Even voorstellen

De wachtruimte van de nieuwe Poliklinische Apotheek. Later zijn er spatschermen geplaatst. Foto Elise Klinkert.

Nieuwbouw, verhuizing en een naamsverandering. De poliklinische apotheek van het Universitair Medisch Centrum Groningen heette tot begin oktober Apotheek De Sprong. “Die naam was niet echt duidelijk; daarom is de naam nu veranderd in Poliklinische Apotheek UMCG”, vertelt Mirjam Scholtens-Odink, apothekersassistent bij deze apotheek. De verhuizing naar een nieuwe aanbouw was een goede gelegenheid om tevens de naam te veranderen. Nu is voor iedereen meteen duidelijk dat dit de poliklinische apotheek van het Universitair Medisch Centrum Groningen is.

Een verhuizing is altijd stressen. Maar het levert ook wat op. “We hebben nu veel meer ruimte, zowel voor de patiënten als achter voor onszelf”, zegt apothekersassistent Marleen de Jong. Zij was lid van het bouw team dat een jaar lang het ontwerp en de realisatie van de nieuwe apotheek heeft begeleid. Gebrek aan rust en privacy voor de patiënten én de krappe werkruimte voor de apothekersassistenten en andere mede werkers waren de belangrijkste redenen om een nieuwe apotheek te bouwen aan de buitenkant van het ziekenhuis. Dat de Spoedeisende Hulp ook meer ruimte nodig had – en daarvoor zou uitbreiden naar de plek van de oude apotheek – heeft de bouw van de nieuwe apotheek en de verhuizing versneld.

“Het is in alle opzichten een verbetering”, vindt Marleen. “Op de vorige locatie zaten de patiënten in de ziekenhuishal op hun beurt te wachten, nu in een mooie ruime wacht ruimte. Daar zit je prettiger en je hebt er meer privacy.” Zat de apotheek tot oktober aan de zuidkant van het UMCG, nu is er een nieuwe aanbouw aan de noordkant. Patiënten komen de apotheek binnen vanuit de centrale ziekenhuishal. Er zijn elf balies – met geluiddempende schermen – en een spreekkamer. Een verdubbeling ten opzichte van de oude locatie. Er kunnen dus meer patiënten tegelijk worden geholpen. De wacht tijden zijn enorm afgenomen, ook door de hulp van een robot. Helaas is er nog niet genoeg personeel om alle balies te kunnen bemannen. Ook voor de medewerkers is er nu meer ruimte. “Op de vorige locatie was het achter veel krapper”, vertelt apothekersassistent Karina Wiersma, die daar 12,5 jaar heeft gewerkt. “We draaiden maar om elkaar heen en moesten een plekje zoeken voor onze werkzaamheden. Nu zijn er ruime uitvul tafels en computerplekken. Alles heeft een logische plaats.” Zeker in deze tijd van corona is het goed dat iedereen nu veel

Marleen de Jong bij de ‘wokkel’: de uitgang van de medicijnrobot.

beter afstand kan houden, ook al draagt iedereen chirurgische mondneusmaskers. Marleen: “Er komen hier immers kwetsbare mensen. Die moet je beschermen. Natuurlijk hebben ook wij spatschermen bij de balies en vragen we patiënten om afstand te houden.” Nog een verbetering: op de vorige locatie was de apotheek verdeeld over ‘boven’ en ‘beneden’. “We liepen veel op en neer of belden elkaar. Nu stap je gewoon even op de ander af.”

De medicijnrobot neemt de assistenten veel werk uit handen. “We hoeven nu minder zelf klaar te maken”, vervolgt Karina. “Dat kostte voorheen het meeste tijd. Nu voer je de gegevens in en het doosje komt met etiket en al uit de robot.” De robot is geplaatst tussen de balie en de werkruimtes achter. “Zo hebben patiënten minder zicht op de andere werkzaamheden en dat blijkt minder irritatie te geven”, constateren de assistenten tevreden.

In het bouwteam vertegenwoordigde Marleen de Jong de apothekers as sis tenten. Ze kon commentaar geven op de uitge werk te plannen. “Die plannen voldeden aan het programma van eisen van de apothekers, maar als apothekers assistente keek ik veel praktischer: naar de logische volgorde van apparaten of materialen bijvoorbeeld, maar ook naar welke looproutes vrij moeten blijven en wat er nodig is bij de uitvultafel. De printer staat nu bij de balie en de verzameling recepten staat in het midden, bereikbaar voor iedereen. Elk werkblok heeft dezelfde indeling, zodat je altijd weet waar je iets kunt vinden.” Ook constateerde Marleen dat er weliswaar een mooi kastje om het waterapparaat was ontworpen, maar dat er daardoor geen maatcylinder onder het kraantje paste. Gelukkig kon dat nog worden aangepast.

De verhuizing vond plaats op zaterdag 10 oktober. “De verhuizing verliep ‘smooth’, al was het wel bikkelen”, vindt farmaceutisch consulent Marga Boon. De apotheek is maar één extra dagdeel gesloten geweest: op de zaterdagochtend, waarop ze normaal wel geopend zijn. Marleen: “We hadden zelf alles ingepakt in handige stapelbare kratten met wieltjes, die we door het ziekenhuis naar de nieuwe locatie konden rijden. Een route van zo’n 250 meter. Op die zaterdag hadden we hulp van twee verhuizers bij het versjouwen en verrijden van de spullen. Maar we pakten zelf de kratten weer uit en zetten alles meteen op de juiste plek.” Op maandag 12 oktober ging de apotheek weer open, op de nieuwe locatie en onder de nieuwe naam. Alles liep meteen perfect. Een grote verbetering, vindt iedereen.

Het team van deze poliklinische apotheek telt ongeveer vijftig mensen, inclusief de apothekers, een farmaceutisch consulent, apotheekmedewerkers, administratief medewerkers en studenten Farmacie van de Rijksuniversiteit Groningen. De studen ten

Mirjam Scholtens-Odink aan de balie van de ivf-poli. Rechts: Karina Wiersma maakt ontslagmedicatie klaar.

Farmacie helpen ’s avonds met het klaar ma ken van medicatie die gepland kan worden klaargemaakt. “Zeker drie per avond, en op zaterdag werken ze met ons mee om te ‘pakken en te plakken’”, vertelt apothekers assistent Mirjam Scholtens-Odink. Mirjam vertelt verder over de speciale activiteiten van de apotheek. Zo zijn er satellietapotheken bij de ivf-poli en bij de oogpoli, verzorgt de apotheek de ‘over gehevelde medicatie’ voor patiënten in het hele land en is er een apart project voor de transplantatiepatiënten.

De ‘overgehevelde medicatie’ betreft specialistische geneesmiddelen die tussen 2013 en 2016 zijn overgeheveld van de openbare apotheken naar de ziekenhuizen. Openbare apotheken mogen deze niet meer leveren en de kosten vallen onder het ziekenhuisbudget en zijn opgenomen in de kosten van een behandeling. “Het doel van de regeling was om artsen zuiniger te laten voorschrijven. Het gaat om orale onco lytica, TNF-alfaremmers, groeihormonen en middelen voor ivf.” In het UMCG worden patiënten uit heel Nederland behandeld. Daarom wordt er geprobeerd om de levering te combineren met een afspraak op de poli en anders wordt de medicatie thuisbezorgd. “Hiervoor werken we met een programma van Alliance Healthcare, genaamd Alcura. In het computerprogram ma zetten we precies hoe iemand het middel gebruikt en hoeveel er is geleverd. Het programma houdt bij wanneer de medicatie bijna op is. Dan belt iemand van Alcura de patiënt om een leve ring af te spreken. Aan de hand daarvan krijgen wij een werkformulier zodat we weten wat we moeten klaarmaken of klaar zetten voor bezorging.” Karina: “Zelf bellen we de patiënten om informatie te geven en om naar andere medicatie te vragen.”

“Bij oncolytica werken we altijd per maand of van polidatum tot polidatum”, vervolgt Mirjam. “Op een poli-afspraak verandert vaak iets – bijvoorbeeld een labwaarde of de uitslag van een scan – waardoor we nieuwe medicatie, een andere dosering of een andere sterkte moeten leveren. Het is heel belangrijk om goed te vragen of iemand nog voldoende heeft tot de volgen de poliafspraak, of dat we tussen door nog thuis moeten bezorgen. Dit leggen we ook allemaal vast. Zo blijven ook de kosten van de dure medicatie beter onder controle.”

Medicatie voor transplantatiepatiënten wordt verzorgd door de apothekers as sis tenten zelf, dus niet via Alcura, vertelt Marga Boon, die als farmaceutisch consulent bij dit project betrokken is (zie pagina 40).

Heel handig zijn de satellietapotheken op de oogheelkunde-poli (met twee apothekers assistenten) en de ivf-poli (met elke ochtend één apothekersassistent). Als de arts een recept heeft uitgeschreven, kan de patiënt de medicatie daar direct ophalen. Bij de oogpoli wordt standaard medicatie – zoals de middelen die nodig zijn na een staaroperatie – van tevoren klaar gemaakt, zodat de patiënt het zakje oogmedicatie direct na de operatie kan meekrijgen. In de operatieplanning zien de assistenten hoeveel van dergelijke operaties er die week zijn gepland. “Op de ivf-poli hebben we ook een belang rijke functie”, vertelt Mirjam. “Mensen die daar onder behandeling zijn, hebben vaak een druk leven en willen niet dat anderen weten dat ze in dit traject zitten. Soms komen ze een paar keer per week bij de arts voor een echo, een punctie of een zaad donatie. In deze aparte apotheek kunnen we hen snel en makkelijk helpen, met de nodige privacy. Ook kunnen we inspelen op bijzondere situaties. Bijvoor beeld hormonen voor één dag meegeven als een echo laat zien dat het goed is om nog één dag langer door te gaan met de hormonen, zodat het eitje nog nét iets meer kan rijpen.”

De apothekersassistenten zijn blij met hun nieuwe ruimte, de patiënten ook. Karina: “We krijgen ook zulke positieve reacties van de patiënten. Ik heb echt zin om hier nog een hele tijd te werken.” <