Σκηνές από την Ιλιάδα

2ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας Σχ.έτος 2014-2015 Τμήμα Β΄6

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί Μ. Κονταξή (ΠΕ19) Θ. Πανοπούλου (ΠΕ02) Α. Χαλκίδης (ΠΕ19)

Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες αναζήτησαν εικονογραφικό υλικό από εικαστικά κυρίως έργα, ώστε να εικονογραφήσουν αποσπάσματα από την Ιλιάδα. Παρουσιάζεται μια σύνθεση κάποιων παραδοτέων από τις εργασίες των ομάδων.

Μυρσίνη Τζομπανάκη Κατερίνα Τουμπακάρη

Ο θυμός του Αχιλλέα

Η οργή του Αχιλλέα ύστερα από την αρπαγή της Βρισηίδας από τον Αγαμέμνονα.

Η Αθηνά συγκρατεί τον εξαγριωμένο Αχιλλέα να μην σκοτώσει τον Αγαμέμνονα. Στ 197-198

Gianbattista, Giambattista Tiepolo

Ο Αχιλλέας αντικρίζει την θεά Αθηνά Στ.199-200

Michel Martin Drolling

Η ΑΘΗΝΑ , ήρθε ουρανόθεν , την ώρα που ο Αχιλλέας ύστερα από τον καυγά του με τον Αγαμέμνονα που του πήρε την Βρισηίδα, τράβηξε από την θήκη μέγα ξίφος για να σκοτώσει τον Ατρείδη. Η θεά όμως που την προέπεμψε η Ήρα, που αμφότερους πολύ αγαπούσε και φρόντιζε, εστάθη όπισθεν και την ξανθιά κόμη έπιασε του Πηλείωνα μόνο σε εκείνο φαινόμενη και για τους άλλους αόρατη. στ 193-222 Gianbattista, Giambattista Tiepolo

Ιωάννης Τριανταφύλλου Βασίλης Τρίγκας

Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα.

A 363-364 Σχέδιο του Β. Genelli, 1840/1844 (αντίγραφο).

Ο Αχιλλέας περίλυπος καταφεύγει στην ακτή. Εκεί εμφανίζεται μέσα από τη θάλασσα η μητέρα του, η θεά Θέτιδα, η οποία υπόσχεται ότι θα πάει στον Όλυμπο, για να ζητήσει από το Δία να αποκαταστήσει την τιμή του γιου της, βοηθώντας τους Τρώες να νικούν τους Αχαιούς, ώστε οι τελευταίοι να καταλάβουν πόσο πολύτιμος είναι ο Αχιλλέας στη μάχη.

A 350-352

Πηλεύς και Θέτις, του Ν. Εγγονόπουλου, 1976. Συλλογή Ε. Εγγονοπούλου A 350-352

Τζεβελεκίδη Ερμιόνη, Τσιαπή Μαρία,

Χαρισιάδη Ελπίδα

Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα. Σχέδιο του Β. Genelli, 1840/1844 (αντίγραφο).

‘’Ο Αχιλλέας τότε βουρκωμένος, απόμακρος απ’ τους συντρόφους, τράβηξε προς το γκρίζο περιγιάλι, κάθισε εκεί ατενίζοντας απέραντο το πέλαγος.’’ Στ.349-351

‘’Τώρα λοιπόν κι εσύ στο πλάι του Δία καθισμένη, τα γόνατά του αγγίζοντας, αυτό να του θυμίσεις, ανίσως και δεχτεί, ενδυναμώνοντας τους Τρώες, τους Αχαιούς στα πλοία τους να τους στριμώξει, να τους αφήσει πλάι στη θάλασσα να σφάζονται, και τότε ας χαίρονται τον βασιλιά τους.’’ Στ. 406-410

Κατερίνα Τσαπραΐλη Ειρήνη Ταφανίδου

Ο Θερσίτης λέει πως θα πρέπει να γυρίσουν στις πατρίδες τους. Μια διήρης Αχαιών. Στ. 234-237

Οδυσσέας, Αγαμέμνονας, Θερσίτης Στ. 244-248

Ένας διάλογος ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Θερσίτη Στ. 212- 219

Ο Θερσίτης είναι ένας θρασύς πολεμιστής του ανώνυμου πλήθους που ο Όμηρος στην Ιλιάδα μάς τον παρουσιάζει να προσβάλλει τους ευγενείς βασιλείς και που στο τέλος ο Οδυσσέας τον τιμωρεί ρίχνοντάς του ένα γερό ξύλο. Στ. 221-223

Ο θάνατος του Θερσίτη

5/8/2015

Νεκτάριος Ταφανίδης Φώτης Τραχανάς

Η Τροία

Αναπαράσταση της Τροίας όπως φαινόταν από Βοράν. [Σχέδιο του 13ου αιώνα).

Ίρις

Ενώ ετοιμάζεται η μονομαχία, η Ελένη ειδοποιείται από τη θεά Ίριδα, να πάει στα τείχη, για να δει τη μονομαχία των δύο ανδρών της. Αμέσως τρέχει με τις δύο δούλες της και μόλις φτάνει στα τείχη, μπροστά στους γέροντες της Τροίας, όλοι θαυμάζουν την ομορφιά της. Ο Πρίαμος την καλεί κοντά του, για να ζητήσει πληροφορίες για τους βασιλιάδες των Αχαιών που βλέπει από ψηλά.

Αμέσως κάλυψε το πρόσωπό της με λευκό μαγνάδι, κι αφήνοντας την κάμαρη της όρμησε, χύνοντας δάκρυ τρυφερό. Δεν ήταν μόνη μαζί της πήγαιναν και οι δύο της βάγιες, η Αίθρα, του Πιτθέα η κόρη κι άλλη η Κλυμένη με τα πελώρια μάτι γρήγορα έφτασαν στις πύλες τις Σκαιές.

Γιατί ο Αλέξανδρος κι ο πολεμόφιλος Μενέλαος, μ’ ακόντια μακρά γι σένα θα μονομαχήσουν, κι όποιος από τους δύο νικήσει εκείνου θα κληθείς κι εσύ ταίρι ακριβό. Ο Μενέλαος Μονομαχεί με τον Αλέξανδρο με έπαθλο την Ελένη και τους κλεμμένους θησαυρούς της Σπάρτης και ο πόλεμος θα τελειώσει.

Μονομαχία Αλεξάνδρου -Μενελάου Ο Πάρης, στην αρχή φοβάται να αντιμετωπίσει τον Μενέλαο και τρέπεται σε φυγή, τελικά όμως μετανιωμένος προτείνει στους Αχαιούς να κάνουν ανακωχή και να μονομαχήσει ο ίδιος με τον Μενέλαο.

5/8/2015

Μονομαχία Αλεξάνδρου –Μενελάου Κατά τη μονομαχία ο Μενέλαος τραυματίζει τον Πάρη και γίνεται ολοφάνερο πως αυτός θα είναι ο νικητής. Τότε όμως παρεμβαίνει η θεά Αφροδίτη, η οποία τυλίγει τον Πάρη με ένα σύννεφο και τον μεταφέρει ασφαλή στο δωμάτιο της Ελένης.

Εμμανουέλα Φιλίπι, Τζαβέλλα Χριστίνα, Χαβιάρη Εύη

Ο Έκτορας βρίσκει την Ανδρομάχη Κι εκεί την είδε να τρέχει προς το μέρος του, πολύδωρη η Ανδρομάχη, η θυγατέρα του Ηετίωνα… Εκεί τον συναπάντησε, στο πλάι η παραμάνα με το αθώο παιδί στην αγκαλιά, νήπιο ακόμη, τον ακριβό τους Εκτορίδη, σαν άστρο λάμποντας. Ο Έκτορας τον έλεγε Σκαμάνδριο, οι άλλοι όμως Αστυάνακτα, γιατί ο πατέρας του ήταν εκείνος που κρατούσε της Τροίας το κάστρο. Βλέποντας ο πατέρας το παιδί, αμίλητος, του χαμογέλασε, οπότε η Ανδρομάχη βουρκωμένη πλησιάζει, δένει το χέρι της στο χέρι του…

http://fkthess2010.blogspot.gr/2012/03/ilia s-z.html

Z 394 - 406

Η Ανδρομάχη προσπαθεί να μεταπείσει τον Έκτορα να μην γυρίσει στην μάχη

«…Έκτορα, εσύ τώρα μου είσαι πατέρας, μάνα κι αδελφός, εσύ ο θαλερός μου σύζυγος στο κρεβάτι. Γι’ αυτό σου λέω, δείξε επιτέλους έλεος, μείνε σ’ αυτόν τον πύργο, να μην αφήσεις πίσω σου παιδί ορφανικό, χήρα γυναίκα.»

Ζ 429-431

http://lappeio.blogspot.gr/2014/01/369529.html

Ο φόβος του Αστυάνακτα για την όψη της περικεφαλαίας

Έτσι μιλώντας ο γενναίος Έκτωρ το χέρι του άπλωσε να πάρει το παιδί, μα το παιδί τραβήχτηκε στον κόλπο της καλλίζωνής του παραμάνας, τσιρίζοντας, γιατί φοβήθηκε την όψη του πατέρα του – το τρόμαξε ο χαλκός, η αλογίσια φούντα, που φοβερή την είδε να σαλεύει στην κορυφή του κράνους. Ζ 466-469 http://fk-thess2010.blogspot.gr/2012/03/iliasz.html

Ο Έκτορας αποθέτει την περικεφαλαία Γέλασε τότε ο πατέρας του, γέλασε κι η σεμνή του μάνα, κι ευθύς από την κεφαλή του βγάζει την περικεφαλαία ο γενναίος Έκτωρ – την απιθώνει καταγής, κι αυτή λαμποκοπούσε.

Ζ 470-472

Έκτορας, Ανδρομάχη, Αστυάνακτας Ερυθρόμορφος κρατήρας 370–360 π. Χ.

Museo Nazionale des Palazzo Jatta in Ruvo di Puglia (Bari)

http://fkthess2010.blogspot.gr/ 2012/03/ilias-z.html

Η προσευχή του Έκτορα προς τους ολύμπιους θεούς για τον Αστυάνακτα

Ύστερα σήκωσε στα χέρια του το γιο του, τον φίλησε, τον χόρεψε, τέλος στον Δία ύψωσε και στους ολύμπιους θεούς ευχή: «Δία κι εσείς άλλοι θεοί, στέρξετε τούτο το παιδί να γίνει κάποτε, όσο κι εγώ, ξεχωριστός ανάμεσα στους Τρώες, γενναίος, άφοβος, της Τροίας στυλοβάτης. Και κάποιος τότε να το πει: “πολύ καλύτερος ο γιός απ’ τον πατέρα.” Κι όταν γυρίζει από τον πόλεμο, όπλα ματοβαμμένα φέρνοντας ενός εχθρού που σκότωσε, η μάνα του αντικρίζοντας να νιώσει μέσα της χαρά.»

http://afterschoolbar.blogspot.gr/2014/06/blo g-post.html

Ζ 473-481

Αποχαιρετισμός Έκτορα και Ανδρομάχης

«…Πήγαινε τώρα σπίτι, φρόντιζε τα έργα που σου πρέπουν, τον αργαλειό, τη ρόκα, πρόσταζε και τις παρακόρες να κάνουν τη δουλειά τους ο πόλεμος είναι το μέλημα του ανδρός, του καθενός και πιο πολύ δικό μου, απ’ όλους που γεννήθηκαν στην Τροία.» Ζ 490-493 http://www.mikrosapoplous.gr/iliada/indexd.html

Μαριπέννυ Τερζή Κλεοπάτρα Τράικου Τζωρτζίνα Ψύχα

Ο Πάτροκλος σκοτώνει τον Σαρπηδόνα …Τότε κι οι Μυρμιδόνες γύμνωσαν τον Σαρπηδόνα… (στ. 661) Λεπτομέρεια από ερυθρόμορφη υδρία από την Ηράκλεια της Μεγάλης Ελλάδας, περ.400 π.Χ.

Ο Ύπνος και ο Θάνατος μεταφέρουν τον Σαρπηδόνα. «… Τέλος τον εμπιστεύτηκε στους δίδυμους γοργούς ταξιδευτές, στον Ύπνο και στο Θάνατο… » (στ. 681 – 682) Καλυκοειδής κρατήρας του ζωγράφου Ευφρονίου, γύρω στο 510 π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης (αντίγραφο).

Ο Κεβριόνης κατευθύνεται προς την μάχη μαζί με τον Έκτορα και τον Γλαύκο «…Και τότε ο μέγας Έκτωρ δίνει στον Κεβριόνη, έμπειρο μαχητή, την προσταγή

τα άλογα πάλι να κεντήσει για τον πόλεμο…» (στ.629 – 631). Μελανόμορφη υδρία, 575-550 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο (αντίγραφο).

Ο Έκτορας σκοτώνει τον Πάτροκλο «…Ο Πριαμίδης Έκτωρ από κοντά χτυπώντας, τώρα του πήρε με το δόρυ τη ζωή…» (στ.826 – 827) Πίνακας του Henri Motte.

Ο Εύφορβος προσπαθεί να αφαιρέσει από τον νεκρό Πάτροκλο τα όπλα του Αχιλλέα, αλλά ο Μενέλαος τον σκοτώνει «…Ο Πανθοϊδης Εύφορβος, αυτός πρώτος σ’ ελόγχισεν, ω Πάτροκλε ιππομάχε…» (στ. 808 – 812) Πιάτο, Βρετανικό Μουσείο

Οι Αχαιοί σηκώνουν το κορμί του νεκρού Πάτροκλου, ενώ η ψυχή του πετάει τριγύρω με τη μορφή πάνοπλου πολεμιστή. Ερυθρόμορφος κρατήρας, περίπου 500 π.Χ. Ακράγας, Αρχαιολογικό Μουσείο (αντίγραφο).

Τα άλογα που Αχιλλέα, που είχαν φέρει τον Πάτροκλο στη μάχη, θρηνούν σαν άνθρωποι για το χαμό του. «…έτσι έμεναν ασάλευτα, ζεμένα στο εξαίσιο άρμα,με τα κεφάλια χαμηλωμένα στη γη ζεστά τα δάκρυα κυλούσαν από τα βλέφαρά τους στο χώμα…» (στ.436-438) Πίνακας του Giorgio de Chirico

Τερζόγλου Κωνσταντίνα Ψαρρού Αλεξάνδρα

Θέτιδα και΄Ηφαιστος Πίνακας ζωγραφικής που παρουσιάζει την παράκληση της Θέτιδας στον Ήφαιστο για την κατασκευή νέων όπλων στον Αχιλλέα. Ιατό τώρα κι εγώ έφτασα εδώ, στα γόνατά σου να προσπέσω, αν ήθελες να δώσεις στο ωκύμορό μου αγόρι ασπίδα, κράνος, όμορφες κνημίδες. (Ραψωδία Σ , στ.455457)

Η ασπίδα του Αχιλλέα Χάλκινο ομοίωμα της ασπίδας του Αχιλλέα που παρουσιάζει σκηνές από τη ζωή των ανθρώπων (ειρηνικές και πολεμικές) καθώς και την απεικόνιση του σύμπαντος και του ωκεανού. Πρώτα πήρε να φτιάχνει την ασπίδα, μεγάλη, στιβαρή, περίτεχνη γύρω της πέρασε τριπλή στεφάνη λαμπερή, απ’ όπου κρέμασε λουρί ασημένιο (Ραψωδία Σ, στ.479-481)

Παρουσίαση των όπλων στον Αχιλλέα Πίνακας που δείχνει την Θέτιδα να παραδίδει τα όπλα στον Αχιλλέα και να στάζει νέκταρ και αμβροσία στα ρουθούνια το Πατρόκλου για να μείνει αναλλοίωτος. Που σαν γεράκι πήδηξε από τον χιονισμένο Όλυμπο κρατώντας όπλα που λαμποκοπούσαν, δοσμένα από τον Ήφαιστο. (Ραψωδία Σ, στ.616-618)

Σταυρίνα Φάνη

Δέσποινα Χριστοδούλου

Ο Αχιλλέας ρίχνει πρώτος το κοντάρι.

Benzoni, Giovanni Maria, (1809-1873). Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο « Δεν έχεις πια τον τρόπο να γλιτώσεις, θα σ’ αφανίσει η Αθηνά Παλλάδα με το δικό μου δόρυ…»

Μονομαχία Αχιλλέα Έκτορα Αττικός ελικωτός κρατήρας του Ζωγράφου του Βερολίνου, περίπου 490-460 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο. «Είπε και πάλλοντας ρίχνει μακρόσκιο δόρυ, αλλά το είδε αντίκρυ και το απέφυγε ο γενναίος Έκτωρ… οπότε χάλκινο το δόρυ μπήχτηκε στο χώμα»

Μονομαχία Αχιλλέα Έκτορα. Βοιωτικός καβειρικός σκύφος, 5ος αι. π.Χ.. Βοστόνη, Μουσείο Καλών Τεχνών. «Είπε, και το μακρόσκιο δόρυ πάλλοντας στον Αχιλλέα το ρίχνει στη μέση της ασπίδας πέτυχε, αναπηδώντας όμως το κοντάρι πέταξε μακριά»

Θανατηφόρο χτύπημα για τον Έκτορα Rubens, Peter Paul, περίπου 1630-1632. Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen. «Εκεί ο θείος Αχιλλέας σημάδεψε με το κοντάρι του τον Έκτορα που ορμούσε βγήκε αντίκρυ ο χαλκός, περνώντας τον λαιμό, όμως χαλκόβαρο το δόρυ δεν έκοψε και το λαρύγγι, για να μπορεί να δώσει απόκριση στα λόγια του. Γκρεμίστηκε αυτός στη γη…»

Θάνατος Έκτορα Αττικός μελανόμορφος αμφορέας. Αποδίδεται στον ζωγράφο του Πριάμου, περίπου 520-510 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο «…ο θείος Αχιλλέας με έπαρση καυχήθηκε: Έκτωρ, μπορεί να το φαντάστηκες, απογυμνώνοντας τον Πάτροκλο, πως θα την γλίτωνες δεν πήγε καν, ξεμωραμένε το μυαλό σου σε μένα που έλειπα.»

Θάνατος του Έκτορα Σχέδιο του Β. Genelli, 1840/1844 (αντίγραφο). «Ξέπνοος αποκρίθηκε ο κορυθαίολος Έκτωρ: Σε ικετεύω, στη ζωή σου, στους γονείς σου, να μην αφήσεις τα σκυλιά να με σπαράξουν, στα πλοία εκεί των Αχαιών δέξου τα λύτρα, όσο χρυσάφι και χαλκό θελήσεις, που θα σουν δώσουν σίγουρα ο κύρης και η σεμνή μου μάνα στείλε το σώμα μου στο σπίτι οι Τρώες και οι γυναίκες τους τιμώντας να με κάψουν»

Μονομαχία Αχιλλέα Έκτορα Αττική ερυθρόμορφη υδρία του Ζωγράφου του Ευχαρίδη, περίπου 490 π.Χ. Ρώμη, Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco. «Τράβηξε το κοφτερό σπαθί του απ’ το θηκάρι μέγα και στιβαρό, που κρεμόταν πιο κάτω, στο λαγόνι του, κι όρμησε σκύβοντας μπροστά, σαν αετός υψιπετής, που χύνεται στον κάμπο, σχίζοντας μαύρα νέφη, ν’ αρπάξει τρυφερό αρνί ή και λαγό δειλό έτσι ξεχύθηκε και ο Έκτωρ, στο χέρι σείοντας το κοφτερό του ξίφος.»

ΕΚΤΟΡΟΣ ΛΥΤΡΑ

Ιάσονας Τσουρέλης Γιάννης Τράικος Χρήστος Τσιγαρίδας Σωτήρης Τζοβάρας

Ο Πρίαμος ετοιμάζεται για την επίσκεψή του στον Αχιλλέα.

Ετοιμασία του άρματος του Πρίαμου. Μελανόμορφη υδρία, 520-510 π.Χ. Μαδρίτη, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (αντίγραφο).

Όταν ο Πρίαμος μπαίνει στη σκηνή του Αχιλλέα, πέφτει στα γόνατα του ήρωα και φιλά τα χέρια του ζητώντας να τον λυπηθεί και να του δώσει πίσω το νεκρό παιδί του.

Μετά τον κοινό θρήνο, που δείχνει ότι ο πόλεμος φέρνει συμφορές σε νικητές και νικημένους, ο Αχιλλέας φέρεται με φιλόξενη διάθεση και σεβασμό στο γέροντα βασιλιά.

Η ικεσία του Πρίαμου. Ερυθρόμορφος σκύφος, γύρω στο 485-480 π.Χ. Βιέννη, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης (αντίγραφο).

Έκτορος Λύτρα. Κάτοπτρο, 570-560 π.Χ. Βερολίνο, Εθνικό Μουσείο (αντίγραφο).

Η Κασσάνδρα, η οποία τους βλέπει πρώτη από την ακρόπολη της Τροίας, καλεί με κραυγές το λαό της Τροίας να υποδεχτεί τον νεκρό Έκτορα.

Πηγές http://fk-thess2010.blogspot.gr http://www.livebinders.com/play/play/1642233 http://iliada.magnoto.com http://fk-thess2010.blogspot.gr http://magdagaitanidou.blogspot.gr http://www.mikrosapoplous.gr/iliada/indexd.html http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/ mythology/lexicon/index.html  Ομήρου, Ιλιάδα, μετ. Ιακ. Πολυλά  Ομήρου, Ιλιάδα, μετ. Δημ. Μαρωνίτη