Vakbond in Beweging 92 | april 2017

PB- PP B- 8/6342 BELGIE(N) - BELGIQUE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT | NR. 92 MAART-APRIL-MEI 2017

Interview

Actueel

Wereld

Monica De Coninck over werk en werkloosheid in Antwerpen

Inspiratie voor de stAd van morgen

Salvadoraanse vakbondsleidster eist schone kleren

p7

p4

p 12

1

|

Vakbond in Beweging 92

Nr. 92 - 21ste jaargang MAART-APRIL-MEI 2017 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4 Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ en ABVV-regio Antwerpen in samenwerking met ABVV-seniorenwerking Verantwoordelijke uitgever Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen Redactieadres Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 luc.vanoverberghe@abvv.be Werkten mee aan dit nummer Peter De Ridder Peggy Devis Philippe Diepvents Cédric Haes FOS Dirk Schoeters Marina Van den Bulck Radeis Albert Balboa DWM/Walter Lotens Frans Van Dessel Luc Van Overberghe Vormgeving Stien Verbelen / Dear Design

In dit nummer 3 Edito

16 Cursief

4 Actueel

18 Tentoonstelling

7 Interview

Gesprek met Monica De Coninck

20 Trefdag Linx+

10 Plan A

De Grote Omarming

21 Zomerbar

11 1 mei viering

22 Actief

mayonaise

Onze StAd: een reader met ambitie

12 Internationaal Schone kleren

14 Tentoonstelling The sky is the limit

15 Dwarsdenker

Getekend

Van Rik Wouters en het Zotte Geweld

Doe mee aan een van de activiteiten

Kom genieten van de zomer

Daguitstappen met Linx+

23 De Grote Parade Samen naar de Grote Parade

24 Agenda

Terug in de tijd

Foto voorpagina ABVV-regio Antwerpen

@abvv.regio.antwerpen

@abvvantwerpen

+

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie.

2

|

Vakbond in Beweging 92

Edito

Mayonaise Met de kick-off voor hun Picknick-TheStreets in september, haalde BorgerhouDt van Mensen vorige maand honderden buurtbewoners naar de Roma. De opkomst was zo een succes dat er op de autovrije zondag van 17 september alvast meer picknicktafels zullen moeten worden aangesleept.

Op 21 april werd in diezelfde Roma het boek ‘Onze stAd’ voorgesteld (zie ook pagina 4 en volgende). Bij het ter perse gaan hadden al meer dan 300 mensen zich hiervoor ingeschreven. Voor de infoavond ‘Raakt Ringland rond?’ op 24 april gingen vooraf zelfs meer dan 1.000 gratis tickets de deur uit. Plan A, een gloednieuw burgerinitiatief, roept de Antwerpenaren op om zondag 30 april hun stad te omarmen. Die Grote Omarming is de start van een groter project waarbij iedereen ideeën kan aandragen voor een menselijke, duurzame, gezonde en leefbare stad. Ideeën die gezamenlijk uitgewerkt en verfijnd zullen worden en in 2018 gebundeld tot een echt Plan A. Hart boven Hard van zijn kant, houdt op zondag 7 mei voor de 3 de keer op rij een Grote Parade in Brussel. Het belooft een bijzondere editie te worden aangezien het motto ‘we kloppen op tafel voor een solidaire en duurzame samenleving’ wel heel erg letterlijk genomen mag worden.

En op de koop toe recycleert theatermaker Thomas Verstraeten 14 dagen

later het actiemiddel van Hart boven Hard voor zijn project ‘de Parade van mannen, vrouwen en diegenen die vanuit de verte op vliegen lijken’.

1.000 acteurs-voor- één-dag, waaronder ook vakbondsmilitanten, stappen op 20 mei op Linkeroever mee in een artistieke stoet die eenmalig de grote diversiteit van Antwerpen moet aanschouwelijk maken.

Natuurlijk, de stad en de regio Antwerpen hebben altijd al een traditie van actiegroepen, wijkcomités en bewegingen gehad. Maar het ritme waaraan allerhande initiatieven nu uit de grond schieten is toch redelijk ongezien. Er is duidelijk een grote groep mensen die het geruzie tussen de leden van de regeringspartijen en hun polariserend discours meer dan beu is. Want wat opvalt bij al deze activiteiten is de positieve collectieve energie die aan de basis wordt opgewekt rond concrete ideeën, projecten en maatschappelijke uitdagingen. Rode draad is telkens het geloof van burgers dat betrokkenheid en samenwerking kan zorgen voor een samenhangende en betere stadsomgeving. Het optimisme van een politiek bedreven aan de basis wordt zo het antwoord op de door pessimisme gevoede populistische steekvlampolitiek waarop de rechtse partijen het patent lijken te hebben.

3

|

Vakbond in Beweging 92

Deze trend stemt ons als vakorganisatie zonder twijfel hoopvol. Hij schept bij vele mensen de verwachting dat in de niet zo verre toekomst een omslag naar een sociaal, ecologisch en duurzaam beleid mogelijk is. Te beginnen in de steden en gemeenten, en van daaruit ook in Vlaanderen en heel het land. Er is echter één zaak waarvan we ons terdege moeten bewust zijn.

Alle mogelijke progressieve ideeën, plannen, projecten – ook al worden ze gedragen door succesvolle buurtcomités, middenveldorganisaties en burgerbewegingen – leiden niet als vanzelf tot een beter beleid. Olie, citroen, mosterd en wat peper en zout geraakt wel gemengd maar er is een eierdooier nodig om alle ingrediënten te binden en de mayonaise te laten pakken. Er komt dus zeker een ogenblik dat we ons met zijn allen moeten beraden wat de eierdooier is die alle positieve initiatieven kan verbinden in een project waarvan de mayonaise ook politiek goed pakt.

Als we dit om welke reden ook niet zouden doen dreigt veel inspanning en enthousiasme verloren te gaan.

Aan de vooravond van 1 mei moeten we dit als socialisten goed beseffen en is het onze plicht om daar op een loyale manier aan mee te werken.

Dirk Schoeters

Actueel

Onze StAd: een reader met veel ambitie De talrijke en vaak zeer concrete voorstellen in dit boek, de multidisciplinaire benadering, de vermenging van het lokale en het globale, en de heldere taal waarin academici, experten en geëngageerde burgers de focus op A verbreden, maken ‘Onze stAd’ tot een zeer rijk en inspirerend instrument dat gratis ter beschikking wordt gesteld van ‘burgers, middenvelders, ondernemers en stadsmakers allerhande’.

‘Onze stAd’ is een reader met veel ambitie. Dat blijkt ook al uit de ondertitel ‘Inspiratie voor de stad van morgen’. Inspiratie die wordt aangeleverd door een collectief van 24 academici, experten en geëngageerde burgers die in dit boek elk vanuit hun eigen (onderzoeks- en/ of actie)terrein nadenken over een progressief beleid voor de stad Antwerpen. Zij noemen zich niet toevallig ‘Antwerpen 18’: het kijkt vooruit naar de gemeenteraadsverkiezingen

van 2018, maar dan niet vanuit een partijpolitiek standpunt. Het bevat echter wel een groot aantal voorstellen voor een progressief beleid.

Het boek is een bundeling van het toekomstgericht denken van de verschillende auteurs rond ‘Onze stAd’ - let op de A van Antwerpen die er visueel uitspringt.

Stadsregio ‘Onze stAd’ is trouwens geen publicatie geworden over de stad Antwerpen in de beperkte geografische betekenis, maar over de Antwerpse stadsregio. Antwerpen is veel meer dan de kernstad en haar districten.

In hun bijdrage ‘Op zoek naar een vernieuwend ruimtelijk beleid’ benadrukken Jef Van den Broeck, Bernard Hubeau, Hendrik Van Geel en Tom Coppens dat een geïntegreerde werking op stadsregionale schaal noodzakelijk is. Zij verwijzen in hun artikel naar het Franse model van communautés urbaines.

4

|

Vakbond in Beweging 92

De auteurs van ‘Onze stAd’ zien de voortdurend uitbreidende Antwerpse stadsregio als een voorbeeld van de metropolisering van steden tot stedelijke gebieden en netwerken.

Cultuurfilosoof en stadsonderzoeker Eric Corijn omschrijft de regio in ‘Biografie van een stad’, een uitstekende historische studie over Antwerpen, als volgt: ‘Als je uitgaat van een regelmatig woon-werkverkeer, dan deint de Antwerpse voorstad vandaag zeer ver uit. Reken je Antwerpen en Mortsel tot de economische kern, dan kom je aan een stadgewest van 39 gemeenten. Het loopt van Essen tot Boom en Heistop-den-Berg (noord-zuid) en van Temse en Beveren tot aan Grobbendonk (oost-west). Daarin leeft met ruim 1.125.000 inwoners zowat een vijfde van de Vlaamse bevolking en deze regio alleen levert bijna een kwart van de tewerkstelling in het Vlaams gewest.’

Profiel van een stad De verstedelijking neemt toe. Zeer snel. Tegen 2040 zal ongeveer twee derde van de mensheid in steden leven. Alleen voor Antwerpen verwacht men tegen 2030, zo leert de lezer uit het boek, een toename van 30.000 à 80.000 inwoners. De Antwerpse bevolking groeit zo snel dat er tegen dan maar liefst 30.000 nieuwe woningen nodig zijn. Antwerpen is bovendien een zeer diverse stad met mensen die wortels hebben in 175 landen maar van wie 80% de Belgische nationaliteit bezit. Meer dan twee derde van de Antwerpse jongeren onder de achttien jaar heeft buitenlandse roots.

Het boek vertrekt ook van cijfermatige constateringen die zeker op sociaal vlak niet zo fraai zijn. In ‘Gazet van Antwerpen’ van 18 maart 2017 zeggen de twee samenstellers, sociale wetenschapper Danielle Dierckx en politiek socioloog Marc Swyngedouw, hierover: ‘De laatste vijf jaar

zijn er 10.000 kinderen geboren in armoede. In het lager onderwijs haalt een aanzienlijk deel van de leerlingen de normen voor lezen, schrijven en rekenen niet. In het secundair onderwijs hebben in tien jaar tijd 14.000 jongeren de school verlaten zonder een diploma. Dat zijn evenveel inwoners als die van het stadsdeel tussen de Turnhoutsebaan en de Plantin en Moretuslei tot aan de Provinciestraat. Er zijn wijken waar 70% van de jongeren ongekwalificeerd is. De werkloosheid is twee keer zo groot als het Vlaamse gemiddelde. Antwerpen telt 35.000 werklozen. Ook dat probleem treft vooral jongeren, waarvan er zelfs 7.000 helemaal van de radar zijn verdwenen. Die dwalen als een verloren groep door de stad.’

Glokaal Deze publicatie focust op Antwerpen maar dan vanuit een glokaal perspectief. Er wordt naar Antwerpen gekeken met in het achterhoofd

kennis over wat er op andere plaatsen in de wereld gebeurt die als inspirerende bouwstenen kunnen worden gebruikt. Dat glokale perspectief is sterk aanwezig in de eerste, zeer boeiende bijdrage ‘Bouwstenen op bewonersparticipatie’ van stRaten-Generaal-woordvoerder Manu Claeys, die de buurtgerichte werking van De Ploeg in de Antwerpse stationsbuurt als voorbeeld aanhaalt van burgerparticipatie-inactie.

Hij verwijst ook naar de Amerikaanse stad Minneapolis waar bewonersgroepen, in samenwerking met stadsdiensten, prioriteiten opstellen en budgetten toebedeeld krijgen om hun wijk te herwaarderen. Hij stelt voor dat ook de Antwerpse gemeenteraad zich engageert om een participatieproject goed te keuren waardoor buurtbewoners de middelen, voorwaarden en mogelijkheden aangereikt krijgen om aan wijkontwikkeling te doen. Dat kan volgens

down

load

GRAT

Onze stAd.

www .planv

IS op

oora.

Inspiratie voor de stad van morgen

be

Redactie Danielle Dierckx en Marc Swyngedouw | p. 224 | ACCO Uitgeverij | 15 € Met teksten van ‘Collectief Antwerpen 18’: Wouter Arrazola de Oñate, Anne-Marie Baeke, Chris Bryssinckx, Bart Canfyn, Manu Claeys, Tom Coppens, Katrien De Troeyer, Ilse Dielen, Danielle Dierckx, Noureddine Hatim, Bernard Hubeau, Dirk Lauwers, Bart Martens, Peter Raeymaeckers, Gerardo Salinas, Dirk Schoeters, Marc Swyngedouw, Bogdan Vanden Berghe, Gwen Vandebosch, Daan Van Brusselen, Jef Van den Broeck, Hendrik Van Geel, Ira Van Sprundel, Karl Vrancken.

5

|

Vakbond in Beweging 92

Claeys de ontmoeting tussen de representatieve en de participatieve democratie bevorderen. Deze bijdrage lijkt me representatief voor de reader in zijn geheel: het lokale en het globale, maar ook reflectie en (aanzetten tot) actie gaan hand in hand en die benadering is aanwezig in de meeste van de veertien bijdragen.

Multidisciplinair Het is onmogelijk om exhaustief in te gaan op al de teksten van deze bundel waarvan de rijkdom zeker ook te maken heeft met de multidisciplinaire benadering. Karl Vrancken gaat in op de uitdagingen van de circulaire economie om de omslag naar een duurzame stad te kunnen maken. Bart Martens onderzoekt een duurzame energievoorziening voor stad en haven en doet een zeer interessant voorstel om een warmtenet als energieschakel tussen haven en stad uit te bouwen en hij pleit daarom voor een energiefinancieringscoöperatie.

De krachtlijnen voor een vernieuwend ruimtelijk beleid worden door Jef Van den Broeck, Bernard Hubeau, Hendrik Van Geel en Tom Coppens uitgezet. Danielle Dierckx en Peter Raeymaeckers zoeken naar een collectief impactmodel tegen armoede en Marc Swyngedouw gaat in op de problematiek van de ongekwalificeerde schooluitval en pleit, verwijzend naar New York, Londen en vooral Toronto, voor een alomvattend actieplan. ‘De school is de kern van het probleem, maar ook de kern van de oplossing,’ besluit hij.

Vanuit vakbondsperspectief buigen Chris Bryssinckx, Ilse Dielen en Dirk Schoeters zich in ‘Antwerpen, wat werkt’ over de arbeidsmarkt en in het bijzonder de werkloosheid in de stad.

De medici Daan Van Brusselen en Wouter Arrazola de Oñate doen

een niet zo fraai boekje open over de luchtkwaliteit in Antwerpen en ze houden ook vanuit hun medische inzichten de overkapping van de ring tegen het licht. Het is ook deze (volks) geneeskundige benadering die een meerwaarde geeft aan deze reader. Dezelfde twee auteurs zoeken, samen met huisarts Katrien De Troeyer, naar voorschriften om gezondheid als de polsslag van een duurzame stadsontwikkeling te behandelen.

Ook het mobiliteitsvraagstuk mocht natuurlijk niet ontbreken en daarover buigt expert Dirk Lauwers zich.

Hij houdt onder meer een pleidooi om de stad met de omliggende regio te verbinden met daarin diverse vormen van openbaar vervoer.

Ane-Marie Baeke, Ira Van Sprundel en Noureddine Hatim leggen de pijnpunten bloot voor ouderen in de stad van wie de diversiteit maar ook het aantal almaar toeneemt. In een zeer boeiend artikel ‘Antwerpenaar zijn is genoeg. Over de stad als gelijke gemene deler van veel verschillende mensen’ breken zij een lans voor stadsburgerschap op basis van geleidelijkheid en mededogen.

Bogdan Van den Berg en Gwen Vandebosch illustreren het belang van ontwikkelingssamenwerking op stadsniveau en zij pleiten voor de realisatie van de Duurzame Agenda 2030 waarin de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vastgelegd zijn.

Afsluitend draagt Gerardo Salinas in ‘Migratie, kunst en stad’ enkele ideeën aan hoe de cultuur van de nieuwe stedelijkheid vorm kan worden gegeven.

Reflectie en actie Een voorloper van ‘Onze stAd’ is de lijvige reader ‘Mensen maken de stad’. Daarin werden bouwstenen aangedragen voor een sociaalecologische toekomst. Die denkoefening gebeurde onder redactie van Dirk Holemans, die ook hoofdredacteur 6

|

Vakbond in Beweging 92

van Oikos is. Samen met Sampol (Samenleving en Politiek) neemt Oikos artikels over uit ‘Onze stAd’. In een gemeenschappelijk edito schrijven beide tijdschriften: ‘ “Uit goud en aren ziet God de Antwerpenaren,” luidt het gezegde aan de Schelde.

Het is een tikkeltje overdreven. Maar op politiek vlak is Antwerpen alleszins in het verleden een politieke barometer geweest. Laat het ook een van de belangrijke plekken zijn waar een politieke wederopstanding vorm kan krijgen.’

‘Onze stAd’ komt op het goede ogenblik. De volgende verkiezingen komen eraan. De inzet is groot.

Niet alleen voor de volgende legislatuur, maar vooral voor de verdere toekomst van Antwerpen. Het perspectief van dit boek reikt verder: naar 2030. De talrijke en vaak zeer concrete voorstellen in dit boek, de multidisciplinaire benadering, de vermenging van het lokale en het globale, en de heldere taal waarin academici, experten en geëngageerde burgers de focus op A verbreden, maken ‘Onze stAd’ tot een zeer rijk en inspirerend instrument dat gratis ter beschikking wordt gesteld van ‘burgers, middenvelders, ondernemers en stadsmakers allerhande’. ‘Onze stAd’ is tevens een mooi voorbeeld hoe reflectie tot actie kan aanzetten. ‘Handen uit de mouwen!’ besluiten de samenstellers in hun inleiding. Het is hun invitation à la danse. Ik hoop dat velen op die uitnodiging zullen ingaan.

Walter Lotens Dit artikel verscheen al eerder op www.dewereldmorgen.be

Interview

GESPREK MET MONICA DE CONINCK OVER WERK EN WERKLOOSHEID IN ANTWERPEN

‘Bij alle mensen in deze stad is de allergrootste motivator: een betere toekomst voor hun kinderen!’

De werkloosheid is in Antwerpen gemiddeld dubbel zo hoog als in Vlaanderen, terwijl er meer jobs worden aangeboden dan er mensen op beroepsactieve leeftijd in de stad wonen. Stel dat Antwerpen iedereen die van buitenaf werk zoekt, tegenhoudt aan zijn stadswallen, zou het probleem opgelost zijn. De stad afsluiten is natuurlijk geen zinnige optie. De voorstellen in het boek ‘Onze stAd’ over de arbeidsmarkt en de bestrijding van de werkloosheid in Antwerpen, daarentegen, zijn wel zinnig en realistisch. In het hoofdstuk ‘Iedereen een job: wat werkt?’, waaraan het ABVV trouwens meeschreef, worden concrete voorstellen voor een stedelijk tewerkstellingsbeleid gedaan.

Als er al iemand is die door ervaring een brede, genuanceerde en onderbouwde visie heeft op tewerkstelling en de Antwerpse Arbeidsmarkt, dan moet het wel sp.a- parlementslid Monica De Coninck zijn. Benieuwd naar wat zij onder andere over de voorstellen in het boek te zeggen heeft, trok Vakbond in Beweging naar de voorma-

7

|

lig Minister van Werk én OCMW-voorzitter van de Stad Antwerpen voor een goed gesprek.

Monica, kan je je vinden in de analyse van en de oplossingen voor de Antwerpse arbeidsmarkt die Dirk Schoeters (ABVV), Ilse Dielen (ACV) en Chris Bryssinckx (Werkplekarchitecten) naar voor schuiven in het boek ‘Onze stAd’?

Monica De Coninck: Absoluut, oplossingen zoals bijvoorbeeld de ‘kansenparagraaf’ die automatisch aftoetst of er werkzoekenden kunnen ingezet worden en op welke manier dat dient te gebeuren, of het uitbouwen van een volwaardig partnerschap met de bedrijven uit de sociale economie, kunnen het verschil maken. Het stadsbestuur moet hierbij de motor en de bruggenbouwer zijn. Dat de politieke besluitvorming rond tewerkstelling vooral op federaal en Vlaams niveau ligt, mag geen excuus zijn om als stad met een belangrijke centrumfunctie en een supraregionale uitstraling niets te doen. Integendeel, de stad heeft een zeer belangrijke signaalfunctie en regieopdracht!

Vakbond in Beweging 92

Dat klinkt erg theoretisch en abstract. Wat kan dat concreet betekenen?

Monica: Toen ik voorzitter was van het Antwerpse OCMW waren we goed op weg: we zetten toen heel sterk in op activering, maar dan vanuit een positieve benadering. We begeleidden mensen heel intensief rond allerlei maatschappelijke en individuele uitdagingen, denk maar aan drugsverslaving, sociale achterstelling, taalproblemen of het versterken van vrouwen.

in een soort informele economie terecht, zonder sociale bescherming en vaak met linken naar criminele milieus.

Het klinkt hard, maar De Wever en co. organiseren zo zélf de toekomstige radicaliseringen.

Louter (verplicht) taallessen geven en de koude boodschap ‘trek verder je plan’ is niét genoeg. We moeten opnieuw meer tussensystemen installeren, zodat bijv. diploma’s van andere landen makkelijker erkend kunnen worden.

Ons project ‘Binnenste Buiten’ was daarvan een sterk voorbeeld, waar ik erg fier op ben. Een goede lichame- Het stadsbestuur zou het voortouw moeten nemen en lijke verzorging, een positief zelfbeeld en een degelijke verschillende partners samen moeten brengen. En waaruitstraling zijn niet vanzelfsprekend wanneer je het finan- om niet: zelfs quota’s instellen. cieel moeilijk hebt. Daarom konden mensen via ‘Binnenste Buiten’ in de winkel nieuwe kwaliteitskleding kopen Hoe krijg je mensen mee in zo’n positief integratietegen lage prijzen of in het naaiatelier kleding laten her- verhaal? stellen. Daarnaast organiseerde ‘Binnenste Buiten’ ook Monica: Toen ik voorzitter was, moesten mensen hun cursussen. Op een luchtige manier kregen de cursisten eigen toekomstplannen maken. Ze werden daar intennieuwe kansen, prikkels, ideeën en sief naar begeleid. Dat zorgt voor adviezen om zorg te dragen voor enorm veel engagement. Want laat “Het bestuur gebruikt hun innerlijk en uiterlijk. ons duidelijk zijn: bij alle mensen in zijn leiderschap niet deze stad is de allergrootste motivaHet mooiste resultaat was dat kin- genoeg voor iedereen in tor: een betere toekomst voor hun de maatschappij. Het is kinderen! deren beter gingen presteren op school, doordat hun moeders meer alsof een vader maar de zelfvertrouwen kregen en steviger Iemands toekomst en iemands onhelft van zijn kinderen in hun schoenen stonden. derwijskansen en -traject hangen graag ziet.”

Daarnaast is het OCMW van Antnauw samen. Uit eigen ervaring kan werpen zelf een grote werkgever. ik stellen dat sommigen makkelijk Wij namen ook daar onze verantwoordelijkheid. Liefst leren uit boeken, maar dat anderen vooral met hun han18% van onze werknemers waren mensen met een mi- den leren. Die kinderen en jongeren absoluut in een tragratieachtergrond. De Stad, maar ook het Havenbedrijf ditioneel schoolbankverhaal willen dwingen is een foute of het Zorgbedrijf, kunnen dus nog veel meer doen. keuze.

Niet alleen om de betrokken mensen te helpen, maar op termijn ook zichzelf als organisatie. De mismatch op We moeten veel meer investeren in systemen van deelde arbeidsmarkt zal namelijk steeds groter worden en tijds leren, vooral dan in het aanbieden van werkplekken zal uiteindelijk de groei van bedrijven en organisaties te- voor de betrokken jongeren. Vaak zijn het net zij die te gen houden. Denk alleen maar aan de effecten van de kampen hebben met zeer hoge uitvalcijfers. Er zijn nu vergrijzing. veel te weinig werkplekken. De Stad en de Antwerpse bedrijven moeten hier veel meer op inzetten. Ook via Loopt het nu anders in ’t Stad? het jeugdwerk of de socio-culturele sector kunnen exMonica: Ja. Er is door de huidige bestuurders een totaal tra werkplekken gecreëerd worden. Onze sociale resandere keuze gemaakt. Waar wij steeds ons beleid uitte- taurants waren hier baanbrekend. Jongeren kregen een kenden op basis van een positief mensbeeld is dat van- uitlaatklep voor hun teveel aan energie én kregen een daag zowat het tegenovergestelde. Op alle mogelijke goeie opleiding, ook op het vlak van gedrag en samenmomenten worden zwakkere groepen in onze samenle- werken. ving, en in het bijzonder hier in de stad, weggezet als profiteurs, luierikken, onwilligen… Vandaag doen Stad Want het is eigenlijk simpel: de werkvloer brengt mensen en OCMW net zo weinig mogelijk om integratie te be- samen. Daar kunnen ze zichzelf ontwikkelen, werken ze vorderen. samen en leren elkaar te respecteren. Tijdens de babyboom van de jaren ’50 en ’60 werd er massaal geïnvesDe effecten daarvan zijn heel gevaarlijk. Mensen komen teerd in onderwijs en jeugdwerk. Dat heeft gerendeerd!

8

|

Vakbond in Beweging 92

Waarom kan dat dan niet met deze ‘golf’?

Ja, waarom kan dat dan nu niet?

Monica: Omdat de wil ontbreekt! De huidige politieke verantwoordelijken kiezen niet echt voor activering, maar eerder voor sanctionering, zonder duurzame resultaten.

Kijk, we weten dat zo’n 15% van de werkzoekenden heel moeilijk tot bijna onmogelijk (opnieuw) in het normaal economisch circuit zullen geraken. Omdat ze kampen met psychische of fysieke problemen, omdat ze helemaal onderaan de arbeidsmarkt bengelen… Hen straffen met allerlei sanctioneringsmechanismen is zinloos. Hen trachten in te schakelen in bijvoorbeeld de sociale economie of het vrijwilligerswerk levert wel resultaat op. Je kan daarmee al minstens vermijden dat ze sociaal geïsoleerd geraken en hun eigenwaarde helemaal kwijt spelen.

Sociale economie kost geld, daar moeten subsidies bijgelegd worden?

Monica: Natuurlijk moeten we daarvoor subsidies voorzien. Dat is in ieder geval beter dan levenslang uitkeringen betalen. Het is trouwens een sociaal zeer efficiënte investering: mensen krijgen meer zelfvertrouwen, een beter zelfbeeld, worden creatiever. Als je dat afzet tegen de huidige trend van polarisering dan merk je dat die erg veel kapot maakt. En het zal bijzonder veel tijd en moeite kosten om dat weer op te bouwen.

De huidige rechtse bestuurders, federaal, Vlaams en op stadsniveau zijn dus ofwel erg dom, of ze hebben een andere agenda?

Monica: Precies. Heel de negatieve framing van werkzoekenden, vluchtelingen, zieken, laaggeschoolden, .. heeft eigenlijk als doel om een spotgoedkope arbeidsmarkt te creëren met arbeidskrachten die tegen elkaar worden uitgespeeld in functie van de kostprijs. Je merkt nu al dat flexibiliteit in veel hogere mate wordt opgelegd aan de zwakste groepen op de arbeidsmarkt. Ongeschoolde vrouwen worden in parttime jobs gedwongen, vaak ook nog met gesplitste uurroosters bijvoorbeeld.

Monica: Er is wél een alternatief. Je moet mensen begeleiden naar tewerkstelling, op alle vlakken. Het stadsbestuur moet extra inzetten op onderwijs, attitudeversterking, woonbeleid, sociaal beleid, ..

Tijdens mijn voorzitterschap van het OCMW hebben we het aantal leefloners teruggebracht van ca. 14.000 naar zo’n 6.000. Dát is de perfecte integratie. Er zijn tal van mogelijkheden, er is werk in scholen, in de metro, in het stadsonderhoud en ga zo maar door. De begeleiding naar werk is gemeenschapsvormend. Het geeft ons ook meteen de mogelijkheid om het verhaal van rechten en plichten uit te leggen. ’t Stad is van A, maar je bent er dan ook mee verantwoordelijk voor.

Maar dat geldt evenzeer voor het stadsbestuur: zij hebben ook rechten én plichten. Het OCMW van Kortrijk kiest zo uitdrukkelijk voor een beleid samen met de plaatselijke bevolking. Niet tégen hun eigen burgers.

Het rechtse bestuur zou er beter een voorbeeld aan nemen. Het bestuur gebruikt zijn leiderschap niet genoeg voor iedereen in de maatschappij. Het is alsof een vader maar de helft van zijn kinderen graag ziet.

Er komen nooit fundamentele oplossingen als problemen enkel op een populistische manier worden misbruikt. Het kan en moet anders!

Hartelijk dank voor dit boeiende gesprek.

Peter De Ridder

Het boek ‘Onze stAd’ en het hoofdstuk ‘Iedereen een job: wat werkt?’ kan

GRATIS worden gedownload op: www.planvoora.be

Daar komt nog eens bovenop dat er een Matheus-effect ontstaat : ‘zij die al veel hebben, zullen meer krijgen; en zij die niet hebben, wordt ontnomen wat ze verdienen’.

Flexijobs bijvoorbeeld kunnen enkel ingenomen worden door mensen die al werk hebben, waardoor ze de werkloze nog verder naar beneden drukken op de arbeidsmarkt.

De Wever schermt steeds met TINA: ‘There Is No Alternative’.

9

|

Vakbond in Beweging 92

De Grote Omarming Op zondag 30 april omarmen we de stad Antwerpen. De Grote Omarming is een initiatief van ‘Plan A’, een nieuwe burgerbeweging van een aantal jonge Antwerpenaren. ABVV-regio Antwerpen neemt deel aan deze mensenketting rond de stad en verzamelt om 14u30 aan de Bolivarplaats, ter hoogte van het Justitiepaleis.

Plan A is een pact mét en vóór elkaar. Een gedeelde agenda van al wie van Antwerpen een leefbare, menselijke, duurzame en gezonde stad wil maken tegen 2024. Plan A wil een wervend antwoord bieden op de vele dringende uitdagingen die elke dag meer voelbaar worden. In Antwerpen loopt het verkeer totaal vast, is de jeugdwerkloosheid de hoogste in Vlaanderen, wordt één op vier kinderen in armoede geboren, … Het zijn maar enkele signalen van een systeem dat op zijn grenzen botst.

Het komende jaar wil Plan A vele ideeën voor de toekomst van Antwerpen verzamelen en met elkaar verbinden. Plan A wil mensen en organisaties helpen om hun

eigen wensen en ideeën te versterken door ze in contact te brengen met gelijkaardige ideeën en kennis.

Plan A start in het weekend van vrijdag 28 tot zondag 30 april 2017. Het ABVV-regio Antwerpen nodigt alle leden en militanten uit om deel te nemen aan ‘De Grote Omarming’ op zondag 30 april om 14.30 u. Het wordt een symbolisch moment waarbij Antwerpenaren een mensenketting rond hun stad maken. We tonen daarmee dat iedereen gelijk is in deze stad. En dat we samen de stad van morgen maken! Met het ABVV spreken we af aan de Bolivarplaats, ter hoogte van het Justitiepaleis.

Doe mee.

Doe mee!

Schrijf je als ABVV-lid in voor deelname aan de Grote Omarming op www.abvv-regio-antwerpen.be of telefoneer naar ABVV-Adviespunt: 03 220 66 13. Het ABVV-regio Antwerpen verzamelt op zondag 30 april om 14.30u aan de Bolivarplaats, ter hoogte van het Justitiepaleis.

Meer info over Plan A vind je op www.planvoora.be

10

|

Vakbond in Beweging 92

1 MEI VIERING

Over iets meer dan een week is het 1 mei, Dag van de Arbeid. Samen met de partij en mutualiteit vieren we onze realisaties en tonen we onze vastberadenheid om onze sociale welvaartstaat te verdedigen. Meer dan ooit is ons Feest van de Arbeid dus ook een strijddag. Een massaal bijgewoonde 1 mei is en blijft een krachtig signaal.

Maandag 1 mei Vanaf 10.15u

Leopold De Waelplaats Voor het Museum voor Schone Kunsten | 2000 Antwerpen

Toespraken starten om 10.40 uur.

Paul Callewaert (de VoorZorg) | Tom Meeuws (sp.a) | Caroline Copers (Vlaams ABVV) De optocht vertrekt onmiddellijk na de toespraken.

De 1 meistoet eindigt op de Grote Markt van Antwerpen en gaat naadloos over in ‘VierWerk’: het grote volksfeest.

Het (senioren)treintje 1 mei, ons Feest van de Arbeid, is weer in aantocht. En ook dit jaar kunnen de senioren die moeilijk te been zijn mee met de optocht in het treintje van de Socialistische Gemeenschappelijke Actie. Zegge het voort aan al jullie gepensioneerde en minder mobiele vrienden!

Op maandag 1 mei verzamelen we vanaf 10.15 aan de Leopold de Waelplaats voor het Museum voor Schone Kunsten waar de toespraken zullen plaats vinden. Na de toespraken, omstreeks 11u15, kan je in het treintje stappen dat klaarstaat bij de groep van het ABVV. Het treintje zet jullie af op de Grote Markt, waar er verschillende activiteiten en optredens zullen plaatsvinden.

Let wel, de plaatsen in het treintje zijn beperkt. Reserveren is niet mogelijk.

11

|

Vakbond in Beweging 92

Internationaal

SALVADORAANSE VAKBONDSLEIDSTER EIST SCHONE KLEREN

‘We laten ons niet meer doen’ Alleen red je het niet als je met intimidatie op het werk te maken krijgt. De strijd voor sociale rechtvaardigheid is dan ook universeel en wordt wereldwijd gestreden.

In El Salvador betalen vooral vrouwen het gelag op de werkvloer, zeker in de ongezonde textielfabrieken. We interviewden Marta Zaldaña. Ze is vakbondsleidster, maar vooral vertrouwenspersoon van de Salvadoraanse textielarbeidsters.

Het leven voor textielarbeiders in El Salvador is zwaar. Marta Guadalupe Zaldaña Hernández klom zelf uit een diep dal en strijdt nu voor arbeidsrechten en gendergelijkheid. Dagelijks krijgt ze telefoontjes van vrouwen op de rand van de afgrond. Ze krijgen hun loon niet of dreigen zomaar ontslagen te worden. Hun baas kan zijn handen niet thuishouden of

wil gewoon geen mondige vrouwen in de fabriek. Marta weet alles over de onderdrukking in zo’n fabrieken.

Ooit was ze zelf ook ‘maar’ een vrouw. Ze vocht terug en won. Intussen staat ze aan het hoofd van een vakbondsfederatie en strijdt ze terug voor ‘haar’ textielarbeiders.

Waarom herken je jezelf zo in de strijd van de Salvadoraanse textielarbeidsters?

Marta Zaldaña: Textielarbeidsters zijn vaak jonge vrouwen die vanwege hun gender weinig respect krijgen. Ook ik heb dat meegemaakt. Mijn eerste job als jonge vrouw was een lijdensweg. Ik was ambtenaar bij het nationaal instituut voor pensioenen en kreeg al snel te maken met seksuele intimidatie. Ik had het enorm moeilijk, want het leek alsof ik enkel op mijzelf kon vertrouwen. Door de stilte te doorbreken en hulp te zoeken bij de vakbond, voelde

12

|

Vakbond in Beweging 92

ik mij niet meer alleen. Toch kwam er geen einde aan het leed. Zoals zo vaak gebeurt, nam de werkgever de klacht nooit serieus. Uiteindelijk ben ik zelfs ontslagen. Het was een moeilijke periode.

Hoe ben je die slag te boven kunnen komen?

Marta Zaldaña: De vakbond van de publieke pensioensector nam mij in bescherming en gaf mij een job. We stapten naar de rechtbank en mijn werkgever kreeg ongelijk. Het was een enorme overwinning voor mij, maar het was ook een enorme stap vooruit voor de vakbond en de vrouwen op de werkvloer. Vroeger was seksuele intimidatie een onderwerp dat zich in de taboesfeer bevond.

Vrouwelijke syndicalisten, maar evengoed vrouwelijk werknemers wisten het nu zeker: we zullen ons niet meer laten doen.

Was de gewonnen rechtszaak dan zo revolutionair?

Marta Zaldaña: Kijk: de vakbonden hielden wel rekening met vrouwen, maar soms moet de strijd voor gelijkheid verder gaan dan de eis voor extra pampers. Het glazen plafond, gelijk loon voor gelijk werk, recht op bijscholing… Vrouwen moeten sterk in hun schoenen kunnen staan om hun rechten af te dwingen. Het is dus een proces van emancipatie. Die emancipatie is nu ook voelbaar binnen de vakbonden in El Salvador. De rol van vrouwen tijdens acties is niet meer beperkt tot koken en opruimen. (lacht) Zeven jaar later ging je aan de slag bij de textielvakbond, kunnen vrouwen ook daar hun stempel drukken?

Marta Zaldaña: FEASIES verenigt verschillende kleinere vakbonden, onder andere uit de textielsector, en werkt intussen samen met tal van vrouwenorganisaties om het verschil te maken. Op dit ogenblik heeft elke lidvakbond een vrouwensecretariaat, twaalf van de vijftien lidvakbonden hebben een vrouw aan het hoofd en vier op vijf bestuursleden van FEASIES zijn vrouwen. Dat een vakbond die actief is in de textielsector, oog heeft voor genderproblemen vind ik normaal. Er werken steeds meer vrouwen in de sector, dus moeten organisaties

die het voor arbeiders opnemen daarmee rekening houden.

Toch had het heel wat voeten in de aarde om de stem van de vrouwen uit te dragen. In het begin kregen we zelf het verwijt dat we de strijd voor arbeidsrechten kapot maakten door op gendergelijkheid te hameren. Maar dat pikten we uiteraard niet! Intussen staan vrouwen ook op de werkvloer meer op hun strepen door onze inspanningen om hen bewust te maken van hun rechten. Ook de mannen trouwens, want heel wat van onze workshops zijn eveneens op hen gericht. Vroeger zouden ze misschien niet stilstaan, bij het feit dat het onaanvaardbaar is dat de

“Vroeger besefte niemand dat het onaanvaardbaar is dat de baas een arbeidster op de billen slaat” baas een arbeidster op de billen slaat.

Je staat intussen al twaalf jaar aan het hoofd van de vakbond, waarom blijf je strijden voor de Salvadoraanse arbeiders?

Marta Zaldaña: Ik kan terugkijken op heel wat mooie verwezenlijkingen, maar er is nog zo veel werk. Lonen

FOS komt op voor textielarbeiders in Centraal-Amerika. Wil je meer weten over de problemen in de fabrieken en hoe je door bewust te consumeren mee het verschil kan maken?

Surf dan naar FOS.ngo/SchoneKleren

13

|

Vakbond in Beweging 92

worden niet correct betaald, vakantiegeld of overuren worden vergeten.

Mensen werken zonder contract of in onveilige omstandigheden en krijgen vaak niet de kans van hun werkgever om zich aan te sluiten bij een vakbond.

Ik voel mij enorm betrokken en doe er dan ook alles aan om te helpen.

De mensen waarvoor ik het opneem bellen mij dagelijks, want ze hebben mij nodig. Elke dag hoor ik de meest schrijnende verhalen. Mensen die noodgedwongen thuis moeten blijven om voor ouderen te zorgen en daardoor dreigen ontslagen te worden, jonge vrouwen die voortdurend lastig gevallen worden door hun ploegbaas en ga zo maar door.

Ik krijg tranen in de ogen als ik denk aan al die jonge mensen die hun leven achterlaten in de fabrieken, hun gezin amper zien, gewoon om hun kinderen eten te kunnen geven. Dat is de reden waarom ik elke dag opsta: ik ben een vertrouwenspersoon geworden voor zo veel arbeiders en kan écht een verschil maken.

FOS Foto’s: FOS

Tentoonstelling ‘The Sky is the Limit’ in het Rockoxhuis

Als laatste focustentoonstelling onder ‘Het Gulden Cabinet’ toont het Rockoxhuis samen met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) de beste 16de en 17de-eeuwse schilderijen uit hun collecties. Nog tot 2 juli. Daarna sluit het Rockocxhuis voor renovatie- en uitbreidingswerken met het aansluitend Snijdershuis.

tentoonstelling opgenomen.

Het landschap in de Nederlanden.

The Sky is the Limit toont hoe landschappen tijdens de 16de en 17de eeuw de kunstmarkt veroverden.

De tentoonstelling brengt topwerken samen van kunstenaars als Joachim Patinir, Pieter Bruegel I, Joos de Momper II, Jan Brueghel I, Paul Bril, Roelant Savery, Hans Bol en Salomon van Ruysdael. In totaal gaat het om zo’n veertig schilderijen en tekeningen uit de collecties van het museum Rockoxhuis, het KMSKA en ruim 20 werken uit Dresden. Van Joachim Patinir, die algemeen wordt beschouwd als vader van het landschapgenre, wordt het unieke Landschap met de vlucht naar Egypte getoond. Van Pieter Bruegel de Oude is uitzonderlijk de pentekening Landschap met pelgrims in de

Met meer dan 100 topwerken uit het KMSKA en de belangrijkste werken uit de eigen verzameling wordt Rockox’ woning aan de Keizerstraat ingericht als een rijke Antwerpse kunstverzameling uit de Gouden Eeuw: Het Gulden Cabinet. Naast de hogervermelde kunstenaars hangen er schilderijen van onder meer Jan van Eyck, Rogier van der Weyden, Hans Memling, Quinten Massijs, Peter Paul Rubens, Anthony van Dyck, Jacques Jordaens, Adriaen Brouwer, Frans Francken, David Teniers II, Frans Snijders, Joannes Fijt, Daniel Seghers…

Het Gulden Cabinet Wegens verbouwing en renovatie van het KMSKA verhuisden tijdelijk een aantal topstukken naar het Antwerpse Rockoxhuis. De bezoeker wordt zo ondergedompeld in de weelde van verdwenen Antwerpse stadspaleizen uit de zeventiende eeuw.

Het Gulden Cabinet neemt vijf zalen van de patriciërswoning in. De eerste twee vertrekken zijn gewijd aan de laatmiddeleeuwse schilderkunst.

14

|

Vakbond in Beweging 92

Voor de inrichting van de volgende salons lieten curatoren Hildegard Van de Velde (Museum Rockoxhuis) en Nico Van Hout (KMSKA) zich inspireren door barokke kunstkamers.

De kamers zijn tot aan het plafond gevuld met schilderijen, zoals dat toen de gewoonte was. Precieuze meubelen, bustes in marmer, ingebonden boeken met gravures, schelpen en zeldzame hebbedingetjes illustreren dat Antwerpen toen het productie- en handelscentrum voor luxeartikelen was.

The Sky is the Limit!

Het Gulden Cabinet.

Nog tot 2 juli 2017 in Museum Rockoxhuis, Keizerstraat 10-12, 2000 Antwerpen.

Alle dagen, behalve op maandag, open van 10 tot 17 uur. Algemene toegang voor beide tentoonstellingen 8 €. Kortingen: 6 – 1 – 0 € Info: www.rockoxhuis.be Frank Van Dessel

Dwarsdenker Terug in de tijd

In de prachtige prent “Midnight in Paris” van Woody Allen gaat de Amerikaanse aspirant-schrijver Gil samen met zijn verloofde Inez en haar ouders op vakantie naar Parijs.

De welgestelde Inez ziet niets in een onzeker kunstenaarsbestaan en al snel blijken de twee geliefden uit elkaar te groeien. Op een avond zondert Gil zich af van zijn gezelschap en dwaalt hij rond in de lichtstad.

Precies om middernacht stapt hij in een antieke auto en komt hij terecht in het Parijs van de jaren twintig. Hij ontmoet er zijn helden die er toen verbleven zoals Dalí, Hemingway, Buñuel en Picasso. Hij droomt ervan om te kunnen blijven en begint te flirten met Picasso’s muze Adriana.

Maar zij is niet tevreden en wil naar een nog vroegere periode: de Belle Epoque van Gauguin en Toulouse Lautrec. Uiteindelijk belandt Gil opnieuw in het heden. Het is ondertussen uit met zijn verloofde en hij begint een romance met een verkoopster uit een antiekwinkeltje die hij al eerder had ontmoet. Eind goed, al goed.

Het is duidelijk dat Allen met deze film de hang van mensen om ergens anders en in een andere periode te willen zijn, wil weergeven. Maar met

het voortdurend verplaatsen van de ene naar de andere tijd geeft Allen aan dat niemand beter wordt van nostalgie. Men moet gelukkig worden in het heden.

Je hoort het dikwijls zeggen door ouderen: “vroeger was alles beter”.

Complete onzin natuurlijk. Elke moment heeft zijn charme en naast de slechte zaken zijn er zoveel mooie die het de moeite maken om nu te leven.

tig verzeil je plots in de loopgraven en kijk je recht in de loop van een geweer...

Je kan ook kiezen voor de toekomst.

Maar ook dat kan erg tegenvallen.

Neem nu bijvoorbeeld het jaar 2206.

Misschien kom je terecht op een apocalyptische aarde. De derde wereldoorlog is net voorbij en je staat tussen een handvol overlevenden zoekend naar het weinige voedsel dat er nog is.

En ja, iedereen droomt er wel eens van om naar het verleden te kunnen reizen. Al was het maar voor even.

Met de teletijdmachine van professor Barabas weg te kunnen flitsen naar een zelfgekozen tijd en plaats.

In het oude Rome rond te kuieren langs de straten en pleinen om te genieten van de romeinse monumentale architectuur. Dan even verpozen langs de zuilengalerijen en in één van de kroegen een warme maaltijd met wijn nuttigen.

Het probleem met de teletijdmachine is wel dat je het tijdperk kan kiezen maar niet de precieze locatie.

Voor hetzelfde geld sta je dan midden in de arena van het Colosseum tegenover een gladiator of een paar leeuwen…

Of bij een tochtje naar de jaren veer-

Je moet ook niet zo ver in de tijd terug gaan. Neem het Antwerpen eind jaren zestig begin jaren zeventig.

Een pintje drinken in de Muze, een chorizo kopen in de Spaanse winkel Marisol op de Melkmarkt en als besluit een vinylplaat beluisteren in de platenwinkel Brabo…

15

|

Vakbond in Beweging 92

Nostalgie kan mooi zijn. Hoe ouder je wordt hoe meer herinneringen je meeneemt. En dit zolang je leeft zong Boudewijn de Groot. Het is goed ze te koesteren maar je mag niet blijvend hunkeren naar vervlogen tijden.

Je mag niet alleen omkijken naar wat voorbij is maar naar wat nog voor je ligt. Wie stopt met dromen, stopt immers ook met leven…

Albert Balboa

Cursief

Getekend Onlangs ging ik over tot de spectaculaire aankoop van (tromgeroffel)... wat potloden en papier. Wie nu een grootse aankondiging voelt aankomen, zal echter bedrogen uitkomen.

Nee, hier volgt geen Facebookstatus-achtige declaratie, genre ik stop met drinken, ik stop met roken, of – ironischer – ik stop met Facebook.

Ik ga gewoon af en toe wat tekenen.

De eerste twintig jaar van mijn leven tekende ik zeer veel en graag. Een van mijn beste jeugdherinneringen was het moment dat mijn ouders besloten om opnieuw te behangen.

Toen al het oude seventies-papier van de muren was geweekt, gestoomd en geschraapt, bleef er een in mijn ogen maagdelijk wit canvas over.

Of ik wat?

Op de muur mocht tekenen.

Op de muur tekenen?

Ja, jullie gaan er toch weer behangpapier overheen hangen. Dus niemand zal het ooit zien.

(Behalve dan eventuele toekomstige bewoners, die op hun beurt ook het eighties-papier niet zouden kunnen smaken, maar zo slim ging ik mijn ouders niet maken.)

Tot mijn verbazing zeiden ze: oké, doe maar. Als kind besef je nooit echt hoe erg graag je ouders je zien.

Dus ging ik aan de slag. Ik begon in de keuken. Onnozele mannetjes, gebouwen, gevechten tussen straaljagers en aliens. Al gauw ontplooide er zich een surrealistisch, in een dunne zwarte stift afgelijnd landschap op de keukenmuren. Dan naar de living, voor het vervolg. Een race tegen de tijd, want de behangerslijm werd al gemengd en er waren nog geen smartphones of tablets om de capriolen van het kroost mee te ver-

16

|

Vakbond in Beweging 92

eeuwigen. In al zijn tijdelijkheid en vergankelijkheid was het toch een onvergetelijke dag.

Later in het middelbaar - we woonden ondertussen in een nieuw huis, zonder kindertekeningen achter het behang, zo had ik eigenhandig kunnen vaststellen toen we erin trokken en wederom aan het schrapen en pappen sloegen - kreeg ik voor het eerst echte tekenles. Geen vingerverven of geklieder met Disneyprenten, maar heus modellenwerk en stillevens.

Onze lerares was Suz Van Boeckel, en zoals ik pas veel later te weten kwam was zij de moeder van muzikant en zanger Bart Peeters. Een uncanny gelijkenis trouwens. Het enthousiasme heeft hij duidelijk van zijn moeder geërfd, want zij wist als geen ander de sluimerende creativiteit in tienerharten los te weken.

Desalniettemin suckte ik big time in de tekenles. Of beter, ik slaagde er maar niet in om op een overtuigende manier iets na te tekenen.

Die vaas met bloemen leek op een zieke palmboom. Elk stuk fruit zag er op papier uit alsof we er mee zouden gaan voetballen wanneer de bel ging.

Wat wel vlot ging, was vrij tekenen.

Gewoon iets laten opborrelen en via een paar losse lijnen kijken wat je onderbewustzijn tevoorschijn toverde op het papier. Gevleugelde monsters, depressief kijkende gezichten, blote vrouwen. Tienerdingen, kortom. Al gauw kocht ik een extra blok tekenpapier van de voorraad op school en op woensdag en in het weekend sleet ik regelmatig enkele uren achter mijn bureau met een potlood in de hand.

Enkele jaren later volgde de universiteit en de daarbij horende rollercoaster richting volwassenheid, die zoveel van de voorkeuren en gewoonten van je tiener-zelf zonder

ticket achterlaat bij de kassa. Zo ook met mijn potlood en papier.

En dus tekende ik twintig jaar lang niet. Tot ik op een dag zag hoe mijn zoon van zes ’s ochtends uit zijn bed sprong, de trap afliep en – als allereerste wat hij deed – in de woonkamer aan de tafel ging zitten met een wit blad en wat stiften. Hij doet dat bijna elke dag. We hebben zelfs een voorraad tekengerei in de schuif onder zijn bed gestopt, wat in het weekend een garantie is op minstens een uur extra slapen voor ma en pa.

Ik vroeg me af waarom ik dat eigenlijk niet meer deed. In plaats van me urenlang blind te staren op schermen vol wereldleed en waan van de dag. Het idee voelde bevrijdend.

Even heb ik wel getwijfeld. Ik zag er tegenop: uitzoeken waar ze tekenles geven, me inschrijven, na het werk ernaar toe hollen.

Maar toen besefte ik dat dat allemaal niet hoeft. Ik kan ook gewoon

17

|

Vakbond in Beweging 92

wat potloden en papier kopen. Het is niet omdat diezelfde beeldschermen me wijsmaken dat mensen tegenwoordig niet lopen maar trainen voor een marathon, dat ze geen cake bakken maar de Taj Mahal nabootsen in glazuur, dat ze niet klussen maar designmeubels maken, en ga zo maar door… dat dat ook voor mij hoeft te gelden.

Nee, ik leg de lat heerlijk laag. Ik ga me niet op tekenlessen storten om de volgende Da Vinci te worden of mezelf proberen herontdekken middels kleurprenten voor volwassenen.

Ik ga gewoon doen wat ik tot twintig jaar geleden deed. Wat schetsen en droedelen bij momenten, puur voor het plezier.

Het enige spijtige is dat wij geen behang hebben aan de muren thuis.

Philippe Diepvents

Tentoonstelling

Van Rik Wouters en ‘het zotte geweld’

Rik Wouters werd te Mechelen op 21 augustus 1882 geboren. Zijn vader is meubelmaker, gespecialiseerd in het vervaardigen van donker eikenhouten kasten in Mechelse stijl. Op 12-jarige ouderdom geeft hij de brui aan zijn studies.

Vanaf zijn 15 jaar zal Rik Wouters in de leer gaan bij de kunstenaarbeeldhouwer Theo Blinckx en les volgen aan de Mechelse Academie. Op 4 januari 1901 wordt hij officieel ingeschreven in de registers van de Koninklijke Academie van Schone Kunsten te Brussel. Hij zal er tot 1904 de lessen volgen.

Vanaf 1 oktober 1902 is hij ingelijfd bij de Universitaire Compagnie in het Klein Kasteeltje. Deze formule stelt hem in staat naast 20 maanden legerdienst ook zijn academische studies af te werken.

‘Uit welk schilderij ben je gestapt?’

Het is gedurende zijn legerdienst dat hij Hélène ‘Nel’ Durinckx leerde kennen. Nel, 16 jaar jong, vrijgevoch-

ten, knap en wellicht het model en liefje van een kunststudent. Volgens Eric Min, auteur van ‘Rik Wouters.

Een biografie’ was het liefde op het eerste zicht: “Uit welk schilderij ben je gestapt? zegt hij – een zeldzaam mooie openingszin. ‘Chère moeke’ noemt hij haar in zijn mengtaal van Vlaams en Frans.”

Na zijn legerdienst in 1904 gingen ze samenwonen in Watermaal. In 1905 trouwden ze. Door geldgebrek trekken ze in bij Riks vader in Mechelen maar verhuizen amper 14 maanden later terug naar het Brussels Sint Joost ten Node. In een brief naar haar vriendin schrijft Nel: “Nog liever alle miserie dan me op mijn kop te laten zitten door die smerige bourgeois van een vader.

Ik zal hem eens laten zien dat een stuk schildersmodel uit de goot de carrière van een kunstenaar kan begrijpen.”

Het Zotte geweld - “Dat is het”

18

|

Vakbond in Beweging 92

In december 1907 bezochten Rik en Nel een optreden van de Amerikaanse Isadora Duncan. De danseres danste zonder korset, blootsvoets slechts gehuld in een doorzichtige sluier waarbij zij Richard Wagners muziek vertaalde naar oud-Griekse expressies. Bij het aanschouwen van de apotheose werd Rik als het ware van zijn sokken geblazen: de Skythendans uit Iphegenia in Tauris van Gluck.

In het boek Lust For Love wordt het ontstaansproces als volgt beschreven: “Thuisgekomen poogt Rik met tekeningen de Skythendans vast leggen. Eerst in 1909 begint hij aan de realisatie van het beeld zelf. In het kleine atelier op de zolder gaat hij te samen met Nel op zoek naar de uiteindelijke danshouding. Hij laat Nel maar steeds nieuwe poses beproeven. Moe getergd en opstandig gooit Nel – naar eigen zeggen – haar lichaam in een wanhopige kramp, en Rik verzucht: ‘Dat is het’”.

In haar biografie van Rik beschrijft Nel het verloop van de schepping van Het Zotte Geweld/De Dwaze Maagd als volgt: “Met het mes tekende hij in de klei, sneed er door in één trek van boven naar beneden, verdiepte deze tekening met een vaste hand ... Het leven werd geboren, warm en lachend, uit de kleimassa en, terwijl de laatste herinnering aan Isadora Duncan verzwond, kwam ‘De dwaze maagd’ uit hare hulsels te voorschijn...”

Gedurende drie jaren zoekt Rik Wouters naar de ideale verbeelding van Duncans onbeschroomde sensuele expressie. Drie jaar lang kneedt, snijdt en vervormt hij de klomp natte klei, steeds met de naakte Nel als voorbeeld. De bijgebleven voorstelling van Isadora Duncan vervaagt en maakt langzaam plaats voor het Zotte geweld uitgebeeld door Nel. Tussen de poseerperiodes legt Rik Wouters momentopnames vast: de buurvrouw of kinderen, de huispoes of gewoon gedeelten van zijn woonkamer, keuken of slaapkamer. Soms schikt hij op de tafel appels of champignons, bloemen, perziken, een groene kool, een gevilde haas of een vis die hij tot stillevens verwerkt.

Zijn vrouw, vrienden en kennissen de mensen en kinderen uit zijn Bezemwijk behoren allen tot potentiële modellen voor zijn schilderijen, aquarellen of sculpturen. Maar voor alles is Nel zijn geliefd model. Hij tekende, schilderde, aquarelde, etste en sculpteerde haar buiten in de natuur of binnen in alle plaatsen van het interieur, staand, zittend of liggend, lezend of strijkend. Of tijdens het toiletmaken, aan- of uitkleden, in rood, wit, blauw, gestreept of zonder kleed. Naakt, ruggelings of frontaal. Wanneer zij gedurende een pauze tijdens de lange poseerperiode voor Het Zotte geweld naakt met haar benen gespreid in een ligstoel

vrijmoedig uitrust, tekende Wouters haar onbeschroomd intiem en passioneel.

Rik Wouters schildert zoals hij beeldhouwt. Direct en vlug en mengt zelden zijn kleuren. De onvermengde tonaliteit, de sterk met terpentijn verdunde verf, het onaf gevoel door het bij wijle nauwelijks aangezet canvas geven zijn schilderijen een bijzonder bevallige intensiteit.

Onder de wapens Ondertussen verwerft Rik Wouters bekendheid, waardering en bijzonder positieve kritieken. In 1912 ondertekent hij een vast contract met maandelijkse toelagen bij een voorname Brusselse kunstgalerij.

Net nu het zowel financieel met het echtpaar Wouters beter gaat, wordt Rik onder de wapens geroepen. Hij wordt te Luik in de oorlogsverschrikking gedompeld en komt uiteindelijk in het Nederlands interneringskamp terecht. Nel is ondertussen ook naar Nederland gevlucht en tracht zoveel als mogelijk Rik in het kamp te bezoeken. Een reeds lang plagende hoofdpijn bij Rik blijkt na onderzoeken een bovenkaakkanker.

Een reeks operaties en bestralingen verminken zijn gelaat maar brengen geen genezing. Wouters maakt in deze periode nog een zelfportret waarbij hij zich afbeeldt met een zwarte ooglap.

Het einde In januari en februari 1916 opent een tentoonstelling in Amsterdam met een tachtigtal werken van Rik Wouters. Rik is aanwezig op de opening en de tentoonstelling kent een groot succes. De tentoonstelling reist door naar Rotterdam. Ook hier krijgt Wouters bijzonder goede recensies. In juni opent in Den Haag ‘Exposition d’oeuvres belges’, wederom schittert Wouters.

Rik Wouters sterft in het Amster19

|

Vakbond in Beweging 92

damse Prinsengrachtziekenhuis, met naast hem zijn vader en Nel, blind en door pijnen moe getergd op 11 juli 1916. Na zijn dood zullen zijn werken in tal van Europese galerijen worden tentoongesteld: Venetië, Edinburgh, Bradford, Liverpool, Birmingham, Glasgow, Parijs en Madrid.

Een langverwachte retrospectieve Nog tot 2 juli 2017 organiseren de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB), in samenwerking met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), een uitzonderlijke retrospectieve gewijd aan Rik Wouters.

Deze tentoonstelling brengt, voor de eerste keer, de belangrijkste verzameling van zijn werken samen.

200 schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken dompelen de bezoeker onder in de sprankelende en spontane wereld van Wouters, tussen fauvisme en avant-garde. Meer dan 30 musea, instellingen en kunstverzamelaars uit binnen- en buitenland hebben prachtige werken uitgeleend – waaronder nog nooit eerder getoonde exemplaren. Deze exclusieve overzichtstentoonstelling sluit de reeks herdenkingsinitiatieven af rond het 100e overlijdensjaar van de kunstenaar.

Rik Wouters, retrospectieve.

Nog tot 2 juli 2017 in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van België.

Open van dinsdag tot en met vrijdag van 10 tot 17 uur, zaterdag en zondag 11 tot 18 uur.

Info: tel 02 508 32 11 en www. fine-art-museum.be Frank Van Dessel

Trefdag Linx+ Op zondag 4 juni is iedereen welkom op de Trefdag van Linx+ in Antwerpen. Neem deel aan één van onze activiteiten en leer ’t Stad aan de Schelde kennen zoals nooit tevoren. ’s Avonds kan je genieten van een afsluitende BBQ. De plaatsen zijn beperkt, dus schrijf je snel in via www.linxplus.be voor één van volgende activiteiten.

Plantin-Moretus, een 400 jaar oude uitgeverij Ontdek tijdens deze uitstap de magie van een pioniersduo uit de geschiedenis van het drukken en uitgeven van boeken. Wandel binnen in hun paleis, drukkerij en atelier uit de 16de eeuw en ga zelf aan de slag met de druktechnieken van toen in een unieke workshop.

Rondleiding museum Plantin-Moretus Begeleide drukworkshop Deelnameprijs: € 15 Uniek bezoek aan het Havenhuis Het vernieuwde Havenhuis is één van de belangrijkste trekpleisters op dit moment in Antwerpen. Het verbaast dan ook niet dat alle groepsbezoeken tot en met oktober 2017 reeds volzet zijn.

Maar dankzij Linx+ kan je nog voor de zomer een bezoek brengen aan dit prachtige gebouw met enkele hoogstaande architecturale verwezenlijkingen. Dankzij de glazen gevel die rimpelt als golven en het lichtspektakel dat daaruit voortvloeit, is dit een ideale locatie voor fotografen om te spelen met licht en kleur.

In de voormiddag leer je via een interactieve rondleiding de collectie van het FOMU (Fotomuseum Provincie Antwerpen) kennen.

Rondleiding FOMU Rondleiding Havenhuis Deelnameprijs: € 15 Fietstocht in en rond Antwerpen Als je de uiterste hoeken van Antwerpen wil ontdekken, dan kan je dit best per fiets doen. Samen met een ervaren gids vertrek je voor een fietstocht gespreid over een volledige dag.

Onderweg geniet je van natuur en water dat het Antwerpse landschap zo typeert. Via de fortengordel passeren we het Middelheimmuseum, het Rivierenhof, …

Gegidste fietstocht Deelnameprijs: € 15 Van Mieghem’s liefde voor de oude haven Havenarbeiders, zakkenmaaksters, landverhuizers, schippers en zwervers waren de belangrijkste inspiratiebronnen voor Van Mieghem. Hij

toont in zijn werken de harde realiteit van het arbeidsleven.

In het museum maak je kennis met zijn werk. Nadien vertelt een gids je tijdens een wandeling over de groei van de oude haven en de rijke geschiedenis van de Red Star Line.

Rondleiding Van Mieghem Museum Gegidste Beeldenwandeling Deelnameprijs: € 15 Architectuurwandeling door Antwerpen Een gids met ontelbaar veel ervaring in restauratie van erfgoed neemt je mee in een zoektocht naar oude, minder oude en nieuwe architecturale parels. Voor fotografen de ideale uitstap om zowel grote als minder grote details vast te leggen.

Ontdek samen met de gids het Havenhuis, de Sluismeesterwoning, het ‘Vleeshuis’, het Stadhuis, de Handelsbeurs, de Bourlaschouwburg, het Open Onderwijshuis en de Oudaan.

Gegidste wandeling en bustocht Deelnameprijs: € 15

Praktisch De prijs voor de dagprogramma’s is inclusief koffie, koffiekoek en lunchpakket. Deelname aan de BBQ kost € 11 per persoon. Vanuit elke regio wordt er busvervoer naar Antwerpen voorzien. Ook bereikbaar met het openbaar vervoer of met de eigen wagen.

Zondag 4 juni | Zaal CadX | Kattendijkdok-Oostkaai 22 Antwerpen Meer info & inschrijven: www.linxplus.be - info@linxplus.be - 02 289 01 80

20

|

Vakbond in Beweging 92

Inschr ijven verpli cht vo or

1 mei 2017

Actief

DAGUITSTAP HASSELT

DAGUITSTAP ZOERSEL

Programma: 08.45u: Vertrek met bus aan Van Stralenstraat | Antwerpen | kant Koninklijk Atheneum 10.15u: Geleid bezoek in de Japanse tuin 12.30u: Middagmaal in het Borrelhuisje 15.15u: Geleid bezoek en degustatie in het vernieuwde Jenevermuseum 16.45u: Vrije tijd in het centrum van Hasselt 18.00u: Terugkeer naar Antwerpen

Louis Eyskens, onze erkende bos- en natuurgids van dienst, zal je met veel plezier en passie het Zoerselbos in de lente leren kennen. Stevige wandelschoenen of laarzen zijn aangewezen. Honden zijn niet toegelaten.

Bezoek aan de Japanse tuin en het vernieuwde Jenevermuseum

Wanneer? donderdag 18 mei 2017 Prijs: 42 euro per persoon. In de prijs is inbegrepen: busrit, toegang en gidsen voor de Japanse tuin en het jenevermuseum, driegangen lunch. Dranken zijn apart te betalen.

Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 | 1ste verdieping | 2018 Antwerpen | tel: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be

Geleide natuurwandelingen in Zoerselbos

Waar? Afspraak in het bezoekerscentrum “Het Boshuis� | Boshuisweg 2 | 2980 Zoersel Wanneer? We organiseren de wandeling op zondag zondag 7 mei en op zondag 4 juni 2017. Telkens van 14.00u tot 16.30u Prijs: Gratis Bereikbaarheid: Eigen vervoer.

Info: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 | 1ste verdieping | 2018 Antwerpen | tel. 03 220 66 13 | adviespunt. antwerpen@abvv.be

Betalen kan bij Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325 2019 3156.

22

|

Vakbond in Beweging 92

Samen naar de Grote Parade Een Grote Parade in de regen en ĂŠĂŠntje in de zon. Twee jaar op rij brachten burgerbewegingen Hart boven Hard en Tout Autre Chose meer dan 20.000 mensen op straat voor een andere samenleving.

!

?!

De derde editie komt eraan. Ook het ABVV-regio Antwerpen zal dit jaar opnieuw van de partij zijn. Het is meer dan ooit nodig!

De roofbouw op mens en natuur loopt uit de hand. Het beleid wuift de problemen van mensen weg en blokt inspraak af. De Trumps en Le Pens van deze wereld, ook hier bij ons, zijn uitwassen van een scheef systeem. De groeiende burgerbewegingen Hart boven Hard en Tout Autre Chose staan voor alternatieven.

?!

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

E E M EN L MET E R E IEDN TAFE AA

E T O R G E D RADE PA B

4U 1 7 1 0 ORD 2 I E 7 M SEL NO RU S

23

|

Kom op 7 mei massaal naar Brussel voor de 3de Grote Parade. We bouwen de langste tafel ooit.

Aan onze tafel is plek voor iedereen, ook voor elke droom rond ons klimaat, onze democratie, onze internationale handel, vrede, ... Wij laten ons niet uiteen spelen.

Laat ons samen op tafel kloppen voor een leefbare job voor ons allemaal; een serieuze herverdeling, multinationals en grote vermogens die eerlijk bijdragen; een open samenleving, die geen discriminatie tolereert en vluchtelingen beschermt; meer ruimte voor verbeelding, talentontwikkeling en kritisch denken.

Met ABVV-regio Antwerpen naar de Parade 7 mei 2017 om 14u Station Brussel Noord Meer info op: www.abvvregioantwerpen.be www.hartbovenhard.be

Vakbond in Beweging 92

Agenda 28 04 17 - 20.30u Bondsgebouw Ommeganckstraat 47/49 2018 Antwerpen

Vooravond - ABVV Metaal 1-meifuif met Fons en die van ons en met Dj Ward Info: 03 203 43 49 | antwerpen@abvvmetaal.be of bij je abvv-afgevaardigde

29 04 17 Brecht

Kaasavond Brecht - sp.a Info: Rosa Verheyen - 03 636 02 55

30 04 17 - 14.30u Bolivarplaats 2000 Antwerpen

De Grote omarming - Plan A Doe mee met het ABVV aan de mensenketting rond Antwerpen.

Schrijf in op www.abvvregioantwerpen.be of tel: 03 220 66 13 Info: www.planvoora.be

30 04 17 - 14.00u O*KA centrum Kapellensteenweg 234, 2920 Kalmthout

Optreden Sitting Duck Info: inga.verhaert@provincieantwerpen.be

28 04 17

Vooravondfeest Hemiksem - sp.a Info: Wouter Janssens | 0475 35 38 62 wouter.janssens@telenet.be

30 04 17 Den Biz Eikendreef 3 2950 Kapellen

Vooravondfeest Kippenfestijn Kapellen - sp.a Info: tomnamurois@hotmail.com - 0497 84 54 06

01 05 17 - 10.15u Leopold De Waelplaats 2000 Antwerpen

1 meistoet - ABVV, sp.a, de VoorZorg Met om 10.40u toespraken van Paul Callewaert (de VoorZorg), Tom Meeuws (sp.a), Caroline Copers (Vlaams ABVV).

04 05 17 - 20.00u Cinema Zuid Waalsekaai 47 2000 Antwerpen

Race to the Bottom - S&D Documentaire en gesprek met Frank Moreels (voorzitter BTB) en Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a) over sociale dumping.

Reserveer je gratis ticket via kathleen.vanbrempt@s-p-a.be of tel: 02 284 74 47

07 05 17 - 14.00u Brussel Noord

De Grote Parade - Hart boven Hard Info: www.abvvregioantwerpen.be en www.hartbovenhard.be

24

|

Vakbond in Beweging 92

07 05 17 - 14.00u & 04 06 17 - 14.00u Het Boshuis Boshuisweg 2 2980 Zoersel

Wandeling Zoerselbos - Linx+ Info: tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

2 DATA !

18 05 17 Vertrek om 8u45 met bus aan Van Stralenstraat Antwerpen ABVV-senioren

Uitstap Hasselt - ABVV-senioren Prijs: 42 € Info en inschrijvingen: tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

19 05 17 Brussel

Militantenconcentratie - ABVV Info volgt op www.abvvregioantwerpen.be

20 05 17 - 22.00u Frederik Van Eedenplein 2050 Antwerpen

De parade van mannen, vrouwen en diegenen die vanuit de verte op vliegen lijken Thomas Verstraeten & de theatermaker Kunstenproject met 1.000 inwoners van de stad Antwerpen en o.a. met medewerking van de 3 vakbonden.

Info & tickets: www.desingel.be

04 06 17 - 14.00u Zaal CADX Kattendijkdok-Oostkaai 22 2000 Antwerpen

Zomerbar - ABVV en Linx+ Syndicale zomerbar met optreden van 3 koningen en allerhande activiteiten.

Info: www.abvvregioantwerpen.be, tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

04 06 17

Trefdag Linx+ - Linx+ Info en inschrijvingen: www.linxplus.be, info@linxplus.be, 02 289 01 80

07 06 17 - 19.00u Bondsgebouw Ommeganckstraat 47/49 2018 Antwerpen

Wie zorgt voor mijn pensioen? - ABVV – VoorZorg – sp.a Gespreksavond met Monica De Coninck (sp.a) en Miranda Ulens (ABVV).

17 09 17 Turnhoutsebaan 2140 Antwerpen

Picknick the Streets - BorgerhouDt van mensen Info: facebook/BorgerhouDt van Mensen

13 10 17 - 13.30u & 15 10 17 - 13.30u Zaal Depot Deluxe Nijverheidstraat 27 2620 Hemiksem

Showfestival ‘De Mick’ - Vriendenkring De Mick Seniorenshow met de Lou Roman Band & de Golden Memories Singers e.a.

Info en reservaties: www.abvvregioantwerpen.be, tel: 03 220 66 13 of mail adviespunt.antwerpen@abvv.be

2 DATA !

25

|

Vakbond in Beweging 92

VU.Sascha Luyckx, Ommeganckstraat 47-49, 2018 Antwerpen - niet op de openbare weg gooien - foto: reporters A5 flyer pensioenen Antwerpen.indd 1

WIE ZORGT ER VOOR MIJN PENSIOEN?

ond v a s k e r p Een ges ensioenen loep over p gsbeleid onder de

n ige regeri even op een rij.

Het huid ati rn e en de alt

p.a) oninck (s C e D a onic g door M a Ulens (ABVV) in t h c li e d n To en Miran te voor algemene e . teraf ruim le vragen individue

met ach

9u i 2017- 417/49, 2018 n u j 7 g t dinsda nckstraa ega uw, Omm erpen Antw

bo Bondsge

5/04/17 14:12

ABVV-METAAL PRESENTEERT

VRIJDAG 28 APRIL 2017 DEUREN

20.30 u 22.00 u

FONS EN DIE VAN ONS

INKOM

€5 VVK 23.30 u DJ WARD

BONDSGEBOUW: OMMEGANCKSTRAAT 47/49, ANTWERPEN INFO OP 03 203 43 49 / ANTWERPEN@ABVVMETAAL.BE OF VIA UW ABVV-AFGEVAARDIGDE

V.U. Eddy Goovaerts, Ommeganckstraat 47/49 – 2018 Antwerpen

KINDERANIMATIE