV Social-Profit Antwerpen voerden samen actie in de zorg. Op 29 juni trokken ze met een bus langs twee zorginstellingen om daar de besparingen op kap van

de werknemers en de patiënten aan te kaarten. Verkleed als rode superhelden staken ze het personeel een handje toe bij de verzorging van de patiënten. (foto: Karina Brys)

Succesvolle trefdag Linx+ Op zondag 4 juni zakten een 500tal leden af naar Antwerpen voor de trefdag van Linx+. Al wandelend, fietsend, varend bezochten ze de stad, musea, de haven, het havenhuis... ‘s Namiddags hield ABVV-regio Antwerpen voor de Linxplussers en de eigen militanten aan het Kattendijkdok een Zomerbar. De Drie Koningen brachten muzikale ambiance in de keet. De dag werd afgesloten met een massabarbecue.

Struisvogelei voor stadsbestuur Donderdag 22 juni leverden militanten van ABVVbouw een gouden struisvogelei af op het stadhuis van Antwerpen. Want ondanks recente rapporten van de inspectie van sociale wetten over sociale dumpingpraktijken in de bouwsector én op stedelijke werven, blijft het stadsbestuur en de bevoegde NVA-schepen Fons Duchateau de kop in het zand steken.

22

|

Vakbond in Beweging 93

Showfestival 2017 De Mick Vrijdag 13 oktober 2017 - Seniorenshow Lou Roman Band & de Golden Memories Singers | Lisa Lewis | Ivann | Jo Vally 20 euro | Leden ABVV: 12 euro

Zondag 15 oktober 2017 - Seniorenshow Lou Roman Band & de Golden Memories Singers | Maxime | David Vandyck | De Romeo’s 26 euro | Leden ABVV: 18 euro

dyck n a

Iva

Lisa L

is ew

nn

eo’s m

De Ro

om uR a

ban d

n&

y all

vid V a D

Jo V

De opbrengst van dit Festival gaat integraal naar de gezondheidsinstelling “De Mick” in Brasschaat.

Lo Ruime en gratis parkeergelegenheid

Deuren: 13.30 u. | Aanvang programma: 14.00 u.

Info en reservaties: Adviespunt Ommeganckstraat 35 | 2018 Antwerpen | tel. 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Reserveren kan nu, maar tickets zijn pas af te halen vanaf vrijdag 1 september 2017.

Na reservatie kan je betalen via Bancontact of per overschrijving op het volgende rekeningnummer: BE20 1325-2019-3156 met duidelijke vermelding van uw naam & mededeling: “Mick festival-datum-aantal personen”

v.u. Dirk Schoeters - Ommeganckstraat 35 - 2018 Antwerpen

Zaal Depot Deluxe - Nijverheidstraat 27 - 2620 Hemiksem

Presentatie: Luc Caals