Magazine Troef

TROEF S P E E L

J E

T R O E V E N

U I T

Eenmalig gratis magazine in het kader van de Week van de Geletterdheid 2017

“Ik was nooit ergens welkom, dat is ook armoede�

Goed kunnen lezen en schrijven, rekenen en met de computer werken. Dat zijn troeven. Speel ze uit en geef jezelf en je gezin meer kansen.

TROEF In dit nummer:

Voorlezen in alle talen > 4-5 Rekenen is besparen > 8-10

???????

Benny uit Gent is sociale gids > 14

Koffie en Formulieren > 18-19

Zijn je kinderen veilig op internet? > 22-24 Recept: Kaastaart met rood fruit > 25-26 ‘TROEF’ is een eenmalig gratis magazine in het kader van de Week van de Geletterdheid 2017.

Dit magazine is een samenwerking van: Centra voor Basiseducatie, De Link, GO! Ouders, het Departement Onderwijs en Vorming, KOOGO, LINC vzw, Minderhedenforum, Netwerk tegen Armoede, OCMW Kortrijk, VCOV, Vocvo en Welzijnsschakels Coördinatie en redactie: Lynn Claerhout, Joke Dejaeghere, Maud De Vos, Glen Fobelets, Sara Jaminé, Andy Thoelen, Dirk Vandenberghe en Inne Van Engeland Eindredactie: Wablieft - het centrum voor duidelijke taal Fotografie: Kattoo Hillewaere, Charles Strijd / Archief Gent, Jill Bertels, Sara Jaminé, Toon Coussement Vormgeving: aaivzz Druk: Lowyck, Oostende

2

Oplage: 13.000 exemplaren Met speciale dank aan: De Katrol Oostende, Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland, Samenlevingsopbouw en CAW Antwerpen, Het Gevolg, OCMW Vorselaar, Centrum voor Basiseducatie Kempen, Teledienst Ninove, Leerpunt ZuidOost-Vlaanderen, Den Draai Heist-op-den-Berg, Fietsschool Leuven, CBE Open School, IN-Zetje Beringen, Instapje Genk, Centrum Basiseducatie Limburg-Zuid Verantwoordelijke uitgever: Departement Onderwijs en Vorming, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel Vragen? sara.jamine@vocvo.be, Vlaams ondersteuningscentrum voor het volwassenenonderwijs (Vocvo vzw), Frederik de Merodestraat 27, 2800 Mechelen

© Toon Coussement

Nooit te oud om te leren > 16-17

TROEF

Beste lezer, Elke dag zie ik duizenden lettertjes. Ik lees veel, ik schrijf artikels voor tijdschriften en ik bracht ook een boek uit. En toch moet ik vaak iets opzoeken. Nederlands is niet simpel.

Ook met een computer, een smartphone of een tablet moet ik kunnen werken. En dan heb je nog cijfers, tabellen en omgaan met geld.

Wist je dat 1 op de 7 volwassenen in Vlaanderen moeilijk kan lezen, schrijven, rekenen of met een computer werken? Dat is iedere dag een probleem: om werk te zoeken, om een treinticket te kopen, om mama of papa te zijn voor je kinderen. Als het niet lukt, schaam je je. Je liegt erover en je doet dingen stiekem.

Heb je het ook financieel moeilijk? Dan schaam je je misschien dubbel zo hard. Want armoede is mĂŠĂŠr dan geen geld hebben. Je voelt je misschien uitgesloten. Machteloos.

Wanhopig. Dat allemaal maakt de stap naar leren groot.

Wel, ik wil helpen. Hoe meer mensen les volgen, hoe beter. Want door nieuwe dingen te leren, sta je sterker. Je krijgt het gevoel mee te zijn. Misschien vind je daardoor wel een job. Heb je kinderen? Dan kan je die beter helpen met huiswerk.

In dit magazine geven we je tips om geld te besparen of om gezond te koken. Je leest ook de moedige verhalen van een aantal mensen. Ik hoop dat hun inzet en hun verhaal veel mensen goesting geeft. Want iedereen kan leren!

Groeten,

Pol Goossen peter van de Centra voor Basiseducatie

3

TROEF

Voorlezen in alle talen Voorlezen is niet alleen leuk voor je kind, maar ook heel leerrijk.

Het helpt om een goede relatie op te bouwen. Voorlezen kan je doen in alle talen, en moet zeker niet (altijd) in het Nederlands.

Lees je voor in het Turks, Arabisch, Pools of ...? Gewoon doen!

4

TROEF Je leest vaak het beste voor in je moedertaal of dialect. Het is ook goed voor je kinderen om jouw moedertaal veel te horen en te leren. Want als je een eerste taal goed kent, is het gemakkelijker een andere taal te leren. Dat vertellen ze ook bij IN-Zetje (Beringen) en Instapje (Genk), twee voorschoolse werkingen waar kinderen en ouders samen leren wat je in de kleuterschool allemaal doet.

Aliyah uit Beringen is mama van vier kinderen. Ze spreekt Turks, maar ze heeft ook Nederlands leren spreken, schrijven en lezen.

Ze vertelt veel aan haar kinderen en is altijd op zoek naar boekjes om voor te lezen. Met haar jongste dochter Beytullah (19 maanden) gaat ze vaak langs bij IN-Zetje.

“Voorlezen of verhalen vertellen in het Nederlands is niet gemakkelijk.

Je moet het durven. Het gaat nog beter als je hulp krijgt van anderen.

In ons gezin maken we afspraken

over wanneer we Turks spreken en wanneer Nederlands. Dat maakt het voor de kinderen duidelijk.”

“Ik vertel verhalen in het Turks. In deze taal kan ik mijn emoties het best uitdrukken. Boeken lees ik dan weer voor in het Nederlands. Zo leren mijn kinderen goed Turks én ook Nederlands.”

Elmas uit Genk is mama van Furkan (3,5 jaar) en Eymen (5 jaar).

Zij gaat elke week naar Instapje.

Dit is een plaats waar ouders tips krijgen over hoe jij en je kind leren door samen te spelen.

lezen, vonden ze niet leuk. Hierdoor was het moeilijk om een goede relatie op te bouwen. Door samen te lezen, gaat het nu veel beter tussen ons. Ik vind het fijn dat Instapje veel tips kan geven. Ze hebben me ook hard gesteund.

Nu wil mijn oudste zoon graag Turks en Nederlands horen. Ook de jongste begrijpt nu al twee talen, en hij is nog maar drie jaar.” >> Contacteer je school of gemeente.

Er is vast een organisatie in jouw buurt die je helpt met (voor)lezen.

“Bij Instapje leer ik onder meer op een leuke manier voor te lezen aan mijn kinderen. Ze helpen me ook leuke activiteiten te vinden om samen met hen te doen.”

“Ik ben naar hier gekomen omdat mijn kinderen het moeilijk vonden samen met mij te spelen. Samen liedjes zingen of een verhaaltje

© Kattoo

5

6

© Kattoo

TROEF

TROEF Ambassadeur in Geletterdheid Frans (65 jaar) uit Hasselt

“Ik heb nooit honger gehad. Maar ik was nooit ergens welkom.

Dat is ook een vorm van kansarmoede.”

NAAR 100 SCHOLEN Ik ben geboren in een woonwagen en woon er nu nog altijd in. Vroeger trok ik rond met mijn ouders.

Van dorp naar dorp. En soms ook naar een buurland. Nu mag dat niet meer en woon ik in het woonwagenpark van Hasselt.

Tot mijn 14de ben ik naar misschien wel 100 scholen geweest. Ik kreeg een soort van logboek mee: in elke school waar ik aankwam, zetten ze een stempel. Jammer genoeg heb ik nooit leren lezen en schrijven. Bomen snoeien, dat wel. Meer mochten wij, kinderen van ‘voyageurs’, niet. We moesten achteraan zitten in de klas. En als ik het juiste antwoord wist, mocht ik dat nooit geven.

KANSEN GEMIST Vanaf mijn 12 jaar moest ik mijn ouders helpen met hun werk. We leefden van kleine jobs: messen slijpen, oud ijzer ophalen en verkopen, stoelen vlechten. Er was altijd wel een klusje. Daardoor hadden we genoeg geld om van te leven. Waren er geen klanten meer, dan vertrokken we. Later ben

ik zelfstandige geworden in oud ijzer tot ik er niets meer mee kon verdienen.

Ik ben nooit financieel arm geweest en heb me zo nooit gevoeld. Wij waren wel anders dan anderen. En daardoor nergens welkom. Alles wat een normale mens zou doen, mochten of konden wij niet. Ik had wel vrienden, maar die kwamen altijd in het geheim bij mij thuis spelen.

Hun ouders mochten niet weten dat we vrienden waren. Zo heb ik ook jarenlang tegen mijn voetbaltrainer gezwegen over thuis. Anders liep ik het risico dat ik niet meer mocht komen. Ik heb veel kansen gemist.

SCHAAMTE Op een dag, ik was ondertussen al 55 jaar, sprak een man mij aan op café. Hij zei dat hij me kende van vroeger en dat hij wist van mijn probleem met lezen en schrijven.

Het was blijkbaar een schoolmeester van vroeger. Hij raadde me aan om naar een Centrum voor Basiseducatie te gaan.

Het heeft nog drie jaar geduurd voor ik daar binnen durfde te gaan. Zo beschaamd was ik. Ik dacht dat ik

de enige mens ter wereld was met dat probleem. Waarom ik dan toch de stap gezet heb? Op een dag kon ik niet meer terecht aan het loket in de bank. Ik moest mijn zaken aan de selfbank regelen. Een heel vriendelijke dame heeft me toen geholpen. Maar het deed me toch beseffen dat ik zo niet verder kon.

DOEN EN NIET BANG ZIJN Mijn eerste les bij Basiseducatie herinner ik me nog goed. Mijn knieën knikten. In de les zaten nog meer volwassenen die niet konden lezen of schrijven. Een pak van mijn hart! Ik voelde me meteen op mijn gemak.

Nu volg ik drie keer per week les: ik volg lezen en schrijven, actualiteit en computerles. Ik kan zelfs al foto’s op mijn eigen computer zetten. Ik heb spijt dat ik niet 20 jaar vroeger gekomen ben. Dan had ik een pak meer kansen gehad. Mijn advies aan andere mensen? Als je ergens voor wil gaan, moet je het vooral doen.

Wees niet bang. >> Wil jij ook beter leren lezen en schrijven? Of ken je iemand?

Kijk op www.basiseducatie.be voor een cursus in jouw buurt.

7

TROEF

Rekenen is besparen

???????

In een huishouden moet je veel rekenen.

Soms is vergelijken een goed idee. Ook op internet vind je heel wat info. Maar hoe begin je eraan? Martine en Pegie volgden een cursus Slim beheer.

Martine (44 jaar):

“Ik sta nu een stuk verder dan vroeger” Als kind was ik vaak ziek. Daardoor was ik niet goed mee op school. Ik was nochtans een goede leerling, maar veel te traag. Vooral rekenen ging moeilijk.

Als volwassene kreeg ik het financieel moeilijk. Ik vroeg het OCMW om budgetcoaching. En dat was echt nodig.

Kreeg ik vroeger een rekening of brief? Dan wist ik niet wat ik moest doen. Ik kreeg dan nog meer papieren. En meer schulden.

Het OCMW vroeg me of ik de cursus Slim beheer wou volgen. Ja, tuurlijk! En ik heb er nog steeds geen spijt van. Ik heb enorm veel geleerd, het waren leuke lessen en ik heb nieuwe mensen ontmoet. Ik sta nu een pak verder dan vroeger. Zo klasseer ik thuis mijn papieren. Ik betaal nu ook zelf mijn rekeningen. En mijn leefgeld krijg ik nu elke maand, vroeger elke twee weken. Ook heel belangrijk: ik heb nu zin om nog meer cursussen te volgen.

Pegie (43 jaar):

“Alles wat je leert, is een stap vooruit” Problemen met geld, het kan iedereen overkomen. Je hoeft je er niet voor te schamen. Ik ben drie jaar zelfstandige geweest, maar betaalde te weinig sociale bijdragen. Toen ik ermee stopte, kwamen de facturen. Ik zag het niet meer zitten. Ik vroeg het OCMW om hulp.

Ik volgde ook een cursus Slim beheer.

8

Ik leerde na te denken over alles wat ik uitgaf. Ga ik boodschappen doen?

Dan vergelijk ik op voorhand alle prijzen op internet. En een factuur in de bus controleer ik helemaal. Of ik vraag uitleg als iets niet duidelijk is.

Wat ik ook leerde in de cursus: ik ben niet alleen en we kunnen elkaar helpen.

TROEF

Tips van Pegie en Martine om te besparen ALS JE GAAT WINKELEN • Vergelijk prijzen tussen winkels op internet of in reclameblaadjes.

• Maak een lijstje met je boodschappen. Koop niets wat niet op het lijstje staat.

• Let op met wat in de reclame staat. Lees goed de ‘kleine lettertjes’.

• Wist je dit? Dure producten staan op ooghoogte in het rek. De goedkope vind je vaak onderaan.

• Koop niets op krediet.

ZO BESPAAR JE OP GAS, STROOM EN WATER • Steek vaker een kaars aan ’s avonds. Het spaart verlichting en het is nog gezellig ook!

• Veel apparaten verbruiken ook als ze niet aan staan. Trek ze dus uit het stopcontact.

• Neem je een douche? Dan is het water nog niet meteen warm.

Vang het op in een emmer. Je kan het gebruiken om de wc door te spoelen, om te strijken ...

• Je verbruikt minder elektriciteit als je een maaltijd klaarmaakt in één grote pan.

• Zet ’s winters de verwarming wat lager. Heb je het koud? Doe dan een extra trui aan.

ALGEMEEN • Maak een systeem om je papieren te klasseren. Je kan zelf leuke bakjes knutselen voor ‘te betalen’, ‘al betaald’ ...

Wat leer je in een cursus Slim beheer?

Heb jij ook zin gekregen om een cursus te volgen?

De meeste cursussen duren ongeveer tien lessen.

Het kan in de meeste Centra voor Basiseducatie.

Je leert: • je budget te beheren en je papieren te klasseren • niet te veel geld uit te geven in de winkel • geld te besparen op energie en andere uitgaven • verzekeringen te vergelijken • over gezonde en goedkope voeding

© Jill Bertels

Kijk voor cursussen in je buurt op www.basiseducatie.be

9

GOEDKOPER SPORTEN, NAAR DE FILM OF HET THEATER SPORT EN CULTUUR, DAT IS ZO DUUR! Een abonnement in de sportclub, een kaartje voor een film of een avondje toneel.

Het kost veel geld. Met de UiTPAS krijg je veel kortingen op heel wat activiteiten.

En je kan de pas aan verminderd tarief kopen: het kansentarief.

WAAR KAN JE EEN UITPAS KRIJGEN? Een UiTPAS tegen kansentarief kan je aanvragen in in veel gemeenten bij: • de sociale dienst van het OCMW • de Welzijnsschakel van jouw gemeente • rechtstreeks bij een aantal vrijetijdsorganisaties

Wil je weten waar je in jouw buurt terechtkan voor een UiTPAS? Surf naar www.uitinvlaanderen.be/register_where

TROEF

Moeite met mobiliteit en openbaar vervoer

Als je er niet geraakt Boodschappen doen, les volgen, werken, op stap gaan of afspreken met vrienden. Het lijkt makkelijk. En toch. Soms geraak je niet op je bestemming. Omdat je niet wijs geraakt uit het openbaar vervoer. Of het is te duur. Of omdat je geen rijbewijs hebt. Of omdat je niet kan fietsen. We tonen je graag een aantal oplossingen.

11

TROEF

1 Volg een cursus Slim op weg

Hoe vind je de weg in een vreemde stad? Hoe bereken je afstanden op de kaart? Hoe vind je vertrektijden en prijzen van het openbaar vervoer?

In een cursus Slim op weg leer je: • Informatie opzoeken over verplaatsingen met bus, tram, trein, metro • Een reisroute uitstippelen met een routeplanner • Het meest geschikte vervoermiddel kiezen om een plaats te bereiken • Een uitstap maken met het openbaar vervoer • Tijd inschatten • Stadsplannen en wegenkaarten begrijpen

ment

© Toon Cousse

>> Je kan een cursus over mobiliteit volgen bij een Centrum voor Basiseducatie. Kijk voor het aanbod in jouw buurt op www.basiseducatie.be

2 Vervoerswegwijzer van vzw Den Draai

Den Draai, een vereniging waar armen het woord nemen in Heist-op-den-berg, heeft een echte Vervoerswegwijzer op poten gezet. Twee vrijwilligers van de vereniging helpen mensen met al hun vragen over openbaar vervoer in de regio van Heist-op-den-berg. Je kan de Vervoerswegwijzer elke werkdag bellen tussen 10 uur en 14 uur. Je krijgt antwoord op vragen zoals: Hoe kan ik de belbus reserveren? Welk tarief of abonnement neem ik het best? Wie kan de Minder Mobielen Centrale gebruiken? >> Meer info bij www.vzwdendraai.be. Je kan bellen tijdens werkdagen tussen 10 en 14 uur naar 0479 67 69 31. Buiten de openingsuren kan je een berichtje inspreken.

12

TROEF

3 Minder Mobielen Centrale

Naar de dokter. Op bezoek bij familie. Boodschappen doen. In meer dan 230 Vlaamse steden en gemeenten vervoert een vrijwilliger je met zijn of haar eigen wagen. Dat is mogelijk dankzij de Minder Mobielen Centrale. Zij helpen mensen met een laag inkomen en beperkte mobiliteit. Een rit moet je 48 uur op voorhand aanvragen. Je betaalt alleen voor de onkosten. >> Contactgegevens van jouw lokale centrale vind je op www.mindermobielencentrale.be of op de website van je gemeente.

4 Naar de fietsschool Heel wat volwassenen kunnen of durven niet te fietsen. Je hebt het als kind nooit geleerd, je bent bang in het drukke verkeer of je hebt al lang niet meer gefietst. Nochtans is de fiets een ideaal transportmiddel: gezond en goedkoop. Op vele plaatsen in Vlaanderen kan je fietslessen volgen. Er zijn lessen voor echte beginners. Maar ook voor meer ervaren fietsers. Je doet ervaring op en leert ook over verkeersregels en veilig verkeer. >> Ine Bosmans en Marjan Frederix van Mobiel21 kunnen je vertellen in welke steden en gemeenten je les kan volgen. www.mobiel21.be

5 Je rijbewijs halen

ment Š Toon Cousse

Je wil met de auto leren rijden, maar je krijgt de leerstof voor het examen niet alleen geleerd.

Basiseducatie bereidt je in groep voor op het theoretisch examen rijbewijs B. In eenvoudige taal leer je de wegcode te begrijpen.

We oefenen met foto’s en maken veel oefeningen op de computer.

Zo geraak je vertrouwd met de manier waarop examens worden afgenomen. Ook als je niet vlot kan lezen en schrijven, kan je je met deze cursus voorbereiden op het examen. >> Kijk voor de startdata bij het Centrum voor Basiseducatie in jouw buurt op www.basiseducatie.be

13

TROEF Sociale gids Benny (43 jaar) uit Gent

“Ik help anderen vooruit.

Dat doet deugd.”

In een sappig Gents dialect vertelt Benny over zijn nieuwe opleiding.

Sinds september 2016 volgt hij een cursus om sociale gids te worden.

Benny leefde heel lang in armoede.

Tien jaar lang leefde hij op straat.

Drie jaar geleden besloot hij het anders aan te pakken. Hij wilde zijn ervaringen gebruiken om anderen te helpen. Ook vandaag leeft Benny nog op de armoedegrens.

“Maar nu kan ik hier beter mee omgaan”, zegt hij.

EIGEN ERVARING ALS TALENT Zijn coach vroeg hem of hij interesse had in de cursus sociale gids. Benny zei meteen ‘ja’. Het werk van een sociale gids is wat hij graag wil doen.

“Sociale gidsen helpen andere cliënten van het OCMW. Kan iemand niet goed Nederlands?

Weet die niet hoe je een document moet invullen? Of kan die niet

14

bellen naar een organisatie? Dan verwijst het OCMW die cliënt door naar ons, sociale gidsen. Wij helpen die mensen dan verder.”

“Onlangs moest ik naar het ziekenhuis met een man die niet goed Nederlands spreekt. Als sociale gids zorg ik er dan voor dat de dokter verstaat wat het probleem is. Dat de man begrijpt welke medicatie hij moet nemen. Dat de OCMWassistent weet wat er is gebeurd in het ziekenhuis. Kortom, dankzij een sociale gids krijgt iedereen alle info die hij of zij nodig heeft.”

NOOIT TE OUD OM TE LEREN “Om als sociale gids te kunnen werken voor het OCMW, volgen we eerst een opleiding. OCMW Gent werkt daarvoor samen met

het Centrum voor Basiseducatie.

In de cursus leer je je eigen vaardigheden en talenten kennen.

Je leert hoe je hiermee aan de slag kan en hoe je anderen ermee kan helpen. Ik kijk nu niet meer enkel vanuit mijn eigen situatie. Ik leer ook van de ervaringen, situaties en visies van anderen. Ik leer bij als ik praat met andere cursisten over hun ervaringen. Je bent nooit te oud om te leren, zeker niet van elkaar. Daarnaast leert de cursus je hoe je met problemen kan omgaan die je zelf niet kent.”

“Wat ik ga doen na deze opleiding? Ofwel ga ik aan het werk bij het OCMW. Of ik ga mijn droom waarmaken: verder studeren. Liefst zou ik iets met psychologie doen.”

© Charles Strijd / Archief Gent

TROEF

15

TROEF

Rita (48 jaar):

“Ik leerde dat je nooit te oud bent om te leren.”

16

TROEF “Door een samenloop van omstandigheden, ben ik in de armoede gesukkeld. Een ziekte-uitkering, medische kosten, een verloren proces voor de arbeidsrechtbank en ten slotte werkloosheid.

Zo belandde ik bij ’t Winkeltje in Ninove, een sociale kruidenier. Ik ging er goedkoop boodschappen doen. Maar ik ontmoette er ook andere mensen en volgde er verschillende cursussen. Die werden georganiseerd door Teledienst, een vereniging waar armen het woord nemen. Ik ontdekte dat je nooit te oud bent om te leren.

Zo volgde ik een cursus om zelf begeleider te worden in het PCpunt. Leuk en heel leerrijk was

dat. Ik leerde beter met mezelf en met anderen omgaan. Het is fijn om andere mensen iets te kunnen aanleren. In het PC-punt is iedereen gelijk. En wie iets geleerd heeft, is je dankbaar.

In armoede leven is niet leuk. Aan andere mensen zeg ik: laat het niet te ver komen. Vraag op tijd hulp. Mijn eigen dromen? Snel werk vinden en een mooie toekomst voor mijn dochter.”

Ik zoek nog altijd werk. Maar ik zit niet stil. Ik ben vrijwillige nachtoppas bij bejaarden thuis.

En vanaf september volg ik een opleiding logistiek assistent. Ook cursussen rekenen en computer bij Basiseducatie interesseren mij.

Nele, begeleider bij Teledienst in Ninove, een vereniging waar armen het woord nemen: “Onze organisatie zoekt overal leerkansen” “In 2013 deden we voor het eerst een project Leerkansen met het Centrum voor Basiseducatie. De lesgever van Basiseducatie leerde beter omgaan met mensen in armoede. Vertrouwen winnen van de mensen is bijvoorbeeld heel belangrijk. Onze organisatie heeft dan weer geleerd hoe er overal kansen zijn om te leren.”

“Ondertussen hebben we al van alles georganiseerd.

In de oudergroep leerden mensen van elkaar: ze deelden

ervaringen en volgden een cursus assertief communiceren.

We introduceerden boodschappenlijstjes bij de klanten van de sociale kruidenier en werkten rond budgetbeheer.”

“We startten ook met een PCpunt. De mensen van ’t Winkeltje begeleiden er zelf andere mensen over verschillende thema’s: vrije tijd, routeplanning, kaartjes schrijven. Ze kregen hiervoor een opleiding van Basiseducatie. Mocht er meer

structurele financiering mogelijk zijn voor dit soort projecten, dan is die welkom. Want nu is het vaak puzzelen.”

“Verschillende van onze mensen volgen intussen les in het open aanbod van Basiseducatie: rijbewijs, budgetteren, sociale vaardigheden, enzovoort.

Maar misschien nog het belangrijkste: mensen leren zichzelf te overstijgen: ‘Ik kan eigenlijk toch iets.’”

Ook in jouw buurt is er een vereniging waar armen het woord nemen, een Welzijnsschakel of een sociale kruidenier. Op www.netwerktegenarmoede.be vind je de adressen van de 59 verenigingen in Vlaanderen en Brussel. En op www.welzijnsschakels.be/groepen zie je alle adressen van Welzijnsschakels.

17

TROEF

Een koffie, een babbel en wat hulp Heb je hulp nodig om moeilijke brieven te begrijpen of om een formulier in te vullen? Of heb je zin in een leuk gesprek? In Antwerpen kan je daarvoor langsgaan bij ‘Koffie en Formulieren’ van Samenlevingsopbouw en CAW Antwerpen. Zij helpen je ingewikkelde documenten te begrijpen, formulieren juist in te vullen en te bellen met organisaties.

18

TROEF Warm onthaal Als je binnenstapt bij Buurtwerk De Stek in Antwerpen, dan verwelkomt een van de vrijwilligers jou. Vandaag staat Salim klaar met koffie en thee. Salim komt al vele jaren helpen bij Koffie en Formulieren, soms zelfs twee keer per week.

“Normaal ben ik graag thuis, maar dankzij Koffie en Formulieren ontmoet ik veel mensen. Dat vind ik fijn. Ik help niet alleen andere mensen, maar leer ook zelf bij.

Over werken met de computer.

Maar ook over de verschillende organisaties waar je hulp kan krijgen.”

Je kan niet alleen hulp krijgen van de vrijwilligers. Ook medewerkers van Samenlevingsopbouw en het CAW van Antwerpen staan klaar om je te helpen. Met moeilijkere vragen kan je bij hen terecht.

In het Nederlands Vrijwilligers Ramdan en Najat zijn ook een grote hulp. Zij spreken Nederlands, Frans én Arabisch.

Ze vertalen ingewikkelde brieven of formulieren voor mensen die moeilijk Nederlands lezen of schrijven. En ze doen nog meer: je kan bij hen ook terecht met vragen over de inhoud van de brieven.

Als Yamna met een moeilijk document binnenkomt, helpen Ramdan en Najat haar. De brief is in moeilijk Nederlands geschreven. Er staat in wat je allemaal moet doen

om je papieren in orde te brengen.

“Al die papieren zijn zó moeilijk”, zegt Yamna.

Ramdan en Najat vertalen het document. Zo weten ze samen met vrijwilligster Lut wat ze moeten doen. Yamna en Lut bellen naar de verschillende organisaties. Zo brengen ze de papieren helemaal in orde.

We leren allemaal Je kan ook veel leren bij Koffie en Formulieren. Je leert over welke rechten je hebt. Waar je terecht kan voor extra hulp. En door te praten met anderen, kan je ook je Nederlands oefenen.

Vrijwilligster Lut is heel goed in boekhouden en administratie. Ze vindt het fijn dat ze haar sterktes kan gebruiken om anderen te helpen. Ook zelf leert ze heel veel bij. Bijvoorbeeld over omgaan met anderen. Maar ook over hoe moeilijk het kan zijn om je papieren in orde te brengen.

Daarnaast krijgen de vrijwilligers een opleiding waarbij ze de sociale kaart leren kennen. Zo weten ze naar welke diensten ze moeten bellen en hoe ze mensen kunnen doorsturen voor de juiste hulp.

en ingewikkelde formulieren kan invullen.

Je kan zelfs enkele keren per jaar een vorming volgen. In die vorming leer je welke brieven belangrijk zijn en welke je weg mag gooien. Je leert ook hoe je formulieren moet invullen zoals voor de kinderbijslag, hoe je je meterstanden voor water, gas of elektriciteit moet doorgeven, hoe je een sociale woning aanvraagt.

In Antwerpen kan je terecht op vier plaatsen voor lekkere koffie en een babbel: • De Shelter - Borgerhout: Dinsdag tussen 13.30 en 16.30 uur en op donderdag tussen 10 en 12 uur • Dinamo - Deurne: Dinsdag en woensdag tussen 9.30 en 11.30 uur • De Stek - Kiel: Donderdag tussen 13.30 en 16.30 uur • Centrum De Wijk - AntwerpenNoord: Op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag tussen 9 en 12.30 uur en op woensdag tussen 9 en 16 uur Ook in andere steden kan je hulp vragen. Vraag dit zeker na bij je OCMW.

Doe het zelf Bij Koffie en Formulieren leer je het zelf te doen. De vrijwilligers helpen je wel door te vertalen of uitleg te geven. Maar toch leer je vooral hoe je zelf die moeilijke brieven

“Je leert nieuwe mensen kennen” Soulia vertelt dat ze al lang en graag naar Koffie en Formulieren komt. Soulia woont boven buurthuis De Stek.

Twee keer per week komt ze even langs.

“Ik heb hier al veel nieuwe mensen leren kennen. Het is fijn om te praten met de andere bezoekers en vrijwilligers van Koffie en Formulieren. En als ik brieven krijg die ik niet versta, neem ik die mee. Ze helpen me altijd.”

19

TROEF

Nederlands leren op de werkvloer Nederlands is geen gemakkelijke taal om te leren. Al helemaal niet als je moedertaal geschreven is in een ander alfabet.

Speciaal voor die mensen is er het project ‘Alfa naar werk’.

20

TROEF ALFA NAAR WERK

EXTRA ZELFVERTROUWEN

Sinds mei werken Bineta en Nadeem als poetshulp bij de stad Brugge. Ze danken die job aan hun harde inzet tijdens ‘Alfa naar werk’. Dat is een project van de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding) en de CBE (Centra voor Basiseducatie). Alfa naar werk leert anderstaligen het Nederlands dat ze nodig hebben op de werkvloer. De opleiding van Bineta en Nadeem was er speciaal voor de professionele schoonmaak.

“We leren hun niet alleen de juiste woorden die ze nodig hebben tijdens het werk”, zegt Bart Vandervorst, een van de lesgevers.

“We leren hun ook andere dingen.

Zoals: hoe lees je een busrooster?

Want als je in de schoonmaak werkt, moet je soms met de bus naar je werk.”

Van de VDAB krijgen de cursisten nog andere begeleiding. Ze krijgen hulp met een job zoeken, een cv maken en een sollicitatiebrief schrijven. “Wij stimuleren onze cursisten om zelf een stageplaats te zoeken”, vertelt Bart. “Als dat al lukt, is dat een prachtige overwinning. De stap van school naar de realiteit blijft moeilijk.

Maar ieder succes dat ze ervaren, is meegenomen. En geeft hen extra zelfvertrouwen. Dat is waar we het voor doen. Veel van onze cursisten hebben ondertussen werk. Dus dit project is zeker een succesverhaal.”

De meeste cursisten hebben al een beetje Nederlands geleerd. “We kijken naar hun niveau en maken daarna groepjes”, zegt Bart.

“Daarna gaan we verder en leren we nieuwe woorden. In dit geval woorden die te maken hebben met poetsen en werken. Maar we leren ook de klok lezen. In die sector is dat erg belangrijk. Of hoe je je handtekening moet plaatsen in het werkrooster.”

MOEITE MET PAPIERWERK De nadruk ligt op de spreektaal.

Een probleem leren begrijpen, een vraag leren stellen. Maar ook lezen en schrijven komen aan bod. “We leren brieven lezen en interpreteren. De cursisten mogen brieven die ze thuis krijgen, meebrengen naar de les. Die gebruiken we dan als voorbeeld.

We merken dat ze het moeilijk hebben met alle papierwerk. Dat blijft toch een grote drempel.

Mensen missen soms kansen, omdat ze brieven niet begrijpen.

Dat is erg jammer. Dat proberen we te vermijden met onze cursus.”

VDAB helpt je aan werk Bij de VDAB is er niet alleen ‘Alfa naar werk’. De VDAB probeert ook op andere manieren te helpen. Enkele voorbeelden.

• Er zijn taalpakketten per beroep. Zo kan je Nederlands leren voor technische beroepen, voor verkoop of voor sociaal werk.

• Er zijn ook opleidingen Nederlands op de opleidingsvloer, Nederlands op de werkvloer en individuele beroepsopleidingen met taalondersteuning.

• Er is een jobclub voor anderstaligen, waarbij de VDAB je helpt zoeken naar werk.

• Er is ook hulp voor werkgevers, om efficiënt te leren luisteren naar en praten met anderstalige collega’s.

• De VDAB denkt ook aan mensen die het moeilijk hebben met cijfers. Voor hen zijn er rekenlabo’s. Je leert er rekenen op basis van wat nodig is binnen een bepaald beroep of sector.

• Ook voor wie beter wil leren werken met de computer, heeft de VDAB cursussen. Je leert werken met de pc, internet en e-mail en sociale media gebruiken enzovoort. Je leert ook online een VDAB-dossier samenstellen en zoeken naar vacatures. Er is begeleiding op maat. Zo leer je beter zoeken naar een job die bij je past.

• VDAB heeft ook medewerkers die langdurig werkzoekenden gedurende een langere periode helpen. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar werk, maar ook naar welzijn. VDAB werkt hiervoor nauw samen met het OCMW en het CAW. Alle knelpunten op het vlak van werk en welzijn worden aangepakt. >> Wil je meer info? Neem dan zeker contact op met de VDAB in jouw regio om te zien wat zij allemaal voor jou kunnen doen. www.vdab.be

21

TROEF

Zijn je kinderen veilig op internet?

MediaNest geeft tips en antwoorden Tv, internet, sociale media, games ‌ Ze spelen een belangrijke rol in het leven van veel kinderen en jongeren. Als ouder vind je dat vaak positief. Maar het is ook een uitdaging voor jou. Misschien heb je het gevoel niet genoeg mee te zijn? De website MediaNest antwoordt op alle vragen over het mediagebruik bij kinderen van 0 tot en met 18 jaar. Een voorproefje.

>

Mijn kleinzoon speelt een spel waarin hij moet vechten in een oorlog. Maakt hem dat agressief?

Bijna alle wetenschappers zijn het erover eens: spelletjes met geweld hebben maar invloed op kinderen tot 15 minuten nadat ze gestopt zijn.

Die effecten heb je ook nadat je keek naar een sportwedstrijd of een actiefilm. Geen paniek dus!

Het is wel niet duidelijk wat de gevolgen zijn van die spelletjes als je ze lange tijd of heel vaak speelt.

Het is zoals met de kip en het ei: maken spelletjes met geweld mensen agressief? Of spelen agressieve mensen gewoon graag die spelletjes?

22

>

TROEF Mijn dochter speelt spelletjes waar je moet betalen voor extra’s.

Hoe voorkom ik dat zij dat doet?

Bekijk de spelletjes die je kind speelt. Waarvoor moet je extra betalen?

Soms is het goedkoper om een spel te kopen dan om de gratis versie te spelen. Tijdens het spel moet je in die gratis versie nog voor heel wat betalen. Geef het goede voorbeeld: wanneer koop jij extra’s voor een game? Bespreek dat met je kind. Je kan je smartphone of tablet ook instellen: betalingen gebeuren dan niet automatisch en je kan de betalingen nadien nog annuleren.

>

Mijn kind speelt elke dag spelletjes op de computer. Is dat te veel?

Het is niet makkelijk om te zeggen wanneer je kind te veel speelt op de computer. Het is vooral belangrijk dat je kind nog genoeg andere dingen doet. Heeft je kind nog andere hobby’s? Spreekt het nog af met vrienden? Heeft het nog tijd om huiswerk te maken?

Doet je kind nog leuke dingen samen met het gezin? Lukken die dingen niet zo goed meer? Dan speelt je kind misschien te veel computerspelletjes.

>

>

Mijn zoon van elf wil een profiel op Facebook. Is dat niet gevaarlijk voor zijn leeftijd?

Volgens de wet mag je pas vanaf 13 jaar een account hebben op sociale netwerksites als Facebook. Praat met je kind over de gevaren en vraag vaak wat hij doet en met wie hij praat. Maar je kan je kind ook al vroeger ervaring laten opdoen met sociale netwerken. Maak een profiel of account aan op een ‘veilig’ netwerk, zoals op de website van Ketnet (www.ketnet.be).

Mijn dochter heeft sinds kort Facebook. Hoe zorg ik ervoor dat ze veilig is online?

Laat haar persoonlijke info beschermen op internet en op sociale media. Laat je kind enkel info delen met wie zij dat echt wil. Bijvoorbeeld: als je de privacy-instellingen aanpast, kunnen enkel vrienden je profiel bekijken en je berichten sturen. Laat je kind ook nooit wachtwoorden doorgeven.

Zelfs al is het aan een goede vriend of vriendin of ook al is je kind erg verliefd.

23

TROEF

>

Ik wil niet dat mijn kind contact heeft met onbekenden.

Hoe zorg ik daarvoor?

Je kan als ouder nooit helemaal voorkomen dat je kind online contact heeft met mensen die het nog nooit gezien heeft. Leer je kind daarom te letten op signalen die niet pluis zijn. En leer het om vooral geen vertrouwelijke gegevens te delen.

Maak duidelijk wat ‘onbekenden’ voor jou betekent.

Leeftijdsgenoten die ze online leren kennen in een spel voelen voor hen niet aan als onbekenden. De meeste onaangename ervaringen, zoals cyberpesten, gebeuren met klasgenoten en vrienden. Veel belangrijker is het dus dat je je kind een aantal signalen leert te herkennen en leert om te gaan met persoonlijke gegevens.

Meer weten over het mediagebruik van je kind?

Surf naar www.medianest.be voor een antwoord op al je vragen.

Andere interessante sites • Je kan een app van je kind blokkeren via www.consumentenbond.nl/ smartphone/blokkeer-in-app-aankopen-voor-je-kind.

Klik door naar ‘blokkeer in app aankopen voor je kind’.

• Betalingen kan je annuleren op www.mijnkaart.be.

• Op www.allesoverseks.be vinden jongeren verhalen, info over seksualiteit en tips door dokters en experts.

• Denk je dat er sprake is van seksueel gedrag dat niet aanvaardbaar is (of seksueel grensoverschrijdend gedrag)? Neem dan contact op met Child Focus. Je kan bellen via 116 000.

• Op www.clicksafe.be vind je meer info over veilig internetten, voor jonge kinderen en tieners.

24

Recept om uit te knippen

TROEF

Kaastaart met rood fruit

TROEF In wijkcentrum ‘De Kring’ in Eeklo koken ze regelmatig samen. Zij delen met ons het recept van deze overheerlijke kaastaart. Bedankt!

Dit heb ik nodig:

VOOR 6-8 PERSONEN (= 1 GROTE TAART (26 CM) Voor de bodem: • 200 gram speculaaskoekjes • 75 gram boter Voor de vulling: • 12 gram gelatineblaadjes • 100 gram suiker • 500 gram plattekaas • sap van 1 citroen • 1 pakje vanillesuiker • 2,5 dl slagroom • 50-100 gram verse rode vruchten of diepgevroren vruchten

VOOR .... PERSONEN = .... TAARTEN Voor de bodem: • ......... gram speculaaskoekjes • ......... gram boter Voor de vulling: • ......... gram gelatineblaadjes • ......... gram suiker • ......... gram plattekaas • sap van ........ citroen(en) • ......... pakje(s) vanillesuiker • ......... dl slagroom • ......... gram verse rode vruchten of diepgevroren vruchten

Handig materiaal: • 1 springvorm van +/- 24 of 26 cm • keukenweegschaal • boter of bakpapier • koelkast • Gebruik een cutter of keukenrobot als je die hebt

Zo maak ik het: 1 Week de gelatineblaadjes in een beetje koud water.

2 Weeg 75 gram boter en laat de boter zacht worden op kamertemperatuur.

3 Ontdooi de diepvriesvruchten (met koud water) en laat ze uitlekken. Let er op dat ze heel blijven.

Bij vers fruit: was het fruit eerst en laat het in een vergiet uitdruppelen.

4 Verkruimel de speculaaskoekjes tot een fijne massa.

(Indien voorradig: gebruik de cutter of keukenrobot.)

5 Meng de verkruimelde koekjes samen met de boter tot een kleverige massa.

6 Neem de springvorm en bedek de bodem met boterof bakpapier. Beleg de bodem van de springvorm met de koekjesmengeling. Duw met een lepel mooi aan zodat de bodem overal gelijk is.

7 Los de suiker op in een beetje (= net genoeg om de suiker op te lossen) warm water. Knijp de gelatineblaadjes uit en los ze ook op in hetzelfde warme water met de suiker. Laat langzaam afkoelen (= niet in de koelkast).

8 Pers de citroen uit in een kom en klop de plattekaas voorzichtig los in het citroensap. Doe daar een pakje vanillesuiker bij.

9 Klop de slagroom stijf. Doe de afgekoelde gelatine en de opgeklopte slagroom bij het kaasmengsel en spatel (= luchtig) alles voorzichtig door elkaar. Giet alles in de springvorm op de speculaasbodem.

10 Versier de taart met het fruit. Zet alles voorzichtig en recht in de koelkast en laat minstens 2 uur opstijven.

11 Maak de springvorm los en snijd de taart in stukken.

Smakelijk!

Tips: • Deze taart kan je met vers fruit maken.

• Je kan zelf andere fruitsoorten kiezen!

Wist-je-dat?

Wist je dat je de recepten die Jeroen Meus elke dag op televisie maakt, kan terugvinden op www.een.be/dagelijksekost? Deze website maakt het je ook héél gemakkelijk om recepten om te rekenen. Ben je maar met 2 thuis en is het recept voor 4 personen? Zit je met 6 personen rond de tafel en kookte Jeroen maar voor 2? Op de website zie je in het kadertje met de ingrediënten ook “aantal personen” staan. Klik op het plusteken of minteken en je weet precies hoeveel je nodig hebt van elk ingrediënt.

26

TROEF

Spelletjes

Vind je de woorden uit TROEF terug in het raster? Of zijn cijfers meer jouw ding? Veel plezier met deze woordzoeker en sudoku’s!

N S B U S G E Z O N D H E P K A N S E N E S U E R L P B J D L E G I

F

I

E T S O W K E T

S C H R

I

J V E N R T

W T O E U L R R K R E E A N K L O U K A E V R B R E T U P M O C N K L Z N L E L E R E N N E N E G A W N O O W N T U N I

T T R O E F

Woordzoeker • BOEKEN • BUS • COMPUTER • FIETS • FORMULIEREN • GELD • GEZOND • HUISWERK • KANSEN • LEREN • LEZEN

• REKENEN • SCHRIJVEN • TABLET • TALENT • TOREKES • TRAM • TROEF • UITPAS • WERK • WOONWAGEN

Oplossing:

Sudoku Zo los je een sudoku op: • Op elke rij van links naar rechts moeten alle cijfers van 1 tot 9 staan.

• Op elke rij van boven naar onder moeten ook alle cijfers van 1 tot 9 staan.

• In elk klein vierkant met dikkere lijnen moeten ook alle cijfers van 1 tot en met 9 staan.

27

Goed kunnen lezen en schrijven, rekenen en met de computer werken. Dat zijn troeven.

Speel ze uit en geef jezelf en je gezin meer kansen.

Volg ons op Facebook #troef

8 tot 14 september 2017

Met medewerking van: het departement Onderwijs en Vorming, Federatie Centra voor Basiseducatie, LINC vzw, Vocvo, Wablieft, Netwerk tegen Armoede, Welzijnsschakels, Samenlevingsopbouw, De Link, Minderhedenforum, GO! ouders, VCOV, KOOGO, OCMW Kortrijk.

SPEEL JE TROEVEN UIT V.U.: Departement Onderwijs en Vorming, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel | Vorm: Karakters, Gent

www.weekvandegeletterdheid.be