Chloraat
in Nederlandse zwembaden De zwembranche heeft in coronatijd niet stilgezeten, maar onderzoek gedaan naar verschillende aspecten in relatie tot de gezondheid van zwemmers. Naast een onderzoek naar aerosolen, zwemmersgedrag en zwembadtechniek in coronatijd is ook onderzoek gedaan naar de waterkwaliteit, waaronder chloraat. Bij hoge en langdurige blootstelling kunnen zwemmers problemen krijgen met de hormoonproductie, dit is niet direct levensbedreigend, maar wel vervelend. Chloraat ontstaat als het voor de desinfectie gebruikte chloorbleekloog in de opslagtank veroudert. In coronatijd was de badbelasting veel lager dan normaal of waren de baden zelfs bepaalde periodes gesloten en het chloorbleekloog stond langer ongebruikt in de opslagtank. Het idee dat chloraat juist in coronatijd verhoogd zou kunnen zijn, was aanleiding voor onderzoek. In onze huidige regelgeving (Whvbz/Bhvbz) is geen grenswaarde opgenomen voor chloraat, maar bij de invoering van de Omgevingswet krijgen we wel een grenswaarde van 30 mg/L. Uit een eerste steekproef bij twee badinrichtingen werd bij één badinrichting een waarde van circa 60 mg/L gemeten, een flinke overschrijding. Tevens had deze badinrichting geen chloorbleekloog, wat reden was voor nader onderzoek.
Gezondheidseffecten Om meer data te krijgen hebben de Verenigde Technici in Zwembaden (VTZ) hun achterban gevraagd om chloraat te gaan meten en de resultaten te delen met de TUDelft en de Zwembadpoli. Met deze resultaten kon worden gekeken naar mogelijke oorzaken van de overschrijdingen. Met de lokale GGD en RIVM werd gesproken over eventuele gezondheidseffecten. RIVM meldde dat de blootstelling aan chloraat twee gezondheidseffecten kent. Op de korte termijn is er een effect, omdat chloraat invloed heeft op de zuurstofopname via de rode bloedlichaampjes. Daarnaast kan chloraat de jodium opname door de schildklier verminderen waardoor de productie van hormonen verstoord kan raken. Het tweede effect is dus een effect op de lange duur. Om te kunnen beoordelen hoe ernstig de
28
ZWEMBADBRANCHE
blootstelling aan chloraat in zwembaden is, heeft RIVM een aantal blootstellingsprofielen opgesteld. Zo kon worden bekeken of bepaalde gebruikersgoepen een hoger risico lopen dan anderen.
De gezondheidsadvieswaarde De blootstelling aan chloraat vindt plaats via het inslikken van zwembadwater. De intensiteit van het zwemmen heeft daar geen invloed op, wel de hoeveelheid ingeslikt badwater en de zwemduur. Of de blootstelling aan chloraat gaat leiden tot effecten op korte of lange termijn is afhankelijk van de daadwerkelijke blootstelling die wordt uitgedrukt in het gewicht chloraat dat opgenomen wordt per kilogram lichaamsgewicht. Uit de wetenschappelijke literatuur zijn gegevens bekend vanuit dierproeven, maar ook menselijke blootstellingsonderzoeken in relatie tot chloraat. Deze cijfers zijn nog omgeven door veiligheidsmarges om de vertaling te kunnen maken van dierproeven naar mensen. In de veiligheidsmarge wordt ook rekening gehouden met verschillen tussen mensen en onzekerheden bij de uitgevoerde proeven, bijvoorbeeld doordat ze andere stoffen dan chloraat gebruikt hebben, die er wel op lijken, maar niet precies hetzelfde zijn. In de praktijk zorgt deze veiligheidsfactor er dus voor dat de blootstelling waarbij gezondheidseffecten gaan optreden vermenigvuldigd wordt met een factor 100-1000 om een acceptabele blootstellingswaarde te krijgen. Hierbij houdt RIVM ook rekening met een leven lang zwemmen, of een leven lang werken in een zwembad. De acceptabele blootstellingswaarde noemen we gemakshalve maar even
