ราชาศัพท์
เฉลิมพระเกียรติในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔
พระปัยยิกา, พระไปยิกา(๑)
– ย่าทวด ยายทวดของเจ้านาย ที่มิได้เป็นเจ้านาย
พระเปตามหัยยิกา, พระเปตามไหยิกา(๒)
– ย่าทวดของพระมหากษัตริย์
พระมาตามหัยยิกา, – ยายทวดของพระมหากษัตริย์ พระมาตามไหยิกา สมเด็จพระบรมอัยกาธิราช(๓), สมเด็จพระบรมอัยกาธิบดี, สมเด็จพระบรมอัยกา, พระบรมอัยกา
– ปู่ ตา ที่เป็นพระมหากษัตริย์
สมเด็จพระเจ้าอัยกาเธอ – ปู่ ข องพระมหากษั ต ริ ย์ ใช้ เฉพาะกรมสมเด็ จ พระ
ปรมานุชิตชิโนรส ซึ่งเป็นสมเด็จพระเจ้าอัยกาเธอ
ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระอัยกา, พระไอยกา
– ปู่ ตาของเจ้านาย ที่มิได้เป็นเจ้านาย
สมเด็จพระบรมราชอัยยิกา – ย่าของพระมหากษัตริย์ ใช้เฉพาะกรมสมเด็จพระศรี
สุริเยนทรามาตย์ ซึ่งเป็นสมเด็จพระบรมราชอัยยิกา
ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมอัยยิกา, – ย่า ยายของพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระอัยยิกา, หมายถึ ง ย่ า ยาย ที่ ท รงศั ก ดิ์ สู ง เที ย บเท่ า สมเด็ จ
พระบรมมหัยยิกาเธอ พระบรมราชชนนีของพระมหากษัตริย์ ได้แก่ พระ
บรมมหัยยิกาเธอ กรมสมเด็จพระสุดารัตนราชประยูร(๔) พระบรมอัยยิกา
– ย่า ยายของพระมหากษัตริย์
(๑) ศัพท์บาลีว่า ปยฺยิกา เขียนตามแบบโบราณเป็น ไปยิกา (๒) ดูประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ภาค ๖ พ.ศ. ๒๔๐๔-๒๔๐๗ (๓) เช่น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นสมเด็จพระบรมอัยกาธิราชของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดช (๔) พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเปลี่ยนคำนำพระนามเป็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร
36 3 up 33-88-7 Sep.55 .indd 36
9/7/12 8:09:46 PM