Abel Magazine Jaargang 21, nr. 2

Abel magazine

INFORMATIEF OVER INSTALLATIETECHNIEK

EEN UITGAVE VAN

JAARGANG 21, NO. 2

Vader & zoo Kuiper n

samen sterk p.6

Klaar voor de toekomst?

Ontwikkelingen zonnepanelen Groothandel Libra Energy

Rob Lasschuit over bijzondere projecten met karakter

Trots op historische stad Haarlem Loodgietersbedrijf Gebr. Grapendaal

Denk Duurzaam Kennisquiz Maak kans op een hotelovernachting

4

Backoffice laadpalen KostenefficiĂŤnt beheren

10

8

12

Een kijkje in de keuken Hoe duurzaam is Robert Jongbloed?

15

Leden van Abel

TIB BV totaal-installateurs Felland-Noord 1A, 9753 TB Haren

Nieuw lid

Welkom TIB Haren (Groningen) Eelke Stegewans Eelke Stegewans is sinds 2011 eigenaar van TIB BV uit Haren, provincie Groningen. Samen met 10 gepassioneerde monteurs beoefent hij zijn vak met trots en vakmanschap. “We zijn te vinden van boven op de zolder tot onder in de kruipruimte”, zegt Eelke Stegewans.

“Met hart voor het vak en een nononsense aanpak: we doen wat we zeggen en we zeggen wat we doen.”

Tip van een collega-installateur TIB Haren is sinds 1 januari 2019 lid van Abel Inkoop. Eelke: “Een collega-installateur uit de buurt wees me op het lidmaatschap van Abel Installatie. We zitten samen in de Energiegroep Noord en spreken elkaar op vertrouwelijke basis. Zodoende wist hij zeker dat Abel Installatie ook bij ons zou passen.”

Inkoopgemak “Ik was snel overtuigd. Met één digitale verzamelfactuur behoud ik het overzicht. Daarnaast laat ik het onderhandelen aan Abel over en profiteer ik aan het einde van het jaar van een bonus. In de toekomst willen we verder uitbreiden en gebruik maken van de servicediensten. We willen kwaliteit blijven leveren en bijblijven in de nieuwste ontwikkelingen. Daar kan Abel ons goed bij helpen.” www.tib.nl

Colofon Abel Magazine is een periodieke uitgave van Abel Installatie, de coöperatieve back-office van ruim 240 installatiebedrijven (E en W) in Nederland. Oplage 7.000 stuks Redactie Jaap Laureijs, Robbin Becker, Ton Sprenger, Bente Knulst, Doby-Jim Stalder, Philine van der Kruijs, Janneke van Dijk Vormgeving Sabine Pahlplatz-Janssens Fotografie Absolut Fotografie, Stan Bouman Photography Contact redactie@abelinstallatie.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder nadrukkelijke toestemming van de uitgever.

2

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

Kort nieuws

Energiebesparende maatregelen

Verplichte energiebesparende maatregelen: wat betekent dat voor u?

Het Activiteitenbesluit milieubeheer verplicht bedrijven en instellingen om energie te besparen. Binnenkort verandert deze regelgeving, wat gevolgen kan hebben voor u en/of uw zakelijke klanten. Met de Informatieplicht Energiebesparing wil de overheid energiebesparing versnellen.

Wat moet u doen?

De Informatieplicht Energiebesparing is een uitbreiding van de Wet milieubeheer, die sinds 1993 van kracht is. Uit de Nationale Energieverkenning (NEV) 2017 blijkt dat het toezicht op en de handhaving van de energiebesparingseis efficiënter kan. Naast de bestaande energiebesparingsplicht komt er een informatieplicht voor bedrijven en instellingen die meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas (equivalent) per jaar verbruiken.

Geef uiterlijk 1 juli 2019 in eLoket van RVO.nl de getroffen energiebesparende maatregelen door. Als uitgangspunt gebruikt u de Erkende Maatregelenlijst energiebesparing. Deze bevat energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder. Ook als u niet voldoet aan de verbruiksnorm, is de informatie over deze plicht van belang voor uw zakelijke klanten die wel aan de norm voldoen. Wanneer u niet uiterlijk 1 juli 2019 rapporteert in eLoket, kan het bevoegd gezag handhavend optreden.

Tip Met het stappenplan Informatieplicht Energiebesparing op www.rvo.nl bepaalt u snel of u en uw klanten onder de informatieen energiebesparingsplicht vallen.

Inhoudsopgave

3

Kort nieuws

12

Energiebesparende maatregelen

Denk

Duurzaam Kennisquiz

4

10

4

Denk Duurzaam Kennisquiz Twee generaties in één bedrijf: kloof of kans?

Totaalinstallateur N. Kuiper BV

6

15

Loodgietersbedrijf Gebr. Grapendaal

14

Maak kans op een hotelovernachting

6

8

Ontwikkelingen zonnepanelen

Bijzonder project Energietransitie in perspectief Zou waterstof de leiding overnemen van gas?

15

Hoe duurzaam is Robert Jongbloed?

Rijnstreek Verwarming

Groothandel Libra Energy

10

Backoffice laadpalen Kostenefficiënt beheren vanuit één systeem

Staat dit icoontje bij een artikel?

Dan vind je het uitgebreide verhaal op www.abelinstallatie.nl.

3

Kennisquiz

1

Hoe goed bent u op de hoogte van duurzaam?

10

Waar staan de afkortingen ARC & STC voor en wat betekent dit?

Welke warmtepomp biedt een hoger rendement en waarom?

A: Water / water, omdat...

B: Lucht / water, omdat...

9

A: 25 meter

8

Denk

Wat is de gebruikelijke lengte van een groep bij vloerverwarmingssystemen in woningen?

B: 100 meter

C: 250 meter

Waarom zou je kiezen voor WTW ventilatie in de nieuwbouw, i.c.m. een warmtepomp?

7

Duurzaam Kennisquiz

Op welke positie moet de buitenvoeler hangen?

A: Zuidwestkant van het huis B: Zuidoostkant van het huis C: Noordoostkant van het huis

6

Welke factor bepaalt hoe snel je auto is opgeladen?

A: De auto B: Het laadstation

Wilt u meer informatie over duurzame producten?

Neem contact op met Robbin Becker of Jaap Laureijs via www.abelinstallatie.nl of 013-5810859.

4

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

In welke eenheid wordt de invloed van een koudemiddel op het broeikaseffect uitgedrukt?

A: GWP

B: ODP

2

3

Wat zou een oorzaak kunnen zijn bij een lagedrukstoring in een lucht/water-warmtepompinstallatie?

C: BKE

A: De kranen van de vloerverwarming staan allemaal dicht B: De cv-pomp werkt niet C: De ventilator werkt niet D: De bronpomp werkt niet

Hoe goed bent u op de hoogte van warmtepompen, warmteterugwinning en andere duurzame installaties?

Hoeveel procent kan het totale energieverbruik in de wereld worden verlaagd, als alle pompen worden vervangen door de nieuwste duurzame pompen?

Test uw duurzame kennis en maak kans op een hotelovernachting voor twee personen in Boshotel Overberg, het duurzaamste 4-sterrenhotel van Nederland!

Gelegen in een rustige omgeving aan de rand van de prachtige bossen van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

4

n win! e e e m gen? e quiz.

Doe e ze v ra n doe d d e p iz o u n q nis rd e Wat is de delta T van een warmtepomp?

A: 5

B: 10

5

en woo ie.nl/k de ant ting s t a l l at in We e t u l e ernach b ot e l ov www.a h r e a d a n n Ga r va winnaa rd t d e o w t. i k n a gema Op 28 ju ekend b il a m per e-

C: 20

5

Groeien

Totaalinstallateur N. Kuiper BV

Vader en zoon samen werkzaam bij Totaalinstallateur N. Kuiper BV

Twee generaties in één bedrijf:

kloof of kans?

Niek Kuiper (64) en David Kuiper (28) van Totaalinstallateur N. Kuiper BV uit Breedenbroek zijn niet alleen vader en zoon, maar ook collega’s. Abel Magazine legde de twee generaties vijf stellingen voor over de huidige bedrijfsvoering en de plannen voor de toekomst. Zijn de heren het roerend met elkaar eens of verschillen ze hier en daar toch van mening?

6

In 2030 verkoopt Kuiper zonnepanelen via Pinterest

Medewerkers vinden via social media of een advertentie in de krant?

“Wat is Pinterest?”, vraagt vader Niek. Zoon David: “Het is een social media platform dat fungeert als digitaal prikbord, waar vanuit doorgelinkt kan worden naar onze website. Ik sluit niet uit dat het er ooit van gaat komen, omdat tegenwoordig bijna alles digitaal is en mensen steeds meer zelf online op zoek zijn.”

David: “Ik zou zeggen social media, maar het is afhankelijk van de doelgroep. De oudere generatie bereik je eerder met een advertentie in de krant.” Niek: “We plaatsten vorige week nog een vacature op Facebook en LinkedIn. Binnen een paar dagen ontvingen we meerdere reacties, waarvan al een serieuze kandidaat. Het werkt, dus we adverteren al jaren niet meer in de krant.”

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

“Ik hoop dat ik Kuiper ooit goed kan verkopen” vs.

“Ik hoop dat Kuiper ooit overgaat naar mijn (klein)kind” David: “Ik ben in het bedrijf gestapt om het stokje van mijn vader over te nemen en het liefst in de toekomst over te dragen aan de volgende generatie.” Niek: “Het bedrijf is meer dan 70 jaar oud, mijn ouders waren de grondleggers. De zaak overdragen van vader op zoon was destijds bijna een must. Deze filosofie staat bij mij niet voorop, ook al zou ik het heel fijn vinden. Ik wil dat we er samen 100 procent voor gaan en anders niet”, vertelt Niek.

Goed vindbaar via Google of mond-tot-mond reclame?

“Ben je op zoek naar zonnepanelen, dan ga je googlen naar de meest geschikte partij. Voor die mensen willen wij zichtbaar zijn. Abel helpt ons met een nieuwe website in geheel nieuwe huisstijl. Ik ben zelf wel handig met websites, maar kom er gewoon niet aan toe”, zegt David.

Niek: “Klanten zullen wegens hoge klanttevredenheid nog steeds via-via bij ons terecht komen, maar kijken eerst op internet met wat voor bedrijf ze te maken hebben.”

Klanten verhelpen in de toekomst zelf (eenvoudige) storingen “Klanten kunnen via apps problemen opsporen, maar het zelf verhelpen gaat denk ik niet gebeuren”, zegt David. Niek vult hem aan: “Op gebruikersniveau kun je wel veel aanreiken, voordat je zelf in je bus stapt. Denk aan instructievideo’s.”

Over Totaalinstallateur N. Kuiper BV Al meer dan 70 jaar is Totaalinstallateur N. Kuiper BV de totaalinstallateur op het gebied van installatiewerkzaamheden voor industrie-, utiliteit- en woningbouw. Met 30 gemotiveerde medewerkers aan zijn zijde, staat Niek Kuiper ruim 40 jaar aan het roer en maakt zijn zoon David Kuiper zich klaar om het bedrijf over te nemen.

7

Grossier in beeld

Zonnepanelen

Jan Joosten over de ontwikkelingen op het gebied van zonnepanelen

De zon breekt door

Klaar voor de toekomst?

Jan Joosten Senior Partner Libra Energy

Het totale vermogen van de zonnepanelen in Nederland is in 2018 met meer dan de helft toegenomen. Daarnaast blijkt dat er meer zonnepanelen worden gekocht, mede dankzij de verlenging van de salderingsregeling en de prijsdaling. Wat belooft deze groei voor de toekomst?

We vroegen Jan Joosten, Senior Partner van Libra Energy, naar de belangrijkste ontwikkelingen.

8

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

Libra Energy is een groothandel voor zonnepanelen, energieopslag en laadpalen voor elektrische auto’s. Sinds de oprichting in 2007 heeft het bedrijf in Europa een leidende positie verworven als het gaat om zonne-energie. Jan Joosten: “Libra Energy heeft ongeveer 10 tot 12% marktaandeel in Nederland. We draaiden vorig jaar 150 megawatt. Dit jaar gaan we naar verwachting richting de 250 megawatt.” Met jarenlange knowhow als basis heeft Libra Energy een eigen kwaliteitsteam geformeerd in Azië.

Dit team voert factoryaudits uit en controleert de productie-runs van het materiaal. “Het team kijkt in de fabriek mee hoe alles verloopt. Deze werkwijze garandeert een constante kwaliteit en helpt onze productiepartners en leveranciers bij het optimaliseren van de product- en productiekwaliteit.”

Economische vervanging De technologische ontwikkelingen staan nooit stil. “Een van de trends is full black

zonnepanelen. Dit type behaalt maximaal vermogen en oogt volgens de meeste mensen mooier op daken”, vertelt Jan Joosten.

“Je ziet dat het vermogen van zonnepanelen steeds groter wordt. Waar we ooit begonnen met panelen van 200 tot 210 wattpiek, gaan we inmiddels tot 320 wattpiek. Dat is een mooie stap, maar we zijn er nog niet. Wij garanderen dat zonnepanelen na 25 jaar nog steeds 80% van het vermogen behalen.

Ik denk echter dat ze voor die tijd al aan ‘economische vervanging’ toe zijn. Het zou namelijk zomaar kunnen dat je over 5 jaar drie keer zoveel vermogen op hetzelfde dakoppervlak kwijt kunt.”

Zonne-energie opslaan De salderingsregeling zou in 2020 eindigen, maar is verlengd tot 2023.

Volgens Jan Joosten kunnen we daar nog van profiteren. Toch maakt Libra Energy zich al klaar voor de vervolgstap.

Cijfers Abel Inkoop

TON SPRENGER INKOOPDIRECTEUR ABEL INSTALLATIE

Als milieubewuste organisatie wil Abel Installatie een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van de klimaatdoelstellingen. Zonnepanelen spelen daarin een belangrijke rol. Tot grote tevredenheid van Ton Sprenger zijn de cijfers positief.

“Van 2014 tot 2018 is onze omzet van duurzame installaties flink gestegen. Veruit het grootste deel wordt gerealiseerd door pv-systemen van grote spelers zoals Libra, Navetto en Rexel”, vertelt Ton. “In het najaar van 2018 is de Minimale Import Prijs (MIP) vervallen, waardoor zonnepanelen tot 30% in prijs daalden. Sindsdien merken we een flinke toename in aanvragen. Ook de verlenging van de salderingsregeling speelt een belangrijke rol. Mensen met zonnepanelen krijgen nog tot 2023 hetzelfde tarief voor de elektriciteit die ze leveren, als ze betalen voor de stroom die ze afnemen.”

“We informeren eindgebruikers over de (on)mogelijkheden van het verduurzamen van hun woning of gebouw.

Installateurs helpen we waar nodig via scholing en kennissessies. Zij moeten de klant tenslotte adviseren over het aantal zonnepanelen, het rendement en de type omvormers”, zegt Ton. “Ik verwacht dat pv-systemen in de toekomst de populairste duurzame installaties zullen blijven. Let maar op: ze gaan binnen een paar jaar als warme broodjes over de toonbank. Ook zonder subsidies.”

“Als je niet meer kunt salderen, wil je alle energie die je opwekt zelf gebruiken.

Indien je meer opwekt dan nodig, wil je de energie niet terugleveren aan het net, maar juist opslaan. Wij doen in onze Duitse en Engelse vestigingen veel ervaring op met thuisaccu’s. Met een nieuw soort omvormer kunnen we de opslag van zonne-energie realiseren. De verlenging van de salderingsregeling is dus ook op technologisch vlak voordelig. De accu’s worden elk jaar goedkoper en verder doorontwikkeld.”

Het omzetaandeel is in de afgelopen jaren verschoven van 5% in 2014 naar 25% van de totale omzet in 2018.

De jaaromzet van pv-panelen is gestegen tot bijna 16 miljoen euro. Zonnepanelen blijven koploper van de duurzame installaties.

Blijf up-to-date Volgens Jan Joosten is het belangrijk dat installateurs op de hoogte blijven van duurzame innovaties. “Zonne-energie is maar een onderdeel. Alle facetten moeten op elkaar zijn afgestemd. Ik vind dat installateurs constant bij de tijd moeten blijven. Mensen willen graag verduurzamen. Daar moeten wij van profiteren”, zegt Jan Joosten. “Wegens personeelstekort kan het financieel interessant zijn om legploegen in te zetten.

Zorg er wel voor dat je de kwaliteit niet uit het oog verliest. Het complete plaatje moet

kloppen om klanten voor de lange termijn aan je bedrijf te binden. En daar kan geen voordelig prijskaartje tegenop.”

Bekijk meer feiten en tips op www.abelinstallatie.nl.

9

Over Abel installatie

Backoffice

Laadstations

kostenefficiënt beheren vanuit één systeem Een backoffice beheersysteem is een essentieel onderdeel van een laadstation. Een slimme configuratie maakt het mogelijk om laadstations kostenefficiënt te beheren vanuit één systeem. In de backoffice worden alle gegevens uit de aanwezige laadstations opgeslagen en inzichtelijk gemaakt.

We vroegen Robbin Becker, Product Manager van Abel Installatie, waarom het een onmisbaar managementsysteem is voor iedereen die laadservice aanbiedt.

Robbin Becker Product Manager Abel Installatie 10

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

(Semi)openbare laadstations communiceren met een zogeheten backoffice over wie er wil laden, hoeveel kilowattuur (kWh) er wordt geladen, wat de rekening daarvoor is en nog meer. “We kunnen een compleet pakket laadservices aanbieden. Een backofficeverbinding is onmisbaar voor bijvoorbeeld bedrijven, supermarkten, horecagelegenheden en hotels die laadservice voor gebruikers van elektrische auto’s willen aanbieden.

Heeft een bedrijf meerdere vestigingen in het land, dan kunnen laadstations in één systeem worden opgenomen en centraal worden beheerd. Laadprofielen van specifieke gebruikers kunnen op al deze vestigingen worden toegepast. Een prijs per kWh, een starttarief of laden per minuut, alles is mogelijk. Ad hoc laden middels QR-code met directe betaling of laadsessies starten met de AbelEV laadapp behoort tevens tot de mogelijkheden. Alle laadsessies worden automatisch verrekend met de gebruiker, zodat de locatie-eigenaar hier geen omkijken naar heeft. Daarnaast kun je zelfs bepalen welke elektrische rijder voorrang of een hoger vermogen krijgt toegewezen. Een directeur of een buitendienstmedewerker van een bedrijf kan daardoor sneller weer op weg dan de collega die langer op kantoor aanwezig is”, vertelt Robbin Becker. “Ook is de backoffice ideaal voor de leaserijder die thuis zijn elektrische auto oplaadt. De kosten kunnen automatisch met de werkgever worden verrekend. Bovendien heb je 24/7 inzicht in onder andere je laadsessies.” De AbelEV backoffice kan zowel via GSM als via LAN met de laadstations in het netwerk communiceren. Prettig voor locaties waar geen bereik is of bij grote laadpleinen waar veel stations gezamenlijk een netwerk vormen.

Service Veel installateurs hebben weinig of geen ervaring met laadpalen in een backofficesysteem. Daarom ontzorgt Abel Installatie installateurs met haar backofficeservice, door middel van hosting, verbinding, monitoring en ondersteuning. “We willen installateurs zo min mogelijk belasten met zaken die op de achtergrond gebeuren. De installateur plaatst de laadpaal en wij doen de dienstverlening eromheen. We monitoren 24/7 de status van alle laadstations en bekijken hoe we de beschikbare energie het beste kunnen verdelen. De basis is onze verantwoordelijkheid. Hoeveel kennis, tijd en energie de installateur er zelf in wil stoppen, stemmen we met elkaar af. Onze servicedesk vangt de eerste vragen af en verleent service zoveel mogelijk op afstand, zodat de installateur alleen met een gerichte serviceopdracht ter plaatse hoeft te komen en snel en adequaat te werk kan gaan.”

Merkonafhankelijk Abel Installatie kan verschillende merken laadstations koppelen aan het backoffice beheersysteem. “We denken in oplossingen in plaats van producten”, vertelt Robbin. “Dat vertaalt zich enerzijds naar de gebruikers.

De klant kiest het laadstation dat het beste past bij zijn behoefte. Eventuele bestaande laadstations kunnen we koppelen aan ons systeem. Aan de andere kant is het voordelig voor de installateur. Die kan de klant meerdere merken en soorten laadpalen aanbieden, met slechts één backofficepakket dat bij alle opties past. Ook voor de installateur geldt het gemak van werken met één systeem in plaats van losse systemen per merk.”

Alle laadsessies worden bijgehouden en automatisch afgerekend in het backofficesysteem. De beheerder kan de status van de laadstations inzien en eventueel de bediening overnemen. De bezoeker betaalt de laadkosten met zijn laadpas, via de app of door de QR-code op de laadpaal te scannen.

Mobiliteitspartner worden?

Neem contact op met Robbin Becker via robbin@abelinstallatie.nl.

11

Bijzonder project

Loodgietersbedrijf Gebr. Grapendaal

“Ik duik in het archief om de historie van een pand op te vragen.”

Loodgietersbedrijf Gebr. Grapendaal trots op Haarlem

Rob Lasschuit Eigenaar Gebr. Grapendaal

Hart voor het historische karakter van de stad

Haarlem staat bekend om zijn historische karakter.

Het monumentale centrum wordt gedomineerd door kleine hofjes, pleinen, grachten en kerken. Rob Lasschuit van Loodgietersbedrijf Gebr. Grapendaal uit Haarlem krijgt regelmatig de eer om bijzondere projecten in en rondom deze historische stad te verzorgen. “Ik ben elke keer weer trots, hier ligt mijn hart.”

12

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

Gebr. Grapendaal is van origine een traditioneel loodgietersbedrijf. In de loop der jaren zijn er steeds meer werkzaamheden aan het dienstenpakket toegevoegd, zoals cv-ketels, warmtepompen, zonnepanelen en sanitair. “We werken voor particuliere eigenaren van woningen en monumenten, aannemersbedrijven, projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen en verenigingen van eigenaren”, vertelt Rob Lasschuit. “We verzorgen alle soorten installaties, van traditioneel tot duurzaam. Mijn hart ligt bij het renoveren van monumenten en gemeentelijke gebouwen met historische details en materialen zoals koper en zink. In elke stad waar ik kom, kijk ik bewust om me heen en raad ik anderen aan dat ook eens vaker te doen. Dan ontdek je zoveel mooie oude gebouwen.”

Geschiedenis Rob Lasschuit en zijn team restaureerden recent een aantal woningen uit de 19de eeuw in hartje Haarlem. “Ik ben nieuwsgierig naar

de achtergrond van het pand en ga naar het archief om de historie op te vragen. Met veel geluk vind ik de informatie die ik zoek. Van oude projecten zijn geen tekeningen meer beschikbaar, dus je moet het doen met foto’s.

Ik laat me inspireren door de beelden en verhalen van vroeger en probeer het karakter van het pand zoveel mogelijk te behouden door middel van zinken en koperen details. We maken pinakels, torentjes, hekwerk en kapellen identiek na. Daar zijn klanten zo blij mee, dat ze onze installateurs tot drie keer toe bedanken”, vertelt Rob Lasschuit. “Je ziet vaak dat dit soort gebouwen wordt afgebroken en dat er iets voor terugkomt dat helemaal niet past bij de stijl.

Dat vind ik zonde.” Rob Lasschuit speurt ook in moderne projecten naar de achterliggende geschiedenis. “Voor een klant stripten we het hele huis, om het vervolgens duurzamer op te bouwen. Op de trap plaatsten de bewoners een gedenksteen ter gedachtenis aan Joden die daar zijn gedeporteerd. Terwijl we aan het werk waren, ging ik tevens op zoek naar de geschiedenis achter de gedenksteen.”

Koperen toren van de Goede Herderkerk Haarlem

Uitdaging Haarlem wil verduurzamen, maar dat is met alle monumentale panden soms best een opgave. “Als je de stad wil verduurzamen dan vind ik dat je ook de oude panden moet aanpakken. Het gaat ons goed af, omdat we ervaring hebben opgedaan in monumenten, kerken en oude woningen. Toch loop je in dit soort projecten soms tegen de lamp.

Duurzame installaties zijn niet altijd volledig toe te passen, tenzij je een flink budget beschikbaar hebt. Daarnaast krijg je te maken met de monumentenzorg en organisaties die het uiterlijk van de panden niet willen veranderen. De vloeren, muren en ruiten moeten in de oorspronkelijke staat blijven, dus kan er niets aan de isolatie en het glaswerk worden gedaan.”

Bekijk meer info en foto’s op www.abelinstallatie.nl.

Zelf opleiden Gebr. Grapendaal is een erkend leerbedrijf met 12 medewerkers en stoomt de nieuwe generatie klaar om zich thuis te voelen in deze tak van de branche. “Het draait allemaal om zelf opleiden. Wij laten de monteurs in opleiding zoveel mogelijk meedraaien, zodat ze kunnen ervaren hoe mooi het werk is. Zodra ze bij ons binnen zijn, gaan ze nooit meer weg. Vooral omdat ze de stad in lopen en om zich heen zien waar ze zelf aan bijdragen.”

Tip van Rob “Verlies in deze energietransitie het traditionele werk niet uit het oog. Dat kan ten koste gaan van je verdienmodel.”

13

Energietransitie in perspectief

Waterstof

Zou waterstof de leiding overnemen van gas?

Er wordt veel gesproken en geschreven over waterstof, door zowel voor- als tegenstanders.

Of waterstof in Nederland toekomst heeft, zal de praktijk moeten gaan uitwijzen. Een van de bedrijven die zich in de materie verdiept, is Remeha.

We legden Marco Bijkerk, Manager Innovative Technologies, een aantal stellingen voor.

Marco Bijkerk Manager Innovative Technologies Remeha

“Waterstof is een energiedrager. Uit onderzoek is gebleken dat we met waterstof de mogelijkheid hebben om duurzame energie via de bestaande infrastructuur bij mensen thuis te krijgen. Of je nu de auto ermee oplaadt of via een waterstofketel of brandstofcel je huis verwarmt: er ontstaat schoon water en er komt geen CO2 vrij.”

14

Waterstof is per definitie een van de duurzaamste energiebronnen “Allereerst is waterstof geen bron, maar een energiedrager.

Daarnaast is het pas duurzaam als je er duurzame bronnen voor gebruikt.”

Waterstof als energiedrager is twee tot drie keer efficiënter dan conventionele brandstoffen “Het kost energie om het te maken. Als je het vervolgens slim en goed gebruikt, kun je er vrijwel 100% uithalen. Maar het is niet veel efficiënter. Dat zou suggereren dat er meer energie uitkomt dan erin gaat en dat is niet zo.”

Waterstof kan, als we in de toekomst een overschot hebben aan groene stroom, een cruciale rol spelen als opslagmedium “Klopt, maar in 2050 moet de kloof tussen vraag en aanbod ingericht zijn. Dus we kunnen niet wachten op overschotten elektriciteit.”

Waterstof is gevaarlijk “Je kunt het net zo veilig maken als methaan, elektriciteit en andere energiedragers. Het is een andere stof, dus je moet er vanuit de techniek wel anders naar kijken om risico’s te vermijden.”

Elektrisch rijden? Je kunt beter wachten op de waterstofauto “Nee hoor, ik rijd zelf ook elektrisch. We gaan in de toekomst wel een tweesplitsing zien. Korte afstanden rijden gaat prima met een accu, maar ben je meer onderweg dan kies je voor waterstof, want dan kun je lekker lang doorrijden. Ik denk dat beide technieken hun plek gaan vinden.”

Remeha heeft op de Bouwbeurs als eerste Nederlandse cv-ketel producent een prototype van een waterstofketel gepresenteerd.

Deze verwachten ze voor de zomer in bedrijf te stellen.

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019

Waterstof is (per kWh) duurder dan aardgas “Ja, op dit moment wel. Hoe dat zich in de toekomst ontwikkelt weet ik niet. Een doorberekening laat zien dat waterstof op grote schaal qua kosten erg meevalt.”

Meer ontdekken over waterstof? Kijk op één van de volgende sites: www.waterstofgate.nl, www.opwegmetwaterstof.nl, www.waterstofautos.nl

Een kijkje in de keuken bij leden van Abel Installatie

Hoe duurzaam is Robert Jongbloed?

Alle leden van Abel&co zijn in meer of mindere mate specialist in duurzame installatietechniek. Zo ook Rijnstreek Verwarming, dat klanten al jaren adviseert over energiebesparing met onder andere zonnepanelen, warmtepompen en lage temperatuurverwarming. Als praatstuk gebruikt eigenaar Robert Jongbloed zijn eigen duurzame appartement.

Welke maatregelen heeft hij zoal getroffen?

Rijnstreek Verwarming uit Leiderdorp is in 1986 opgericht door Robert Jongbloed en zijn compagnon.

Inmiddels trekt Robert Jongbloed de kar alleen, weliswaar met 10 man personeel aan zijn zijde waaronder zijn twee zoons. “Mijn zoons stomen zich klaar om de zaak over te nemen.

Doordat ze fulltime meewerken, krijg ik meer ruimte om me te focussen op duurzame technieken. Duurzaamheid is de toekomst, ondanks dat er wordt gediscussieerd of we wel volledig van het gas af moeten stappen. Ik merk dat er vanuit klanten in en buiten onze omgeving veel vraag ontstaat”, vertelt Robert. “We ontzorgen klanten van deskundig advies tot de plaatsing van de installaties en de aansluiting in de meterkast. Om meer kennis te vergaren, volgen we trainingen van fabrikanten en Techniek Nederland. Daarnaast vertel ik klanten graag over mijn eigen woning.

Omdat ik zelf ervaar hoe het is om duurzaam te wonen, kan ik ze perfect adviseren. Zo weet ik uit ervaring pas echt hoe belangrijk goede isolatie is.”

Duurzame voorzieningen in huis Het jaren ’80 appartement van Robert Jongbloed in de binnenstad van Leiden wordt volledig elektrisch verwarmd. Het was een uitdaging om de bestaande bouw te verduurzamen, maar het is hem gelukt. “We hebben het hele appartement gestript, opnieuw opgebouwd en goed geïsoleerd.

De buitenunit van de warmtepomp mocht van de gemeente niet zichtbaar zijn en geen overlast veroorzaken.

Daarom plaatsten we de unit nabij de schoorsteen. De warmtepomp staat in mijn kelderbox. Voor de warmwatervoorziening heb ik een 400 liter boiler geplaatst, die gevoed wordt door de warmtepomp.” Omdat de woning van Robert Jongbloed een penthouse betreft met hoge plafonds, is het lastig om de hele ruimte te verwarmen. Het appartement is voorzien van vloerverwarming en twee lage temperatuurradiatoren.

“De warmtepomp drijft de lage temperatuurverwarming aan, waardoor we nooit in de kou zitten en het hele appartement gelijkmatig, constant en milieuvriendelijk kunnen verwarmen. In de toekomst hoop ik op gemeentelijke goedkeuring voor pv-panelen en zonnecollectoren.”

Robert Jongbloed op het dak van zijn penthouse in Leiden

15

Aangenaam ondernemen Om vakwerk af te leveren gebruikt u goed gereedschap. Om te groeien heeft u weer andere tools nodig.

2

1

Collectief inkoopvoordeel

5

Verhuur- en serviceconcepten

3

Administratieve verlichting

4

Online marketing en e-commerce

Reclame en communicatie

6

7

Energietransitie

E-mobility

Ontdek de 7 gereedschappen voor groei op www.abelinstallatie.nl

16

Vragen over Abel Magazine?

Nog geen lid van Abel Installatie?

Of heeft u ideeĂŤn of suggesties voor een volgende uitgave?

Stuur een bericht naar redactie@abelinstallatie.nl.

Kijk voor alle voordelen van lidmaatschap op www.abelinstallatie.nl of neem contact op via jaap@abelinstallatie.nl of 013-5810736.

ABEL INSTALLATIE JAARGANG 21 - NR2 - JUNI 2019