Vakbond in Beweging 85 | juni 2015

vakbond in

beweging VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS | NR. 85 | 21e JAARGANG

PB- PP B- 8/6342 BELGIE(N) - BELGIQUE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X Toelatingsnummer P408993

JUNI-JULI-AUGUSTUS 2015

Redactioneel: Weggezet Vincent van Gogh De Antwerpse havenarbeider Suikerrietkappers in Bolivia Wereldwijd protest tegen McDonald’s, ook in België En toen werd het stil... studiereis naar Polen Estelle Ceulemans, federaal secretaris ABVV Stop armoede.nu: Draai de kraan niet dicht Het verhaal van Michel Nollet

Inhoud

Nr. 85 - 21ste jaargang JUNI-JULI-AUGUSTUS 2015 Prijs: € 1 Jaarabonnement: € 4

3 REDACTIONEEL Weggezet

Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ ABVV-regio Antwerpen In samenwerking met ABVV seniorenwerking

Verantwoordelijke uitgever: Dirk Schoeters Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen

4 KINDEREN VAN SEMINI Vincent van Gogh

Miskend geniaal kunstenaar

6 GESCHIEDENIS De Antwerpse havenarbeider

Die van den basseng

10 INTERNATIONAAL Suikerrietkappers in Bolivia

“Er moet vooruitgang komen!”

Redactieadres: Ommeganckstraat 35 2018 Antwerpen 03 220 67 11 cedric.haes@abvv.be peggy.devis@abvv.be

13 ACTUEEL

Medewerkers aan dit nummer: Dirk Schoeters Marina Van den Bulck Luc Van Overberghe Staf Van Gorp Frans Van Heddeghem Rita Cloet Dries Merre Yvan De Jonge Nora Cassiers Katrien Cuyvers Cédric Haes Peggy Devis

20 INTERVIEW Estelle Ceulemans

Wereldwijd protest tegen McDonald’s, ook in België

16 GESCHIEDENIS En toen werd het stil...

federaal secretaris ABVV

24 STOP ARMOEDE NU Draai de kraan niet dicht 26 BOEKBESPREKING Doe eens een boek(je) open

- Van arbeider tot federaal ABVV-voorzitter: het verhaal van Michel Nollet | Jacques Michiels

- De Teruggekeerden | Jason Mott

Vormgeving: Albert Balboa

+

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie.

2|

Vakbond in Beweging 85

REDACTIONEEL

Voor de zomer wil de regering nog gauw enkele wetten door het parlement jagen. Het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar is er wellicht de meest omstreden van. Die verandering van de sociale spelregels is nooit aan de bevolking voorgelegd.

In hun verkiezingsprogramma’s hebben de regerende partijen er geen woord over gerept. Net zoals ze voor de verkiezingen van mei 2014 altijd een indexsprong afgewezen hebben. Met deze ingreep wordt het kiezersbedrog door liberalen, Vlaams-nationalisten en christendemocraten nog eens extra in de verf gezet.

Niet alleen de vakbonden en de oppositie zijn scherp voor de leeftijdsverhoging. Ongemeen harde kritiek komt er van de Raad van State én van de pensioenspecialisten. Die laatsten vinden de wetswijziging eenzijdig, rechtsideologisch geïnspireerd en niet efficiënt.

Het heeft geen zin om aan de pensioenleeftijd te raken als er geen werk gemaakt wordt van werkbaar werken, als 50-plussers niet meer aan de bak komen maar integendeel door de ondernemingen bij het huisvuil weggezet worden.

Het Vlaams ABVV heeft recent een enquête georganiseerd onder zijn werkloze leden van 50 en ouder.

Om precies te weten wat nu hun

Weggezet ervaringen op de arbeidsmarkt zijn. Van de resultaten word je niet vrolijk. Ze zijn te lezen in de Nieuwe Werker nr. 13 van 26 juni. Aan de werkloze 50-plussers werd ook gevraagd of ze wilden getuigen over hun situatie als werkzoekenden.

Eén reactie op die vraag neem ik in dit redactioneel over. Het is het antwoord van de vrouw van één van de ondervraagden.

“Mijn echtgenoot was 52 jaar als de firma waar hij werkte failliet ging. Hij heeft zich zot gezocht naar fulltime werk. Er is geen enkele werkgever die happig is om iemand van boven de 50 jaar nog aan te nemen. Hij heeft uiteindelijk na lang zoeken een parttime werk gevonden omdat die werkgever dringend iemand nodig had.

Nu trekken ze de pensioengerechtigde leeftijd naar 67 jaar, dat is echt belachelijk.

Achteraf kun je met je rollator naar je werk of vind je je werk niet meer omdat je begint te dementeren.

Doe daar iets aan!!

Wij betalen reeds jaren premies maar in plaats van vooruit, gaan we allen achteruit. Alles waarvoor een mens ooit heeft gestreden nemen ze een mens af. En als je je pensioengerechtigde leeftijd haalt dan mag je blij zijn dat je 1200 € netto krijgt. De politiekers die moeten toch niet tot hun 67 jaar werken en zullen zeker niet met 1200 € moeten toekomen. Weet ge ik geloof er niet meer in.”

Die reactie is om verschillende redenen aangrijpend. Ze vertolkt treffend de uitzichtloze situatie waarin oudere

3|

Vakbond in Beweging 85

werknemers en werklozen, én hun gezinnen, door verschillende maatregelen van deze regering gestort worden. De schrijfster verwoordt ook de moedeloosheid die de kop op steekt.

Maar tegelijkertijd roept ze om er iets aan te doen.

Het verhaal van de man is niet nieuw en niet uniek. We klagen het al langer aan. Dat ondanks de grote woorden, de bedrijven en werkgevers oudere werknemers niet meer aan de bak laten komen. Dat regeringsmaatregelen die de oudere werklozen en bruggepensioneerden verplichten om op zoek te gaan naar een job die er niet is, pesterijen zijn.

Dat de pensioenleeftijd verhogen volledig haaks staat op de realiteit van de arbeidsmarkt vandaag.

Het ABVV probeert er iets aan te doen. De afgelopen maanden hebben we alles ingezet om de lange reeks onrechtvaardige beslissingen tegen te houden. Ons syndicaal verzet heeft weliswaar hier en daar scherpe kantjes kunnen afvijlen en misschien erger kunnen voorkomen, maar heeft tot vandaag zijn doel nog niet bereikt. Opgeven is echter geen optie.

Want de roep om ‘er iets aan te doen’ klinkt luid en uit heel veel monden.

Daarom is er al een afspraak op woensdag 7 oktober voor een nieuwe grote betoging. We moeten blijven tonen dat we dit asociaal beleid weg willen zodat we terug kunnen bouwen aan een samenleving met degelijk werk en sociale bescherming voor iedereen van alle leeftijden.

Dirk Schoeters algemeen secretaris ABVV-regio Antwerpen

Vincent van Gogh KINDEREN VAN SEMINI

Miskend geniaal kunstenaar

In 2015 werd de stad Mons (Bergen) uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa. Er zullen tal van culturele manifestaties georganiseerd worden. Eén daarvan is zeker de prestigieuze tentoonstelling Vincent Van Gogh in de Borinage.

Wat doet nu een Nederlandse kunstschilder die de grootste tijd van zijn leven in Frankrijk doorbracht in deze rubriek?

Van Gogh woonde en werkte een korte tijd in Antwerpen, in de Lange Beeldekenstraat 224. Een gedenkplaat aan de gevel van een onopvallend huis in de rij herinnert aan die korte, doch belangrijke periode van Van Goghs leven.

BIOGRAFIE

Vincent Van Gogh werd op 30 maart 1853 te Zundert (Nederland) geboren als oudste in het gezin van de protestantse dominee Theodorus Van Gogh en Anna Cornelia Carbentus. Na de gemeenteschool van Zundert bezocht Vincent het instituut Provily te Zevenbergen. In 1869 trad hij als bediende in dienst bij een bijhuis van kunsthandel Goupil uit Den Haag. In januari 1873 werd hij naar het Londense filiaal van deze schilderijenhandelaar overgeplaatst. Hier werd Vincent verliefd op de dochter van zijn hospita en vroeg haar ten huwelijk.

Hij werd echter afgewezen. Na deze ontgoocheling zocht hij troost in de meditatie en de Bijbel. In deze periode begon hij ook aan de intense correspondentie met zijn vier jaar jongere broer Theo Van Gogh. Deze werkte toen als verkoper bij Goupil in Brussel.

Na enkele maanden Parijs, Londen en dan terug Parijs kreeg Vincent Van Gogh in maart 1876 zijn ontslag bij Goupil. Reden? Zijn stijve, stroeve houding en omgang

met de klanten. Hij trok toen naar Ilseworth, een van de armoedige voorgeborchten van Londen, waar hij hulpleraar en hulppredikant werd. Hij schreef toen aan zijn broer Theo dat hij zich aangetrokken voelde tot de godsdienst en hij de armen moest troosten, en zijn ware roeping meende ontdekt te hebben. Hij meende dat het beroep van kunstenaar schoon en edel was, maar dat het beroep van zijn vader heiliger was. In 1877 ging Vincent aan de universiteit van Amsterdam theologie studeren. Na een dik jaar

4|

Vakbond in Beweging 85

staakte hij deze studies en volgde aan een protestantse missieschool in Brussel een korte cursus.

VINCENT VAN GOGH IN ANTWERPEN

Tijdens zijn korte leven – hij was pas 37 toen hij te Auver-sur-Oise, in de omgeving van Parijs, zelfmoord pleegde – verbleef Vincent Van Gogh drie maanden in Antwerpen. Hij arriveerde in september 1885 in de Scheldestad en zou in februari het jaar daarop naar zijn broer Theo in Parijs vertrekken. In Antwerpen

verbleef hij op een kamertje op de tussenverdieping, boven een verfhandelaar en huisschilder.

Antwerpen viel bij Van Gogh in de smaak, zo schreef hij aan zijn broer. Een mooi citaat uit zijn brief was Antwerpen is mooi van kleur en alleen om de motieven is het de moeite waard. De belangrijkste reden waarom Van Gogh naar onze stad kwam, was de Academie voor Schone Kunsten. Niet het onderricht of de directeur trokken hem aan, wel het feit dat hij zonder onkosten naar levend model kon werken. Vincent Van Gogh verkeerde immers constant in geldnood. Hij had nog geen enkel werk verkocht. Hij liet zich inschrijven in de klas antiek: overdag schildersklas, ’s avonds tekenles. Zonder geldzorgen kon Van Gogh er naar hartelust tekenen en ontleden.

Zijn werk werd zeer matig geapprecieerd want hij werd al vlug naar een lager niveau gedegradeerd, en dit na zijn eerste proefwerk.

Veel indruk zal dit niet op Vincent gemaakt hebben, want op het moment van de uitspraak vertoefde hij al bij zijn broer in de lichtstad, in Montmartre.

De drie maanden dat Vincent Van Gogh in Antwerpen verbleef waren voor het leven en het werk van Van Gogh een niet te onderschatten waarde. Hier maakte hij kennis met werken van Rubens, Jordaens en Leys. Antwerpen betekende een ware kentering. Het sombere palet en de donkere kleuren weken vanaf nu voor de barokke uitbundigheid en het rijke, hevige kleurenscala.

Antwerpen betekende voor Van Gogh de artistieke ontbolstering. Het was een korte, maar bijzonder belangrijke periode in een niet zo’n gelukkig leven van de schilder. Pas vele jaren na zijn dood werd hij naar waarde geschat, na een leven van ontbering en geldnood. Zijn leven was niet alleen een fysisch, maar ook een psychisch lijdensverhaal dat eindigde in de totale geestelijke ontreddering.

Het was een constant zoeken naar genegenheid en erkenning.

Mislukte romances en verhoudingen, onbeantwoorde liefde, onbegrip bij zijn tijdgenoten bezorgden Van Gogh de dwanggedachte dat hij een mislukkeling was. Het is zeer de vraag of deze geniale

schilder wel ooit echt gelukkig was geweest… aan de basis van artistieke onvergankelijkheid lag dikwijls onmenselijk lijden.

NAAR DE BORINAGE

In 1878 vertrok Vincent Van Gogh als missiewerker bij de mijnwerkers in de Borinage. Hij vestigde zich te Pâturages en Wasmes. Voor Vincent, die geen echte redenaar was maar wel bereid was tot vurige naastenliefde en offervaardigheid werd het opnieuw een ontgoocheling.

Hij had de wereld lief maar de mijnwerkers begrepen hem niet.

Vincent assisteerde dan maar een Bijbelhandelaar en hij legde huis- en ziekenbezoeken af. Zijn opdracht werd echter niet hernieuwd. Hij zou niet sociaal vaardig genoeg geweest zijn en na een periode van verminderde geloofsijver en ontberingen, kwam hij tijdens de zomer van 1880 tot inzicht dat hij kunstenaar was.

Maar eer het zo ver was bracht Van Gogh vooral zijn tijd op zijn kamer door, waar hij elke avond lag te huilen om het wrede lot van de mens.

Van Gogh identificeerde zich wel met de moeilijke levensomstandigheden van voornamelijk de mijnwerkers, maar bleef voor hen een buitenstaander. Hij werd nooit aanvaard. Hij was een Nederlander en kwam ook nog eens uit een geletterd milieu dat nu niet direct proletarisch was. Bovendien was hij religieus zeer fanatiek. De Borinage was die tijd een sociale broeiketel, bijna een tikkende tijdbom. Er was enorme armoede.

Vincent Van Gogh moet toen al zwaar depressief geweest zijn. Niet bepaald ideaal voor een kunstenaar. In de Borinage was Van Gogh wellicht tot op de bodem gezonken. Maar hij trok zichzelf terug uit het moeras.

Hij zette zich koortsachtig aan het tekenen. Eigenlijk was het zijn broer Theo, die hem deze impuls gaf. Als Vincent in zijn brieven vertelde dat hij veel landschappen en mensen uit de Borinage tekende, spoorde zijn broer hem aan met die illustraties zijn brood te gaan verdienen. De grootste drijfveer van Van Gogh was om iets te kunnen betekenen voor anderen. Dezelfde functie die hij als lekenpredikant had, beoogde hij nu met kunst: licht brengen

5|

Vakbond in Beweging 85

in de donkerte. Nu, het was niet in de Borinage dat Van Gogh zijn meesterwerken maakte.

DEFINITIEF NAAR FRANKRIJK

In februari 1886 verbleef Vincent Van Gogh in Montmartre bij zijn broer Theo, die hem vaak financieel verder hielp. Hier komt hij in contact met Degas, Toulouse-Lautrec en Monet. Door de schilder Pissarro ontdekte Vincent het impressionisme met de precieze en vlugge toets. In februari 1888 besloot hij plots naar Arles te vertrekken. Hier vond hij het licht en vooral de kleurengloed van de Provence. Het werd zijn meest vruchtbare jaar. Hij werkte er ook twee maanden samen met Gaugin.

Toen ook manifesteerde zich de eerste tekenen van geestelijke aftakeling. Hij kreeg regelmatig aanvallen van krankzinnigheid. Na een verblijf in een instelling voor geesteszieken trok Vincent Van Gogh naar Auvers-sur-Oise. Op 27 juli 1890 pleegde hij zelfmoord. Zijn laatste woorden waren: “De miserie zal nooit eindigen….” Hij werd begraven op het kerkhof van Auversur-Oise.

Vincent Van Gogh heeft nooit iets verdiend aan zijn werk. Nu brengen zijn werken gigantische bedragen op.

Staf VAN GORP

Bronnen: Antwerpse Gedenkplaten – Piet Schepens Bijdrage in De Morgen S.Magazine

GESCHIEDENIS

Tijdens de bevrijdingsfeesten van Antwerpen in 1950 onthulde burgemeester Lode Craeybeckx het beeld “De buildrager” aan de Suikerrui. Hiermee bracht de stad hulde aan de havenarbeiders om hun plichtsgetrouwheid tijdens de oorlogsjaren.

Aan deze bedoeling denkt haast niemand meer, maar het is nog steeds het symbool van de Antwerpse dokwerker. Het beeld is van de hand Constantin Meunier en op de sokkel staan de woorden Arbeid–Vrijheid.

De Antwerpse havenarbeider Die van den basseng*

AFSCHAFFING VAN DE NATIES

De arbeid aan de haven is zo oud als de haven zelf. Aanvankelijk ontbrak hier elke vorm van organisatie.

De kleine scheepjes die eeuwen geleden de Schelde bevoeren hadden slechts een geringe lading aan boord. De schippers konden destijds gemakkelijk aanmeren, er hun vracht afzetten en uitkijken naar een nieuwe lading. De schippers en hun bootgezellen zorgden zelf voor het lossen en laden. Bij de uitbreiding van de haven ontstonden de naties.

Tijdens de Franse overheersing

6|

Vakbond in Beweging 85

werden deze gesloten gildesystemen afgeschaft. In 1792 hadden Franse revolutionairen het voor het zeggen.

De privileges, de monopolies en ongelijkheden van het gildenwezen verdwenen. De leuze van de Franse Revolutie gold ook hier: Vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid. Bij wet werden de oude ambachtsgilden afgeschaft. Ook de naties werden ontbonden en de arbeid aan de haven was voortaan vrij. De naam dokwerker werd meer en meer gebruikt. Toen de sociale steun van het gildewezen was verdwenen,

stonden de havenarbeiders machteloos tegenover de hardheid van het kapitalisme. De dokwerkers vormden een massa loonslaven zonder rechten of zelfs maar enige vorm van sociale zekerheid. Doordat vakbonden verboden waren, was hun enige bescherming de goedgeefsheid van de patroon, het armenbestuur of de liefdadigheid van parochie of welstellende burgers. Uit dit lompenproletariaat konden de bazen hun dagloners kiezen. Elke dag opnieuw moesten zij zich als werkzoekende aanbieden. Wie niet aangeworven werd ging naar de arbeidsreserve. Zij moesten wachten op een nieuwe kans later op de dag.

Deze verzamelplaats bevond zich op de hoek van de Godefriduskaai en het Van Schoonbekeplein. Rond 1860 heette het daar de Luien Hoek.

ONDERKRUIPERIJ DOOR VROUWEN

In 1867 kwamen er voor het eerst vrouwen werken aan de haven. Zij pakten huiden uit en borstelden ze proper. Deze “vellenkuisters” kregen spoedig gezelschap van de “kaffezjoos” of koffieboonraapsters die onder leiding van een “kapiteintje”, een oudere vrouw, de uit Brazilië ingevoerde koffie sorteerden. Ook waren vrouwen als zakkennaaisters in de weer om ter plaatse gescheurde zakken te herstellen. Zij werden de “zakkenwijven” genoemd. Hun werk stootte op verzet van de dokwerkers, die met deze “onderkruiperij door wijven” geen vrede namen.

De vrouwen waren zeker geen doetjes en de mannen moesten tegen hun zin de aanwezigheid van vrouwen op hun terrein dulden.

Hoewel deze vrouwen eerlijk hun brood verdienden, werden zij door hun collega’s geminacht.

Zij stonden helemaal onder aan de maatschappelijke ladder. De vraag naar meer en goedkopere arbeidskrachten bracht helaas ook jonge kinderen naar de dokken.

zijn. Toch was dit niet het geval.

Sigarenmakers, boekdrukkers, diamant- en metaalbewerkers waren al georganiseerd. Zij gaven het voorbeeld aan de havenarbeiders.

In 1868 gingen de zeilmakers, die toen de grootste groep van havenarbeiders waren, in staking tegen een nieuw reglement van de patroons waarbij de werkuren werden opgetrokken en iedere stijging van lonen onmogelijk werd.

De dokwerkers reageerden in 1886. Op 22 mei 1886 werd een dokwerkerverbond gesticht.

Een in 1889 succesvolle staking aan de haven van Londen was de aanleiding tot de oprichting van een socialistische vakbond. Door hun Engelse zusterorganisatie werd een betoging op touwgezet.

Heel de Belgische Werklieden Partij was voor deze manifestatie opgetrommeld en na de optocht aan de haven, was een meeting gepland in feestzaal El Elbardo. Bekende zangers hadden hun medewerking beloofd, naast een aantal sprekers, waaronder de voorzitter van de Internationale Zeemansbond.

Maar het feest ging niet door. De Elbardo werd geweigerd en de meeting ging door in Lokaal De Werker in het gezelschap van een grootmacht van politie in burger.

Na de meeting werd de organisator van heel de dokwerkerbeweging op straat aangehouden. Maar de dokwerkers gaven zich niet zomaar

DE EERSTE STAPPEN VAN VERDEDIGING

Een grote havenstad met zovele havenarbeiders leek voorbestemd om spoedig een centrum te worden van een bloeiende vakbeweging. De organisatie van de havenarbeiders zou normaal moeten geweest

7|

Vakbond in Beweging 85

gewonnen. De jonge bond had zich gevestigd in Hotel Frankfurt aan de Veemarkt en belegde op 27 juli een grote protestbetoging. De dokwersvakbond was geboren.

Het duurde een hele tijd vooraleer er een georganiseerd verzet kwam tegen de uitbuiting. De havenarbeiders werkten in kleine ploegen ver van elkaar en waren tevens door verschillende belangen van elkaar gescheiden. Aansporingen uit de socialistische pers drongen meestal niet tot deze analfabeten door. De voortrekkers van de prille vakbonden stonden voor een uitzichtloze zaak. Het patronaat vormde, samen met de politie, overheid en wetgeving, een groot probleem. Tevens diende men in te gaan tegen een voortdurende ongevoeligheid van de dokwerkers van wie de meerderheid traditioneel gelovig waren. In 1896 kwamen Engelse vakbondsleiders naar Antwerpen om een internationale vakbond op te richten.

In 1898 werd de onpartijdige Dokwerkervereniging opgericht door liberalen en aanhangers van priester Daens. Deze alliantie werd de Knopkensbond genoemd omdat de leden een knoop droegen. De havenarbeiders werden onderverdeeld volgens hun taak. Zo had men afdelingen voor kolendragers, buildragers, graanmannen enz. Zij waren tegen werkstaking, vrouwenarbeid,

nacht- en zondagwerk, enz. Dit zeer gematigde programma kreeg de steun van de katholieke burgerpartij.

Daarnaast kwam de liberale bond “Help U Zelve”, en in datzelfde jaar ontstond de socialistische afdeling van de International Dock- and Riverworkers Union. Aanvankelijk kende deze afdeling “Willen is Kunnen” weinig succes. Twee jaar later werd besloten aan te sluiten bij de Belgische Werkliedenpartij en won de bond zeer veel leden bij en was gereed om de strijd met het patronaat aan te gaan Maar deze zaten ook niet stil. Om definitief met het opkomende syndicalisme af te rekenen werd al in 1901 een Algemene Beroepsvereniging voor de Bescherming van de Arbeid aan de Haven opgericht. Patroons en arbeiders moesten het hier opnemen tegen de socialisten. De paternalistische bedoeling bleek uit de minderheidspositie die de arbeiders opgedrongen werd in het bestuur en waarbij zij geen enkele inspraak hadden. Tevens moesten zij het stakingsrecht opgeven.

Toch traden vele dokwerkers toe omwille van de schijnbare materiële voordelen. Ze konden genieten van een werkloosheidsvergoeding, een ouderdomspensioen en van medische verzorging. Eveneens werd voorzien in aanwervinglokalen waar de lonen werden uitbetaald en waar kon geschuild en gegeten worden. Dit alles betekende heel wat voor de havenarbeiders, zoveel zelfs dat zij er hun syndicale zelfstandigheid voor opgaven. Zo geraakte de havenvakbond op een dood spoor, en werd het vervangen door een liefdadige betutteling.

De zware afbeulende arbeid bleef even gevaarlijk en ongezond en de onderbetaling duurde voort.

DE EERSTE STAKING

Het kon niet uitblijven. Het waren de socialistische dokwerkers die het hier niet bij lieten. In 1907 kwam het tot een eerste grote krachtmeting. De inzet was de eis voor een minimum loon van 6 frank per dag, maar in feite stuurde de Scheepvereniging aan op een definitieve afrekening met de vakbonden.

Omdat bijna niemand meer wilde

werken aan de voorgestelde 5 frank trachtte burgemeester Hertogs te bemiddelen. De liberale burgervader stelde een voorlopig loon van 5,50 frank voor. Dit voorstel werd verworpen door de patroons die speculeerden op de uithongering van de stakers en de opheffing van de vakbonden. Tienduizend stakers werden door Duitse en Engelse werknemers, “ratten”, vervangen. Toen rellen uitbraken en brandjes werden gesticht, deed de burgemeester beroep op het leger om de haven te bezetten. Toch brak brand uit bij het Houtdok. De stakers kregen wel uit heel het land steun.

Zelfs kardinaal Mercier schonk duizend frank aan de christelijke bond.

Toen alle onderhandelingen waren mislukt oefenden de socialistische gemeenteraadsleden druk uit op burgemeester Hertogs om dokwerkers aan te zetten om 5,50 frank te accepteren en de staking te beëindigen. Het werk werd hervat maar de belofte werd niet uitgevoerd. Wel deed de Algemene Beroepsvereniging enige toegevingen. Niemand had veel gewonnen, de Beroepsvereniging hield te touwtjes stevig in handen, maar de vakbonden bleven overeind.

‘BOEREN’ TREKKEN NAAR DE HAVEN

Door de verbetering van de transportmogelijkheden was het voor de dokwerker niet meer noodzakelijk om in de stad te wonen.

In het Waasland of in de Kempen woonden genoeg volk dat in de haven wilde werken. Men kon met de spoorweg, tram of buurtspoorweg gemakkelijk aan de dokken geraken.

Ook de fiets werd een democratisch vervoermiddel. Een pittige anekdote: na de bevrijding was er een stakerseis voor nieuwe fietsbanden.

Sommige bedrijven hadden al voor de Tweede Wereldoorlog eigen pendeldiensten voor hun personeel, zoals de firma Mercantile Engineering and Graving Docks (beter gekend als de Mercantil).

Tot de grieven van de havenarbeiders behoorde zeker de mensonwaardige aanwerving, zowel op straat op verschillende plekken, of in kroegen. De werkgevers wilden immers het liefst hun werknemers aanwerven zo dicht mogelijk bij hun

8|

Vakbond in Beweging 85

kantoren. In 1937 kwam hier dan toch een einde aan. Acht overdekte aanwervinglokalen werden ingehuldigd, waar de havenarbeiders konden worden ‘afgezet’. Na de oorlog werd de aanwerving gecentraliseerd in de Cadixstraat. Dit lokaal is in de volksmond nog steeds gekend als “Het Kot”.

In 1936 werd de haven voor 24 uur lam gelegd ten teken van rouw om de dood van twee socialistische militanten, Albert Pot en Theofiel Grijp. Deze laatste was bestuurslid van de Havenarbeidersbond.

Zij werden kort voor de parlementsverkiezingen van 1936 door fascisten neergeschoten.

DE WET MAJOR

Vandaag zijn de havenarbeiders erkend en beschermd. Dit juridisch kader kwam er dankzij de wet Major.

Deze wet dateert van 8 juni 1972 en werd ingediend door toenmalig minister van Werk, Louis Major. De wet zei wat mocht en wat niet mocht in de haven. Deze wet bevatte slechts 5 artikels. Het basisidee was dat voortaan enkel nog de binnen het havengebied erkende havenarbeiders havenarbeid mochten verrichten. De wet Major ligt helaas vandaag onder vuur, vooral door Europa.

De haven en ook het havengebied ondergingen een grote gedaantewisseling. De containertrafiek steeg van 10% naar bijna 60%. Bijna heel de hele havenarbeid evolueerde. De haven en haar bedrijven moeten concurreren met de havens van Rotterdam, Hamburg of Le Havre.

De politiek moeit zich uiteraard met deze problematiek. Zo stelt de huidige grootste regeringspartij dat de zogenaamde “losse” havenarbeiders die juridisch gezien dagloners zijn, de helft van de arbeiders, elke dag voor dezelfde werkgever werken. Nog eens een kwart, vier op vijf dagen bij dezelfde werkgever werken.

Werkgevers en werknemers kiezen dus voor een nauwe verbondenheid tussen werknemer en bedrijf. De havenarbeid werd gemoderniseerd.

Maar de wet mag niet op de helling worden gezet. Onder geen enkel beding mag de modernisering van de havenarbeid tornen aan de veiligheid

en de beroepskwaliteit. De geest van de Wet Major moet bewaard blijven.

Laden en lossen van zeeschepen dient te gebeuren door erkende havenarbeiders. Aan de Wet Major mag niet getornd worden.

DE BUILDRAGER

Automatisering en nieuwe technologieën kwamen aan bod en verdrongen de vroegere havenarbeid.

Vorklift, laadbord en lopende band verlichtte en versnelde het werk aanzienlijk. De vroege dokwerker diende te verdwijnen en werd vervangen door een gespecialiseerde werknemer. Hij is niet langer een buildrager. Maar toch blijft het beeld van Meunier het zinnebeeld van de Antwerpse havenarbeider.

Staf VAN GORP *

”Die van den Basseng” is de titel van een fotoboek van George Van Cauwenbergh. Het woord basseng komt van het Franse woord bassin dat waterbekken en dok betekent.

De eerste dokken zijn tijdens de Franse bezetting gegraven en kregen de naam Petit Bassin en Grand Bassin, thans het Bonapartedok en Willemdok.

Bronnen: De Geschiedenis der Arbeidersbeweging - A .Van Laar Waar is de tijd Antwerpen deel 16 Die van den basseng - G. Van Cauwenbergh De Antwerpse dokwerker - K. Van Isacker S.J.

+

Een dagje uit naar Waterloo en contreien | 29 september 2015 Ter gelegenheid van de 200ste verjaardag van de slag bij Waterloo bezoeken we het “bezoekerscentrum van de Leeuw” en het laatste hoofdkwartier van Napoleon. Deze veldslag en historische gebeurtenis heeft heel Europa versteld doen staan en heeft onze contreien mee gevormd.

We bezoeken ook het Wilcharmuseum in Beersel. Wilchar ontwierp kunst voor het volk. Zijn kunst is oprecht, is een vertolking van zijn idealen en vormt een aanklacht tegen oorlog en onrecht. Omwille van verzetsactiviteiten tijdens Wereldoorlog II werd hij opgesloten in het concentratiekamp van Breendonk. Deze periode drukte een stempel op zijn verdere leven. Het museum laat je een uitzonderlijke reeks van lithografieën over het concentratiekamp in Breendonk ontdekken, unieke politieke affiches en imposante, maatschappijkritische panelen.

We sluiten af met een bezoek aan de Lambiek brouwerij Timmermans met een uitgebreide degustatie.

Programma: 08.30u 10.00u

12.30u

15.00u 17.00u 19.00u

Vertrek met de bus: Van Stralenstraat | 2060 Antwerpen.

Bezoek aan de Leeuw van Waterloo en het vernieuwde historisch bezoekerscentrum.

Bezoek aan het laatste hoofdkwartier van Napoleon.

3 gangen lunchmaaltijd: soep – hoofdgerecht – nagerecht + koffie/thee.

Geleid bezoek aan het Wilcharmuseum.

Bezoek aan brouwerij Timmermans.

Terugreis naar Antwerpen.

Prijs: 47 euro per persoon Buiten de koffie/thee bij de lunch zijn de dranken NIET in de prijs inbegrepen.

Wikipedia

Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen tel: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan bij het Adviespunt enkel met Bancontact of via overschrijving op het rekeningnummer BE20 1325-2019-3156

9|

Vakbond in Beweging 85

Suikerrietkappers in Bolivia INTERNATIONAAL

“Er moet vooruitgang komen!”

Julio Delgado ziet er uit als een doorsnee Boliviaanse landarbeider. Samen met zijn collega’s woont hij in een gedeelde tent in San Julian, vlakbij het veld dat ze dagelijks bewerken. Achteraan die tent is een ruimte afgebakend met planken, verscholen tussen kleren die te drogen hangen en een stapel matrassen. Daar is Julio’s kantoor en van daaruit coördineert hij de nationale confederatie van landarbeiders van Bolivia (CNTACB), een koepelorganisatie die zes vakbondsfederaties samenbrengt. De pas verkozen voorzitter van de nieuwe confederatie is een ernstige man. Het is dan ook een zware taak om vooruitgang af te dwingen voor zijn kameraden.

Hoe ben je in dit tentenkamp terechtgekomen?

Ik ben eigenlijk afkomstig van het departement Potosi in het zuiden van Bolivia. Daar was er geen grond voor mij om te bewerken, dus ging ik op zoek naar andere manieren om rond te komen. Als jongvolwassene deed ik mijn legerdienst in Montero, in het oosten van Bolivia, en daar ben ik na mijn dienstjaren gebleven. Eerst was ik suikerrietkapper en erna ben ik van de ene plaats naar de andere getrokken. Ik plukte katoen, verzorgde graasland, teelde soya en andere groenten.

Als je niet veel geld hebt, doe je alles om rond te komen.

“

Ik kan zelfs geen gezin stichten

Het is waarschijnlijk moeilijk om zoveel te veranderen van job als je een gezin hebt?

Ik ben eigenlijk nog altijd vrijgezel. Door mijn onzekere financiële situatie is het bijna onmogelijk om een gezin te stichten. Veel van mijn vrienden hebben dat wel gedaan, maar moesten hun familie achtergelaten. Sommige arbeiders keren af en toe terug om hen te bezoeken. Ik hoor dat ze zich soms schamen omdat ze dikwijls met lege handen naar hun kinderen terugkeren.

10 |

Vakbond in Beweging 85

Hoe komt het dat zoveel landarbeiders het financieel lastig hebben?

In Bolivia zijn alleen de katoenplukkers en suikerrietarbeiders beschermd. Door het gebrek aan regelgeving werken heel wat landarbeiders via tussenpersonen, vaak zonder geschreven contract. Die onderaannemers zijn dikwijls malafide figuren die slechts een stuk van het overeengekomen loon uitbetalen. Zo ken ik verschillende gevallen van arbeiders die na weken hard en soms gevaarlijk werk maar een deel krijgen uitbetaald. Een bijkomend probleem is het gebrek aan sociale bescherming, dat komt door het informele karakter van onze job. Bij arbeidsongevallen hopen we altijd dat de werkgever de behandeling wilt betalen, maar jammer genoeg weigert die dat meestal. Als je hier rondkijkt in het tentenkamp zie je ook heel wat oude mensen. Dat komt omdat we moeten blijven werken om nog eten te kunnen kopen op onze oude dag.

“

Ik ken veel landarbeiders die niet volledig worden uitbetaald

Kunnen jullie voor die problemen niet terecht bij de verantwoordelijke overheidsinstanties?

In principe zou het ministerie van Arbeid ons kunnen helpen, maar hun inspecteurs luisteren bijna nooit naar ons.

Als ze onze klachten behandelen kiezen ze bijna altijd de kant van de landeigenaars. Het is frustrerend om van bijna onbereikbare gebieden naar het ministerie te trekken en dan bot te vangen. We proberen daarom druk op het ministerie uit te oefenen en ook via beleidsmakers willen we dat er verandering komt.

En dat lukt via de nieuw gevormde confederatie?

Informele arbeid in Bolivia In Bolivia zijn naar schatting 40.000 landarbeiders aan de slag via een mondeling contract. De Boliviaanse arbeidswet kent hen geen rechten toe omdat hun statuut niet is opgenomen in de wetgeving. In 2015 kan daar gelukkig verandering in komen. Dan wordt namelijk een nieuwe arbeidswet gestemd. Julio Delgado probeert met zijn confederatie zo veel mogelijk te wegen op de eenheidsvakbond (COB) die nauw bij het wetsontwerp betrokken is. Zo hoopt hij dat er snel verbetering komt voor de landarbeiders.

FOS, de Noord-Zuidorganisatie van de socialistische beweging in Vlaanderen, steunt CIPCA voluit. Dat is een centrum dat onderzoek verricht naar de promotie van de landbouwsector in Bolivia en Boliviaanse landarbeiders en vakbonden bijstaat om zich efficiënt te organiseren.

Sociale bescherming voor iedereen!

Ziek worden maar je behandeling niet kunnen betalen. Je job verliezen of je oogst vernield zien en geen inkomen hebben. Een leven lang werken en op je oude dag geen pensioen krijgen: voor ¾ van de wereldbevolking is dit geen fictie!

Meer dan 5 miljard mensen zijn niet beschermd tegen risico’s als ziekte, werkloosheid of arbeidsongevallen en komen in levensgrote problemen bij de minste tegenslag. Sociale bescherming moet er voor zorgen dat iedereen een menswaardig leven kan leiden. Het is een mensenrecht, én het is haalbaar!

Ja, maar het is toch moeilijk om vooruitgang te boeken. De regering van de Boliviaanse president Evo Morales zit wel samen met de grote ondernemers uit de regio, maar nooit met ons. Bovendien hebben we weinig fondsen. We hebben zelfs onvoldoende middelen om samen te komen om te vergaderen.

Daarom zijn we erg blij met de steun van CIPCA Santa Cruz en FOS die ons helpen met onze statuten en juridisch advies.

Rita Cloet – Dries Merre foto’s: Piet Den Blanke en FOS

Om iedereen hiervan te overtuigen voert FOS samen met 11.11.11, ABVV, de Socialistische Mutualiteiten en vele andere organisaties campagne voor sociale bescherming.

Onze partners in het Zuiden die strijden voor sociale bescherming voor iedereen, kunnen niet rekenen op overheidssteun. Onze solidariteit is voor hen van levensbelang. Stort daarom vandaag nog je bijdrage op: FOS-socialistische solidariteit BE16 0000 0000 7474 IBAN: BPOTBEB1 Mededeling: STEUN VOOR SOCIALE BESCHERMING

11 |

Vakbond in Beweging 85

+

Bezoek Antwerpse haven

Geleid bezoek aan de haven met de bus. Je bezoekt een stukgoedterminal, een containerterminal, een fruitwerf, het opleidingscentrum voor de dokwerkers en het aanwervingslokaal of “het kot”… Je voelt je een dokwerker voor één dag. ’s Middags eten we een warme maaltijd in de kantine van het kot.

Prijs: 17 euro per persoon, dranken niet inbegrepen Wanneer? donderdag 1 oktober 2015 van 9u tot 16u.

Waar? Bus vertrekt aan de BTB | Paardenmarkt 66 | 2000 Antwerpen Info en inschrijvingen: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 | 1ste verdieping | 2018 Antwerpen | tel: 03 220 66 13 adviespunt.antwerpen@abvv.be Betalen kan enkel met Bancontact of via overschrijving op rekeningnummer BE20 132-5201931-56 Bij inschrijving moet de naam en identiteitskaartnummer van elke deelnemer meegedeeld worden.

Dit op voorschrift van het Antwerps Havenbedrijf.

Afscheid van onze kameraad Charles Bresseleers °29/09/1935 - †14/06/2015 Beste Charles Je was de laatste tijd fel vermagerd en je had het fysiek lastig.

Maar desondanks probeerde je toch nog altijd overal paraat te zijn.

In je hoofd gaf je je nog lang niet gewonnen. Je ziekte heeft helaas, snel en fataal, gewonnen.

We zijn droevig, een kameraad als jij, zo geëngageerd en altijd goedlachs, te moeten missen.

Het ga je goed Charly!

Het ABVV-regio Antwerpen en je kameraden van het gewestelijk seniorenbestuur wensen de echtgenote en familie van Charles veel sterkte bij dit afscheid.

12 |

Vakbond in Beweging 85

ACTUEEL

Wereldwijd protest tegen McDonald’s, ook in België Fastfood wordt vooral met jongeren geassocieerd. En met jonge gezinnen. Maar op een zomerse dag stappen ook heel wat senioren een Quick of McDonald’s binnen.

Al dan niet onder lichte dwang van de kleinkinderen.

Als je dat soms doet, moet je zeker dit artikel lezen en even stilstaan bij de werkomstandigheden van de vele duizenden werknemers in een mondiale sector.

En bij de fiscale en asociale praktijken van de bekendste hamburgerketen ter wereld: McDonald’s.

Voor velen is de fastfoodsector synoniem voor “hamburgerrestaurants”. Dat beeld klopt niet helemaal.

De sector is veel meer dan een verzameling hamburgertenten.

Een snelle hap kan ook gezonde voeding zijn. Denken we maar aan Exki, Le Pain Quotidien en andere voorbeelden. Het is echter de marketing en de publiciteit van de allergrootsten in de sector, die maken dat mensen fastfood gelijkstellen met hamburgers en pizza’s. En de reclame van de fastfoodgiganten is echt wel invloedrijk.

Zo herkent bijvoorbeeld 88% van de wereldbevolking het logo van McDonald’s terwijl maar 54% het katholieke kruisbeeld herkent. De marketingmachine van ’s werelds grootste fastfoodketen – met 2,5 miljoen werknemers en een omzet van meer dan 22 miljard € – heeft haar werk goed gedaan.

Maar er is meer aan de hand met Big Mac dan dat hun publiciteitsjongens en –meisjes ons willen doen geloven. Sinds enkele jaren hebben vakorganisaties zich verenigd in een wereldwijde coalitie die acties opzet voor betere lonen en betere arbeidsomstandigheden bij McDonald’s. Door de bundeling van syndicale krachten brengt de

coalitie meer middelen bijeen om de werking van de hamburgerketen beter te doorgronden en hun wereldwijde onrechtvaardige loonen arbeidsvoorwaarden te bestrijden.

Het is in New York dat de campagne tegen McDonald’s startte omdat het betaalde uurloon onvoldoende was (en is) om van te leven. In 2009 bedroeg het loon amper 4,8 € per uur. Deze protestcampagne was in de beginfase moeilijk en beperkt. Maar eens de wereldwijde coalitie op gang kwam, groeide het protest aan.

In 2013 kon de coalitie in verschillende landen, waaronder

13 |

Vakbond in Beweging 85

België, een klein succes boeken.

Onder de slogan “$15 and a Union” uitte men wereldwijd een boodschap van solidariteit. Deze eis weerklonk in vele steden in de Verenigde Staten.

In 2014 werden deze grote acties herhaald en kon men spreken van, naar Amerikaanse normen, een volksverhuizing. Van New York tot Chicago, overal verzamelden duizenden mensen. Allen met diezelfde boodschap: 15 dollar en een vakbond.

De acties verhoogden de druk op McDonald’s in de media. Meer en meer mensen hadden begrip voor de

protesterende werknemers, sloten zich aan bij het protest of steunden hun boodschap.

Eind 2014 opende de wereldwijde coalitie in Europa een heel ander front.

Dankzij schitterend vakbondswerk kon aan de Europese Commissie een dossier worden voorgelegd waaruit bleek dat McDonald’s sinds 2009 meer dan 2,3 miljard € belastingen ontweek door nieuwe fiscale constructies.

Dit dossier werd door verschillende kabinetten nauwgezet bestudeerd en wekt meer en meer interesse binnen Europa. Niet in het minst omdat McDonald’s zijn fiscale ontsnappingsroute vooral via Luxemburg, thuishaven van Europees Commissievoorzitter Juncker, loopt.

Tijdens het voorbereidende werk kregen we de volle aandacht van Europarlementslid Kathleen Van Brempt die ons haar steun betuigde in deze strijd. Belastingsontwijking is dan misschien wel niet strafbaar, het in ieder geval onrechtvaardig en moreel verwerpelijk.

McDonald’s: een hamburger- of immobiliën-imperium?

McDonald’s werkt bijna uitsluitend met franchiserestaurants. Kleine zelfstandigen dus die een restaurant van McDonald’s openen. Zo lijkt het ten minste. Want McDonald’s heeft veel macht en gebruikt die ook.

Wie vandaag een hamburger gaat eten bij McDonald’s moet weten dat van iedere geconsumeerde euro 30 tot 40% doorgestort moet worden naar verschillende juridische constructies van McDonald’s in Europa. Zo vloeit 20 % van wat jij betaald hebt voor je hamburger en frietjes naar Luxemburg voor de huur van het gebouw. Gemiddeld 10% gaat naar Luxemburg voor de reclamecampagnes en 10% royalty’s vloeien naar Zwitserland. Dus wie morgen 10 € in een McDonald’s restaurant spendeert weet dat 4 € hiervan nooit in handen van de uitbater, de kleine zelfstandige komt.

Op basis van de gegevens die de coalitie samenbracht uit de financiële balansen, zag men duidelijk dat heel wat belastingsgeld ontweken werd.

14 |

Vakbond in Beweging 85

Binnen de Europese Commissie groeit nu stilaan de wil om hiermee komaf te maken.

McDonald’s valt van zijn troon

Ondertussen komen er bijna dagelijks uit de hele wereld negatieve berichten over wantoestanden bij McDonald’s. Ook het werknemersprotest in de Verenigde Staten begint te wegen op de fastfoodreus. Niet in het minst omdat verschillende Amerikaanse staten hun minimumloon voor iedereen op $15 hebben gebracht. Dat is een serieuze streep door de rekening voor McDonald’s.

Door de voortdurende negatieve mediaberichten over wantoestanden en belastingsontwijking, daalt de omzet van het bedrijf gestaag.

Het bestuur van McDonald’s greep in en in Amerika moest de CEO opstappen. Hij werd vervangen door de CEO van Europa die geacht wordt het tij te keren.

Maar de wereldwijde coalitie riep 15 april 2015 uit tot wereldwijde

actiedag en McDonald’s moest alweer in actie schieten om het negatieve klimaat om te buigen. De nieuwe CEO kondigde begin april aan de lonen in de eigen ‘companyrestaurants’, dus niet in het overgrote deel van franchiserestaurants, te verhogen met 10%: van $7 naar 7,7$. Het bedrijf hoopte dat hiermee het protest zou gaan liggen. Het draaide evenwel anders uit.

De maatregel zorgde voor een nog grotere protestbeweging dan voorheen. In meer dan 190 Amerikaanse steden werd op 15 april gemanifesteerd om het minimumloon van $15 en vakbondsrechten te eisen. Duizenden mensen riepen McDonald’s tot de orde, waaronder ook vooraanstaande politici. Ook in Europa weerklonk dezelfde boodschap van solidariteit met de US workers die voldoende loon eisen om hun gezin te kunnen voeden en enige welvaart te verwerven.

Tot vandaag heeft McDonald’s nog zich nog niet bereid getoond om met de vakbonden aan de onderhandelingstafel te gaan. Toch kunnen we hier en daar signalen opvangen dat de druk op de nieuwe CEO ongezien is. Het imago van McDonald’s staat gevaarlijk onder druk.

Waarom krijgt deze coalitie zoveel steun uit alle hoeken van de wereld?

De studies van de coalitie bewijzen dat de arbeidsomstandigheden en de fiscale werkwijze van McDonald’s, terug te vinden is in alle landen waar het bedrijf gevestigd is. Er zit dus duidelijk een globale bedrijfsvisie achter.

Zo maakt McDonald’s in Engeland, Ierland en Duitsland gebruik van nul-urencontracten. Zo’n contract geeft de werknemer de ‘garantie’ dat McDonald’s hem of haar nul uren per week moet laten werken. Uit het onderzoek van de vakbonden blijkt

hoe dit tot schrijnende situaties en misbruik leidt. Er zijn voorbeelden van werknemers die na een korte ziekteperiode, enkele weken op nul uren worden geplaatst en dus zonder inkomen worden gezet. Of van een zwangere vrouw die 7 weken op nul uren werd gezet nadat ze gevraagd had om iets meer pauzes te kunnen nemen gedurende haar werkdagen van 12 à 14 uur. Ze werd zonder inkomen naar huis gestuurd en mocht pas 7 weken later terugkomen als ze fysiek in orde was.

The code of conduct

In 2013 beloofde McDonald’s in een pact met de Braziliaanse overheid om de arbeidsomstandigheden gevoelig te verbeteren. Geen kinderarbeid, respect voor vrouwen en respect voor een maximale arbeidsduur waren enkele belangrijke principes die op papier werden vastgelegd in een gedragscode (code of conduct).

Amper één jaar later had de vakbondscoalitie al kennis van meer dan 1500 dossiers die in Brazilië voor de rechtbank werden gebracht, enkel en alleen over kinderarbeid. De jongste werknemer bij McDonald’s was 8 jaar.

McDonald’s profiteert ook in België van de precaire situatie van haar werknemers

In België werken ongeveer 3000 werknemers voor McDonald’s. Meer dan de helft zijn “scools”, deeltijdse werknemers die nog op school zitten.

Jongeren die op woensdag, zaterdag en zondag iets willen bijverdienen om hun studies en/of hobbies te betalen.

Gelukkig bestaat er in ons land geen mogelijkheid om een 0-urencontract af te sluiten. Maar daar past McDonald’s wel een mouw aan.

De zogenaamde ‘scools’ zijn een kwetsbare groep. Wie het aandurft een kritische opmerking te maken ziet zijn of haar uurrooster gewijzigd van woensdagnamiddag, zaterdag

15 |

Vakbond in Beweging 85

en zondag naar maandag, dinsdag en donderdag. Zo is de werknemer niet meer in de mogelijkheid om nog langer te werken voor McDonald’s.

Simpel toch?

Ook de werknemers met een contract voor bepaalde duur blijven in een precaire situatie zitten. Ze werken bijna altijd deeltijds en met een variabel uurrooster. Zo kan McDonald’s ze altijd inplannen wanneer het goed uitkomt. Wie kritisch is krijgt de slechtste uren.

Ook in ons land schuwt de hamburgerketen geen enkele praktijk om de werknemers te laten werken wanneer het hen uitkomt.

Jonge mensen die door een of andere tegenslag in geldnood geraken, paait men door hen geld te lenen, en hen daarvoor langer te laten werken.

Een morele chantagemaatregel die wettelijk verboden is. Een recent voorbeeld: een werkneemster werd gechanteerd omdat zij na een tewerkstelling van 21 opeenvolgende dagen, een dag rust wilde inlassen.

Dit was onaanvaardbaar voor McDonald’s die haar beschuldigde haar collega’s in de steek te laten EN haar wees op een nog openstaande schuld. Na deze chantage en ontslagdreigingen bleef de werkneemster verder werken en belandde ze uiteindelijke in het ziekenhuis op intensieve zorgen.

De vakbondscoalitie blijft ijveren voor rechtvaardigheid en zal de wereldwijde wanpraktijken van McDonald’s aan de kaak blijven stellen.

Laat het je smaken, wanneer je met kind of kleinkind een McDonald’s binnenstapt, maar denk aan hen die jou bedienen en jouw maaltijd klaarmaken. Ze zijn onderbetaald en werken in slechte omstandigheden.

Waar ook ter wereld!

Yvan De Jonge Fastfood coördinator | ABVV Horval

GESCHIEDENIS

En toen werd het stil...

In april dit jaar organiseerde het Vlaams ABVV een studiereis naar Polen. De steden Warschau, Krakau, Kazimierz, de communistische “modelstad” Nova Huta , Auschwitz en Birkenau stonden op het programma.

Een reis naar een land waar de meesten onder ons weinig van weten, tenzij de stereotypen: zeer katholiek, arm… bezet door de nazi’s, later “bevrijd” door Rusland….en vooral de namen van de concentratiekampen en de Joodse getto’s.

Het werd een beklijvende, boeiende, vaak ontroerende reis met veel aandacht voor het verleden, zonder de actualiteit te vergeten.

In dit artikel blijf ik vooral stilstaan bij het afschuwelijke verleden met de concentratiekampen, 70 jaar geleden bevrijd.

Ik heb er al veel over gelezen, ik heb de plaatsen en de gruwel al gezien op foto’s, in documentaires en films en toch… als ik daar ter plekke sta, onder de poort met het sinistere opschrift “Arbeit macht frei” en naast het eindstation van de treinen, kreeg ik het ondanks de mooie lentezon koud, heel koud. Mijn reisgezellen werden ook stil en iedereen trachtte te bevatten hoe mensen andere mensen - mannen, vrouwen, kinderen, baby’s - op zo’n grote schaal meenden te moeten vermoorden als “finale oplossing voor het Jodenprobleem”. Ook zigeuners, politieke tegenstanders, homoseksuelen, vrijdenkers… werden gedood. Dood door uitputting bij gebrek aan eten en warme kledij, door folteringen en “medische experimenten”, dood in de gaskamers…

16 |

Het blijft onwezenlijk. Hoe kon dit gebeuren? Waarom kon dit gebeuren? Professor Wladyslaw Bartoszewski, een voormalig gevangene van Auschwitz, zei “Alleen mensen konden deze tragedie veroorzaken en alleen mensen kunnen er voor zorgen dat dit niet weer geschiedt”.

“Auschwitz is de onophoudelijke pijn voor het geweten van de wereld”, zei een van onze gidsen. Beter kan ik het niet verwoorden. Ik hield die zin vast toen me, tijdens het bezoek, de gedachte overviel: we komen hier met zoveel andere toeristen kijken naar de overblijfselen van de ultieme horror. Maar het kan niet anders, het mag niet anders: al die groepen (en er waren gelukkig ook veel scholen en jongerengroepen bij) moeten komen kijken en luisteren. We mogen het niet vergeten, we mogen het nooit vergeten. Dat is het enige wat we nog kunnen doen: de herinneringen aan die vele duizenden doden bewaren en doorvertellen aan onze kinderen en kleinkinderen. Meer kunnen we niet, tenzij er alles aan doen om te voorkomen dat het nog eens gebeurt.

Vakbond in Beweging 85

En het gebeurt nog , minder systematisch misschien, maar toch.

Overal ter wereld worden nog steeds mensen vermoord omdat ze een andere godsdienst aanhangen, een andere seksuele geaardheid hebben, een andere huidskleur of fysionomie hebben, omdat ze tot een andere “clan” of een andere “kaste” behoren, kortom: omdat ze “anders” zijn. Oorlogen, vetes, slachtpartijen, klopjachten... tegen “de anderen”.

Een mens heeft blijkbaar niet veel nodig om over te gaan tot geweld, zeker niet als hij denkt daardoor te behoren tot de heersende groep of daardoor zijn eigen vel te kunnen redden… Of als hij een “medespeler” is in een strijd om de macht, de overheersing. Niet velen hadden en hebben de kracht, de moed, de wijsheid om “ neen” te zeggen, niet velen hebben de principiële overtuiging dit te doen op risico van het eigen leven en dat van zijn/haar gezin.

en stierven er na 20 minuten een verstikkingsdood door het zyklon B gas. Van de 232.000 kinderen die naar het kamp werden gevoerd, overleefden slechts 650 de hel. Uit ons land werden zo’n 25.000 mensen naar Auschwitz getranporteerd.

Er was in feite niet één kamp maar drie, waaronder Birkenau dat ook bekend stond als Auschwitz.

Auschwitz was het Poolse stadje Oświęcim, dat de nazi’s bij het Derde Rijk inlijfden en herbenoemden als Auschwitz.

De plaats werd door de nazi’s gekozen omdat ze in het centrum lag van bezet Europa met zeer goede transport- en communicatieverbindingen.

Het lichtpuntje op de reis naar de duisternis, was te weten dat er wel zo’n mensen waren, ook in en ondanks de fascistische en naziterreur. Verzet begint altijd met één eerste stap. Denk maar aan Oskar Schindler die door zijn lef kon vermijden dat 1.000den Joden naar de kampen werden gestuurd; aan Irena Sendlerova die, samen met vele anderen, 2.500 kinderen uit de getto’s smokkelde; aan de Joodse verzetsgroep van 1.050 jonge mannen en vrouwen die in 1943 stelden dat ze liever stierven zoals zij wilden dan naar de kampen te worden getransporteerd: “We weten dat we zullen sterven maar we vechten voor onze waardigheid, wij willen sterven zoals wij willen, al vechtend, niet als beesten”.

Honderdvijftig onder hen kozen voor zelfdoding op het einde van de opstand, alle anderen uit het verzet werden neergeschoten.

In totaal 1.300.000 Joden, Roma zigeuners, politieke gevangenen, weerstanders… werden naar Auschwitz-Birkenau gevoerd. Meer dan de helft onder hen stierf door honger, onmenselijk zwaar werk, executies, ziektes en epidemieën, martelingen en medische experimenten. 2.000 mensen per dag werden naar de gaskamers gevoerd

17 |

Vakbond in Beweging 85

Duizendtweehonderd van de oorspronkelijke huizen werden gesloopt om plaats te maken voor het kamp; alle Joodse mensen - dat was ongeveer 60% van de oorspronkelijke bevolking - werden naar getto’s getransporteerd (en later naar de kampen).

Onze gids een jonge man die drie jaar geleden Nederlands was gaan studeren, vertelde ons dat zijn grootmoeder als 10 jarig kind vlakbij Oświęcim woonde. Ze herinnert zich nog de stank die er heerste, ondanks het feit dat de oorspronkelijke bewoners door de nazi’s verplicht waren 40 km verder te gaan wonen, maar kon zich niet voorstellen dat de stank kwam van de verbranding van zoveel slachtoffers.

Achtduizend SS-ers werkten in en voor het kamp, er werden nieuwe fabrieken gebouwd die verbonden waren met de oorlogsindustrie.

In die fabrieken, waaronder de grote chemische fabriek IG Farben, werden Poolse, Russische en Franse dwangarbeiders tewerkgesteld.

De kampen werden van de buitenwereld afgesloten met wachttorens, schuttingen met prikkeldraad en elk contact tussen de gevangenen en de buitenwereld werd streng bestraft. Ondanks de constante terreur probeerden de gevangenen hun waardigheid te behouden en waar mogelijk het verzet te organiseren.

De strijd in het kamp was vooral geconcentreerd op het overleven en proberen redden van zwakke en zieke medegevangenen. Er werden ook clandestiene politieke, culturele en godsdienstige activiteiten belegd.

De eerste georganiseerde verzetsgroepen in het kamp ontstonden al in de tweede helft van 1940.Ze bestonden vooral uit Poolse politieke gevangenen.

Belangrijk voor het verzet was de informatie naar de buitenwereld over wat er echt in de kampen plaats

vond. Informatie buiten krijgen was sporadisch mogelijk met de hulp van het verzet buiten het kamp.

Eind 1944, met uitzicht op het komende offensief van het Rode Leger, begonnen de kampleiders alle sporen van hun misdaden uit te wissen. Maar ondanks de verbranding van vele documenten konden ze niet alles wegdoen. In het kamp kan je nu nog schoenen, kinderspeelgoed en tekeningen, afgeschoren haren…zien. Tot de laatste momenten werden de mensen in de waan gelaten dat ze “gewoon” verhuisd werden naar een andere plaats om “ te gaan werken”, ze namen dus ook allerlei huisraad mee… Dat zijn wellicht de meest beklijvende zalen in het memoriaal, omdat elk paar schoenen, elke bril toebehoorde aan een man, een vrouw of een kind, omdat elk bord ooit gebruikt werd, omdat elke koffer ooit gevuld was met dromen…

In de archieven bevinden zich ook 39.000 negatieven van foto’s van pas aangekomen gevangenen, bijna 2.500 foto’s die door de gedeporteerden waren meegebracht, 48 dodenregisters met 70.000 overlijdensaktes van overleden en

vermoorde slachtoffers, 12.000 brieven en kaarten….

Een reis naar Polen met een bezoek aan de concentratiekampen is geen “leuke” puur ontspannende reis, maar ze loont zeker en vast de moeite, om het niet te vergeten, om het nooit te vergeten. Voor wie niet naar Polen kan gaan, is een bezoek aan de Dossin Kazerne in Mechelen zeker een aanrader!

De mensen van de Dossin kazerne stonden trouwens in voor de informatie en het docu- en tentoonstellingsmateriaal voor de “Belgische verdieping” in het Auschwitz museum. Een bezoek aan de Dossin kazerne, van waaruit 26 transporten vertrokken naar het uitroeiingkamp, is bijna even beklijvend. Tegenover de oude kazerne staat nu een zeer boeiend museum: een grote vuist tegen racisme, discriminatie, nazisme en fascisme; een eye opener dat verzet en solidariteit altijd nuttig en mogelijk zijn. Zwijgen is toestemmen, ook vandaag ten aanzien van andere gruwelen en oorlogen.

Nora Cassiers Foto’s: Marina Van Den Bulck

Een kleine greep uit de vele boeken voor wie er meer wil over weten: Beer Regine, Kza5148, de herinneringen aan Auschwitz, EPO (een beklijvende getuigenis)

Rees Laurence, Auschwitz(non fictie boek bij de documentaire reeks van de BBC, bestaat in het Ned.) Friedländer Saul, Nazi-Duitsland en de Joden 1933-1945, Uitg.Nieuw Amsterdam

Harding Thomas, Hans and Rudolf, the German Jew and the hunt for the Kommandant of Auschwitz, Windmill Books, London, 2014

En zeker de moeite waard om te bekijken:

Auschwitz, The Nazis and the final solution, 2 DVD’s, uitgave van BBC War Collection The Nazis, a warning from history, 3 DVD’s, uitgave van BBC best factual series Shoah, van Claude Lanzmann, 4 DVD’s , uitgave van Videofilmexpress.nl Schindler’s List, een speelfilm van Steven Spielberg, 1993 Met veel dank aan: Caroline Copers, Algemeen Secretaris Vlaams ABVV die het initiatief voor de studiereis nam; Annick Clauwaert, directeur Vorming en Actie Vlaams ABVV en Peter Bostyn, medewerker vormingsdienst ABVV Brussel, die instonden voor de inhoudelijke voorbereiding en begeleiding van de reis; Caroline Cocquyt, coördinator van Linx+ die de logistieke en administratieve voorbereiding en begeleiding op zich nam.

18 |

Vakbond in Beweging 85

+

‘Mannen met zwarte gezichten’ bestel het boek

In augustus 1956 vonden 262 mijnwerkers de dood in Marcinelle. De krant De Standaard stuurde er destijds de nog jonge journalist Gaston Durnez op uit voor een artikelenreeks onder de titel ‘Mannen met zwarte gezichten’.

Het resultaat werd een stevig staaltje onderzoeksjournalistiek. Durnez trok mee de schachten in, praatte met nabestaanden, bezocht familieleden, verzamelde bronnen- en cijfermateriaal, en stelde zich de vraag hoe de grootste mijnramp in de Belgische geschiedenis in hemelsnaam had kunnen gebeuren.

Zijn antwoorden wekten heel wat verontwaardiging op. Durnez won er de allereerste Vlaamse Persprijs mee, maar de nog steeds beklijvende reportages werden nu pas voor het eerst te boek gesteld (en wel door Linx+), verrijkt met fraaie beelden, extra informatie, een voorwoord van Caroline Copers (algemeen secretaris Vlaams ABVV) en een interview met Durnez zelf.

Bestelbon Naam: Voornaam: Straat en huisnummer: Postcode: Gemeente: Telefoonnummer: E-mail: O Bestelt …. ex. van ‘Mannen met zwarte gezichten’ (18 € + 1,50 € verzendingskosten) en stort het juiste bedrag op rekeningnummer BE 79 8777 9643 0233 van Linx+ vzw.

O Ik wil graag op de hoogte blijven van Linx+ en schrijf me in voor het gratis E-zine.

Stuur deze bon terug naar Linx+ | Watteeustraat 10 | 1000 Brussel | fax 02 289 01 89.

Online bestellen kan ook via info@linxplus.be en www.linxplus.be.

Volg ons op Facebook Aankondigingen, foto’s, video’s, persberichten van ABVV-regio Antwerpen.

Je vindt ze op: www.facebook.com/ABVV.regio.Antwerpen

Volg ons op Twitter wees onmiddellijk op de hoogte van de activiteiten, acties, standpunten en dienstverlening van het ABVV in de regio Antwerpen. l Volg ons op www.twitter.com en je bent als eerste mee: @abvvantwerpen l Volg ook de tweets van Dirk Schoeters, algemeen secretaris van het ABVV-regio Antwerpen: @Dirkabvvantw

19 |

Vakbond in Beweging 85

Estelle Ceulemans INTERVIEW

federaal secretaris ABVV

In oktober vorig jaar hield het federaal ABVV zijn vierjarige statutair congres. Op het congres en in de dagen erna werd ook de dagelijkse leiding – het secretariaat – van het federale ABVV aangesteld.

Drie nieuwe verantwoordelijken vervoegden er het zeskoppige team van voorzitter Rudy De Leeuw. Marc Goblet volgde Anne Demelenne op als algemeen secretaris van het federaal ABVV en voorzitter van de Waalse vleugel.

En met de aanstelling van Estelle Ceulemans en Miranda Ulens als nieuwe federale secretarissen, krijgt het ABVV er twee vrouwen bij in de cockpit.

Het nieuws van hun verkiezing viel wat tussen de plooien omdat het congres ook het startschot was voor een eerste golf van syndicale acties. En voor een vakbond in actie gaat de tijd snel.

Tien maanden na het congres heeft VIB dus iets goed te maken. Namelijk een uitgebreid kennismakingsgesprek met de drie nieuwe leden van het federaal secretariaat van het ABVV. In dit nummer laten we Estelle Ceulemans aan het woord.

In het najaar spreken we met Miranda Ulens. En ‘last but not least’ mag Marc Goblet, algemeen secretaris, zijn zeg doen in het eindejaarsnummer van Vakbond in Beweging.

Stel: je komt op bezoek bij het ABVV-regio Antwerpen. Wat is de eerste indruk die mensen meestal van je hebben? En klopt die ook met wie jij bent?

De mensen zien een kleine dame die snel spreekt en veel lacht. Ik ben recht voor de raap maar toch aardig. Ik ben geboren in Luik, de ‘vurige stad’, en ik heb dat zuiderse wel in me, dankzij mijn familie. Die eerste indruk zal wel de juiste zijn.

Ik ben nogal direct en expressief.

Mijn gelaatsuitdrukking laat meestal weinig aan de verbeelding over.

Mensen hebben snel begrepen of ik tevreden ben of niet, dat kan ik gewoon niet verbergen (lacht).

Hoe ziet een gemiddelde werkdag van een federaal secretaris eruit?

Die gemiddelde dag begint vroeg en eindigt laat, met veel vergaderingen, soms wel zes op een dag. Het is niet gemakkelijk om meester te blijven van mijn agenda, maar dat stoort

20 |

Vakbond in Beweging 85

me niet. Dagelijks dezelfde routine zou niets voor mij zijn. Zoals bij veel ouders lijken het wel drie dagen in één.

De eerste op het werk, al dan niet in vergadering. De tweede thuis met de kinderen. De derde na negen uur ’s avonds om mails te beantwoorden en ter voorbereiding van de volgende werkdag. Het is intensief en er blijft weinig tijd over voor mezelf, maar in geen geval wil ik één van die aspecten van mijn leven opgeven of er maar half voor gaan.

Het ABVV staat ondanks alles nog steeds bekend als een mannenbastion. Waarin ben je als vrouw een andere federaal secretaris dan je mannelijke collega’s?

“

In de eerste plaats wil ik een volwaardige federaal secretaris zijn, met mijn eigen verantwoordelijkheden en capaciteiten.

‘ontvet’ moeten worden. Tegelijk neemt de regering maatregelen om mensen verplicht langer te doen werken. De strijd voor een betere banenkwaliteit moet altijd onze syndicale prioriteit blijven.

werkgevers akkoorden te sluiten die erop gericht zijn de situatie van onze leden te verbeteren, vooral op het vlak van welzijn.

Ik laat me niet gauw ontmoedigen,

ik ga door, al is het

met kleine stappen.

We moeten onze alternatieven

voor dit rechts beleid constant

in de verf zetten

Ik ben geen excuustruus!

Daarentegen heb ik natuurlijk extra aandacht voor de onderwerpen die vrouwen in het bijzonder aangaan, zowel binnen als buiten de organisatie. Een recent voorbeeld, bij de lancering van de ronde tafel over ‘werkbaar werk’: ik was - en met mij het ABVV - de enige om te eisen voor een alomvattende aanpak van de genderkwestie. Vrouwen zitten vandaag nog steeds te vaak in een moeilijke werksituatie, en hiervoor is er onvoldoende aandacht. Dat is natuurlijk onaanvaardbaar.

Waar ben je als federaal secretaris verantwoordelijk voor, zowel binnen als buiten de organisatie?

Mijn dossiers zijn zeer gevarieerd.

Het gaat over economische thema’s zoals competitiviteit en de loonnorm in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Ik volg er de dossiers op zoals ik dat ook deed als kabinetschef van het ABVV.

Het belangrijkste thema is echter de sociale zekerheid.

Ik zetel in meerdere Openbare Instellingen voor Sociale Zekerheid, zoals de RSZ, RIZIV, het Fonds voor arbeidsongevallen en het Fonds voor de beroepsziekten. Het zijn als het ware mijn eerste en echte liefdes.

De sociale zekerheid is één van de fundamentele bouwstenen van onze samenleving.

Werkbaar werk is ook zo’n dossier waar ik me helemaal in ‘gesmeten’ heb. Werknemers vandaag hebben steeds vaker te lijden onder de arbeidsomstandigheden.

De werkdruk ligt hoog en de productiviteitseisen worden steeds strenger. Dit raakt alle sectoren, ook de openbare diensten, die zogezegd

Ten slotte is er nog de genderkwestie, waarin ik samen met Miranda (Ulens, red.) een voortrekkersrol speel. Hier gaat het om noodzakelijke evoluties op het vlak van samenleving, maar ook binnen het ABVV, om ervoor te zorgen dat vrouwen de plaats en het respect krijgen die ze verdienen.

Je vertegenwoordigt het ABVV in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en in allerhande commissies. Wat is je visie op het sociaal overleg vandaag de dag?

Hoe verdedig jij de standpunten van het ABVV, waar de knopen worden doorgehakt?

Zoals zovelen, kan ik enkel vaststellen dat het sociaal overleg vandaag vierkant draait. Hiervoor zijn de werkgevers verantwoordelijk, die vinden dat ze niks meer te winnen hebben bij het sociaal overleg, enkel maar veel te verliezen.

Het is een gevaarlijke en kortzichtige houding. Samenlevingen waar ongelijkheid heerst, zijn vaak de gewelddadigste. Dit is zonder meer nefast voor de economische ontwikkeling en werkgevers zouden hiermee rekening moeten houden.

Ons sociaal overlegmodel heeft al decennialang haar diensten bewezen. Het is de beste garantie op meer welzijn en voor een groot maatschappelijk draagvlak voor de genomen beslissingen.

Iedereen wint hierbij!

Dat is waarvoor ik blijf strijden, overal waar ik het ABVV vertegenwoordig.

Gelukkig zijn er bij de Openbare Instellingen voor Sociale Zekerheid nog mogelijkheden om met

21 |

Vakbond in Beweging 85

Waar liggen je syndicale ambities?

Op welke terreinen wil jij verandering realiseren?

Zoals ik zei, ons sociaal overlegmodel moet absoluut beschermd worden, en zeker als het gaat om onze sociale zekerheid. Maar ook op het vlak van werkbaar werk is er nog veel ruimte voor verbetering.

Dit wordt des te dringender voor werknemers die ons komen vertellen dat ze op zijn, dat ze hun job gewoon niet volhouden tot hun 67ste. Dit raakt iedereen, maar blijkbaar is het één van de moeilijkste dossiers om de dingen in beweging te krijgen.

Het is belangrijk voor mij dat het ABVV een constructieve vakbond is en blijft, die met concrete voorstellen komt. We willen niet zomaar blokkeren en ‘nee’ zeggen. Hiervoor moeten we onze rechtvaardige alternatieven voor dit rechts beleid constant in de verf zetten.

We moeten ook tevreden zijn met wat we bereiken met onze voortdurende mobilisatie, ook al gaat het vandaag – zeker met deze regering – vaak maar om kleine overwinningen.

Je hebt voor je syndicale loopbaan lang als onderzoeker en daarna op allerhande politieke kabinetten gewerkt. Welke competenties neem je uit die periode mee in je syndicale werk?

Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Niet in de politiek, maar ook niet in de syndicale strijd. Ik heb het geluk gehad mensen tegen te komen die me hebben geleerd de problemen op een positieve en concrete manier aan te pakken. Ik probeer niet te veel te focussen op oorzaken of schuldigen – het zijn toch altijd de anderen! – maar al mijn energie te steken in het zoeken naar een oplossing.

Elk verstandig mens weet dat hij of zij steunpilaren nodig heeft om te kunnen groeien. Wie was/waren jouw mentor(en)?

Mijn familie, mijn partner en mijn kinderen spelen uiteraard een belangrijke rol, ze zijn het kompas in mijn leven. Ik ben ook zeer erkentelijk voor de – meestal – vrouwen waarop ik kan rekenen in mijn dagelijks leven, vooral voor hulp wanneer de kinderen ziek zijn of op woensdagnamiddag.

In mijn professioneel leven ben ik veel mensen tegengekomen die me hebben doen groeien, die me vertrouwen hebben geschonken en die ik eeuwig dankbaar zal zijn. Ze hebben me geleerd zelf vertrouwen te schenken en te strijden voor wat goed is.

Ik kan ze bij naam noemen, want die personen weten over wie ik het heb.

Jean-Claude Marcourt, mijn eerste kabinetschef (en later Waals minister van Economie, red.); Laurette (Onkelinx, red.), een vrouw met zeer warme overtuigingen en die me zeer na aan het hart ligt; Anne Demelenne, die de afgelopen jaren zo veel voor me heeft betekend en waarmee ik nu nog in nauw contact sta.”

Het ABVV organiseerde op 4 juni ‘vrouwen in de vuurlijn’ en klaagde daarin de zware impact van een hele rits

besparingsmaatregelen op vrouwelijke werknemers aan. Je was een van de drijvende krachten achter deze manifestatie. Waarom vind je dit belangrijk?

Het is essentieel de leugens en de tegenstrijdigheden van de regeringMichel aan het licht te brengen.

Het regeerakkoord staat vol mooie verklaringen dat discriminatie van vrouwen en de loonkloof bestreden moeten worden en dat er écht werk gemaakt zal worden van een beter evenwicht tussen werk en privéleven.

Dat is de theorie.

In de praktijk raken de regeringsmaatregelen alle werknemers en mensen die van een uitkering leven, maar de vrouwen nog veel harder. Vrouwen staan nu al zwakker in de arbeidsmarkt, ze werken vaak gedwongen deeltijds, ze krijgen een lager loon, ze hebben minder toegang tot opleidingen en ze hebben vaak een onvolledige loopbaan.

Het beleid van de regering-Michel zal dit alleen maar erger maken.

Met de manifestatie hebben we dit onder de aandacht gebracht. Het was een groot succes. We hoopten op duizend deelnemers. Uiteindelijk waren meer dan tweeduizend kameraden – vrouwen én mannen – aanwezig om de boodschap kracht bij te zetten. De strijd van werknemers gaat ons immers allemaal aan.

22 |

Vakbond in Beweging 85

Een vraag die zeer weinig mannen te horen krijgen, maar we durven ze toch stellen: je bent én ambitieus én moeder van twee kinderen. Ben je het levende bewijs dat het allemaal kan, of boet je ergens op in? Blijft het ‘werkbaar werken’ voor jou?

Het is absoluut niet eenvoudig, net zoals bij bijna alle ouders. Maar het is mogelijk. Allereerst omdat ik kan rekenen op een fantastische partner!

We hebben beide een veeleisende job, maar we slagen er vrij goed in het werk te verdelen en er te zijn voor de kinderen.

Soms in een beurtrol, maar we staan er samen op de belangrijkste momenten. Ik denk dat dit voor hun het beste voorbeeld is. Ze zien er toch gelukkig uit.

Mijn baan als federaal secretaris is niet mijn ambitie geweest. Ik zie het wel als een enorm voorrecht om te doen wat ik doe. Het is een luxe je brood te verdienen door iets te doen waar je echt in gelooft.

Ik heb soms de indruk dat mensen denken dat ik vol ambitie zit. Bij de geboorte van mijn tweede kind, kreeg ik geregeld de vraag of ik zou doorgaan met voltijds werken.

Ik kaatste de bal terug: ‘waarom stellen jullie die vraag niet aan Koen (haar partner, red.)?’ (lacht).

Wat doe je om stoom af te laten?

Het klinkt misschien nogal cliché, maar ik maak er een punt van mijn kinderen op een ‘normaal’ uur op school af te halen.

We wandelen veel.

We gaan een ijsje eten, of we gaan naar het prachtige park van het kasteel van Edingen.

Of we gaan aardbeien kopen bij een landbouwer dicht bij ons – het is het seizoen!

We spelen ze onmiddellijk naar binnen. Of een ander cliché, shoppen (lacht)!

Het wordt zomer. Als je tijd hebt om te lezen: wat zijn je favoriete boeken? Of vrijetijdsbesteding?

Muziek?

Ik lees enorm graag en ik moet toegeven, wanneer ik de tijd vind, zijn het geen grote historische, economische of politieke werken (lacht). Romans, zeker politieromans, kan ik wel smaken.

Dit neemt niet weg dat sommige

boeken me meer raken dan andere, omdat belangrijke maatschappelijke onderwerpen erin aan bod komen, zoals racisme of ongelijkheid. Ik koop altijd pocketformaat, dan kan ik de boeken meenemen in mijn tas en lezen waar ik wil, bijvoorbeeld in de trein.

Het zijn niet zozeer de recente boeken die me aanspreken. Eén van mijn recentste favorieten, To Kill a Mockingbird, dateert van

1960, van de schrijfster Harper Lee. Het racisme in het zuiden van de Verenigde Staten wordt er verteld door de ogen van een jong meisje.

Ik lees ook graag het werk van Tom Lanoye en Dimitri Verhulst.

Voor de rest probeer ik vooral zo veel mogelijk tijd door te brengen met mijn familie. De hobby’s zijn vrij beperkt met twee jongens van zes en acht jaar (lacht).

Korte levensloop Estelle Ceulemans Geboren op 12 februari 1970 Loopbaan: • • • • • •

•

•

24 oktober 2014: federaal secretaris ABVV November 2012 – oktober 2014: directeur federale studiediensten ABVV Januari 2007 – oktober 2012: adviseur sociaal departement federale studiedienst ABVV Juli 2004 – december 2006: adjunct-directeur beleidscel minister van Sociale Zaken Rudy Demotte Juli 2003 - juni 2004: adjunct-directeur beleidscel minister van Leefmilieu Freya Vandenbossche Juni 2000 - juni 2003: attaché algemene politieke dossiers en werk beleidscel vice-eerste minister en minister van Werk Laurette Onkelinx Juni 1999 – mei 2000: onderzoeker bij Dulbea (ULB Brussel) in het kader van een studieopdracht van de minister van Werk, ‘Evaluatie vanuit de genderoptiek van de federale maatregelen om de sociale bijdragen te verlagen’ Augustus 1997 – mei 1999: onderzoeker arbeidstijd aan het ‘Institut du Travail’ (ULB Brussel)

Diploma’s

• 1997 Master na Master Personeelsbeleid, ULB Brussel • 1996 Licentiaat Arbeidsrecht, ULB Brussel • 1992 Kandidaat Rechten, ULB Brussel

Overige

• Sinds het academiejaar 2012-2013 lesgever ‘Technische en financiële organisatie van de sociale zekerheid’ aan de ULB te Brussel

Een rode filmavond over openbaar vervoer: the Navigators Vier spoorwegarbeiders uit Sheffield dreigen hun baan te verliezen door de privatisering van de Britse spoorwegen.

Aanvankelijk gaan ze de strijd aan om hun job en sociale voordelen te behouden, maar wanneer een collega beslist om bij een privémaatschappij te gaan werken, komen de anderen al snel in de verleiding om ook hun kans te wagen.

Flexibele uren, lange dagen en geen vast werk zijn enkele van de ongemakken waarmee de mannen te maken krijgen.

En met veiligheid nemen de private spoormaatschappijen het ook niet zo nauw…

Toelichting en nabespreking door een mobiliteitsexpert.

Wanneer? donderdag 24 september 2015 om 19u30 Waar? Polyvalente zaal van het ABVV regio Antwerpen, Ommeganckstraat 53 (gelijkvloers), 2018 Antwerpen GRATIS maar inschrijving vereist.

Info en inschrijvingen: Adviespunt Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) | 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 | adviespunt.antwerpen@abvv.be

23 |

Vakbond in Beweging 85

STOP ARMOEDE NU

Draai de kraan niet dicht

Drinkbaar water vinden we evident: we draaien de kraan open, poetsen onze tanden, steken de was in de wasmachine, nemen een frisse douche, zetten koffie of thee, gebruiken het toilet,…

Maar dit is niet voor iedereen vanzelfsprekend.

Een steeds grotere groep mensen wordt het recht op drinkbaar water ontzegd. Elk jaar worden er in Vlaanderen 4.728 gezinnen afgesloten van water. Meer dan 45% van alle waterafsluitingen gebeurt door de Antwerpse Waterwerken, beter gekend onder hun publieksnaam Water-link.

De AWW deed in 2013 in totaal 2.130 afsluitingen. Een klein deel hiervan betreft leegstaande of onbewoonde panden. In de grote meerderheid van de gevallen gaat het echter om gezinnen die zonder water verder moeten overleven.

Cijfers tonen aan dat in totaal 6.400 gedomicilieerde Antwerpenaren zonder water werden gezet.

Om deze schrijnende situatie aan te kaarten voerde het actieplatform Stoparmoede.nu op 22 april actie aan het kantoor van Water-link.

Stop armoede nu Sinds 2008 voert het actieplatform Stoparmoede.nu regelmatig acties in Antwerpen om de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk aan te kaarten en het thema ‘armoede en sociale uitsluiting’ hoger op de politieke agenda te krijgen en er mee vorm aan te geven.

Als ABVV onderschrijven wij deze bezorgdheid en nemen wij deel aan de vergaderingen en acties vanuit het platform.

24 |

Vakbond in Beweging 85

Drie actiepunten Aan de hand van 3 actiepunten werden de eisen aan het beleid duidelijk gemaakt. Deze werden geïllustreerd door getuigenissen van welzijnswerkers, verhuurders en cliënten die met waterafsluitingen geconfronteerd worden.

1. 5% van de winst van Water-link is voldoende om alle afsluitingen te voorkomen Volgens de berekening van het actieplatform kan men het recht op water voor elke inwoner garanderen met slechts 5% van de winst die per jaar wordt gemaakt door Water-link.

Volgens de Verenigde Naties is het recht op water essentieel om een leven in menselijke waardigheid te leiden.

Het is een voorwaarde voor de realisatie van andere mensenrechten. ‘Stop Armoede Nu’ vraagt aan het beleid om dit recht te erkennen en te garanderen dat niemand wordt afgesloten van drinkbaar water en sanitaire.

Getuigenis

2. Iedere Antwerpenaar zou over een individuele watermeter moeten kunnen beschikken Tot op heden beschikken heel wat Antwerpenaren niet over een individuele watermeter waardoor het eigen verbruik niet kan gemeten worden en de rekening op één of andere manier wordt gedeeld met de andere bewoners van het pand. Het maakt met andere woorden niet echt uit of ik al dan niet bewust en zuinig met water omga; als mijn buur meer gebruikt dan betaal ik ook meer.

3. Informeer mensen en biedt een gratis waterscan aan In eenvoudige en transparante taal moeten mensen geïnformeerd worden over wat een zgn. ‘normaal waterverbruik’ is, wat hun rechten zijn, moeten tips gegeven worden,…

Een gratis waterscan kan aangeboden worden zodat eventuele lekken snel kunnen opgespoord worden en het waterverbruik kan verminderd worden.

‘Ik ben een alleenstaande persoon, en verblijf noodgedwongen vaak in het ziekenhuis met regelmatige opnames.

Mijn inkomen is een minimale invaliditeitsuitkering, omdat ik weinig heb gewerkt in mijn leven. Hiermee kan ik amper rondkomen, en alleen maar de maandelijkse huur betalen van mijn sociaal appartement. Wanneer ik een weekend thuis ben, zit ik zonder water. Dat komt doordat het water is afgesloten. Gewoon geen geld over om de achterstallige facturen te betalen... Een nieuwe wateraansluiting is niet mogelijk, want de schuld is intussen al voor de rechtbank gekomen. Ik zit dus in een vicieuze cirkel: thuis komen in het donker, ik kan zelfs mijn handen niet wassen...’

Op het einde van de actie werden er badeendjes in het water gelaten die dan konden opgevist worden door de aanwezigen. Een zichtbaar aandenken aan een geslaagde actie!

We blijven het recht op water aankaarten

Stoparmoede.nu blijft het thema van de waterafsluitingen onder de aandacht van de beleidsmakers brengen. Ook het ABVV laat dit thema niet los. In het regeerakkoord staan beleidsvoornemens die een belangrijke invloed zullen hebben op de waterfactuur van de gezinnen.

Zo zal er o.a. flink worden bespaard op de overheidsuitgaven voor (afval)water door hogere kosten aan te rekenen. Dit vinden wij onaanvaardbaar en daarom zal het Vlaams ABVV dit thema in de Sociaal Economische Raad van Vlaanderen (blijven) ter sprake brengen en hierover onderhandelen.

25 |

Vakbond in Beweging 85

BOEKBESPREKING

Doe eens een boek(je) open

Van arbeider tot federaal ABVV-voorzitter: het verhaal van Michel Nollet Arbeiders die nationaal vakbondsleider worden, we kennen er omzeggens geen meer. Na WO II waren er André Renard en Louis Major, alsook de huidige secretarisgeneraal van het ABVV, Luikenaar Marc Goblet die zijn loopbaan begon als “chauffagist”. Misschien vergeet ik er nog één?

Nog veel minder komt het voor dat we wat diepgaander geïnformeerd worden over de loopbaan en motieven van deze belangrijke figuren in het sociaal-economisch bestel.

Het is niet hun gewoonte om “memoires” te schrijven. Een uitzondering is wel het nog steeds leesbare boek van wijlen Georges Debunne, “Ik heb mijn zeg gehad”.

Met veel belangstelling heb ik dus het recent verschenen boekje van Jacques Michiels, “Michel Nollet – een radicaal? Van arbeider tot ABVV-voorzitter” gelezen.

De auteur is een economist, werkte als vormingswerker bij het ABVV Namen, daarna bij de Algemene Centrale (AC) waarvan hij later ook nationaal secretaris werd. Hij was een nauw medewerker en vriend van Nollet toen deze AC-voorzitter was, zijn “kabinetschef”.

Michel Nollet, eerder onbekende Waalse vakbondsleider, althans in Vlaanderen?

Voor veel Vlaamse bedrijfssyndicalisten stond Nollet als ABVV-voorzitter in de jaren 1995-2002 in de schaduw van de in Vlaanderen meer bekende Mia De Vits algemeen secretaris in die jaren. Ik herinner me de slanke man

in het nette pak dan weer wel door zijn optreden bij de sluiting van de staalfabriek Forges de Clabecq en zijn conflict met de radicale syndicale groep metallo’s onder leiding van Roberto D’Orazio (zie kadertje), een onverkwikkelijke zaak in menig opzicht.

Nollet (van 1939) is een echte Waals-Brabander, komt dus niet uit een klassieke Luiks of Henegouws FGTB-nest. Zijn vader was een kleine zelfstandige (landbouwer) maar toch een overtuigd socialist.

Hij was als soldaat gewond tijdens de Achttiendaagse Veldtocht (mei ‘40) maar door de Duitsers ingedeeld bij een groep Vlaamse soldaten. Daardoor kwam hij snel

26 |

Vakbond in Beweging 85

terug vrij, in tegenstelling tot de Waalse krijgsgevangenen zoals Michels oom. De auteur benadrukt dat Nollet er vaak aan herinnert dat deze voorkeursbehandeling van de Vlamingen door de bezetter lange tijd in de perceptie vele Waalse families is blijven voortleven en dat deze discriminatie van de Walen deel uitmaakt van het “sociologische geschil” tussen noord en zuid.

Anderzijds vertelt Nollet ook over de verschrikkelijke arbeidsomstandigheden van de Vlaamse seizoenarbeiders in de bietenoogst in zijn streek waar hij als twaalfjarige tijdens de vakantie bij hielp.

Start van een syndicale loopbaan als basismilitant in de Algemene Centrale, eventjes wallingant Na zijn technische studie werkt de jonge Michel kort bij Sabca (metaalsector) en daarna in de papierfabrieken van Genval. Hij wordt er syndicaal actief (in de AC) en afgevaardigde in 1963. Als gevolg van de grote staking 60-61 en onder invloed van het Renardisme sluit hij zich aan bij de fel wallingantische MPW (Mouvement Populaire Wallon), zoals vele jonge linkse syndicalisten en socialisten (o.m.

Philippe Busquin, later PS-voorzitter) toen.

Hij volgt de cursussen arbeidsrecht van zijn Centrale, is vlijtig en stijgt op binnen de AC van Waals-Brabant.

Hij wordt er in 1969 propagandist, waarvoor hij wel zijn lidmaatschap van het MPW opgeeft: bij hem wint het pragmatisme het van de ideologie, aldus de auteur.

Hij wordt geconfronteerd met de sluitingsdreiging van de papierfabriek Intermills in La Hulpe.

Arbeiders bezetten het bedrijf en Nollet steunt hen, tegen de wil van de AC-leiding in, maar de zaak loopt nog goed af. Hij wordt in 1973 gewestelijk secretaris en zo ook lid van het nationaal secretariaat van de AC. Vakbondssecretaris, Nederlands leren, conflicten tot een goed einde brengen, lessen trekken…

Michel beseft dat hij ook Nederlands moet leren wil hij later in de AC verder kunnen doorgroeien, wat men hem aanraadt en wat hij ook wil.

Hij is dan al duidelijk ambitieus en leergierig.

Binnen de AC zijn er trouwens communautair getinte spanningen maar als Waal wordt Michel als nationaal secretaris in 1976 toch verantwoordelijk voor de, vooral Vlaamse, scheikundesector.

De Vlaamse afgevaardigden en secretarissen onthalen er hem goed. “Ik heb er mijn loopbaan opgebouwd” zegt het ex-MPW lid. In de petroleumsector slaagt hij erin het arbeidersstatuut quasi evenwaardig te maken als het bediendestatuut, in die jaren reeds!

Het boek brengt ook het relaas van vele scherpe conflicten waarbij hij betrokken is, bvb. bij Michelin in St-Pieters Leeuw dat uiteindelijk brutaal gesloten wordt. Ook de RBP bezetting van 11 maanden in de Antwerpse haven maakt Nollet mee.

In 1985 moet hij 40 wilde stakingen aanpakken. Dramatisch is het verhaal van het conflict bij PRB waar na veel actie en lange onderhandelingen 3 sites gesloten worden; tijdens een rumoerige betoging in Brussel doodt een afketsende politiekogel een jong meisje!

Michel leert dat de vakbonden zich internationaal moeten organiseren en ontdekt het belang van een goed politiek netwerk, maar ervaart ook dat men zich kapot kan staken.

Hij heeft vooral een heilige schrik gekregen van gewelddadige betogingen en acties.

Naar de top van de AC; het “nolletisme”

De gedreven en veranderingsgezinde Michel maakt in de jaren ’80 de stakingen mee tegen de regering Martens-Gol (devaluatie van de frank, 3 indexsprongen) en wordt in 1992 uiteindelijk tot voorzitter van de AC gekozen, de nummer één dus.

Hij krijgt voor zijn bevlogen speech een staande ovatie.

Hij heeft een heel programma voor reorganisatie en vernieuwing van de centrale: meer transparantie en efficiëntie, betere pers, versterken van de vorming, ledenwerving ook in de nieuwe (diensten)sectoren, nieuwe propagandisten aantrekken, beheersaudits, …

De auteur van het boek, Jacques Michiels, wordt zijn “kabinetschef” en stelt samen met Michel een visietekst op: “Teveel individualisme vernietigt het individu”. Uiteindelijk moet de collectieve syndicale beweging ertoe leiden dat de arbeider als individu sterker komt te staan. Toch ergens typerend voor de zoon van een kleine zelfstandige, lijkt me…

Die aanpak wordt het “nolletisme” genoemd (zie apart kadertje) en niet elke AC-verantwoordelijk verwelkomt dit zomaar direct, zo blijkt uit het verhaal. Volgens de auteur komt een beetje paternalisme

27 |

Vakbond in Beweging 85

hem hierbij vaak van pas, evenals zijn charme die hij soms wel eens misbruikt. Michel loopt verder niet hoog op met extreemlinks, is radicaal sociaaldemocratisch.

Hij staat voor moeilijke jaren: integratie van de restanten van de Mijnwerkscentrale binnen de AC, oplossen van duistere financiële malversaties binnen de AC-Brussel, controleren of de ronkende congresresoluties ook effectief uitgevoerd worden … kortom, Michel wordt ook een echte “change manager” (de auteur vermeldt ergens dat hij veel geleerd heeft door zijn contacten met grote werkgevers!).

Aangezien Nollet nu als ACvoorzitter ook in het federaal ABVV bureau zetelt (François Janssens is dan ABVV-voorzitter) is hij van nabij betrokken bij de acties tegen het Globaal Plan van de regering Dehaene in 1993 en 1994, zonder succes. Het sociaal overlegmodel is veranderd, ervaart Nollet nu ook.

Verder merkt hij aan de ABVV-top de toenemende meningsverschillen tussen de Vlaamse en Waalse Intergewestelijken.

Voorzitter van het ABVV, geen eenvoudige klus

Na het dramatisch overlijden in 1995 van François Janssen wordt Michel Nollet in september tot nieuwe ABVV-voorzitter gekozen. Officieel stelde hij zich geen kandidaat (wie dat doet wordt nooit geen voorzitter, zegt hij zelf), maar hij wordt gevraagd, o.m. door Mia De Vits, en aanvaardt (graag).

Ook hier een moeilijk begin, en er dreigt zelfs een staking van het ABVV-personeel rond al lang aanslepende problemen; de zorgwekkend financiële situatie noopt tot besparingen, een performant informaticasysteem moet ingevoerd worden. Nollet gaat zelf de ondernemingsraad voorzitten, laat een bedrijfsrevisor aanstellen en gaat aspecten van zijn “nolletisme” invoeren.

Sommigen vrezen dat de ex-arbeider de functie niet aan zal kunnen, zijn samenwerking met de universitairen van de studiedienst (meestal Vlamingen) is niet evident.

Als voorzitter wordt hij ook regent van de Nationale Bank (NBB), het

“heilige der heiligen”, waar hij niet direct aanvaard wordt, zeker al niet omdat hij in een interview voorgesteld heeft niet langer de intresten op de staatsleningen te betalen, om zo het begrotingstekort te verlichten. Na de heisa hierover neemt hij echter zijn woorden terug.

Stilaan dwingt Michel respect af en boekt hij successen, hij doet hierbij beroep op de directeur beheer en financiën van het ABVV, Rudy De Leeuw, die het nationaal secretariaat versterkt voor de financiële materies.

De tandem Nollet-De Vits verbetert de positie van de gewestelijke interprofessionele secretarissen, gekneld als deze zijn tussen de machtige centrales; de willekeur in hun verloning wordt aangepakt.

Michel vermijdt verder dat er een communautaire splitsing komt in de Voedingscentrale. Na zijn aftreden splitst de Metaalcentrale, iets wat naar eigen zeggen “met hem nooit zou gebeurd zijn”.

Hij tracht ook de werking van de vrouwen- en gepensioneerdencomités te verbeteren. Het laatste lukt hem niet zo goed.

In de wekelijkse vergaderingen met de Groep van Tien (vakbondsleiders en werkgevers) scherpt Michel zijn al grote onderhandelingskwaliteiten en materiekennis verder aan. Hij ijverde altijd zeer krachtig voor het stakingsrecht en ageerde tegen het gebruik van dwangbevelen door de werkgevers..

In 2002 eindigt zijn mandaat, bij zijn afscheid krijgt hij lof voor zijn politieke moed en gezag. Bij de militanten is de gewone Waalse arbeider Nollet altijd populair gebleven. Michel blijft sociaal actief: in 2003 wordt hij benoemd tot voorzitter van het beheerscomités van de RVP, wat hij nog altijd is.

Is Michel Nollet nu een “radicaal” te noemen?

De omschrijving komt van een journaliste, toen Michel tot ABVVvoorzitter gekozen werd.

De auteur beantwoordt de vraag bevestigend, in de zin dat Michel de diepere oorzaken van een probleem daadwerkelijk wil aanpakken. Dit dan in tegenstelling tot andere vakbondsleiders die zich “alleen bekommeren om de uiterlijke schijn, veel geblaat en weinig wol – en uiteindelijk geen wol.”

Het geschetste beeld is dat van dat een gedreven, pragmatische en onderhandelingsgerichte syndicale leider, met oog voor een efficiënte organisatie en gedegen dienstverlening ten bate van de leden. Trouw aan de fundamentele vakbondsprincipes, nooit zijn roots verloochenend.

In een AC-magazine bevestigt Alain Clauwaert, tot voor kort AC-voorzitter, dit treffend: “Michel is het voorbeeld van de basismilitant die het uiteindelijk tot voorzitter van het ABVV schopte, een meesterlijk onderhandelaar, die het juiste

evenwicht kende tussen overleg en actie. Hij zorgde er altijd voor dat de communicatielijn met het patronaat open bleef, ook bij harde en lange stakingen.”

Besluit na lezing van dit boek: Dit vlot leesbare en verhalende boekje zal natuurlijk vooral syndicale militanten en vrijgestelden interesseren maar is ook heel leerzaam voor eenieder die belang stelt in de rol van het syndicalisme, het sociaal overleg en de belangrijke actoren daarin.

Goed belicht worden de figuur en mens Nollet en wat hij – door inzet en zelfstudie opgeklommen gerealiseerd heeft. De auteur is een vriend van Michel, zoveel is duidelijk.

Je verneemt belangrijke dingen uit de interne syndicale keuken waarover je anders als gewone militant zelden of nooit hoort. Op bepaald punten mocht de auteur trouwens voor mij best wat explicieter zijn geweest en wat dieper ingaan op achtergronden; je blijft nu soms op je honger.

De uitgave is ook verlucht met enkele goed gekozen foto’s.

Gegevens:

Jacques Michiels, Michel Nollet – een radicaal?, 2015, Uitg. Van Haelewyck, 103 blz., 16€ Frans Van Heddeghem Juni 2015, email: frans.vanheddeghem@telenet.be

Einde jaren ’90: het gevecht voor Clabecq, een (verscheurend) conflict zonder voorgaande Nollet noemt dit conflict bij Forges de Clabecq: een “kroniek van een aangekondigd faillissement”.

In 1997 werkten er nog 1800 werknemers. De Europese Commissie weigert verdere subsidies.

Als ABVV-voorzitter met regionale roots wordt hij betrokken bij de onderhandeling over de doorstart via overname door Duferco. Dit sleept lang aan en 300 werknemers zouden hierbij uit de boot vallen, waaronder alle strijdbare militanten van ABVV-Metaal, met name de kerngroep rond de flamboyante afgevaardigde Roberto D’Orazio. De auteur noemt ze “een (revolutionaire) brigade van enkele leiders, denkers en handlangers, van buitenaf bijgestaan door de PVDA”. Feit is dat deze groep niet akkoord gaat en zeer strijdbaar en met veel gevoel voor mediatieke sensatie het plan aanvecht en hierbij geen geweld schuwt. Er komt een gevecht in regel tussen enkele bulldozers en de rijkswacht op de autostrade; twee keer worden de ABVV- lokalen in de Brusselse Hoogstraat bezet. De groep rond D’Orazio eist dat Nollet hen steunt. De tweede keer moet de politie Nollet, Rudy De Leeuw en enkele andere ABVV-secretarissen ontzetten nadat ze zich gebarricadeerd hebben in een lokaal. Achteraf worden de Clabecq delegees uigesloten uit de Metaalcentrale. De auteur wijst erop dat Nollet vaak alleen stond, dat anderen (bvb. uit de Metaalcentrale) geen duidelijke positie innamen of moedig genoeg waren om hem te steunen.

Het is goed dit trieste relaas eens te lezen vanuit de kant van de ABVV-leiding.

28 |

Vakbond in Beweging 85

Het “nolletisme” in de Algemene Centrale, kernachtig samengevat door auteur J. Michiels: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

Bereikbaar zijn en altijd reageren (FVH: cfr. Daniel Termont!)

Alles voor de leden Financiële middelen vrijmaken voor het syndicale werk i.p.v. op te potten Vakbondsafgevaardigden zijn onaantastbaar Steeds blijven onderhandelen, netwerk inschakelen, stakingen wanneer nodig Vorming voor iedereen Een vernieuwde informatica, een onontbeerlijke troef Samen met de PS en SP.a Een transparanter, objectiever, dynamisch personeelsbeleid met een rol voor de syndicale delegatie ABVV versterken door de centrales te versterken Internationaal syndicalisme als wapen in de conflicten met de multinationals

De teruggekeerden Zelden heeft een boek mij zo aangegrepen als De teruggekeerden van de Amerikaanse schrijver Jason Mott.

Het is een surrealistisch verhaal, waar tussen de lijnen zoveel realiteit zit.

Op een zonnige dag in augustus 1966 verdrinkt de achtjarige Jacob, zoon van Lucille en Harold Hargrave. Bijna vijftig jaar later staat hij voor hun deur. Blakend van gezondheid en nog steeds acht jaar oud. Zijn moeder is dolgelukkig, zijn vader staat sceptisch tegenover zijn “nieuwe” zoon. Wie is hij, waar komt hij vandaan? Zij is diepgelovig en ziet het als een en een geschenk van God. De vader is een atheïst.

En dan begint het verhaal pas goed. Jacob is niet de enige die is teruggekeerd uit de dood. Overal duiken Teruggekeerden op, en al vlug zijn het er zoveel dat steeds meer mensen zich bedreigd voelen. Er moet ingegrepen worden. In het kleine stadje waar Jacob is teruggekeerd worden scholen en openbare gebouwen aangeslagen om de ‘nieuwkomers’ op te vangen. Algauw is dit niet voldoende meer. Ook leegstaande huizen worden aangeslagen. Zij worden opgesloten en mogen niet naar buiten. Als Hargave met zijn zoon toch een wandeling maakt worden ze opgepakt en opgesloten in de vroegere school. Hier leven ze in onmenselijke omstandigheden.

Er staan rijen veldbedden, privacy is er niet en toiletten of wasplaatsen zijn er onvoldoende. Zijn vrouw mag één keer op bezoek komen.

De ontevredenheid stijgt met de dag, vooral door ultra rechtse inwoners. De teruggekeerden horen hier niet thuis en moeten weg. Het komt tot een gewapende opstand waarbij doden vallen.

De Teruggekeerden is een aangrijpend boek, dat vragen oproept die lang blijven hangen. Het verhaal is zo transfereerbaar naar het huidig asielbeleid.

Het boek werd uitgegeven bij Harlequin in Nederland in 2013. De oorspronkelijke titel: The Returned.

Een aanrader voor iedereen die begaan is met het asielbeleid of de mensen zonder papieren.

Staf

29 |

Vakbond in Beweging 85

Reizen Anders Bekeken +

Ga op reis met Linx+. Ontdek internationale steden door de sociale geschiedenis van de kleine man. Een niet voor de hand liggende reis maar wel met net dat ietsje meer. Omdat we dingen graag anders bekijken.

De Familistère in Guise

Polen anders bekeken

Berlijn anders bekeken

“Le Familistère” is een arbeiderscommune waarin de inwoners wel en wee deelden met elkaar. Het is een typisch voorbeeld van utopisch socialisme uit de 19de eeuw. Jean-Baptiste André Godin (1817-1888), bedacht een samenlevingsmodel voor zijn arbeiders met dezelfde levensomstandigheden als “de rijken”. Tijdens de tweede helft van de 19e eeuw bouwde hij de Familistère of ‘Sociaal Paleis’ uit. De tweede dag brengen we een bezoek aan de volkstuintjes van Amiens. Deze tuintjes zijn slechts bereikbaar met elektrisch aangestuurde bootje want ecologie is in dit gebied zeer belangrijk.

De woelige geschiedenis, zijn rijke tradities, de prachtige natuur en de gastvrijheid van Polen spreken tot de verbeelding. Maar liefst 13 plaatsen in Polen behoren tot UNESCO Werelderfgoed. Polen moet zeker op je to-do lijstje staan. Linx+ biedt je dit najaar de kans om per autocar deze prachtige bestemming te verkennen.

Op het programma staan de prachtige steden Wroclaw, Krakau en Warschau, de sociaalrealistische architectuur in Nowa Huta, de Joodse wijk Kazimierz waar de film ‘Schindler’s List’ werd opgenomen, de zoutmijn van Wieliczka met zijn ondergrondse meren en grotten en het beruchte concentratiekamp van Auschwitz.

In onze eigen “hop off/ hop on’ bus doorkruisen we Berlijn. Een greep uit een eivol programma: de Muur, het Holocaustmonument, de Reichstag, het KätheKollwitzmuseum, het ‘Denkmal’ voor de Russische soldaten, de begraafplaats van Bertolt Brecht en beroemde tijdgenoten, een moment van stilte op de plek waar Rosa Luxemburg in het kanaal werd gedumpt, Unter Den Linden en Brandenburger Tor, Checkpoint Charlie (en de verMacDonaldisering), vrije tijd in het Museum Insel met onder andere het Pergamon (facultatief) en het Museum voor Hedendaagse Kunst met Beuys, Warhol en Kiefer (facultatief).

21/07/15 – 22/07/15

05/09/15 – 13/09/15

16/09/15 – 20/09/15

Voor prijzen en het volledig programma verwijzen we graag naar www.linxplus.be, info@linxplus.be of 02 289 01 81

30 |

Vakbond in Beweging 85

Het ABVV in actie 015 15 maart 2Day Equal Pay

2015 13 maart n waterafsluitingen actie tege

29 maart De Grote 2015 Parade

1 april 2015 Mechelen Provinciale betoging in egelen tegen de regeringsmaatr

1 mei 201

5

1 mei 2015

1 mei 2015

Showfestival 2015 DE MICK Vrijdag 16 oktober 2015

Programma: Seniorenshow met: Lou Roman Band

Golden Memories Singers | Barbara Dex | Ivann | Udo Presentatie: Luc Caals Algemene inkom: 20 euro | Leden S-Plus, ABVV-seniorenwerking en Vriendenkring “De Mick”: 12 euro

Zondag 18 oktober 2015

Programma: Seniorenshow met: Lou Roman Band

Golden Memories Singers|Paul Michiels|Ivann|Belle Perez|Maxime Presentatie: Luc Caals Algemene inkom: 22 euro | Leden S-Plus, ABVV-seniorenwerking en Vriendenkring “De Mick”: 14 euro Waar? Zaal Kielpark | St. Bernardsesteenweg 113 | 2020 Antwerpen Deuren: 13.00u | Aanvang programma: 14.00u Info en reservaties: Adviespunt | Ommeganckstraat 35 (1e verdieping) 2018 Antwerpen | T: 03 220 66 13 of adviespunt.antwerpen@abvv.be Reserveren kan nu, maar tickets zijn pas af te halen vanaf maandag 14 september 2015 Na reservatie kan je betalen via Bancontact of per overschrijving op het volgende rekeningnummer: BE20 1325 2019 3156 met duidelijke vermelding van je naam en mededeling: “Mick festival - datum - aantal personen”